CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

EDOBOLA silva Galliae in Petrocoriis, memorata in rebus gestis Pippini Franc. Regis hodie la forest de Ver. Hadr. Vales. Notit Gall.

EDOM [1] sic cognominatus, fuit Esau ob coctionem rufae lentis; cuius edulio primogenituram perdidit. Gen. c. 25. v. 30. Iosephus a collusoribus adolescentulis per ludibrium sic dictum tradit; l. 2. *)/enqen dia\ th\n canqo/thta tou= brw/matos2 u(po\ tw=n h(likiwtw=n *)/adwmos2 kalei=tai, kata\ paidi/an e)piklhqei\s2, *)/adwma ga\r *(ebrai=oi to\ e)ruqro\n kalou=si.

EDOM [2] regio in tribu Iuda, quae et Idumaea, 1 Reg. c. x 1. v. 14. Isai. c. 34. v. 6. ab Edom, h. e. Esau dicta. Ioseph. Antiqq. l. 2. th\n de\ xw/ran ou(/tws2 proshgo/reusen. *(/ellhnes2 d' e)pi\ to\ semno/teron l' doumai/an w)no/masan. Undiquaque munita fastigiis montium et in scissuris petrarum sita. Ex 11. Iudaeae Toparchiis octava. Haec in Syria ad merid. Iudaeae sita habet Arabiam ad Austr. Phoeniciam ad Bor. Alias porro Cabalene, et Amalechitis vocabatur, teste Ioseph. Antiqq. l. 2. c. 1. qui tamen l. 5. c. 3. duplicem Idumaeam ponit, Superiorem et Inferiorem. Superiorem elegit tribus Iudae, quae in longum quidem extenditur usque ad Hierosolymam, latitudine vero usque ad paludem Sodomae constituta est. In hac autem sorte civitates erant Askalon et Gaza Istam Palaestinam alias dicunt. Inferior Idumae a sorte cessit Simeonis tribus. Haec circa Aegyptum est, et Arabiae montem. Haec ille.

EDOMATOR vocis apud Tertullian. de Pallio c. ult. De meo vestiuntur et primus informator literarum, et primus Edomator vocis et primus numerorum Harenarius, et Grammaticus et Rhetor etc. non Phonascus est, ut quidam volunt, Huic enim puerosolim, inter prima illa rudimenta literarum, operam dedisse, verisimile non est, nisi si qui Cantores Tragici vellent esse, aut Comoedi: Sed is, qui pueris legendi et recte pronuntiandi artem tradebat, forte Enodator vocis legendus. Nam hic quo modo sigula quaeque verba, qua [orig: quâ] voce, quo motu oris essent enuntianda, praecipiebat. Quintilian. l. 1. c. 2. Non alienum suerit exigere ab iis aetatibus, quo sit absolutius os et expressior sermo, ut nomina quaeaam versusque affectatae difficultatis, ex pluribus asperrime coeuntibus inter se syllabis catenatos et velut confragosos quam citissime volvant. Nempe unus hic erat ex tribus primis Praeceptoribus ac Ludimagistris, qui rudes pueros primis et elementariis literis erudiendos suscipiebant, quos a Grammatico distinxit Tertullianus qui solidiore eos doctrina [orig: doctrinâ] imbuebat, Primus informator literarum, harum formas et potestatem cognoscere, scribendoque exprimere; Primus vocis Enodator, recte pronuntiare; et primus numerorum Harenarius calculare monstrabat. Quae tamen tria munera unius eiusdemque Doctoris ferme fuerunt [orig: fuêrunt], quem *grammatisth\n appellarunt Graeci etc. Vide Salmas. ad l.

EDON Servio mo ns est Thraciae, aut certe in ea parte Maeedoniae, quae Thraciae proxima est, qui a Plin l. 4. c. 11. appellatur Edonus. Virg. Aen. l. 12. v. 365.

Hinc Edonides dicuntur Maenades, sive Bacchi sacerdotes, quae furore divino agitatae mysteria Bacchi celebrabant, passis capillis more surentium huc illuc cursitantes. Prop. l. 1. Eleg. 3. v. 5.

Protinus in silvis matres Edonidas omnes
Quae videre nefas, torta radice ligavit.

Ubi tamen aliqui Odonis. Sane Steph. *)/wdones2 e)/qnos2 *qra/khs2 vocantur. Nic. Lloyd, Et quidem, Gentem celebrem fuisse arguunt vestimenta ab ea dicta, quae Thracibus in usu fuere [orig: fuêre]. Suid. *)hdwna\ i(ma/tia *qrakika/. *)hdwni\s2, h)dwni/dos2, xw/ra ou(/tw le/getai, kai\ *)hdwnoi, e)/qnous2 o(/noma. Vide Barth. Animadversion. ad Pap. Stat. Theb. l. 5. v. 78.

EDONIS civitas Phrygiae, Cimmeriorum olim sedes, Antandrus postea dicta. Steph.

EDREI urbs Regis Og in reg. Amorthaeorum, ubi ipse contra Israel pugnavit, et caesus est. Est et alia in tribu Nephthali. Ios. c. 12. v. 37. Deut. c. 1. v. 3. Num. c. 21. v. 23. et c. 19. v. 37.

EDRI ins, iuxta orientalem plagem Hiberniae, Pto. Plin Andros dicta l. 4. c. 16.

EDROS seu EDRI parva Ins. Hiberniae, Ferrar. ex Ptol. Vide Hedrus. Nunc Bardesey, i. e. Aium Ins. Angliae adiacet, in ora littorali Valliae Bor. et Arvoniae Comit. vix 3. mill. Angl. a Gargano prom 40. ab Ora Hiberniae in Ort. Baudr.

EDSARDVS I. Comes Frisiae Or. fil. Ulrici qui primus A. C. 1454. clam a Friderico III. Imp. in eum tractum, qui ab Amasio ad Visurgim mari praetenditur, acceperat nomen Comitis et ius, quantum libertas Frisia pateretur: decem post Annis, publicatis tabulis, Huic succedens fil. Edsardus, benignus in suos mutua [orig: mutuâ] in se subditorum fide Potens horum spe Geoningae et annexi agri principatum speravit, tenuitque, donec eum Saxonica arma, fides mala Geldri, ac postremo cuncta in vadens vix Austriaca trans Amasium reiceret. Huic fil. Enno I. impar patri, et sic regens, ut ab aliis ipse regeretur, haud longus vitae atque imperii fuit: Quo tempore Emda Euangelium amplexa est. Anna tum

Oldenburgica alterius filii Edsardi II. nomine praefuit, civiliter usa prineipatu iam increscente. Secuta mox florentium populorum mala, superbia apud ipsos et luxus, invidia apud dom inantes. Nec temen ad vim ventum, dum Edsardum asperiorem frater minor consiliis aut metu retinebat. At Ioh. mortuo, Edsardus religionis discors, nam ipse Augustanam, Reformatam Emdani profitebantur, magis ac magis suspectam habuit horum felicitatem. Uxor instigatrix aderat regia [orig: regiâ] Sueonum sti, regioque ingenio. Unde inter Comitem et Emdanos turbae, dvibus vide Hug. Grot. Hist. l. 4. Origo Comitum e Grethana domo est; quae per connubia et hereditates aucta, Emdae, ab aliis male habitae, tutelam prisco tempore susceperat. Idem, vide quoque in voce Emda.

EDUARDUS [1] I. Eius nominis Angliae Reges plures fuere [orig: fuêre]. Ante Normannorum Imperium: Primus Alfredi fil. Senior cognominatus, Patrisuccessit, A. C. 900. Scotorum Regem Constantinum prino, dein Britones, postea concitatos in se, a fratre Ethelvardo, Danos vicit, Orientalium Anglorum regnum suo adiecit; Edricio Rege a suis interfecto, Merciam quoque sibi comparavit. Episcopa tibus 5. constitutis, obiit A. C. 924. Ei successit Adelstanus fil. Gul. Malmesburius hist. Angl. Polyd. Virg. Chenius.

EDUARDUS [2] II. Edgari fil. Martyr nuncupatus, post quadriennium a matre nothi fratris Ethelredi Alfreda crudeliter necatus. A, C. 979. Matth. Westmonaster. in Chron. Addit. hist. Bedae, l. 2. c. 12. Rogerus Hovedenus, Polydor. Virgilius, etc.

EDUARDUS [3] III. Confessor dictus, Ethelredi fil. ex Emma, vide ibi. ob castitatem erga uxorem, et munificentiam erga Ecclesiam mirifice celebratus. Hic. cum prius in Anglia Dani, iuxta Danicam consuetudinem, Angli iuxta Anglicam, et Mercii iuxta Mercianam iudicarentur: in uno regno triplicem Iustitiae lancem non ferens, denuo illas omnes leges recensuit, suamque dedit parem omnibus ac communem, quae a re Lex Communis; ab Auctore Lex S. Eduardi nuncupatur. Unde Anglicanarum legum Restitutor appellatus est, quamvis secundum alios non ipsemet eius invento fuit, interim a diebus Avi sui Edgari, qui illam instituisse dicitur, oblivioni datam in usum revocavit, vide Ranulphum Cestr. l. 1. c. 50. Gemiticensem l. 6. c. 9. aliosque laudatos Henr. Spelmanno Glossar. Archaeol. Obiit A. C. 1066. Iidem. vide Godwin.

EDUARDUS [4] I. Henrici Tertii Regis fil. quem pater Walliae principem fecit, et Aquitaniae praefecit. Hinc consuetudo, ut Rex Angliae fil. natu maiorem Principem Walliae dicat. Nic. Lloyd. Ante regnum cum Ludovico IX. expeditione sacra [orig: sacrâ] defunctus est. Postmodum coronatus A. C. 1279. ingenti cum pompa, Leolinum Walliae Principem, saepe victum, sustulit: Hinc rebus suis in Gallia compositis, rursus in Orientem profectus, in Sicilia Arragoniae et Andegavensis familiis liti se interposuit, Orta [orig: Ortâ] dein A. C. 1293. inter duos nautas, Anglum Gallumque, contentione, ingens bellum conflatum, quo Normanniam vastavit, classem Gallicam vicit, Aquitaniam amisit. Pax dein mutuis coniugiis firmata. Post Alexandrum III. Scotiae Regem cum Ioh. Balliolus et Rex Brussius de regno contenderent, ipse superveniens illo potitus est; priore grandi praelio victo et capto. Obiit A. C. 1307. Aet. 68. Regni 34. Hic etiam Iudaeos regno expulit, et Lutetiae, clientem se Francorum, ratione eitionum, quas in gallia possidebat, professus est. Masson. l. 3. Polyd Virg. l. 17. Chenius hist. Angl. l. 14.

EDUARDUS [5] II. Primi Eduardi fil. Carnavan dictus, ob tyrannidem primo regnum amisit, deinde vitam perdidit. Sub initium enim regni Gavestonem quendam, a Patre eiectum, revocavit, cuius consiliis in Proceres saevus, unde Gavestonis mors. Interea Scoti iugum excussere [orig: excussêre], Mox Hugo Spenserus, cum fil. cognomine animo Regis occupato, eum ita in transversum egerunt [orig: egêrunt], ut et Edmundum fratrem, et uxorem Izabellam pelleret: quae in Galliam se ad Carolum Pulchrum, fratrem suum recepit. Inde, ope Hannoniae Comitis Procerumque Anglorum id effecit, ut Spenseri capite plecterentur, Eduardus autem in vincula coniceretur, filio surrogato. Paulo post; ignito ferro per corneam fistulam in anum immisso, occisus est. A. C. 1327. Regni 20. Thomas Morus, in vita eius. Froissard. l. 1. Thom. Walsinghamus, in Eduardo II. etc. Ex Isabella, pater Eduardi III. etc. Lascivus, ignavus, infelix.

EDUARDUS [6] III. Eduardi Secundi fil. regnavit Annis 50. Aureae Periscelidis Equitum Auctor, et Fundator fuit, Regum reliquorum omnium fortissimus, bonis tam animi quam corporis egregie ornatus. Statim ab initio regni, Robertum Brussium, Scotiae Regem vitit, Philippi Valesii, ob praereptam sibi Galliae successionem, mortuo Carolo Pulchto avunculo, sine prole mascula, primo 300. navium classem superavit, mox eum in Normannia ad Cressiacum, clade in omne aevum memorabili, affecitt: ubi praeter alios, duo Reges occisi, et Philippus Fortuna Franciae factus est. A. C. 1346. Dein Caletum cepit, et per uxorem, Davidem Scotiae Regem vicit cepitque. Buchan. Hist. Scot. l. 9. Wiclefo non adversatus est: Per fil. Eduardum, invicti animi principem, Ioh. Galliae Regem ad Pictavium, vicit et in Angliam abduxit. Contra Carolum V. non aeque felix. Obiit A. C. 1377. Aet. 65. Successit ei nepos ex Eduardo Walliae Principe, de quo ante, Richardus, Walsingham. in Eduardo 3. Froislard l. 1. Polyd. Virg. l. 19. Chenius, l. 15. Iudicia Anglico in posterum, non Gall. sermone agi voluit. De Iubilaeo ab ipso instituto, vide in voce Iubileus.

EDUARDUS [7] IV. Comes de Marsh plenis omnium suffragiis Rex electus, A. C. 1461. Fil. erat Richardi, Ducis Eboracensis, qui Henricum II. victum in vincula compegit, sed ab eius uxore acie victus et occisus est. Huius mortem fil. ultus, pulso Henrico, thronum conscendit, A. C. 1461. quae prima dissidii inter Rosas scena. Dein, a Comite Warvicensi, victus captusque est, sed postquam

evasisset, hostem in Galliam compulit. A quo reverso et opibus Ludovici XI. suffulto, in Hollandiam se recipere est coaetus. Hinc redux binis praeliis victor, Comite occiso, et Henrico Rege in carcere strangulato, regnum obtinuit, recuperatum intra 20. dies, cum intra 11. a Warvicensi occupatum fuisset. Fratrem Georgium, Ducem Clarentiae, vino Malvatrco sic volentem siiffocavit, quod a fratre, cui nomen a G. inciperet, sibi cavere iussus esset. Obiit A. C. 1483. Eo mortus, Richardus, Glocestriae Dux, nepotes es fratre, trucidavit, ipse a genero Eduardi Henrico Richemontio, occisus. Polyd. Virg. l. 24. Phil. Comineus, l. 6. c. 9. Th. Morus, Hist. Rich. Chenius, Hist. Angl. l. 19. etc. Vixit Annis 50. regn. Annis 23.

EDUARDUS [8] V. Eduardi Quarti fil. patri successit, A. C. 1483. A Richardo Tertio vita [orig: vitâ] privatus, postquam 2. menses, et 18. dies regnasset. Iidem.

EDUARDUS [9] VI. Henrici Octavi Regis fil. ex Iohanna Seimera, patri successit, A. C. 1547. Sub hoc Eduardus Seimerus, avunculus eius, Protector, cum Thoma Cramero, puram religionem in regnum introduxit, Petro Martyre Argentina [orig: Argentinâ] Oxonium, P. Fagio et M. Bucero Cantabrigiam indidem, Emda [orig: Emdâ] vero Ioh. a Lasco Londinum vocatis. Obiit florentissimae spei Princeps, A. C. 1513. Aet 16. Ioh. Utenhovius, in narr. Angl. Thuan. l. 13. Chenius hist. Angl. l. 21. Regnavit sexennio. quinque mensibus, et novendecim diebus.

EDUARDUS [10] Lusitaniae Rex post patrem Ioh. II. A. C. 1433. Iudaeum Medicum, Astrologiae peritum, consulens de rebus suis, inaugurationem manc coeptem, iussus in meridiem differre, non paruit. Contra Mauros, in Africa, infelix. Obiit A. C. 1438. Aet. 47. ex Eleonora, filia Ferdinandi I. Arrag. Regis pater Alphonsi V. successoris. Literatus, et fautor Literatorum: Scripsit de Arte regnandi, de Iustitia, de re equestri, etc. Mariana, l. 21. c. 6. et 13. Garibaius, l. 35. c. 11. Duard. Geneal. Regum Portugalliae.

EDUARDUS [11] Dux Gelriae, ex Familia Nassoviea, fil. Rinaldi II. ex priore eius uxore, Sophia, Florentii Bertholdi, postremi Machliniae dynastae, filia, fratre maiore natu Rinaldo I I I. cognom. Crasso, post decennale bellum, victo et per alterum decennium in capti vitate detento, gelriam, Zutphaniensemque ditionem rexit, Heckeranorum et Bronchorstiorum factionibus ferventibus. Contra Brabantos re non infeliciter per plusculos annos gesta [orig: gestâ] tandem, ab uno ex famulis sclcpeto tiaiectus, an praelio ad Basiildam interemptus, stemmati suo finem imposuit, sub finem saeculi XV. Sic Gelri Iuliacensibus cessere [orig: cessêre]. Gulielmo Duce, qui Mariam Rinaldi II. filiam duxerat, hereditatis titulo, Rectore vacuos sibi asserente. Cyr. Lentulus in Geneal. Principum et Comit. Nassov. MS.

EDUARDUS [12] Sabaudiae Comes, Amedeo V. patri successit, A. C. 1323. prius a Philippo Pulchro, cui auxilio venerat, eques factus. Postea a Delphino guidone, praelio victus, Afluit Philippo Longo in Flandria, in praelio Moncassellano, Redux cum Delphino reconciliatus, ope Clementiae Hungaricae, paulo post obiit, A. C. 1329. Aet. 45. Princip. 6. guicheno, Hist. Sab. l. 2. c. 21. Paradinus Hist. Sabaud. l. 2.

EDUARDUS [13] Dux Parmensis, a Ludovico XIII. contra Hispanos adiutus, A. C. 1635. Item, fil. Ioh. Ballioli, Rege Davide pulso, Scotiae Rex mox ipse pulsus, iure suo Anglis cessit. Walsinghamus in in Eduardo 2. et 3. Polyd. l. 18. et 19. Baeth. hist. Scot. l. 15. Chenius, hist. Angl. l. 14. 15. etc. Item, Frater Roberti Brussii, Scotiae Regis subiugata [orig: subiugatâ] sibi maxima [orig: maximâ] Hiberniae parte, Regem eius se fecit, sed postea ab Ep. Armachano oppressus, et capite plexus est, A. C. 1317.

EDUARDUS [14] CANTUARIENSIS Benedictinus, scripsit vitam Thomae Cantuar. cuius tempore vixit.

EDUINUS [1] Edrnundi fil. Anglorum Rex, post Edredum, successorem Edmundi fratris. Vitiis infamis. Obiit, animi maerore, cum videret Eddarum, Principem prudentem, a subditis, sibi sutrogari. Osbert, in vita Dunstant. c. 92. Gulielm. Malmesburius, Chenius, Hist. Angl. l. 8. c. 14. Regn. An. 4.

EDUINUS [2] Northumbriae Rex Britones Saxonesque omnibus in M. Britannia terris exuit, Pictis Scotisque fortiter obnixus. Baptizatus suasu Edelburgis uxoris, quae Cantii Regis soror erat, A. C. 626. septimo post anno in praelo occisus, contra Cadwalum, Walliae Principem, a Rege Merciorum Pendo adiutum. Beda de gest. Angl. l. 2. c. 8. 9. 17. etc.

EDULIUS Hisp. Tarraconensis mons. Ptol. hodie Moncayo. Aliis Medulius dicitur. Baudrando. Durio fluv. imminet, Manduria accolis. Sed longe a Moncaio, qui Lat. Caunus mons. Aliis tamen Edulius est Montferrat, in Catalonia, prope Rubrictum fluv.

EDUS vulgo Sadodela, fluviol. Liguriae, in fin. Genuensium, in Portiferam fluv. influens, apud Pontem decimum. Ferrar.

EDUSA ita ab edendo dixerunt [orig: dixêrunt] vett. Deam, quae esui praeerat, quemadmodum Potinam, quae potui.

EDYLIUS mons a quo egreditur fluv. Assus, quem occupavie Sylla, ut Chaeronenses populos illo monti vicinos facilius in vaderet. Plutarch. in Sylla.

EETION [1] pater Andromaches, et socer Hectoris, qui apud Thebas Ciliciae imperabat. Hom. Il. 12. Hinc Eetioneus adiect. Ovid. Met. l. 13. v. 110.

EETION [2] Atheniensis classis, quae constabat centum septuaginta navibus, praefectus, a Clito, Macedonicae classis praefecto, ad Echinadas insulas victus, Olympiadis centesimae decimae quartae Anno secundo. Vide Diodor. l. 18. p. 639.