December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0058b

DICTYS Cretensis Historicus, qui cum Idomeneo Troiam profectus totum illud bellum Phoenicum literis descripsit l. 9. quem Hom. secutum Tzetzes, Chil. 5. hist. 30. memorat. Quod sub nomine Q. Septimii hodie venditatur, u(pobolimai=on est. Lud. Viv. de trad. discipl. l. 5. Voss. de Hist. Gr. l. 4. c. 1. de Lat. l. 3. c. 2. Vide quoque Ioh. Marsham. Canone Chron. Sec. XV. ubi de Hesiodo Poeta agens, catalogum contexit illorum, qui ante Homer. de Bello Troiano scripserunt [orig: scripsźrunt], ut et hic [orig: hīc] passim vocibus Corinnus, Helena, palamedes Theb. Sisyphus Cous etc. item Centaurum [orig: Centaurūm] unus, Pirithoi manu, in Hippodamiae nuptiis interfectus. Ovid. Met. l. 12. v. 334.

Victori titulum quam Dictys Helopsque dederuns

Ibid. v. 337.

Dictys ab ancipiti delapsus acumine montis.

Denique piscator quidam, qui Perseum educavit. Stat. l. 11. Sylv. 1. v. 95.

Fluctivagus volucrem comebat Persea Dictys.

DIDA Paeoniae praefectus, Demetrium Philippi fil. veneno sustulit. item pugil nobilis. Pausan.

DIDACI-ROI Ins. in mari Aethiop. versus Mauritiam Ins. ad Ort. Madagascariae, a Didaco Roiz Lusitano, inventore sic dicta.

DIDACUS [1] Ep. Osmae, in Castella nova, eruditione et virtute clarus. Ab Alphonso IX, ad Innocent. III. missus est, A. C. 1206. qui eum, inter Infideles contionaturum, abdicato Ep. prodibant. Albigensibus se opposuit, iunctus quibusd. abbatibus, Ordinis Claraevall. Vide infra.

DIDACUS [2] Ep. Oxoniensis, potius Osmensis; ab Innocent. III. cum Dominico Monacho et abbate Cisterciensi, contra Valdenses, quorum florentissima iam Ecclesia erat, in Galliam missus, A. C. 1205. Inter hos colloquium institutum Carmanii primo, dein Apameae. Tandem crux in eos sumpta. Morn. in Myster. Sigon. l. 16, etc.

DIDACUS [3] Covatruyias discip. Navarri, Ep. Segoviae. Obiit A. C. 1577. postquam interfuisset Concilio Trid. Did. Baeza. S. Scripturam interpretatus est. Did. Hurt. de Mendoza, Historicus. Did. monachus Francisc, obiit A. C. 1463. sanctis annumeratus, a Sixto Vide Vitam eius P. Galesin. composuit.

DIDASCAE Aethiopiae sub Aegypto pop. Ptol.

DIDATTIUM Sequanorum in Belgio urbs: Tachsfelden Rhenano. Talenberg Lazio, hasenburg Villanovano. Baudr. quid sit non constat. nec Tachsfelden vel Talenberg., aut Hasenburg in toto est Burg. Comit. ubi Ferrar, locat. Vide Dittasum.

DIDAUCANA Bithyniae opp. Ptol.

DIDEMARII apud Commodian. de Simulacris Deorum,

Deludunt vos pauci scelerati,
Extricare suam dum quaerunt vitam,
Subornant aliis esse sub mysterio, falsum
Indissimulantes, concussi Numine quodam,
Maiestatemque colunt et se sub figura fatigant.
vidistis saepe Didemarios, quali fragore
Lusorias ineant, dum surias fingere quaerunt,
Aut cum dorsa sua allidunt parca bipenne,
Cum doctrina sua servant, quod cruore sanant.

Forsan Dindymarii sunt, Rheae s. Cybeles, quam Dindymen et *di/ndumu/nhn vocabant, a Dindymo Phrygiae monte, ubi ei sacra fiebant, cultores ac Sacerdotes, alias Galli quoque, quia castrati: et Corybantes dicti, quod, cum insaniam ac belluinam quandam rabiem imitarentur, capita insanorum more proicerent, cuiusmodi Didemarii lusorias facere indicantur a Commodiano, Car. du Fresne Gloss.

DIDIA [1] Clara filia P. Didii Salvii Iuliani Severi Aug. ex Manlia Scantilla Aug. Cornelii Repentini, Praefecti urbis, uxor, una cum matre Augusta appellata est. Vide Spartian. in Didio Iuliano.

DIDIA [2] Lex a Didio lata post Fanniam 18. Annos secuta est, cuius ferendae duplex ratio fuit. Primo, ut non solum urbs Romana, sed universa Italia lege sumptuaria [orig: sumptuariā] teneretur. Secundo, ut non modo, qui convivia maiore sumptu fecisset, sed etiam qui ad ea vocati essent, atque omnino interfuissent, poena legis tenerentur. Macrob. Sat. l. 3. c. 57.

DIDIUS [1] dux Romanus sub Claudio, Tacit. Ann. l. 12. c. 15. postquam Didium Ducem Romanum robutque exercitus abiisse cognoverat. forte Britanniae praefuit. Agricol. l. 14. vocaturque Didius Gallus.

DIDIUS [2] praenomine Aulus, a Claudio in locum Ostorii in Britannia defuncti subrogatus. Tacit. Ann. l. 12. c. 40.

DIDIUS [3] Iulianus qui et M. Salvius Severus Commodus dictus est, Mediol. 20. Rom. Imp. A. U. C. 945. fil. Perronii Didii Severi, ex Clara Aemilia, nepos Salvii Iuliani. In domo Domitiae Lucillae, matris M. Aurelii educatus; egregia munia obivit. Pertinace mortuo, a militibus imperium emit, cumque non esset solvendo, illorum in se odium concitavit. usque adeo parcus, ut porcellum, atque lepusculum ad se dono missum in triduanas partiretur cenas; pranderetque interim paucis oleribus, ac herbulis contentus. Eius hic fuit vitae exitus, ut a Septimio Severo successore suo, in abditas Palatii balneas dectus, exstenta [orig: exstentā] demnatorum more cervice ultimum diem obierit. A. C. 193. Sext. Aurel. Sic Imperium, quod per scelus, necis Imper. conscius, et primus licitator nactus est, intra tertium mensem, a nece Pertinacis, cum vita simul amisit. Aliis aliter. Spartian. Dio in Iulian.

DIDIUS [4] Proculus frater maior natu Didii Iuliani Imp. fil. Petronii Didii Severi et Aemiliae Clarae, apud Eund.

DIDIUS [5] Scaeva Tribunus, a Vitellianis, in Capitolium


image: s0059a

irrumpentibus, obtruncatus. Tacit. Hist. l. 3. c. 73. Casperius Niger, Didius Scaeva, pugnam ausi obtruncantur.

DIDIUS [6] Vinius vide Titus.

DIDO sive Eliza, Beli vel Metrae Tyriorum Regis filia, quae primis nuptiis Sichaeo Herculis sacerdoti iuncta fuit; quem cum Pygmalion, Elizae frater, thesauris eius inhians ante aram obtruncasset, illa in somniis monita, cum iis, quibus Pygmalionem invisum esse sciebat, effossis clam thesauris, navem conscendit, et in eam Africae partem, quae Zeugitana dicta est, delata tantum sibi soli emit, quantum taurino corio posset circumdare. Virg. Aen. l. 1. v. 371.

Mercatique, solum facti de nomine Byrsam,
Taurino quantum potuit circumdare tergo.

Sil. Italic. Bell. Punic. l. 1. v. 24. et 25.

Tum pretio mercata solum nova moenia ponit,
Cingere qua secto permissum litora tauro.

Appian, in Libycis, *)ede/onto de\ xwri/on ei)s2 sunoikismo\n labei=n o(/son a)/n bu/rsa tau/rou perila/bh|. Dionys.

*karxhdw\n, h(n mu=qos2 u(pai\ bo+i\ metrhqh=nai.

Quo in loco cum corium in tenuissimas partes dissecuisset, locumque satis amplum complexa esset, urbem condidit, quam Carthaginem appellavit, vel ad minimum arcem in medio urbis, quam a Corio bubulo Byrsam vocavit. Anno 20. post adventum suum A. M. 3166. post Troiam, 296. A. U. C. 135. si vere Iosephus, id accidisse, scribat, An. 144. post fundamenta templi a Salomone iacta. Deinde cum iarbas Gaetuliae Rex nuptias eius ambiret, recusantemque vi, armisque cogeret, sibi ipsi manus intulit, praeferens nimirum morte occumbere, quam prioris lecti iura secundis nuptiis polluere. Virgil. Aen. l. 1. et 4. fabulatur Aeneam, capta [orig: captā] Troia [orig: Troiā], a patria profugum, vi tempestatis Carthaginem fuisse delatum, Elizamque amore eius captam, et cum praeter spem ab eo desereretur, mortem sibi conscivisse. Quod tamen gravissimorum Historicorum fide facile refellitur, qui Carthaginem tradunt septuagesimo demum Anno post Roman Conditam, ab Elisa condi coepisse. Ab Aeneae vero in Italiam adventu, usque ad U. C. numerantur anni amplius, quam 330. quibus Albae regnatur est. Hac de re exstat elegans apud Auson. Epigr. Vide Menandr. Hist. Regum Tyr. apud Ioseph. Antiq. l. 1. et l. 8. c. 13. Appian. Iustin. l. 18. Solin. c. 30. Macrob. aaturn. l. 1. c. 24. et l. 5. c. 17. Hieron. ep. ad Gerontiam. et l. 1. adv. Iovin. Petav. Rat. temp. P. 1. l. 2. c. 4. Ricciol, t. 1. Chron. Reform. l. 5. c. 8. p. 239. Dido Hebraeis [gap: Hebrew] dilectulam notat. est enim diminutivum a [gap: Hebrew] h. e. dilectus. De quo tamen aliter vett. suo more; Eustath. siquidem in Dion. Perieg. *didw\ exponit *)androfo/non. Serv.l in l. 1. Aeneid. v. 689.

Ut cum te gremio accipiet laetissima Dido

l. 4. v. 335.

--- --- nec me meminisse pigebit Elisae.

ait lingua [orig: linguā] Punica [orig: Punicā] notare viraginem. At etymologus et Varrin. *didw\ interpretantur planh=tin, h. e. vagam, seu erraticam, quomodo dictam arbitrantur, quia Tyro profuga varie esset vagata. Nic. Lloyd. Ceterum: Carthaginensibus pro Dea fuit, teste Iustin. l. 18. c. 4. Rex Tyro decedit filio Pygmalione et Elissa [orig: Elissā] filia [orig: filiā], insignis formae Virgine, heredibus institutis. et c. 6. Quamdiu Carthago invicta fuit, pro Dea culta est. Quam Elissam Tyriam quidam Dido autumant. Velleius Paterc. l. 1. Prius nempe vocabatur Elissa. idque quia urbem eorum condidisset, cui, cum solum ab Afris emere coacta esset, hinc Carthaginenses quotannis pro solo urbis (solarium id Ulpian. l. 2. §. 11. ff. ne quid in loc. publ. vocat) solvere cogebantur: quod cum potentiores iam facti intermitterent, bellum inter utrosque coortum est, Iustin. l. 19. c. 2. Itaque et mauris bellum illatum et adversus Numidas pugnatum, et Afri compulsi stipendium urbis Conditae Carthaginiensibus remittere Vide hac de re Voss. de orig. et progr. Idolol. l. 1. c. 32. Euseb. *)origw\, Origo, primitus dicta est. Salmas. ad Solin. p. 323.

DIDRACHMUM vide infra Drachma.

DIDUGUA Babyloniae urbs. Ptol.

DIDURI pop. in confinio Albaniae prope Labienos, quorum meminit. Plin. l. 6. c. 10.

DIDYMA [1] locus Thebaidis in Aegypto. Anton.

DIDYMA [2] locus, et oraculum Mileti, Iovi et Apollini sacrum, sunt etiam fontes Thessaliae. Item duae parvae insulae iuxta Scyrum. Et montes prope Laodiceam. Steph.

DIDYMAE insula Siculi maris, Aeolidum una. Est et urbs Libyae, Steph. Siciliae item opp. vide Didyme.

DIDYMAEUS [1] Apollo dictus est, quod geminam speciem sui nominis praeferat, illuminando, formandoque Lunam. Ex uno enim fonte lucis gemino sidere spatia diei, ac noctis illustrat. macrob. Hic Licinio, de rerum suarum successu, sciscitanti, his Homeri versibus respondisse legitur:

Te Iuvenes, grandaeve pater, vexare feroces
Certum est: Te infirmum manet aerumnosa senectus.

victus est autem Licinius, a Constantino Mag. post excitatam dirissimam contra Christianos persecutionem, in Bythynia, ad Hadrianopolim, A. C. 320. Vide Euseb. de vita Constantin. et in Hist. nec non hic [orig: hīc] infra

DIDYMAEUS [2] nomen quo Luna et Sol simul Veteribus culti sunt. Macrob. l. 1. c. 17. *)apo/llwna *didumai=on vocant, quod geminam speciem sui Numinis praefert, ipse illuminando formandoque Lunam. Etenim ex uno fonte Lucis gemino sidere spatia diei ac noctis illustrant. Unde et Romani Solem, sub nomine et specie Iani, Didymaei Apollinis appellatione venerantur. Vide de Didymaei Apollinis Oraculo Plin. l. 5. c. 29. Nunc Didymaei Apollinis a litore stadiorum viginti. Reddebat


page 59, image: s0059b

enim Apollo hic vocem, qualcm Pythia reddebat, idque Mileti, ut discimus ex Origene c. Celsum l. 6. sub fin. et Steph. qui uno templo in hac urbe utrumque Numen cultum esse tradit. Seu potius, in Milesiorum agro, ut ostendit Salmas. Hoc a Xerxe combustum, postea a Milesiis refectum est, cui operi Poenis et Daphnis praefuisse videntur eidem. Idem *mantei=on Didymaei Apollinis quoque e)n *bragxi/dais2 dicebatur, uti habet Pompon. Mela c. 17. Vide C. Barth. Animadvers. ad Stat. Theb. l. 8. v. 199.

Noc Clarias hac luce fores, Didymeaque quisquam
Limina,

et Salmas. ad Solin. p. 810. et seqq.

DIDYMAON armorum artifex eximius. Virgil. l. 5. Aeneid. v. 359.

Et clypeum efferri iussit, Didymaonis artes,
Neptuni sacro Danais de poste refixum.

DIDYMARCHUS libro 3. Transformationum citatur ab Antonio Liberali narratione 23. quae est de Batto. Sed ab interprete scriptores, ex quibus ea hausta est narratio, praetereuntur. Voss.

DIDYME una Cycladum. Ovid. Met. l. 7. v. 468.

At non Oliaros, Didymeque et Tenos, et Andros.

Item urbs Siciliae, vel ins. Saline, Leandro. Ovid. Fast. l. 4. v. 473.

Himeraque et Didymen, Acragantaque Tauromenonque.

Denique ins. Gaditanae. opp. Strab.

DIDYMEUM templum Apollini dicatum apud Milet. Plin. l. 5. c. 31. Strab.

DIDYMI mons Asiae min. Ptol. Strab. Dindymum vocat.

DIDYMOTICOS Thraciae opp. in prom. situm, sub quo lapidicinae. Gregoras. Item Cariae locus. Suid. Et in Asia minori circa Aeoliam. Polyb.

DIDYMUS [1] libertus Tiberii, observator dictorum factorumque Drusi, Germanici filii, a Tiberio constitutus. Tacit. Ann. l. 6. c. 24. nisi quod Actit Centurionis et Didymi liberti epistolae, servorum nomina praeferebant.

DIDYMUS [2] sie vocabatur Thomas Apostolus. Ioh. c. 11. v. 16. c. 20. v. 24.

DIDYMUS [3] vir Alexandrinus, qui licet a puero oculis captus foret, divinas tamen literas optime callebat, et inter Ecclesiasticos scriptores illustris fuit. Vixit sec. 4. in humanis quoque scientiis, Mathematicis inprimis, versatissimus. Plurima composuit, quorum praeter tractatum de Spiritu S. et quasdam enarrationes, in Epistolas nonnullas Canonicas, in Volum. 9. Bibl. PP. col. 23. et 53. edit. An. 1624. item librum c. Manichaeos, ab Henr. Canisio, t. 5. antiq. Lect. evulgatum, nihil restat. Hieronymi praeceptor, Obiit An. aet. 83. Sed, quod Origenis errores amplexus, condemnari Synodo. 5. gener. meruit, Niceph. hist. l. 17. c. 27. Cedren Ann. et a Martino Pont. Concilio Later. S. 5. can. 18. Vide Hier. de Scr. Eccl. c. 109. in Chron. An. 376. ep. 33. 51. 65. etc. Ruffin. hist. l. 2. c. 7. Socr. l. 1. c. 5. Theodoret, l. 4. c. 27. Sozom. l. 7. c. 14. etc.

DIDYMUS [4] Alexandrinus alius, salsamentarii filius, quo nemo, ut Quintilian. inquit, plura scripsit. Grammaticus fuit, et ad Augusti tempora pervenit, atque ob assiduam circa libros moram *xalke/nteros2 et ponhros2 est appellatus: nam ad tria milia librorum, et quingentos scripsisse dicitur. Hinc et *bibliola/qas2 Athenaeo dictus: quod numerum librorum suorum ighoraret. Grammaticorum doctissimus, Macrob. Staturn. l. 5. c. c. 12. Vide Amm. Marcell. l. 22. c. 16. eminuit Didymus, multiplicis scientiae scriptis memorabilis. Senec. ep. 88. Athen. l. 4. Phot. cod. 279. ubi 10. proverbiorum libros eius citat, Euseb. Chron. ad Ann. 661. Hieron. ep. ad Marcellin. Lactant. l. 1. c. 22. Suid, Voss. Gesner. etc. Didymus alius, Monachus, maximus contemplationum doctor cognominatus. De quo vide Hist. Tripart. l. 8. c. 1. Didymus, poeta, Georgica scripsit. Alius etiam Philosophus Academicus. Alius, fil. Heraclidae, Musicus, Neroni gratus.

DIDYMUS [5] Alexandrinus alius, Grammaticus, de orthographia et verisimilibus scripsit. Alius, Grammaticus, cognom. Claudius, de erroribus Thucydidis epitomen Heraclionis, etc. scri psit. Item Mathematicus Gnidius, in Aratum commentans, Item agnatus Honorii, quem Constantinus tyr. fil. Constantini tyr. cum Veriniano et utriusque uxoribus necavit. Cassiodor. Prosper, Chron. Otos. l. 7. c. 40. Sozom. l. 9. c. 11.

DIDYMUS [6] Argiae vicus. Pausan.

de DIE sumpta convivia Vide De [perhaps: De die sumta convivia].

DIEDUS Franciscus Venetus, Philosophus, Orator et Iuris utriusque peritissimus. Scripsit epistolas, Orationes, et vitam S. Rochi. Obiit A. C. 1483. Paiarinus, l. 2. Hist. Vincent. Trithem. Catal. Vide et Franciscus.

DIELCYSTINDA exercitationis apud Vett. genus, quod Ludum distractorum Mercurial. vocat. Eius meminit Iul. Pollux his verbis: *(h de\ *dielkusti/nda pai/zetai men\ w(s2 e)pi\ to\ polu\ e)n tai=s2 palai/strais2, ou) men\ a)lla\ kai\ a)llaxo/qi. *du/o de\ moi=rai pai/dwn ei)si\n e(/lkousai tou\s2 e(te/rous2 oi( e(/teroi, e)st' a)/n kaq' e(/na metasth/sontai par' au)toi=s2 oi( kratou=nes2. Vide Hieron. Mercurial. Foroliviens. de Arte Gymn. l. 3. c. 5. Dielcystinda autem plerumque in palaestris luditur, veruntamen etiam alibi. Duae autem sunt puerorum partes, alii trahentes alios, sique ad illam partem tr ansmigraverint, penes illam victoria est. Ad eundem ludum respicere videtur Socrat. apud Platon. Theaetet. *kata\ smikro\n ga\r proi+o/ntes2 lelh/qamen a)mfote/rwn ei)s2 to\ me/son peptwko/tes2 kai\ a)/n mh/ pha\muno/ menoi diafu/gwmen, di/khn dw/so men w(/sper oi( e)n tai=s2 palai/s2rais2 dia\ grammh=s2 pai/zontes2, o(/tan e)p' a)mfote/rwn lhfqe/ntes2 e(/lkwntai ei)s2 ta\ e)nanti/a, i. e. Paulatim enim procedentes in medium amburum ignoranter cecidimus, et nisi aliquo modo nosinet ipsos defendentes evadamus, poenas luemus, perinde atque illi, qui in palaestris in linea ludunt, quando ab utrisque capti in contraria distrabuntur.

DIEMENI Regio pars terrae Austr. recens detecta, ab Antonio Diemene Batavo. Utrum autem Ins. sit, an continens, nondum, constat.