December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 304, image: s0304a

FRANCIA [3] vulgo la France, regiuncula est regni Franciae sic dicta, in prov. Ins. Franciae, inter Lutetiam ad Austr. et Silvanectum ad Bor. versus Fanum S. Dionysii, Monmorancium, et Gonessam, et extenditur tantum ad aliquot leucas in illo tractu. Sed eius periere [orig: periêre] limites.

Urbes Franciae propriae seu Ins. Franciae clariores:

Bellovacum, Beauvais. Compoendium, Compiegne. Crepiacum, Crepy en Valois. Fanum S. Dionysii, S. Denys. Latiniacum, Lagny. Laudunum, Laon. Lutetia Parisiorum, Paris. Medunta, Mante. Meldunum, Melun. Nemosinum, Nemours. Noviodunum, Noyon. Pisciacum, Poissy. Pontisara Pontoise. Silvanectum, Senlis. Suessiones, Soissons.

FRANCIA [4] Parva Franza curta, regiunc. Italiae, in ditione Veneta, et in agro Brixiano, dicta a Francis, qui illic consederant post victum a Carolo Mag. Desiderium Longobardorum Regem.

FRANCHENDALIA vulgo FRANCKENDAL olim coenobium fuit, ubi colloquium, auctoritate Frid. III. Elect. cognom. Pii habitum est, inter Orthodor. et Anabaptistas, A. C. 1571. Belgis postea exulibus, circa A. C. 1574. asylum, nunc urbs est recens Germ. probe munita, in Palat. ins. Vix una leuca distat a Rheno, et 4. ah Heidelberga in Occas. uti et a Spita in Bor. Alias capra fuit ab Hispanis, sed postea reddita Electori Palatino pace Monaster.

FRANCIACUM vulgo FRONSAC, castrum Galliae, in agro Burdegalensi, a Carolo Mag. fundatum, et nunc Duc. tit. insignitum, ad Duranium fluv. paulo infra Liburnam, vix 5. leuc. a Bur. degala in Ort.

FRANCICUS [1] nomen olim aureae apud Francos monerae. Sub Ioh. enim Rege Francici auri puri, Gall Francs d'orfin, cusi leguntur, in quibus Rex dextra [orig: dextrâ] gladium vibratum tenens, sago liliaro et armis militaribus instructus, equo vestito ac liliato insidet: In aversa parte cruce florida [orig: floridâ] conspicua [orig: conspicuâ]: pond. 3. d. 1. gr. pretii 20. s. pond. 63. ad marcam Par. Quem imitatus Carolus V. eadem figura [orig: figurâ] et pondereillos recudi cutavit. At Francic argentei, Gall. Francs d'argent, cum Regis capite laureato, et H. coronato in crucis centro in lilia et flores desinente, solitaque inscr. SIT NOMEN etc. prodierunt [orig: prodiêrunt] sub Henrico III. hodieque in usu sunt. Vide de utrisque C. du Fresne in voce Moneta p. 624. 626. et 646.

FRANCICUS [2] Sinus seu Gallicus Baye de France, sinus est parvus Africae, inora Guineae, prope prom. Leaenae vulgo Sierra Liona, sic dictus a Gallis, qui primi illas oras lustrarunt et inhabitarunt, A. C. 1384. FRANCISCA genus securis, quas ab usu Francorum ab Hispanis Franciscas appellatas, tradit Isid. Sic Francisci apud Aethicum in Cosmogr. alibique passim pro Francis: uti Spaniscum argentum, pro Hispanico, apud Anastas. in Vitis Pontific. Rom. etc. Cuiusmodi rerminationem muturatae videntur reliquae gentes, a Longobardis aut Sclavis, qui gentilitia et appellativa nomina plerunque in isc. efferebant, quod potissimum sollemne est etiamnum Dalmatis. Vide C. du Fresne Gloss. et Salmas. ad Capitol. in Maximin. At Francisci, in Constit. Frid. Imp. contra Patarenos, Haeretici quidam Waddingo, ad A. C. 1254. n. 16.

FRANCISCA [1] Alenconia filia Renati Ducis Alenconii, ex Margareta Lotharingica. Nupsit primo Francisco I. Ducis Longavill. dein Card. Borbonio, I. Duci Vindocin. ex eo mater Antonii, hinc avia Henr. IV. Francisci, Com. Anghiani ad Cerisolam victoris, Caroli Card. Ioh. in paraelio S. Quintini, occisi, A. C. 1557. et Lud-Princ. Condaei, etc.

FRANCISCA [2] Odeau Meditationes Sermones Bernardi Gall. vertit. Hilario Costus, elog. sem. ill. t. 2. edit. A. C. 1647. p. 731. Reges Galliae, et Navarrae.

FRANCISCUS [1] I. Gall. Rex cognom. Magnus, et Restaurator literarum, successit A. C. 1515. socero Ludov. XII. Natus Carolo Aurelian. Com. Engolism. ex Ludov. Sbauda, A. c. 1494. maritus Claudiae Francicae, quae Carolo Austr. iam erat desponsata. Ducem Mediolani se dixit, ob Valentinam proaviam suam, et validis nixus copiis, Imp. Aragoniae Rege Papa [orig: Papâ], Helvetiis licet renitentibus, hereditatem adivit, praelio ad Marinianum biduano victor. Hinc Eques a Bayardo creatus, mediolanum cum rota Lombardia obnoxiam habuit. Cum Helv. postmodum, virtute illorum motus, foedus iniit; a Leone X. rogatus Pragmatic. sanctionem ex parte sustulit, etc. Carolo V. in Imp. lecto, novae turbae ortae. Hic enim cum Navarram, iuxta pacta Noviodunensia, Henr. Albrerano non restitueret, Franciscus eam armis occupavit, moxque iterum nerdidit. Carolum Anglis iunctum Italia [orig: Italiâ] pepulit, sed Borbonio Connestabili, Carolo, ad Imp. deficiente, Mediol. amisit, et ad Bicoquam victus est; sicut vicissim Imp. Massilia [orig: Massiliâ] est depulsus. Hinc in Italiam: Mediol. recuperavit. verum praelio Ticinensi victus, et in Hisp. abductus, libertatem Flandria [orig: Flandriâ], Artesia, et Tornaco redemit. Sic iterum in Ital. translato bello, Neapolim frustra obsedit, Lucemburgum amisit, etc. Pace tandem Cameracensi, A. C. 1529. Eleonoram, sororem Caroli Austriaci, duxit, A. C. 1533. Massiliae, cum Papa, coniugium Henrici fil. et Catharinae Mediceae conclusit. Post haec, Sabaudia [orig: Sabaudiâ] occupata [orig: occupatâ] Carolum Galliam ingressum, iterum pepulit. Nicaeensi pace, et colloqulo cum hoste, bello rursus composito A. C. 1538. Quod mox iterum recruduit, cum Carolus per Gall. contra Gandavenses rebelles properant, et liberaliter a Francisco habitus, Mediol. Duc. restituturum se promisit, neque praestitit. Hic insigni victoria [orig: victoriâ] ad Cerisolam Galli, sub Francisco Borbonio, potiti, A. C. 1544. tandem iterum pax coalita. Obiit


image: s0304b

non diu post, A. C. 1347. Regni 32. Aet. 53. Professorum, in quacunque scientia, collegii fundator, Princeps plane egregius. Huic cum Petrus Castell, Matiscon. Ep. patentans, dixisset, credere se, Domini sui animam, simul atque e corpore excessisset protmus caelo receptam esse; periclitatus de vita fuit, nisi eum ruitus fuisset Ioh. Mendoza, accusatoribus respondens, Franciscum ad Purgatorium non morae faciendae causa [orig: causâ] divertisse, sed tantum, ut vinum illac transeundo, a pocillatove, pro more degustandum acciperet. Vide Thuan. l. 1. et 3. Liberalitate porro, clementia [orig: clementiâ], et magnificentia [orig: magnificentiâ] nulli secundus, nisi quod in sequiorem sexum pronior, et nimis arctum cum Turca, in Christianorum perniciem, foeduscoluit. Vide ulterius Gulielmum Paradinum, martin. et Gul. Bellaium, etc. Successit fil. Henricus II.

FRANCISCUS [2] II. fil. Henrici II. durit Mariam Stuartam Scotam, adhuc Delphinus, unde Rex Delphinus vocatus est. A. C. 1559. coronatus, a Duce Guisio, et Cardinali, fratre eius, qui posthabitis Regii sanguinis Principibus, rerum summam ad se trahebant, regnum turbari vidit. Sed et purior eo regnante Religio Galliae aftulsit, sub Condaeo hyperaspista: Colloquium Possiacenum habitum. Dein ad Fanum Germani, contra imagines, inprimis SS. Trinitatis, conclusum, opponente se exsecutioni Nic. Mallardo, Thuan. l. 28. et 29. Contra strage Vassiacena [orig: Vassiacenâ] polluta templa, et bellum intestinum exortum, Princeps Condaeus, per fraudem, in nassam pellectus, supplicioque destinatus; verum mox praematura [orig: praematurâ] Francisci morte A. C. 1560. Aet. 17. alia Galliae facies inducta est. Habuit successoreim Carolum IX. Fratrem.

FRANCISCUS [3] Delphinus Franciae, Britanniae Dux fil. Francisci I. ex Claudia, veneno Lugduni, cum pila [orig: pilâ] luderet, a Seb. Monrecuculi Ferrariensi, sublatus. A. C. 1536. qui a quatuor equis discerptus est. Bellai. l. 6. 7. et 8.

FRANCISCUS [4] Alençonius Dux, fil. Henrici II. Gall. Regis ex Catharina Medicaea, natu minimum, quem ut ad regnum eveheret mater, a Nostradamo monita, omnes suos quatuor filios regio apice fulsuros, ei Algerii in Africa regnum, ab Ortomanno petiisse dicitur. Iam ante pacem Gandavensem, et postea saepe ambitus, Belgarum primoribus, haud contemnendo ingenio, sed animi inquies, bellise ducem dederat, quod ad restituendam contra aulae iniurias Galliae libertatem, et pro quiete religionum sumi tum dicebatur: hinc fama ipsi popularis, et pace facta [orig: factâ] amplissimae possessiones. Sed famam brevi foedavit in socios versis armis, alienae saevitiae minister. Commendatus hoc tempore a Margareta sorore Belgis, decreto Ordinum vindex libertatis nominatur, addicunturque illi in praemium societatis oppida, quaecunque trans Mosam hostis possidebat. Advolat ergo A. C. 1578. cum exiguis copiis, Gallorum tumultuum eiectamentis, quos post violata passim hospitia, apud Binckium opp. deponit, hoc mox capto. Dein cum Casimiro rixatus, ultro ad hostes militem suum dilabi passus, brevi post in Galliam revertitur. Hoc absente plures dissidentium Belgarum nationes, sub imperium iterum ab Hispano redactae, ceterae Traiecti Batavorum arctiori foedere coierunt, atque suadente Auriaco, Francisco, Principatum detulerunt [orig: derulêrunt], A. C. 1581. qui Cameraco mox obsidione liberato urbis Princeps salutatur. Inde in Angliam transvectus nuptiis Elisabetae frustra inhiavit: in Belgium redux sollenni ritu, in Brabantia Ducis, in Flandria Comitis titulo imperium suscepit, indignante Belgarum nobilitate. Post haec Alosto occupato, dum fratetna auxilia frustra exspectat, atroci consilio, et desperationis pleno, quos desensurus venerat, opprimere statuit, Vilvorda [orig: Vilvordâ], Terenimunda [orig: Terenimundâ], Dicasmunda [orig: Dicasmundâ], et Dunkerka [orig: Dunkerkâ], ubi Gallorum praesidia praevalebant, subito raptis. Brugis, egregia [orig: egregiâ] Magistratuum arte elusus, Antverpiam infelicissime tentavit, A. C. 1583. cum suis fuga [orig: fugâ] capta [orig: captâ]. Exin retentatis Dunkerkae colloquiis, superstes fuit honoris, et dedecoris sui menses non amplius septendecim, confectusque aliis per libidines, aliis veneno, plerisque animi aegrimonia [orig: aegrimoniâ] creditur, communi fere omnium exitu, quibus infelicium populorum malis abuti libido est. Vide Hug. Grot. Ann. Belg. l. 4.

FRANCISCUS [5] cognom. Phoebus, ob pulchritudiem, fil. Gastonis V. Com. Fuxii, ex Magdalena, filia Caroli VII. Navarrae Rex, aviae Eleonorae successit, A. C. 1479. post dissidia Bellimontiorum, et Gramontiorum, Pompeiopoli coronatus, A. C. 1482. inde in Bearniam reversus, paulo post obiit, non sine veneni suspicione. Mariana l. 24. c. 19. et 22. l. 25. c. 3. etc. Belleforest. l. 5. c. 149.

Duces Britanniae.

FRANCISCUS [6] I. cognom. Dilectus, Dux Britanniae, fil. Ioh. VI. ex Iohanna, filia Caroli VI. A. C. 1442. Auctor Ordinis Spicae, Anglis varia loca eripuit, A. C. 1448. et 49. Obiit A. C. 1450. Aet. 37. Petro fratre successore relicto.

FRANCISCUS [7] II. fil. Richardi Britanni, Comitis Stampensis, ex Margareta Aurelian. successit Arturo III. A. C. 1458. Apud hunc quum Petrus Landaeus quidam, fil. tonsoris, plurimum valeret per An. 15. hinc non parva procerum indignatio. Gallicis negotiis, sub Ludov. XI. et Carolo VIII. cum se, sed nullo successu, immisceret, cum hoc pacem iniit. Obiit equi lapsu, A. C. 1488. ptinc. 30. Aet. 53. Parens, ex Margareta, Gastonis IV. filia. Annae, quae Carolo VIII. et post eum Ludovico XII. nupsit. Bouchard. Chron. et Ann. Brit. Argentraeus, Hist. Brit.

FRANCISCUS [8] Dux Lunaeburgicus, fil. Henrici cognom. Iunioris, mortui A. C. 1532. ex Margareta Saxonica; frater Ottonis, qui Harburgicos sevit et Ernesti, (a cuius filiis Dannenbergia et Cellensis lineae ortae sunt) Gifhornae habitavit; cum Ernesto fratre Augustanae Confessioni subscripsit, defunctus A. C. 1549 Princeps insigniter pius. Ei ex Clara filia Magni Ducis Saxoniae infer, A. C. 1547. ducta [orig: ductâ] non nisi filiae natae sunt, Cathatina et Clara, quarum illa Henrico Rutheno Burggtavio Misniae A. C. 1564. haec


image: s0305a

Bernhardo Principi Anhaltino, iterum A. C. 1572. Bogislao Duci Pomeraniae nupsit. Spener. Sylloge Geneal. in Fam. Brunsvic. Idem nomen medio fuit filiorum Henrici, Dannenbergiae lineae auctoris, Ernesto praefato geniti: qui natus ex Ursula Saxon. Lauenburgica A. C. 1579. Canonicus Argentinensis et Coloniensis, non procul Argentorato, torrente Renclio haustus, A. C. 1601. in Urbis huius summo Templo sepultus est. Idem paulo post.

FRANCISCUS [9] Dux Pomeraniae Occid. fil. secundo genitus Bogislai XIII. ex Clara praedicta, natus est A. C. 1577. Ep. post Patruum Caminensis, comitatis elogio fuit inclitus. Marirus Sophiae filiae Christiani I. Electoris Saxon. obiit A. C. 1620. successione fratri Bogislao XIV. Ep. itidem Caminensi, relicta [orig: relictâ]. Idem in Fam. Vandal.

FRANCISCUS [10] I. Dux Saxon. Lauenburgicus, fil. Magni II. qui primus tirulo Elector is Saxoniae, quo Maiores eius gavisi erant, abstinuisse dicitur, ex Catharina Brunsvicensi: in Monasteriensibus Anabaptistis compescendis nomen adeptus olim, demum A. C. 1578. ob senium, filio cognomini regimen tradidit; et biennio post, cum de Principatu filiorum contentiones maestus vidisset, mortuus est. Pater ex Sibylla Saxonica, filia Henrici Ducis A. C. 1540. ducta, praeter Franciscum, infra memorandum, plurium utriusque sexus liberorum. Filia Sidonia Catharina Wenceslao Duci Teschinensi, A. C. 1567. et Emerico Forgatschio A. C. 1586. Dorothea Wolfgango Brunsvicensi Duci A. C. 1570. et Ursula Henrico itidem Ducis Brunsvic. nupsere [orig: nupsêre]. Ex filiis Magnus III. in Suecia, A. C. 1560. ducta [orig: ductâ] Sophia [orig: Sophiâ] Gustavi Regis filia [orig: filiâ] plerumque aetatem egit, inde tandem eiectus: Henricus, Archiep. Bremensis, Ep. Osnabrogensis et Administr. Paderbornensis fuit; etiam Monasteriensi Episcoparui, ni Papa obstitisset, admovendus; ac licet Evangelicus, caelebs tamen mausit: Mauricius in Belgio, Ioh. Casimiro Palatino militavit: et Fridericus Praepositus Brem. et Canonicus Coloniensis, multa contra Gebhardum Trucsessium Archiep. egit, spe Electoratus adipiscendi, qua [orig: quâ] tamen ercidir, Thuan. l. 78.

FRANCISCUS [11] II. fil. prioris; olim in Belgio Alexando Farnesio operam militarem addixerat A. C. 1579. unde eius ope postea Mauritius frater, ab Hispanis in angustias redactus, servatus est. Decessit A. C. 1619. ex primo matrimonio Margaretae Pomeranae, filiae Philippi Ducis A. C. 1574. ductae, Pater Mariae, Philippi, qui patrem morte sua [orig: suâ] praecessit A. C. 1605. et ante hunc Augusti, ad quem morte Patris regimen devolutum est. Ex altero Mariae filia Iulii Ducis Brunsvic. A. C. 1584. Francisci Iulii, A. C. 1586. Iulii Henrici, A. C. 1587. Ernesti Ludovici A. C. 1589. Iulianae A. C. 1594. Francisci Caroli A. C. 1596. Rudolphi Maximiliani A. C. 1597. Hedvigis Mariae A. C. 1598. Francisci Alberti A. C. 1601. Sophiae Hedvigis, et A. C. 1604. Francisci henrici. E quibus Franciscus Iulius, obiit A. C. 1634. ex fecundo thalmo Agnetis filiae Friderici Ducis Wirtenbergici, pater quatuor filiorum, et trium alterius sexus, qui tamen omnes in infantia exstincti sunt. Franciscus Carolus, aliquandiu Electori Saxoniae militavit; cumque pro Suecis delectus ageret A. C. 1633. Ratzenburgo, a fratre Aug. exclusus, ac a Pappenhemio captus est. Inde ad Pontificios transtit, Italiam Frequenter invisit, ac tandem Neuhusii, nulla [orig: nullâ] ex tribus uxoribus relicta sobole, obiit A. C. 1660. Porro Franciscus Albertus, cum relicto Caesare se Suecis applicuisset, in praelio Lurzensi Regi praesto fuit, cumque deinde Wallenstenii consiliis participaret, a Crsarianis captus Egram, inde Viennam ductus: donec Koenigsmarckio fugato A. C. 1642. in Dorstensohnium ad Suidniciam incidens, superatusque et captus, ex vulnete, decessit, ex Christina Margateta Megapolitana, filia Ioh. Alberti Ducis nullis liberis relictis. Franciscus tandem Henricus, Franrzhagae habitavit, Suecicis auspiciis legionem duxit et ex Maria Iuliana Nassovia genuit utriusque sexus liberos, sed moriens A. C. 1658. tanrum filias duas habuit superstites, Erdmutam Sophiam A. C. 1644. et Eleonoram Carolam A. C. 1646. natas, quarum illa nupsit Gustavo Rudolpho Duci Megapolitano. Solus omnium stemma propagavit Iulius Henricus: qui Religionem Pontificiam amplexus, ex secunda uxore Elisabetha Sophia Brandeburgica Ioh. Georgii El filia, Iani Rezivilii vidua, A. C. 1628. ducta et seq. exstincta, genuit Franciscum Erdmanuum, in Evangelica Religione educatum, Suecorum aliquandiu militem in Polonia, atque Sibyllae hedvigis patruelis maritum; qui Patri successit, sed mox eius fata sequutus est, A. C. 1666. Eidem Henrico Iulio, ex tertia coniuge Anna Magdalena Poppelia, praeter filiam Mariam Benignam Franciscam natam A. C. 1635. et dein Octavio Piccolomineo Duci Amalfiratio nuptam, natus est Iulius Franciscus A. C. 1640. qui solus suae gentis spes, ex coniuge Hedvige Aug. Filia Christiani Aug. Com. Palatini Rheni, sobolem masculam exspectat. Renovata [orig: Renovatâ] Maiotum praetensione, deinceps cum Electore Saxoniae Ioh. Georgio II. transegit, et mutuae successionis pactum, inter utramque domum, inivit et obtinuit, A. C. 1671. Nunc in militia Imperii, inter supremos Duces, vide eundem Spener. in Fam. Ascanio-Anhaltina.

FRANCISCUS [12] Phillippus Dux Holsatiae, fil. Philippi, Glucksburgiae lineae Auctoris ex Sophia Hedvige Sa xo-Angrivaria, Ligeri mersus interiir A. C. 1650.

FRANCISCUS [13] Accursius Iurisconsultus Florentinae natus, Ius civile Bononiae, A. C. 1225. cum ingenii, atque industriae laude professus est. Vide plura de eo apud Hotomann.

FRANCISCUS [14] de Acolithis Aterinus, Iurecoss. Princeps dictus. Iason. in l. 2. ff. de Iurisdict. Omn.

FRANCISCUS [15] Albertinus Florentin. scripsit veterem novamque Romam: Item Epitaphia vett. Onuphr. praef. Comm. de Rep. Simlver. Voff. etc.

FRANCISCUS [16] Alciatus Cardin. Ius docuit Ticini, haeres honorum et eruditionis A Alciati adgnari, scriptis aliquot Iuridicis inclatuit. Ian. Nicius Pinacoth. 2. Vide et Alciatus Andreas.

FRANCISCUS [17] Alvares Hisp. auctor Relationis de Prebytcro Ioh.