December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 558, image: s0558a

HYGRIS civ. Sarmatiae Europ. Ptol. Sabardi Villanov. Tabardi Moletio: in ora maris Euxini, seu Moeotidis, inter ostia Tanais et Gerri fluv.

HYI Susianae populi. Plin. l. 6. c. 27.

HYLA [1] seu ILA vulgo YLE, ins. Scotiae, fere rotunda, ad Austr. Iurae Ins. circuitus 45. mill. Scot. circiter; 14. mill. a Scotia et Cantira prov. in Occ. 10. a parte Bor. Hiberniae. Ibi tantum aliquot castra cum opp. Kilcholmkil. Scribitur et Yia Ins. et 25. mill. a Mula ins. in Austr. 48. a Novanto prom. in Circ. abest.

HYLA [2] aliis HYLAS fluv. Mysiae Asianae, Prusiam urbem alluens, ubi fons et lacus, ab Hyla puero ibi submerso dictus: de quo Virg. Georg. l. 3. v. 6.

Cui non dictus Hylas puer, aut Latonia tellus?

Plin. l. 5. c. 32.

HYLACTOR nomen unius ex canibus Actaeonis a)po\ tou= u(laktei=n, i. e. a latrando impositum. Ovid. Met. l. 3. v. 224. --- --- Acutae vocis Hylactor.

HYLA [3] Phocensium colonia, postea Elae dicta. Suid. Strabo l. 6. p. 252.

HYLAEA sive HYLEA regio parva Sarmatiae Asiat. ad oram maris Euxini. Val. Flac. Argon l. 6. v. 74. Movit et Hylea supplex cum gente Syenen. Nic. Lloyd. Baudr. reg. Scythiae Eur. seu parvae, in qua Georgi seu Agricolae Scythae, versus Boristhenem, et Nomades seu Pecuarii Scythae versus Pontum Eux. et Sinum Carcinitem, ex Sansone. HYLAEUS, Centauri nomen a silvis deductum, qui a Pirithoo invitatus ad nuptias, conspecta [orig: conspectâ] permotus, et cum violentus ei esse conaretur, a Lapithis prohibitus est. Virg. Georg. l. 2. v. 457.

Et magno Hylaeum Lapithis cratere minantem.

Horat. Carm. l. 2. Ode 12. v. 5.

Nec saevos Lapithas et nimum ero
Hylaeum. ---

Item canis Actaeonis, Ovid. Met. l. 3. v. 213. Hylaeusque ferox nuper percussus ab apro.

HYLAMI urbs Lyciae, Steph.

HYLAS [1] fil. Theodamantis, quem Hercules rapuit. Cum enim ex Calydonia, occiso Oenei pincerna [orig: pincernâ] fugeret, venissetque cum Deianira et Hyllo fil. ad Dryopes, et esurienti puero, cum Lichas paedagogus abesset, a Theodamante aliquid cibi postulasset, ille autem denegasset, arreptum unum ex bobus Theodamantis mactavit, atque coxit. Quamobrem Theodamas, convocatis popularibus, arma adversus Herculem movit: et quamvis in ea pugna pene oppressus suerit Hercules, tamen victoriam obtinuit, et occiso Theodamante Hylam fil. eius secum abduxit, quem postea unice dilexit, secumque cum reliquis Argonautis Colchos navigans duxit. Verum cum inter remigandum Hercules remum suum fregissert, una cum Hyla navi egressus est, ut alium in Mysiae silvis quaereret; Invalescente autem aestu, cum siti premeretur, Hylam cum urna ad Ascanium fluv. misit, ut inde sibi quam afferret; Verum cum ripa altior esset, quam ut stans haurire posset, procumbens in pectus Hylas urnam emanibus amisit: quam cum subito recipere conaretur, pondere eius demersus est; Quae res poetis occasionem dedit fabulandi, Hylam a Nymphis fuisse raptum. Hercules autem cum Hylas nusquam compareret, casum eius tam aegre tulit, ut relictis Argonautis, Mysiam totam oberrans, Hylam quaereret. Hylas, secundum aliquos non ab Hercule amatus, sed eius fil. fuit: quod testatur Socrates ad Idotheum, additque non ab Hercule, qui pater erat, turpiter amatum, sed a Polyphemo. Et mira de eo est inter scriptores Graecos varietas: siquidem plures quidem Theodamantis filium fuisse volunt, inter quos sunt Apollonius et Mnaseas. Euphorion vero Euphemi, eius qui a Neptuno amatus est. Hellanicus Theomenetis. Strabo l. 12. p. 564.unum ex Argonautis Herculisque socium fuisse scribit, qui cum in Bithynia aquatum egressus esset, nec comparuisset, creditus est a Nymphis raptus; eique instituta sunt quaedam apud Prusienses, in quibus per montes vagi Hylan vocant, quasi in illum inquirendum egrediantur. Urbs etiam cognominis exstructa. Idem fere refert Solin. dicens, in Bithynia lacum esse nomine Hylam, in quem Hylan Herculis delitias cecidisse credunt, in cuius memoriam sollemni tripudiatione Populus lacum circumit, Hylan voce clamans. Hunc apollonius ab una tantum Nympha raptum tradit. Theocritus a tribus, quas his appellat nominibus *eu)ni/ka kai\ *ma=lis2 e)/arq' o)ra/wsa *nuxei=a. Nicander ab omnibus Nymphis raptum scribit, similiter et Orpheus. Onasus primo tw=n *)amazonikw=n veriorem narrat Historiam, non raptum scilicet a Nymphis, sed in fonte submersum. Anticlides autem in Deliacis, non Hylam scribit aquatum egressum, sed Hylum ac postea non comparuisse. Fuerunt [orig: Fuêrunt] autem multi Herculis amasii Hylas, Philoctetes, Diomus et Phryx, a quo urbs Libyae. Dionys. Perieg. v. 807. De Cio fluv. loquens,

*tou= pot' e)pi\ proxoh=|sin *(/ulan h(rpa/cato nu/mfh
*)otrhro\n qera/ponta pelwri/ou *(hraklh=os.

Iuv. Sat. 1. l. 1. v. 164.

Aut multum quaesitus Hylas, urnamque Secutus.

Stat. l. 1. Sylv. 5. v. 22. l. 3. Sylv. 4. v. 43. et Theb. l. v. v. 443. l. 8. v. 507.



image: s0558b

Quantum non clamatus Hylas.

Propert. l. 1. Eleg. 20. Theocritus de Hyla,

--- *tri\s2 me\n *(/ulan au)/se.

Virg. Ecl. 6. v. 43. et 44.

His adiungit, Hylam nautae quo fonte relicium
Clamassent: ut littus Hyla Hylaomne sonaret.

Val. Flacc. Argon.

Rursus Hylan, et rursus Hylan per longa reclamant
Avia, respondent silvae, et vaga certat imago.

Sed Cui non dictus Hylas puer? Hylas etiam histrio, cuius meminit Macrob. l. 2. Sat. c. 7. et Plin. l. 5. c. 32. Ovid. de Art. Am. l. 2. v. 109. Nic. Lloyd. Vide et hic [orig: hîc] infra.

HYLAS [2] Pyladis Pantomimi illius celebris, qui iuxta Bathyllum sub Aug. floruit, discip. cum canticum quoddam saltaret, cuius clausula erat, to\n me/gan *)agame/mnona, sublimem ingentemque se faciebat, ut verba illa exprimeret, Non tulit hoc Pylades, atque ut errorem eius castigaret, exclamavit e cavea, *su\ makro\n, ou) me/gan poiei=s2, Tu longum, non magnum, facis. Quare a populo coactus idem canticum saltare, cum ad eum locum, quem reprehenderat, pervenisset, expressit Agamemnonem cogitantem; nihil enim magis convenit magno Duci, quam pro omnibus cogitare. Quae Ducis cogitantis imitatio multum pa/qous2, sed et multum morae, habuit. Salmas. ad Vopisc. in Carino.

HYLATAE Syriae Caeles populi. Plin. l. 5. c. 23.

HYLATES Apollo colitur in Erysthea urbe Cypria. Steph.

HYLAX canis nomen apud Virg. Ecl. 8. v. 107.

--- Hylax in limine latrat.

HYLE [1] urbs Cypri, ubi Apollo Hylates colitur, Item urbs Locrorum Ozolorum; et regiuncula inter Sabinorum, et Romanorum urbem. Steph.

HYLE [2] urbecula Boeotiae, non longe a Thebis, de qua Strabo l. 9. p. 408. et Plin. l. 4. c. 7. Etiam Homer. eius meminit Il. s.

*(\os2 r(/ e)n *(/ulh nai/eske me/ga plou/toio memhlw\s2,
*li/mnh| keklime/nos2 *khfisi/di, pa\r de\ oi( a)/lloi
*nai=on *boiwtoi/. ---

Ubi Schol. *(/ulh po/lis2 *boiwti/as2. Unde apud Moschum, Id. 3. v. 89.

*pi/ndaron ou) poqe\onti to/son *boiwti/des2 *u(/lai.

Ita enim locum istum legit Palmerius. Nic. Lloyd.

HYLEATES Adiabenorum Imp. A. U. C. 801.

HYLEESSA Paros, una Cycladum sic olim dicta. Est et Zacynthi epitheton apud Homer. Steph.

HYLIAS fluv. magnae Graeciae. Thucyd. l. 7. p. 509.

HYLLAICUS portus fuit Peloponn. iuxta Messenem, Herod.

HYLLARIMA Cariae opp. patria Hieroclis ex athleta Philosophi. Steph.

HYLLIENSES *(/ulleis2 gens Illyrica Steph.

HYLLIS penins. vel. prom. Liburniae ad mare Hadriat. Plin. l. 3. c. 22. Capo cista, teste Nigro, vide Steph. Adiacet regioni Bulinorum, circuitus 30. mill. pass. nunc Sabioncello. Extenditur ab Ortu in Occ. estque in Dalmatia, inter Phariam ad Bor. Melitam ad Austr. et Corcyram nigram ad Occ. sub Ragusina Rep. Hic [orig: Hîc] tantum rudera Praetorii maritimi, a Anton. et Peutingero memorati, in portu Hyllico Apollonii, nunc Mirara, vel. S. Arcangelo, I. lucius. Hylli pop. Idem.

HYLLUALA vicus Cariae, ubi Hyllus interiit, et Cares quidam templum Apollini aedificavit. Vide eund.

HYLLUS fil. Herculis ex Deianira, qui Iolem, patre mortuo, Herod. l. 7. c. 204. l. 8. c. 13. et Strabo l. 9. p. 427. uxorem duxit, ex ea pater Iolae. Ovid. Met. l. 9. v. 279. Ep. Heriod. 9. v. ult. Hic postea cum ceteris fratribus, qui ex Hercule superstites fuere [orig: fuêre], ab Eurystheo, fil. Stheneli Mycenarum Regis de quo suo loco, e Peloponneso pulsus, Athenas confugit, ibique Misericordiae templum condidit, quod et accepti ab Atheniensibus beneficii testimonium, et miseris in posterum asylum esset, et profugium. inde Pelopidas, qui exactis sic Heraclidis Peloponnesum obtinueraut, invasit quidem, sed grassante peste remigravit, et Apollinem de reditu percunctatus, responsum accepit, perimei/nan tis2 to\n tri/ton karpo\n kate/rxesqai, Tertium fructum exspectandum esse, Apollo. Biblioth. l. 2. Post triennium igitur, congressuris in Isthmo copiis, Hyllus quemlibet hostium ad singulare certamen provocavit, ea [orig: ] conditione, si vinceret Hyllus, ut Heraclidae in paterna reverterentur; sin victus esset, Heraclidae retro cederent, neque intra Annos 100. ut habet Herod. l. 9. c. 26. vel melius 50. ut Diod. Sic. l. 4. in Peloponnesum redirent. Tum Echemus Tegeatarum Rex conditionem acceipt, Hyllumque singulari pugna [orig: pugnâ] interemit. Quo facto Heraclidae regressi sunt Tetrapolim Doriensium, iuxta montem Oetam, cuius Rex Aegimus regno eiectus, ab Hercule restitutus fuerat, et beneficii memor Hyllum adoptaverat, qui regnum susceptum ad posteros transmisit Strabo l. 9. Atque hinc Heraclidae reditum in Peloponnesum parabant: cum Doriensibus enim in unum corpus coaluerunt [orig: coaluêrunt]. Quae causa quod Pindar. iunctim celebarat a)lka=ntas2 *)hrakle/ous2 e)kgo/nous2, *ai)gimiou= te. Pyth, Ode 5. qui Aegimus cum duos haberet filios, Dimanta et Pamphylum; inde tres fulai\ Doriensium, *duma=nes2, pa/mfuloi et *(ullei=s2, Steph. in *duma=n. Atque haec ante bellum Troianum gesta. Hyllo successit fil. Cleodaeus. Hyllus, alius Herculis fil. ex Melita Aegaei fluv. filia, a quo populi Hyllienses. Est et fluv. Lydiae in Hermum influens, Strabo l. 12. p. 554. et Liv. Phrygius dictus. l. 37. c. 38.