December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0294b

FOROVIBIENSIS Ager memoratus Solin. c. 2. Vide in voce Forum Vibii.

FORS Fortunae epitheton i. e, bona, pro quo recentiores Fortuna absolute dixere [orig: dixêre]. Vide de voce antiqua Forctis et Forctum multis disserentem Salmas. ad Solin. p. 1262. De Forte Fortuna vero, infra in voce Fortuna, ut et supra in Automaton.

FORSTERUS Iohannes, Augustanus, Theologiam, ac Hebraicam Linguam Wittebergae docuit, discipulus Capnionis, et Melanchthonis edidit Dictionarium Hebraicum, defunctus A. C. 1556. Aet. 61. Melch. Adami de Vit. Theol. Alius cognominis, ibidem Professor, postea Islebiae Pastor Ecclesiae, plurima in Re Theologica scripsit, defunctus A. C. 1613. Memor. Theol. Henning. Wittenb. Vide et Ioh. Forsterus.

FORTENSES dicti milites legionis X. de quibus vide Henr Vales. ad Amm. Marcell. l. 18. sub fin.

FORTEVENTURA Ins. Africae, in mari Atlantico, una ex Canariis, versus Ort. et oram Afr. Opp. habet cognom. in ora Australi, alias Casperia. Sub Hispanis. 26. leuc. Hispan. ab ora Africae.

FORTHEA fluv. Scotiae Mer. Oritur in confinio Lennoxiae prov. dein Strivelinum urbem rigat, et paulo infra multis auctus fluviis, in aestuar. Bodotriam se exonerat, quod ab eo etiam Forthea dicitur; extenditurque inter Fifam, et Laudoniam provincias. Vulgo Forth.

FORTIA Castra in Tirolensi Comitatu habet Lazius ex Lib. Notit. quod Stertzingen interpretatur.

FORTIS Panis vide Mutorum poena.

FORTIUS Leonardus vide Leonardus.

FORTUNA Dea antiquis credita. Calva, caeca, et rotae insistens fingebatur. Apud Rom. Bona dicta, in nummo Antonini Getae, dextra [orig: dextrâ] rotae innixa, laeva [orig: laevâ] cornu copiae tenens: Aurea, in nummo Adriani, cum alis, clavo incumbens: Pacifica, in nummo Antonini Pii, innixa clavo, et cornu copiae tenens, cum lemmate, Fortuna obsequens et S. C. Item, lauri ramum gestans, etc. repraesentata est. Barbata, Conservatrix, Equestris, Privata, etc. porro dicta August. de Civit. D. c. 18. Spartian. in Seu. Plutarch. de Fort. Rom. Suet. in Domit. Angelonus Hist. Aug. Balduinus Iconol. Morerius Iuv. Sat. x. l. 4. v. u. c. 366.

Te facimus Fortuna Deam, caeloque locamus.

De Fortuna prolixe disserit N. Comes Mythol. 49. Nic. Lloydius. Quasi Vortuna, a volubilitate. Nam quae prius a vorto dicta est Vortuna, postea mutato V. in digamma F. affinem literam, Fortuna appellari coepit. Haec in Selectorum quidem Deorum numero non fuit, interim potentissima habita est, et pluribus nominibus ornata, de quibus paulo post Hinc servus ille Pseudolus, apud Plaut. Pseud. Act. 2. sc. 4. v. 12. et seqq.

Centum doctum hominum consilia haec devincit Dea
Fortuna, atque hoc verum est: proinde ut quisque Fortu, na utitur,
Ita praecellet, atque exinde sapere eum omnes dicimus.

Imo quidquid ductu alicuius Imperatoris feliciter gestum esset, id ome Fortunae dabatur. Quam bellicum casum exponit Serv. ad Aen. l. 9. v. 41.

Si qua interea Fortuna fuisset,

Alii Fatum: Nonnulli auspicia appellant: atque adeo, etiam absente Duce, prospere gesta eius Fortunae imputabantur. Nota Timothei Atheniensis felicitas, quamdiu caeco huic Numini rerum suarum cursum ascriptum ivit: qui quamprimum suae prudentiae quidquam attribuere coepit, aut fortitudini, minus prosper fuit: et Sulla Romanus felix, quam fortis, dici maluit. Quomodo effigiaretur eius icon, notum, et exprimit illud Pacuv. ut refert auctor l. 1. Rhetor. ad Herennitum.

Fortunam insanam esse et caecam et brutam perhibent Philosophi,
Saxoque illam globoso instare praedicant volubilem etc.

Apud Lactant. div. Instit. l. 3. c. 29. Simulacrum eius cum copia et gubernaculo fingitur. Qualem pro Virgine in astra nonnulli retuletunt; non viz. quae caeca et sine capite fingebatur; sed quae felicitatis et abundantiae habebat significationem, quaeque eadem cum Iside ac Cerere, uti videre est apud Hygin. et Avien. Atque hoc modo Fortuna Principis et Fortuna Regia et Augusta, in nummis et saxis veteribus exsculpta visitur. Salmas. ad Solin. p. 1236. Alii alas quoque ei tribuunt: Horat. Carm. l. 3. Od. 29 v. 53.

--- si celeres quatit
Pennas, resigno quae dedit ---

Primus ei Romae templum dedicavit Ancus Martius, sorore Numae natus, Virilemque cognominavit, teste Plutarch. de Fortuna Rom. Meminit templi P. Victor in descript. XVI. urbis reg. Post Ancum plurima eidem templa posuit Serv. Tull. Primigeniae nempe, Consequentis, Privatae et Viscosae: alii dein eum sequuti aliis nominibus eam consecrarunt, ut infra dicetur. Sed et Fortunam auream, velut pignus Maiestatis, in cubiculis suis Romani Principes habuere [orig: habuêre], Suet. Iul. c. 7. et in Sulpic. Galb. c. 4. quam morituri ad eum transmittebant, qui illis esset successurus. Iul. Capitolin. in Antonino Pio, Fortunam auream, quae in cubiculo Principum poni solebat, transferri ad eum iussit. Vide eundem in Marco et Spartian. in Seu. Ad quem morem allusit Marcellin cum recensens ea, quae Valentiniani obitum


image: s0295a

praecesserunt [orig: praecessêrunt], inter alia uxorem per quetem visam capillis passis amictuque squalenti horridam, fortunam eius esse cum teiro habitu iam discessuram, aestimatum fuisse ait. Non vero is antiquior ignis praelatione fuit, cuius mentio in eorundem Principum historiis demum: nam Domitianus Minervae simulacrum in cubiculo habuit Suet. in Flav. Domit. c. 15. Casaub. ad Iul. c. 5. Nec omittendum, quod, uti Genios ita et Fortunas suas, variis locis adscripserint Vett. qua de re pluribus agit C. Barth. Comm. Superstition. Animadvers. Rutilianis l. 1. c. 126. et ad Stat. Theb. l. 1. v. 326.

--- Seu praevia ducit Erinnys,
Seu Fors illa viae,

Quanto melius praedictus Pseudolus,

--- Fortunam negat
Esse ullam ---

cuius ne nomen quidem Homeri tempore Graeci habuere [orig: habuêre]. Cum sapientissimo Dei O. M. consilio omnia in hoc rerum humanarum Theatro, maxima, medioxuma, minima, potenter gubernentur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. rom l. 2. c. 16. cum Paralipom. Thom. Dempsteri: plura vide de Fortuna, ut quomodo a Chaldaeis et Philosophis, tum ad Aethera, tum ad Solem Lunamque reducta: quomodo vulgo concepta, ubi praecipue culta: cur caeca et Dea; quo loco a Stoicis, Platonicis, Aristotelicis habita, vide apud Voss. de Idolol. l. 2. c. c. 43. qua [orig: quâ] autem ratione recens natorum Fortunam futuram exploraverint Vett. habes infra ubi de Virgis natalibus: uti de Sorte Fortunae, Minucio memorata [orig: memoratâ], aliquid ibid. infra in voce Sors.

Fortunae cognomina ac epitheta varia.

*)/apous2, Sine pedibus, apud Curtium l. 7. c. 8 cuius effigiem expressam habes apud Alex. ab Al. Genial. Dier. l. 1. c. 13. quem de variis Fortunae formis, symbolis, figuris, statuis, consule, ut et ibid. Tiraquellum, adde Loccenium ad Curt. Bona Fortuna, Gr. *)agaqh\ *tu/xh, Fidei fuit comes: fuit item haec formula auguralis. Dubiae, vicus in Aventino fuit, in reg. Urbis 13. ut P. Victor tradit. Equestris aedem habuit magnificentissimam a Q. Ful vio Flacco Praetore locatam; qui Iunonis Laciniae proin in Brutiis aedem ad partem dimidiam detexit, ut aedem suam tegulis eius marmoreis ornaret, vide Lips. Comm. ad l. 3. Ann. Tacit. Fors Fortuna a Servio Tullio consecrata est, qui ei primus aedem fecit, extra urbem in ripa Tiberis: auxit dein vel restituit Carvilius, item Cl. Tiberius Imp. Hanc, qui sine arte aliqua vivebant; venerati sunt. Fortis, cuius meminit Liv. l.27. c. 25. Cella Fortis Fortunae. Ovid. l. 6. Fast. v. 771.

Quam cito venerunt [orig: venêrunt] Fortunae Fortis honores!

Vet. item Inscr. Numini. Fortis. Fortunae. Marianus. Libens. Cum. Suis. Votum. solvet. Genitalis, de qua vide Thom. Bartholin. de Puerp. veter. Hera seu Domina, Q. Ennius apud Cic. de Officiis l. 1. Vos ne velit an me regnare Hera. Malae templum seu ara consecrata fuit, in Esquilinis, Liv. Mammosae aedes fuit, in capite Viae Nonae, a qua etiam vico nomen. Mascula, aedem habuit prope templum Veneris, Plutarch. de Fort. Roman. dedicatam a Servio: qui et in Regia sua templum ei condidit. Muliebris templum meruit, in memoriam liberatae Urbis ab obsidione Coriolani, intercessione Veturiae et Volumniae, apud Dionys. Halic. l. 8. Saepe locuta est. Natalis Primigenia, fortuita puerorum regere credita est: sicut necessaria illorum Fatum. Ei in Principis nativitate publicae in Capitolio positae fuere [orig: fuêre] effigies. Obsequens dicta est, quasi indigens vel clemens. Huius aedes fuit in regione octava, de qua vide P. Victorem. Parva dicta a Servio, quod matre natus capitiva [orig: capitivâ], eius beneficio, Rex factus sit. *fere/polos2, vide infra Marmor. Plebeiae templum fuit ab eodem Servio, eandem ob causam, exstructum Ovid. Fast. l. 6. Praenestina, celebris admodum fuit, a loco; in quo colebatur, sic appellata. Cum Hercule simul culta est. Primigenia templum in Capitolio habuit: Eidem aliam vovit aedem P. Sempron. Cos. cum M. Cornel. Cethego A. U. C. 549. quam ipse Censor postea locavit in colle Quirinali: dedicavit 10. annis post Q. Marcius Ralla Duumvir, Liv. l. 16. et 34. Privatae Fortunae sive propriae delubrum in Palatio, a Servio fuit excitatum. Plutarch. Prospera seu secunda, apud Ael. Var. Hist. l. 13. c. 43. eadem fuit cum Bona. Publica, in Valle Quirini, quae inter Esquilias et Quirinalem collem culta est; Ovid. Fast. l. 4. Hanc hanc cum Regia eandem facit Dempster. Reduci templum Domitianus condidit, Mart l. 8. Epigr 64. cuius epigraphe ad Domitianum Eidem ara consecrata est Romae, ob reditum Augusti, Dio l. 54. Eius quoque meminit Claud. de 6. Hon. Cons. Carm. 28. Initio.

Aurea Fortunae Reduci si templa priores
Ob reditum vovere [orig: vovêre] Ducum,

Regia, in interiori Principum cubiculo colebatur, eratque aurea. De illa vide Tac. Ann. l. 15. Iul. Capitolin. in Anton. Pio et Antonin. Phil. Forte eadem est cum Publica apud Sen. de Ira l. 1. c. XI. ubi ait: Habuit in concilio Fortunam publicam. Salutaris, in marmoribus vetustis, vocata est illa, cui res in bello prospere gestae attribui solitae sunt. Seiae aedem exstruxit Nero, ex


page 295, image: s0295b

lapide Phengite: (quare etiam foribus opertis claritas ibi erat, haud alio quam specularium modo luce inclusa [orig: inclusâ], Plin. l. 36. c. 22.) a Servio Rege sacratam aurea [orig: aureâ] domo complexus. *tu/xh, apud Graecos eius nomen, quod tamen apud Homer. non extare, annotavit Augustin. Virgo, vide infra Virgo Fortuna. Viscosa dicta est, quod eminus nos captet et rebus adhibeat. Plutarch. in quaest. Rom. et de Fort. Rom. De eius aede vide P. Victorem. Fuerunt [orig: Fuêrunt] et Fortunae averruncae, bene sperantis, blandae, bonae spei, convertentis et Virginis, a Servio Tullio exstructae ac consecratae aedes, Plutarch. in quaest. Rom. q. 74. Q. Catulus Fortunam huius diei consecravit, apud Plutarch. in Mario. Ad cuius aedem signa seminuda fuisse a Pythagora Samio pictore facta, refert, Plin. l. 34. c. 8. ubi perperam nonnulli legunt, Fortuna huius Deae. Vide Hadr. Turneb. Advers. l. 12. c. 12. Meminit Fortunae huius diei, Cic. de LL. l. 2. etc.

FORTUNAE [1] Comes cognom. Ludovici Cerdani Com. Clarimontis Alphonsi cognom. Exheredis, e Castellae Regibus nepotis, cui Clemens VI. P. P. Ins. Canarias, olim Fortunatas dictas, adtribuit ea [orig: ] lege, ut batbaris gentibus Christianae religionis lumen inferri curaret. Numquam vero in eas traiecit insulas Gallica [orig: Gallicâ] ad Cressiacum clade impeditus, Mariana Rer. Hispan. l. 16. c. 14. etc. Idem Princeps Fortunatarum ins. dictus est. Phil. Iac. Spenerus Artis Herald. Parte 2. l. 1. c. 15. §. 5. ubi apicem Cerdanum in scuto Ducum Medinae Caeli, mulierem viz. seminudam, dextra [orig: dextrâ] manu gubernaculum navale aureum, sinistra [orig: sinistrâ] cornu Amaltheae caeruleum, florib. et fructibus plenum tenentem inde arcessit.

FORTUNAE [2] Divinae Ins. Americae Sept. versus terras Arct. ad ostium Orient. Freti Hudsonis, haud pridem ab Anglis detecta.

FORTUNAE [3] Templum in Campania inter Gales, et Teanum urbes erat.

FORTUNATAE Ins. a fructuum ubertate, vel aeris bonitate dictae contra Mauritaniae finem ad Occid. sitae sunt. Strab. l. 1. p. 3. Plin. l. 4. c. 22. et l. 6. c. 32. Fuerunt [orig: Fuêrunt] autem sex numero, nunc omnes Canariae dictae. Vide ibi. Has insulas Horat. innuere videtur, Od. 8. Carm. l. 4. v. 26.

--- Divitibus consecrat insulis.

Nec non Epod. Od. 16. v. 41.

Nos manet Oceanus circumvagus, arva, beata
Petamus arva, divites et insulas,

Detectae Ioh. Betencurtio Gallo; donatae sunt a Pontifice Alphonso Castellano, A. C. 1346. 20. aut 30. leuc. distant ab ora littor. Africae, et reg. Biledulgerid. Earum Orientalior est Forteventura; Ins. Ferri Occidentalior. Vide Canariae Ins. Addo hic [orig: hîc], quod ab Hispanis mercatotibus primum repertae sunt Hornio, circa A. C. 1370. quo tempore quae libet earum suam linguam suosque Reges habuit: at igne et ferro carebant; duabus ad vitam humanam maxime necessariis rebus. Praecipua illarum fuit magna Canaria, in qua circa A. C. 1439. regnabant duo Reges, unus quidem Theldae, nomine Doramas; alter Galderae, nomine Guavartema. Ins. Teneriffa Duces habebat novem, libera [orig: liberâ] electione succedentes sub Henrico Galliae Rege Robinus Bracamontius Franciae Archithalassus has Insulas pro filio suo Ioh Betacourtio regio titulo impetravit; qui ex peditione contra Barbaros suscepta [orig: susceptâ] Regem Canariae, Lanzarottae, Fortaventurae, Gomerae, Ferro, se appellavit; cui ordine successerunt [orig: successêrunt] Menardus, Petrus, Barba, Ferdinandus, Beraza et Didacus de Herrera; qui omne ius suum transtulit ad Ferdinandum, Aragoniae Regem a quo tempore Insulae Hispanici iuris istae fuerunt. Georg. Horn. Orb. Imp. p. 479. Incolas, uxores suas aliorum usui permittere, idque cum Scythis habere commune, narrat Grot. Hist. Belg. l. 8. At de Veterum Fortunatis Insulis, quas hodiernis Canariis longe magis Meridionales, utpote 10. m. stadium a continente Libyae remotas, quarumque duas tantum, Planasiam viz. seu Planariam et Soliam, nonnullis, aliis sex, nempe Ombrion, duas Iunonias, Caprariam, Nivariam, et Canariam, docet agnitas, vide Salmas. ad Solin. p. 1297.

FORTUNATIANUS praenom. Curius, Historicus, memoratur Iul. Capitolino in Maximino et Balbino, ubi eum omnem historiam perscripsisse, ait, vide Casaub. ad l.

FORTUNATUS [1] Praesul Pictaviensis, qui gesta Sanctorum patrum partim pedestri, partim soluta [orig: solutâ] oratione conscripsit. Item sanctus quidam, cuius adventu se laetum fuisse scribit Apostolus Paulus. 1. Cor. c. 16. v. 17.

FORTUNATUS [2] L. Veteris, Asiae Proconsulis libertus, eiusdemque sub Nerone eversor. Tac. Ann. l. 16. c. 10.

FORTUNATUS [3] nomen balneatoris, apud Mart. l. 2. Epigr. 14. cuius epigraphe ad Paulum de Selio

Nec Fortunati spernit, nec balnea Fausti,
Nec Grylli tenebras, Aeoliamque Lupi:

Ubi Fortunatus, Faustus, Gryllus, Lupus, nomina sunt 4 balnearum et balneatorum mercenariorum, de quibus vide Rader. ad l.

FORULI [1] opp. Sabinorum, saxoso in loco situm, unde fit, ut Strab. l. 5. petram vocet ad rebellandum, quam ad habitandum aptiorem. Virg. Aen. l. 7. v. 714.

Casperiamque colunt, Forulosque et flumen Himellae:

FORULI [2] Librorum seu Capsae, vide supra Armaria Bibl. infra in voce Nidus; sic enim quoque ii apellati, it. Zotheca. Et quidem inprimis eorum vel summis optimos, in imis seu ultimis,


page 296, image: s0296a

minimae aestimationis libros, recondi consuevisse, discas ex Mart. l. 1. Epigr. 118. cuius epigraphe in Lupercum.

De primo dabit alterove nido.

ut ibi pluribus dicemus.

FORUM an a ferendo, quod eo controversias suas et quae ven dere vellent, conferrent, ut voluit Varro: an a voce foras, quod sc. foras et sub dio sit, ut alii: an a fando, ut Isid. sentit, dictum, varias habet significationes: quibus omnissis, de iis tantum dicam, quo res conferri solebant. Horum duo apud Romanos fuere [orig: fuêre] genera: alia nempe ad Urbis splendorem facta, in quibus hominum fiebant conventus, vel negotiorum civilium vel delectationis causa [orig: causâ]: alia ad communes Populi usus parata, negotiantibus patebant. Prioris generis erant, Forum Romanum, Caesaris et Augusti: quibus Domitianus Imp. quartum additurus, morte praventus est: fundamenta tamen iecit; Nerva vero exaedificavit et exornavit, Transitorium appellatum: quod inde in tra Fora transitus pateret. Quintum et celeberrimum adiecit Traianus, in quo columna 140. cubitorum altitudine fuit, res ab eo gestas exactissime referens. Posterioris generis, plurima fuere [orig: fuêre], de quibus infra aliquid subiungetur: postquam de Foro Romano hic [orig: hîc] paulo latius disseruero. Fuit hoc antiquissimum et propterea Vetus appellatum, teste Herodiano; incipiebat a Capitolii radicibus, ubi nunc Septimii arcus est, et secundum longitudinem ad S. Mariam novam, ubi Titi arcus, protendebatur: secundum lat. a Palatini radicibus, ad viam sacram et Saturni aedem pertingebat. Nonnumquam simpliciter Forum dictum est, aliquando Latinum seu Latium: non raro Palladium, ab aede Palladis, plerunque Romanum, a dignitate Urbis, quod prae ceteris esset orantissimum, propter aedificia, et frequentissimum, propter iudicia. Propert. l. 4. Eleg. 4. v. XI.

Atque ubi nunc terris dicuntur iura subactis,
Stabant Romano pila Sabina Foro.

Eleganter id describit Plaut. in Milite Glor. Habuit in circuitu undequaque tabernas, per pilas distinctas, quibus nomen aut ab opificibus, aut a situ, aut a numero. Aedificia, quibus insigne fuit, enumerat Onuphr. Panvin. l. de Urbis regionibus; nec non Bernardus Gamuccius Antiqq. Rom. Italice scriptis. Mentionem hic [orig: hîc] saltem Rostrorum faciam, quae ibidem fuere [orig: fuêre], et statuae Marsiae coronati, ad quam litigantes convenire solebant. Horat. Serm. l. 1. Sat. 6. v. 119.

Deinde eo dormitum, non sollicitus, mihi quod cras
Surgendum sit mane; obeundus Marsyae.

E regione Marsyae Libonis fuit tribunal, ubi foeneratores conveniebant inter porticum Iuliam et arcum Fabianum, ut vet. Interpres Persii scribit etc. Reliqua apud praefatos Auctores reperies, quibus adde Georg. Fabric. in sua Roma. Hinc phrases Forum agere, indicere, ponere: quarum postrema [orig: postremâ] utitur Manil.

--- Nec non lascivit amores
In varios, ponitque Forum.

Ubi Scalig. abicit curam Fori; cui Barthius adstipulatur, ponere pro seponere sumens. Salmas. pro cognitore scenicus exsistit et Foro renuntiat. Gronov. vero, ponit Forum, i. e. in mensa statuit alveum sive tabulam lusoriam: ex Suet. in Aug. c. 71. qui Forum aleatorium calefacere ait. Habuere [orig: Habuêre] et Athenienses sua Fora iuxta Legem: *pa/ntas2 *)aqhnai/ous2 laxei=n ei)s2 ta\ *dikasth/ria, Athenienses in sua quisque fora forte distribuuntur, sed de his vide supra in voce Dicasteria: et plura de Foris Rom. apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 9. c. 7. equo saltem pauca haec addam: Comitium partem fuisse Fori Romani, in quo Rostra erant, et praeter quinque supra memorata, in quibus ius dicebatur, fuisse quoque Salustii Forum, in monte Quirinali, quod post Africanam Praeturam Sallustius emit, una cum hortis, qui et nunc Sallustiani apellantur. In eo loco hodie S. Susannae aedes est.

Fora urbis Romae, quae negotiantibus inserviebant.

Argentarii Fori meminit Vitruv. ut Archimonii Victor. Aurelii mentionem facit Cic. Boarium. Ceditium, de quo vide Festum. Cupedinarium. Esquissini meminit Appian. Iugarii recentiores. Olitorium. Pecuarium. Pistorium. Rusticorum sive Suburanum. Suarium: quibus adde Agonium etc. Alex. ab Alex. GEn. dier. l. 2. c. 12. tredecim recenset Fora: P. Victor l. de urbis regionibus: septendecim enumerat: Decem Fororum mentionem facit S. Ruffus. Onuphr. Panvin. novendecim recenset, in sua Regionum descriptione. Nec omittendum Forum rerum Furtivarum Suburra sc. uti infra videbimus. Ut de Foro rerum venalium, in civ. Atheniensi, aliquid addam, ibi Agoranomi, Graec. *)agorano/moi, Magistratus erat, Veteribus passim memoratus, ob l. *)ayeudei=n kata th\o a)gora\n. Harpocration *agorano/moi oi( ta/ tata th\n a)gora\n w(/nia dioikou=ntes2 a)/rxontes2. Proin illis curae erat, ne imponerent et fraudem facerent, sive venditores sive emptores: saepius enim Athenis usu venisse scribit Lysias, ut Sitonae, quo impunitius annonam flagellarent, falsa quaedam comminiscerentur et spargerent in vulgus. Imo adeo sancte legem hanc observatam voluere [orig: voluêre] Athenienses, ut Aristonici Lege cautum sit, ne Piscarii pisces minoris, quam indicassent, venderent: si secus fecissent in carcerem raperentur. Vide infra [orig: infrâ], ubi de Piscibus: quam vis haec cura Opsonomis in specie imcumberet. In universum vero rerum


image: s0296b

venalium in Foro cura penes Agoranomos erat, quieos, qui in Forum convenerant, si quid committerent in leges, flagris caedebant, Interpr. Comici Acharn. Iis vectigal pendebant, qui Athenas aliunde adportassent in Forum quidquam mercimonii. Unde Dicaeopolis apud Atistophanem dramate cit. anguillam a Boeoto sibi dare petit a)gora=s2 te/los2 Fori Tributum. Ita enim is,

*)agora=s2 te/los2 tau=ta ge/ tou dw/seis2 e)moi\.

Scholiastes: e)/qos2 h)=n to\ palaio\n tou\s2 e)n th=| a)gora=| pitra/skontas2 te/losdido/nai toi=s2 logistai=s2, ubi per logista/s2 intelligit *)agorano/mous2, Mos erat antiquus, a vendentibus vectigal solvi Logistis, vide Sam. Petit. Comm. in LL. Attic. l. 5. in. 5. Alii ab Agoranomis Sitophylaces erant, de quibus infra. Vide quoque ubi de Pantepolis: de Fori vero apud Romanos ornandi ab Aedilibus more, instituto circa A. C. 443. post partam de Samnitibus victoriam, Casaub. ad Suet. Iul. c. 10. uti de Fort subselliis, ad tempus solum exstrui solitis, horumque mancipibus, eundem Ner. c. 19. et de e)n a)gora=| *ma/ntesi infra in voce Sortes. Addam in ipso Foro piscario sive in ipsis Salariorum tabernis obsonia sua vorare sordidissimis solum quibusque et o)yefagesta/tois2 in usu fuisse. Talis Clio in Hedyli Epigramm. Athenaeo laudata l. 8. quod emendatum exhibet in Observationibus Arnobianis l. 8. Des. Herald. ubi et eodem modo accipi vult Antiphanis haec, apud aundem Athen. Ibid. p. 342.

*qoiniki\dhs2 de\ tauge/as2 q)o( fi/ltatos2
*)/andres2 palaioi\ o)yofa/goi toi=oi/ tines2
*(=ooi katabroxqi/zein e)n a)gora=| ta\ tema/xh.

Nec omittendum, uti in aliis celebrioribus urbium locis, sic et in Foro Agyrtas, et Circulatores omnis generis, stipem iam olim hominibus excutere solitos. Ita enim Augustin. de Mathematicis Tract. 4. in Ioh. Tendunt ad capiendos homines et hoc in plateis --- Quam infeliciter vani sunt homines, quibus capiendis in Foro tenditur. Et de Aegyptiis Circulatoribus Origenes c. Celsum l. 3. *kai\ pro\s2 ta\ u(po\ tw=n maqatw=n u(po\ *ai)gupti/wn e)pitelou/mena, e)n me/sais2 a)gorai=s2, o)li/gwn, o)bolw=n a)podome/nwn. Vide eundem Herald. ibid.

FORUM Adriani nunc est Voorburg, vicus in Hollandia, Cluv. teste.

FORUM Aleatorium occurrit apud Suet. iterum Aug. c. 71. Lusimus enimper omnes dies, Forumque aleatorium calfecimus. Nempe in plerisque urbibus inter loca Aedilem metuentia fuit is, quo convenire soliti Aleatores: quem Cic. ludum talarium, Quitilian. ludum talarem, Aug. Forum Aleatorium vocat. Forum enim dicitur locus omnis, concursu negotiantium celebris: ubicumque proin conveniebatur aleae causa [orig: causâ], bis Forum Aleatorium erat, non in foro tantum; etsi ibi quoque alea exerceri solita, sed non nisi ab hominibus perditis et profligatis, qui omnem existimationis suae curam posuissent. Cic Philippica 2. Hominem omnium nequissimum, qui non dubitaret vel in Foro alea [orig: aleâ] ludere, lege quae est de alea [orig: aleâ] condemnatum, qui in integrum restituit, is non apertissime studium suum ipse profitetur? E quibus apparet, grave flagitium Romae censitum fuisse, alea [orig: aleâ] in foro ludere. Unde Augusti verba non sic accipienda, quasi ille in Foro lusisset, sed ita locutus videtur, ad declarandum suum in ludendo studium et eorum, qui non parvo numero festi celebrandi gratia [orig: gratiâ] ad illum convenerant. Quare addit, forum calefecimus, venustissima [orig: venustissimâ] translatione etc. Is. Casaub. ad l. vide quoque supra, ubi de Alea.

FORUM Alieni Tac. opp. Aemiliae, apud Padum fluv. ubi nunc Ferraria urbs, Ferrara, teste Ioh. Boccatio, cum aliis, inter Bononiam 32. et Patavium in Bor. 48. ac inter Mantuam et Ravennam 50 a Verona vero 60. mill. pass.

FORUM Appii Cic. Hor. Ant. Ptol. et al. urbs Latii, olim Episcop. in finibus Volscorum, apud Pontinam Paludem, inter Ariciam, et Feroniam, ac inter tres Tabernas, et Tarracinam, a qua 12. mill. pass. recedit, Romam versus 48. prorsus excisa. Locus Cale nuove, seu Case nove Celso Cittadino, aliis li Maruti diversorium: aliis vero ubi Fossa nuova, monasterium, et Abbatia, quae loca omnia sunt proxima. Populi Foroappit Plin. l. 3. c. 5. Meminit Horat. Serm. l. 1. Sat. 5. v. 3.

--- --- Inde Forum Appi
Differtum nautis, cauponibus atque malignis.

Cluv. Brietio, et aliis, est locus nunc S. Donato dictus, aliquot tantum aedibus constans, intra paludes Pontinas, prope Asturam amnem, et 5. milliaribus ab ora maris Mediterranei: quamquam aliqui credant fuisse ubi nunc le Case nuove, diversorium inter Privernum, et Setiam, iuxta Pontinas pauludes.

FORUM Augustum sive Forum Augusti in urbe Roma, ab Ovid. l. 5. Fast. v. 552. memoratum:

Templaque in Augusto conspicienda Foro.

Vide infra, ubi fora urbis Romae describuntur.

FORUM Aurelii Ant. opp. erat Hetruriae, medium inter Centum Cellas, et Cosam, 25. mill. pass. utrinque distans, in ora apud Graviscas, prosus exstinctum.

FORUM Bibalorum Ptol. Fomillam, teste Moletio, opp. fui Hispaniae Tarraconensis, apud Aquiflavienses, nunc vicus in agro Aquarum Flaviarum, in regno Portugallico.

FORUM Calvisii Vet. Inscr. Calvisano, opp. Cenomanorum, in agro Brixiano, inter Brixiam 15. et Asulam 10. m. p. dissitum.

FORUM Cassii Anton. S. Maria Forcassi, urbs olim Episcop. Hetruriae, apud Vetrallam opp. quod nonnulli ipsum Forum Cassii ese conrendunt, inter Sutrium, et Viterbium ad 7. mill. pass. Nunc vicus est parvus prope Vetrallam opp. in provincia Patrimonii S. Petri, in Hetruria, Romano Pontifici subdita. 7. milliaribus distat a Viterbo in Austr.