CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

DUODECIM [4] Tabulae praecipuum Romavae Iurisprudentiae caput, Ius Papirianum sequurae sunt hoc modo. Initio civitatis populus sine lege certa, sine iure certo primum agere instituit, omniaque mann Regis gubernabantur. Postea aucta [orig: auctâ] ad aliquem modum civitate, ipse Romulus in partes 30. seu Curias populo diviso leges quasdam Curiatas ad populum tulit: tulerunt [orig: tulêrunt] et sequentes Reges quas omnes Sext. Papitius, tempore Superbi, in unum collegit, unde Ius civile Papitianum ortum: de quo singularem scripsit librum Gran. Flac. Liciniatus, in quo Romuli, Numae Pompilii, aliorumque Regum leges exposuit. Exactis dein Regibus, lege Tribunitia [orig: Tribunitiâ] in usu esse ius Papirianum desiit, omnibusque Regiis legibus abolitis, Pop. Rom. iterum in certo magis iure et consuetudine potius quam lege, per 20. circiter annos uti coepit. Itaque A. U. C. 291. C. Terentius Aria Trib. Pl. Coss. L. Lucretio Tricipitino et T. Veturio Gemino, legem se promulgaturum professus est, de Quinque viris legum de Consulari imperio scribendarum causa [orig: causâ] creandis. Sed resistentibus acriter primum Patribus, et Praefecto urbis Q. Fabio, deinde etiam Consulibus, perlata ea non est. Verum tum insequenti anno, P. Volumnio et Servio Sulpltio Cametino Coss. legem Teremillam a toro Collegio relatam Liv. docet l. 3. c. 9. et 10. Dionyl. veto l. 10. non relatam eam hoc Anno fuisse, sed Collegium Tribunorum ad populum tulisse, de Decemviris legum scribendarum creandis, ex quorum praescripto omnia tam privatim, quam [orig: quâm] publice gererentur, auctor est. Certatum exin aliquot Annos, inter Patricios et plebem de huius legis promulgatione, donec tandem A. 299. Spurio Tarpeio, A. Aerernio Coss. Senarus consultum factum est, ut Legati mitterentur ad Graecas urbes, quae sunt in Italia: alii Athenas, qui peterent a Graecis leges optimas et instituto suo convenientissimas. Missi itaque sunt Sp. Posthumius, Ser. Sulpitios, A. Manlius, quibus Anno tertio reversis, Tribuni Pl. urserunt ut Legumlatores createntur: sic eiurantibus Magistratum Ap. Claudio et T. Genutio, qui in sequentem Annum Coss. designati erant, et Tribunorum, Aedilium, Quaestorum Magistratu aliisque ad rempus antiquatis, Comitiis centuriatis Decemviti creati sunt, qui An. 302. assumpris civitatis gubernaculis Remp. constituere sunt aggressi. Hi leges conscriptas tum ex Graecorum iure tum e patriis consuetudinibus proposuerunt [orig: proposuêrunt] in decem tabulis cognoscendas cuilibet, ferentes admoneri se a privatis hominibus et hoc agentes, ut leges placerent omnibus: diuque consultaverunt [orig: consultavêrunt] cum Proceribus, revocantes ad exactissimum examen singulas. Ubi vero visae sunt bene habere, primtim Senatu coacto, nemine contradicente, Senatusconsultum de iis fecerunt [orig: fecêrunt]: deinde Centuriatis Comitiis in praesentia Pontificum, Augurum, aliorumque Sacerdorum, a re divina exorsi, calculos dederunt [orig: dedêrunt] Centuriis: tum plebiscito quoque confirmatas, et in aereas columnas incisas, una [orig: unâ] serie proposuerunt [orig: proposuêrunt] in loco fori maxime conspicuo. Sequenti Anno 303. cum adhuc Leges quaedam deesse viderentur, ad perfectionem Iuris, additae sunt ab iisdem Decemviris adhuc duae, ut sic XII. Tabb. numetus conficeretur, de quibus ita Cic. de Oratore: Plurima est in XII. Tabulis antiquitatis effigies, quod et verborum prisca vetustas cognoscitur, et actionum genera quaedam Maiorum consuetudinem vitamque declarant. Sive quis crvilem scientiam contempletur, totam hanc, descriptis omnibus civitatis utilitatibus ac partibus XII. Tabb. contineri videbit is: sive quem ista praepotens et gloriosa vita delectat (dicam audacius.) hosce habet fontes omnium disputationem suarum, qui iure civili et legibus continentur. Fremant omnes licet, dicam quod sentio: Bibliothera mehercule omnium Philosophorum unus mihi videtur XII. Tabularum libellus, si quis legum fontes et capita viderit, et auctoritatis pondere et utilitatis ubertate superare. Vide quoque eundem l. 2. de Leg. Liv. Dionys. etc. Quod magis dolendum est, earum nil nisi fragmenta quaedam, hinc inde in Auctoribus dispersa, superesse: in quibus colligendis ptimus operam suam collocavit Aymarus Rivallius Allobrox eafque est interpretatus Hist. Civ. l. 2. Hunc sequuti Oldendorpius Germanus et Franc. Balduin. quorum hic earum sententiam prolixe ostendit, et quomodo ex histabulis Ius fluxerit civile, conferendo cum Pandectis declaravit. His successere Ft. Hotomann. Iac. Cuiac. Iac. Raevard. pandulphus Prateius, Adr. Turneb Ios. Scalig. et Iustus Lipsisius, nec non Lud. Cario et Ioh. Rosinus Antiqq. Rom. l. 8. qui omnes utilissimis commentariis quidquid ex his Legibus reliquum est illustrarunt. Ipsas vero integras Iurecoss. veteres Sextus Aelius, Servius Sulpitius Labeo et Caius, quorum vix nomina reliqua sunt, eruditis scriptis suis expllcuere [orig: expllcuêre]. Auson. eorum triparcitam divisionem fuisse scribit, ita ut prima pars egerit de Iure sacro: Secunda de Iure publico: Tertia de Iure privato: De Iure sacro, unicum restat Caput: Sacra privata perpetuo manento: coetera omnia de funeribus et sepulchris agunr. De Iure publico paulo plura superant, Tertiae partis reliqui sunt Tituli: De Parria potestate, de Testamentis ac Tutoribus, de suspectis Tutoribus, de legatis et heredibus, de in Ius vocando, de Iudiciis, de re iudicata, de emptione venditione et usucapionibus, de Collegiis, de Scrivitutibus et Finibus regundis, de Iniuriis diisque delictis, de Furtis. Vide Rosin. retro laudatum. primam omnium in XII. Tabb. legum ab hisce verbis, Si. in ius vocat etc. incepisse docet I. Gothofred. ad duod. Tabb. cuius cum tria aut quatuor fuerint Capita, horum ultimum laudat A. Gell. l. 20. c. 1. his verbis: Verba sunt haec de lege, Si. in. ius. vocat. Unde colligit Oisel. vereibus in more fuisse, eum e XII. Tabb. legis Caput aliquod referrent, ut legis principium a)pi\ tou= koinou= praemitterent: quemadmodum hodie adhuc quamplurimi, cum legis caput, sive paragraphum laudant, prima ipsius legis verba praenorare ferme solent. Vide eum Notis in loc. Cell. praefat.

DUODECIM [5] Vitia quorum unumquodque sacrificium abominabile reddebat, vide infra in voce Vitia.

hominum, qui in quolibet fere iudicio, sive civili, sive criminali, de facto prius decernunt, quam Iudex de iure pronuntiet, ubi docet Cowellus, quorum Sacramentum cuiusmodi fuerit, habent Fortescutus, Bractonus et Fleta, laudati Car. du Fresne, in voce Iuratoves, ut et in voce Duodena.

Ad DUOS PONTES Germ. Zweibrücken Gall. Deux Pons, opp. Germaniae, in Palatinatu, sedes Ducum Bipontinorum, in cineres a Gallis redactum A. C. 1677. Vide in voce Bipontium.

DUPLA seu NOLULA, in tintinnabulis, quae in Ecclesia pulsantur, recensetur Durand. forte ea quae in Hierologio pulsatut, Fr. Dominc. Macer Dupla seu Duplicia ea monasteria dicta esse scribit, in quibus Monachi Monachaeque vel simul vel conrigue habicabant. in Hierolexico. Vide infra Ecetae.

DUPLAVONENSES locus nativus Venantii Fortunati, in Venetia, apud Cenetam urb. Fertar.

DUPLEX Aureus Gall. Doubile d'or, nummus aureus Francicus. Vet. Regestum 20. April. 1340. Fiebant duplices Anni de 23. Karaz ponderis 36. apud Car. du Fresne Glossar. inprimis in voce Moneta. At Duplex Bulla, Gr. *di/ptoxos2 boullh\, *di/ptuxon *khro/boullon seu *dikh/rion, dicitur, quae ab utraque parte signum impressum habet. Cuiusmodi bulla [orig: bullâ] Pontifex utitur, post coronationem, habente ab una parte SS. Petri et Pauli icones, ab altera nomen Pontificis. Vide supra Dicerium.

DUPLEX Officium in Communione Rom. dicitur, in quo Antiphonae integre duplicantur, seu cum duo Cantores in Choro, pluvialibus induti, canunt versiculos, et maiori apparatu, candelis pluribus, campanarumque numerosiore pulsu festum peragitut: Hinc Officium septem condelarum et Annale, quoque dictum. Cuiusmodi officio, Apostolorum, Euangelistarum et Confessorum praecipuas festivitates, celebrari, iussisse Pontifices, docet Dominic. Macet in Hicrolexico. Qumque vero candelarum, item Semiannale et Succentoris officium dici Semiduplex legas, apud Eund. Vide quoque infra in voce Festa.

DUPLICARII qui reliquerant ordines, virgis caesi, Liv. l. 2. c. 59. Ubi Duplicarii sunt, quibus ob virtutem duplicia dabantur cibaria, Varr. de Ling. Lat. l. 4. Ita et Veget. l. 1. c. 7. Torquati Duplares, inquit, Torquati simplares, quibus torques aureus solidus virtutis praemium fuit, quem qui meruisset praeter laudem, interdum duplas consequebatier annonas. Idem duplares armatur as vocat, quae duas annonas, simplares, quae simplas, consequcbantur. Idem Liv. l. 7. Consulem milites, qui in praesidio Decio fuerant, duplici frumento in perpervum donasse, ait. Quem morem, duplicia cibaria virtutis ergo donandi vetustissimum esse ex Herod. constat. l. 6. Hodie rales Doppel-soldner Germanis dicuntur.

DUPLICES Latinis, panou/rgoi Graecorum, homines versipelles, ut Horat. duplicem Ulyssem vocat. Iisdem Graecis duploi= quoque quos oppovunt toi=s2 a)lhqwtikoi=s2, veritatis amantibus minimeque fallacibus, uti homines simplices honosque appellat Cic. de Officiis l. 1. Euripides Rheso, filw= le/gein t' a)lhqe\s2 a)ei\, k' ou) diplou=s2 pe/fux' a)nhr etc. Vide infra Simplices.

DUPLIONES in Glossis, diploi= sunt, qui alias binarii dicebantur, ut Graecis diploi= xru/sinoi, seu di/xrusoi, quasi duplices aurei. Salmas. ad Lamprid. in Alex. Sev.

DURA vallis provinciae Babylonis. Dan. c. 3. v. 1. Lat. gentratio, vel habitatio. Item urbs Mesopotamiae. Gentile Durenus Steph.

DURACII al. DURACIUM est DURAS, castr. Aquitan. in Agennensi prov. cis Garumnam, ad Drotium amnem, Duc. dign. nuper insignitum.

DURACINA Cerasa vide supra in voce Diospyros: de duracinis vero Persicis et duracinis uvis, Salmas. ad Solin. p. 604. et 610.

DURACIUM vulgo THOARS, urbs Picetavensis prov. ad amnem Tove, Duc. tit. clata, cum recenti castro supetbiss. Tremolliae Ducis. 6. leuc. a Salmurio in Austr. in consin. Andegavensis provinciae.

DURACIUS Picto qui perpetuo in amicitia Pop. R. mansit, Hirt. l. 8. de bel. Gall. c. 26. marlian. censuit oppidi, Ciaccon. Vicl nomen. Quod ridet Glareanus.

DURAEUS Ioh. Scotus Theologus doctissimus, et pacis Ecclesiae amantissimus; a multis retro annis Euangelicorum unioni intentus; Obiit haud pridem.

DURANDAL seu nomen spathae, quam Carolo Mag. Francici Romanenses tribuunt, quam Invincibilem cuoque dictam, cum coeteris Regalibus ornamentis, in Ecclesia B. Dionysii in Francia asservari, sunt qui tradant. Eius meminere [orig: meminêre] Gesta Philippi III. Regis Franc. A. C. 1271. Et quoniam a tempore Caroli Mag. consueverunt [orig: consuevêrunt] Reges Franciae Iocosam spatham praedicti Caroli --- -- in die coronationis sua --- -- a quodam de Nobilioribus ante se facere teneri et deferri: illam Roberto Comiti Atrebatensi --- tradidit illa die deferendam. Vide Turpin. c. 18. et Lud. Moscard. Hist. Veron. l. 4. Ad huius forte imirationem Durissimus appellabatur Spatha vel ensis Vilhelmi cognom. Sectoris ferri Com. Inculis mensis, apud Ademar. in Chronico, Cum Rege eurum Strim singulari conftictu deluctans, ense curto nomine Durissimo, quem Walander faber cuderar etc. Vide Car. du Fresne Glossar. et supra in voce Curtana.

DURANDUS [1] Ep. Clatomontanus, in Arvernia, eruditus: a Baldrico Abbare, ingeniosis epitaphiis honoratus, Chenius, tom. 4. Script. hist. Gall. Anselmus, t. 4. edit. Col. 1612. etc. Obiit paulo ante Concil. Claromontanum, Hug. Flavinius Chron.