CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ESTIONES Helvetii pop. Strab. l. 9. p. 437. quos Aegidius Tschudus Estnerberger vocat. Baudr. pop. Vindeliciae, in valle Isati fluv. inter Brigantios, et Licatios, nunc ubi pars Sueviae, versus Lacum Brigantinum.

ESTOLA fluv. Hisp. Tarrac. Oritur in confin. Asturiae, dein rigata [orig: rigatâ] Legione, et Benevento, aliquot post auctus rivulis, in Durium se exonerat, inter Senticam, et Mirandam. Baudr. Vul. go Esla.

ESTOTILANDIA regio perampla Americae Septentr. versus terras Arcticas, et fretum Hudsonium, ad Bor. nov. Franciae. Aliter Terra Laboratoris, seu nova Britannia Anglis. Primum a piscatoribus Frislandicis tempestate huc, et in vicinas tetras eiectis, detecta, duobus pene saeculis ante Lusitanorum, et Castellanorum navigationes, et postmodum circa A. C. 1390. auspiciis Zichini, Frislandiae Regis, a Nicolas, et Antonio Zenis, fratribus. patriciis Venetis perlustrata est: Deinde vero a Ioh. Scoluo, Polono, qui Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo sexto, 86. Annis a prima eius lustratione navigans ultra Norvegiam, Groen landiam Frislandiamque, Boreale fretum ingressus sub ipso Arctico Circulo ad hanc Estotilandi terram delatus est. Mari mersus, ut et Michael Corterealis. Tota regio montibus aspera, et silvis horrida, ingenti omnis generis ferarum multitudine abundat. Fama est Gryphos istis quoque in montibus reperiri. Ioh. Matal. Metell. Tantum detecta versus oram littoralem. Baudr. Solum ferax, auri inprimis, incolae ingeniosi, Du Val. Geogr. Davity descr. Amer. p. 48.

ESUBOPES Rex Colchorum, qui terram virginem nactus plurimum auri, et argenti eruisse dicitur. Plin. l. 33. c. 3.

ESURIS Hisp. opp. Anton. vulgo Xeres. Quibusdam est Faro, Urbs munita Algarviae, cum portu, prope Cuneum prom. 9. leuc. Hisp. ab ostio Anae, in Occ.

ETAERIARCHA Graece *)/etairia/rxhs2, qui agmen, seu cohortem e(tairi/an dictam, ducebat: quibus qui praeerat, *me/gas2 *(etairia/rxhs2 vocatus est, cuius dignitatis meminit Gul. Tyrius de Bello Sacro l. 21. c. 16.

ETAM nomen viri. 1. Par. c. 4. v. 7. Item petra munita in tribu Iudae Iud. c. 15. v. 8. In qua postea civitas Iudae aedificata est, et a Robomao aedificiis munita. 1. Par. c. 4. v. 32. 2. Par. c. x1. v. 6. Lat. avis eorum, sive involutio eorum, vel calamus eorum: aut Syriace consilium eorum.

ETANNA locus Galliae, Tabulae Theodosianae notu, vulgo Venne, ad Rhodanum: inter Petrae Castellum, et Antoniacum, Anton Hadr. Vales. in voce Rhodanus.

ETBURGA fil. Edvardi Senioris Regis Angliae, quae relicta [orig: relictâ] paterna [orig: paternâ] domo sese in solitudinem contulit, in qua reliquum vitae peregit.

ETEARCHUS Oaxi, civitatis Creticae Rex, qui amissa [orig: amissâ] uxore filiae suae Phronimae novercam superinduxit, quae domum ingressa ut erat, sese reipsa [orig: reipsâ] novercam praestitit, cum laedendo, atque omne iniuriarum genus excogitando, tum ad extremum impudicitiam ei impingendo, Etearchus criminationibus uxoris fidem habens, Themisonem quendam Thereum iureiurando adstrinxit, ut acceptam Phronimam in mari demergeret. Qui cum neque Etearchi crudelitatis ministrum se praebere vellet, neque rursum iusiurandum vilare, revinctam funibus puellam dimisit in pelagus, eaque [orig: eâque] subito tetracta [orig: tetractâ] Theram pervenit, ubi Polymnestus vir inter Thereos spectatus, in concubinatum Phronimam accepit, qui ex ea Battum genuit, Cyrenarum conditorem. Herod. l. 4.

ETEOCLES Oedipi, Thebanorum Regis fil. ex nefando Iocastae matris concubitu editur, cum fratre Polynice ita convenerat, ut alternis Annis regnarent. Exacto deinde primo Anno, cum Eteocles, qui, quod maior natu esset., primo Anno regnarat, renueret fratri regno cedere, Polynices adiutus a Tydeo, et Adrasto socero fratri bellum intulit, in quo ambo mutuis vulneribus ceciderunt [orig: cecidêrunt]. Impositis deinde cadaveribus eidem rogo, flammam se divisisse tradunt, quasi odium illud, quod inter vivos fuerat, ne morte quidem finiri potuerit. Euseb. Apollod. Stat. l. 12. Theb. v. 41.

Ecce iterum fratris primos ut contigit artus
Ignis edax, tremuere rogi, et novus advena bustis
Pellitur, exundant diviso vertice flammae,
Alternosiive apices abrupta [orig: abruptâ] luce coruscant.
Pallidus Eumenidum veluti commiserit ignes

ETEOCLUS Argivorum Rex, post Iphin, bello Thebano cecidit, Apollod. l. 2. non vero totum possedit regnum, sed tertiam solum partem, ut videte est ex iis, quae supra de Biante diximus. Vide et infra Melampus.

ETEONES urbs Euboeae ab Eteoneo quodam, nunc Scarphe vocatur in colle sita. Steph. Eteonos Ferrario opp. Boeotiae, ad Asopi fluv. ostia. Stat. l. 7. Theb. v. 266.

ETEONICUS Dux Lacedaemoniorum, qui, nuntio victi ad Arginusas Callicratidae allato, iussit auctores eius famae coronis ornatos, et Paeana canentes Mitylenem ingredi, et victoriam nuntiare; et ipse Evangelio sacrificavit, quasi ob rem feliciter gestam. Conon Atheniensis tunc Mitylenen oppugnans hoc facto consternatus, cum exercitu quietum se tenuit. Vide plura apud Diod. Sicul. l. 13. et Polyaen. l. 1.

ETESIAE venti quotannis statis temporibus flantes, biduo incipientes post Caniculae exortum, et ad dies fere 40. continuantes Sic dicti quasi annui. *)/etos2 enim Graecis est annus. --- Etesia flabra Aquilonum Lucret. dicuntur l. 5. et 6. Senec. veliferas vocat, in Thyeste. Act. 1. in Choro. v. 8.

Unde Varro etiam Navales appellat. Stati enim sunt, et constantes. Aestivos esse ventos constar ex Arist. l. de mundo. Plutarch. in Dione, Nic. Lloydius. Et quidem hi Anniversarii venti, sunt Boreales, describentibus Graecis, a medio Iulio usque in finem Augusti, eoque toto dierum Canicularium tempore flantes. Plin. l. 2. c. 47. Huius (Carnculae) exortum diebus octo ferme Aquilones antecedunt, quos Prodromos appellant. Post biduum autem exortus iidem Aquilones constantius perflant diebus quadraginta, quos Etesias vocant. Nonnumquam in Zephyros Aristotele teste, mutantur quo respexisse videtur A. Gell. l. 2. c. 22. cum illos ex alia atque alia parte caeli spirare, etsi dubitanter dicit. Spirant autem interdiu tantum, noctu vero desinunt: nec ubivis sentiuntur, verum in iis tantum Regionibus, quibus Carpathii montes versus Boream obtenduntur, i. e. Graecia, Macedonia, Servia, Bosnia, Thracia, Asia minori ac Aegypto. Cuius causa vaporum e dissoluta nive, qua [orig: quâ] montes illi abundant, ortorum copia: qui cum circa meridiem potissimum reresiant, noctu autem condensentur; hinc fit, ut venti hi interdiu quidem spirent, nocturno autem tempore consilescant. Eodem, quo hi flant tempore, in Regionibus cis Carpathum, i. e. Poloniae parte ac Russia, etiam statos ventos, sed Australes spirare, observatum Marr. Cramero in Rebus Pol. et Sigism. Baroni Herberstenio, in Rebus Moscoviticis: quod argumento fortioriest, non aliam, quam a Carpathiis montibus, Etesiis originem esse. Annumerari iisdem possunt venti Boreales, qui in litore Indico Guzaratae a Martio usque ad Septembrem, continuo perflant; quia nives in Caucasi montibus dissolutae ingentem vaporum subministrant vim, qui Solis aestivi radiis versus Austr. diffunduntur, Auctor Anonymus Hist. Orbis Terr. Geogr. et Civ. c. 2. Hist. Ventorum. Vide quoque Aristot. Meteorol. l. 2. Columell. l. 2. c. 27. Aldum Manut. Quaesitis per Ep. Casaub. ad l. 3. Strab. Wouwer. de Polymat. c. 11. et Salmas. ad Solin. p. 421. et seqq. inprimis p. 427. ubi hos ventos Nili incrementorum efficientem causam esse, contendit pluribus.

ETESIUS Lapis inter Porphyritas lapides memoratur, in Lexieo Chymico, *porfuri/ths2 e)sti\ li/qos2 eth/sios2 kai\ a)ndroda/mas2. In lapidibus ad mortaria medicinalia aptis, Plin. l. 36. c. 22. Etesiumque lapidem in his praetulere [orig: praetulêre] coeteri, mox et Thebaicum. De quo multa miranda Chymici Scriptores, e quibus nonnulli factitium eum esse existimant. Vide Salmas. ad Solin. p. 1103.

ETGARUS vel potius Edgarus, Angliae Rex, qui tot Monasteria erexit, quot Annos regnavit.

ETH sive HETH locus in regione Hebronis, in tribu Iuda, quem Ethaei sive Hethaei populi, ab Ethaeo sive Hethaeo filio Chanaan orti incoluerunt [orig: incoluêrunt]: a quibus Abraham speluncam duplicem emit.

ETHAI [1] [gap: Hebrew] nomen viri. 2. Sam. c. 15. v. 21. et 22. qui et Ithai. 2. Sam. c. 23. v. 29. Lat. robustus, sive signum meum, aut vomer, sive adventus.

ETHAI [2] [gap: Hebrew] fil. Roboam ex Maacha. 2. Par. c. x1. v. 20. Lat. hora, tempus, vel paratus.

ETHALIA vel AETHALIA ins. Ligustici maris, Populoniae urbi opposita, ab Ethalio, qui ei praefuit, sic dicta.

ETHALION unus ex Tyrthenis nautis, quos in Delphinos mutatos fingit Ovid. Met. l. 3. v. 644.

ETHAM desertum magnum, et arenosum, ad quod venerunt [orig: venêrunt] filii Israel profecti de Socoth. Exod. c. 13. v. 10. Num. c. 33. v. 6. Lat. fortitudo eorum, aut vomer, vel adventus eorum, sive signum eorum. Hoc transiverunt [orig: transivêrunt] Israelitae, ante ingressum maris.

Fil. Zarae filii Iudae. 1. Par. c. 2. v. 6. Fil. Gazaiae. 1. Par. c. 15. v. 19. Fil. Samma, filii Semei. 1. Par. c. 6. v. 42. Fil. Chusi, filii Abdi. v. 44. Item civitas deserta in capite solitudinis, tempore Mosis, Lycus Iosepho; ubi Babylonem postea factam ait, dum Cambyses Aegyptum vastaret. Comest. in c. 13. Exod. v. 20. Lat. fortitudo, sive vomer earum, aut insulae donum.

ETHANIM nomen mensis 7. apud Hebraeos, qui nostro Septembri respondet. 1. Reg. c. 1. v. 2.

ETHBAAL i. e. ad idolum, sive ad dominantem, vel ad subicientem, sive ad possidentem, aut signum idoli vel dominantis, subicientis, aut possidentis, Nomen Regis Sidoniorum. 2. Reg. c. 16. v. 31.

ETHE inter opera Aristidis Theb. apud Plin. l. 35. c. 10. Is omnium primus antmum pinxit, et sensus omnes expressit, quos vocant Graeci Ethe: item perturbationes ex Graeco h)/qh. De qua voce sic Scalig. Poet. l. 3. c. 1. *)=hqos2 qualiscunqne affectio est. a qua e)/qos2, i. e. mos pendet. est einim *)=hqos2 iracundia, consuetudo autem irascendi e)/qos2, quare neque inanima, neque arbores, tametsi sunt animantes, habent h)=qos2, sed pa/qos2 --- differt autem h)=qos2, et pa)qos2 non solum gradibus --- ita ut pa/qos2 sit h)=qos2 vehemens, sed quia h)=qos2 est principium agendi, pa/qos2 autem patiendi. Itaque qui perturbatur, pathos habet, ut invidus: qui perturbat, h)=qos2, ut iracundus etc. Fuit autem Aristidis pictura, oppido capto ad maris morientis e vulnere mammam adrepens infans: intelligiturque sentire mater, et timere, ne emortuo lacte sanguinem infans lambat, Plin ibid. Sic amorem, iram aliosque affectus, alii Artifices expresserunt [orig: expressêrunt], operibus aeternitati commendatis, apud eund. Vide quoque infra Penelope, Pictor uti de Vett. Ethica, in voce Gnome. it. Philosophia. Politici versus.

ETHECUSA ins. in ora Cariae. Plin. l. 5. c. 31. In aliis exemplaribus est Hierussa.

ETHEEL nomen viri Nehmem c. x1. v. 6. Lat. mecum Deus, sive signum Dei, aut adventus vel vomer Dei.

ETHELBALDUS [1] significat nobiliter audax. Fil. Ethelvulphi, Anglorum Regis, divisio cum fratre Angliae regno, Westsexiae Reg. patris viduam Iuditham duxisse dicitur, quam postea Balduinus Flander. rapuit. Biennium regnavit, vitiis infamis. Obiit A. C. 859 Chenius hist. Angl. l. 7. c. 6.

ETHELBALDUS [2] Merciorum Rex, ab Alcuino fratre Pendi oriundus, pacificus Princeps, per A. 41. tandem ob seclera, a suis occisus. A. C. 756. Gul. Malmesbur. hist. Angl.

ETHELBERTUS [1] significat nobiliter clarus: Rex Cantii, post Etmericum, seu Irmericum Patrem, prudens clemensque. A Bertha uxore, e Galliae Regis sanguine, ad Christianismum conversus: baptizatusque ab Augustino, cum tota gente. Obiit A. C. 617. Regni 53. Christianismi 21. Hic ad Christianismum neminem cogebat, ut qui a doctoribus didicerat, Servitium Christi voluntarium, non coactitium esse debere, Beda hist. Angl. l. 1. et 2.

ETHELBERTUS [2] frater Ethelbaldi, regno potitus, dignum se Patre filium praestitit. Danis fortiter restitit. Obiit A. C. 863. Regni 5.

ETHELBREDUS Rex Saxonum Occ. post Ethelbertum fratrem. Sub regni initium Danos pepulit, contra eosdem Merciorum Regi suppetias misit victrices, ipse tandem in praelio occisus. A. C. 872. Regni 6. Duchenius Hist. Angl. l. 7. c. 8. 9. et seqq.

ETHELREDUS [1] fil. Edgari, post fratrem Eduardum II. Angliae Regem Edicto crudeli omnes Danos occidi, uxoribus eorum umbilicotenus defossis, ut a molossis parte exstante, discerperentur, iussit. Ob avaritiam luxuriamque suis exosus, a quibus rebellione excitata [orig: excitatâ], Suno Danorum Rex regno potitus, ipse autem ad Richarum Normanniae D. se recipere coactus est. Interim Sunoni mortuo Canutus fil. successit, et Ethelredus in Angliam revocatus, ibi obiit, A. C. 1016. Regni 27. Idem l. 9. p. 282. et seqq.

ETHELEUM Strab. l. 10. p. 473. Aethalois, fluv. Asiae, terminus Mysiae, et Troadis.

ETHELREDUS [2] 5. Anglorum Rex. Itemque decimus tertius, cuius temporibus Anglia Danis tributaria facta est. Polyd. l. 7. Significat nobile consilium.

ETHELREDUS [3] seu EALRED ELRED vel AELREDUS abbas Cistertiensis, in dioec. Eboracensi, A. C. 1145. Scripsit Chronicon, A. M. C. usque ad Henric. I. Item vitam Davidis, Scotiae Regis etc. Vide Simler. Voss. de Hist. Lat. l. 2. Possevin. etc.

ETHELUS Cyzicenus, ingentis staturae, in conflictu nocturno ab Ancaeo interfectus, Val. Flacc. Argon. l. 3. v. 138.

ETHELWERDUS vel ELSVVARDUS nobilis Anglus, nepos Ethelredi Regis. Scripsit historiam libb. 4. A. M. C. usque ad Edgarum, varias item epistolas, ad Mathildem Reginam. Gul. Malmesbur. in praes. hist. Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 47.

ETHELWOLPHUS [1] seu EDELPHUS vel ETHELPHUS alias ATHULPHUS Angliae Rex post Egbertum patrem, A. C. 838. Otii amans, regno Westsexiae prisco sibi reservato, reliqueas ditiones Ethelstano fratri, an filio? tradidit. Danos, Londino potitos, vicit. Dein decima [orig: decimâ] regni parte Deo dicata [orig: dicatâ], regna sua Romanae sedi tributaria reddidit, libra [orig: librâ] sterlinga [orig: sterlingâ] in quamque familiam promissa. Quod ab Henrico VIII. sublatum. Vocabatur hoc tributum Denarius S. Petri. Roma [orig: Româ] reversus, Iuditham, Caroli Calvi filiam duxit, trubas a primogenito excitatas, composuit. Obiit A. C. 858. diviso inter filios regno. Asser. in vita eius. Gul. Malmesbur. Polydor. Virg. Chenius, l. 6.

ETHELWOLPHUS [2] undecimus Anglorum Rex. Significat nobilis adiutor Nic. Lloyd.

ETHELWOLPHUS [3] Bernicius Anglus, sec. 8. Insigne de Monasterii S. Petri, Ord. Bened. fundatione, poema composuit. Viss. de Hist. Lat. l. 2. c. 29.