CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CRESCENS [4] Cynicus, vitiis infamis, cuius calum nias contra Christianos S. Iustinus secunda [orig: secundâ] Apologia [orig: Apologiâ] egregie retudit, hinc Martyr. Euseb. in Chron. An Crescentius? Vide infra.

CRESCENS [5] Philosophus Cynicus, cum aliis eiusdem farinae, Ecclesiae Dei, apud Antoninum Phil. et Lucium Verum Imperatores ingens odium, et 4. persecutionem conflarunt [orig: conflârunt]: Deorum contemptores, Rei publ. turbones, familiarum, sub castitatis specie, scissores esse, Christianos calumniati. Vide Petr. Hiloxum in vita [orig: vitâ] Iustini. Idem cum priore.

CRESCENS [7] Ordo Equestris A. C. 1464. institutus, a Renato Andegavens. Rege Siciliae, et Provinciae Comite. Symbolum erat ex auro Crescens Luna, cum logogripho Loz, quo [orig: quô] indigitabatur, Laudem acquiri virtute crescentibus. Constabat ex equitibus 36. ut alii volunt, ex 50. sub Duce capite. Vide Favin. theat. hon. Boucheun, Hist. Prov. l. 9.

CRESCENTINUM oppidul. Pedemontii, alias munitum, prope Padum, e regione Veuncae; 20. milliar. infra Taurinum.

CRESCENTIUS [1] Numentanus, Consul Roman. occupata [orig: occupatâ] mole Adriani, tyrannidem intolerabilem Romae exercuit, A. C. 985. pulso [orig: pulsô] IohanneX V. cum quo tamen mox revocato ipsi satis bene convenit. Hoc [orig: Hôc] mortuo [orig: mortuô], Gregorio V. Iohannem Calabrum opposuit: sed Otto III. Imperator Antipapa [orig: Antipapâ] occiso [orig: occisô], Crescentium, asino aversa [orig: aversâ] facie vinctum, una cum 12. aliis, contra datam fidem, suspendio [orig: suspendiô] necavit, ab huius vidua, per venenatum chirothecarum munus, sublatus, Glaber Rodolphus, P. Dammianus, Leo Ostiens. l. 2. c. 18. Hist. Montis Cassini. Sigon. l. 7. A. C. 996. Blond. decad. 2. l. 3. Fabric. in Chron. Ditmari l. 4.

CRESCENTIUS [2] Philosophus quidam Cynicus, Iustino Martyri infensus. Tatianus contra Gentes. Aliis Crescens.

CRESCONIUS [1] Episcopus Afer, sub Leontio Imperatore Auctor Collectionis Cresonianae, et historiae, de progressu Iohannis Patricii, contra Saracenos in Africa. Circa A. C. 696. Collectio canonum impressa Parisiis est, A. C. 1609. cum Epitome Fulgentii Ferrandi Duplex eius in iure Canonico opus fertur docente Gerh. von Mastricht ICto [orig: ICtô] seu potius unius operis duae partes, quarum altera Breviarium Cononum; altera Concordia Canonum vel Liber Canonum nominatur. E quibus tamen prius opus non tam ipsius Cresconii, quam ex ipsius opere prolixo nimis excerptum ab aliquo videtur: cuius cum variae sint editiones, commendatur inprimis ea, quae est in Bibliotheca Iuris Canonici veteris quamque Petrus Fr. Chiffletius Iesuita Divione cum suis Notis emisit, A. C. 1649. Posterius vero, in quo Canones ipsi integri recensentur, in publicam lucem Editores Bibliothecae modo dictae, in appendice Tom. I. ex MS. antique Bibliothecae Collegii Claromontani, beneficio [orig: beneficiô] Caroli Labbaei, primum protulerunt et contulerunt cum MS. Bibliothecae Thuanae, circa A. C. 1661. Nec omittendum, Cresconium hunc primum Romanorum Pontificum Epistolas inter Canones retulisse et eas eo [orig: eô] canonizasse [orig: canonizâsse] seu canonicam iis auctoritatem addidisse, quae antea non maioris fuerant valoris, quam aliorum Episcoporum Responsa, vide infra in voce Decretales et plura hanc in rem, apud Gerh. von Mastricht, Histor. Iuris Eccles. num. 181. et seqq.

CRESCONIUS [2] Episcopus Todiensis, cum Germano, legatus ab Anastasio Papa ad Anastasium Imperatorem, A. C. 497. ab Eutychiano ad Eutychianum, quem Papam, ut Arium, viscea effudisse quidam scribunt. Theodor. Lect. l. 2. Niceph. l. 16. c. 35.

CRESPA Liburniae urbs. Ptol. Crexa Plinio, l. 5. c. 28. An Crepsa, quod vide.

CRESPHONTES alter Aristomachi Heraclidae fil. una cum Temeno et Aristodemo fratribus recuperata [orig: recuperatâ] Peloponneso [orig: Peloponnesô], in divisione eius, Messenen nactus est: e qua pulsi Nestoris posteri, Alcmaeon, Paeonis filii et Melanthus, Athenas concesserunt. Pater Aepyti, de quo supra, ex Merope Cypseli Arcadum Regis filia [orig: filiâ]: qua [orig: quâ] affinitate, immutato [orig: immutatô] rerum Peloponnesiacarum statu per Heraclidarum reditum, solus Cypselus tutus mansit. Pausan. Arcad. Vide et eum Messeniacis. Populari tandem seditione interemptus, Ibid.

CRESSA vide Cresa. Item urbs Paphlagoniae quam condidit Meriones. Steph. Item mulier ex Creta.

CRESSIACUM [1] melius Creciacum, Gall. Crecy, vel Cressy, oppid. Picardiae, in Tirascia regione ad Serram amnem, 2. Ieuc. a Lauduno in Boream, 3. a Fara in Ortum. Item, vicus in Pontivio, tractu Picardiae medius inter Abbavillam et Hedinum, ubi Franci ab Anglis memorabili clae victi, sub Phil. Valesio, A. C. 1346. die 26. August. Cecidere [orig: Cecidêre] tum duo Reges, Iohannes Bohemiae et Rex Balearium. Item Carolus Alenconius, frater Phihppi, Dux Lotharingus, Ludov. Comes Flandriae, alii. Verbo [orig: Verbô] 11. Principes, 80. Barones, 1200. Equites, militum 30000. Rexque postquam fuga sibi confluisset, vix in arcem intromissus est, vigili eum inclamanti, quis adesset, respondens, La Fortune de France. Froissardus, l. 1. Duchesnius de urb. Comit. Pontiniacensis, Mezeray. Hic [orig: Hîc] Concilium A. C. 849. sub Carolo Calvo, contra Godescalcum Monachum Tom. 8. Concil. Usser. et Cellor. Hist. Godescalci. Paradin. Hist. Lugdun. l. 2. c. 24. Moret. Vide Godescalcus. Item Hincmarus, et supra in voce Creciacum.

CRESSIACUM [2] oppid. Galliae in Bria, ad Morinum amnem, 3. leuc a Medis, 4. a Latiniaco.

CRESTA Segalaunorum, castrum Galliae, in agro Valentino, inter Drunam fluv. et montem, forte a Crista Latin. quod

instar cristae emineret. Vulgo le Crest. Obsessum est a Comite Montis fortis, bello [orig: bellô] Albigensi, vide Petrum Mon. Histor. Albig. c. 84.

CRESTIDIUM et CRESTUM urbs Delphinatus, in agro Valentino, adamnem cognominem: Alius Crista Araldi. 5. leuc. a Valentia. 6. a Dia in Occasum. Vide supra.

CRESTON Thraciae oppid. quod Stephanus Crestonem vocari putat ab Herodoto. Lycophron,

Cives Crestonaeos vocat Pindarus, Crestonios Rhianus, Crestones vero Hecataeus. Possessivum Crestonicus. Steph. Item nomen Regis Bithyniae.

CRESCONES populi sunt, qui singuli plures habent uxores: cum autem vir aliquis moritur, tunc oritur magna disceptatio inter feminas, quaenam illum charius adamarit [orig: adamârit] viventem. Id ubi compertum est, quae benevolentiae et amoris palmam meruit, ad mortui tumulum ducitur exoruata, ibique a propinquis mactatur, et cum viro humatur.

CRETA [1] insul. maris Mediterranei maxima, vulgo Candie, a Rege Crete quibusdam dicta. Alias, Aeria, Curetis, Hecatompolis, Macaros, et Macaronesos. Solin. c. 17. Longa 270. mill. pass. lata 50. a Sicilia 562. in Ortum a Malea promontor. Peloponnesi 30. a Phycunte promontor. Cyrenes 265. in Boream. Caret cervis, apris, et erinaceis, sicut Africa cervis et ursis, aRabia fuibus, etc. Urbes olim clarae, Gnossus, et Gortyna: inde Cydon, Lyctos, Lycastos, Phaestos, Dictynna, etc. Quarum 12. fuere [orig: fuêre] Episcopales, nunc 9. tantum, sub Archiepiscopo. Primus Episcopus eius Titus fuit, Pauli Apolstoli discipulus, circa A. C. 94. Olim Regnum Cretense veterum Graecorum maximum fuit, de quo tamen nihil certi, ante Minoa. In Eusebiano quidem Canone, Cres indigena, Cydon, Apteras, qui urbem condidit, et nescio quis Lapes, pro Regibus habentur, num. 56. 128. 451. 513. 554. qui tamen dubiae fidei sunt. Apteras urbs ab homine Delpho condita est, Pausan. Phocic. Cydon, Minois nepos erat, Steph. *kud. A Minae ergo seriem Regum ordiemur, vide infra Minos I. Postea insula fuit sub Romanis: Occupata dein a Saracenis, A. C. 823. Duce Achapso [orig: Achapsô]. Cedren. in Hist. qui victi, A. C. 879. Hic rediit ad Imperatores Constantinopolitan. ex quibus Constantinus eam infeliciter tentavit: Romanus per Nicephorum Phocam expugnavit, A. C. 960. 961. Belduinus vero Flandriae Comes dedit Marchinoi Montisferrati. Ab isto vendita est Venetis, sub Dandulo Duce, A. C. 1194. magno [orig: magnô] auri prctio [orig: prctiô]. Sed ab A. C. 1645. a Turcis bello [orig: bellô] tentata, iis, postquam fortissime per annos viginti et plures restitum esset, A. C. 1670. una cum Metropoli Candia, quae diururnae gravissimaeque obsidionis mala constantissime pertulerat, tandem cessit. Exceptis paucis quibusdam locis, quae pace facta [orig: factâ] in Venetorum ditione manserunt. Vide infra. Homer. Od. t. v. 172.

*krh/th tis2 gai=' e)sti\ me/sw| e)ni\ oi)/nopi po/ntw|.
*kalh\, kai\ pi/eira, peri/r)r(utos2. --- --

Creta Iovis magni medio [orig: mediô] iacet insula ponto [orig: pontô].
Mons Idaeus ubi, et gentis cunabula nostrae,
Centum urbes habitant magnas uberrima regna.

Ac proinde D. Paulus Titum, c. 1. v. 5. monet, ut Presbyteros in ea constituat kata\ po/lin, i. e. per civitates, vel, ut Erasmus, oppidatim. Nobilem insulam vocat Florus, l. 3. c. 7. quod ibi Iuppiter natus credebatur. Fertilitatem eius quod attinet, Virgil. l. 3. Aen. v. 106. uberrima regna vocat. Homero, Od. t. v. 172. pi/eira dicitur. Dionys. v. 500.

--- -- *)eggu/qi d' au)th=s2 (Carpathi scil.)
*krh/th timh/essa *dio\s2 mega/loio tiqh/nh,
*pollh/ te liparh/ te kai\ eu)/botos2.

Solinus, c. 17. Larga vitis, mira soli indulgentia. Plin. l. 25. c. 8. ubi de dictamno: Procedente persuasione illa [orig: illâ], quicquid in Creta nascitur, insinito [orig: insinitô] praestare ceteris eiusdem generis alibi genitis. Magnitudinem eius innuit Homer. Il. n. v. 256. 260. 453.

De nomine Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 15. Ut apud Phoenices, inquit, [gap: Hebrew word(s)] Crethi vel Creti dicebatur Sagittarius e Palaestina [orig: Palaestinâ]: ita ab iisdem [gap: Hebrew word(s)] Crethim, i. e. Cretes, dicti sunt ii Graecorum, qui eandem artem maxime calluerunt. Porro nemo est, qui nesciat, haec eadem fuisse Cretensium arma perpetua, h. e. arcum, et sagittas. Lucanus, l. 3. v. 184.

Iam dilecta Iovi centenis venit in arma
Creta vetus populis, Gnossasque agitare sagittas
Docta, nec Eois peior Gortyna sagittis.

Max. Tyrius, Serm. 7. *paideu/mata *krhtika\ qh=rai, o)reibasi\ai, tocei=ai. Inde est, quod Isacius, in Lycophronem, Herculem scribit didicisse toceutikh\n a Cretensi Rhadamantho. Quin et Pindarus, Pyth. 4 Cretenses tocofo/rous2 vocat, et in bellorum historiis nihil tam frequens, quam toco/tai *krh=tes2. Hinc Proverbium apud antiquos: Cretenses semper mendaces. Epimenides, citante B. Paulo [orig: Paulô], c. 1. Ep. ad Tunm, v. 12. *krh=tes2 a)ei\ yeustai\, Ovid. l. 3. Amor. El. 10. v. 19.

--- -- Non hoc, centum quae sustinet urbes,
Quamvis sit mendax Creta negare potest.

*krh=tes2 a)ei\ *feustai\, kai\ ga\r ta/fon, w)= a)/na, sei=o
*krh=tes2 e)tekth/nanto, su\ d' ou) qa/nes2, e)ssi\ ga\r ai)ei/.

Nec solum falsitate famosi Creteuses, sed etiam turpi amori dediti. Servius in illud, l. 10. Aen. v. 325.

De Cretensibus, inquit, accepimus, quod in amore puerorum intemperantes fuerunt. Quod postea in Laconas ac in totam Graeciam translatum est. Athenaeus, l. 13. c. 27. *krh=tes2 gou=n, w(s2 e)/fhn, kai\ oi( e)n eu)boi/a *xalkidei=s2 peri\ ta\ paidika\ daimoni/ws2 e)pto/hntai. *)exeme/nhs2 gou=n e)n toi=s2 *krhtikoi=s2, ou) to\n *di/a fhsi\n, a)rpa/sai to\n *ganumh/dhn, a)lla\ *mi/nwa. Nic. Lloydius. Primi mari potentes, classe sua [orig: suâ] vicinos subiugarunt [orig: subiugârunt], equorum formandorum artem tradiderunt, Leges scriptis mandaruht [orig: mandâruht], Musicam, seundum quosdam, invenerunt, etc. Apud illos Labyrinthus Minois, ex Daedali arte. Priscis temporibus Reges, dein Duces habuerunt: a Q. Metello, Romanis subiecti. Dein sub. Imperatorib. Romanis fuerunt, usque ad annum 823. quo [orig: quô] Creta [orig: Cretâ] a Saracenis occupata [orig: occupatâ], Candia ab his condita est, a qua in posterum Insulae nomen. His erepta [orig: ereptâ] a Nicephoro Phoca, A. C. 926. fides Christiana denuo inter Cretenses stabilita est. Vide supra. Hodie Veneti nobiles, et prisci incolae Latinam Ecclesiam sequunotur, reliqui omnes Graecae religioni adhaerent. Vide praeter auctores praedictios Plin. l. 4. c. 12. Strab. l. 10. Pompon. Melam, l. 2. c. 7. Cedrenum, Zonaram, Annal. Gr. Iustinianum, Hist. Ven. l. 2. 3. 4. et seqq. Sabellicum, l. 2. etc.

Agium, cuius sedes Cydoniensi iuncta. Arcadia. Camara, Camera. Castrum vetus, Paleo castro. Chersonesus, Spinalonga. Cisamus, Cisamopoli. * Cydon, la Canea. Cytaeum, Sitia. Hieraperta, Gierapetra. Lappa. Ledrensis urbs, vide Matium. *Matium, Candia. Milopotamos, olim Pauromatrium, Milopotamo. *Rhitymna, Retimo. Subrita. Suda arx, la Suda. Sed pagi potius, exceptis tribus astersmo [orig: astersmô] signatis, reliquae.

CRETA [2] nomen luci, apud Pausan. Item oppid. Scythiae, cuius meminit Val. Flaccus, l. 1. v. 331.

CRETA [3] Herodoto, l. 2. ubi de more Aegyptiorum Sacerdotum, quem in probando bove sacrificiis apto solebant usurpare, gh= shmantri\s2 dicta est, quod ea [orig: eâ] literas signari antiquissimis temporibus in usu fuit. Servius, ad illud l. 6. Aen. v. 321. Longaeva Sacerdos, ait: Sibyllam Apollo pio [orig: piô] amore dilexit, et ei obtulit poscendi, quod vellet, arbitrium. Illa hausit arenam manibus et tam longam vitam poposcit. Cui Apollo, respondit, posse fieri, si Erythraeam (in qua habitabat) insulam relinqucret, et eam numquam videret. Profecta igitur Cunas tenui: et illic defecta corporis viribus, vitam in sola voce retinuit. Quod cum cives eius cognovissent, sive indivia [orig: indiviâ], sive miser atione commoti, ei Epistolam miserunt, creta [orig: cretâ] antiquo [orig: antiquô] more signatam: qua [orig: quâ] visa [orig: visâ], quia erat de eius insula, in mortem soluta est. Eiusdem meminit Cicero, 4. Verr. Cum Valentio eius interpreti Epistola Agrigenti allata esset, casu signum iste animadvertit in cretula: Item pro Flacco, ubi Asiaticos praesertim hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] literas siguasse [orig: siguâsse] docet, Haec quae a nobis prolata laudatio, obsignata erat creta [orig: cretâ] illa [orig: illâ] Asiattca [orig: Asiattcâ], quae fere est omuibus nobis nota, qua [orig: quâ] utuntur omnes non modo in publicis, sed etiam in privatis literis. Nec id mitum, cum creta quaedam sit pinguis, lenta, glutinosa: non illa modo, quae ex Cteta advehitur, indeque nomen obtinet: sed et quae locis vicinis, ut ex Cimolo maris Cretici insul. quae ipsa magis glutinat terra [orig: terrâ] Samia [orig: Samiâ]; de eius enim pinguedine ac lentore, etam Dioscorides et Galenus testes sunt. Et sane quia creta quaedam sit pinguis, eo Britanni etiam tali agros suos uberes reddunt ac pingues. Interim mos annulo in cera cretave signum imprimendi, tarde obtinuit apud plerasque Orientis ipsius gentes, de quo alibi. Vide Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progr. Idolol. l. 4. c. 91. et Iohannem Kirchmannum Lubec. de Anntilis, c. 7.

Sed et Creta, in omni Togarum lotione a Romanis adhibebatur, nec ars Fullonia sine illa fuit. Titinnius apud Nonium,

Terra haec est, non aqua,
Ubi tu solitus argutarier pedibus,
Cretam dum compecis, vestimentaque lavas.

At Toga petitorum iam lota, creta [orig: cretâ] inducebatur, ut candesceret magis ac poliretur. Certe Plinius, l. 35. c. 17. Cimoliam cretam abluendis vestibus in usu esse scribit: Umbricam autem, quae et Saxum vocabatur, non nisi poliendis vestibus assumi solitam. Imo postquam Umbrica [orig: Umbricâ] expolitae erant, praelo subiectae fuere [orig: fuêre], ut melius candescerent: unde facile intelligitur, quid sibi velit illud Persii, Sat. 5. v. 177.

Qui vestitus et creta [orig: cretâ] se occultant, atque sedent quasi sint frugi.

Ubi Lipsius homines designari vult tenuiores, quibus cum togae mutandae copia non esset, ramen ut apparerent nitidi, sub dies ludorum togulam suam incretabant; vel servos, qui, ut liberos mentirentur, fortasse cretam addebaut in vestem, ut in cavea fallerent. Sed haec vestis alba dici, candida dici non potuit. Vide Octavium Ferrarium, de re Vestiar. l. 1. c. 21. Cicero Asiaticae cretae mentionem facit, Orat. pro Flacco, intelligitque illam, qua [orig: quâ] Publicani merces, post vectigal solutum, signare consueveere [orig: consueveêre]. Nec ad haec solum Cretae usus: sed et Cimolia [orig: Cimoliâ], Chia [orig: Chiâ] vel Samia [orig: Samiâ] feminae ad cutem emendandam usae leguntur. Unde Martialis, 1. 6. Epigr. 93. de Thaide, v. 9.

Psilothro [orig: Psilothrô] viret, aut acida [orig: acidâ] latet abdita creta [orig: cretâ]:

i. e. aceto [orig: acetô] macerata. Porro creta [orig: cretâ], eaque [orig: eâque] vilissima [orig: vilissimâ], pedes venalium trans mare advectorum denotare instituerunt maiores. Talemque Publium mimicae scenae conditorem et Astrologiae consobrinum eius Manlium Antionchum, item Grammaticae Taberium Erotem, eadem [orig: eâdem] nave advectos videre [orig: vidêre] proavi, Plin. loc. cit. Unde Iuvenalis, Sat. 1. v. 111. illorum pedes albos vocat. Signabantur autem sigillo [orig: sigillô] domini, si privati essent; Rei publicae, si publica mancipia, vide Brodaeum, Miscell. l. 1. c. 17. et infra, Gypsati, it. ubi de Servis ac Venalitiis. Eadem [orig: Eâdem] Circum praeducere, ad victoriae notam, moris fuit, quae Graecis leu/kh dicta est. Hic finis curriculorum, ad quam terminabatur septimum ac novissimum spatium, atque ubi victrices quadrigae, quae metam septimo circumagere anticipassent [orig: anticipâssent], praemium accipiebant. Unde locum palmae Solinus appellat. Erat is non longe a carceribus, Hinc balbi/da Graeci vocant tam finem, quam initium cursus, quia ad carceres, unde exierant, revertebantur et cursum ibidem terminabant coronandi; Uti pluribus probat Salmas. ad Solin. p. 914. et seqq. Vide quoque supra in voce Calx. Sed et meminit Martialis cretatae mappae, i. e. candidae, l. 12. Epigr. 29. v. 9.

Cretatam Praetor cum vellet mittere mappam,
Praetori mappam surripit Hermogenes.

Quae in signum Circensium committendorum solebat mitti, moris auctore Nerone, qui, populo [orig: populô] missus flagitante, mappam per fenestram iussit abici, Cassiodorus, l. 3. Var. Et cretati bovis, Iuvenalis, Sat. 10. v. 66.

qui et apud Lucretium, adducente vet: Scholiaste, quod candidi boves Superis immolarentur, sicut furvae hostiae Inferis. Vide quoque infra Plastice.

CRETAE insulae quaedam appellantur in Moesia contra Liburnos populos. Plin. l. 4. c. 22.

CRETE Hesperidis filia vel Hesperis, Insnlae Crete nomen dedisse, memoratur Solino, c. 11. Dosiades eam a Crete nympha Hesperidos filia, Anaximander a Crete Rege Curetum dictam --- prodiderunt. Scripserat autem Dosiades is *krhtika/. Salmas. ad Solin. p. 169.

CRETEA regio Arcadiae circa Lyceum mont. in qua incolae Iovem educatum ferunt, non autem in Creta insula. Pausan. l. 8.

CRETENIA locus Rhodi, ubi Althemenes liabitabat; qui, cum ex oraculo patrem se occisurum accepisset, dum fugit, ne hoc perpetret, noctu in navigium incidit, in quo piratas esse ratus patrem occidit. Steph.

CRETHEUS Aeoli fil. qui ex Tyro Salmonei fratris filia Aesonem genuit. Inde Cretheia proles, apud Val. Flaccum, l. 8. v. 112. pro Helle, Crethei nepte.

CRETHON Dioclis fil. qui cum fratre Orsilocho ad bellum Troianum profectus est, Graecis auxilium laturus. Verum cum duo hi fratres nimium suis viribus freti cum Aenea congredi non dubitarent, ab eodem interfecti temeritatis suae poenas dederunt, vixque eorum cadavera a Menelao et Antilocho ex hostium manibus eripi potuerunt. Homer. Il. 5.

CRETICA Cupressus, apud Plinium, l. 24. c. 11. nonnullis dicta est, quae alias Herba Sabina, eadem cum Brathy arbore Claudii Caesaris, quam Arabes in Elymaeos petiisse, ad suffitus

faciendos, idem alibi docet. Cum enim duo essent herbae huius genera, altera Tamarici folium habebat, altera cupressi quae ex Elymaeis proveniebat. Hodieque in multis hortis conspicitur instar pumilae cupressi et in latitudinem potius fusae, quam in altitudinem elarae. Vide Salmas. ad Solin. p. 368. et infra in voce Sabina.

CRETICUS [1] Oratoris nomen, ponitur autem pro quovis Iudice. Iuvenal. Sat. 2. v. 67.

--- - --- Sed quid
Non facient alii cum tu multitia sumis
Cretice? --- --- -

CRETICUS [2] Silanus, e Iunia famil. sed adoptione in Caeciliam transierat. Itaque nomina illi. Caecilius Metellus Creticus Silanus. Consul fuit Anno [orig: Annô] urbis DCIX. cum Nerva Siliano; postea Syriae Proconsul: sed quia Germanico per affinitatem connexus erat, provincia demotus, eique Gn. Piso subrogatus est a Tiberio.

CRETICUS Sinus apud Solin. c. 30. Omnis Africa a Zeugitano pede incipit --- extenta in duas prominentias, quarum altera promontorium candidum dicitur: alteram, quae est in Cyrenaica regione, Phacuntem vocant. Ea per Sinum Creticum opposita Cretae insulae, contra Taenaron Tacomcae excurrit. A Creta Insula nomen habet, et describitur Plinio, l. 2. c. 88. et. l. 4. c. 12. Hodie Gallis Mer de Candie. Vide Mare Creticum, et ad l. Solini citatum, Salmas. Exercit. Plin. p. 218.

CRETINUS Magnesius, bello [orig: bellô] Mithridatico [orig: Mithridaticô] adversus ipsum Mithridatem delegit Imperatorem Hermiam, quocum tamen privatas gerebat inimicitias, professus se interim iturum in exilium, ne quis tumultus ob illam factionem suboriretur. Quod si patria mallet Cretinum Imperatorem quam Hermiam, oravit, ut interim exularet Hermias. Adversarii modestia [orig: modestiâ] permotus Hermias, sponte exulavit.

CREVANTIUM oppid. lepidum Ducatus Burgens. in tractu Antissiodorensi, ad Icaunam fluv. 4. leuc. supra Antissiodorum. Ibi A. C. 1423. acris pugna inter Gallos et Anglos.

CREUSA [1] Creontis Corinthiorum Regis filia, quam Iason, repudiata [orig: repudiatâ] Medea [orig: Medeâ], uxorem accepit: Quamobrem Medea indignata, carminibus suis ignem inextinguibilem scriniolo inclusum per filios suos illi misit. Eos vero praemonuit, ut statim oblato [orig: oblatô] munere discederent. Creusa igitur videndi cupida, nihilque mali suspicans, scriniolum aperuit, et continuo evolavit ignis, Creusamque et totam Creontis regiam exussit. Vid. Ovid. l. 7. Metam. fab. 20. et l. 1. de Art. Am. v. 335.

CREUSA [2] Erechthei filia, uxor Xuthi, ex eo Achaei et Ionis mater. Euse. in Chron. Alia Cecropis filia. De quibus vide Meursium de Reg. Athen. l. 2. c. 13. et 14.

CREUSA [3] Priami et Hecubae filia, Aeneae coniux, cui Ascanium filium peperit. Hanc in excidio Ilii ab Aenea, qui fugiens patrem humeris gestabat, filiumque manu ducebat, perditam fuisse in itinere, dum vias notas excessisset, tradit Virgilius, l. 2. Aen. Sed nonnulli eam ab ipso Aenea, ex pactione cum Graecis facta, occisam volunt, ne quis ex semine Primai superesser. Alii rurus non occisam, sed desertam tradunt, idque eo [orig: eô] consilio [orig: consiliô], ne novas sedes, novaque foedera (quae fere nuptiis solent coalescere) longinquis in regionibus quaesituro uxor obesset.

CREUSA [4] Boeotiae oppid. Ptol. Thespiensium navale, ut Strabo ait. Creusia Straboni, Creusis dicitur Stephano. Livadia hodie, teste Nigro [orig: Nigrô]. In ora littorali Sinus Corinthiaci, in confinio Megaridis, 20. milliar. a Thespiis in Austrum 30. a Megara in Occasum. Baudrandus.

CRIARIA in Charta Philippi Aug. Regis in Regesto Herouvalliano apud Car. du Fresne, Glossar. officium est eorum, qui hodie Lutetiae parisiorum les Crieurs de corps et de vin dicuntur. Latin. Clamatores, Proecones etc.

CRIASUS Argivorum Rex quintus, Argeo patrisuccessit, ei vero post regnum annorum 54. successit Phorbas frater. Iulius Africanus, Chronic. Quartum illum constituit Marschamus, utpote Inacho [orig: Inachô], quem primum Argivorum Regem communiter constituunt non homine sed fluvio [orig: fluviô] exsistente: et Callithyiam Peranthi filiam, primam Iunonis Argivae sacerdotem fuisse, ex Eusebio adnotat. Peranthum autem vocat Hygenus, quem *pei/rason Pausanias, *kri/ason Castor. Vide praefatum Marschamum, Canone Chron. ad Sec. VI.

CRIBRUM an a creber, quod polu/opon, i. e. crebris pertusum foraminibus, frumentis purgandis excogitatum est. Illorum genera Galli e setis equorum invenere [orig: invenêre]. Hispani e lino excussoria et pollinanaria Aegyptus e papyro et iunco, Plinius, l. 18. c. 11. Et quidem cribri pollinarii occasione lepide [orig: lepidê] iocatur Plautus, in Poenul. Act. 3. sc. 1. v. 10. in hominem minutis spissisque gradibus incedentem,

Nam iste quidem gradus succretu'st cribro [orig: cribrô] pollinario [orig: pollinariô],
Nisi cum pedicis condidicistis sic grassari gradu hoc [orig: hôc]

Quod de Persicis equis Vegetius ait, Persisci --- solius ambulaturae quadam gratia [orig: gratiâ] discernuntur a coeteris, gradus est minutus et creber etc. Cuiusmodi equos gressibus minutissime cribratis incedentes, Tricenarios dixere [orig: dixêre] olim, quod in ambulando gressus intricarent et crura volubiliter implicarent explicarentque; Traqvenarios inde

Galli hodie appellant. Vide infra. In divinationibus Veterum Cribri quoque usus fuit, quae species *koskinomantei/a dicta: Suspendebant nempe cribrum filo [orig: filô], vel forficis cuspide, illudque celeri motu circumagenres nomen simul edebant eius, qui furto [orig: furtô] aliquid abstulerat, aut aliud quiddam commiserat, ut bidere est apud Theocritum, Idyllio [orig: Idylliô]. 3. etc. Inter ritus item Graecorum nuptiales, vide supra Colus.

CRICILASIA Graece *krikhlasi/a, quasi Circuli impulsus, exercitationis olim delectabilis genus, memoratur Oribasio, Collectan. l. 6. c. 26. ubi ista leguntur: *)ela/ssona de/ xe/tw o( kri/kos2 th\n diametron tou= mh/kous2 tou= a)nqrw/pou, w(/ste to\ u(/yos2 au)tou= me/xri tw=n mastw=n e)ciknei=sqai, e)lau/nesqai de\ mh\ kata\ mh=kos, a)lla\ kata\ peplanhme/non, e)/stwde/ o( e)lath\r sidhrou=s2 cu/linon e)/xwn th\n labh\n, tou\s2 me/ntoi leptou\s2kri/kous2 tou\s2 perikeime/nous2 tou\s2 tw=| troxw=|w)|h/qhsa/n tines2 ei)=nai perittou\s2, to\ de\ ou)x ou(/tws2 e)/xei a)ll' o( yo/fos2 o( gino/menos2 e)c au)tw= dia/xusin e)rga/zetai, kai\ h(donh\n th= yuxh=, Habeat vero circulus diametrum hominis longitudine minorem, ita ut ipsius altitudo usque ad mammas pertingat, neque secundum longitudinem, sed in transversum impellatur; sit autem impulsor ferreus, ligneam ansam habens. Nonnulli tenues annulos rotae circumpositos supervacaneos esse putarunt, at hoc minime ita se habet. Quin etiam sonus ab ipsis genitus relaxationem atque voluptatem animo parit. Ex quibus patet, in hac exercitatione homines circulum quendam magnum, cuius circumferentiae annuli parvi infixi eratn, quadam [orig: quâdam] virga [orig: virgâ] ferrea [orig: ferreâ] ansam habente in transversum latus impellere consuevisse; a quo ducta [orig: ductâ] metaphora [orig: metaphorâ] M. Cicero Ep. 9. ad Attic. l. 2. Festive, inqui, mihi crede, et minore sonitu, quam putaram [orig: putâram], orbis hic in Republ. conversus est. Sed cum hac [orig: hâc] aetate in usu non sit, possumus sane aliquid divinare, at eius figuram et conditiones penitus cognoscere minime licet. Quod enim trochus fuerit, de quo Horatius, l. 3. Od. 24. v. 57. Seu Graeco [orig: Graecô] iubeas trocho [orig: trochô]: fieri quidem potest, at hic ipse nobis aeque ignotus est. Et quidem trocho hoc lusus genus non dissimile fuisse, patet ex Martiali, l. 11. Epigr. 22. et l. 14. Epigr. 68. ubi in trocho videmus fuisse circulum, et in circulo annulum, qui sono [orig: sonô] spectatoribus voluptatem afferebat; adfuisse etiam impulsorem cum ansa, Propertio, l. 3. El. 13. v. 6. clavis dicta: quae omnia in sua Cricilasia apud Oribasium praefatum Antyllus depinxit. Interim circulo tenus annulos, non annulum, circumpositos hic [orig: hîc] dicit; praeterea Cricilasiam is virorum efficit, cum Martialis puerilem quendam ludum trochum fuisse significet. Vide infra Trochus. At hoc certum, inter magnas exercitationes fuisse, de cuius facultatibus porro sic Antyllus, l. c. Cricilasiam, ait, intenta corpora mollire et quae loco [orig: locô] stabiliri non possunt, tum revolutionibus tum etiam figurarum corporis varietate sic parare, ut facile slectantur et stabiliantur; nervosque imbecillos firmare et laxare, calorem excitare et intelligentiam, quae de via deflexit et atra [orig: atrâ] bile agitatur, ad statum suum revocare, apud Hieron. Mercurialem, de Arte Gymnast. l. 3. c. 8. et l. 6. c. 7.

CRIECHINGENSIS Stirps, Gall. Crehanges, in Austrasia ab aliquot saeculis iam floruit, in qua duae nunc lineae sunt, quarum unius Christophorus, alterius Albertus Ludovicus, auctores exstitere [orig: exstitêre]. Et quidem Albertus hic Ludovicus Baro de Criechingen, filius Petri Ernesti et Annae Sibyllae Nassoviae, ex Agatha Rhingravia genuit Casimirum Ottonem, Georgium Ottonem (exstinctum A. C. 1665.) Iohannem Ludovicum, Ernestum Casimirum (maritum Annae Elisabethae Rhingraviae, defunctum itidem A. C. 1665.) et Annam Dorotheam (uxorem Edsardi Ferdinandi Frisiae Orientalis Co mitis) Christophorus vero, filius Wirichii Baronis de Criechingen et Antoniae Comit. Silvarum ac Rheni, ex Anna Beyeria de Boppart, pater fuit Lotharii Baronis de Chriechingen, quo [orig: quô] et Anna [orig: Annâ] Magdalena [orig: Magdalenâ] Hanoica [orig: Hanoicâ] natus superest Franciscus Ernestus Comes Criechingae, cui uxor obtigit Maria Elisabetha Montfortia, filia Hugonis Comitis. Ex eodem ramo quoque adhuc vivit Iohannes Franciscus Canonicu. Vide Phil. Iacobum Spenerum, Theatr. Nobil. Europ. tom. l. p. 52. et tom. III. p. 14. ac utrobique in Indic.

CRIENTIO fluviolus, in loco humili et paludibus obsito, urbi Atrebatis proximo. Eius meminit Alcuinus in vita S. Medardi. Vulgo le Crinchon. Crientius quoque dicitur. Alluit monasterium S. Vedasti, quod civitati Atrebatis ita demum accessit, ut muris tamen et portis ab ea divideretur, et alterius urbis instar efficeret: quae la Ville, sicut civitas ipsa, la Cite dicitur. Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Nobiliacum Pictonum.

CRIMAEA [1] quae Tartaria minor, ab urbe Krim, in Taurica Chersoneso, continet totam hanc Chersonesum. Urbes praecipuae Theodosia, Chersonesus, Crimaea, Precopia, unde etiam Tartaria Precopensis dicitur et Baciasarm. Sub Turcis partim versus Meridiem, partim ipsis tributaria. Conditor Crimensis seu Precopensis Imperii fuit Azi Kirai, qui Schicachmeto [orig: Schicachmetô] Zare, filio Tucktamischi Imperatoris Tartariae desertae (a Tamerlane eversi) pulso [orig: pulsô] ex Tauriaca seu Crimea [orig: Crimeâ], se contra eum Regein Tartarorum appellavit. A quo tempore Crimenses perpetuis excursionibus Lithuaniam, Poloniam Russiamque infestarunt [orig: infestârunt]: tributarii a Selymo facti circa A. C. 1584. et obnoxii redditi Imperio Turcico, quod in hanc diem agnoscunt. Vide Georg. Hornium, Orb. Imp. p. 435. et Iohann Baptistam Tavenier, in descr. Serralii.

CRIMISA Lucanorum urbs *kri/missa, Lycophroni. Nunc vicus Lo Ciro, teste Gabr. Barrio [orig: Barriô]. In ora Calabriae citerioris, 10. milliar. a Cariathi in Austrum, 6. a Strongylo in Boream. Ei adiacet ad 2. milliar. promontor. Crimissa, Capo dell'Alice, in sinum Tarentinum excurrens, 4. milliar. a Iapygio promontor in Occasum; Baudrand. Ibi etiam Crimissa fluv. iuxta oppid. decurrens, in sinum Tarentinum, vulgo Fiumica.

CRINAS Charmidis contemporaneus, Massiliensis Medicus, qui ad siderum motus ex ephemeride Mathematica cibos dabat, horasque observabat. Sub Nerone. Plinius scribit hunc 100. sestertia reliquisse, muris patriae non minore summa [orig: summâ] exstruendis, l. 29. c. 11.