CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ESEBON [1] fil. Gad. Gen. c. 46. v. 16. Item fil. Bela filii Beniamin. I. Paral. c. 7. v. 7. Item, fluv. Moabitarum, in Palaestin. et Arab. Pet. confinio.

ESEBON [2] urbs Amorthaeorum gloriosa, insignis, et munita valde, in tribu Ruben, sita in montibus, cincta muris cocti lateris, cui tamquam dominae maximus pagorum numerus serviebat, vocabatur Esbus, distans a Iordane viginti milliaribus.

ESEC frater Aser, filii Elasa 1. Paral. c. 8. v. 37. Lat. violentia, seu calumnia.

ESELIAS pater Saphan. 2. Par. c. 34. v. 7. qui 2. Reg. c. 22. v. 3. dicitur Asalias, Lat. liberans Dominus.

ESEM civitas in tribu Iuda. Ios. c. 15. v. 29. Lat. os, sive fortitudo, aut lignum eorum, vel consilium eorum, aut clausura, scilicet oculorum.

ESENS Comitatus Frisiae Orientalis, ad littus Oceani: Ortum versus contiguus est Ieveriae, ab Occasu Bremensi, et Auricensi tractu, a Borea mari terminatur: nomen habet a primario eius oppido sic vocato Ioh. Matal. Metell.

ESER fil. Seir. Horraei. Gen. c. 36. v. 21. Lat. cellarium, sive thesaurus, aut angustians.

ESERNIUS gladiator nobilis, cui aequalis, et par alter gladiator exstitit, nomine Pacidianus; de quibus natum proverbium: Esernius cum Pacidiano. Cic. l. de opt. oratorum genere: A me, inquit, quo maximis minima conferam, gladiatorum par nobilissimum inducitur, Aeschines tamquam Esernius, ut ait Lucilius:

--- - Non spurcus homo, sed doctus et acer
Cum Pacidiano hoc componitur, optumu longe
Post homines natos. --- --- -

ESGARDIUM in Statutis Equitum Melitensium, Tribunal Appellationis in rebus criminalibus notat, apud Dominic. Macrum in Hierolexico. Vide quoque Car. du Fresne Glossar. in hac voce.

ESGUILLONIUM opp. Aquitaniae, in Aginnensi prov. Cum tit. Ducatus. Mel. forsan Aguillonium, quod vide.

ESIA vel AESIA Galliae fluv. in Sequanam fluens. Vibius. Is est quem hodie Isaram vocant, Gallice Oise.

ESICIATAE recentioribus pro isiciatae, dicta insicia, et minutalia ex carne, quibus vulgo farciebantur avium ventriculi, ut anserum, et gallinarum. Vett. Epigr. cuius lemma Esiciata,

Amisit proprias vacuato corpore carnes,
Accepitque novas, dedit ac tulit, et grave lucrum
Perdendo acquirit, damnum bene crevit in illa.

Eminet impletus pullorum carnibus anser,
Et varias mensae torridus ambit opes:
Inguimbus nam portat olus, venirisque soluti
Truditur e medio Esiciata nitens.

Apud Apicium esiciatae vulvulae, et circellorum isiciatorum, mentio est: Graeci siteu/sima vocant, vide infra in Isicia, et plura hanc in rem, apud Salmas. ad Lamprid. in Heligabalo.

ESION-GEBER et a)rxai+kw=s2 Asion-gaber, et Gasiongaber, Euseb. *)asi/a, et Hieronym. Essia, portus Idumaeae prope Aelam ad mare rubrum. I. Reg. c. 9. v. 26. Vide Bochart. de Ph. Colon. p. 764.

ESKIA regiunc. Scotiae, in confin. Angliae, a fluv. Eska dicta, prope Cumbriam, inter Anandiam ad Occas. et Lidesdaliam ad Ort.

ESLINGA urbs in Duc. Wirtemberg. Imperialis, et libera, ad Neccarum fluv. 1. leuc. a Stutgardia in Ort. Aliter Exelinga, parvi circuitus, et male habita in bello Germ. Dicta a sono, et clangore aeris, quod ibi dies noctesque a fabris cuditur, quasi Etsenklingen, i. e. vallis aeraria, aut sonitus aeris. Ius civitatis accepit, muroque, et fossis munita a Friderico II. Imp. multisque privilegiis ornata est, A. C. 1285. Conventus quoque hic [orig: hîc] Imperii habitus legitur ab henric. IV. Imp. A. C. 1077. In territorio urbis ius venandi Duci Wirtemberg. competit. Libera Curia, der Freyhoff, monasterii Adelbergensis, ius Asyli habet, etc. Ornavit inprimis hanc Remp. Syndicus Knipschildius, egregii tractatus, de Iure, et privil. Civ. Imp. auctor, a paucis annis editi, vide Limnaeum Enucl. l. 4. c. 16. alios.

ESMUNUS Sadyci fil. Damascius in Vita Isid. apud phot. Aesculapius qui Beryti colitur, non est Aegyptius, sed Phoenix aliquis indigena. Sadyco enim filii fuere [orig: fuêre], quos Dioscuros, et Cabiros interpretantur: *)/ogdoos2 de\ e)geu/eto e)pi\ tou/tois2 o( *)/esmounos2: ubi ad nominis rationem alludere videtur. Hebraice enim, [gap: Hebrew word(s)] octavus dicitur. Nic. Lloyd. Hic vero *)/esmounos2 Marshamo Aesculapius omnino Aegyptius est, ex Theologia Sanchuniathonis, apud Euseb. Praep. l. 1. *(oi e)pta *sude\k pai=des2 *ka/beiroi, kai\ o)/gdoos2 au)tw=n a)delfo\s2 *)asklhpio\s2. Itaque Aesculapius, inquit, licet inter Cabiros non habeatur, Iovis tamen fil. et Mercurii frater censendus est, Can. Chron. Sec. 1. ubi de Tosorthro seu Aesculapio, vide et Tosorthrus.

ESNA Hier. Asna, nomen civitatis, in tribu Iuda, Ios. c. 15. v. 43. Lat. mutatio, dormitatio, aut iteratio, vel secundatio.

ESOPHORIUM Graece *)eswfo/rion, apud Anastas. in Vita Ioh. Eleemosynarii, Ille ergo putans, quod egenus esset, exspoliavit se Esophorium suum, quod illius melius erat, et dat ei. Mox hypocamisum dicitur eidem, Et dicebat semper, quod posset intentione dandi

pauperibus expoliare divites, et ipsum etiam hypocamisum ab eis benevole auferre. *u(pokamisa enim Graeci recentiores, item e)swte/ria, vocarunt, h. e. ad verbum, Interulas. Uti enim Graeci sub xisw=si habebant xitwni/skous2, sic Latini sub tunicis interulas, quae immediate corpori et e)pi\ gumnou= insidentes, lineae erant, et nostris camisiis respondebant. Subuculas quoque appellavere [orig: appellavêre], et lineas simpliciter vide Salmal. Not. ad Tertullian. de Pallio c. 5.

ESOPIS civitas in Locris in quodam montis supercilio sita. Strab. l. 6. p. 259.

ESPHATA fil. Aman. Esther. c. 9. v. 7. Lat. congregatio, sive collectio, aut consummans vel finiens.

ESPINAEA Gall. Espinay, Familia Galliae illustris: in qua Dominorum de Espinay, mentio iam saeculo duodecimo reperitur. Primarius eorum ramus, quibus demum Marchionem d'Espinay ac Com. de Duretal, titulus accessit, exaruit in Francisca, quae Henrico schombergio marito hereditatem attulit. Eius vero Patrui magni Ludovicus Marchionis de Vaucouleur atque Antonius Dominos de Broon ac Barones de Molay dederunt [orig: dedêrunt]. Ex eadem stirpe rami Dominorum de Dusse, Boisguerroult (qui dein Marchionum huius nominis ac Com. de Rosenthal titulis ornati sunt) et de S. Luc. (inter quos primogenitus nomen C. de Estelan. gestat.) Ut ad Franciscam redeam, Henricus Dom. d'Espinay, qui obiit A. C. 1506. pater fuit Guidonis II. exstincti A. C. 1522. avus Guidonis III. defuncti A. C. 1551. quo et Luisa [orig: Luisâ] de Goulaine, natus Ioh. Marchio Espinaeus, obiit A. C. 1591. pater ex Margaretha de Scepeaux Claudii, qui defunctus A. A. 1578. ex Francisca Rupifulcandia, reliquit Carolum March. de Espinay, Com. de Duretal, qui improlis decessit A. C. 1609. maritus Margaretae Rohaneae Guimenay, et Franciscam hoeredem, nuptam Henrico Schombergio Com. de Natevil, Domino d'Espinay. Phil. Iac. Spener. ubi supra Part. II. p. 71.

ESQUILIAE et ESQUILINUS mons unus ex 7. urbis Romae collibus, M. di S. Maria Maggiore hodie dictus. Item porta Esquilina, quam Procopius Praenesiinam vocat, ut scribit Marlianus, qui eam hodie S. Lorenzo dici ait. Scribitur et exquiliae. Nunc clausa est, Fam. Nardinus; eratque inter portam S. Laurentii, et Portam maiorem in Exquiliis Baudr. Vide infra.

ESQUILINA Tribus secunda ex quatuor urbanis, ab Esquiliis dicta est: Eius meminere [orig: meminêre] Dionys. Liv. Varro, Plin. ac Festus.

ESQUILINUS Mons vide Esquiliae addo quod ex Tullo Rege sexto urbi additus, et pomerio inclusus, nomen accepit, ut plerisque videtur, ab excubiis, quas Romulus in illo habuit, cum Tito Tatio parum fideret; quasi Excubinus. Alii a quisquiliis dictum eum Esquilias arbitrantur, quod aucupes ibi quisquiliis sparsis avibus illuderent. Alii vero quod excultae Esquiliae a Rege Tatio in illo monte fuerint, sic appellarunt. Vide Varron. de Ling. Lat. l. 4. Colles in eo fuere [orig: fuêre] tres, Cispius, Oppius, et Septimius: Habuit ab Ort. Urbis muros, versus aggerem, et castrum Praetorium: a Mer. viam Lavicanam: ab Occ. vallem inter Caelum, et Palatinum Longe lateque patentem: a Sept. Viminalem. Quomodo excultus olim, et quibus aedificiis ornatus hic mons fuerit, vide in voce Regiones, in descriptione Regionis quintae, quae quia maxima patte hoc monte constabat, Esquilina dicta, Vicos inter alia habuit quindecim, cum Vico Africo in Esquiliis antiquo: Lucos octo: Aedes seu Templa duodecim: Aediculas sedecim: Sacella tria, Amphitheatrum, Circum, Forum, Basilicam, Regiam Servii Tullii, Hortos varios, Vivarium, Thermas duas: Balneum Novati, et privata 75. Nympheum Alexandri: Lavacrum Agrippinae: Lacus Promethei duos, et sine nomine 179. Castellum aquarum Marciae, Iuliae, et Tepulae: Arcum Galliem: Marcellum Livianum; Horrea 23. Pistrina 22. Domos 180. etc. de quibus prolixe agentem adi Onuphr. Panvin. de descr. XIV. Regionum urbis Romae. Iam vero mons hie cum reliquis rarissime habitatur, maxima [orig: maximâ] ex parte hortis, et dispersis hinc inde templis, aut claustris religiosis occupatus: aut vett. aedificiorum ruderibus obrutus: Vetustissimis temporibus Fageam silvam habuit etc. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 8. 9. et 13.

ESRAS de quo vide in toto libro Esdrae, qui in Canone S. Scripturae exstat: Reliqui enim, qui illi attribuuntur, Apocryphi sunt, vide Bellarm. de V. D. l. 1. c. 10. et 20. utpote, qui, praeter alias Apocryphorum notas, falsa, contradictoria, et superstitiosa plurima continent. Vide Spanhem. disput. de auctoritate libb. Apoc. Coetera in Esdras.

ESRIEL fil. Galaad, filit Machir. Ios. c. 17. v. 2. qui Num c. 26. v. 31. dicitur Asriel. Lat. beatitudo Dei, aut intuitus sortis, vel gressus Det.

ESRON fil. Ruben. Gen c. 46. v. 9. Fil. Iuda. 1. Par. c. 4. v. 1. qui Gen. c. 46. v. 12. Zara dicitur. Fil. Pharez filii Iuda. Nomen loci. in tribu Iuda, al. Asor, Civ. iuxta Eremum, item Esrom, et Hesron. Ios. c. 15. v. 3. Lat. sagitta exsultationis, sive de visio cantici, aut atrium, vel foenum.

ESSA alias ESSEMON opp. in quo Zenonis, Philadelphensium tyranni, res pretiosae servabantur: quod Alexander, Iudaeorum Rex expugnavit, et triplici muro circumdedit. Ioseph. Antiqq. l. 13. c. 21.

ESSAEI vel ESSENI Iudaeorum secta de qua et institutis eius Solin. c. 28. et 36. Item Porphyr. l. 4. *peri\ u)poxh=s2. Copiose de iis Philo l. peri\ tou= pa/nsa poudai=on e)leu/qeron. Item peri\ bi/ou sqewrhaikou=. Vide Ioseph. Antiqq. l. 18. c. 2. et l. 2. de Bell. Iud. c. 12. Unde dicti ex Epiphan. hear. 29. ostendere conatur Petit. l. 4. Var. Lect. c. 9. Vide etiam de his Scaligeri trihaeresii elenchum. Hos

Bathosaeos appellatos fuisse Fullerus observat Miscell. Sacr. l. 2. c. 3. Vide eum et l. 1. c. 3. Aliis una ex quatuor Samaritanorum sectis fuit, cui Iudas quidem, ex Iosepho, auctor. Hi communia habebant bona, contemptores voluptatum, etiam matrimonia respuebant, sabbathum adeo superstitiose colentes, ut ne vas quidem ullum loco moverent, nec naturae necessitati satisfacerent: in 4. Classes divisi. Horum iuniores tanta [orig: tantâ] natu grandiores veneratione prosequebantur, ut et tactum eorum refugerent. Alia species Esseniorum, coniugium admittebat, sed sponsae sanitate prius trennio explorata [orig: exploratâ], etc. Qui autem sub S. Marco Alexandriae vivebant Essenii, Christiani fuere [orig: fuêre]: etiam Iuslaei Epiphanio dicti, a Iesle, Patre Davidis, diversi ab Esseniis Iudaeis, ut dictum, de quibus idem. Quod horum nulla in Nov. Test. mentio, sententiam hanc probare videtur, quod Samaritae fuerint, qui a Iudaeis pro haereticis habiti, nihil cum eis commercii habebant. Hieron. de Scr. Eccl. in Marco, et Philone. Cyrillus Alex. l. 6. c. Iul. Chrys. hom. 44 in Acta. Euseb. l. 2. Hist. c. 15. et 16. Sozomen. l. 1. c. 12. Nicephor. l. 2. c. 15. Philo l. 1. de vita Contem. Plin. l. 5. c. 17. Baron. A. C. 64. etc. Nic. Lloyd. Vide et Esseni.

ab Essedum in Gall. currus Britannicus est, petoritum. In quo etiam domi gestari vehique solebant Romani Idem l. 12. Epigr. 57. cuius epigraphe ad Sparsum.

Et rus in urbe est, vinitorque Romanus.
Nec in Falerno monte maior Autumnus,
Intraque limen clausus Essedo cursus.

ad quem locum vide Fr. Modium Novantiq. Lection. c. 109. In Gloss. exponitur a(/rma *galatiko\n, vehiculum Gallicum, de quo vide Liv. quoque, inprimis l. 10. c. 28. essedis carrisque superstantem armatum Gallum, Romanos in fugam vertisse, ait: et plura: adud Ioh. Laurent IC. de Re Vehicularia. Hinc Essedarii, milites Galli, apud Iun. Philargyrum l. 3. Georg. Latini Poetae, et gladiatorum genus, apud Suer. Calig. c. 35.

ESSEDONES Asiae pop. super Maeotim habitantes, Plin. l. 4. c. 12. Quibus (teste Herod. l. 4.) mos est perentum funera cantu prosequi, et congregatis promixis cadavera ipsa, pecudum carnibus admistis, comedere. Capite excepto, quod auro inclusum, idoli loco habent, et anniversario sacrificio colunt. Vide Herod. l. 4. Pomp. Melam l. 2. c. 1. Steph.

ESSENDIA Imperiale ol. sub Montensis Ducis tutela. opp. Collegiato Virginum, et Canonicorum sodalitio praestans: quod Alfridus IV. Hildesheimensium praesul, ex paternis facultatibus fundavit. Ioh. Matal. Metell.

ESSENI qui et Essaei, aliis Osseni, Hessaei, vel etiam aliquando Hasidaei, secta Iudaeorum magni nominis, qui quod altius, et sublimius omnia specularentur, soli Philosophorum in illa gente titulum merei videbantur: Rationalem Philosophiae partem, velut non necessariam, Naturalem ut altiorem, illam Sophistis, hanc otiosis hominibus relinquebant, de Deo, creatione ac virtutibus disputantes, Euseb. l. 8. praepar. c. 4. apud Georg. Horn. Hist. Phil. l. 4. c. 2. Nomen eis a Syriaco [gap: Hebrew word(s)] Asa, quod qera/peusin, curam, sanationem designat. Unde toties viri huius sectae *qerapeutai\, feminae vero qerapeutri/des2, nuncupati sunt, quia praeter studium Biblicum, cui praecipue vacabant, Medicinam quoque diligenter excoluere [orig: excoluêre]. Cum Stoicis quaedam, cum Pythagoreis plurima, habuere [orig: habuêre] communia: 1. Bona communia. 2. Abstinentiam a voluptatibus. 3. Vestitum candidum. 4. Iuramenti fugam. 5. Venerationem natu maiorum tantam, ut, cum in 4. ordines dividerentur, si quis ex superiori aliquem ex inferiori ordine tetigisset, pollutus haberetur. 6. Aquae in potuusum. 7. *gusi/as2 a)yu/xous2, sacrificia inanima. 8. Fatum. 9. Silentium, quod in mensarigorose exigebant. Unde decem simul sedentibus, nemo loquebatur in vitis novem, Drus. de trib. sect. l. 4. Initiationis item ritum Pythagoricae non dissimilem. Neminem enim in consortium, nisi per 4. annos continuos probe exploratum, admisere [orig: admisêre] quorum primo ipsi Dolabellum, Perizoma, et Vestem albam concesserunt [orig: concessêrunt]: Secundo, in sacris illum instruere coeperunt [orig: coepêrunt]: Tertio et quarto melius subactos, tandem sub Iuramenti fide, in Ordinem suum recepere [orig: recepêre]. Porro 10. Ortum versus adorabant. 11. Peculiari cultu Angelos prosequebantur. 12. Sabbathum prae aliis rigide observabant, sic ut etiam *(ebdoma/das2 e)bdoma/dwn, i. e. septimam quamque hebdomadem religiose celebrarent. 13. Caelibem agebant vitam: quod tamen non de omnibus intelligendum etc. Horum plus quam quatuor milia, relictis urbibus agros colentes, nec hic [orig: hîc] certa incolebant loca, sed hinc illinc facile migrabant: Interim Scholas hababant, ad hortos Balsami, et Palmarum, circa Hierichuntem: quod tamen Theoreticos solum in secta hac spectabat, qui totos se speculationibus dedere [orig: dedêre]. Practici vero, alterum Essenorum genus, qui manuaria [orig: manuariâ] opera [orig: operâ] vitam sustentabant, in urbibus versabantur: de die bis edebant, cum alteri non nisi cenam caperent: aqua [orig: aquâ] et pane victitabant, cum alteri pane et sale, vel etiam hyssopo vescerentur. De Practicis Philo in l. Quod omnis vir probus. De Theoreticis, l. seq. cui titulus de Vita Contemplativa, Proliee agit. Originem Sectae huius quidem a Rechabitis, imo altius a Kenitis, quorum mentio Iudic. c. 1. v. 16. arcessunt. Sed Kenitae, non sectae, verum gentis familiaeque nomen erat: et Rechabitae non domos, sed tentoria inhabitantes, neque agrum colebant, neque vineam plantabant, quae omnia ab Essenis factirata sunt. Cum Nazaraeis illos quidam confundunt, sed male: Non accessus enim ullus ad templum Essenis patebat, at Nazaraei, voto defuncti, ibi se Iehovae sistere tenebantur, Num. c. 6. v. 2. Unde in obscuro sectae huius initia latent. Primus. Esseni nomine notus, Iudas quidam fuit, qui sub Aristobulo filio Ioh. Hyrani, adeo que centum

A. C. N. Annis, floruit: sed iam ante hanc sectam viguisse, ex Ioseph. l. 13. Autiqq. Iud. c. 9. patet, ubi Pharisaeos Sadducaeos, et Essenos memorat, circa tempora Ionathae, fratris Iudae Maccabaei, qui quinquaginta annis Aristobulo antiquior fuit. Hoc certum est, duravisse sectam hanc ad tempora Servatoris nostri, et ulterius quoque, ut ex Iosepho, et Philone dilucet, Interiam expressa eorum mentio in N. T. nullibi fit, tum quia pauci admodum tum temporis, tum quia tranquilli, et quieti, non ita contradicebant ac refragabantur Christo, quemadmodum Pharisaei ac Sadducaei solebant. interim in Epistolis Paulinis passim dogmata illorum refutata legimus. In genere dogmata eorum reicit Apostolus Coloss. c. 2. v. 20. cum ait: ti dogmari/cessqe: Essenos autem cotnstitutiones ritusque suos *dogma/twn nomine insignivisse notum. In specie dein illorum quaedam recenset v. 21. Ne ederis, neque gustaris, neque attigeris: Quos ritus cum obserarent [orig: obserârent], dia\ po/qon sofi/as2, ut ait Philo, ob amorem Sapientiae, pergens Apostolus rationem tantum, i. e. speciem Sapientiae, habere dicit, v. 23. Sic cum 1. Tim. c. 5. v. 23. idem discipulum suum Timotheum, vino pauculo uti iubet: cum 1. Tim. c. 4. v. 3. doctrinam reicit, Prohibentium contrahere matrimonium, iubentium absimere a cibis, ad Essenorum dogmata respicere videtur, Thom. Godwyno de ritib. Hebr. l. 1. c. 12. Vide quoque in voce Essaei. Addo hoc unum, quod nomen u)po\ th=s2 o(sio/thtos2, a sanctitate, nonnulli deducunt: Salmas. vero *)esshnoi\ gentili nomine dicti videntur, ficut *gorqhnoi\ etc. a loco, ubi degebant. Quamvis enim Ioseph. opp. nullum eos seorsim habuisse scribat, sed in singulis urbibus metoikous2 fuiste, et corpus aliquod fecisse sive Collegium, *ta/gma ipsi dictum: Verisimile tamen esse ait in interioribus Iudaeae, tractu aliquo frequentiorem eorum turbam exstitisse, ibique opp. quod dam hoc nomine aliquando incoluisse, a quo *)essai=oi, et *)esshnoi\ ii dicti fuerint [orig: fuêrint]: ipsi vero oppido nomen haesisse a silentio, et quietae vitae tranquillitate. Hinc interiora Iudaeae, quae Occidentem tuentur, Essenos tenere, scribit Solin. c. 35. ad quem vide Salmas. p. 610. et seqq. ubi plura de institutis eorum, locique, in quo habitaverint, situ, cultu inprimis solis, quem iis nonnulli attribuunt.

ESSEQUEBIA vulgo Essekebe, fluv. Americae merid. ex prae cipuis Guaianae. Oritur versus lacum Parimaeum; auctusque pluribus fluminibus, in mare Boreale se exonerat, in Caribana reg. ad Ort. Orenoci fluv. Esquib. Hollandis, qui aliquot colonias in eo tractu habent.

ESSEXIA Comit. in parte Angliae Or. cuius urbs praec. Glocestria, a Colilo Rege condita. Solum fertile. Primus Comes Godofredus Mandevillanus fuit, cuius familia [orig: familiâ] exstincta [orig: exstinctâ], Ioh. Rex dein Henr. VIII. porro Elisabetha, tandem Iacobus eum concesserunt [orig: concessêrunt], cui volebant. Camden. descr. Brit. Roberti Essexiae Comitis, qui sub Elisabetha Regina floruit digna lectu historia est. Vide Thuani, et Grotii Hist. ut et infra.

ESSEXIUS Robertus Comes, Achilles Anglicus quibusdam dictus, cum regia arceretur, et ille quondam gratiosus, suffultus clientelis, armatus legionibus, nunc sine decore, sine imperio vitam aulamve pati non posset, varia versaus consilia, inimicis cuncta rimantibus, ab Elisabetha Regina, cuius animum super vett. offensas forma quoque ipsius spreta in iram acccenderat, dicendam ad causam vocatur. Intellecto periculo, domi suae detentis; quos Regina miserat, ipse cum modica manu Londinum properans, dum amicos illic plebemque sollicitat, a feciali publico praeventus, in vincula compingitur. Datis iudicibus auditus publice, multa in inimicos dixit, hos ultum se esse, numquam mutata [orig: mutatâ] in Reginam fide. Suspensa [orig: Suspensâ] diu omnium exspectatione, ecquid Reginae clementia, et vett. affectus possent, an facinoris magnitudo, et suspecta dudum popularitas, validique inimici veniam praecluderent? Damnatus tandem securi feritur, magnis circa suprema, et pietatis, et paenitentiae indiciis: capite prostrato, sectatores supplicio affecti sunt. A. C. 1601. Huius exemplo Bironus Galliae Marescallus, paulo post ab Henrico IV. ad Elisaberam missus, Regina [orig: Reginâ] caput occisi monstrante, monitus, non tamen sapere didicit, haud diu post, ob idem crimen; eadem [orig: eâdem] poena [orig: poenâ] Parisiis affectus Vide Hug. Grot. et Thuan. in Hist.

ESSUI mel. SESSUI Celtarum pop. Caesar in Com. forte Hesui Plin. l. 4. c. 18. quos Marlian. Retelois vocat; Alii La Comte d'Eu. Alii Trierarche, et Teresse, q. d. terram Essuorum. Bovillus eos in Belgica ponit. Baudr. fuere [orig: fuêre], ubi Vagoritum, nunc Sagium Seez in Ducatum Nomanniae. Vide Scssui.

EST Dei nomen, etiam apud Gentiles. Quo pertinet Fani Mainervae, quod Sai in Aegypto erat, inscriptio, a Plutarch. de Isid. et Osir. p. 354. relata, *)egw) ei)mi\ pa=n to\ gegono\s2, kai\ h)=n kai\ e)so/menon, Ego sum, quod Exstitit, EST, Erit. Atque alia tou= *ei), Templi Delphici, in cuius sensum idem Plutarch. inquirens tr. pec. postquam neque numerum, ut quidam vocem istam exposuerant neque ordinem, neque copulam, neque aliud qui tale eo significari monstrasset, tandem suam explicationem subiciens, *)all' e)/stin, inquit, au)totelh\s2 tou= qeou= prosago/reusis2 kai\ prosfw/nhsis2, a(/ma tw=| rh/mati to\n fqeggo/menon ei)s2 e)/nnoian kaqista=sa th=s2 tou= qeou= duna/mews2. *(o me\n ga\r qeo\s2 e(/kaston h(mw=n e)n tau=qa prosi/onta oi(=on a/sparo/menos2 prosagoreu/ei to\ *guw=qi siauton. *(\o tou= xai=re dh\ ou)de\n mei=o/n e)stin. h(mei=s2 de\ pa/lin a)meibo/menoi to\n qeo\n. *ei= fa/men, w(s2 a)lhqh= kai\ a)yeudh=, kai\ mo/nhn mo/nw| prosh/kousan th\s2 tou= *(enai prosago/reusin u)podido/ntes2. *(hmi=n me\n ga\r o)/ntws2 tou= ei)=nai me/testin ou(de/n. Sed est ex sese persecta compellatio Dei simul cum verbo enuntiantis animo ob iciens vim Dei. Deus enim unumquemque nostrum huc accedentem, veluti salutatos compellat, Nosce te ipsum inquiens --- Nos vicissim respondentes Deo, ei(=, i. e. ES, dicimus, veram, certam, solam, solique convenientem ei appellationem, qua Esse dicitur, tribuentes. Revera enim essentiae nos nequaquam particips sumus. Quod posterius cum pluribus, atque in homine nihil fere praesens, sed omnia fluxa, et in praeteritum futuru mque divisa esse, ostendisset, *)all' e)/sti, pergit, o( qeo\s2, xrh\ fa/nai, kai\ e)/ste kat(

ou)de/na xrq/non a)lla\ kata to\n ai)w=na etc. Deus autem; si ita dicendum sit, EST, et est nulla ratione temporis, sed aeternitatis etc. Vide Platonem in Timaeo, Iustin. Mart. Orat. ad Gent. Augustin. de Civit. Dei l. 8. c. 9. Plotin. Ennead. III. l. 7. c. 2. 3. et 5. et IV. l. 4. c. 10. Apullei. in Herm. Trism. Alios laudatos Pfannero System. Theol. Gent. c. 2. §. 30.

ESTELLA urbs Navarrae cum castro, ad Egam fluv. ubi recipit Urederum amnem. Hinc reginc. Merindala de Estella, 7. leuc. a Calaguri in Bor. 6. a Pompeiopoli in Occas. Etiam Stella, vide ibi.

ESTERLINGUS sus STERLINGUS voces Anglis, et inde coeteris nationibus familiares, in re monetaria: Significant autem modo monetarium pondus, ut in Assisia Davidis I. Scot. Regis de Ponder. et Mens. Inprimis sterlingus dehet ponderare 32. grana boni et rotundi frumenti: modo monetae qualitatem, apud Ioh. Saresberiensem Ep. 31. Centum marhas --- sterlingorum tradidit: modo denique certam monetae speciem; quam denarium sterlingum vocabant. De vocis etymo variant Eruditi, quorum sententias prolixe exponit Car. du Fresne in Glossar. suam denique subnectens, quae talis est: Normanni Galliae, ut primum in Anglia sedem sixerunt [orig: sixêrunt], Vilhelmo Notho Duce, veteres regionis incolas, Saxonas origine, nulla [orig: nullâ] alia [orig: aliâ] denominatione donarunt, quam ea [orig: eâ], quae apud Francos in usu passim habebatur, Esterlingorum nempe, qua [orig: quâ] appellatione ii Germaniae populi, qui in Daniae confiniis habitabant, vulgo innotuerant. Unde cum Anglo-Saxonum monetam denotare vellent, quae Normannica [orig: Normannicâ], et Francica [orig: Francicâ] probatior erat, monetam Esterlingorum, h. e. Regum Saxonum, dicebant, eam sc. quae ante Normannorum adventum in commerciis ibi obtinebat. Primus enim nominis huius monetae Order. Vitalis meminit circa A. C. 1066. nec ante Normannos Anglicos, apud ullum scriptorem occurrit. Iam vero Saxones Germanicos, a quibus originem dexere [orig: dexêre] Angli, Osterlingorum seu Esterlingorum appellatione innotuisse, probant plus satis Annales vett. Francorum, qui ita dictos observant, quod ad Austr. seu ad Or. habitarent, aliorum sexonum respectu, qui magis ad Sept. et Occid. vergebant. Unde Wirkik ndus Gestor. Saxon. l. 1. Saxones tripartito divisos fuisse ait, in Orinentales, Angarios atque Westvalos. E quibus Osterlingos haud procul ab Ovacro statuit Poeta Saxo A. C. 775.

Inde movens Carolus regiones venit ad illas,
Quas Osterlingi retinent, seditque locatis
Ad fiuvium castris, qui nunc Ovacra vocatur etc.

Hactenus Car. du Fresne. Gronov. sic de moneta hac: Francorum priscorum denarius fuit: duodecimus in solido argenteo, vicesimus in uncia 240. in libra argenti. Nam ad similitudinem aurei solidi, qui sub Constantini Mag. successoribus fuit, et duodecim miliarensibus vertebatur, percussere [orig: percussêre] Franci, et hae nationes argenteum, quem duodecim aestimabant denariis sive sterlingis. Quemadmodum igitur argenteus ille Francorum, Galliae potitorum, solidus ad vetustiorem pecuniam exactus erat penta/draxmos2, eoque quindecim scriptulorum, nonaginta quasi siliquarum: Ita denarius, qui et Esterlingus vel Sterlingus, Scriptulum siliquam cum dimidiata hababat, vel septem siliquas, et dimidium siliquae, Unde Budaeus l. 2. de Asse, drachmam Atticam facit Sterlinos duos, et dimidiatum. Nomen quod attinet, quidam Sterlingum, quasi stellatum, a signo illi impresso: alii potius Esterlingum, a populis Orientalibus, qui Bratannis, apud quos frequentissimo in usu moneta, Easterlings, Belgis Oosterlingen dicuntur, denominatum volunt, vide Frid. Gronov. de Pec. Vet. l. 3. c. 6. et in voce Sterlingus.

ESTHAMO nomen civitatis. 1. Sam. c. 30. v. 28. 1. Par. c. 4. v. 17. Lat. exauditio, vel mulieris uterus.

ESTHAOL urbs tribus Iudae prius assignata, dein data tribui Dan, inter Azotum, et Ascalonem in Palaestina. Ios. c. 15. v. 33. c. 19. v. 41. iuxta quam sepultus erat Samson. Iud. c. 16. v. 31. Lat. postulans, aut mulier fortis, vel mulier stulta, sive ignis laboris. In campestribus sita erat.

ESTHEMO sive ESTHEMOA civitas quae Aaronis nepotibus e tribu Iudae est assignata, Ios. c. 21. v. 14. 1. Par. c. 6. v. 57. Nunc vicus praegrandis, in Daroma. Hier. in Loc. Hebr.

ESTHER quae et Hadassah, Mardochaei neptis, Ahasueri uxor. Lat. occulta, sive abscondita, vel demoliens: aut ex Hebraeo, et Syro, medicinae exploratio, vel contemplatio, aut medicina turturis. Vide totum librum Estherae, qui in Canone conseriptus, secundum quos dam, a Mardochaeo. Additiones autem, quae ei asluungtur, Apocryphae sunt, quod fabulosus earum character, contradictiones, quae iis partim cum Canonico, partim inter se intercedunt, aliaque affatim arguunt. Plura de Esthera, apud Ioseph. Antiqq. l. x 1. c. 6. et in voce Assuerus, quem quidem Artaxerxem Memnonem, alii Xerxen, etc. faciunt. In Estheram, vel partes, exstant: Assum, in Octav. Germ. Norib. A. C. 1672. Bonartii Comm. fol. Coloniae, A. C. 1647. Brentius. Celada. Crommerus. Cuperi Comm. Drusii Annotat. cum Scholiis. Quart. Amstel. A. C. 1632. Ferus Fevardentius. Gualtherus. R. Isaac ben Arama. Don. Ioseph aben Iechiia. de Lapide. Lavateri Homiliae, fol. Tig. A. C. 1586. Lechem Setharim Hebr. Malvenda. Merlinus. R. Moses Iserle. Paulutius. Rabanus. Robboth Hebr. Sanctius. Serarius. Strigelius. Taylori Targum prius et poster. Quart. Wolfius, etc. Vide Crowaei Elenchum.

ESTHONIA Livoniae pars Sept. Eius partes sunt Esthonta propria, Vicheslandia, Alentakia, Viria, Haria, Iervia, et Oldempoa. Urbes praec. Fellinum, Revalia, Pirnavia, Torpatum, Hapselia et Zehalium. Ei adiacent Insulae, Osilia, 14. mill. patens: Dageden 9. mill. longa, 4. lata. Mona, Wormse, Wrangen, et Kien, in quibus partim Esthica, partim Suecica lingua in usu. Sub Suecis, a multis annis, Baudr. Ioh. Matal. Metell.