CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ERNESTUS [10] fil. secundo genitus Alberti cognom. Pinguis, Ducis Brunsvicensis, Goetingensem seu an der Lein. Principatum, in divisione paternae hereditatis nactus: eum ad fil. Ottonem cognom. Armipotentem vel Malum, et nepotem Ottonem cognom. Colitem, in quo ramus defecit, hereditate simul ad Cellenses, et Wolfenbutelanos Principes delata [orig: delatâ], transmisit.

ERNESTUS [11] fil. Henrici cognom. Iunioris, seu Medii, Ducis Lunaeburgici, cum Francisco fratre, et aliis Principibus Augustanae Confessioni subscripsit, ac Caesari obtulit, sicque Smalcaldico foederi accessit: quae causa, quod Investitura illi a Caesare aliquandiu fuit negata. Postea ob imperium urbis Brunsvici cum agnato Henrico ei lis fuit, scriptis acta. Decessit Princeps pientissimus. A. C. 1546. relictis ex Sophia Megapolitana Francisco Ottone successore; Friderico, cui praelium Sivershusanum ferale: Henrico lineae Dannenbergicae, nunc Wolffenbutelanae, et Vilhelmo Cellensis, conditoribus: quorum ille Iulium Ernestum inter alios genuit, qui post patrem Dannebergae habitans, obiit A. C. 1636. fratribus minoribus Francisco, et Augusto successone relicta [orig: relictâ].

ERNESTUS [12] primogenitus fil. Vilhelmi praefati, Patri A. C. 1592. exstincto, in Ducatu Cellensi successit, obiit A. C. 1611. relicto successore fratre Christiano, cognom, Seniore. Eius ex fratre alio Georgio nepos, Ernestus Augustus, Ep. Osnabrugensis ex Sophia Palatina, egregiae prolis parens est.

ERNESTUS [13] fil. Christophori, Marchionis Badensis, ex Otilia Catimelibocensi, caput fuit lineae Durlacensis, sicut Badensem maior natu frater eius Bernardus inchoavit. Tenuit itaque, cum Hochbergensi Marchionatu ac Roetelana ditione, inferiorem Principatum, in quo Durlacum, unde lineae nomen Evangelicae Religionis cultor, transegisse dicitur A. C. 1537. Cum nepotum ex Fratre tutoribus, ut si ob alterius aes alienum non solutum alteri molestia crearetur, hic illius Praefecturas aliquot occupare, et tantisper retinere posset, donec satisfaceret. Eo nati, ex Elisabetha Brandeburgica, Bernardus A. C. 1553. Albertus, cum ex bello Turcico rediret, A. C. 1542. mortui, et stemmatis propagator Carolus: de quo vide supra.

ERNESTUS [14] Fridericus fil. natu maximus Caroli praedicti, ex Anna Palatina, cum Hochbergia Roeteliam accepit, sed fratris dein filio Ernesto Iacobo, cuius pridem tutor Evangelicam religionem (a patre huius Iacobo abolitam) facessere iussis Romanis, restituerat, successit. Pro Ioh. Georgio Brandeb. Ep. Argentinensi in castra venit, A. C. 1592. ex quo, ei ob vastatas ditiones Hanoicas, is intentata est. Edoardi agnati ditiones, ob debita, occupavit. Ad Reformatos dein animo applicito, obiit, A. C. 1604. nulla [orig: nullâ] ex Anna Ostfrisia prole suscepta [orig: susceptâ]. vide Thuan. Hist. l. 99. 104. et 109. Ei successit frater Georgius Fridericus.

ERNESTUS [15] ex filiis Mauritii Hassiae Landgravii, e secunda coniuge Iuliana Nassovia, cum pro matre arma gereret, a Lamboio prope Geisecum captus est A. C. 1648. Dein, cum prius A. C. 1651. in arce sua Reinfelsa, cum Valeriano M. excito Giessa [orig: Giessâ] Haberkornio, et Menzero, institui colloquium curasset, paulo post Coloniae, cum uxore Eleonora Maria Solmensi, religionem Pontificiam amplexus, scriptis illam defendit: quibus responsum opposuit Drelincurtius, insignis Theologus Gallus, Ecclesiae Reform. Parisiensis, quae Carentone colligitur, Pastor.

ERNESTUS [16] nepos Alberti VI Marchionis Salisquellensis, ex filia: fil. Sigismundi Ascanii, ad filios Ottonem VI, Henricum, Ernestum, (quos Waelpanos Comites nominant) Richardum, et Esicum, successionem transmisit. E quibus Esici fil. Otto M. seu Dives, filium comprimis celebrem habuit albertum cognom. Ursum seu Pulchrum, novum quasi gentis conditorem; de quo vide supra.

ERNESTUS [17] fil. Georgii, Principis Anhaltini exstincti A. C. 1474. frater Waldemari, maioris natu, cuius fil. Wolphgangus a)/gamos2 concessit fatis A. C. 1566. ex Margareta Monsterbergia suscepit Ioh. Georgium, et Ioachimum: quorum ille Dessaviam tenuit, isti Hatzkerodana ditio obtigit, ille Servestam nactus, inter alios Ioachimum Ernestum genuit, qui unus post plura saecula totius Principatus fuit possessor. Vide in voce Ioachimus.

JOH. ERNESTUS [1] ex filiis praefati Ioachimi Ernesti, bellis Gallicis, Belgicis, et Hungaricis clarus, obiit A. C. 1601. caelebs. Phil. Iac. Spener. Sylloge Gen.

JOH. ERNESTUS [2] Com. Nassovius, fil. maximus natu Ioh. ex Magdalena Com. Waldeccia, natus A. C. 1582. bellis Belgicis inclaruit, frater Ioh. Mauritii, Americana [orig: Americanâ] expeditione celebris, Cyr. Lentulus Geneal. Principp. et Comitum Nassov. MS.

ERNESTUS [18] Com. Schawenburgicus, (e cuius Maioribus Gerhardus Holsatus D. Slesvici, per hedvigem filiam, generum habuit Theodoricum cognom. Fortunatum, Com. Oldenburgicum, mortuus A. C. 1659. Otto dein Holsatiam, quam post avunculi obitum Christianus I. Dan. Rex suae ditioni adiunxerat, genti suae adserere conatus, acceptis demum 43000. flor. et Pinnenbergio Comitatu, iure suo cessit A. C. 1460.) a Ferdinando II. Imp. titulum Principis, et Com. Holsatiae nactus est. Quod cum Christianus IV. Daniae Rex in sui praeiudicium fieri contenderet, cum ex Maioribus eius nullus Principatus nomen, nec post cessionem memoratam Holsatiae titulum gessisset; et proin nec sessionem in Imperio Schawenburgici haberent, nec onera Imperii, exempti ab Holsatis, portatent, contentio orta est. Ad quae Ernestus, negans in praeiudicium Regis quidquam factum esse, contendit Principatus nomen illis

ditionibus datum esse, quae sine controversia ad se spectarent: Holsatiae vero titulum ab Holsatis ipsis sibi esse tributum. Caesar quoque pro Comiteliteras scripsit: sed armis, ut crederer, hic adactus est, A. C. 1620.

ERNESTUS [19] praenom. Wolfgangus, Com. Werthemius, fil. Ludovici e familia Leonstenia, in bello Turcico primum, A. C. 1598. dein Germanico, stipendia meruit. Obiit improlis: frater Christ. Ludovici, qui Virnenburgiam, et Ioh. Theodorici, qui Rupifortiam, lineas condidere [orig: condidêre].

ERNESTUS [20] Com. Mansfeldius, a Bohemis una [orig: unâ] cum Com. Turrensi Exercitui praefectus est, A. C. 1618. Pilsnam urbem, quod obsidionem quondam sub Hussitis fortiter tolerasset, plus aequo tumidam, expugnavit: electi dein Regis Friderici Palatini causam fortissime tuitus, illo victo A. C. 1619. partem Bohemiae aliquandiu tenuit, donec victricibus armis cedere coactus est. Etiam A. C. 1621. conventu Moguntino Unione dissoluta [orig: dissolutâ], omnibusque praesidiis Friderico paulatim demptis, solus pro ipso arma gerere non destitit, in Palatinatu Hispanorum successus moratus, et Franconiam Alsatiamque depopulatus. Donec Christiano Brunsvicensi, qui auxiliares Friderico copias adducebat, ad Haechstam a Tillio victo A. C. 1622. a Rege cum Christiano actis gratiis dimissus est. Qui ambo ab Hollandis advocati, in itinere ad Floriacum cum Cordubano aequo Marte conflixere [orig: conflixêre]: obsidionem dein Bergarum ad Zoomam solvere Hispanis coactis. Inde Daniae Regis partes amplexi, strenue pro eo A. C. 1625. arma circumtulerunt [orig: circumtulêrunt]: ad Dessaviam tandem Mansfeldius victus, cum causam, quam semel tutandam susceperat, ad extremum usque propugnare non cessaret [orig: cessâret], veneno interiit, in Dalmatia A. C. 1626 quo ipso quoque Ioh. Ernestus D. Vinariensis, et Christianus praefatus, earundem partium clarissimi Duces, occubuere [orig: occubuêre], etc. Addatur praedictis Ernestus Ludovicus D. Pomeraniae, fil. Philippi, qui Wolgastensem partem nactus, A. C. 1592. exstinctus, ex Sophia Hedvige Brunsvicensi, filium reliquit Philippum Iulium cognom. Animosum, sine prole exstinctum A. C. 1625.

ERNO vulgo Loug Earne, lacus Hibern. in Ultonia, et Comit. Fermanagensi, ol. Erdinus; estque duplex, et in confin. Connaciae reg.

ERNODORUM q. Ernonis aqua Gall. Lugdunensis opp. Anton. Quibusd. Issoudun, in prov. Bituricensi. Exelodunum Lat. Baudr. Vales. ad fluv. Ernonem, vulgo Arnon, qui Linerias, Condate, Cellam, Casale Benedicti, Marogilum, vicum S. Ambrosii, Carrocium, Rulliacum alluens, non longe a Virsione in Carim labitur, sita, hodie a S. Ambrosio S. Ambrois sur Arnon dicitur, Not. Gall.

ERNOLATIA opp. Norici, ubi nunc vicus Hall, in Austr. sup. ad fluv. Krems, Cluver. 6. leuc. Germ. a Lentia in Austr.

ERODIUS Graece *(erwdio\s2, alias Ardea, vide supra ubi de Diomedeis Avibus.

EROGAE locus Iudaeae, ubi mons, terrae motu scissus, et ad 4. stadia loco motus. Ioseph. Antiqq. l. 9. c. XI.

EROGARE Graece e)codia/cein, Lat. expendere, ac detrahere de summa; sicut derogare, proprie detrahere est, auctore Festo. Unde Solin. c. 3. ubi de Corallis, ubi in supera attolluntur, naturalibus saxis derogati, lapides fiunt. Utenim corallium extrahatur fundo maris, ferramento praeciditur, sicque derogatur, h. e. descinditur, et detrahitur naturali saxo, Salmas. ad. Solin. Hinc Erogationes, in Cod. Theod. l. 6. tit. de murlieg. et Gynaeciae. Opifices vesti linteae contexendae, in usum erogationum nostrarum, operam dantes: idem sunt, quod Sacrum Aerarum seu Sacrae Largitiones, Salmas. ad Diadumenum lampridii. Et Erogator militaris annonae, in leg. 16. C. de Castr. pec. l. 12. qui rogam militibus, et stipendia persolvebat: de qua dignitate vide Gregorium Mag. l. 7. Ind. 2. Ep. 77. et 130. Apud Senatorem l. 12. Ep. XI. Erogator obsoniorum est, qui obsonia a Principe populo collata distribuebat, Car. du Fresne Glossar.

EROJADAE Graece *)eroia/dai, pop. Atticae ad tribum Hippothoontidem pertinens, Iac. spon. Itin. Part. 3. ubi de 174. Atticae Pop.

EROPIA ins. una ex Cycladibus, aliter Acis, postea vero Siphnus appellata.

EROPOLISTIDES nomen fictitium apud Plaut. in Mil. Glor. Act. 2. Sc. 3. v. 41. quo significatur ob amorem vendita.

EROPUS Rex Macedonum, in cunis successit Patri Philippo I. Illyrios semel victores, prolatus in campum infans, devicit. Regnavit A. C. 27. Iustin. l. 7. c. 2. Europum parvulum admodum instituit heredem.

EROS [1] servus Antonii, a quo cum Antonius ab Augusto superatus, rerum desperatione gladium petiisset, ad inferendam sibi mortem, ille quidem gladium accepit, quasi dominum percussurus, at converso gladio se ipsum confodit. Plutarch. Item Comoedus quidam, cuius meminit Cic. in Orat. pro Roscio Comoedo.

EROS [2] Graece *)/erws2, corona dicta est accurate plex, e)n pa/ntwn a)nqe/wn, ex omnibus floribus; para\ th\n e)/ran, th\n ghn=, w(\sper ste/fanos2 e)ranisme/nos2 e)n gh=s2, tamquam corona e terra collecta. Cuius generis fuit illa, quam gestabat mulier Apollonio per quietem visa, apud Philostr. in Vita eius, l. 4. ste/fanos2 pa/ns) e)/gwn ta\ e)n gh=s2 kai\ e)n qala/tths2, corona omnia continens, quae in terra marique, flores inprimis speciosissimos. Et quidem mortuis inprimis eae nectebantur, Etymo log. *)/erws2, et Ludian. ubi de more sepeliendi mortuos. Unde per excellentiam e)stefanwuni/oi, coronati, dicebantur etc. uti pluribus exponit C. Paschal. Coron. l. 2. c. 12. et l. 4. c. 5.

nomen suum posteritati consectare omnibus modis cupeter, atque hoc virtute consequi non posset, templum Dianae Ephesiae manu propria [orig: propriâ] incendit, ratus propter hoc saltem facinus nomen suum ab historicis propagatum iri. Ephesii autem, ne speratum ex scelere fructum consequeretur, severissimis edictis caverunt, ne quis eum unquam nominaret; non tamen efficere potuerunt [orig: potuêrunt], ut nomen illius ad nos non perveniret, ut scribit Strabo l. 14. p. 640. Lege Herostratus.

ERPACHIUM castr. Franconiae, in tractu Othonis silva; hinc regiunc. Comitatus Erpachiensis, sub proprio Comite, media fere inter Rhenum, Moenum, et Neccarum fluv. stirps horum Comitum inter Franconiae familias, semper illustris fuit habita, quam ab Eginthardo Caroli Mag. genero nonnulli deducere amant. In ea licet saepius diversae lineae ortae sint, nulla tamen earum aetatem tulit, unde ad unam subinde tota rediit Familia. Qui nunc supersunt, omnes fratres sunt Georgio Alberto Patre, sed duabus matribus, prosati. Ex Magdalena enim Nassovia, genuit is Georgium Erpestum (nat. 1632. maritum Carolae Christinae Hohenloicae et sorores: ex Elisabetha vero Hohenloica, Georgium Fridericum (nat. 1636. den. 1653.) Georgium Albertum, (exstinctum A. C. 1645.) Christinam Elisabetham (nat. 1641. ux. Salentini Ernesti Com. Manderscheidii) Georgium Ludovicum (nat. A. C. 1643. cui nupsit Amelia Catharina, filia Philippi Theodorici Com. Waldeccii) Georgium (nat. 1646. maritum Ludovicae Annae, fil. Georgii Friderici Com. Waldeccii) et Georgium Albertum (nat. 1648. cui uxor obtigit Anna christina dorothea Hohenloica in Waldenburg. etc. E quibus Georgius Com. de Erpach in Furstenau, ex Luisa Anna praefata, Sophiam corolam (nat. 1672. den. 1673.) etc. Com. de Erpach. suscepit. Vide Phil. Iac Spener. Theatr. Nobilit. Europ. Part. 1. p. 99. et part. 3. p. 1. et 88.

ERPENIUS Thomas Gorcomio Batavus, Lingg. Hebraicae, Turcicae, Persicae, Arabicae, Aethiopicae peritissimus, tantam undique nominis sibi famam concivit, ut iuvenis adhuc in Italiam, 500. ducatorum annuorum stipendio, ad Codices Arabicos, vertendos, invitaretur. Lugduni Bat. Arabicae aliarumque LL. Orientalium, A. C. 1613. Hebraicae dein, A. C. 1619. Professor constitutus, ab Archiep. Hispalensi, ipsoque Philippo III. Rege in Hispaniam vocatus est, ut vett. quaedam in Hispania monumenta interpretaretur. Nec ipse Marocci Imp. illum non summo in honore habuit, eruditione eius Proceribus Regni sui summopere commendata. Obiit A. C. 1624. Aet. 40. a Gerh. Ioh. Voss. funebri oratione laudatus. Scripsit Graeca, Hebraica, Arabica, Syriaca, quam in linguam psalmos Davidis metrice vertit, aliaque plurima. P. Freherus, Theatro Viror. eruditione clarorum.

EPHORDIA urbs ampla, et munita Germ. ad Ieram fluv regiunculae instar, antea Mergisburgum, a Merovaeo Francorum Rege Cum arce S. Cyriaci. Incendio deformara, A. C. 1417. Antea sui pene iuris, sed ab Elect. Moguntino vindicata A. C. 1664. Vix 3. leuc. a Vimatia in Occ. 5. a. Iena. 3. a Gotha in Ort. 14. a Lipsia in Occ. Hic Concilium A. C. 932. 1073. 1074. contra Sacerdotes Goncubinarios, vide tom. 9. Concil. Lambert, in Chron. et supra Erfordia.

ERPIS seu HERPIS Mauritan. Tingitanae urbs. Ptol oppidus. nunc regni Fezze, in Errifis prov. iuxta fluv. Nocor ad pedes montium. Quibusd. Mernisa.

ERQUICUM vulgo ERQUICO, seu ERCOCO, urbs munita Abissiniae, in ora littor. maris Erythraei, cum portu capacissimo, et admodum frequenti, 100. circiter leuc. Gall. a Suacheno in Austr. Totius illius orae emporium. Aliis Arquicum. ol Adulis.

--- - --- quoties amissus eunti
Limes, et Errantm comites solatia flammae
Destituunt? gelidaeque facem vicere [orig: vicêre] tenebrae?

Ubi proin apte comites flammas errantum solatia vocat. Ovid. Met. l. 1. v. 493.

Ut facibus sepes ardent, quas forte viator
Velnimis admovit, vel iam sub luce reliquit.

Quo de more Veterum vide Isaac. Casaub. ad Suet. Caesarem c. 31. Ab nominibus vox translata ad stellarum quasdam, vide infra ubi de Planetis. Herbas item, quarum erraticae illae dictae, quaecumque spatiosius fruticant, et per terram serpunt, aut sub terra radices latius spargunt. In specie vero erraticum intybum vocatur, quod et ambula, uti diximus in hac voce, plura autem hanc in rem, apud Salmas. ad Solin. p. 831. Intidem, Error a Deo, de quo Plotinus Ennead. IV. 8. 1. et 5. qui lapsum primorum Parentum adumbrare videtur Pfannero, quemadmodum et Fuga Empedoclis, vide eum System. Theologiae Gentilis purior. c. 7. §. 10.

ERRIFIS prov. regni Fezzae, versus oram maris Mediterr. inter Hasbatam prov. ad Occ. et Garetam ad Ort. Ibi urbes Gomera, Velitiaa, et Mezemma, in ora maris Mediterr.

ERRORIS Ins Alboran Euopaeis, parva, et oblonga, in ora Fezzae, et prov. Garetae, ex adverso prom. trium Furcarum, a quo vix distat 4. leuc. in Bor. Habet tantum vicos aliquot cum castro, contra piratas.

ERTZBERGIUS [1] Severinus, alias Aerimontanus, Ecclesiastes et Professor Basiliensis, disciplinae severitate, in adolescentia moderanda clarus; Christo domi forisque per An. 26. praedicato, Obiit A. C. 1566. Vide Urstis. Epit. Hist. Basil. c. 15. Huic fil. fuit.