December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 73, image: s0073b

DIOGENUS conspirationis contra Alexandrum Mag. in Ariis factae particeps Dymno. Curt. l. 6. c. 7.

DIOGNETUS [1] VII. Atheniensium Iudex seu Archon tw=n dia\ bi/ou, post Megaclem: sub quo Homerus Poeta Floruit, Anno Attico 676. Annis post Troiae casum 302. ante Olympia ab Iphito ac Lycurgo instaurata 23. circa Amaziae in Iuda, ac Rhamsis in Aegypto tempora, uti ex Epochis Marmoreis docet Ioh. Marsham. Canone Chron. Ad Sec. xv. Eum excepit Phericles, quem vide. Alius itinerum Alexandri Regis menfor, quem Plin. l. 6. c. 17. se sequi testatur. Tertius, Pictor egregius Antonini Imp. temp. Iul. Capitolin. A quo Imp. Graphicen discere voluit. Antonin. in sua vita. Quartus Clitomachi pater illius Poeni, qui successit Carneadi, vocatus ante Asdrubal.

DIOGNETUS [2] Megarensium Princeps, quem Gelon astu, imposito gravi tributo, evertit. Vide Polyaen. l. 1. Forte is ipse est, quem commemorat miro astu quandam urbem cepisse. l. 5. 407.

DIOGNETUS [3] quoque Erythaeorum dux, quem captiva Polycreta ab exitio servavit. Polyaen. l. 8. 608.

DIOGNETUS [4] pugil, Cretensibus olim in veneratione fuit; etste Ptolemaeo Hephaestionis l. 5. qui addit, honore hoc eum dignatos, quia non alia de causa excidisset coronae praemio, quam quia adversarius, quem vicisset, nomen habuisset Herculis. Tanti enim illis Hercules erat, ut etiam ad ignominiam eius pertinere arbitrarentur, si aliquis vinceretur Herculi cogneminis. Vide Voss. de Idolo. l. 1. c. 14.

DIOLCOS Hesych. *di/olkos2 o( a)po\ *lexai/ou e(/ws2 *kegxrew=n to/pos2. Vide Voss. ad Melaml. l. 2. c. 3.

DIOMEA Aegeidis tribus municipium. Schol. in Aristoph. Acharn.

DIOMEDA Phorbantis filia, quam Lesbo abduxerat Achilles: et cum qua post raptam Briseida dormire consueverat. Homer. Iliad. 9.

DIOMEDEA urbs Dauniorum a Diomede condita. Est et Diomedea prope Argzripam. Steph.

DIOMEDEAE insulae 2. Plin. e regione Gargani, qu arum altera habitatores habet, altera deserta est, ubi disparuisse aiunt Diomedem, et socios eius ob dolorem in aves conversos, quae ob id Diomedeae vocitatae sunt. Has aves Iaba Catarr actas vocat: Dentes eis esse dicuntur, oculi igneo colore, cetero corpore candidae sunt, quae in sola Diomedea ins. visuntur. Ferrar. quinque eius nominis insulas enumerat, quarum nomina sunt. 1. S. Maria de Tremiti, 2. S. Domino, 3. Gatizzo, 4. Caprara, 5. Credazzi. Vide Eustath. ad illud Dionysii. v. 483.

*dh/eis2 i)fqi/mou *diomh/deos2 au)ti/ka nh=son.

Baudr. hae Ins. Isole di Tremiti, tres sunt praecipuae, nempe S. Nicola de Tremiti, cum arce probe munita, et coenobio Canonic. 2. San Domino, oblonga, cum aliquot villis 3. la Capr ara, absque incolis H Credascio, potius scopulus est parvus, inter Tremitum et S. Domino, ut et scopulus Vecchia dictus. Pendent hae Ins. ab Regno Neapol. Vide Ortel. ex vett. insuper Plin. l. 3. c. 26. l. 10. c. 44. l. XI. c. 22. Strab. l. 4. et 6. etc. Ut de praefatis avibus addam verbum. Specie et magnitudine erodiorum esse illas, ab omnibus traditum. Forma earum, iuxta Ovid. Met. l. 14. v. 509.

Ut non cycnorum, sic albis proxima cycnis.

Imo non erodiis solum similes: sed et erodios au)to/xrhma esse, legas apud Steph. item Antigon. in Mirabil. Unde Serv. Hodieque Latine Diomedeae vocantur. Graeci erodios dicunt. Vide de illis Auctorem saepius laudat. ubi supra p. 92. et 93. *)anti/yuxoi Graecis eaedem aves dictae sunt, quod sanguine suo quotannis manibus Diomedis parentarent. Sic enim vocabantur Graecis, qui pro alio devovebantur et alieni Fati vicarii sua sponte mortem obibant, animam pro anma reddentes. Salmas. ad Spartian. in Hadr. Plura de his avibus vide apud Sam. Bochart. Hierozoici Part. poster. l. 2. c. 37. ubi illas e)rwdious2 seu ardeas esse, erudite probat.

DIOMEDEI CAMPI vocati sunt in Apulia, qui in divisione Regni, quam cum Dauno fecisse dicitur, Diomedi cesserunt [orig: cessêrunt].

DIOMEDES [1] Rex Aetoliae, Tydei et Deipylae fil. qui cum reliquis Graecis ad Troiam profectus adeo strenue se gessit, ut post Achillem et Aiacem Telamonem fortissimus haberetur. Nam praeter occisos a se Reges, et singulares pugnas adversus Hectorem et Aeneam aliosque insignes Troianorum Principes, et captos Rhesi equos, Palladiumque Troianis subtractum, Martem quoque in bello vulneravit, Veneremque dextra [orig: dextrâ] manu, dum Aeneam protegere veller. Id quod ipse testatur Virg. Aen. l. XI v. 276.

--- --- Cum ferro caelestia corpora demens
Adpetii, et Veneris violavi vulnere dextram.

Quamobrem Dea indignata Egialem uxorem eius tanta [orig: tantâ] libidinum turpitudine involvit, ut eius causa [orig: causâ] patriam exosus Diomedes, domum reverti noluerit, sed in Apuliam profectus, regni partem a dauno acceperit, ibique Arpos condiderit. Quidam ferunt, Diomeden ab Aenea dolo occisum, eiusque socios doloris impatientia [orig: impatientiâ] in aves Diomedeas esse commutatos. Iuv. l. 1. Sat. 1. v. 54.

Aut Diomcdeas, aut mugitum Labyrinthi.

Horat. l. 1. Serm. Sat. 5. ubi de Canusio, v. 93.

Qui locus a forti Diomede est conditus olim:

Idem l. 1. Carm. Od. 6. v. 14.

Ope Palladis
Tydidem superis parem?

Virg. Aen. l. 1. v. 96.

--- --- O Danaum [orig: Danaûm] fortissime gentis
Tydide. --- --- --- ---



page 74, image: s0074a

Ovid. Metam. l. 14. v. 461.

Auxiliumque petit; vires Aetolius heros.

Dicitur, Calydonius heros Stat. l. VIII. Theb. v. 580.

--- - tandem invalidos Aetolus ad ictus
Forte refert oculos.

Item Aetolus dux. Conon. narr. 4. apud Phot. Cod. 186. Nic. Lloydius. Hic Ludorum Pythiorum perhibetur auctor. Troia [orig: Troiâ] enim rediens ac tempestate elapsus, Apollini Epibaterio delubrum dedicavit; et in Apollinis honorem Ludos Pythios primus omnium instituit, Pausan. Corinthiacis. *kai\ *puqi/w| *)apo/llwni to\n xalkou=n tri/poda a)ne/qhken o(\n e)n tw=| e)pi\ *patro/klw| a)gw=ni e)/dwken *)axilleu\s2. Et Apollini Pythio tripodem aeneum dicavit, quem Achilles ei deder at in agone ad Patrocli tumulum, Eust. ad II: f. testante Insciriptione:

*xa/lkeo/s2 ei)mi tri/pous2, *puqoi= d' a)na/keimai a)/galma(
*kai\ m' e)pi\ *patro/klw| qh=ken po/das2 w)ku\s2 *)axilleus2.
*tudei/dhs2 d' a)ne/qhke boh\n a)gaqo\s2 *diomh/dh/s2,
*nikh/sas2 i(/ppoisi para\ platu\n *(ellh/sponton.

E quib us tamen posterioribus versibus satis liquet, hoc epigramma esse Homero recentius. Ceterum antiquissimum in his ludis certamen fuit, Hymnum in Apollinem canere, cui primo a)=qla proposita. Primus autem in iis cecinit et cantu vicit Chrysothemis, ut visum. sed et ipse iuxta ostium Timavi nemus ac templum habuit. Strab. l. 5. e)n au)tw=| de\ tw=| mu/xw| tou= *)adri/ou kai\ i(ero\n *diomh/dous2 e)sti\n, a)/cion mnh/mhs2, to\ *ti/mauon. Qui paulo post subdit, Diomedi apud Venetos equum album sacrificari consuevisse. Eundem, in Picena quoque regione por Numine fuisse, Scylax Caryandensis auctor est in Periplo, *meta\ de\ *dauni=tas2 e)/qnh e)sti\n *)ombrika/ kai\ po/lis2 e)n au)tw=| *)agkw/n e)sti\n. *tou=to de\ to\ e)/qnos2 tima=| *diomh/dhn eu)ergethqe\n u(p' au)tou= kai\ i(ero/n e)stin au)tou=. Post Daunitas, gens est Umbrorum: inque ea est Ancon urbs. Haec vero gens colit. Diomedem, cui ille bene fecit: ac ibidem eius est Fanum. Imo et in insulis quinque, quae ex adverso Marucinorum ac Pelignorum sitae sunt, atque ab eo nomen accepere [orig: accepêre], Diomedeae dictae, cultum esse, discimus ex Theophrasto Hist. Plant. l. 4. c. 7. ubi platanum non esse in Adria, praeterquam circa Diomedis delubrum tradit. Vide quoque Plin. l. 10. c. 44. velut generi Diomedis hoc trihuentes; aedemque eam quottidie pleno gutture madentibus pennis perluunt, atque purificant, unde orgio fabulae, Diomedis socios in earum effigies mutatos. Et Augustin. de Civ. Dei l. 8. c. 16. qui posterior de eo sic habet: Diomedem fecerunt [orig: fecêrunt] Deum, quem poena [orig: poenâ] divinitus irrogata [orig: irrogatâ], perhibent ad suos non vevertisse: eiusque socios in volucres fuisse conversos. Quin etiam templum eius esse aiunt in Insula Diomedea, non longe a monte Gargano, qui est in Apulia: et hoc templum circumvolare atque incolere has alites, tam mir abili obsequio, ut rostrum aqua [orig: aquâ] impleant et aspergant: et eo si Graeci venerint, vel Graecorum stirpe progeniti non solum quietas esse, verum et supervolare: si autem alienigenas viderint, subvolare et capita eorum, tam gravibus ictibus, ut etiam perimant, vulnerare. Nempe, ob adulterium uxoris cum domum reverti nollet, in Italiae loca varia concessit, inque Apulia consedit: ubi Argyrippam sive Argos Hippium sive Arpos (uti et in Hirpinis Beneventum ad Equum Tuticum) condidit. Gerh. Ioh, Voss. de Idolol. l. 1. c. 40.

DIOMEDES [2] Thraciae Rex, qui cum equos suos humana [orig: humanâ] carne aleret, ab Hercule, cui hic laborum nonus, victus, equis suis in pabulum est obiectus. Ovid. in Ibin. v. 381.

Ut qui Threicii quondam pr aesepia Regis
Fecerunt dapibus sanguinolenta suis.

Idem ibid. v. 401.

Ut qui terribiles pro gramenm habentibus herbis,
Impius humano viscere pavit equos.

Idem Met. l. IX. v. 194. et seqq.

Quid? cum Thracas equos humano sanguine pingues,
Plenaque corporibus laceris praeepia vidi,
Visaque deseci, dominumque ipsosque peremi.

Idem ep. IX. v. 67.

Non ubi succurrit crudi Diomedis imago.

Lucan. l. 2. v. 162.

Non Thracia tantum
Vidit Bistonii stabulis pendere tyranni.

Seneca,

Si quis Ismarios greges Thracis cruenti vindicat.

Claudian. de Rapt. Proserp. Carm. 24. v. XI.

Diraque sanguinei vertit praesepia regis.
Et Diomedeos gramine pavit equos.

Idem in Ruf. v. 254. et seqq.

O mites diomedis equi, Busiridis ara
Clementes. --- ---

Nic. Lloydius.

DIOMEDES [3] Grammaticus, multi ingenii vir.

DIOMEDIS Custodia carcer in Urbe CP. stante Imperio Graecorum, Exilium S. Martini Papae in Collectaneis Anastasii Brbliothl. a Sirmondo in 9. edit. p. 94.

DIOMEDIS Templum S. Giovanni, pag. Carnorum, apud ort. Timavi fluv. ab Aquileia 7. m. p. Tergeste in Ort. versus.

DIOMEDIS Promontorium vel Syrtis, nunc Planca, prope prom. penins. Hyllidis, in Illyrico. Baudr. Vide Hierastammae.

DIOMEDON unus ex iis Praetoribus, quos Atheniensis pop. re apud Arginusas male gesta [orig: gestâ], supplicio subiecit. Vide Schol. in Aristoph. Ranas. Act. 5. osc. 1.

DIMOIA pars tribus [orig: tribûs] Aegeidis, vide Steph. Nomen ei a Diomo


image: s0074b

Herculis familiari, qui ibi Templum et Festum habuit suo honon dedicatum. Gr. *dio/meia, vide Meurs. de Pop. Attic.

DION [1] Laconiae Rex, Orphes, Lycus et Caryae pater ex Iphithea, memoratur Serv. ad Eclog. 8, vide supra Carya.

DION [2] Alexandrinus Philosophus praestantissimus, qui cum a quodam probris ac conviciis gravissime fuisset lacessitus, ne verbo quidem maledictis respondit, sed hoc tantum, Negry quidem. Unde Proverb, Dionis gry.

DION [3] Syracusanus, fil Hipparini, apud cives suos potentia [orig: potentiâ] et facultatibus, praeditus, Platonem primo Syracusis audivit, dum illic apud Dionys. ageret, apud quem ipse quoque in honore fuit. Sed postea (quod esset ei propinquus et familiaris) cum eum saepe ad liberandas Syracusas, tum per se, tum Platonem hortaretur, in suspicionem tyranno venit; quare in exilium actus, Athenas navigavit: quo tempore Platoni, ludorum praefecto, impensas de suo suppeditavit. Postea a Platone, ut ereditur, inductus, patriam tyrannide liberavit, exacto Dionys. Plutarch. in Dione. Tandem a quodam Callippo, proditorie interfectus. Diod. Sic. l. 16. Corn. Nep. in Dione.

DION [4] urbs Euboeae ad Cynnaeum. Cael. Rhod. l. 15. c. 24.

DION [5] Ptolomaeo Dium, opp. Syrorum iuxta Pellam, quod Iudaeorum Rex Alexander Iamneus vi subegit, atque in Iudaeorum ditionem redegit.

DION [6] Cretae ins. prom. Ptol. Nunc Capo Sassoso, maxime in Bor. excurrit, inter Matin. ad Ort. Rythimnam ad Occ. 5. mill. in Circium distans a prom. della Fraschia. Baudr. Urbs ibidem in mediterraneis. Plin. Epiri urbs. Strab. Thessaliae opp. Steph. Item Italiae, Pisidiae, Thraciae, et Coelesyriae.

DION [7] Cassius cognom. Cocceius et Cocceianus, Nicaea [orig: Nicaeâ] Bithyniae oriundus, fil. Aproniani, Consularis, praefecti Dalmatiae, Proconsulis Ciliciae: Bis Cos. cum Alexandro Imper. Mammaeae fil. Prafectus Pergami et Smyrnae, in Africa item et Pannonia cum imperio fuit: Historiam Rom. scripsit An. 22. indefesso labore, libris 80. in 8. decadas divisis, e quibus 34. priores amissi, a lib. 35. ad 60. vix quidquam deest, ultima ex Xiphilini epitome petenda. Ab Aenea orsus in Severo finit, Caesari contra Pompeium, Antonio et Ciceroni, nimium favit, Senecam male tractavit. Clarior Thucydide, Phot. quem in Orationibus imitatus est, e quibus Agrippae et Maecenatis ad Aug. de retinendo vel deponendo Imperio, admirationem merentur. Suid. eidem vitam Arriani Phil. gesta Traiani et quaedam itineraria tribuit. Raph. Volaterran. l. 15. col. 451. insuper, 3. libb. de Principe, et quosdam tractatus morales. Sub finem vitae in patriam se recepit. Phot. Bibl. cod. 71. Voss. de Hist. Gr. l. 2. c. 14. Gesner. Biblioth. tom. 1. etc. Nic. Lloyd. Vide Dio.

DION [8] Prusiaeus Sophista, et Philosophus, cognomento Chrysostomus, ex suavi, vividaque eius oratione. Fil. Pasicratis. Prodibat maioris gravitatis ergo, in publicum, amictus pelle leonis. Apud Traianum plerumque vixit, cuius familiaris fuit, eodemque curru dignatus est. Orationes 80. conscrpsit. Alia quoque eidem tribuuntur. Synes. in Dione, eum Aquilam simul ac Cycnum, i. e. Philosophum et Oratorem, vocat. Vide Phot. Bibl. cod. 219. Volaterr. anthrop. l. 15. col. 451. Suid. etc.

DIONE nympha Oceani ac Tethyos filia, Veneris autem mater ex Iove, Inde Dionaea Venus. Virg. l. 3. Aen. v. 19.

Sacra Dionaeae matri, divisque ferrebam
Auspiciis coeptorum operum, etc.

Idem Eclog. IX. v 47.

Ecce Dionaei processit Caesaris astrum:

i. e. Leonis signum, quod in Iulio oritur, qui mensis a Caesare nomen accepit, cum antea Quintilis diceretur; Caesaris autem origo ad Venerem refertur. Ovid. Fast. l. 5. v. 308.

Hippolyte infelix velles coluisse Dionen:
Cum consternatis diripereris equis.

DIONIA urbs Cypri. Steph.

DIONYSIA [1] martyrio apud Alexandriam sub Decio coronata, A. C. 251.

DIONYSIA [2] matrona Christiana, persecutione Hunerici Vandalorum Regis una cum filio Maiorico, ad necem quaesita, hunc ad mortem raptum sic consolata est, Memento Fili, te baptizatum esse, in nomine Patris, Filii et Spiritus [orig: Spiritûs] S. Greg. Turon. Hist. l. 2. A. C. 483.

DIONYSIA [3] urbs Italiae, Steph. Item Aegypti, Ptol. Ins. Naxus quoque sic dicta est, ob vineatum fertilitatem.

DIONYSIA [4] quae et Bacchanalia. apud vett. varia fuere [orig: fuêre]; Antiquissima, Recentiora, Maiora, Minora, Astica, Ruralia, Lenaea, Verna, Autumnalia, Omophagia, Nocturna, Brauronia, Theoenia. Antiquissima die duodecimo mensis Anthesterionis acta, in Limnis, Atticae loco, ubi templum Bacchi fuisse docet Aristoph. Scholiastes in Ranis: *li/mnai, kwri/on th=s2 *)attikh=s2, e)n w(=| *dionu/sou i(ero\n. De hoc festo agit Thucyd. l. 2. *ta\ ga\r i(era\ e)n au)th=| th=| *)akropo/lei, kai\ a)/llwn qew=n e)sti\, kai\ ta\ e)/cw| pro\s2 tou=to to\ me/ros2 th=s2 po/lews2 ma=llon i(/drutai, to/ te tou= *dio\s2 tw=n *)olumpi/ou, kai\ to\ *pu/qion, kai\ to\ th=s2 gh=s2, kai\ to\ e)n *li/mnais2 *dionu/sou, w(=| ta\ arxaiw/tera *dionu/sia th=| duwdeka/th e)n mhni\ *)anqesthriw=nn. Haec autem in Limnis sacra peragebant mulieres, quae *gerairai\ vocabantur. Harpocration: *gerairai\, ai( tw=| *dionu/sw| i(erwmen/ai gunai=kes2. Hae numero fuere [orig: fuêre] quatuordecim. Hesych. *gerairai\ i(e/reiai koinw=s2: i)di/ws2 de\ kai( tw=| dionu/sw| tw=| e)n *li/mnais2 ta\ i(era\ e)pitelou=s2ai, tw=| a)riqmw=| dekate/ssares2. Quas a Rege designari Pollux: auctor est, l. 8. *au(=tai a)/r)r(hta *dionu/sw| e)/quon met' a)/llhs2 qewri/as2, kaqi/sth de\ au)tai=s2 basileu\s2 ou)/sais2 tessareskai/deka. Quippe Regi cerimoniarum cura, et sacrificiorum incumbebat, eiusque uxor, quae Regina dicebatur, occulta, et maribus non invisa solum, sed etiam inaudita procurabat. Demosth. Orat. contra Neaeram: *ta\s2 de\ qusi/as2 a(pa/sas2 o( *basileu\s2 e)/que, kai\ pi\s2 semnota/tas2 kai\ a)r)r(h/sous2


image: s0075a

h( gunh\ au)tou= e)poi/ei, ei)ko/tws2 basi/lissa ou)=sa. Hinc non nisi spectatae probitatis virum sacrae dignitati praeficiebant: uxoris etiam indubitata castitas requirebatur; nam quae alterius viri torum experta fuisset, a Regis connubio leges arcebant: *to\n men\ *basile/a ou)di\n h(=ston o/ *dh=mos2 h)rei=to e)n prokri/twn kat' a)ndragaqi/an xeirotonw=n. *th\n de\ gunai=ka au)tou= no/mon e)/qeto a)/sthn ei)=nai, kai\ mh\ e)pimemigmen/hn e(te/rw| a)ndri\, a)lla\ parqe/non gamei=n, i(/na meta ta\ pa/tria qu/htai ta\ a)/r)r(hta i(era\ u(pe\r th=s2 po/lews2, kai\ ta\ nomizo/mena gi/gnhtai toi=s2 qeoi=s2 eu)sebw=s2, kai\ mhde\n katalu/htai, mhde\ kainotomh=tai. Legem vero columnae lapideae inscriptam, in vetustissimo Bacchi templo ad Limnas collocarunt: *kai\ dia\ tau=ta, inquit Demosth. e)n tw=| a)rxaiwta/tw| i(erw=| tou= *dionu/sou e)n *li/mnais2 e)/sthsan, i(/na mh\ polloi\ ei)dw=si ta\ gegrammen/a. *(/apac ga\r tou= eniautou= e(ka/stou a)noi/getai, th=| dwdeka/th| tou= *)anqesthriw=nos2 mhno\s2. Ipsi etiam Regis uxori, ante aram et canistra *gerairai\ iureiurando suam fidem astringere debebant, antequam sacra atrectare possent. Cuius ritus administer erat, quem *(ierokh/ruka nuncupabant. Sacramenti vero formula haec est apud Demosth. *(agisteu/w, kai\ ei)mi\ kaqara\, kai\ a(gnh\ a)po\ tw=n a)/llwn ou) kaqareuo/ntwn, kai\ a)p' a)ndro\s2 sunousi/as2, kai\ ta\ *qeoi/nia, kai\ *)iobakxei=a gerairw tw=| *dionu/sw|, kata ta\ pa/tria, kai\ e)n toi=s2 kaqh/kousi xro/nois2. Bacchanalia Recentiora nobis indicant Scholia Thucydidis, ad locum antea productum: *)arxai/otera ei)=pe, dio/ti e)sti\ kai\ new/tera a)/lla. Sed an ab aliis, de quibus mox dicturi sumus, haec distinguantur, asserere nolim, nisi quando celebritatis variare tempora deprehenduntur. Maiora sunt eadem cum Antiquissimis, nam Ulpian. in Orat. Demosthenis contra Leptinem, eodem tempore celebrari notat: *toi=s2 mega/lois2 *dionusi/ois2 *a)nqesthriw=nos mhno\s2; plei/onos genomen/hs2 dapa/nhs2, ei(=s2 xorhgo\s2 e(ka/sths2 fu/lhs2 kaqi/stato. Veris autem initio celebrabantur. Interpres Aristoph. in Aves: *lh/gontos2 tou= xeimw=nos, arxomen/ou de\ tou= e)/aros2 gi/netai ta\ *dionu/sia. Nam quoties Attici scriptores Dionysia solum dicunt, sine alterius particulae adiectione, de Maioribus et Antiquioribus accipiendi sunt. Per haec festa socii tributum Atheniehsibus ferebant. Scholia Aristoph. in Acharn. *dionusi)wn e(orth\ e)n tw=| e)/ari e)pitelei=tai, e)n w(=| e)/feron tou\s2 fo/rous2 oi( su/mmaxoi. Minora sunt, tamquam praeparatio ad altera Liberalia Maiora; nec differunt a Ruralibus, et in mensem Poseideona incidunt. Theophrast. in descript. hominis garruli: *poseidew=nos2 ta\ kat' a)/grou *dionu/sia. Hesych. *ta\ men\ kat' a)/grous2 mhno\s2 *poseidew=nos2. Eadem quoque *lh/naia sunt. Aristoph. in Acharnan.

*)/acw ta\ kat/ a)/grous2 ei)siw\n *dionu/sia.

Ubi Schol. *dionu/sia, ta\ *ah/naia lego/mena, e)/nqen ta\ *ah/naia, kai\ o/ *)epilh/naios2 a)gw\n telei=tai, tw=| *dionu/sw|. *lh/naion ga/r e)stin e)n a(/grois2 i(ero\n tou= *dionu/sou dia\ to\ ple/ktous2 entau=qa gegone/nai, h)\ dia\ to\ prw=ton e)n tou/tw| tw=| to/pw| lhno\n teqh=nai. Steph. *lh/naios2 a)gw\n *dionu/sou e)n a)grois2 a)po\ tou= lhnou=. Sed alii mense Gamelione celebrari solita tradunt. Hesych. autem cum dixisset Ruralia Liberalia mense Poseideone agi, deinceps addit: *ta\ de\ *lh/naia mhno\s2 *lhnaiw=nos2. At Proclus ad Hesiod. a Baeotiis ait Lenaeona vocari, quando Sol Capricornum ingreditur, incipiente iam post vindemiam hieme. Ceterum Lenaea in Autumno curabantur, atque ab iis peregrini arcebantur. Scholia in Acharn. *ta\ de\ *lh/naia e)n tw=| metopw/rw| h)/geto, e)n oi/s2 ou) parh=san oi( ce/noi. Ideoque Demosth. in oratione contra Neaeram, graviter exaggerat, quod peregrina Regi nupta sacrorum arcana lustrasset, et obvisset: *kai\ au(/th h( gunh\ u(mi/n e)/que ta\ a)r)r(hta i(era\ u(pe\r th=s2 po/lews2, kai\ ei)=den a(\ ou) prosh=ken au)th\n o(ra=|n ce/nhn, ou)=san, *kai\ toiau/th ou)=sa ei)sh=lqen a(\ ou)dei\s2 a)/llos2 *)aqhnai/wn tosou/twn o)/ntwn ei)se/rxetai, a)ll' h( tou= *basile/ws2 gunh/. Verum ab his diversa fuere [orig: fuêre] Liberalia *(astika\ sive Urbana, quae vere quidem acta. Aristoph. Interp. in Avibus: *tw=| e)/ari e)n a)/stei telou=si ta\ *dionu/sia. Sed mense Elaphebolione. Hesych. *ta\ de\ e)n a)/stei *)elafhboliw=nos2. Erantque non annua, sed trieterica. Virg. Aen. l. 4. v. 301.

--- --- Qualis, commotis excita sacris
Thyas, ubi audito stimulant trieterica Baccho
Orgia, --- ---

Ubi Serv. Liberi sacra tertio quoque anno invocabantur. Lucan. Civil. bell. l. 5. v. 74.

Delphica Thebanae referunt trieterica Bacchae.

Atque haec Bacchus instituisse traditur ad Callithoen, ut essent monumentum expeditionis Indicae, in qua triennii spatium absumpsit. Cic. l. 3. de Nat. Deor. quinque Dionysios enumerat, quintumque Nyso natum, et Thyone, a quo Trieterides constitutae putantur. Alia etiam fuere [orig: fuêre] quinquennalia, de quibus Schol. Aristoph. in Pacem. *dia\ pentaethrou=s2 xro/nou h)/gonto ai( qewri/ai tw=n *dionusi/wn. Brauronia, a Braurone, opp. Atticae, in quo Liberalia libidinis scenam exhibebant. Schol. Aristoph. ubi supra. *braurw\n, po/lis2 th=s2 *)attikh=s2 e)n h(= ta\ *dionu/sia h)/gonto, kai\ mequ/ontes2 polla\s2 po/rnas2 h(/rpasan. Idem habet Suid. in *braurw=n. Liberalium arcana noctu peragebantur. Eurip. in Bacchis:

*ta\ d' i(era\ nu/ktwr, h)\ meq' h(me/ran telei=s2;
*nu/ktwr ta\ polla\: semno/tht' e)/xei sko/tos2.

Unde, ut notat Serv. in Aen. l. 4. Ipsa sacra Nyctelia dicebantur. Ipsaque adeo maxima [orig: maximâ] silentii religione continebantur. Pausan. in Atticis, sacra Bacchi ad Alcyoniam paludem commemorans: *ta\ de\ e)s2 au)th\n *dionu/sou drw/mena, e)n nukti\ kata\ e)/tos2 e(/kaston ou)x o(/sion e)s2 a(/pantas2 h)=n moigra/yai. *qeoi/nia dicebantur a Bacchi nomine *qeoi/nou. Heysch. *qeoi/nia, qusi/a *dionu/sou *)aqh/nh|si, kai\ *qeo\s2 *qeoi/nios, *dio/nusos2. Ea per vicos sive populos actitabantur, et tum *gennh=tai sacrificabantu: *ta\ kata\ dh/mous2 *dionu/sia, *qeoi/nia e)le/geto, e)n oi(=s2 oi( *gennh=tai e)pe/quon, to\n ga\r *dio/nuson *qe/oinon e)/legon. *gennh=tai vero apud Athenienses vocabantur oi( tou= au)tou= gen/ous2 koinwnou=ntes2. Omophagia Dionysia, Latine crudivora, ac appellabantur, quod Mystae furentes, et pleni Deo; quoque praesentius Numen ostentarent, anguibus redimiti, crudas carnes ore dilaniarent. Catull. de Nutiis Pelei et Thetidos carm. 64. v. 257.



page 75, image: s0075b

Pars e divulso raptabant membra iuvenco;
Pars sese tortis serpentibus incingebant.

Clem. Alex. in *protrept. *dio/nuson maino/lhn o)rgia/zousi *ba/kxai, w)mofagi/a| th\n i(eromani/an a)/gontes2, kai\ teli/skousi ta\s2 krewnomi/as2 tw=n fo/nwn, a)nestemme/nas2 toi=s2 o)/fesin, etc. Arnob. l. 5. Bacchanalia etiam praetermittimus immania, quibus nomen Omophagiis Graecum est. In quibus furore mentito, et sequestrata [orig: sequestratâ] pectoris sanitate, circumplicatis vos anguibus, atque ut vos plenos Dei mumine ac maiestate doceatis, caprorum reclamantium viscera cruentatis oribus dissipatis. Bacchanalia in Aegypto nata Melampus in Graeciam transtulit, teste Herod. l. 2. Porro Dionysia apud Athenienses inprimis celebria fuerunt [orig: fuêrunt], ut sic eorum intervallis tempora distinguerent, quae postea per Olympiadas numerari coeperunt [orig: coepêrunt]. Suid. *)/eqos2 h)=n *)attikoi=s2 le/gein ta\ e)/th, kai\ to\n u(popi/ptonta ariqmon a)po tw=n *dionusi/wn. Praeterea Bacchi sacerdos in spectaculis principem locum obtinebat. Commentator Aristoph. in Ranas: *para\ tai=s2 qeai=s2 praedri/a| e)peti/mhto o( i(ereu\s2 tou= *dionu/sou. His adde, quod summus in Rep. magistratus illorum curator esset. Pollux. l. 8. *(o *)/arxwn diati/qhsi *dionu/sia. Pompa Dionysiorum antiquitus simplex, et sumptuum expers erat, donec opum affluentia sacris etiam, mores suos, luxumque immisit. Plutarch. l. *peri\ filoplouti/as2. *(h pa/trios2 tw=n *dionusi/wn e(orth\ to\ palaio\n e)pe/mpeto dhmotikw=s2, kai\ i(larw=e, a)mforeu\s2 oi)/nou, kai\ klhmati\s2, ei)=ton tra/gon tis2 ei(=lken, a)/llos2 o)sxa/dwn a)/r)r(ixon h)kolou/qei komi/zwn, e)pi\ pa=si de\ o( fa/llos. *)alla\ nu=n tau=ta pa/nta parora=tai, kai\ h)fa/nistai, xrusw ma/twn periferome/nwn, kai\ i(mati/wn polutelw=n, kai\ zeugw=n e)launome/nwn kai\ proswpei/wn. Et quantum prima rudis aevi simplicitas mutarit, ex Athenaei. l. 5. manifestum est, ubi Choragium Bacchi describit. quod magnifico prorsus apparatu Antiochus instruxit. Apparatus pompae constabat Mystis et ferculis. Mystae autem sunt Bacchantes, et sacris initiati. Eorum ornatus Nebrides, Sindones, Mitrae, Thyrsi, Ferulae, Pampini, Hedera, Tympana, Tibiae, Fistulae, Tintinnabula; de quibus passim Poetae, eaque diligentissime tractarunt Lilius Gyraldus Natalis Comes, et novissime in unum non pauca congessit Dempster. ad Rosin. l. 2. c. XI. Porro Bacchantum alii Silenorum, alii Satyrorum, atque Panum habitu procedebant. Sic Plutarch. Antonium Liberi Patris aemulum non nullas civitates obivisse prodidit, atque Ephesum accessisse Bacchica [orig: Bacchicâ] pompa [orig: pompâ], *ei)s2 gou=n *)/efeson ei)sio/ntos2 au)tou= gunai=kes2 men ei)s2 *ba/kxas2, a)/ndres2 de\ kai\ pai/des2 ei)s2 *satu/rous2 kai\ *pa-nas2 h)/gonto dieskeuasme/noi, kittou= de\ kai\ *qu/rswn kai\ yalthri/wn, kai\ suri/ggwn, kai\ au)lw=n h( po/lis2 ple/a. Rursus alii asinis insidebant, alii hircos ducebant, quos immolarent, quorumque pellibus ad Ascolia uterentur. Hoc ornatu instructi utriusque sexus homines, lymphato cursu ferri, vario motu (ut videre est in *qesmoforiazou/sais2 Aristophanis) Choreas sive Thiasos ductare, tremulis ululatibus aethera complere, caput iactare, quod huic sacro fuisse velut proprium animadvertas, unde Euripid. bacchantis gestum ait kra=tasei=sai: et Pind. tales r(iptau/xenas2 vocat. In ista capitis iactatione crines estundebantur, quos Baccho alere solebant. Euripid.

*(iero\s2 o( plo/kamos, tw=| qew=| d' au)to\n tri/fw.

Virgil. Aen. l. 7. v. 391.

Te lustrare choros, sacrum tibi pascere crinem.
Fama volat:

Et apud Val. Flacc. Argon. l. 2. v. 265. Hypsiphile patrem suum Bacchi cultu exornans, ut Lemniadum furori eripiat,

Serta patri, iuvenisque comas, vestesque Lyaei
Induit: --- --- -

Porto conciti furore, Deoque pleni acclamabant, *eu)oi=, *saboi=, *eu)oi= *ba/kxe, ut ex Demosth. Plutarch. et poetis, eruditi possunt observare. Dionys.

*kai\ meta *lhnai/wn i(ero\n xo/ron e)sth/santo
*zw/mata kai\ nebri=das2 e)pi\ sth/qessi labo/ntes2
*eu)oi= *ba/kxe le/gontes2. --- --

Atque hinc *eu)a/zein, et Evare. Fuit et illa acclamandi formula *)w *(/iakxe, quam Athen. l. 5. i(era\n tou= *ba/kxou fwnh\n appellat. Proclus in Chrestomathia: *)io/bakxos2 e)n e(ortai=s2, kai\ qusi/ais2 *dionu/sou bebaphnmen/os2 pollw=| frua/gmati. Agmen Bacchantium fercula sequuntur. Vas aquarum primo loco ferebatur. Plutarch. l. de Is. et Os. *kai\ tw=n i(erw=n ai)ei\ propomp eu/ei to\ u(drei=on e)pi\ timh=| tou= qeou=. Deinde Virgines proce. debant *kanhfo/roi. i. e. cistarum gestatrices, in quibus omnium fructnum primitiae, Deo sacratae, claudebantur. Aristoph. Acharn.

*kata/qou to\ kanou=n w)= qu/gater i(/n' a)parcw/meqa.

Ubi Schol. *kata\ th\n *dionu/sou e(orth\n para\ toi=s2 *)aqhnai/ois2 ai( eu)genei=s2 parqe/noi enainhfo/roun, h)=n de\ e)n xrusou= pepoihmen/a ta\ kana=, e)f' w(=n ta\s2 a)parxa\s2 a(pa/ntwn e)ti/qesan. Sed non solis fructuum primitiis cistas illas refertas fuisse putandum est, quas tanto horrore venerati sunt, ut his omnes Cerimoniae contineri ideantur. Catull. Carm. 64. de Nuptiis Pelei et Thetidos. v. 259.

Pars obscura cavis celebrabant orgia cistis;
Origa, quae frustra cupiunt audire profani.

Val. Facc.

--- --- -- Tacita plenas formidine cistas.

Non potuere [orig: potuêre] tamen Orgiorum arcana latere SS. PP. qui superstitionem, tenebrarum fide ac silentii se defendentem, protulerunt [orig: protulêrunt] in lucem, ut eius partim vanitas, partim foeditas a pertinacia stolidi erroris animos hominium averteret. Clem. in Protreptico, *oi=ai de\ kai\ ai( ki/stai ai( mustikai/; *dei= ga\r a)pigomnw=sai ta\ a(/gia au)tw=n, kai\ ta\ a)r)r(hta e)ceipei=n. *ou) *shsamai= tau=ta, kai\ *purami/des2, kai\ tolu/pai, kai\ po/pana poluo/mfala, ko/ndroi te a(lw=n, drako/ntwn, o)/rgion *dionu/sou *bassa/rou; ou)xi\ de\ r(oiai/; pro\s2 toi=s2 de\ kardi/ai, na/rqhke/s2 te kai\ kittoi/; pro\s2 de\ kai\ fqoi=s2, kai\ mh/kwnes2; tau=t' e)sti\n au)tw=n ta\ a(/gia. Apud Plutarch. in Alex. Olympias Bacchi o)rgiasmou\s2 repraesentans. *)/ofeis2 mega/lous2 e)n tou= ki/ttou= kai\ tw-=n mustikw=n li/knwn paranaduomen/ous2, ad augendam venerationem ostentabat. Post *kanhfo/rous2 ibant *fallofo/roi. Aristoph.



page 76, image: s0076a

*w/ *sanqi/a sfw=in d' e)sti\n o)rqo\s2 e(kte/os2
*(o fallo\s2 e)co/pisqe th=s2 kanhfo/rou.

*fallo\s2 autem est cu/lon e)pimh/khs2 e)/xon e)n tw=| a)/krw| sku/tinon ai)doi=on. Unde ipsam sollennitatem Theodoret. l. 3. Graec. Affectionum, fallagwgi/an appellat. Vocarunt etiam *perifalli/an. Hesych. *perifalli/a, pomph\ *dionu/sw| teloumen/h tw=n fallw=n. Sequebatur deinde chorus cantantium fallika\ a)/smata, i. e. ut notat Aristoph. enarrator, ta\ e)pi\ tw=| fallw=| a)|do/mena me/lh. Aristoph. in Acharn.

*)egw\ d' a)ko louqw=n a)/|somai to\ falliko/n.

Phallophororum ornatum describit Athen. l. 14. hoc modo, *(oi de\ fallofo/roi proswpei=on men\ ou) lamba/nousi, propo/lion de\ e)c e(rpu/llou periteqeimh/noi, kai\ paide/rwtas2 e)pa/nw tou/tou e)pitiqentai, ste/fano/n te dasu\n i)/wn, kai\ kittou=, au)naka/s2 te peribeblhmh/nsi pare/rxontai. Et paulo post: *(o de\ fallofo/ros2 i)qu\ badi/zwn, kataplhsqei\s2 ai)qa/lw|, Phalli pompa, ut et aliae Religionum, doctrinarumque perversitates ab Aegyptiis fluxerunt [orig: fluxêrunt]. Qui tamen in eo differunt a Graecis, quod vice pudendorum ex ligno dependentium homunicones circumducerent eximie peculiatos, quorum muto tantum moveretur. Herodot. l. 2. *)anti\ tw=n fallw=n a)/lla sfi e)sti\n e)ceurhmen/a, o(/son te phxuai=a a)ga/lmata neuro/spasta, to\ perifori/ousi kata\ kw/mas2 ai( gunai=kes2, neu=on ti\ ai/doi=on ou) pollw=| te/w| e)/lasson e)o\n tou= a)/llou sw/matos2, prohge/etai de\ au)lo\s2, ai( de\ e(/pontai a)ei/dousai to\n *dionu/sion. *dio/ti di\ mei=zo/n te e)/xei to\ ai)doi=on, kai\ kine/ei mo/non tou= sw/matos, e)sti\ lo/gos2 peri\ au)tou= i(ero\s2 lego/menos2. Eadem habet Lucian. de Dea Syria, et Schol. Aristoph. in Nebulis. Igitur Melamp. qui Graecos Liberalia docuit, statuas omisit, et Phallos retinuit. Herodot. *(/ellhsi ga\r mela/mpous2 e)sti\n o( e)chghsa/menos2 tou= *dionu/sou te ou)/noma, kai\ th\n qusi/an, kai\ th\n pomph\n tou= fallou=. Causam fallofori/as2, ut ostendit Herodot. arcanam Mystae iactabant, cuius maiestatem augere silentio volebant. Atque hinc plerumque auctores, cum ritus sacrorum enarrant, ipsa mysteriorum penatralia non aperiunt, a quibus se religionis metu prohiberi profitentur. Diod. Sicul. Osiridem eundem cum Baccho statuens, hanc refert originem. Osiridem, duce Typhone, coniurati fratres dilacerarunt, membra partiti, quo fidem inter se firmarent, et mors occultior foret. Virile membrum omnes aspernati in Nilum abiecerunt [orig: abiecêrunt]. Postea Isis mariti necem ulta, partes omnes recuperavit, excepto pudendo: quod ubi deesse vidit, imaginem eius formavit, et in solatium doloris. tanto honore prosecuta est, ut illi sacra caerimoniasque instituerit, in quibus Phallus appellaretur. Plutarch. huius fabulae turpitudinem quodam interpretationis velo tegere conatur, Osiridis aut Bacchi nomine rerum intelligi principium, quod vi generandi multiplicat ea, quae ex illo producuntur. Atque eam ob causam, non modo Phallos, sed etiam Bacchi imaginem circumferri, cuius triplex est pudendum. Addit praeterea: *kai\ ga\r o( prostiqe/menos2 tw=| mu/qw| lo/gos, w(s2 to\ *)osi/ridos2 o( *tu/fwn to\ ai(doi=on e)/r)r(iyen ei)s2 to\n potamo\n h)de\ *)/isis2 ou)x eu(=ren, a)ll' e)mfere\s2 a)/galma qemen/h, kai\ kataskeua/sasa, tima=|n kai\ falloforei=n e)/tace, entau=qa de\ paraxwrei=, dida/skwn o(/ti to\ go/nimon kai\ to\ spermatiko\n tou= qeou= prw=ton e)/sxen u(/lhn th\n u(gro/thta, kai\ di' u(gro/thtos2 enekra/qh toi=s2 pefuko/si metexein gene/sews2. Par est ratio, cur in pompa praeferretur aqua et ficus folio Regem depingerent, quod illam videlicet omnium rerum materiam existimant, huius autem forma partem generationi dicatam repraesentaret. Ceterum Diod. narrationem respexit Clem. Alexand. in Protreptico; et Arnob. l. 5. cuius haec sunt verba, Sed et illa desistimus Bacchanalia altera praedicare, in quibus arcana ac tacenda res proditur, insinuaturque sacratis, ut occupatus puerilibus ludicris, distractus a Titanibus Liber sit, ut ab iisdem membratim sectus, atque in ollulas coniectus coqueretur, quemadmodum Iuppiter suavitate odoris illectus, invocatus advolarit ad prandium, compertaque re gravi grassatores obruerit fulmine, atque in imas Tartari praecipitaverit sedes, etc. Verum Aristoph. Scholiastes aliam narrat fallofori/as2 occasionem: *i(/stato de\ fallo\s2 tw=| *dionu/sw| kata/ ti musth/rion, peri\ de\ au)tou= tou= fallou= toiau=ta le/getai. *ph/gasos e)k tw=n *e)leuqhrw=n (*e)leuqh=rai de\ po/lis2 ei)si\ *boiwti/as2) labw\n tou= *dionu/sou ta\ a)ga/lmata h(=ken ei)s2 th\n *)attikhn\. *oi( de\ *)attikoi\ ou)k e)de/canto kata\ timh=s2 to\n qeo/n. *a)ll' ouk a)misqi/ge au)toi=s2 tau=ta bouleusame/nois2 a)pe/bh: mhni/santos2 ga\r tou= qeou= no/sos kate/okhyen ei)s2 ta\ ai)doi=a tw=n a)ndrw=n, kai\ to\ deino\n a)nh/keston h)=n, oi( de\ a)pei=pon pro\s2 th\n no/son krei/ttw genome/nhn pa/shs2 magtanei/as2 kai\ te/xnhs2, a)pesta/lhsan ou)=n *qewroi\ meta spoudh=s2. *oi( de\ e)panelqo/ntes2, e)/fasan i)/asin ei)=nai mo/nhn tau/thn, ei) dia\ pa/shs2 timh=s2 a)/goien to\n qeo\n, peisqe/ntes2 ou)=n toi=s2 h)gtelmen/ois2 oi( *)aqhnai=oi, fallou\s2 i)di/a| te kai\ dhmosi/a| kateokeu/asan, kai\ tou/tois2 e)ge/rairon to\n qeo\n, u(po/mnhma poioumenoi tou= pa/qous2. Sed Christiani Doctores altius arcana rimati, propudiosam foedissimi ritus originem invenerunt [orig: invenêrunt], utque detestandae superstitionis fundamenta subruerent, ex occulto in aperta protulerunt [orig: protulêrunt]. Theod. l. 7. Graecanicarum affectionum, sive Serm. de Martyribus: *)all' o(/mws2 kai\ ou(=tos2 qei/as2 h)ciw/qh timh=s2, gu/nis2 w)\n kai\ qhludri/as2, kai\ a)ndro/gunos. *kai\ ga\r toi=s2 e)pikourou=si misqo\n u(pexeto dw/sein, ou( xruso\n, h)\ a)/rguron, a)lla\ th\n u(/brin tou= sw/matos, kai\ ou(/tws2 peri\ th\n bdelura\n enei/nhn u(po/xesin e)ge/neto filalhqh\s2, w(s2 to\n bebohqhko/twn teteleuthko/twn pri\n h)\ de/casqai th\n poluqru/llhton enei=non misqo\n, e(te/rws2 e)pinoh=sai th\n th=s2 e)paggeli/as2 enplh/rwsin. *kai\ siwpw= to\ su/kinon pe/os, kai\ ta\ e)pi\ tou/tw| telou=mena ai)xu/nomai le/gein, e)f' oi(=s2 e)panhgu/rizon oi( *(/ellhnes2. Arnob. l. 5. Ithyphallorum, illa, fascinorumque subrectio, quos ritibus annuis adorat et concelebrat Graecia, nonne illius facinoris similitudinem refert, quo se a debito liberavit? Phallorum pompam excipiebant Ithyphalli muliebrem vestem induti. Hesych. *)iqu/falloi, e)pi/orkoi, kai\ a)kolouqou=ntes2 tw=, fallw=| gunaikei=an e)/xontes2 stolh/n. Hos Athen. describit l. 14. *(oi de\ *)iqu/falloi kalou/menoi proswpei=on mequo/ntwn e)/xousi, kai\ e)stefa/nwnttai, xeiri/das2 a)nqi/nas2 e)/xontes2, kitw=si de\ xrw=ntai mesoleu/kois2, kai\ perie/zwntai *taranti/nion ka/lupton au)tou\s2 me/xri tw=n sfurw=n. Quo ordine vannus gestaretur haud liquet; sed absque ea Bacchi sacra non fuisse celebrata, constat, unde Virgil. Georg. l. 1. v. 166.



image: s0076b

Arbuteae crates, et Mystica vannus Iacchi.

Ubi Serv. Mystica Iacchi ideo ait, quod Liberi patris sacra ad purgationem animae pertinebant; et sic homines eius mysteriis purgabantur, sicut vannis frumenta purgantur. Hinc est, quod dicitur, Osiridis membra a Typhone dilaniata Isis cribro superposuisse: nam idem est Liber pater, in cuius mysteriis vannus est, quia, ut diximus, animas purgat; unde Liber, ab eo quod liberet dictus, quem Orphens a Gigantibus dicit esse descriptum. Nonnulli Liberum patrem *likni/thn appellant. Vannus autem apud eos likno\s2 nuncupatur, ubi de more positus esse dicitur, postquam est utero matris editus. Hactenus Serv. Et certe Bacchus a Plutarch. *liknh\ths2 nominatur l. de Is. et Os. Athen. quoque l. 5. in pompa Bacchi describenda mentionem palam facit tw=n liknw=n. Haec autem qui ferebant, liknofo/roi dicebantur. Harpocrat. *to\ likno\n pro\s2 pa=san teleth\n kai\ qusi/an e)piti/deio/n e)stin, o( tou=to ou)n fe/rwn liknofo/ros2 le/goit' a)/n. Multa dicta, visuque foeda ad animos populi diffundendos in pompa Mystae perpetrabant. Quos propterea D. Gregor. Naz. Orat. *ei)s2 ta\ a(/gia fw=ta, esse dicit ai)xrou\s2 kai\ toi=s2 sw/masi, kai\ toi=s2 pra/gmasin. Augustin. quoque de Civ. Dei l. 6. c. 21. turpitudinis licentiam, et exsultantem in propatulo nequitiam gentibus exprobrat, matronam facere in publico, quod nec meretrici, si matronae spectarent, permitti debuit in theatro. Et gravissime Theodoret. *)en de\ tau/tais2 tai=s2 o/mhgu/resi pa=n ei)=dos2 a)kolasi/as2 a)dew=s2 e)tolma=to. *kai\ ga\r ai( teletai\, kai\ ta\ o)/rgia, ta\ tou/twn ei)=xen ai)ni/gmata. *to\n kte/na mh\n *)/eleusis2, h( fallagwgi/a de\ to\n fallo/n. *)ata\r de\ kai\ di/xa tw=n ai)nigma/twn ta\ para\ tw=n o)rgeastw=n drw/mena, ei(s2 pa=n ei)=dos2 a)selgei/as2 tou\s2 o(rw=ntas2 h)re/qize. *ti/s2 ga\r a)/gan lagnista/twn, e)/ndon e)n tw=| qala/mw| teto/lmhke toiau=ta, o(poi=a tw=n *satu/rwn o( xo/rosh\se/lghse dhmosi/a| pompeu/wn: Nam et Satyri arrecto veretro in hanc pompam producebantur, quod tamen ipsi rei divinae signum autumabant, ut auctor est Aretaeus l. 2. acutorum c. 12. Quam foeda porro civitatis facies, ubi tanta lasciviae irritamenta, quae pravis religionibus captas hominum mentes, velut furialibus stimulis ad omne scelus, omnemque libidinem agerent. His adde ludos voluptatum illices, et nova comoediarum spectacula, in quibus etiam flagitiosa iocorum libertas, plausum merebatur. Iam commessationes adeo insanae, ut sobrius pro tetrico, nimiumque severo haberetur. Certe Plato l. 1. de Legg. dicere non erubescit: *pa=san e)qeasa/mhn th\n po/lin peri\ ta\ *dionu/sia mequ/ousan. Hic in publico furor: quid igitur corruptelae defuisse putemus, ubi licentia tenebrarum accesserat. Facundissime Liv. l. 9. Decad. 4. Ex quo promiscua sacra sint, et permisti viri feminis, et noctis licentia accesserit, nihil ibi facinoris, nihil flagitii praetermissum, plura virorum inter sese, quam feminarum esse stupra. Si qui minus patientes dedecoris sint, et pigriores ad facinus, pro victimis immolari nihil nefas ducere: hanc summam inter eos religionem esse. Viros velut mente captos cum iactatione fanatica corporis vaticinari; Matronas Baccharum habitu, crinibus passis, cum ardentibus facibus decurrere ad Tiberim, etc. Quamobrem iure merito Romana gravitas illam scelerum officinam S. C. sustulit, et curavit, ut omnia Bacchanalia Romae primum, deinde per totam Italiam diruerentur. Castell. Nic. Lloydius.

DIONYSIACA Saltatio quae alias Pyrrhica, quoque dicta est, quod in ea Liberi Patris apud Indos gesta saltarent: postquam viz. eam nimis laboriosam prius, posteri mitiorem fecere [orig: fecêre], pro lanceis, thyrsos, pro iaculis ferulas atque etiam lampadas, adhibentes, accinentesque simul pulcherrima carmina, nec non ex tibiis o)/rqion no/mon. I. C. Scalig. Poetices l. 1. c. 18.

DIONYSIADES [1] Insulae 2. circa Cretam Diod. Baudr. 3. Insulae parvae, inter partem Oriental. Cretae et Carpath. Insul. Dicuntur Dionissiades, Cazucai, et Paxumadochea. Sub Turcis. paucorum incolarum propter piratarum frequentes excursiones.

DIONYSIADES [2] Africae urbs D. Augustinus. Iosiana aliis, et Conisiana Victori Uticensi.

DIONYSIAS [1] ins. quam aliter Napum vocant, a vinearum fertilitate sic dicta. Est et gemma quaedam. Plin. l. 37. c. 10.

DIONYSIAS [2] gemmae nomen, apud Plin. l. 37. c. 10 nigra ac dura, mistis rubentibus maculis: quae ex aqua trita, saporem vini facit, et ebrietati resistere putatur, Ad quem locum vide Salmas. Exercitation. ad Solin. p. 718.

DIONYSIDES Poeta Tragic. ex Tarso civitate, cuius mem. Strab. l. 14.

DIONYSII [1] Columnae locus Asiae, ad Edmod. montem, terminus peregrinationis Bacchi. Eust.

DIONYSII [2] Fanum Gallice S. Denis, urbs Insul. Eranciae. olim Catuliacum, a Catulla quadam femina. Nundinis et Abbatia [orig: Abbatiâ]. a Dagoberto I. fundata [orig: fundatâ], ubi Regum monumenta, memorabilis. Aimon. Hist. Gall. l. 4. c. 33. Merula, Doublet. Hist. huius Abbatiae. Duchen. de urb. Gall. c. 9. Hic [orig: Hîc] Concilium A. C. 834. quo Ludovic. Pius, qui a liberis suis throno deturbatus fuerat, populi Galliae consensu restitutus est. Nithard. Ann. Regina, etc. A. C. 995. A. C. 1053. ab Henrico I. Rege, celebratum, ubi de S. Dionysii cadavere actum, etc. Prope urbem hanc, conflixit Annas Momorantius, Regiarum copiarum Dux, cum Protestantibus, quorum antesignani erant Princeps Condaeus et Colinii fratres: Sed victus ex vulnere accepto obiit, ex Condaei parte plusquam 50. de praecipua nobilitate interemptis. A. C. 1567. Vide Thuan. Hist. l. 44.

DIONYSIODORUS [1] Geometra nobilis, in cuius mortui sepulchro, affines reperisse dicuntur epistolam, Plin. l. 2. c. 109. Eius nomine ad superos scriptam, pervenisse eum a sepulero ad infimam terram, esseque eo stadiorum 43. milia. Item tibicen nobilis; Idem. Plin.

DIONYSIODORUS [2] Boeotus, Historic. scripsit An. 4. Olymp. 104. in Philippo Mac. finiens. Diod. l. 15. sub fin.

DIONYSIODORUS [3] Tarentinus, stadii victor, Olymp. 100.