December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0561a

HYPATUS [1] apud Anastas. in Agathone, Post haec Patricii, Ypati, omnesque Incliti, introierunt [orig: introiêrunt], et apud Leon. Ostiens. l. 3. c. 37. Iob. Imperialis Patricius Caietanus fil. Docibilis Hypati: dignitas fuit in Aula CP. Sed et Hypati Civitatum, apud eund. Leon. Unde Hypatissa, uxor Hypati, in Bulla plumbea, quae asservatur in gazophylacio Canonicorum Regul. S. Genovefae Paris. *e*u*f*u*m*i*a*s *u*p*a*t*i*s*s*h*s. Vide Canis. Tomo I. Antiqq. Lect. p. 120. et quae de Hypato Philosophorum observavit C. du Fresne ad Alexiad. p. 304. quibus adde Lambecium de Biblioth. Caes. p. 148. et l. 7. p. 232. *(/upatos2 Graecis anterioribus Consul fuit, ut notum.

HYPATUS [2] mons Boeotiae, Thebis imminens: Incolis Monte de Stives, Ferrar.

HYPERBIUS Martis fil. dicitur primus occidisse animal, Prometheus bovem. Plin. l. 7. c. 56. Vide et supra Euryalus.

HYPERBOLUS confector quidam candelarum mire versutus: nam non solum aere ad candelarum confectionem utebatur; sed et plumbum infundebat, ut inde tanto ponderosiores pluris posset vendere.

HYPERBOREI populi et montes, qui et Riphaei, ultra Scythiam, teste Arist. Virg. Georg. l. 3. v. 196. et 381. Vett. hos circa Tanais fluv. fontes describunt, cum ibi maxima sit planities. Argumenti ratio postulat (inquit H. Iacobius) ut in Hyperboreorum sedes inquiratur, quarum crtitudo celebritati gentis haud respondet. In quorum nomine praepositio *(uper veteres vexavit. Plerique exponunt ultra Bor. sitos. Herod. par' oi(=s2 o( *bore/as2 ou) pnei=. Orpheus Argon. paulo incommodius nhne/mous2 omni vento carentes, de Riphaeis vel Hyperboreis. Herod. l. 4. c. 13. 32, 33, et 36. admittit dubitanter, quia tum essent etiam pari iure *(upernotioi, qui nulli dantur. Sed hanc dubitationem Eratosthenes apud Strab. l. 1. eludit facete. Strabo l. XI. p. 507. et l. 15. p. 71. ipse aliam viam secat, cui u(pe\r adornat superlativum gradum, unde *(uperbore/ous2 exponit boreiota/tous2, ut in his apud Aescyhl. Sophoclemque u(pe/rpikros2, amarissimus, u(pe/rchros2 aridissimus, Casaub. recte adnotante, praeterquam quod illi apud Aeschyl. in Supplic. *(uperbore/h tu/xh exponitur Fortuna quae flat admodum secunda. Cum sit Fortuna Hyperborealis, vel Hyperboreorum. Nempe doctissimo viro non succurrebant, quae de summa pace ac opulentia eorum praedicantur. Hecataeo apud Diod. Sic. regio Hyperboreorum dicitur nh=sos2 ins. l. 2. *)en toi=s2 a)ntipe/ran th=s2 *keltikh=s2 to/pois2 kata\ to\n *)wkeano\n ei)=nai nh=son ou)k e)la/ttw th=s2 *sikeli/as2, tau/thn u(pa/rxein me\n kata\ ta\s2 a)/rktous2, katoikei=sqai de\ u(po\ tw=n o(nomazome/nwn *(uperbore/wn, a)po\ tou= por)r(wte/rw kei=sqai th=s2 *borei/ou pnoh=s2, ou)=san d' au) th\n eu)/geio/n te kai\ eu)krasi/a| diafe/rouan, dittou\s2 kat' e)/tous2 e)kfe/rein karpou/s2. *muqologou=si d' e)n au)th=|. th\n *lhtw\ gegone/nai, dio\ kai\ to\n *)apo/llwna ma/lista tw=n a)/llwn qew=n par' au)toi=s2 tima=sqai.. At communiter est regio Riphaeis montibus inclusa et intersepta. Inde Sophocles appellavit Apollinis hortum elegantissime, apud Strab. l. 7. p. 295. de Borea Orithyiam raptam auferente,

*(upe/r te *po/nton panti\ e)p' e)/xata xqono\s2,
*nukto/s2 te phga\s2, ou)ranou= t' a)naptuxa\s2,
*foi/bou te palaio\n kh=pon.

Steph. de urbibus: *(ripai/a, o)/ros2 *(uperbore/wn, P. Mela l. 3. c..5. In asiatico litore primi Hyperborei super Aquilonem Ripheosque montes sub ipso siderum crdine iacent: Ubi Sol non quottidie, etc. Totum non exscribimus, quia breviter in omnibus cum Plin. convenit, quem sis vide l. 4. c. 12. et l. 6. c. 13. et 17. Scriptor Argonauticus (qui sub Orphei nomine ambulat, quem Onomacritum sortilegum docet fuisse Tatianus, familiarem et Xerxi Persarum Regi, teste Herod. et Theognidi poetae, ut probabiliter affirmat Scaliu( de situ Hyperboreorum vel Riphaeorum inter veteres exactissime scribit. Ille Periplum Argonauticum non e)n th=| e)/sw qala/ssh| mari interiori, vel mediterraneo (ut Apollon. facit, quem sequitur Val. Facc.) verum e)n th=| e)/cw qala/ssh| mari exteriori, vel Oceano longe doctius perudcit. Unde facit Argonautas a Maeotide palude recta in Aquilonem (nempe quasi per Tanain fluv.) v. 1075. ferri ad *(uperbore/ous2, et *)ripai/ous2 au)lw=nas2, ac inde dia\ steinoi=o r(ee/qrou per angustum fluv. (Riphaeum scilicet) oceano potitos, quem mortales vocant *kro/nion po/nton, nekrh/n te qa/lassan. Tum

*nh=a molei=n i)/qun' e)pi\ decio\n ai)gialoi=o
*)agkai=os. ---

Argo navem in dextra litorum Ancaeus gubernabat, delatam ad *makrobi/ous2, quorum longaevitas et mitis affluentia, tum Iustitia et Sapientai *ai)/sima/ te r(e/zein, pepnume/na t' e)cagoreu)ein verbosius ibi celebrantur, ut non alios ab Hyperboreis aliorum auctorum esse suspicemur: Hinc ad *kimmeri/ous2 aeterna [orig: aeternâ] nocte insignes ex montibus Solarem lucem impedientibus, ab Ortu Mer. et Occasu quos nominat,

*)en me\n ga\r *(ripai=on o)/ros, kai\ *ka/lpios2 au)xh\n
*)antoli/as2 ei)/rgous). e)pike/klitai de\ pelw/rh
*)=asson e)piskiaasa meshmbrino\n h)e/ra *fle/grh.
*dei/elon a)=n kru/ptousi fa/os2 tanuhke/es2 *)/alpeis2.

In qua frigida reg. est xrusoro/as2 *)axe/rwn, fluv. in cuius ripa sunt arbores

--- *oi)=si/ te karpo\s2,
*bh/briqe nu/ktas2 te kai\ h)/mata sunnexilai\ei/.

Item urbs *(ermioni/a, unde ad *ai)/dao pulas2 navigatur. Hinc per pe/lagos2 *)atlantiko\n ad nh=son *)ierni/da, et nh=son *peukh/essan, Cereri sacram, perpetua [orig: perpetuâ] nube cinctam, ex solida et celsa rupe constantem, ideoque importuosam navibus. Inde ad Circes ins.

--- *lukai=on poti\ xe/rson,



page 561, image: s0561b

Unde mox,

--- *)ana/stoma *ternhsoi=o
*(iko/meqa, sth/laisi d' e(ke/lsamen *(hraklh=os.

Per fretum Gaditanum mari mediterraneo restituuntur Argonautae, Periplum hunc explicantem vide Henr. Iacobium in Philologiae a)nakalupthri/w| p. 83. Porro apud Pindat. Pyth. 10. insignis est Hyperboreorum cum religio tum conditio. apollini suo sacrificant kleita\s2 o)/nwn e(kato/mbas2, illustres asinorum victimas, ubi Deus gela=| q' o(rw=n u(/brin *(orqia=n knwda/lwn ridet videns procacitatem arrectarum bestiarum. Quam Asininam salacitatem capere non poruit omnium cum Scholiaste Graeco reliquorum interpretum insulsitas. Conditio talis. Perpetuae Virginum choreae, Lyrarum, Tibiarumque sonitus, ex aurata lauro coronae, Epulationes, Morborum et Senectutis, Laborum et belli vacuitas: Quae felicitas *(uperbore/wn fingi creditur, qualis aurei saeculi et insularum Fortunatarum. Unde Aeschyl. Coeph. adagialiter usurpat de prosperrimo rerum statu,

*tau=ta me\n w)= pai=, krei/ssona xrusou=,
*Kai\ *(uperbore/hs2 mei/zw ge tu/xhs2.

Hyperboreos hosce e Titanibus oriundos tradit Pherenicus quod illis in locis habitare perhibentur, quo Titanes cum Saturno profligatos fugisse credidit antiquitas. Romani tandem de Palatii sui, vel montis Palarini nomine inquirentes, Hyperboreorum cognationem sibi vendicant. Festi Abbreviator: Alii quod ibi Hyperborei cuiusdam filia Palanto habitaverit, quae ex Hercule Latinum peperit. Necaliter Solinus c. 1. Dion. Halic. l. 1. de Hercule: *lati=non de\ e)k tino\s2 *(uperbori/dos2 ko/rhs2, h(\n [ patro\s2 ei)s2 o(mhrei/an do/ntos2 ] e)ph/geto. Puellae nomen Graece concipitur h( *falanqw\ Salmas. verius autem h( *pallanta\ Scalig. quia constanter est in Virg. Aen. l. 8. v. 51. et 54.

Pallantis proavi de nomine Pallanteum.

Idem ibid. v. 341. Ad summum: Quando haec sunt a)su/stata, situs quidem sub vertice Borealissimus, ac beata caeli, solique temperies; Hyperboreorum sedes adhuc penitus ignorantur, nec ulla vet. Geographia vel nova vere definit. Unde adagialiter: In montibus Hyperboreis est idem quod extra mundum, vel in sola mentis imaginatione. Tamen usque adeo antiqui narrationi de pop. Hyperboreis fidem adhibuerunt [orig: adhibuêrunt], ut Abaris Scytha, Seuthae fil. oracula scripserit, Scythica dicta, nuptias Hebri fluv. lustrationes. Deorum origines soluta [orig: solutâ] oratione, et Apollinis adventum ad Hyperhoreos, versu. Fertur et oraculum huius celebre laborantibus peste Graecis, oportere a pop. Atheniensi vota fieri pro omnibus. Suid. in voce *)/abaris2 ex M. Basil. Iamblich. l. de vita Pythag. e. 19, *)=hlqe me\n *)/abaris2 a)po\ u(perbore/wn i(ereu\s2 tou= *)apo/llwnos2. Scholiastos Pindari Olymp. Ode 3. in itio.

*da=mon u(perbore/wn pei/sas2 *)apo/llwnos2 qera/ponta.

Meminit et Pythior. Ode 10. Aelian. Var. Hist. l. 2. c. 26. *)aristote/lhs2 le/gei, u(po\ tw=n *krotwniatw=n to\n *puqago/ran a)po/llwna u(perbo/reion wrosagoreu(esqai. Claud. de 6. Hon. Cons. Carm. 28. v. 24. et seqq.

Augest spes Italas: et certius omnia surgunt,
Victrici concepta solo. cum pulcher Apollo
Lustrat Hyperboreas Delphis cessantibus aras.

Idem in 2. Cons. Stilich. Carm. 24. v. 256.

--- Hyperboreis Delos praelata pruinis.

Unde multa dona a Graecis ad hos Apollinis cultores missa, refert Diod. Sic. Bibl. l. 2. Imo et illos, per virgines probatissimas, primitias frugum Apollini Delio missitasse [orig: missitâsse], docet Solin. c. 21. Apollini autem Hyperboreo Gryphes dicatos esse indicant Claud. loco supra laudato, et Apuleius Milesiar. l. 11. ubi de mysteriis Isidis: Hinc Dracones, inquit, Indici, inde Gryphes Hyperborei, quos in speciem pinnatae alitis generat mundus alter. De his vide plura apud Serv. ad Eclog. 8. P. Melam. situ oribs l. 3. c. 1. et 7. Solin. c. 20. Aurel. Cassiod. l. 9. Ep. 3. Claud. porro Ep. ad Senec. et Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. paralip. ad c. 7. Nic. Lloyd. Baudr. Hyperborei montes, nunc Cameni poias, eorumque vertex Stolp, in parte Sept. Russiae Albae seu Moscoviae, versiis Obyum fluv. et Duinam. Hyperborei autem pop. Sarmatiae fuere [orig: fuêre], ubi nunc Petzora prov. in parte Sept. Moscoviae, versus Weigatium fretum et obyum fluv. testibus Herbestenio, ex Merc. et Ortel.

HYPERDEXION regio Lesbi, ubi Iuppiter Hyperdexios et Minerva Hyperdexia coluntur. Steph.

HYPEREA seu HYPERIA fons geminus: Unus in Thessalia, apud Pharsalum, Helladem et Phthiam opp. seu teste Plin. l. 4. c. 8. Strab. l. 9. p. 432. et 439. apdu Pheras et Atracem: alter in Messenia, reg. Peloponnesi. Val. Flacc. Argon. l. 4. v. 375.

Flevit, et effusis revocans Hyperia lacertis.

HYPERECHIUS Alexandrinus Grammaticus sub Principe Marciano; scripsit artem Grammaticam, de nominibus, de verbo, et Orthographia. Suid.

HYPERESIA urbs Achaiae, ab Hyperete Lycaonis fil. Steph. Strab. l. 8. p. 383. Inde ortus est Icarus Olympionices, qui Stadium vicit Olympiade 23. Vide infra Icarus.

HYPERIA [1] urbs in Thessalia. Homer. Phaeacum opp. Hesych. Siciliae urbs. Eustath.

HYPERIA [2] fonsest Thessaliae in urbe Pheris, ut Sophocles apud


page 562, image: s0562a

interpretem testatur. Nominat eundem Homer. in Navium catalogo. Pherecydes ab Hyperete illi nomen inditum vult. Melas, inquit, Phryxi fil. duxit uxorem Eurycleam: ex his nascitur Hyperes, qui proxime fontem habitat, dictum ab eo Hyperiam.

HYPERIDES Atheniensis, fil. Glaucippi, discip. Platonis et Isocratis, unus ex decem Oratoribus clarissimis, aemulus quandoque Demosthenis, accusatusque ab ea super rapina pecuniae, deinde cum eo damnatus iussu Antipatri, aufugit in Aeginam. Plutarch. in Demosth. Occisus, tyranni iussu, linguam morsu prius abstulit, ne arcana proderet. Idem de 10. Orator. c. 9.

HYPERION aliis Solis pater, aliis Sol ipse, quod eat super terras; Diod. Sic. Saturni fratrem facit Caeli fil. qui Solis ac Lunae aliorumque astrorum motus, horasque primus observarit [orig: observârit]. Frequens est Solis Epitheton apud Hom. Inde Hyperionii currus. Val. Flacc.

HYPERIS Persiae fluv. Plin. l. 6. c. 23. Flumen Hyperis, in medio sinu Persico, onerariarum navium capax. Ubi Superis alios habere, monet Salmas. ad Solin. p. 1181.

HYPERIUS Andreas Gerhardus natione Flander, opp. Hyperi natus, Theologus insignis, imo inter Belgas clarissimus, Verheiden. Scripsit plurima, in maximam S. Scripturae patrem, quae omnia 3. Vol. Fol. prodierunt [orig: prodiêrunt] Tiguri A. C. 1584. Obiit Marpurgi, ubi et sepultus est, A. C. 1564. Aet. 53. De illo Clavin. Ep. Chr. Thretio, Praeter raram pietatem, quae in eius scriptis relucet, aiunt hominem esse mansueto iudicio, magna [orig: magnâ] sinceritate, scribit.

HYPERMNESTRA una ex 50. danai filiabus, quae cum totidem Aegypti filiis nupsissent, iussaeque essent a patre prim a [orig: â] nocte maritos interficere, sola exomnibus matium suum Lynceum nomine ab insidiis liberavit, qui postea Danaum occidit. Cum enim Lynceus in Lyrceam opp. evasisset, inde uxori signum dederat, quae vicissim a Larissa facem extulit. Unde Argivis pursw=n e(orth\, Facularum festum annuum. Illa quidem a Patre in iudicium vocata, sed absoluta est, statuitque proin templum *)arte/midos2 penqou=s2, Dianae Suadae, et *)afrodi/thn *nikhfo/ron, Venerem Victricem, dedicavit: quae *)/egxeios2 forsan, seu Hastata, qualem Cyprii coluerunt [orig: coluêrunt], Marshamo Canone Chron. Sec. IX. ubi de Danao. Vide Paus. l. 1. 2. p. 119. 122. et 130. Exstat inter Ep. Ovid. una 14. Hypermnestrae, ad Lynceum virum suum. Eandem Iunonis Sacerdotem fuisse, refert Euseb. n. 582. Inde pro Numine, una cum lynceo, culta. Higin. Fab. 168. Sola Hypermestra Lynceum servavit. Ob id ceterae dicuntur apud Inferos in dolium pertusum aquam ingerere. Hypermnestrae et Lynceo fanum factum est. Plura de eius rebus Paus.

HYPEROCHA in Dianae delubro sepulra memoratur Arnob. adv. Gentes l. 6. Non in Diane delubro, quod in Apollinis constitutum est Delii, Hyperocha Laodiceque (sepultae) quos advectas illuc esse, finibus ab Hyperboreis indicatur?

HYPEROCHUS plerisque auctor creditur Historiae Cumanae carmine contextae. Athen. l. 13. Paus. in Phoc.

HYPERPYRUM corrupte Perperum, Perperi etc. moneta fuit Impp. Byzant. aurea, quod dex auro eximie rutilo et recocto confecta esset, sic dicta, quasi supra modum igni excalefacta. Valuit 20. solidis denariorum, et nota il. designatur, apud Harmenopuli Scholiasten, ut notavit Iul. Caes. Scalig. de Renumm. p. 63. A Francis, ad Sacrum bellum profecturis, cum CPolin. adirent, vel in Syria cum Graecis agerent, primum nomen auditum etc. Hinc Perpyrarti dicti quidam liberae conditionis homines in Regno Cypri Lusinianorum, quod Regi Hyperpyra 15. quotannis penderent, apud Loredan. Hist. Cyper. l. 1. et 7. Verum addit Porcacchius de Ins. eiusmodi Hyperpyra valoris fuisse Marcelli argentei Venei: quod si est, non aurea, sed argentea Cypria illa hyperpyra fuisse oportet. Vide C. du Fresne Dissert. de Inf. aevi Numism. n. 80. Meurs. in Gloss. Reines. Var. 50. l. 3. c. 1. et Ioh. Frid. Gronov. Observ. in Eccl. Script. c. 25. nec non supra, ubi de Flava moneta, et infra PP. it. ubi de Tricipitinis nummis.

HYPERSEBASTUS vide infra Sebastus.

HYPOTAAN ex Ducibus auxiliaribus Aeetae, occisus a Colaxe. Val. Flacc. Argon. l. 6. v. 639.

HYPHAEUS Campaniae mons. Plutarch. in Sylla.

HYPHANTICE vide infra Sartoria, it. Texendi ars.

HYPHASIS seu HYPASIS fluv. Indiae, ad quem, utpote itinerum suorum terminum, arae constitutae ab Alex. Vide Salmas. de illo ad Solin. p. 790. et 791. nec non supra in voce Hypanis.

HYPHORMUS Achaiae portus. Ptol.

HYPICLI et HYPOSCHISMATA calcei fuere [orig: fuêre] viriles; hi quidem vulgares, illi vero pretiosi, apud Graecos. Balduin. de Calceo, ex Polluce.

HYPNALE Graece u(pna/lh, epitheton aspidis, cuius rationem habes apud Solin. c. 27. Hypnale, quod somno necat, teste Cleopatra [orig: Cleopatrâ], emitur ad mortem. Quod viz. nullo sensu doloris, quasi somno solutos exstinguat, quos pupugit. Unde Cinna,

Somniculosam ut Poenus aspidem Psyllus.

Haec in sacris Isidis, cum tumido collo, caput arduum attollens, circumferebatur: Ovid. Met. l. 9. v. 393. ubi de Isidis mysteriis,

Sistraque erant, numquam satis quaesitus Osiris,
Plenaque somniferis serpens peregrina venenis.

Vide supra ubi de Aspide, item in voce Chelidonia.

HYPNOS pueri nomen, apud Mart. l. 11. Epigr. 37. cuius Epigraphe de Caio. Proculo. Hypne, quid exspectas piger?

HYPOBARUS Indiae fluv. iuxta quem arbores electrum ferunt. Plin. l. 37. c. 2.

HYPOCAMISIUM apud Anastas. in Vita S. Ioh. eleemos. n. 35. Graece u(poka/mison, Codin. in Orig. CP. vestimentum est,


image: s0562b

quod subtus camisiam induitur, vide Macrum in Hierol. et C. du Fresne in Gloss.

HYPOCAUSTUM inter loca, quae non essent intra balneas, sed iis tantum inserviebant, Vitruv. infra laudaudo fuit fornax seu caminata structura subrerranea, Calidario, Calidae lavationi, atquae Vasario (Balnearum partibus) subposita, in qua ad calefaciendum tum aquam, tum praedicta loca, ignis succendebatur, et ne exstingueretur, a servis, Fornacatoribus ob id in Pandectis, a Papiniano vocatis, frequenter iniectis pilis et glomis pice illitis excitabatur. De lignis eundem in usum adhibitis, narrat Plutarch. Sympos. l. 3. Problem. 10 Aediles cavisse, Ne ignis balnearum ex olea succenderetur, neque in eum coniceretur lolium, quod horum nidores gravedinem capitis et vertiginem lavantibus invehanc. Praedictarum pilarum Vitruv. meminit, l. 5. c. 10. ubi docet, solum Caldariorum ita esse sternendum, inclinatum ad hypocustum, uti pila cum mittatur non possit intro resistere, sed rursus redire ad praefurnium, atque sic facilius flamma [orig: flammâ] pervagari, sub suspensione. De iisdem habemus loquentem stat. in descript. Baln. Etrusci l. 1. Sylv. 5. v. 57. et seqq.

--- Crepantes
Auditura pilas, ubi languidus ignis inerrat
Aedibus, et tenuem volvunt Hypocausta vaporem.

E quibus facile est colligere, errare illos, qui Hypocaustum et Laconicum idem esse crediderunt [orig: credidêrunt]. Auctor Senec. est Natur. Quaest. l. 3. c. 24. nec non Ep. 90 tempestate sua [orig: suâ] inventos esse parietibus impressos tubos, per quos circum funderetur calor, qui ima simul et summa foveret aeqliter; illum vero calorem immitti consuevisse ex Hypocausto. A Iurisconsultis quoque memoriae mandatum, et ab Auf. Mosell. v. 337. et seqq. sic expressum est,

Quid quae sulpurea [orig: sulpureâ] substructa crepidine fumant
Balnea, ferventi cum Mulciber haustus operto
Volvit anhelatas tectoria per cava flammas,
Inclusum glomerans aestu exspirante vaporem?

Vide Hier. Mercurial. de Arte Gymn. l. 1. c. 10. Horum tuborum vestigia adhuc quamplurima romae conspiciuntur, in Diocletiani atque Caracallae Gymnasiis. Ante Hypocanustum autem via quaedam erat Propnigeum, quasi dixeris Praefurnium, a Vitruv. vocata, l. 5. c. 10. etc. ut de Aquario et Vasario nil addam, de quo Auctor praefatus ita l. c. Ahenea vasa supra Hypocaustum tria composita fuere [orig: fuêre], unum Caldarium, alterum Tepidarium, tertium Frigidarium, et ita collocata, ut ex Tepidario in Caldarium, quantum aquae calidae exisset, influeret; de Frigidario in Tepidarium ad eundem modum. Lycophron phriath/rion simile seu u(po/kauston, in Cassandra, indigitat his verbis, ubi de Agamemnone in balneo interempto,

qermh\n d' u(pai\ loutrw=nos2 arneu/wn ste/ghn:

ad quae verba notat Meurs. intrasse [orig: intrâsse] illuc a laboribus vacantes et otiosos, qualis erat Agamemnon a bello Troiano reversus, aut a morbo se recolligentes; ex Artemidoro, ubi h)\ ga\r, inquit, a)nalamba/nontes2 h)\ a)pragou=ntes2 ei)s2 qerma\ poreu)ontai. Aliud quid sonat Hypocausti vox, apud Germanos, quibus Stuben vocatur; Sed nec eadem huic quoque vocabulo ubique significatio est. Vide de anglorum Stubis, in hac voce.

HYPOCHALCIS urbs Aetoliae, sub Chalcide monte. Steph.

HYPOCHARTOSIS in Gloss. tectorium, cuiusmodi opere camerae olim inducebantur, et picturis tectorio superinductis decorabantur. In Epistolis Pontif. Camaratum dicitur, vide ubi, et Ep. inprimis 61. ubi u(poxa/rtwsis2 videtur dici coronarium opus, quod cameris subiciebatur; a chartae tenuitate et subtilitate, idemque esse, quod u(popla/kwsis2. nisi quis u(poxa/rtwsin dictam malit quod usus chartarum fuerit in cameris intexendis et disponendis vel etiam decorandis. Sed prius mavult Salmas. Not. ad Vopisc. in Aurel.

HYPOCRITA Gr. *(upokrith\s2, antiquis poeta dictus est. Ulpian. IC. in Demosth. p. 40. Vett. inquit, poetas [orig: poêtas] vocaverunt [orig: vocavêrunt] Hypocritas, Actores, quos nova [orig: novâ] voce nunc appellamus Tragoedos, ut sunt Euripides, Aristophanes etc. E'quibus verbis colligit Franc. Rossaeus, primos et antiquissimos poetarum, non alienas, sed suas actitasse [orig: actitâsse] fabulas. Sequentibus demum temporibus, alienas in usum venisse, Archaeol. Att. l. 2. c. 11. Idque inprimis festis diebus, siquidem inter praecipua eorum oblectamenta, numerandae veniunt commissiones Tragoediarum, quibus tum delectare, tum prodesse volebant, di' e)le/ous2 kai\ fo/bou perai/nontes2 th\n tw=n toiou/twn paqhma/twn ka/qarsin, ut loquitur Aristot. in poetic. Sed honorem haberi voluit Lycurgus Rhetor poetis Tragics, Aeschylo, Sophocli et Euripiidi, lege lata [orig: latâ]: *ta\s2 tragw|di/as2 tw=n poihtw=n *ai)xu/lou, *sofokle/ous2, *(euriti/dou, to\n *grammate/a th=s2 po/lews2 paranaginw/skein, toi=s2 u*pokrinome/nois2 ou)k e)cei=nai au)ta\s2 u(pokri/nesqai, Aeschyli, Sophoclis et Euripidis tragoedias Urbis Scriba publice praelegito: Histriones eas ne agunto. Vide Sam. Petit. Comm. in LL. Attic. l. 1. iti. 1. Apud Suet. Ner. Claud. c. 24. Atque etiam in quodam Tragico actu -- non aliter confirmatus est, quam adiurante Hypocrita non animadversum id etc. idem quod Histrio seu Pantomimus est, cui saltanti ad manum canebat Nero, Tragoedi vicem agens, h. e. gesticulationi eius, quae saltando fiebat et loquaci manu, cantando respondebat, et pronnntiabat modulate, quae is agebat, uti phrasin Livianam exponit Ioh. Frid. Gronov. ad Liv. l. 7. c. 2. ubi inter alia, Tragoedus, inquit, canebat, Hypocrita saltabat et gesticulabatur: et praeter hos aderat tibicen. Vide quoque infra ubi de Pantomimis, nec non ubi de Rhapsodis.

HYPODIACONISSA quae vox praeponitur Hymno, in Eccl. Rom. in Natali S. Steph. cantari solito, videtur fuisse certus Musicus tonus ac modus, quo hic Hymnus decantandus. C. du Fresne in Frigdorae.