CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

EXPLORATORES Castrorum quorum meminit Plin. l. 36. c. 19. (Vide locum infra, ubi de Focari lapide seu pyrite, quo illi ad ignem edendum utebantur) iidem erant cum Frumentariis, quos ad explorandum, et annuntiandum, si qui motus exsisterent, constitutos tradit Aur. Victor. *pro\ to\ diopteu/ein kai\ diaggellein: quod officium commune videntur habuisse cum Speculatoribus, quos Plucarch. vocat *diopth=ras2 kai\ *diagge/lous2, i. e. Exploratores, et Annuntiatores; Dio *di/optas2 kai\ *)ereunhta\s2, Exploratores et Scrutatores. Interim cum iis non confundendi: Namque Sepculatorum Legionis, et Exploratorum Legionis, distincta mentio in antiquis monumentis; ut et Speculatorum et Frumentariorum, quorum hi honestiore gradu militarunt, uti ex Dione docet Salmas. ad Spartian. in Hadr. Vide infra, ubi de Frumentariis et Speculatoribus. Sed et in bello Exploratores prisci iam moris fuere [orig: fuêre], ut ex historia sacra Mosis liquet: quos, licet mitti iure Gentium possint, deprehensos pessime tractari notum. Appian. *)/eqos2 tou\s2 katasko/pous2 ktei/nein, mos est exploratores interficere. Vide quae infra de Manuum abscissione. Iuste interdum ab his, qui manifeste iustam habent bellandi causam. ab aliis vero licentia [orig: licentiâ] illa [orig: illâ], quam dat belii ius. H. Grot. de iure B. et P. l. 3. §. 18 Alia notio Coronarum Exploratoriarum apud Suet. Calig. quibus Imp. hic donavit comites suos et participes victoriae, quorum virtutem habebat exploratam et satis superque testatam. Erant illae distinctae Solis ac Lunae, Siderumque specie quorum fulgore cum explorentur omnia, hinc quoque talium dores sibi exploratas esse, videtur voluisse indigitare Caligula. Vide C. Paschal. Coronar. l. 9. c. 10. uti de exploratione Magistratuum Athenis institui solita [orig: solitâ], infra ubi de Helio. Novemviris, Orator. it. Paredris Stratecis. Thesmoteas, eorum qui militaturi erant, itidem infra in voce Milites; quique muralem vel vallarem inprimis sibi deposcebant coronas, in his vocibus: ut et ubi de Ephcbs, ac Mutilatis bello, item in voce Nothus. qui in Monachorum album admitti postulabant, voce Pulsantes. De exploratione vero nummorum per quatuor sensus, infra in voce Olfactus: Fortunae futurae recens natorum, ubi de Virgis Natalitiis. Erant vero et Exploratores viarum, indigitati Suet. in Tib. c. 60. quo ministeriorum genere utebantur Proceres Rom. non solum in viis agrorum, sed etiam in urbe, pura cum ad balnea, aut cenatum aliquo irent, ut ab iis per vias de lapidibus monerentur, aut alio quoquam quod offendere poset: uti discimus ex Apuleio l. 2. et Luciano in Nigrino.

EXPOMONOGERON tit. libri, ab Ordonio Mon. scripti, teste Ambros. Morales, de quo vide Car. du Fresne Glossar.

EXPONENDI infantes mos antiquissimus fuit. Namque de Moyse, nota historia in sacris: Unde Ezechiel Tragicus, Clementi Alexandrino et Eusebio laudatus,

*)entau=qa mhth\r h) texou=s) e)/krupte/ me
*trei=s2 mh=nas2, w(s2 e)/fasken, ou) laqou=sa de\
*(upece/qhke.

Ibi mater quae me peperit, abscondit me
Tres menses, ut dixit, cum autem latere non posset,
Clam exposuit.

Sed Pharaonis irae potius subductus, quam expositus Moyses est. Apud Romanos, natos nepotes Amulius exponi curavit, Florus Hist. Rom. l. 1. Graecos idem factitasse, Oedipi exemplum docet, apud Diod. Sic. l. 5. c. 6. et Senec. Trag. Oedipo. Et quidem apud alios, in arbitrio id Parentum erat: apud Spartanos vero non prius id licebat, quam a viris ad id publica [orig: publicâ] auctoritate constitutis exploratus esset infans, an eu)pagh\s2 kai\ r(wmale/os2, sanus robustusque, an secus esset. Quos Romani sequuti, lege lata [orig: latâ] exponi partus vetuerunt [orig: vetuêrunt], Liv. Dec. 1. l. 1. et Theodos. l. 5. tit. 7. nisi forte monstrosi forent, Dionys. Halicarn. l. 2. Numquam enim sine commiseratione Deorum putabant istiusmodi fetus nasci, quos abicere aut necare Reip. interesse credebatur. At morem hunc Thebani, velut impium et ab omni humanitate alienum, sustulerunt [orig: sustulêrunt] merito, lege lata [orig: latâ]: *(/oti ouk e)/cestin a)ndri\ qhbai/w| e)kqei=nai paidi/on, Ne cui Thebano viro liceat exponere infantem: et Valentinian. ac Valens Augg.l.1.Cod. de infant. exposit. idemque habitum est Exponere, quod necare, Paul. IC. leg. 4. ff. de agnosc. lib. Locus erat vel mare, vel fluvii. Iustin. l. 44. c. 4 Gargoris Rex nepotem suum Habidem in mare proici iussit. Ad Nilum Moyses Ex. c. 3. v. 4. ad Tiberim Romulus Remusque expositi leguntur, Strab. l. 5. Geogr. Hos ad Tiberim exposuit secundum morem quendam patrium. Alii in deserto et aviis abiciebantur: Unde Senec. de Oedipo, et in alta nemora pabulum misit feris avidis. Vel in puteos demergebantur, ut in Taygeto Lacedaemonii fecere [orig: fecêre]: Vel in excavatis arboribus reponebantur, ut ex Eustathio discimus in Homeri Il. X. Vel denique ad cloacas deferebantur; ut colligere est ex illis Iuv. verbis at. 6. l. 2. v. 601.

Vide quoque infra, in voce Nymphae. Exponebantur autem, invasculo de papyro facto ac bitumine illito, ut ait Freculphus Tom. 1. Chron. l.2. c. 8. quod fiscellam vocat Interpres Glycae Ann. part. 2. p. 206. quorum hic Romanam, ille Hebraicam hanc consuetudinem fuisse docet. Vel etiam in vase fictili, quod o)/strakon appellat Aristoph. in Ranis, fasciis involutum infantem posuere [orig: posuêre]: quo quidam trahunt verba Terentii adria [orig: adriâ], Act. 4. sc. 5. v. 30.

Ubi Eugraphius vetus Grammat. Cantharum, inquit, fuffarcinatum dixit, quasi corbem supponendo puero repletum. Alii Suffasciatum legunt, ad fascias infantis respicere Comicum rati. *xu/tra porro tale vas Graecis appellatum, unde xutri/zein pro Exponere dixere [orig: dixêre]. Quid rei fuerit a)nti/phc, in qua Creusa Furto conceptam prolem in Acropoli exposuit, in incerto est. Euripides a)ggos2 vocat, seu vas, memoratque infantem illum, Ionem nomine, corio involutum, ei impositum fuisse,

E quibus verbis colligit Rossaeus, arcam seu cistam optime reddi: Namque sku/tos2 ei(likto\n, corium quod convolvi potest, quo nomine Riscus forte veniat, vocatur: et ab una parte obseratum fuit, unde a)nti/phc ab a)nti\ et ph/gnusqai, quemadmodum nostrae hippoperae esse solent, et tandem rotundum erat et volvi aptissimum.

--- - --- *ka)|kti/qhsin w(s2 qanou/menon
*koi/lhs2 e)n a)nti/phgos2 eu)tro/xw| ku/klw,
--- - --- Exponitque ut moriturum.
Cavae in cistae volubili orbe.

Sed quamvis miscri hi durique parentes Fortunae ludibrio fetus suos exposuere [orig: exposuêre]; operam tamen dederunt [orig: dedêrunt] omnem, ut, quam optime possent, ornamentis illos ac neceslariis virae subsidiis instruerent. Hinc una cum iis pretiosissima quaeque exposita, aurum, gemmae, annuli, monilia, aliaque auqe, si in vita conservarentur, iis alendis: sin morerentur, tumulandis honeste essent satis. Terent. Heautont. Act. 4. sc. 1. v. 37.

--- - Cum exponendam do illi, digito annulum
Detraho, et eum ut una cum puella exponeret,
Si moreretur, ne expers partis esset de nostris bonis,

Heliodorus Tethiop. l. 4. *q(/ste w(/ra soi pa/ntws2 e)pideiknu/nai moi th\n taini/an h(\n e)n th=| paidi\ sunekteqei=san u(podede/xqai kata tw=n a)\llwn gnwrisma/twn e)/leges2, Quamobrem tempus est omnin, ut mihi fasciam ostendas, quam cum filia expositam te cum coeteris indiciis recepisse dicebas: cui monili utriusque parentis nomen insculptum fuisse idem panlo post refert. Ubi *gnwri/smata seu Indicia ista dicta fuisse legimus, quae alias *pai/gnia i. e. Crepundia: et quia plerumque collo infantis circumligabantur, *peride/raia appellata sunt. Unde supra laudautus Ezechiel Tragicus de Moyle,

Verum accuratioribus *gnwri/smata in eo a *paigni/ois2 distinguuntur, quod illa non proprie ornatus [orig: ornatûs] aut alimoniae causa [orig: causâ] infantibus addita fuerint [orig: fuêrint], sed ut tum ipsi eo facilius invenirentur, tum a parentibus suo tempore, si usus esset, agnosci possent. Erant enim plerumque notae ac crepitacula, quorum strepitu, quoties se movebat infans, praetereuntes monerentur aliquem fetum hic [orig: hîc] expositum latere: veletiam monilia aut fasciae, quibus Parentum nomina, ut modo ex Heliodoro vidimus, essent insculpta: Non enim semper ad necem miselli expositi sunt. Simile quiddam cum hoc Expositionis ritu habet consuetudo gentium, apud quas Matres proprios suos foetus lactare dedignatae, Nutricibus eos non sine maximo saepissime tenellorum infantum damno, exponere non verentur: quod de Anglis suis conqueritur Franc. Rossaus. Archaeol. Atticaeo l. 5. c. 8. de aliis alii. Etiam Orestis in Phocidem delatio, ut ab Aegysthi insidiis tutus esset, affinis Expositioni fuit: Unde, quia ibi clam educatus erat, Sophocles iuventutem illius krupth/n h(\bhn, ipsumque Lycophron e)n dno/fw| te/qramme/non vocat. Vide eundem ibid. adde Thom. Dempster. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 1. c. 1. Paralipomenis Iac. Orzelium coeterosque Minucii Commentatores, adverba, ucs video procreatos filios feris et avibus exponere. Et postea Dum etiam domi natos alienae misericordiae frequenter exponitis: nec non supra Collectus infans, et quae hic infra ubi de Nutricariis ac Parentibus, it. voce Servi. Sed et exponere vox signata, locum habens in iis, quas vocant Graeci e)pidei/ceis2; quum pretiosissimae quaeque res foras proferuntur, et exponuntur oculis spectantium. Casaub. ad Suet. Iul. c. 10. in quibus abundante rerum copia [orig: copiâ] pars apparatus exponeretur.

Ea [orig: Eâ] causa [orig: causâ] Miles heic reliquit symbolum
Expressam in cera ex annulo suam imaginem:

Graece e)/ktupos2, exstans, eminens est. Gemmae nempead signandum scalptae, ipsae impressas habent figuras, et in cavo incisas; entu/pwma. Graeci vocant to\ glu/mma th=s2 sfragi=dos2. At cum ceram signant, imaginem in ea exprimunt, quod e)ktu/pwma iisdem dicitur. Salmas. in Plinianis Exercit. p. 1105. Vide quoque supra ubi de imaginibus Ectypis.

EXPUERE vide infra ubi de Exsufflatione [orig: Exsufflationê], Saliva et Sputo.

EXPURGATORIUS Index quid sit in Ecclesia Rom. Vide supra Indices Expurgatorii.