CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

FORESTICELLA locus Galliae, in silva Crisciacensi, dictus a silva proxima atque coenobio, quo Richarius secessit ibique obiit. Vulgo Forestmoustier, i. e, Forestis monasterium. Abest a Centulo vico pagi Pontivi 10. m. p. ibiqueie Richarius in honorem B. Mariae Monasterium inchoavit, referente Hariulfo. A capite autem pagi Pontivi in Ambianis Abbatisvilla, 2. leuc. ad Ort. versus Centulum opp. et Mon, distat, positum ad Scarduonem amniculum, lariviere aux Cardons, qui in Suminam devolvitur, contra Abbatisvillam. Hadr. Vales. in voce Centulum. Vide quoque supra Burchardus.

FORESTIUM Comitatus in territorio Borbonio inferiore, nomen habens non a silvis saltibusque, ut quidem vox videtur sonare, sed a Fori nomine, ac si diceres Forenses et Foresions. Forenses versus Septentr. Borbonensibus Germanis suis obiacent: ad Occid. Arvernis: ad Mer. Lugdunensibus: ad Or. Bello-Iolesiis. Vulgo Pays de fores, vel forests. Ioh. Matal Metell. Merula.

FORFICES acies forficum instar instructa apud A. Gell. l. 10. c. 9. Vide quoque supra in Forceps: uti de Vett. tonsurae genere, quod forfice fiebat, infra ubi de Tonsura Petri.

FORICARII memorati Paulo l. 17. §. fiscus Dig. de Usur. *koprw=nes2 B. Chrysost. in 1. ad Cor. dicebantur illi, qui, ut Iuv. l. 1. Sat. 3. v. 38.

Nempe simile exercebant vectigal illi, quod Vespasianus instituit, exigendo stipem ab iis, qui per diem vesicam exonerare vellent, in amphoris, quae per angiportus erant collcatae, uti infra dicemus. Eorum e)pith/deuma talai/pwron kai\ e)ponei/diston, miserum et probrosum, dicitur Ibid. Cui etiam aliud simile vectigal ab eodem Imp. excogitatum, et fimoequino impositum, narratur Tzetzi Chil. 1. incertum qua [orig: quâ] fide, quo Auctore. Tandem vero et urina et fimus et omnes sordes factae in Imp. Rom. vectigales, Is. Casaub. ad Suet. in Vespas. c. 23. Vide quoque Cedren. in Anastas. tributum Chrysargyrum describentem.

FORICULUS Deus putabatur, qui Foribus praeerat, sicut Cardinea Dea, quae Cardinibus, et Limentinus Deus, qui Limini, ridicula [orig: ridiculâ] Ethnicorum superstitione.

FORIENSIS Curia una ex 30. Curiis Rom. vide Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 3.

FORIS cenare apud Rom. olim frequens Quo fine illis Adversitores servi fuere [orig: fuêre], qui dominis advorsum ibant, officii et tutelae gratia [orig: gratiâ], teste Donato in Adelphis Act. 1. sc. 2. v. 64. quique per vias de lapidibus, ad quos offendere possent, monerent, Apulei. Met. l. 11. Accersitores item, qui adventum Dominorum praemittebantur nuntiaturi, de quibus Plin. l. q. Ep. 5. et Iuvencus l. 4. videndi. Porro Lampadophori et Taedigeri, qui, praecincti lumbos et lychnos ferentes, Dominos domi praestolabantur, a cena revertentes, aut eorum erant comites. Tibicines quoque nonnumquam ac Fidicines. Val. Max. l. 3. c. 6. Caius autem Duillius, qui primus navalem triumphum ex Poenis retulit, quotiescumque epulaturus erat, ad funalem cereum, praeeunte tibicine et fidicine, a cena domum reverti solitus est. Et vero sine his dominus bene potus qui domum se contulisset? Propert. l. 2. Eleg. 21. Initio.

Hesterna mea lux quum potus nocte vagarer,
Nec me servorum duceret vila manus,
Obvia nescio quot pueri mihi turba minuta
Venerat ---

vide Pignor. Comm. de Serv. p. 133 et Tit. Popmam de Operis Serv. Cum pompa vero a cena domum redire, honoris fuit genus, non nisi benemeritis de Rep. viris concessum, uti dicemus infra in verbo Redire. At Foras prodire Virginibus olim prohibitum, quae hinc e)/gkleistoi, item kata/kleistoi dictae: Sed et Matronae laudabantur, quae rarius pedem domo efferrent, Graecis oi)kourou/sai et oi)kourikai\ appellatae Latine Casarias dixeris. Vide infra ubi de Atheniensium Oecuria, it. in voce Virginitas. Apud Scriptores Eccl. Foris esse dicuntur Gentiles, Excommunicati, Haeretici. At Foris --- habitans, in L L. Burgorum Scotic. c. 3. Gallis Forain est, extraneus etc.

FORISMARITAGIUM appellatum Forensibus Gallis est ea praestatio, quae a servis seu adscriptis glebae, exsolvebatur, pro facul tate coniugis sibi adsciscendi ex libera conditione ac ingenua: vel ex servis alterius dominii. Servus enim ancillam alienam nisi Domini assensu, accipere non poterat, l. Sal. tit. 27. §. 6. Sed et nec conservam suam, Eginhard. Ep. 16. nec liberam, ut est in Ep. 15. Quod etiam stante Romanorum Rep. quadantenus obtinuisse, testatur Tertull. l. 2. ad Uxor. Non ne quique domini et disciplinae tenacissimi, servis suis foras nubere, interdicunt? Scilicet ne in lasciviam excedant, officiadeserant, dominica extraneis promant etc. Itaque si qui consensu Domini non impetrato cum extranea vel extraneo nuptias iniissent, in illius forisfacto erant, ut et eorum bona, h. e. in caducum veniebant: cuius quidem moris memorabile exemplum habes apud Ioh. Hocsemium in Hist. Ep. Leod. l. 5. c. 23. sub A. C. 1296. Quia vero dominis interdum tot adscriptitii servi non supererant, ut inter se nuptias inire possent, cogebantur illi cum alterius conditionis vel dominii viris feminisque matrimonia contrahendi facultatem iis impertiri, modica [orig: modicâ] praestatione illis persoluta [orig: persolutâ]: hacque conditione, ut liberi qui ex iis nascerentut, inter dominos dividerentur, ut est apud Glanvillam l. 5. c. 6. Interdum etiam, in hoc casu, servorum seu ad scriptitiorum inter dominos permutationes fiebant: ita ut si quaepiam adscriptitia alterius domini adscriptio nupsisset, cum illa legem mariti sequeretur et proin in alterius transiret dominium, vicissim

mariti dominus alteram coniugis ascriptitii domino eiusdem probitatis ac notae restituere teneretur etc. E quibus satis patet, Forismaritagium praecipuum fuisse servitutis glebalis argumentum: unde in eiusmodi servorum manumissionibus, manus mortua et forismaritagium, in libertatis indultae notam, remitti a dominis consuevere [orig: consuevêre]. Vide hanc in rem plura, apud C du Fresne in Gloss.

FORMA apud Trebell. Poll. in Victoria, Cusi sunt eius nummi --- quorum hodieque forma exstat apud Treviros: tu/pos2 est seu signaculum archetypum, quo nummi formantur; *boullwth/rion recentiores Graeci dixere [orig: dixêre]. Alibi, est nummi xarakth\r, Latinis quoque Figura: Lamprid. in Alex. Sev. nummos electrinos et aureos vultu Alexandri Magni figuravit. Apud eundem in seqq. ipse nummus formatus, h. e. figura [orig: figurâ] seu Principis charactere donatus: Formas binarias, ternarias --- usque ad bilibres quoque et centenarias, quas Heliogabalus invenerat, resolvi praecepit; h. e. nummos aureos, binos, ternos etc. aureos pendente etc. Vide Salmas. ad Hist. Aug. passim, praesertim ad Lamprid. cit. Item *tu/pos2 seu Ep. litera formata, cui impressa est forma, seu imago scribentis, in sigillo sc. Formae nomine passim venit. Unde *qei=oi tupoi, sacrae formae, quae Sacrae nude postmodum appellatae sunt, apud Ulpian. Capitolin. in Antomno, alios: qua [orig: quâ] voce Constitutiones Principum dictas esse, observat Casaub. ad Lamprid. vide infra. Idem nomen nobilium Artificum emblematis, uti diximus in voce Caelator: tubis item, quibus aqua deducitur, vide supra Aqua formarum, item Comes formarum. In Eccl. Rom. Forma etiam sella est seu solium canentium in Choro, duplici constans parte, antica [orig: anticâ] et postica [orig: posticâ]: in quarum ista sedilia sunt plicatilia, cum canentibus stare incumbit. Sic vero dictae sedes eiusmodi videntur, quod formae seu imagines opere sculptorio vel penicillo adumbratae in singularum dorsalibus effingerentur: vel potius quod superne in modum formarum aquaeductuum arcuatae sint. Pars autem illa plicatilis erecta, praebens quandam sediculam, Misericordia vocitatur, vide in hac voce. At antica pars podii vicem praebet, ad quod procumbunt et curvantur, cum venia petenda est etc. Vide C. du Fresne Gloss. De formae vero am plitudine, quomodo eam, utpote vulgo gratam, apud Graecos Romanosque Principes viti, feminae inprimis, iuvare solitae sint, infra ubi de Subere. Certe corporis dignitatem in regentibus inprimis commendari, tralatitium est. Euripid. Phoerissis apud Porphyrium et Stobaeum,

Corn. Nep. Dione c. 1. magnam corporis dignitatem, quae non minimum commendat Et. Iphicrate c. 3. Fuit autem et animo magno et corpore imperatoriaaque forma [orig: formâ]. Eandem inter adiumenta summae rei adipiscendae reponit Tac. Ann. l. 11. c. 28. et inter coetera quae Galbam destruxerant, deformitatem fuisse, observat idem Hist. l. 1. c. 7. Vide et Iustin. l. 13. c. 1. Hinc praeclare Claud. l. 1. de Stiliconis laud. Carm. 21. v. 44. et seqq.

Iam tum conspicuus, iamtum venerabilis ibas:
Spondebatque ducem celsi nitor igneus oris,
Membrorumque modus, qualem nec carmina fingunt
Semideis quacumque alte gradereris inurbe,
Cedentes spatiis assurgentesque videbas.

FORMARIUS dignitas in Monasteriis, qui in bonis sit forma, ut loquitur Ferreolus in Regul c. 17. unde nomen, i. e. qui ceteris Monachis vitae sanctitate praeluceat, seu potius, qui Monachorum spiritualitati invigilet, in Regula S. Bened, c. 58. Gall. Pere spirituel. Hinc Formaria, simile in Monasteriis feminarum munus. Regula Caesarii ad Virgines c. 37. Si quis vero germanam suam, vel filiam --- videre voluerit, praesente Formaria [orig: Formariâ] vel qualibet seniore ei conloqui non negent. Idem vide quoque Macrum Hierolexico.

FORMATA in eadem Communione S. Eucharistia dicitur; a [orig: â] forma seu figura crucis sive Christi, ei imprimi solita. Durandus c. 41. *sfragi\s2, figura, in Liturgia vet. Vide infra, in voce Oblata At Formatae Ecclesiasticis Scriptoribus appellantur Epistolae, quae Gr. *kanonikai\, quod Canonibus et Conciliorum Statutis introductae fuerint, vide supra. Maxime vero veniunt hoc nomine Epistolae: Commendatitiae, Pacificae, Dimissoriae, Communicatoriae, aliaeque huiusmodi, quas ad hoc invenere [orig: invenêre] sancti PP. Concilii Nicaeni, ut ait Attic. Patr. CP. ne aliqua fraus salsitatis temere praesumeretur. Dabant enim Formatas Epp. Clericis, in alias dioeceses profecturis, seu commendationis seu dimissionis seu communionis gratia [orig: gratiâ]. A formis seu literis, quae in earum fine solitae apponi; nam formas literarum dixit Quintilian. l. 1. c. 1. seu potius a sigilli forma, qua [orig: quâ] muniebantur. Formatam certe sigillatam interpraetantur Glossae Vaticanae, tetutwme/nhn vertit Graecus Interpres Concilii Carthagin. sigillumque iis adpositum, testatur Concilium II. Cabillon. can. 41. et Ratbodus Trevir. in Formata sua apud Ivonem. Est autem forma hoc loco idem quod imago, seu typus, quod in Episcopi, a quo exarabantur, et dabantur istiusmodi literae, figillis, illius, vel Ecclesiae patroni, figurae exprimerentur: id quod testantur passim vetustissima Episcoporum vel Ecclesiarum sigilla. Quemadmodum dici videtur Lex formata, in l. 4. Cod. Th. de Privil. eor. qui in sacro Pal. mil. lex sacro Principis typo vel sigillo munita, quae Graecis istius aevi *tu/pos2 passim appellatur. Sic Sigillum posterior aetas dixit Epistolam, sigillo munitam, uti docet C. du Fresne in Gloss. in vocibus Formatae et Sigillum. Formulas Epistolarum Formatarum complures dedit Sirmondus ad calcem Tomi II. Concil. Gall. item Papias in voce Formata.

FORMELLAE Casei apud Vulgatum Interpretem 1. Sam. c. 17. v. 18. sunt casei ex formellis seu fiscellis, expressi; minus proprie: nam formellae seu ta/laroi seu fiscellae, ex quibus caseus exprimitur, aliud sunt ab ipso caseo. Hinc barbaris saeculis, formatica et formagines casei dicti sunt. Itaque in Aristotele, pro Graeca voce

li)das2, formagines dixit Gaza Hist. Anim. l. 3. c. 20. Pertinent autem ad casei formas seu fiscellas, haec Gregorii Naz. Carm. 4.

*toi=s2 me\n e)gw\n a(palh\n pla/sqhn fre/na kai\ neo/phktos2
*oia turo\s2, tala/rou la/mbanon ai)=ya tu/pon
Per haec mens tenera mihi efficta est, et ut cascus nuper coagulatus,
Fiscellae formam protinus sumpsi.

*(ws2 turo\n plhktoi=sin e)eido/menon tala/roisin.
Ut caseum flexis fiscellis similem.

Vide Hesych. in tar)r(oi\ tar)r(o\s2 et tarsh=sai, et Bochart. Hierozoici Part. prior. p. 316.

FORMIAE urbs Campaniae maritima, iuxta Caietam, Laestrygonum olim sedes, a Lamo quodam Lacone, ut creditur, condita. Horat. Carm. l. 3. Od. 17. Initio.

Aeli vetusto nobilis ab Lamo etc.
Auctore ab illo ducis originem,
Qui Formiarum moenia dicitur
Princeps, et innantem Maricae
Litoribus tenuisse Lirim.

Hae primum Hormiae dictae sunt, sive a frequentia, bonitateque tw=n o)rmw=n, h. e. stationum, ut Festo placet, sive a)po\ th=s2 o(rmh=s2, h. e. ab impein Laestrygonum, qui Anthropophagi fuisse dicuntur. Mart. Formiam dixisse videtur l. 10. Epigr. 30. cuius epigraphe de littore Formiano. Initio.

Diod. Strab. ac Aelian. *formi\ai, unde mendose apud Ptol. *fw=rmai videtur, quod tamen antiquum puto fuisse mendum, cum apud Steph. legitur *fwrmanoi\ po/lis2 l' tali/as2, e)qniko\n, to\ au)to/. Strab. l. 5. p. 233. *formi/ai. *lakwniko\n xti/sma e)s2i/n *(ormi/ai lego/menon pro/teron dia\ to\ eu(/ormon. Nic. Lloydius.

FORMIANUM villa Ciceronis, in agro Formiano, cuius locus adhuc Ciceron, teste Smetio Tacit. Ann. l. 16. c. 10.

FORMICA cognitionis et sollertiae symbolum, apud Arabes et Aegyptios; quorum hi guw=sin gra/fontes2, mu/rmhka zwgrafou=sin, Cognitionem exprimere volentes, formicam pingunt. Horus Apollo l. 1. c. 49. Illi in pueri nascentis manu formicam ponere soliti, addunt precem, Exeat is ingeniosus et sollers, Alcam. Sed et apud Graecos vetustissimos id animalculum i)/dris2 vocabatur, i. e. docta et perita, ut apud Hesiod. videre est: cuius rei rationem pluribus exponit Sam. Bochart. Hierozoici Parte prior. l. IV. c. 22. Unde Plato in Phaedone statuit, hominum politiko\n kai\ h(/meron ge/nos2 civile et mite genus, post mortem in apes aut formicas migrare, et vicissim a)/ndras2 metri/ous2, homines modestos, ex illis progenerari etc. Idem animal pro modulo staturae, plus robore valet et graviora fert onera, quam ullum aliud. Unde Ovid. Met. l. 7. v. 624.

Et Plin. l. XI. c. 30. Si quis comparet onera corporibus, earum fateatur nullis portione vires esse maiores. Ex Arabibus quoque Damit, Narratur non nemo cuidam Regi dixisse, Formicae vires tibi indidit Deus. Quod cum Regi displicuisset: at, inquit, ô Rex, nullum est animal praeter formicam, quod pondera ferre possit se graviora. Et gentium una est, nomine Gerham, quam per formicas perdidit Deus. Fortasse in India, ubi omnes cibos et vestes conficerent, nisi promptuaria et cistae procul a parietibus, quatuor columnis suspenderentur, pelvibus aqua [orig: aquâ] plenis ad columnarum pedes appositis, ut formicis inaccessae sint. Quamvis ne sic quidem omnes arceantur: Glumas enim et minutas paleas pro cymbis adhibentes navigant, quocunque volunt. Vide Benedum Curt. l. 14. c. 5. de Hortis. Quo pertinet Philippi Epigr. de Rustico, qui mellis urceum ut a formicis defenderet, in mediis posuerat aquis, Anthologiae l. 1. c. 33.

*(oi de\ ne/as2 koufa\s2 a)xurti/das2 au)tofe/rontes2
*au)tokubernhti\ pro\s2 ta/xos2 e)tro/xasan.
Illae autem novas paleolas recentes per se ferentes,
Suo ipsarum remigio celeriter accurrebant etc.

Vide de cultu divino Formicae, a Thessalis exhibito, cuius meminit Clemens Protrept. Tob. Pfanner, Systematis Theol. Gentil. pur. c. 1. §. 2. de pretio eius, apud Mahometanos, infra ubi de Ranis: de gummi lacca, labore alatarum in India formicarum, infra itidem in voce Lacca: Plura vero de sollertissimo hoc animalculo, apud Aristot. Aelian. Plin. l. 11. c. 31. alibique passim, inprimis Voss. de Idolol. l. 4. c. 73. Bochart. ubi supra et Auctorem Anon. Sinae et Euopae. c. 38. infra quoque in voce Myrmecoleon, ubi de Formicis xruswru/xois2, de leonibus in canibusque a Formica denominatis: de ser pente porro formosissimo, ab eadem nomen adepto, in America in voce Tzicatlina. Addo saltem, quod palpehris nigrorem conciliare, voa

formicarum cum muscis trita, ex vet. Luxuriae disciplina tradit Plin. l. 30 c. 4. Quia vero Formica pusillum est animal, hinc Formicae Scoticae, per ignominiam et contemptum, ut pusilli, olim ab Anglis Borealibus vicini Scoti, quos animitus oderant, sunt cognominati, Osthe Scoth tikes. Matthaeus Paris. A. C. 1174. De formicis Scoticis tot interfectae referuntur, quod numerum omnem excedere dicebantur, apud C. du Fresne Gloss. De Formica e marmore Callicratis, cuius membra perividere nemo poterat, vide infra Marmor: de alia succino inclusa, sic Martial. l. 6. Epigr. 15.

Dum Phaethontea [orig: Phaëthontea] formica vagatur in umbra,
Implicuit tenuem succina gutta feram:
Sic modo quae fuerat vita [orig: vitâ] contempta manente
Funeribus facta est nunc pretiosa suis.

FORMIDO peculiare Gentium Idolum Hygin. Fabb. c. 145. Io. Hanc Iuppiter dilectam compressit et in vaccae figuram convertit --- Id Iuno cum resciret, Argum, cui undique oculi refulgebant, custodem ei misit. Hunc Mercurius Iovis iussu interfecit. At Iuno Formidinem ei immisit, cuius timore exagitatam coegit, ut se in mare praecipitaret. In ministerio Furiarum. Varro Eumenisin.

Sed nos simul ac summam in speculam pervenimus,
Videmus populum, Furiis instinctum tribus
Diversum ferri, exterritum Formidine.

--- Nec te clamor, plagaeque sonantes,
Nec matutinis agitet Formido sub horis.

Terrenis enim pueris barbaras facies pingebant, sicut de Batavo vultu testatur Mart. l. 14. Apoph. Epigr. 176. Terriculasque huiusmodi idola dicebant Vett. Lucilius apud Lactant. l. 1. c. 21.

Terriculas, Lamias, Fauni quas, Pompiliique
Instituere [orig: Instituêre] Numae ---

Vide Casp. Barth. ad Stat. Theb. l. 5. v. 68. et infra in vocibus Metus, Pavot, Timor.

Hinc ad feras translatus Formidinis usus, sicque Venatoribus dicta est linea pennis distincta, qua [orig: quâ] visa [orig: visâ] illae territae in insidias agebantur, cervi potissimum. Virg. Georg. l. 3. v. 371.

Hos non immissis canibus, non cassibus ullis
Puniceaeve agitant pavidos formidine pennae.

Linea quin etiam magnos circumdare saltus
Quae possit volucresque metu concludere praedas,
Digerat innexas non una ex alite plumas
Namque ursos magnosque sues cervosque fugaces
Terrificant, linique vetant transcendere septum.

alterum in Hippolyto, Arrian. in Epictet. l. 2. c. 1. Hieron. in Orthodoxi et Lucifer. Dialog. c. 3. Augustin. de Nupt. et Concup. l. 1. Sam. Bochart. Hierozoici Parte prior. l. III. c. 26. et infra ubi de Pennis ac Versicolore linea. Unicum addam hic [orig: hîc] Senecae locum de Ira l. 2. c. 12. Cum maximos ferarum greges linea [orig: lineâ] pennis distincta [orig: distinctâ] contineat et in insidias agat, ab ipso effectu dicta formido etc.

FORMIO Istriae fluv. parvus. Ptol. hodie Risano. In mare Hadr. et Sinum Tergestinum cadens, 2. mill. a Iustinopoli in Bor. 6. a Tergeste in Austr. Baudr.

FORMISELA locus fuit in morinis, seu dioecesi Tarvennensi, Collegio Canonicorum insignis. Vulgo Vormeseele. Hadr. Vales. Not. Gall.

FORMOSA ins. Asiae probe culta, et fertilis, in Oceano Or. Sinico, inter Sinas, et Lusoniam Ins. Cuius opp. praec. Tayoan, in ora. Nuper tota Hollandis paruit, sed ex ipsa eiecti sunt a Sinis.

FORMOSUS 109. Romanorum Ep. A. C. 890. quo monstra horrenda in sedem Angelis reverendam, ut Baron. in Ann. inquit, intrusa, cum Sergio de Papatu contendit: Guidonem, et Arnolphum coronavit, obiit A. C. 896. Eius cadaver a Stephano VI. refossum, qui illud publice Pontificalibus vestibus exui, dein in Tiberim

conici iussit, etc. Luitprand. Hist. l. 1. c. 7. et 8. Sigebertus Sigon. l. 6. A. C, 896. et 897. Ciaccon. etc.

FORNACALIA festa erant apud Romanos, non stata illa quidem, sed indictiva, quae fiebant Deae Fornaci, Festus. Indicebantur autem die 17. Febr. a Curione Maximo: Auctor eorum Numa Pompilius, qui teste Plin. l. 18. c. 2. Numa instituit Deos fruge colere et mola [orig: molâ] salsa [orig: salsâ] supplicare, atque far torrere, quoniam tostum cibo salubrius esset. Id uno modo consecutum, statuendo, non esse purum ad rem divinam nisi tostum. Is et Fornacalia instituit farris torrendi ferias et aeque religiosas terminis agrorum. Hos enim Deos tum maxime noverant. Tum itaque ad Fornacem, quae in pistrinis erat, fiebat sacrificium, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 6. in quod Paralipomenis suis notat Thom. Dempster. Diu Romanos sola [orig: solâ] pulte victitasse, incognito panis usu. Vide plura apud Plutarch. Problem. Rom. c. 89. Lactant. Div. Instit. c. 20, etc. ut et infra in voce Mola. Eadem Formcalia quoque dicta, vide ibi.

FORNAX Dea a Romanis habita est, quoniam, ante triticum et eius usum, far fornacibus torrebatur. Unde Virg. Georg. l. 1. v. 267.

Eius meminerunt [orig: meminêrunt] Festus, Lactant. et Ovid. in Fastis. Vide supra. Meminit Fornacis quoque Cato, ut et servi Fornacarii, Ulpian. ille tit. 38. hic l. 27. §. 9. ff. ad L. Aquil. Qui fornacem balnei caminumque succendit, Fornacator dictus est, l. 14. ff. de instr. vel instrum. legat. eundem Ulpian. Fornacarium nominat, lege modo laudata [orig: laudatâ], cuius haec sunt verba: Si Fornacarius servus colom ad fornacem obdormisset, et villa fuerit exusta. Neratius scribit ex locato conventum praestare debere, si negligens in eligendis ministris fuerit. Sunt tamen etiam qui Fornacarium intelligunt pistrinarium ac pistorem quoque. Vide Pignor. de Servis et Tit. Popmam de operis Servor. Sed inter loca, quae non intra balneas essent, verum ipsis tantum inservirent, primo hypocaustum erat, quod, secundum Vitruv. erat fornax seu caminata structura subterranea, Calidario, Calidae Lavationi atque Vasario (partibus Balnearum) supposita, in qua ad calefaciendum tum aquam, tum loca praedicta, ignis succendebatur; qui ne exstingueretur, a servis, Fornacatoribus obid, in Pandectis a Papiniano vocatis, frequenter cum pilis et glomis pice illitis excitabatur; lignis quoque, uti meminit Plutarch. Sympos. l. 3. probl. 10. ubi ait, Aediles cavisse, ne ignis balnearum ex olea succenderetur, neque in eum coniceretur lolium; quod horum nidores gravedinem capitis et vertigines lavantibus invehant etc. Hieron. Mercurial. de Arte Gymnast. l. 1. c. 12. Vide et infra, ubi de Hypocausto.

FORNICALIA feriae a Romanis farris torrendi gratia [orig: gratiâ] institutae, quibus ad fornacem in pistrinis sacrificium fieri solebat; di cta a Fornace Dea, in cuius honorem haec erant instituta, et celebrabantur 12. Calend. Mart. Miratur vir doctissimus in Lex. Philologico, in lexico veteri Fornacem statui Deam: nempe non veniebat ei in mentem Ovid. illud, in erudito de Fastis opere, l. 6. v. 314.

Facta Dea est Fornax laeti Fornace coloni
Orant, ut fruges temperet illa suas.

FORNIX camerae species, instar hemicycli. Hinc de arcu trium phali, non raro apud Auctores: quoniam prima illorum forma semicircularis fuit. Postea vero quadrati esse coepere [orig: coepêre], ita ut in medio ampla esset porta fornicata, et ex eius utroque latere aliae minores additae: Intra mediae autem portae Fornicem victoriae alatae pependerunt [orig: pependêrunt], quae demissae Victori transeunti coronam imponerent. Sicut in superiore eius parte spatia erant, in quibus aliquot homines, vel qui tuba [orig: tubâ] canerent, vel qui tropaea maxime insignia ostentarent: quae magnificentia Augusti temporibus, vel paulo ante, coepit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 29. Quia vero in Fornicibus meretrices habitare consueverunt [orig: consuevêrunt], hinc pro lupanari seu meretricia sella, vox porro sumi coepit. Unde Fornicatores, oi( to/rnoi, quibus apud vett. Christianos septem paenitentiae annos iniunctos legimus, ut viz. duobus primis annis a precibus expellerentur et se deflerent ad fores Ecclesiae; duobus aliis audirent; duobus sequentibus prostrati manerent, uno consisterent, sicque octavo demum ad communionem admitterentur, apud Basil. Mag. Ep. Canon. ad Amphiloch. Vide Ioh. Forbes. Instruct. Hist. Theologic. l. 12. c. 6. §. 7. De Fornicum vero inventione, Plin. l. 7. c. 56.

FOROAPPII Italiae pop. in Falerno agro. Plin. l. 3. c. 5. Opp. eorum Forum Appii Horat. dicitur Serm. l. 1. s. 5. v. 3.

--- Inde Forum Appi [orig: Appî].
Differtum nautis, cauponibus atque malignis.

Tullius ad Attic. l. 2. Ep. 10. Ab Appii foro hora [orig: horâ] quarta [orig: quartâ], dederam aliam paulo ante a Tribus Tabernis: ubi Leander tradit, hodie hospitium tantum Maruti dictum extare.

FORO-AUGUSTANA Hisp. citer. civitas, alio nomine Libisosona dicta. Plin. l. 3. c. 3.

FORO-JULIENSIS Ager seu FORO-JULIUM FRIULI, prov. Ital. sub Venetis. Vide Forum-Iulium.