CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

HUSTINGUM nomen olim Curiae supremae, Londinensis civitatis, a loco, ut Prytanaeum Athenis. Hus enim Saxonibus domus; et Ding, causa, res, lis, iudicium est: quasi Domus Causarum. Hoc singulis septimanis die Lunae teneri, mandavit Lex Eduardi Confessoris, quod hodie Martis die fit. Vide Hent. Spelmann. Gloss. Arch.

HUTCHINSONIA Angla, mulier callida, sagax et spiritus contumacis, ab Antinomis novis Angliae, Independentium genere, seducta Ecclesias Novae Angliae, mire hoc Sec. turbavit. Praetextu enim repetendi fermones Cottonianos (vide de Cottono Ioh. supra) Bostoniae furores illos, hincque in totam regionem dispersit: Legem nullum usum habere in adducendis hominibus ad Christum, Hominem esse unitum Christo, sine fide ab omni aeternitate, Sanctificationem non esse bonum signum status gratiae, Magistratui non oboediendum, et Synodus enim Nov-Anglica non tantum Fraternitatem (uti vocant, Presbyterio reiecto,) sed et Sororitatem, subiectum fecit privatae potestatis clavium, unde feminis in illa Independentium Congregatione, contionandi, disputandi et decidendi controversias suffragiis suis, ius concessum. Quo in genere Hutchinsonia ita aliquandiu invaluit, ut Cottonum quoque ipsum, Virum alias pium et doctum, in suas partes, inque errores gravissimos, cum multis aliis pertraheret. Tandem vero, iusto Dei iudicio, postquam monstrosos aliquot partus omnium cum horrore enixa esset, relegata in quandam ins. cum suis, ab Indis caesa, et ultricibus flammis consumpta est. Georg. Horn. Hist. Eccl. N. T. Period. III. artic. 3. cum Notis et Observation. Leydeckeri.

HUTINUS cogn. Ludovici X. Franc. Regis quod, ut quidam aiunt, dum adhuc puer esset, rixas et contentiones cum coaetaneis crebras excitaret: Nam hodieque de pueris Galli dicunt, Il aime le hutin, h. e. tintamarre, les querelles, strepitum tixasque amat. Vox, ut videtur, eiusdem originis, cuius Huesium est: quod, qui huz clamare solent, id potissimum seditionis ac contentionis excitandae causae faciant. Vide C. du Fresne in Gloss. et supra, in voce Huesium seu Hutesium.

HUTITAE Anabaptistae, a Ioh. Hutto: posteros se Israelis, ut Chananaeos extirparent, advenisse, delirantes: Diem ultimum praesto esse, ad quem cibo potuque homines praeparandos esse, dixerunt [orig: dixêrunt]. Sec. 16.

HUTTEN Ulricus, Eques Franco, eruditione inclitus, corpore exiguus, verum animo tam sublimis ac intrepidus ut, si in eius potestate fuisset, universum totum penitus invertisset. Poeta eximius, sed stylo acer, ut docent, quae in Erasmum, it. contra Curiam Rom. scripsit. Obiit in ins. quadam lacus Tigurini, A. C. 1523. Aet. 36. Catalogum scriptorum eius exhibet, in Elogiis Part. 1. Anton. Terssier.

HUUM vulgo HUY, opp. Leodiensis dit. medium inter Leodium ad Ort. et Namurcum ad Occ. ad Mosam. Fuit saepe eversum. cum castro in monte, 5. leuc. a Leodio. Aliter Huyum seu Huionum, it. Hoium, quod vide.

HUYA Ins. forte HOLYLAND, seu Ins. sacra, litori Northumbriae fere adiacens, 6. mill. a Bervico, et a conf. Scotiae in Austr. Bamburgum versus. Baudr.

HY Ins. Scotiae, monasterio S. Columbani olim celeberrima, momoratur Bedae Hist. Eccl. gentis Angl. l. 3. c. 3. etc. inde hodieque Ycolmkill, quasi Columbani cella, vide infra.

HYACINTHIA [1] Festum Apollinis sive Bacchi: Liberum enim eundem cum Sole esse, Aristot. scripsit, in deperditis Theologumenis, Macrob. teste Sat. l. 1. c. 18. et Ulpianus Rhetor ad Orat. Demosth. c. Midiam, ait, *ei)/per to\n *dio/nuson kai\ *)apo/llwna kai\ *(/hlion kalou=si, Quia Bacchum et Apollinem et Solem vocant. Maronem quoque idem sensisse, ostendit illud, in aurei operis l. 10. v. 315.

Inde Lycam ferit exemiptum iam matre perempta [orig: peremptâ]
Et tibi, Phoebe, sacrum:

Ubi Phoebum pro Libero dixit: huic enim sacrabantur e matre exsecti, idque quia similis horum origo sit ortui *dionu/sou seu Liberi, ut qui secto patris femore prodierit in lucem, vide plura hanc in rem apud Macrob. l. c. Sic itaque Lacones, in festo illo Apollinari, quod in Hyacinthi memoriam triduo celebrare solebant, hedera [orig: hederâ], Bacchico ritu, coronabantur, vide Gerh. Ioh. Voss. de Idol. l. 2. c. 14. et infra Hyacinthina itidem, nec non in Hyacinthus.

HYACINTHIA [2] plur. num. sacra nocturna a Lacedaemoniis instituta in honorem Hyacinthi pueri, ab Apolline disci iactu interfecti. Ovid. Met. l. 10. v. 219. Festum erat triduanum: quod ut tutius celebrarent Lacedoemonii, bello Messeniaco II. dierum XL. inducias cum Meseniis pepigerunt [orig: pepigêrunt]. Interea Aristomeni induciarum fiducia [orig: fiduciâ] securius vaganti, septem sagittarii Cretenses insidias faciunt captumque loris Pharetrarum vinciunt, e quibus quo pacto se expedierit, vide apud Paus. l. 4. adde Athen. l. 4. c. 7.

HYACINTHIDES quaenam sint non convenit inter auctores. Harpocration tradit Hyacinthi Lacedaemonii filias esse. In eadem. sententia est Apollod. qui quatuor eas memorat, Antheidem, Aegleidem, Eutheniden, et Lytaeam, mactatasque ab Atheniensibus ex vet. Oraculo pro salute publica ad tumulum Geraesti Cyclopis, Bibliothecae l. 3. Alii Erechthei filias fuisse tradunt, in quibus est Demosthenes Orat. Fun. Alii 6. commemorant Protogeniam, Pandoram, Procridem, Creusam, Orithyiam, et Chthoniam; atque ex his duas priores mactandas sese praebuisse in colle Hyacinthio, unde Hyacinthides dictae. Hygin. unam tantum memorat, Spariantidem, fab. 231. Meminit earum. Hesych. Voss. Erechthei fuere [orig: fuêre] filiae, qui Pandionem, in Atheniensium regno, excepit; sic dictae Demostheni Or. Fun. quia in Hyacintho pago immolatae, ut ait

Suid. Eaedem per exellentiam *parqe/noi, Virgines, vocitatae sunt, eodem auctore. Unde Graecorum exemplo Tull. pro S. Roscio, Mortes etiam Virgines Athenis, Regis, opinor, Erechthei filiae, pro Patria contempsisse dicuntur. Hae una cum Parente in Deorum propterea numerum relatae sunt; Et pater quidem, quia parusset Oraculo, dicenti, superiorem fore bello contra Eumolpum, Thracum Regem, si filiarum unam immolaret: filiae autem, quia et illa, quam Parens sacrificio destinarat [orig: destinârat], lubenti animo sese ad hoc obtulit; et soror, imo universae, ut alii aiunt, Sorores, sese pro salute Patriae, interemissent. Vide Gerh. Ioh. Voss. de Idol. l. 1. c. 13.

HYACINTHINA in Amyclaeo celebrari solita, ludi sacri, memorantur Strab. in conspiratione Eilotarum l. 6. p. 278. Vocata sunt et Hyactnihia, quae auctoribus Xenoph. Hellenic. l. 4. et Plutatch. in Agesilao, Lacedaemone agebantur. Ibi canebatur Paean, ad quem Amyclaei conveniebant. C. Palchal. Coron. l. 6. c. 30. Vide quoque supra Hyacinthia.

HYACINTHINUS Color eximius olim habitus. Hinc Panthea marito offert, cum aurea casside et armillis, *xitw=na porfurou=n podh/rh --- kai\ lo/fon u(akinqinobafh= tunicam purpuream talarem --- et conum hyacinthini coloris, apud Xenoph. Cyrop. l. 6. Circa Cyrieiusdem sepulchrum, apud Pasargades, a)nacuri/des2 *mhdikai\ kai\ stolai\ u(akinqinobafei=s2 e)/keinto ktl. braccae Medicae et stolae hyacinthinae iacebant etc. Apud Pers. Sat. 1. v. 32.

i. e. tricliniaris vestis mollior et coloris exquisitissimi. Quod ad aetatis suae mulieres solito comtiores referens Hier. Ep. 10. ad Fur. Hic aliqua, inquit, curi circum humeros hyacinthina laena est etc. Sed qualis proprie fuerit, ambigunt eruditi. Cum rubro purpureo plerique eundem faciunt, aut illi simillimum, sive ab hyacintho flore aut ab hyacintho lapide nomen habeat. Certe Virg. de flore Ecl. 3. air, v. 63.

h. e. purpureos aut subpurpureos; Nam ferrugo, color est vicinus purpurae subnigrae, Serv. Lapis quoque hyacinihus, vel violaceus describitur, scribitur, vel purpureus, sed dilutior. Plin. l. 37. c. 9. Quin rubinus noster ab Arabibus et Persis hodieque hyacinthus nominatur, quasi hyacinthini sit coloris: ut alia omittam. Tamen Caeuleum potius hoc nomine colorem indigitari, contendit Cl. Bochart. Namque et flori huius nominis caeruleum colorem tribuunt idonei Scriptores: Columella in Horto,

Quomodo Graeci quoque poetae kuane/ous2 u(aki/nqous2, ut observatum Salmas. in Solin. p. 997. Et lapis cognominis caeruleus ac caelo congener a multis describitur, Solino Martiano Capellae l. 1. Ambrosio in Apocal. c. 21. v. 20. Andr. Caesariensi, Hier. ad Demetriad. Ep. 7. Isid. Orig. l. 16. c. 9. Epiphan. de XII. gemmis, Aliis, apud quos hyacinthum et hyacinthinum colorem cum caelo et aere sexcentis locis videas conferri. Sic quia tabernaculi velum ex bysso, purpura, hyacintho et cocco fuit, Exodi c. 26. v. 31. in iis quatuor quaerunt Vetr. imaginem quatuor elementorum, terrae in bysso, quae ex terra; aquae in purpura, quae ex mari; aeris in hyacintho et ignis in cocco, propter coloris similitndinem, vide Ioseph. Antiqq. l. 3. c. 8. Origenem in Exod. Homil. 13. Theodoret. in Exod. Quaest. 6. Gregor. Nyss. l. de V. Mosis, Hier. in Ierem. c. 18. v. 9. et in Ezech. c. 16. v. 10. ut et c. 27. v. 24. etc. Diversus igitur a purpureo colore hyacinthinus fuit, non vero ab omni: Purpurae enim marinae duo sunt genera, quorum illud caeruleum, ex conchylii; hoc proprie purpureum fuit, ex purpurae proprie dictae sanie factum: qua de re vide pluribus agentem Bochart. praefat. Hieroz. Part. post. L. V. c. 11. et 12.

HYACINTHUS [1] Amyclae Spartanorum Regis fil. Eurotae nepos, eodem tempore a Zephyro et Apolline adamatus. Verum cum in Apollinis amorem propensior esset, aegre id ferens Zephyrus, amorem in odium convertit, Cum Hyacintho deliciis suis disci iactu dum sese exerceret Apollo, Zephyrus nocendi occasionem nactus, discum ab Apolline emissum flatu suo in caput Hyacinthi convertit, puerumque interemit. Cuius mortem cum aegerrime ferret Apollo, Tellus in amatoris Dei solatium, cruorem eius commutavit in florem sui nominis. Palaephatus paulo aliter. Ovid. Met l. 10. Nicander in Theriacis,

--- *karpo/n te poluqrh/nou *(uaki/nqou,
*(\on *foi=bos2 qrh/nhsen, e)pei\ r' a)kou/sios2 e)/kta
*pai=da, labw\n propa/roiqen *)amuklai/ou potamoi=o
*prwqh/bhn *(ua/kinqon, e)pei\ so/los2 e)/mpese ko/rshn
*pe/trou a)fallo/menos, ne/aton d' h)/race ka/lumma.

*)/enqa de\ *karnei/oio paragna/myas2 *(uaki/nqou,
*(/on pote kouri/zonta su\n *)apo/llwni noh/as2
*dh=mos2 *)amuklai/wn h)ga/ssato, mh\ *dii\+ *lhtw\
*skuzome/nh kai\ tou=ton a)nh/gagen' *au)ta\r *)apo/llwn
*ou)k e)da/h *zefu/rw| zhlh/moni pai=da fula/sswn.
*gai=a de\ dakru/santi xarissame/nh basilh=i,
*)/anqos2 a)nhue/chse parai/fasin *)apo/llwni,
*)/anqos2 arizh/loio ferw/numon h(bhth=ros.

Tumulus eius Amyclis sub signo Apollinis, Amyclides dictus est, et poetice Oebalides, Ovid. Met. l. 10. fab. 5. Ceterum inter Laconum fuit Heroas, cuius sacra in Apollinari festo celebrabantur. Unde illud Apollini et Hyacintbo peragi ait Paus. in Lacon. At solum Apollinem (quippe Deum, non Heroem) nominat Macrob. ubi supra: fortalle enim Spartani eius quidem memoriam festo Apollinari colebant soli interim Apollini sacrificabant. Quod si est, non ad Herocios hoc, sed divinos pertineat honores. Quomodo et iis, in honorem Timomachi (quo Duce Aegidae Lacedaemoniis opem tulerant, adversus Amyclaeos) eodem in festo solebat xa)lkeos2 qw/rac prosti/qesqai, aerea proponi lorica, ut est apud Scholiastem Pindari Isthm. Ode 7. Vide supra, in vode Hyacinthia. Inter opera Niciae Atheniensis, Plin. l. 35. c. 11. celebris Hyacinthi huius tabula, quam Caesar Aug. delectatus ea secum deportavit Alexandria [orig: Alexandriâ] capta: et ob id Tiberius Caesar in templo eius dicavit, memoratur.

HYACINTHUS [2] alius Lacedaemonius prioris ex Cynorta fratre nepos, Oebali fil. pater Hyacinthidum. Item pagus supra Sphendonios, ubi Erechthei filias immolatas esse tradit Suid. in *parqe/noi.

HYACINTHUS [3] Flos lugubres notas foliis praefert, et ex duplici fabula funus ostentat: altera, quae sanguine Aiacis florem asserit editum, cuius et nomen foliis inscriptum praefert, venis, quae per illum discurrunt, linearum ductu literas illas ai)\ ai)\ efficientibus; altera, quae notas esse luctus narrat, ob Hyacinthi, dilecti Apollini pvers, de quo supra, interitum. Plin. l. 21. c. XI. Unde inter inscriptos flores recensetur, de quibus vide C. Paschal. Coron. l. 3. c. 10. Sed quis ille flos, plerique ignorant: nec mirum, apud Maronem a pastore pastori hanc quaestionem pro inexplicabili propositam, notis illis versibus, Ecl. 3. v. 106.

Dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,
Nascantur flores inscripti nomina Regum.

Ubi poeta ad florem hunc et Aiacem alludit, de industria mentem, dicendo Reges et quibus in terris, obscuraus. Si quis enim putat, eum esse Hyacinthum, qui vulgo sic vocatur, quique sub hoc nomine a Dioscoride describitur, tota [orig: totâ] via [orig: viâ] via [orig: viâ] errat. Nec enim in illo discur rentes illae venae, nec lilii instar, nec ruber seu niger color, qui atrae saturataeque purpurae est, quae omnia poetae suo Hyacintho tribuunt, reperiuntur: sed ut plurimum coloris ex caeruleo pallisi, vel ex cineraceo purpurascentis est, ad lilii formam neutiquam accedens, Potius itaque aliis cosmosandalum, Hyacinthus ille fabularis vetustissimorum Graecorum; Salmas. Romanorum gladiolus est, seu vaccinium, curi/dos2 nomine Dioscoridi descriptum, quo Chymici ad tingendas vitreas gemmas, Galli ad hysginum inficiendum, Romani mangones ad tardandam ac coercendam venalium pubertatem, utebantur, uti plutibus rem hanc persequeitur ad Solin. p. 1222. et seqq. Certe et ex u(aki\nqion, vacindium primo, inde vacinium esse factum videtur, Idem p. 292. Fuit autem flos hic praecipuae inter coronarios olim nobilitatis, cuius laudes Bion carmine et Nicander integro libro, sed qui periere [orig: periêre] ambo, descripsisse leguntur. Et licet in luctu natus, ob hilarem tamen speciem, qua [orig: quâ] provenit (suave rubens hinc proprio epitheto poetis cognominatus) hilaritatis est et animi soluti index in corollam plexus, apud Anacreontem. Sic hyacintho florente redimitae virgines choreas instituunt, apud Theocrit. Idyll. IH. Eodem Musas veneratur Virg. Cir. et praesidem earum Apollinem Ecl. 3. Homer. inter lectissimos et odoratissimos flores, quos Iovi et Iunoni tellus substravit Il. c. etiam hunece recenset: In Cereris quoque Sacris, coronas huiusmodi, Chthoniis diebus Festis adhibitas, docet Paus. ut alia omittam. Vicissim vero, quia luctus indices notas praefert, hinc fortasse mos manavit hyacinthis sepulchra spargendi, indigitatus Prop. l. 4. Eleg. 7. v. 33.

Hoc etiam grave erat, nulla [orig: nullâ] mercede hyacinthos
Insicere et fracto busta piare cado etc.

Miscebatur omnibus floribus vernis: violae, serpyllo, croco, rosae, apud Theocrit. Id. 18. loto et croco, apud Homer. d. l. amarantho, apud Ovid. Fast. l. 4. narcisso, croco, aci, myrtae, l. 5. etc. Vide C. Paschal. Coron. l. 3. c. 10. Et supra passim. Alius est Hyacinthus flos, quem sic describit Franc. Pomey, Hyacinthus, Tuberosae persimilis, flores effert e tubulatis angustus, in calathi formam repandos, lilii divisura [orig: divisurâ] per oram reflexos, a medto plerumque, nonnumquam etiam ab imo caule, ad summum, nunc per ambitum, modo densata [orig: densatâ], modo rara [orig: rarâ] serie, digestos omnium sere colorum, Descript. divers. Hinc Hyacinthinus, primo quod ex Hyacimbo flore, inde quidquid speciosum ac pulchrum est. Sic capillitium formosum u(akinqi\nas2 tri/xas2, hyacinthinos capillos, vocat Lucian. de Imag. aliique passim, ut videre est supra, ubi de Coma Hyacinthina. Et Catull. formam Iuliae hyacinthinae pulchritudini assimilat, Epithal. Iul. et Manl. Carm. 61. v. 93. Quo factum, ut originem vocia nonnulli ex i)/os2, solus, et Attico ku/nqos2, flos, quasi solus flos, vel ex i)/on et *ku/nqios2, quasi viola Apollinis, arcessant etc. De colore supra dictum.

HYACINTHUS [4] Gemma inter ardentes, quas India mittit, Strab. memoratur, pantoi\wn a)nqra/kwn nomine illas comprehendenti, de quibus diximus aliquid supra in voce Anthrax. Eius genera Epiphan. quinque facit, quorum primum qalassi/thn vocat, proximum r(odhno\n, unde rubinum fecisse infimam Latinitatem, ait Salmas. cui rubinus noster Vererum hyacinthus est, Persis Arabibusque etiam num iaent, inde detorta [orig: detortâ] voce: quartum u(dare/steron et xaunai=on, quintum peri/leukon, quod circumferentiam habeat albicantem. Idem na)tibon, i. e. nativum hyacinthi

tertium genus vocat, manu et arte non elaboratum, vel a nativo colore, utpote qui inter roseum et dilutiorem, qualis proprie est pastellirubri seu foinikopaste/llou, quod natif inde Arabibus dictur. Vide Salmas. ad Solin. p. 1332. Plin. l. 37. c. 9. ubi de Iaspidum generibus, ita de hac gemma, Multum ab ea (amethysto) distat hyacinthos, tamen e vicino descendens. Differentia haec, quod ille emicans in amethysto fulgor violaceus, dilutus est in hyacintho. Primo quoque aspectu gratus evanescit, antequam satiet, adeo que non implet oculos, ut pene non attingat, marcescens celerius nominis sui flore. Hyacinthos Aethiopia mittit, --- praeferuntur Indicae --- Optimae sunt, quae in collatione aurum albicare quadam argenti facie cogunt. Funda includuntur perspicuae. Hinc hyacinthizontes gemmae, quae ad Hyacinthum propius accedunt, ut berylli hyacinthizontes, de quibus Salmas. ubi supra, p. 1107. etc. Hyacinthis radiantes galeas habet in voce hac.

HYADES stellae 7. in capite Tauri, quae quoties nascuntur, vel occidunt, pluvias creant, unde et nomen acceperunt [orig: accepêrunt], a)po\ tou= u(/ein, quod est pluere. Ovid. Fast. l. 5. v. 165.

Ora micant tauri septem radiantia flammis
Navita quas Hyadas Graius ab imbre vocat.

Idem Trist. l. 1. Eleg. x. v. 16. Fast. l. 3. v. 105. l. 4. v. 676. et 677. l. 6. v. 197. Met. l. 3. v. 595. Vide A. Gell. l. 13. c. 9. Fabulantur poetae has Bacchi natrices fuisse quae et Dodonides nymphae vocatae sunt, a Dodona Epiri civitate: quae tum Iunonis iram vererentur, fugerentque Lycurgi Regis saevitiam, a Iove in caelum sunt translatae. Alii tradunt, Atlantem ex Aethra uxore Hyan fil. suscepisse, septemque puellas, quarum haec sunt nomina, Ambrosia, Eudoxa, Pasithoe, Corone, Plexauris, Pytho et Tyche, quae cum fratrem a leone devoraturm implacabili luctu prosequerentur, dolorisque magnitudine extabescerent, Iovis miseratione in 7. stellas sunt conversae, et, ut in perpetuum maneret tantae pietatis restimonium, a fratris nomine Hyades appellatae, A Latinis Suculae dicuntur, quod propter maximas, quas ex ortu suo afferunt, pluvias, luto gaudere videantur, tamquam sues. Nic. Lloyd.

HYADETAE Ins. mel. Stadae Camd. septem Ins. Gall. les sept Isles, in ora Bor. Britanniae min. versus Trecorium.

HYAENA Graece u(/aina, ex u(=s2, porcus, quod dorsum eius setis quasi suillis rigeat: aliter ga/nos2, apud Aristot. Iesef Turcis et Afris. Dabuh Arabibus, hisce describitur Plin. l. 8. c. 30. Collum et iuba continuitate spinae porrigitur, flectique, nisi circumactu totius corporis, nequit. Multa praeterea mira traduntur. Sed maxime sermonem humanum, inter pastorum stabula, assimulare, nomenque alicuius addiscere, quem evocatum foras laceret. Item vomitionem hominis imitari, adsollicitandos canes, quos invadat. Ab uno animali sepulchra erui, inquisitione corporum. Feminam raro capi. Oculis mille esse varietates, colorumque mutationes. Et quibusdam magicis artibus omne animal, quod ter lustraverit, in vestigio haerere --- plurimae gignuntur in Africa etc. Ubi quod de magica potestate huic animali a Vett. tributa habet, exsequitur pluribus Salmas. ad Solin. p. 1087. et seqq. Vide quoque infra in voce Nodus hyaenae. Ceterum Hyaena, in Glossis vett. zw=on, bellua, et apud Arnob. l. 7. Cur non et canes et ursos et vulpes et camelos et beluas et leones: unde apud Iul. Capitolin. in Gord. III. pro, Belbi, item Hyaenae X. reponit, Belbi, i. e. hyaenae X. et Belbus, pro beluus, hocque pro bellua, h. e. hyaena, positum esse, docet, describens hoc animal pluribus Sam. Bochart. Hieroz. Parte prior l. III. c. 11. e quo unum hoc de modo capiendi illud adspergo. Busbequius Ep I. de Leg. Tur. Aiunt, inquit, hyaenam, quam ipsi Zirtlan vocant, sermonem intelligere humanum, proptereaque a venatoribus hunc in modum capi. Accedunt ad eius cavernam, quam ex ossium cumulo deprehendi facile est. Subit unus cum fune, cuius partem extremam foris sociis tenendam relinquit: ipse identidem pronuntians, Ioctur, Ioctur, icela, illam se non reperire, illam non adesse, introrepit. Quod paulo aliter natrans Abrah. Ecchelensis Maronta Not. ad Abdarachmanum De propriet. Anim. c. 24. Huiu, ait, animalis venatio omnium lepidissuma et singularis est. Nam musico concentu adeo mulcetur et mansuescit, ut frequenter hoc venationis genere capiatur, quod ita fit. Ubi de antro seu latibulo constiterit, ad eius ostium sua pulsant venatores instrumenta et cantiones quasdam occinunt. Unusque eorum semper dicit, Dabaha est hic [orig: hîc], alter vero respondet negando, Dabaha non est hic. His per aliquod temporis spatium cantatis, egreditur animal illud cicuratum ac totum mansuetum, omni feritate deposita [orig: depositâ], et hospitibus blanditur, et ipsi hospites, sed adblandiendo canum imponunt ori et fune collum adstringunt et ducunt captivum etc. Porro coitu Hyaenae leaenam Aethiopicam corcottam parere, Plin. docet ubi supra; nec obstat, quod idem alibi id anim alis ex cane et lupo conceptum facit; hyaena enim lupo, leo cani similis. Vide supra in voce Crocotta. Hinc Hyaenetta, diminut. unde factum ginetta vel genetta, animal in Hispania frequens, et nomine ac maculis aliisque nonnullis Vett. hyaenam referens. Indidem Sacra quaedam Hyaenica, quod in iis mulieres hyaenae, sicut viri leones, vocarentur, olim dicta fuisse, monet Salmas. Not. ad Commod. Lamprid. Vide quoque infra in voce Mithra; et praeter Auctores laudatos, eund. Salmas. ad Solin. ubi multa insuper hanc in rem, et de hyania gemma, in oculis hyaenae inventa, et de pisce u(/aina, varia habet. p. 335. et seqq. Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progr. Idol l. 3. c. 7. ubi de sententia Palladii et Plutarchi, Hyaenam non tangi fulmine; c. 54. ubi, an quotannis sexum immutet, disquirit; c. 59. ubi de eius sollertia; et imitatione humani sermonis fabulose ei tributa; c. 60. ubi de inimcititia illius cum pardali et canibus, et c. 70. ubi de Aegyptirum commento, Hyaenae pelle indtum vulnerari non posse: Alios. Species Hyaenae, Slavis Rosomacha dicta, in Sept. frequens est, et Nobilibus, pellis tratia [orig: tratiâ], eximie appetitur, ut infra videbimus in hac voce.