December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0297a

FORUM Claudii [1] Ant. Ptol. Clodii Plin. l. 3. c. 13. Tolfanova, opp. Thusciae mediterraneum, apud oram australem, inter Bracenum, et Cornuetum, ab urbe Roma 38. mill. pass. in Occas. ubi aluminis minera Ferrar. Baudr. nunc in eius vestigiis conspicitur Oriolo, castrum provinciae Patrimonii S. Petri, teste Luca Holstenio. 4. milliaribus distat a lacu Sabatino in Occas, et 5. a Braciano in Circium, estque in Ducatu Braciani.

FORUM Claudii [2] alterum Ptol. Tarantaise teste Cenali, urbs Archiepiscopalis apud Alpes Graias, in finibus Allobroum, seu in Sabaudia. Aliis est Novalesa, opp. cum coenobio apud Alpes Cottias, a Segusio 4. mill. pass. interius distans: quod magis probatur: hoc enim in Italia est, non in Gallia; et a Ptolemaeo in Italia describitur, Ferrar. Baudr. urbs fuit Centronum, in Galba Narbonensi, quae nunc Moutiers en Tarantaise, urbs Archiepiscopalis et Tarantasiae caput, in Ducatu Sabaudiae, ad Isaram fluv. 4. leucis distat a Fano S. Ioh. Maurianensis in Bor. et a Comberiaco in Ort. Sansone Brietio, et aliis testibus. Valesio, Centronum fuit caput, qui apud Claud. Ptol. in Graiis Alpibus inque Italia locantur. Nomen inde, quod ibi Claudiusregionis praefectus primus ius dixisset, et quod hic iuridicus conventus esset. Postea urbs incertum quam ob causam, dicta est, Darantasia, recentioribus Tar antasia quod nomen non urbi modo, sed etiam toti tractui Alpino Centronum est attributum. Quippe et urbs ipsa in quibusdam tabb. Tarantaise vocatur, et regio Centronum la Tar antaise. Eginhardo in Vita C. Mag. interMetropoliticas civitates Darantasia recensetur, quod sincerum et incorruptum eius nomen est. Sedes Metropolis haec sub se duas habet, Sedunensem et Augustanam, ac plerisque a veteri aliquo Monasterio Monasterium vocatur, sicut Mimigarnaforda, urbs Westfalorum, Episcopatus sedes. Vulgo Motier [orig: Môtier] incolis: quaedam tamen tabb. Monstier en Tar antaise; nonnullae Moustiers exhibent, tamquam non Monasterium, sed Monasteria, urbs appellanda sit. Si qua Moneto Sabaudo fides, Dar antasiam sive Monasterium hoc Isara dividit interfluitque. Antequam Metropolitae fuit sedes, Placidi Valentiniani Principatu, ut et postea regnante in Italia Theodorico Ostrogothorum Rege una fuit de civitatibus provinciae Viennensis, ac Viennae subiecta: In ea proin Alcimus Avitus Viennensium Archiep. Basilicam S. Petri condidisse, ibique contionem adpopulum habuisse legitur. Vide Hadr. Vales. Not. Gall. in voce Centrones.

FORUM Clodii Plin. ut supra vide Claudii.

FORUM Cornelii Plin l. 3. c. 16. Anton. Ptol. et al. Cornelium Cic. quod et Syllae Forum appellatur, Imola, urbs Aemiliae seu Galliae Togatae, in Romandiola, apud Vatrenum fluv. inter Bononiam 20. et Faventiam in Ort. 10. mill. pass. Episcopal. sub Archiep. Ravennate, inde 24. mill. Bononiam versus. Populi Forocornclien ses Plin. et. Cornelienses aliis. Ferrar. Baudr. urbs fuit Lingonum, in Gallia Cispadana, Imola, nunc in Romandiola, in limite agri Bononiensis, et Ducatus Ferrariensis, sub dominio Romani Pontificis; estque culta, et elegans, 16. milliaribus a confinio ditionis Florentinae in Bor.

FORUM Decii Plin. l. 3. c. 12. fuit opp. Sabinorum, cuius hodie nullum prorsus exstat vestigium.

FORUM Diuguntorum Ptol. sive, ut habet textus Graecus, Iutuntorum, opp. fuit Galliae Transpadanae: quod aliis est Crema urbs, aliis Pictghiton, opp. cum arce firmissima, in finibus Cenomanorum, ad Adduam fluv. a Cremona 12. mill. pass. in Occas. Ticinum versus. Ferrar. Cluv. Sansoni, et aliis, est Crema, urbs permunita Galliae Transpadanae antea Ducatus Mediolanensis, nunc sub dominio Rei publicae Venetae, ad amnem Serium, Episcopal. sub Archiep Bononiensi. Habet ab Or. Cremonensem agrum, uti ab Occid. Laudensem. Vide Crema.

FORUM Domitii a Cn. Domitio Ahenobarba, abavo Domitii Neronis Aug. qui in Consulatu, Allobrogibus Arvernisque superatis, elephanto per provinciam vectus est, forte dictum. Fabregas, teste Varrerio, opp. Galliae Narbonensis, in Occitana regione, inter Nemausum 45. et Biteras 30. m p. ex Itinerario Antonini, a Caeserone 12. in Or. Ferrar. Baudr. Forum Domitii quibusdam est Fabregues, opp. ad Caulazonem amnem, in Occitania inferiori, 2. leuc. a Monte Pessulano in Occas. et una tantum a stagno Magalonensi in Bor. a Nemauso 30. mill pass. in Occas. Aliis autem, et melius, est Frontignan, opp. eiusdem tractus, ad stagnum Magalonense seu Lattaram, inter Biterras 30. mill. pass. et Nemausum 45. a Caeserone 20. in Ort. teste Sansone. Dicitur aliter Frontinianum; estque vino suo celebre.

FORUM Egurrorum Ptol. Medina de Rio Seco Villanovano, et aliis, opp. praeclarum Hispaniae Tarraconensis, in regno Legionensi, a Legione 15. leucis in Austr. a Vallisolero 8. in Afric. Asturicam versus 14. vel certe non longe, Ferrar. Sansone teste, erat opp. Asturum, ubi nunc castrum Monte Furado, in Gallaecia, ad fluv. Burviam, 12. leucis a Luco Augusti in Austr. Brigaetium versus.

FORUM Flaminii Plin. l. 3. c. 14. Strab. l. 5. p. 227 Ptol. Forfiamme, urbs Umbriae Episcopal. a Longobardis eversa: locus adhuc nomen antiquum retinet, a Fulginio, quod illi in Episcopali horiore successit, 3. mill. pass. Nuceriam versus. Sunt qui Forum Flaminii nunc Fulginium dici putent, cum ex Plin. et libro Conciliorum urbes diversas esse constet, quae eodem tempore Episcopalem sedem habuerunt [orig: habuêrunt]. In manuscripto Seldeni *fo/ros2 *flabini/ou.

FORUM Fulvii Plin. l. 3. c. 5. quod et Valentinum, Valenza, opp. amplum Liguriae, impositum Pado fluv. in Gallia Cispadiana, ab Alexandria 7. mill. pass. in Bor. Ticinum versus, unde 27 abest, Ferar. Baudr. opp. est munitum Ducatus Mediolani, in colle, ad Padum fluv. Captum fuit a Gallis A. C. 1656. sed postea redditum pace ad Pyrenaeos confecta [orig: confectâ]; estque medium inter Casalem ad Occas, et Dertonam ad Ort.

FORUM Gallorum [1] Cic. App. Frontin. Castel Franco oppid. Aemiliae, seu Galliae Togatae, in via Aemilia, inter Bononiam


page 297, image: s0297b

(in cuius agro est) 14. et Mutinam 6. mill. pass. occurrens, Ferrar. Baudr. oppid. est agri Bononiensis, in ditione Pontificia, vix 2. milliaribus a confinio Mutinensi, et a Scultenna fluv. 8. autem a Mutina in Ort. Ei adiacet arx probe munita ab Urbano VIII. Barberino Pontifice Romano exstructa in tutelam illius tractus, et de ipsius nomine dicta arx Urbana, Forte Urbano vulgo, in ruderibus castri Leonis.

FORUM Gallorum [2] alterum Aut. Gurrea, teste Hieronymo Zurita, opp. Hispaniae Tartaconensis, in Aragonia, inter Caesaraugustam 5. et Iaccam in Bor. 14. mill. Hispanicis distans. Quibusdam est Zuera, oppid. ad Gallegum fluv. 5. leucis a Caelaraugusta in Bor. Aliis autem est Luna, castrum ad amnem Bielum, 8. leucis a Caesaraugusta versus Bor. et confinia Navarrae, 6. a Iacca in Afric.

FORUM Hadriani in Tab. Theodosiana memoratum, locus Hollandiae est, nunc Voorburg, quasi Foorburg, Hadr. Vales. in voce Batavia.

FORUM Iulium Plin. l. 3. c. 1. et r. Strab. l. 4. p. 184. Ptol. et Iulii, Freius. Plin. Colonia Octavianorum, in nummo Aug. Col. Iulia Octavianorum: in nummo Domitiani Col. For. Iul. in nummo Neronis Col. Pacens. Class. a paco nempe Pacensis, et classe Aug. Caes. cuius navale Fuerat, Classica: Huc enim, ad Gallicum littus tuendum, rostratas naves cum remige valido miserat, Tac. Hist. l. 2. c. 14. l. 3. c. 43. Urbs est Galliae Narbonensis, Episcopal. sub Archiep. Aquensi, unde et a Massilia 600. stadiis, teste Strab. l. 4. p. 184. abest in Ort. in ora Provinciae littorali, inter Nicaem et Telonem 10. et 12. leucis. Forum item Iulium. Tac. et Ptol. Cividal d'Austria alias, nunc Cividal del Friuli, teste Leandro et Lazio, ac aliis, colonia et urbs Carnorum, ab Utino 8. mill. pass. in Bor. ab Aquileia 22. in Circium, quod et Castrum Iuliense Diacono dicitur. Forum praeterea Iulium Plin. qui populos Foroiulienses memorat, Friuli et Patria a Venetis, quibus paret, Friaul Germanis, quae, et Carnia veteribus, regio est Italiae, Venetiae pars, inter Marchiam Tarvisinam, et Histriam ac Noricum contenta. Cuius Utinum caput est, et conventus iuridicus. Vide Leandr, deser. Ital. Blondum, et I. Candidum in Aquilegiensium Hist. Eius meminit Fortunatus in vita S. Martini l. 4.

Inde Foro Iuli nomine Principis exi.

Ferrar. Baudr. Forum Iulii, Freius, urbs est Provinciae in valle, Patria Cnaei Iulii Agricolae, viri consularis, qui Tacito socer fuit, ac Valerii Paulini, Vespasiani Aug. Procuratoris, et Ducis. Sita est intra paludes, dim idia leuca ab ora maris Mediterranei, 13. leuc. a Telone in Ort. et 4. a Fano S. Eutropii in Bor. ad ostia fluv. Argentei, qui vulgo Argence, alias Argens, a colore aquarum nomen habet. Hunc Lepidus Ep. ad Cic. nuncupat flumen Argenteum, data ex Ponte Argenteo: qui locus sic appellatus est, a ponte amni imposito. Arenae huius Argentei fluv. Foroiuliensium portum illum tam eximium olim, implevere [orig: implevêre] ac obstruxere [orig: obstruxêre]: ut arenae Rhodani oram Gothiae importuosam reddidere [orig: reddidêre]: ac post Ludovici IX. regnum, ab Aquis Mortuis, portu ante celeberrimo, recessit mare 3. aut 4. mill. pass. Videtur autem fuisse Forum Iulii caput olim Suelterorum, vel Selterorum. Hic [orig: Hîc] Amphitheatrum, opus Rom. Hadr. Vales. Not. Gall. Ep. est sub Archiep. Aquensi, cui etiam Parlamento subest. Colonia fuit illustris Romanorum, Iulii Caes. nomine insignita, an quia ibi armorum officina, an quia commercii aut Praefecti sedes. Bis terque a Gothis, et Saracenis vastata, nihilominus hodieque illustria servat antiquitatis monumenta: Amphitheatrum ferme integrum, aquaeductum admirandum 10. leucarum, statuas, tripodem e quo Oracula olim fundebantur, inscriptiones innumeras. Sedes Ep. esse coepit sec. 2. sed primus, cuius apud Auctores mentio, Acceptus est, qui Concilio Valentiae habito A. C. 374. interfuit, quo se ipsum criminis arguit scriptoribus ignoti, ut a functione Episcopali liberaretur: Secundus, cuius meminere [orig: meminêre] Auctores, est Kilianus, cui Leontius Martyr, Theodorus, Victorinus, etc. succesere [orig: succesêre]. Inter Episcopos eius porro fuere [orig: fuêre] Ioh. XXIII. Pont. Rom. Vilhelmus Amicicus Patriarch. Hierosolymit. tresque alii, Cardinalitio murice tincti. Vide Moret. Dict. Hist. et praeter illum, Strab. l. 4. Plin. l. 3. c. 4 Tac. l. 2. c. 63. et l. 4. c. 5. et in vita Agric. c. 4. Melam l. 2. c. 5. Baron. in Ann. Robert. Gall. Christ. Sammartan. tom. 2. p. 568. et seqq. Saussaeum Mart. Gall. Savaronem in Sidon. Apollin. Baralim Chron. Lirin. Nostradamum et Bouch. Hist. Prov. du Tour vita [orig: vitâ] S. Leontii, Guesnaeum part. 1. c. 42. Cassiani ill. etc. Forum Iulii item, urbs Carnorum, nunc Cividad di Friuli dicitur, ad Natisonem fluv. sub dominio Rei publicae Venetae, et in agro Foroiuliensi ab ea dicto, 15. mill. a Goritia in Occas. et ad radices Alpium. Prodita fuit A. C. 612. a Gisolphi Ducis victi caesique vidua Romilda, Casgano victori, cuius nuptiis inhiabat, sed hic data [orig: datâ] libidini promissa [orig: promissâ] nocte prostitutam militibus palo transfixit: Filiae vero dissimiles matri, ascititio foetore mammas inficientes pudicitiam conservarunt, Aimon. l. 4. c. 5. etc.

Acceptos aliis Panchaia mittat odores,
Nobis, virginitas quo mage tuta, placet.

Forum Iulium autem, seu Foroiuliensis provincia, pars est Italiae ubi alias Carni populi, nunc Friuli, et aliquando Patria del Friuli, Gallis le Frioul; totaque subest dominio Venetorum, exceptis Aquileia [orig: Aquileiâ], et Goritia [orig: Goritiâ], quae parent Austriaco. Nomen haec regio quibusdam nacta videtur a Iulio Caes cuius ibi legiones


page 298, image: s0298a

stativa habebant, aliis, aliud sentientibus. Utinum caput est, reliquae urbes Tergeste, Gradisca, Aquileia, Goritia caput Comitat. cognom. Palma, a Venetis ante aliquod tem pus condita, etc. Vide Leandr. Albert. deser. Ital. p. 484. et seqq. edit. Venetae A. C. 1581. Cluv. Introd. Geogr. l. 3. c. 35. et c. Rogaudi Ducis Foroiulii rebellionem, illo capite truncato, sedavit Carolus Magnus A. C. 776. Berengarium dem Ducem creavit Carolus Calvus Imp. A. C. 876. etc.

FORUM Lebuorum Polyb. Plin. Ptol. seu Lebevorum, aut Libycorum, et Lebetiorum, (varie enim, Leandro, et Ortelio testibus, legitur, qui Plin. et Ptol. citant, apud quos neque Lebui, neque Lebetii leguntur) Borgo Lavizaro, teste Merula, et Leandro, opp. Insubriae, in agro Novariensi, a Novaria 5. mill. pass. distans, Casalensem urbem versus. Forte Forum Libicorum, quorum meminit Ptol. vel Lebuorum, quos memor. Polyb. Ferrar. Baudr. vicus est Ducatus Mediolanensis, in agro Novariensi, et 5. milliaribus a Novaria in Austr. Mortariam versus distat.

FORUM Lepidi urbs Italiae, in Gallia Cisalpina, Regio nunc, sub dominio Ducis Mutinae. Vide Regium Lepidi.

FORUM Licinii seu Liciniforum apud Plin. l. 3. c. 17. vulgo la Pieve d'Incino, teste Leandro, opp. olim Insubriae, nunc pagus agri Mediolanensis, a Mediolano 30. mill. pass. in Bor. distans.

FORUM Limicorum Puente de Lima, teste Floriano, et Ponte di Lima, opp. Hispaniae, in finibus Bracarum, in regno Portugallico ad Limium fluv. a Bracara urbe 4. leucis in Bor. distans.

FORUM Livii Plin. l. 3. c. 15. Ant. Forli, urbs Galliae Togatae, Episcopal. sub Archiep. Ravennate, unde 16. mill. pass. abest, in via Aemilia, media inter Faventiam, et Cesenam urbes Romandiolae, utrinque 10. mill. pass. distans. Populi Forolivienses. Ferrar. Baudr. urbs est lepida, ditionis Pontificiae, in Romandiola provincia 12. milliaribus a Ravenna in Austr. 4. autem a Civitate Solis, et a confinio Etruriae in Bor. Alias Principes habuit proprios. Episcopal. sub Archiep. Ravenn. Patria Blondi, Raineri qui Bartoli praeceptor, etc. Leandr. deser. Ital. etc.

FORUM Narbasorum Ptol. opp. Hispaniae Tarraconensis, in finibus Asturum, excisum: locus Arvas hodie. teste Morali, nominatur, inter Legionem, et Ovetum. Ferrar. Baudr. est opp. Callaicorum, in confinio Lusitaniae, ad Durium fluv. nunc forte Torro de Moncorvo, in Portugallia, ut dignoscitur ex situ, Sansone, et Brietio testibus, 9. leucis supra Lamecam in Ort. Sed longe ab Asturiis distat.

FORUM Neronis Ptol. urbs Galliae Narbonensis, in Occitania, cuius populi Foroneronienses, et Lutevani Plin. l. 3. c. 4. Vide Luteva. Aliis est opp. Provinciae, cis Druentiam fluv. quod quibusdam est Forcalquier, Comitatus cognominis caput, in colle, medium inter Segusteronem ad Caeciam, et Aptam Iuliam ad Afric. 2. leucis a Druentia fluv. iuxta rivum Laye dictum. Olim fuit cum tit. Comit. A. C. 900. in divisione filiorum Bosonis II. Inter titulos Galliae Regis Nostradamus, et Bouch. Hist. Provinc. Sed aliis hoc est Alaunium Antonini et tabb. Peuting.

FORUM Novum Plin. l. 3. c. 12. urbs fuit Sabinorum, apud Oretum opp. excisa, in eodem loco ubi nunc, urbe deleta, Ecclesia Episcopalis superest, vulgo Vescovio dicta, teste Luca Holstenio, et ut colligitur ex verteri inscriptione illius Ecclesiae. Est et Forum novum ex veteri inscriptione opp. Galliae Togatae, seu in Gallia Cispadana, et in territorio Parmensi, ad Tarum fluv. a Parma 10. mill. pass. Fornovo pagus, Ferrar. Baudr. vero hoc Forum Novum, castrum est, 10. milliar. a Parma in Afric. Dicitur vulgo a Gallis Fornove. Hic [orig: Hîc] inter Carolum VIII. Galliae Regem Neapoli reversum, et Confoederatos Italiae Principes acris pugna, qua [orig: quâ] ille victus et impedimentis exutus est, Paul. Iov. l. 4. A. C. 1495. Aliter Mezeray, in Carolo VII. Vix uno milliari distat a Taro fluv. Alias Foronovanum dictum fuit.

FORUM Popilii Plin. l. 3. c. 15. vel Pompilii, vulgo Forlimpopoli, urbs olim Episcopal. sub Archiep. Ravennate, nunc opp. (sede Episcopali Britinorium proximam urbem translata [orig: translatâ] ) Aemiliae, in Romandiola, inter Forum Livii 4. et Cesenam in Ort. 6. mill. pass. occurrens. Populi Foropopilienses Plin. l. 3. c. 5. Urbs a Grimoaldo Longobardorum Rege A. C. 700. primum, deinde ab Aegidio Cardinale Legato in Italia A C. 1270. eversa est, sedesque Episcopalis Britinorium recepta.

FORUM Segusianorum Ptol. Feurs, teste Dalechampio, opp. Gall. Celticae, Forestiae regionis opp. primarium, a Lugduno 8. leucis in Occas. Arvernos versus. Sunt qui etiam Forum Sebusianorum legunt, quod Bourg en Bresse esse dicunt, opp. Galliae Celticae, inter Lugdunum, et Matisconam, cui propius est, regionis Brixiae, inter Sabaudiam, et Burgundiam, Comitatus caput. Sed apud Ptol. Forum Segusianorum duntaxat legitur. * *tetousianw=n in manuscripto Seldeni. Ferr. Baudr. est opp. Forensis superioris caput, ad Ligerim fluv. 6. leucis a Rodumna in Austr. et totidem a Fano S. Stephani in Bor. Errant autem qui illud Bourg en Bresse esse dicunt, cum ab eo 15. leucis distet in Afric. Ita autem a Romanis videtur dictum, quoniam eo Segusiani convenirent, ibique disceptarent. Vetus lapis fabrorum lignariorum Forosegus consistentium meminit: Fabri Tignuar. Qui For. Segus. consistunt. Caput est pagi Forensis, Comitibus quondam suis incliti, hodie le Forest: qui dividitur in Superiorem, le haut Forest, qui inter Arvernam Lemanem, et Ligerim, et Inferiorem, vulgo le Forest absolute, qui trans Ligerim iacet.



image: s0298b

Oppida et castella agri Forensis.

Anemundi vel Chanemundi castrum, S. Chaumont in Infer. S. Bonniti, in super. Casulae vel Casella, Chaselles in Infer. Forum Segusianorum, in Infer. Mons Brusonis, in Sup. cap. reg. Mons Maurilloni Mont Morillon, in Super. S. Ragneberti ad Ligerim S. Rambert, in Sup. Rodumna Rovane, ibid. S. Stephani opp. in Inf. S. Valdomeris opp. S. Galmier, ibid.

FORUM Sempronii Strab. l. 5. p. 227. Plin. l. 3. c. 14. et al. Fossumbron, Fossombrone, Fossombruno, urbs Umbriae Episcopal. sub Archiep. Urbinate, inde 10. mill. pass. distans, ad Metaurum fluv. in Ducatu Urbinate,inter Fanum 15. et Callium in Austr. 10. mill. occurrens, Ferr. Baudr. locat 10. milliaribus ab Urbino in Ort. Brietius tamen credit Forum Sempronii 5. inde distasse milliaribus, ex eius ruinis excitatum Fossumbrunum. Ep. et metropolis Duc. Urbini. Destructa a Gothis, et Longobardis, dein commodiore loco de novo condita est, aliquo a ruderibus veteris intervallo. Hic [orig: Hîc] Malatesti, et Galeazi diu domini, Friderico Com. Urbinati illam reddiderunt [orig: reddidêrunt], A. C. 1440. Leand. Alb. descr. Ital. p. 288. edit. Ven. A. C. 1581. Vulgo Fossombrone.

FORUM Statiellorum P. Diac. Villa de Fo, opp. olim, nunc pagus agri Alexandrini, in Liguria, inter Alexandriam 4. Ovilias, patriam nostram, 2. mill. pass. distans, haud procul a Tanaro fluv. Ferr.

FORUM Tiberii Ptol. Keuserstul, teste Rhenano, opp. Germaniae superioris, ad Rhenum fluv. in Helvetia, inter Scaphusam 2. et Thermas superiores 1. leuca dissitum, a Basilea 10. in Austr. Constantiam versus, haud obscurum, Ferr. Baudr. oppid. est Helvetiorum, et Ep. Constantiensis, medium inter Basileam ad Occas.et Constantiam ad Ort. 5. leucis Helveticis utrinque distans, ad Rhenum fluv. Aliis est Zurzach, vide Certiacum, Zurzacum: et Cl. Ottonem IC. ad B. Rhenanum l. 3.

FORUM Traiani [1] apud Spartian. in Hadr. memoratur, ubi infinita [orig: infinitâ] pecunia [orig: pecuniâ], quae Fisco debebatur, privatis debitoribus in urbe atque Italia, remissa [orig: remissâ], syngraphas eum in Foro Divi Traiani incendisse, refert. Eiusdem meminit Capitolin. in Marco, quem auctionem rerum aulicarum in eo fecisse, ait. Et Lamprid. qui in Vita Severi scnbit, hunc Imp. statuas summorum virorum in Foro Traiani collocavisse, undique translatas etc. Sed et idem Iuv. indigitat Sat. 10. l. 4. v. 25. ubi dicit, Romanorum prima vota divitias esse,

--- Crescant ut opes, ut maxima ioto
Nostra sit arca foro ---

Ad quae verba, Senatores et ditiores in Foro Traiano arcas habuisse, atque in iis argentum et pecuniam deposuisse, ut ab incendio tuta esset, notant Eruditi. Vide quoque infra Opes.

FORUM Transitorium item Pervium, dictum est Forum Divi Nervae, in quo statuas colosseas vel pedestres nudas vel equestres; divis Imperatoribus locavisse omntbus, cum titulis et columnis aereis, quae gestorum ordinem continer ent, exemplo Augusti, legitur Alex. Sev. apud Ael. Lamprid. Vide quoque Aurel. Victor. in nerva.

FORUM Truentinorum Plin. l. 3. c. 15. opp. Aemiliae excisum, apud Britinorium, et Forum Popilii, ab eo 3. mill. pass. distans, a Britinorio 1, Cuius locus adhuc Tro incolis nominatur.

FORUM Valentinum Plin. l. 3. c. 5. vide Forum Fulvii.

FORUM Vibii opp. Galliae Subalpinae, seu, ut scribit Plin. l. 3. c. 16. Galliae Transpadanae, in cuius agro Padus fluv. conditus, rursus emergit, teste Plin. Quod opp. Leander non sine errore apertissimo Villach interpretatur, quae urbs est Norici, in Carinthia. Est autem Bibiena nunc, opp. Pedemontanae regionis, a Taurinis ad 22. mill. pass. in Occas. Populi Forovibienses Plin. Ferr. Baudr. opp. erat Taurinorum ad radices Alpium, nunc in Pedemontio. Quibusdam nunc est Bubiena, vicus in valle Lusernae, iuxta Peleum amnem. Brietio est Castel Fiori, aliis autem Paisana, vicus in eo tractu, ad Padum fluv.

FORUM Ulpium apud Iul. Capitolin. in Marco, Multinobiles bello Germanico sive Marcomannico --- interierunt [orig: interiêrunt], quibus omnibus statuas in Foro Ulpio collocavit: Idem est cum Foro D. Traiani. De Foro Castrorum, quod haud longe a Praetorio; de Foro item Coloniarum, in medio oppidi sic poni solito, ut inde quatuor porrae Coloniae conspici possent, vide Salmas. ad Solin. pag. 670. et 671.

FORUM Voconii Plin l. 3. c. 4. Ant. opp. Galliae Narbonensis, quod varie indigitant. Nam Pinetus illud Chambery urbem, caput Allobrogum, seu Sabaudiae, interpretatur (quod potius est. Civaro.) Alii Freius urbem Provinciae maritimam esse volunt. Sed ex Antonini Itin. et ipso Plin. neque Chambery, neque Freius, esse potest, cum a Foro Iulio 12. sive, ut alii codices habent. 22. mill. pass. ex Antonini Itin. distet. Consulendi sunt in hac re regionis periri. Ferrar. Baudr. in Provincia, nunc est Draguignan, urbs culta, intra montes, 4. leucis a Foro-Iulio in Occas. et 6. a Fano S. Eutropii in bor. Sansone teste. Hon. Bov. tamen existimat fuisse ubi nunc opp. le Luc, in Provincia, 6. leucis a Fano S. Eutropii et a Foro-Iulio in Occas. 4. autem a Draguignano in Afric.

FORUM Vulcani Strab. l. 5. p. 243. Campi Phlegraei Plin. l. 3. c. 5. et Solino, la Solfortata, locus est Campaniae, apud Puteolos, inde 2. mill. pass. Neapolim versus distans, in morem ingentis theatri ignes perpetuos emittens, et sulpur gignens.



image: s0299a

Fora urbis Romae ex P. Victore.

FORUM Archimonii ubi aedes S. Nicolai Archimonii.

FORUM Augusti ubi nunc templum S. Hadriani, Romano vicinum.

FORUM Boarium ubi templum S. Georgii, inter Romanum, et Tiberim.

FORUM Caesaris ubi porticus est Faustinae Aug. uxoris, Romano proximum; cuius meminit Ovid. l. 3. Trist. Eleg. 1. v. 27.

--- Haec sunt fora Caesaris, inquit.

FORUM Nervae apud Capitolium, inter aedes S. Hadriani, et S. Basilii.

FORUM Olitorium nunc Piazza Montanara, ad theatrum Marcelli, inter Capitolium, et Tiberim.

FORUM Palladium apud Romanum, ubi aedes S. Andreae in Pallata, cuius meminit Mart. l. 1. Epigr. 2. cuius Epigraphe ad Lectorem ubi libri venales.

Limina post pacis, Palladiumque Forum.

Hoc Panvinio, et Famiano Nardino testibus, idem est atque Forum Nervae

FORUM Piscarium apud tiberim fluv. et theatrum Marcelli, inter Boarium, et Olitorium.

FORUM Romanum apud porticum Faustinae, in Capitolium, et Palatinum, in quo Vestae templum erat.

FORUM Sallustianum apud hortos Sallustianos, inter aedem S. Susannae, et Salariam portam.

FORUM Suarium apud vetus Columnensium palatium, et montem Quirinalem.

FORUM Traiani [2] proximum Foro Nervae, inter Capitolium, et montem Quirinalem.

FORUS in navibus to\ kata/s2rwma, frequentius in plur. Fori, ta e)/kria quoque Graecis, i. e. tabulata. Poeta, Aen. l. 4. v. 605.

Implessemque foros flammis -----

At de navibus Taprobaniticis Plin. magnitudo alterna ilium ad forum, Ubi dicere vult, plana fuisse illarum latera, sicut forum, et eiusdem quoque cum foro magnitudinis; uti locum explicat Salmas. ad Solin. p. 1117. Hinc vox ad Circum translata, in quo Fori Liv. dicuntur, e)/kria doura/tea culi/nois2 ske/lesin e)pikei/mena, furcis vel sustentaculis ligneis imposita spectacula, in quibus stans promiscue populus cum spectaret antiquitus, Tarquinius Priscus Patribus Equitibusque distincta loca attribuit, in quibus sibi quisque istiusmodi Foros exstrueret. Superbus postmodum publica [orig: publicâ] impensa [orig: impensâ] Foros mansuros faciendos curavit, genere et forma [orig: formâ] a prioribus non diversos (nisi quod isti opere fortuito et sine arte magis properati ac furcis simplicibus impositi essent) hincque publicos appellatos Liv. l. 45. qui manserunt [orig: mansêrunt] usque ad extrema Reip. tempora, donec per am bitum Circi porticus aedificavit Caesar, de quibus suo loco dicemus, vide quoque infra in voces Spectaculum. Apud recentioris aevi, Revum inprimis Aragonicarum Scriptores, Forus seu Fori, Hispanis Fuero, Lex vel consuetudo Municipalis. Gloss. MSS. Fori, Edicta Regalia. Marca Hist. Beneharn. l. 5. c. 2. n. 12. Foros appellari putat, nopn tam Consuetudines municipales, quam Ius ipsum publicum, et privilegia, quibus utuntur Civitatum incolae, cum ea, quae contractus, successiones, testamenta et formulas iudiciarias spectant, Usaticorum et Morum appellatione videantur donari in vett. Chartis. At unum idem que has voces sonare, censet C. du Fresne: qui proin Foros Gothice appellatos potius vult Consuetudines municipales, quod iura contineant, quibus in Foris seu Iudiciis uti liceat. Michael del Molino in Repertorio Foror. Aragon. Fori Aragonum, inquit dicuntur Leges, quia Legum dispositionem Fororum vocabulum comprehendit. Infra, Fori Aragonum dicuntur Statuta etc. Hinc Forista, apud eundem, pro Legista, Decretista, qui Foros diligenter legit vel commentatus est. Ita autem vocat is Dom. Ximinium Petri de Salanova Iustitiam Aragonum; quem non semel laudat Hieron. Blanca, ut et Vitalem Ep. Oscensem de quo idem Molin. p. 72. et 159. Vide C. du Fresne Gloss.

FOSI pop. Germaniae, Cheruscis finitimi. Dietmerscher teste Althamero. Sed aliis Fossewerde, tractus Frisiae occidentalis, ubi non longe Fosete ins. vulgo Amelandt, teste Hier. Verrutio. Baudr. Saxones, ubi nunc Ditmarsia, Holsatiae pars. Soli Tac. memorati de Morib. Germ. c. 36.

FOSSA [1] una est quatuor viarum, totius Angliae celeberrima. Vide Icenorum stratum. Item tumulus, sepulchrum. Unde Fossarius Hieronym. l. 7. de Ord. Eccl. qui mortuos curat sepeliendos, primus in Clericis ordo. Vide Henr. Spelmann. Gloss. Arch.

per FOSILEM Chartae inhaerentem investitura vide suo loco. Est autem Fosilis idem cum Ina quod vide.

FOSSA [2] apud Stat. l. 5. Sylv. 3. v. 93. et seqq.

Illic Oebalio non finderet aera disco.
Graiorum vis ulla virum [orig: virûm]: non arva rigaret
Sudor equum [orig: equûm], aut putri sonitum daret ungula fossae:

Locus est, ad equorum cursum effossus, et comparatus, de quo vide Barth. Animad. adl. Apud Skenaeum ad Regiam Maiest. l. 1. c. 4. §. 2. ubi quaedam placita criminalia pertinere dicuntur maxime ad eos, qui habent et tenent curias suas cum socco et sacca, furca et fossa etc. est caverna seu locus in terra defoslus, aquisque repletus, ubi feminae furti damnatae immerguntur. Scribit enim Spelmann. apud Scotos in usu fuisse delinquentes masculos furca [orig: furcâ] suspendere feminas puteo vel fossae immergere, idque privilegii habere intra do minia sua Barones, quod fossae et putei vocent. Aliter vor sumitur,


page 299, image: s0299b

apud Gervasium Dorobern. A. C. 1195. Mense Decembri Iustitiae, qui vocantur Errantes, missi per Angliam ab Archiep. Cantuariensi, fuerant apud Cantuariam, ibique per Ministros Regis, iudicio aquae mandati sunt, vel perierunt [orig: periêrunt] criminosi, qui ad regiam pertinebant coronam. Qui vero ad Archiep pertinebant, in fossa Archiep. apud Westgate salvati sunt. Similiter qui ad Priorem et Conventum etc, Hic [orig: Hîc] enim Iudicium aquae frigidae omnino indigitari videtur. Pertinet ad fossae supplicium, quod scribit Tac. de Mor. Germ. c. 12. Proditores transfugas arboribus suspendunt, ignavos et imbelles et corpore infames, coeno ac palude, iniecta insuper crate; mergunt, apud. C. du Fresne Gloss. Vide quoque infra in voce Puteus. Apud Romanos vero Fossam fodere, tunicis interioribus solutis, inspectante reliquo exercitu, animum militaris ignominiae fuit genus, uti videbimus infra in voce Milites. Sed et Fossarum, in stratagematis usus, uti infra videbimus in voce Murices: in suppliciis item gladii securisque in voce Scrobiculus. A Fossa, orta est vox Fossatum, apud citerioris aevi Scriptores, pro loco castrorum ipsisque castris, quod castra vallo et fossa circumcingerentur, quemadmodum [orig: qûemadmodum] vox Graeca xa/rac, quae fossam significat, similiter ad castra significanda, hincque ad urbes, ubi castra olim posita, denotanda adhibita est, uti vidimus. nempe sicut urbes ita et castra fossis muniri solita. Sed et Circum veterem Romanum fossa [orig: fossâ] per tria latera ducta ingenti aquam admisisse, diximus supra ubi de Euripis. Agri quoque fossis sulcisque a se invicem distinguebantur, unde limites agrorum hoc nomine passim veniunt, apud Agrimensoriae rei Scriptores vide infra Sulci. Etiam unus ex tribus alveis seu canalibus, quibus mari Alexandriam adibatur, ta/fros2 i. e. fossa, dictus est, Plin. Solin. Strab. ut videbimus infra in voce Posideum; quo nomine hodieque multis in locis maritimi portus indigitantur, fossitii praesertim, Graece o)ruktoi\, quibus xutoi\ lime/nes2 oppositi, de quibus vide Salmas. ad Solin. p. 480. qui etiam de Fossione vineae. Veterum triplici seu pulveratione pluribus agit p. 512. et seqq. etc.

FOSSA Canopica , qua [orig: quâ] navigatur Alexandria [orig: Alexandriâ] Canopum. Strab. et Steph.

FOSSA Cimbrica , quam nullam volucrem supervolare posse, scribit Antigonus in Mir ahilibus.

FOSSA Clodia , vulgo Chioza, urbs Venet. Ep. sub Patriarcha Veneto, in ora, inter Hadriam et Venetias, 25. m. p. Vide Clodia Fossa; post Clugia.

FOSSA Cloelia , Dionys. *kloili/as2 ta/frous2 vocat. Liv. etiam pl. num. Fossas habet l. 2. ubi de C. Martio Coriolano, Postremum ad urbem a Pedo ducit, et ad Fossas Cluilias 5. ab urbe. m. p. castris positis populatur inde agrum Romanum. Plutarch. de eadem re in vita Marcii, *peri\ ta\s2 legome/nas2 *kleilei/as2 ta/frous2 katestrate/deuse tessara/konta th=s2 po/lews2 stadi/ous2 a)festw/s2.

FOSSA Corbulonis , Leck, teste Ortel. fluv. Batavorum in Hollandia, a Corbulone ex Rheno derivatus, Tac. Ann. l. XI. c. 20. spatio 23. m. p. Mosae congrediens ad Crimpam pagum.

FOSSA Drusiana , fluv. Germ. infer. in ducatu Geldriae, a Druso ex Rheno derivatus, vulgo Ysel, vel Yssel Tac. Ann. l. 2. c. 8. Ort. Verius pars Rheni, in Isalam fosla [orig: foslâ] deducta, ad Drusoburgum, vulgo Doesburg Ferr.

FOSSA Magna , Graece *ta/fros2 mega/lh, it. simpliciter Fossa, locus Meseniorum clade nobilis. Tertio enim belli Messeniaci II. defectionis autem 4. Anno 3. Olymp. 24. Praelio inter Messenios ac Lacedaemonios instante cum Arcades Messeniis auxilia tulissent, Aristocrates Arcadum Rex ab Lacedaemoniis pecunia corruptus, cum iam iniretur praelium, Arcadibus abductis, Messeniis laevum cornu et aciem mediam nudavit: quos sic destitutos Spartani agmine circumdato cingunt et periculo minimo victoriam sibi vindicant. Hinc itaque Aristomenes, reliquis praelii collectis, in Eiran montem serecepit, de qua re vide in hac voce, plura vero apud Paus. in Messeniacis.

FOSSA Mariana , Ptol. Gall Narbon. urbs, ad alterum ex Rhodani ostiis sita, ita dicta a Fossa propinqua, quam Marius ex Rhodano duxit in viciniam. Strab. l. 4. p. 183. Gallice Aigues mories. Baudr. nunc vicus Fos, in Prov. in ora maris Mediter. 1. leuc. a Maritima, et sinu Astromela, in Occ. versus ostia Rhodani, a quibus 3. leuc. distat in Ort. prope Campos lapideos.

FOSSA Messanicia , nunc Canal di S. Alberto, locus, quo naves ex Pado in mare Ravennam usque, per Padusam paludem deducuntur.

FOSSA Neronis , Licola, teste Sanfelicio, fossa, quam Nero ex sinu Baiano Hostiam usque perducere tentavit.

FOSSA Nova , Monaster. Ord. Cisterciensis, in Latio, 50. m. p. Roma [orig: Româ]. Hic [orig: Hîc] obiit Thomas Aquinas. In planitie, ad pedes montium. Vix. 2. mill. a. Priverno, totidem a Paludibus Pontinis, in via Roma [orig: Româ] Neapolim versus.

FOSSA Serpentis , vide supra Canales.

FOSSAE locus Galliae, in Gallia Narbonensi olim, hodie in Provincia, vulgo Fos, a Fossis Marianis proximis nomen accepisse videtur. Certe Gesta Dagoberti circa A. C. 950. composita in capitulo 18. quum Massliliam, Fossas, Valentiam Lugdunumque innctim commemorant, Fossarum nomine vicum istum Fos, haud dubie designant. AB eo dictus est, ager Fossensis, vulgo terroir de Fos, proximus Maritimae quam vulgo Martigiam vacant. Hadr. Vales. Not. Gall. in voce Maritima Avaticorum. Idem nomen fuit loco ac Monasterio, inter Castellum Chastelet et Namurcum sito, in dioecesi Leodicensi, ad fluviol. Gervernam, non procul a fluv. Sabi: qui Foss vulgo nuncupatur, alias Fosse, cum melius Fosses diceretur. Nomen a situ habet, et Vossuense Monasterium olim appellatus est. Vide Vossuense Mon.

FOSSAE Papyrianae Tuscorum civitas. Ptol. Fosdinovo nunc, sub proprio March. 3. mill. a Macra fluv. 4. a Sarzana in Caec. inter Apuam, et Massam.