December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0077a

DIONYSIOPOLIS [1] vulgo S. Denis, urbec. Gall. prope Lutetiam. Vide Fanum S. Dionysii.

DIONYSIOPOLIS [2] quae et Nagara, et Nyssa Iustin. urbs Indiae citer. apud Indum fluv. inter illum et Cophen. Ptol. et Arrian. Nerus hodie ex tab. recent. Idem alia urbs Mysiae infer. Anton. vulgo Varna. Urbs Bulgariae Baudr. ad amnem Zyram, vulgo Varne, versus oram littor. Pont Euxini celebris infelici Hungarorum pugna [orig: pugnâ], ubi et caesus Ladislaus Poloniae et Hungariae Rex A. C. 1444. Paucis leuc. a confin. Thraciae in Bor. Crunos olim, testibus Plin. ac Steph. Pop. Dionysiopolitae Cic. l. 1. Ad Quint. fratr. Item Phrygiae, Plin. Lybiae quoque urbs. Steph.

DIONYSIUS [1] qui et Bacchus dicitur, vites et vini usum, atque ceterarum arborum fructus invenisse fertur. Vide Bacchus, Lenaeus, Liber, Lyaeus, etc. nomen quod attinet, Nonnus Panopolitan. a *nu=sos2 derivare videtur, quod est claudus, rationemque vocis istius reddit Bassaricon [orig: Bassaricôn] l. 8.

--- --- *loxeuomen/w| de\ *luai/w|
*patrwh\n e)pe/qhken e)pwnumi/hn toketoi=o
*kiklh/skwn *dio/nuson, e)pei\ podi\ fo/rton a)ei/rw=n
*)/hi+e xwlai/nwn *krpni/dhs2 bebriqoti mhrw=|,
*nu=sos2 o(/ti glw/ssh| *surakossi/di xwlo\s2 a)kou/ei,

Optima autem proculdubio Etymologia est Du, vel Dy, Dominus, et Nysa per Metathesin pro Sina, ut sit Dominus Sinae. *deu=nos2 certe apud Indos Regem significat. *deu=non de\ to\n basile/a le/gousin oi( *)indoi\, inquit Iuba apud Etymologum. Et Tzetzes, *kata\ *)indou\s2 de\ *dou/nussos2. *deu=nos2 kai\ a)nac *nu/sshs2. Ceterum de variis Dionysiis antiquis vide Virum clarissimum. D. Langbainium Not. in Dionys. Longinum. Nic. Lloyd.

DIONYSIUS [2] I. Siciliae tyrannus, fil. Hermocratis, civis Syracusani, qui, quod nudo ense urbem ingressus esset, occisus est, primo Syracusanorum Dux, contra Carthaginenses, dein his pulsis, occupatoque totius Insulae imperio, copias in Italiam traiecit adversus Graecos, qui proxima Italiae litora tenebant. Itaque Locros prius expugnat, deinde Crotoniatas aggreditur, qui Locris auxilium tulerant. In Rhegiumn, post 11. menses expugnatum, saevissimus. Is deinde Dionysius, quem paulo ante non Italia, non Sicilia capiebat, assiduis belli certaminibus a Carthaginensibus victus, insidiis suorum interficitur. Iustin. ex Trogo. A. U. C. 385. aetat. 63. Olymp. 103. Sed de mortis genere variant auctores. Vide Diod. Sicul. l. 13. 14. 15. Plutarch. in vita eius. Iustin. l. 20. c. 1. 5. Xenoph. Hist. l. 2. et seqq. Euseb. in Chron. C. Nep. in Dione. c. 1. 2. 3. 4. 5. Poeseos famam frustra affectavit, Graecis publice irrisus, quod cum ulcisci aliter non posset, in subditos acrius desaeviit. Sacrilegiis infamis, Iovem pallio, Aesculapium barba [orig: barbâ] exuit, malae conscientiae Furiis eousque exagitatus, ut ne uxori quidem, nec filiabus suis fideret. Aliquot Comoediarum et historici cuiusdam operis auctor, Suidae dicitur.

DIONYSIUS [3] II. superioris fil. natu maximus inter fratres, Patri militum favore successit, qui initio tyrannidis populum sibi libertate concilians, tria milia captivorum e vinculis exire permittit. Tributa insuper populo per triennium remittit, sublatisque fratribus ac propinquis, quos metuebat, paulatim in ceteros grassatur. Itaque ob crudelitatem iuvisus Syracusanis, bello expugnari coeptus, in arcem se recepit. Legatos dein Syracusanos de pace, contra ius gentium, retinuit. Tandem vi pulsus ex arce profugus clam in Italiam, Locros concessit, qui sub eius erant potestate. A Locrensibus vero ignaris, quod exul esset, exceptus, solitam quoque in eos exercuit saevitiam sex annis, rapinis, stuprisque omnia complendo. Deinde Locrensium conspiratione civitate eiectus, in Siciliam rediit, ibique Syracusas, securis omnibus, post longum pacis intervallum, per proditionem recepit. Cumque gravior esset, iterata [orig: iteratâ] conspiratione duce Dione Syracusano, cum Corinthiorum auxilio obsideretur, deposito imperio, arcem Syracusanis tradidit, atque in exilium Corinthum profectus est, ibique ludimagistrum agens pueros in triviis docuit. Erat enim eruditus, utpote olim Platonis auditor. Interrogatus iam exul, quid ei Philosophia profuisset: Respondit, ut aequo animo ferrem talem Fortunae mutabilitatem. Regnavit Annis 38. Plutarch. regiam eius pulverulentam fuisse ait, propter eorum multitudinem, qui Geometricas in pulvere figuras describebant. Huius Dionysii cum omnes Syracusani interitum optarent, quaedam anus sola quottidie Deum orabat, ut ipse diu incolumis ac superstes esset, quod quidem audiens tyrannus admirabatur, et causam quaerit. Ait illa, cum Puella essem, et gravem tyrannum haberemus, carere eo cupiebam, ac successit illi gravior; et cum illo iterum catere cupiebam, tertium Te importuniorem excepimus; Timens ergo deteriorem succedere tibi, caput meum pro tua salute devoveo. Tam facetam mulieris audaciam tyrannus erubuit. Hic Dionysius, accepta [orig: acceptâ] Tragoediarum victoria [orig: victoriâ], indeque nimio gaudio perfusus exspiravit. Plin. l. 6. c. 17. Diodor. Sicul. l. 16. Iustin. l. 21. c. 1. 2. 3. 5.

DIONYSIUS [4] Lusitaniae Rex, fil. Alphonsi III. ex Beatrice, filia notha Alphonsi X. Castellae et Legionis Regis, successit Patri. A. C. 1279. praeterito Roberto fratre, ex Mathilde priori coniuge, qui Comes dein Bononiae fuit. Duxit Elizabetham, filiam Petri III. Arragoniae Regis, ex ea pater Alphonsi IV. Successoris, et Constantiae, quae Ferrando IV. Castellae Regi nupsit. Initio Regni neque cum Clero, neque postmodum cum filio ipsi bene convenit, sed turbae prudentia uxoris sopitae. Condidit vel reparavit 44. in Lusitania urbes, instituit ordinem militarem Iesu Christi, obiit felicissimus sui saeculi Principum, A. C. 1325. Aet. 63. Regni 46. Mariana l. 14. et 15. Duard. General Regum Portugalliae.

DIONYSIUS [5] Graecus, in Episcopatu Romano Sixti II. Successor, A. C. 261. Synodo convocata [orig: convocatâ], Dionys. Alexandrin. defendit, scripsit contra Sabellium, et P. Samosaten. Tam Presbyteris urbis Romae, quam aliarum gentium, templa, coemeteria, ac parochias divisit. Praeterea Episcopis Dioeceses distribuit, mandavitque ut


page 77, image: s0077b

unusquisuqe suis finibus, limitibusque contentus esset. Platina. Obiit A. C. 272. Athen. c. Arian. et de sent. Dion. c. Arian. Eum excepit Felix I.

DIONYSIUS [6] Clearchi fil. Timothei frater, tyrannidem suscepit, defuncto fratre, Olymp. 110. A. 3. Heracleae in Ponto.

DIONYSIUS [7] Heracleonis fil. tyrannus apud Heracleam regnavit. Strab. l. 16.

DIONYSIUS [8] Hammonis Regis Libyae et Amaltheae fil. Berosus.

DIONYSIUS [9] Lysimachia oriundus, Dux Antiochi Hieracis, qui a fratre Seleuco defecerat. Polyaen. l. 4.

DIONYSIUS [10] Phocens. dux, A. U. C. 251.

DIONYSIUS [11] Cos. cum Florentio, A. U. C. 1182.

DIONYSIUS [12] Patriarcha CP. Peloponneso oriundus, Marci Ephesii discipulus. Ab aemulis accusatus, quod abnegatione Christianismi libertatem redemerit, innocentiam suam egregie probavit. Bzov. A. C. 1489. Malaxus Histor. Patr. l. 2. Turcogr.

DIONYSIUS [13] Praesul Alexandrin. post Heraclam, Origenis discipulus, in deserta Libyae relegatus, a Valerio Praeside. Scripsit c. Origen. Novat. Sabell. quem dum oppugnat, Ario favisse visus, accusatur et absolvitur: Sub Galieno, in exilium pulsus, revocatur, Chiliastas convertit, multa passus, etc. Eius operum meminit Hieronym. Cat. c. 69. Praef. l. 18. Comm. in Esai. l. 2. c. Ruffin. et ep. ad Pammachum Eus. l. 6. et 7. Histor. Athan. de Sent. Dion. et in Comm. de Syn. Nic. Decr. Basil. c. 29. L. de Spirit. S. ep. ad Amphil. et ep. 41. Obiit A. C. 265. Alius ab eo, qui in Dion. Areopagitae scripta commentarios edidisse dicitur, Sixt. Senens. l. 4. Bibl. Successorem Maximum prior habuit.

DIONYSIUS [14] Corinthior. Praesul sub M. et L. Antoninis, vir doctrina [orig: doctrinâ] et sanctitate clarus, scripsit epistolas quasdam valde laudatas. Hieron. Pinyt. graviter monuit, ne grave servandae castitatis onus fratribus imponeret. Euseb. l. 4. c. 22. A Tatiano enim seducti plurimi tum caelibatum urgebant. Vixit A. C. 166.

DIONYSIUS [15] Ep. Mediol. Athanasii condemnationi, ab Arianis circumventus, subscripsit. Cuius paenitentia [orig: paenitentiâ] cum eum serio duci videret Euseb. Vercellens. dolo ingenioso, Arianis scriptum hoc extorsit. A. Constantino Imp. in exilium missus, ibi obiit. Ambros. ep. 82. ad Vercel. Athanas. ad Solit. Ruffin. l. 1. c. 20. Sulp. Sever. hist. S. l. 2. Socr. l. 2. c. 29. Sozom. l. 4. c. 8. Baron. A. C. 355. 356.

DIONYSIUS [16] Persica consignavit. Tull. l. 1. de Divin.

DIONYSIUS [17] cogn. parvus Abbas, Scycha, vixit Romae, sec. 6. sub finem Regni Theodorici, et nepotis eius Athalarici. Ingentes animos in parvo pectore versans, Graece Latineque doctissimus, Canones collegit, transtulit, correxit. Cyclum Victoris renovavit, non per Olympiades, vel Consulatus, neque etiam per Epocham Diocletiani, sed Iesu Christi nativitatem, Annis numeratis. Obiit A. C. 540. Cassiodor, div. Inst. c. 23. Beda, hist. Eccl. l. 5. c. 22. et de R. T. c. 45. Sigebert. de Viris Ill. Martian. Scot. A. C. 532. Genebr. in Bonif. II. Ciacc. in Felice IV. Blancan. Petav. Calvis. Voss. de Hist. Lat. l 2. c. 19. et de Mathem. c. 34. §. 12. et. c. 40. §. 11. etc. vide et Exiguus.

DIONYSIUS [18] fil. Glauci, discipulus Chaeremonis, cui successit, Alexandrinus Grammaticus, pervenit ad Traiani tempora, cuius bibliothecae et epistolis praefuit. Suid. Praeceptor Parthenii fuit. Vide Athen. l. 11. Voss. de Hist. Gr. l. 2. c. 1. et 3. de Poet. c. 9. p. 72. 73. Vide infra.

DIONYSIUS [19] Alexandrin Poeta insignis, tempore Veri Imp. Salmas. ad Spartian. in Seu.

DIONYSIUS [20] Areopagita praesul Atheniensis, D. Pauli discipulis, ut scribitur in Actis App. Solus Paulo contionanti, e philosophis qui aderant, credidit. Hic cum esset in Aegypto, Heliopoli, quo se disciplinae causa [orig: causâ] contulerat, videretque eclipsim nulla ratione, cum Christus passus est, una cum Apollophane Sophista praeceptore suo dixisse fertur: Aut Deus naturae patitur, aut mundi machina dissolvetur. Scripsit (ut quidam existimant) ad Timoth. Ephesi Praesulem, de Divinis nominibus libb. 12. De Hierarchia caelesti, de caelestibus ordinibus, praeterea alia complura opuscula teste Suida [orig: Suidâ]. Vide Niceph. l. 2. c. 20. et Metrodor. in eius vita. De scriptis eius ita Moret. Ante A. C. 532. nullus scriptorum horum meminit, Severianistae primi produxerunt [orig: produxęrunt]. Dein Gregor. Mag. Martini I. Sophron. Maxim. etc. illa citarunt, huicque Dionysio adscripserunt. Plurimi credunt, ante finem sec. 4. vel ante condemnationem Eutychis, in Concil. Chalced. A. C. 451. non fuisse composita. Vide etiam Phot. c. 1. Sigeb. etc.

DIONYSIUS [21] Argivus, quid de Ilii captitempore prodiderit, legere potes apud Clem. Alex. l. 1. Strom.

DIONYSIUS [22] Byzantius a)na/plw| *bospo/rou citatur a Steph. in Chrysopolis. Omnino alius est a Dionysio Periegeta [orig: Periegetâ]. Eius mem. Suid. ac dicti operis. praetereaque panxisse ait Threnos, poema epicediis refertum. Vide Plin. l. 6. c. 27. Hoc in loco genitum esse Dionysium, terrarum orbis situs recentissimum auctorem constat, Voss. de Hist. Gr. l. 2. c. 3. et l. 3. p. 357. et de Mathem. c. 69. §. 10. Gesnet. Suid. etc. Nic. Lloydius.

DIONYSIUS [23] Carthusianus vulgo de Richel, Leodiens, doctrina [orig: doctrinâ] et pretate illustris. Innumera scripsit; ob assiduam meditationem Doctor Exstaticus dictus. Obiit A. C. 1471. Aet. 69. Trithem. et Bellarm. de Scr. Eccles. Possevin. Appar. S. Petreius Biblioth. Carthus. p. 49. et seqq. Dorland. l. 7. Chron. Carthus. Simler. Loer. in vita eius. etc. Dictus de Leewis, alias Richelius, ex opp. eiusdem nominis, Hasbaniae municipio, ditionis Leodicensis, iuxta S. Trudonis opp. Carthusianus profectone domus [orig: doműs] Bethleem in Ruremunda. Operae eius 12. Volum. exstant. De eo Swertius, Tanta, inquit, fuit operum eius moles ut multitudine librorum superaverit S. Augustin. et quod mireris, propria [orig: propriâ] omnia manu.

DIONYSIUS [24] Chalcidensis, *kti/seis2, sive Origines civitatum complexus est libris quinque, teste Marciano Heracleota [orig: Heracleotâ] in peringh/sei. Bene antiquum esse auctorem, illud indicio esse potest, quod eo teste utatur Dion. Halic. l. 1. Ant. Suid. Voss. de Hist. Gr. l. 3. p. 358.