CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

JEDALA civ. in tribu Zabulon. Ios. c. 19. v. 15. Lat. manus iuramenti, aut male dictionis; aut ex Hebraeo et Syro, manus Dei.

JEDDA nomen viri. Nehem. c. 12. v. 11. et 21. Lat. scitus, aut cognitus.

JEDDO fil. Buz. 1. Par. c. 5. v. 14. Lat. solus, vel unusipse, aut latitia eius, sive acumen eius, vel Syriace, novitas eius.

JEDDU nomen viri. Eidr. c. 10. v. 43. Lat. manus, vel confessones meae. Nehem. c. 12. v. 10.

JEDEBOS fil. Etam. 1. Paral. c. 4. v. 3. Lat. mellifluus, aut manus confusionis, vel erubescentiae.

JEDIEL nomen Principis. 1. Par. c. 5. v. 24. Lat. unitas, laetitiae, vel acumen Dei, vel ex Syro et Hebraeo, renovatio Dei.

JEDIHEL fil. Samri. 1. Par. c. 11. v. 45. Princeps militum. 1. Par. c. 12. v. 20. Lat. scientia, vel cognitio Dei.

JEDLAPH fil. Nachor et Melcha. Gen. c. 22. v. 22. Lat. distillatio, stillicidium: aut ex Hebraeo et Syro, manus Iuncta.

JEDNA in sexto ab Eleutheropoli lapide pergentibus Hebron. Hier. in Loc. Hebr.

JEFLETI vel IEPHLETI civ. in tribu Ephraim, terminus fil. Ioseph. Ios. c. 16. v. 3. Benedictus.

JEGAAL fil. Semeiae. 1. Par. c. 3. v. 22. Lat, redemptor, vel redemptus. aut inquinatus.

JEGBAA civ. quam aedificarunt [orig: aedificârunt] filii Gad, Iud. c. 8. v. 11. Lat exaltatio, vel altitudo. Num. c. 32. v. 35.

JEGERNDORFFIUM Lat. Cannovia, opp. Silesiae, cum castro, ad Oppam fluv. Principatus olim cognominis caput, vulgo Iagerndorff. Hunc Principatum gratitudinis ergo, Georgius, fil. Friderici Brandeburgici, Franconici lineae auctoris, a Ludovico Bohemiae et Hung. Rege quem educaverat, nactus est A. C. 1524. quem successor Ferdinandus ei, sed sub feudi conditione, reliquit. Idem Oppoliensi etiam et Oppaviensi Duc. donatus erat, sed hi ad regnum rediere [orig: rediêre]. Evangelicae Religioni constans assertor, Obiit A. C. 1545. Pater Gedrici Friderici, qui Decessit improlis, A. C. 1603. Princeps candidus, constans et in omni fortuna sibi similis. Ab hoc Principatum sibi donatum occupavit, circa eundem A. C. 1603. Ioachimus Fridericus El. Brandeburgicus: quem hic dein A. C. 1606. in filium secundogenitum Ioh. Georgium, Ep. Argentinensem, electum A. C. 1592. unde bellum, de quo Thuanus, l. 104. et 105. transtulit. Hic A. C. 1618. Silesiae utriusque militiae Generalis Dux constitutus, sequentibus annis, turbis Palatinis implicitus est; ob Silesiam et Moraviam A. C. 1621. infestatas, ab Imp. proscriptus, Bethlemi Gaboris conatus in Hungaria iuvit. Demum A. C. 1624. in Transylvania Mortuus et Cassoviae sepultus,reliquitfilium Ernestum, qui in Wirtembergica aula aliquandiu vixit, tum produx Berolini fuit: Mortuus absque herede. Vide Phil. Iac. Spener. Syll. Geneal. Hist. qui inter alia, de praefato Gedrico Friderico memorat, natali suo die A. C. 1582. Heilsbronnae gymnasium aperuisse, in quo centum alumni sustentarentur, et cum stipendio 50. aureorum in Academias mitterentur, etc.

JEHETH nomen viri. 1, Par. c. 23. v. 10. Lat. confractus, formidans, aut siupens, vel Syriace descendens.

JEHEZIEL nomen viri. 1. Par. c. 12. v. 4. Lat. videns Deum, vel visio Dei.

JEHIEL Scriba. 2. Par. c. 26. v. 11. Cantor. 1. Par. c. 9. v. 35. c. 11. v. 44. c. 15. v. 18. 20. 21. et c. 16. v. 5. 2. Par. c. 35. v. 9. Esdr. c. 8. v. 13. et c. 10. v. 43. Princeps. 1. Par. c. 5. v. 24. Lat. abstulit Deus, aut coacervans Deus.

JEHOACHAS Iehoiada, Iehoiachim, Iehoiachin, Iehoiarib. Iehora, Iehoram, Iehosaphat, Iehosue. Vide in Ioachas, Ioiada, Ioachim, Ioachin, Ioiarib, Iora, Ioram, Iosaphat, Iosuse.

JEHOSUA fil. Perachiae, cum Nathaeo Arbalaeo, Kabalam a Iosi filio Iohazer, et Iosi fil. Iohannis accepisse dicitur: aufugit in Aegyptum, Alexandro Iudaeorum Rege in sapientes grassante. Unde patet, sictitium esse, quod Iesus Nazarenus eo prae ceptore usus traditur in Iuchasin. Vorst. Observat. ad Chronol. R. Dav. Ganz. p. 27. et seqq. ubi varias Iudaeorum blasphemias, desperatae causae indicia, contra D. Iesum, verum atque unicum Messiam, e Rabbinorum scriptis producit.

R. JEHOSUA F. Chananiae, socius R. Eliazaris M. pater Senatus, carbonarius et praeceptor in suggesto: magnus fuit in domo Caesaris Traiani, a quo facultatem exstruendi, domum Sanctuarii nactus est. R. David Ganz. Chronolog. Rabbinorum sub Templo II. ad Ann. 3833. Vide Iosua.

JEHOVA [gap: Hebrew] quod nomen recentiores Iudaei, crescente inter eos superstitione, a)nekfw/nhton iudicarunt [orig: iudicârunt], cum a Magistris eorum denuntiatum iam esset; Partem non habiturum in futuro saeculo quisquis nomen illud pronuntiare praesumeret. Quod tamen; per aetates retro ab orbe condito antegressas, proferre non licitum tantummodo, sed et pium, ac laude dignum habebatur. Etymon quo attinet, descendit a verbo [gap: Hebrew word(s)] fuit ait [gap: Hebrew] sit o( w)\n, i. e. exsistens, qui est, vel qui exsistit; Deus sc. aeternus nulli mutationi obnoxius. Gen. c. 4. v. 26. c. 14. v. 22. et c. 15. v. 7. Itaque docuit et Rabbi Moses Aegyptius in libro More, cetera Creatoris nomina ab flectibus esse derivata, solum vero

nomen hoc tetragra/mmaton, quod etiam Schem hammephoras nominant, peculiare esse et proprium soli eius substantiae. Imo Rabbi Haccadosh in Arcanorum revelatore, probare nititur, comprehendi in eo divae Trinitatis mysterium, ut haud absque ratione asserat Philo Iudaeus, merito et iuste tribu Dan: maxime cum Mosi sciscitanti ipsius nomen responderit [gap: Hebrew] . Ubi quamquam futuri temporis sit [gap: Hebrew word(s)] Ehie, h. e. ero, tamen cum in lingua Hebraea pro praesentibus saepe usurpentur futura, non existimandum est, male reddidisse Hier. cum Septuaginta *)egw\ ei)mi\ o( w)\n. Ut ita efficacius et evidentius subsistentem per se essentiam divinam exprimerent, inque eo vivere, et ab eo proficisci omnia et pendere significarent. Hebraei [gap: Hebrew] legunt Adonai, et Septuaginta *ku/rios2 semper interpretantur, quod nomen non legitur c. 1. Geneseos, sed Elohim o( *qeo/s2. At in secundo [gap: Hebrew] *ku/rios2. Hinc argutati sunt Tertullianus et quidam veterum. Deum non prius Dominum fuisse, quam Adam factus esset. Phoenices *)ieu/w dixerunt [orig: dixêrunt] pro Iehova, Samaritae *)iabai\. Alii *)iaw\, ut Orpheus ac Diod. Sic. Vide doctill. Gatakerum in tractatu cui titulus, De nomine Tetragrammato dissertatio, in qua vocis Iehova apud Nostros receptae usus defenditur, et a quorundam cavillationibus iniquis pariter atque inanibus vindicatur. Nic. Lloyd. Exod. c. 6. v. 20. Psalm 83. v. 19. Ies. c. 42. v. 8. Num. c. 21. v. 3. 6. et 8. 1. Cor. c. 10. v. 9. Num. c. 12. v. 6. 2. Petr. c. 1. v. 21. Uti autem sanctissimum hoc et incommunicabile Dei nomen ad Idola sua nefarie traduxerunt [orig: traduxêrunt] Gentiles, ut ex nominibus eorum Iao, Iavo, Iovis, qui (antiquis nominativus fuit) *)/iakxos2 et *)iw/bakxos2, quae Bacchi nomina, Iani item et Dianae, perspicuum est: sic Haereticorum pessimi Basilidiani Gnosticique, nominis huius tetragrammati literis varie immutatis, nefando ausu ad turpissima sua mysteria involvenda abscondendaque, abusi sunt, uti inter alia videre est, apud Iac. Spon. Itin. part. 3. p. 152. et seqq. ubi Inscr. Graecam Mileti repertam et Talismanis speciem referente exhibet, et amethystum insignem Thuanaeam, In qua Michael Archangelus sculptus, ab haereticis hisce, singula membra characteribus variis inscripta, in altera vero parte septem vocales Graecas *a*e*h*i*o*u*w, quibus illi nomen Iehova exprimebant, septies variatas, habet, erudite exponit. Vide quoque supra, ubi de Idololatriae incun. et infra in voce Nefariam tetragrammaton.

JEHOUD vel IEOUD a Saturno immolatus dicirur Porphyrio, ab Euseb. adducto Praepar. Evang. l. 1. *kro/nos2 toi/nun, o(\n o)e foi/nikes2 *)israh\l prosagoreu/ousi, basileu/wn th=s2 xw/ras2 (foini/kwn' kai\ u(/steron meta\ th\n tou= bi/ou teleuth\n ei)s2 to\n tou= *kro/nou a)ste/ra kaqierwqei\s2, e)c e)pixwri/as2 *nu/mfhs2 *)anwbre\q legome/nhs2 ui(o\n e)/xwn monogenh= o(\n dia\ tou=to *)ieou\d e)ka/loun, tou= monogenou=s2 ou(tws2 e)/ti kai\ nu=n kaloume/nou para\ toi=s2 foi/nici. kindu/nwn e)k pole/mou megistwn kateilhfo/twn th\n xw/ran basilikw=| kosmh\sas2 xh/mati to\n ui(o\n bwmo/nte kataskeuasa/menos2 kl. Saturnus igitur, quem Phoenices Israelem nominant, quemque post Ohitum in astrum eiusdem nominis consecrarunt [orig: consecrârunt]; cum iis in locis regnaret, ac filium unigenitum ex Nympha quadam indigena nomine Anobret haberet, quem propterea Iehud dixere [orig: dixêre], vocabulo hodieque unigenuit um notante lingua [orig: linguâ] Phoenicia [orig: Phoeniciâ], cumque in gravissimum belli periculum Regio incidisset, illum ipsum regio ornatum habitu, in ara ad hoc exstructa, immolavit. Ubi tria haec dici videmus, Israel esse Phoeniciae Regem vetustissimum, eundem ac Saturnum: fuisse eifilium unigenitum, unde Ieoud dictus sit Phoenicibus; illumque essea Patre immolatum. Quae inde originem duxere [orig: duxêre], quod Abraham um avum (quem etiam in Saturno Gentilibus cultum esse, hinc videmus) cum Israele nepote confuderit, huic enim mandatum, ut sacrificaret Deo filium monogenh= Gen. c. 22. v. 1. Accipe filium tuum, unicum tuum. Ubi unicum Hebr. dicit [gap: Hebrew] Iehid; quo valde convenit cum Phoenicio Iehoud: nempe hae linguae sola [orig: solâ] differebant dialecto. Et sane in Orphaicis etiam s. Onomacriticis, Abrahamus vocatur monogenh\s2; ubi confunduntur Abrahamus et Isaacus, quod in aliis quoque frequentissime factum, etc. Vide Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progr. Idol. l. 1. c. 18.

JEHU [1] fil Iosaphati, nepos. Nanisi, 10. Rex Israelitarum, ab Heliseo unctus, omnem domum Achab delevit, Ioram interemit, Iezabelem e domo praecipitavit, sacerdotes Baal occidit, Idoli templum succendit. Sed Ieroboami idololatria [orig: idololatriâ] retenta [orig: retentâ], iram divinam, hincque Hayaelem Syriae Regem in se concitavit, a quo ditiones ipsi subiectae misere direptae sunt. Obiit A. M. 3178, Regni 28. et seqq. Ioseph. Antiqq. l. 5. c. 6. Lat. ipse, sive exsistens. 2. Reg. c. 9. v. 2. 1. Reg. c. 16. v. 3. et c. 19. v. 17. 1. Par. c. 2. v. 38. c. 4. v. 35. et c. 12. v. 3.

JEHU [2] fil. Hanani, Propheta Dei, Baasae Israelis Regis ruinam praedixit. An idem cum illo, qui Iosaphati gesta conscripsit? Vide Torniel, A. M. 3095. n. 8.

JEHUDA [1] F Bethirae, socius R. Iohannis F. Zechai, Rabbinus celebris, fuit inter Sitarchos, ac longe dies extendit usque ad tertiam aetatem post exidium. R. Ganz. ubi supra ad Ann. 3833.

JEHUDA [2] vel Ben David Fessean, cogn. Hiiug. Rabbinus Sec. 11. Princeps Gramm. Hebraeus in Occid. item, Levita Hebr. Sec. 12. Genebr. in Chron.

JEHUDA [3] F. Elihaei obsignavit Siphra, quae est lex Sacerdotum. R. Iehuda simpliciter dictus. Idem Anno 3881.

JEHUDA [4] F. Jezekiel praeses Pumbedithae, discip. Sam. Iarchinaei, floruit sub initium Millenarii vide Idem Ann. 4010.

JEHUDA [5] F. Nachman rexit Scholam Soranam, com posuitque Hilchot Pesukot, eas congerens ex Hilchot gedolot, de quibus videin voce Kaiira. Eius tempore fuit Annen, de quo supra.

quosdam socer Aben. Ezrae, secundum alios consobrinus eius Floruit Ann. 4900. iuxta R. Ganz.

JEHUEL fil. Zara. 1. Par. c. 9. v. 6. Lat. abstulit Deus, aut coacervans Deus.

JEHUS fil. Esau ex Oolibama. Gen. c. 36. v. 5. Fil. Balan. 1. Par. c. 7. v. 11. Secundus fil. Esec. Idem c. 8. v. 39. Fil. Saharaim ex Hodes uxore sua. Idem Ibid. v. 10. Lat. imea [orig: imeâ] corrosus, aut compressus vel congregatus.

JEJUNIUM quadragesimale auctorem habuisse dicitur Telesphorum: de quo tamen apud Euseb. l. 5. c. 23. Irenaeus ait, fuisse consuetudinem, ab hominibus simplicibus privata [orig: privatâ] observaitone introductam. Nec constitit in abstinentia a carne, ut ex Ignatii Ep. ad Heronem, patet: Vide Mart. Chemnitium Exam, de Ieiunio. Postea Ieiunium 4. temporum institutum est a Calixto I. Pontif. Ioh. Balaeus in eius vita. Mercurii et Veneris diebus ieiunabant olim in Or. et in Africa: sed ita, ut non magis a carne, quam vino et piscibus abstinerent. Sabbathi die autem cibis vescebantur, quemadmodum et Mediolani, testante id Ambros. Imo etiam Quadragesimae tempore ibi hoc die non ieiunatum est: Quadragesima [orig: Quadragesimâ] totis, inquit, praeter Sabbathum et Dominicam. Ieiunatur diebus. Porro a Sabbathi ieiunio adeo Orientales abhorruerunt [orig: abhorruêrunt], ut in Ignatii ep. ad Philipp. dicatur: Si quis Dominico die aut Sabbatho ieiunarit, xristokto/nos2 est. Unde testatur Augustin. paucas Occidentales Eccl. Rom anam in ieiunio Sabbathi imitatas esse: idemque Urbicum, homines ad tale ieiunium cogere volentem, acriter reprehendit Ep. ad Casulanum: In talibus tutissimum iudicans, observaredictum Pauli Rom. c. 14. v. 3. Qui edit, non edentem ne pro nihilo habeat et qui non edit, edentem ne condemnet. De ieiunio hodiernorum Orientalium, cum Christianorum, tum aliorum, vide P. de la Valle Itin. tom. 4. In Anglia hodieque ieiundium Veneris et Sabbathi retineri, ut piscium ibi ingens copia absumatur, habet Becmann. Hist. Orb. terr. Apud lsraelitas olim dies expiationis Magnae; Kippurim dictus, qui inter Iudaeos longe sacratissimus erat, non sacro clangoresolum, peculiari item sacrificio et quiete, sed et Ieiunio, celebrabatur, Lev. c. 23. v. 27. et 28. Atque hoc Ieiunium indigitari Actor. c. 27. v. 9. ubi th=s2 nhstei/as2 nomine rempus sacer Scriptor, ex Iudaici Populi more, designat, monent eruditi. Alii fuerunt [orig: fuêrunt] Ieiuniorum dies, in memoriam exilii Babylonici, humano instituto, apud eoldem celebrati, quorum fit mentio Zachar. c. 7. v. 3. et 5. et c. 8. v. 19. Vide Franc. Burmann. Synops. Theol. Christ. Part. prior l. 4. c. 18. et 19. ubi de Festis Iudaeorum. Transiit ieiunandi ritus a populo Dei, ad Gentiles, quibus in sacris suis crebro ieiunatum. Unde inter Eleusiniorum symbola Arnob.l. 10. etiam illud recensetur, ieiunavi atque ebibi cyceonem, ex Clem. to\ su/nqhma *)eleusini/wn mustri/wn, enh/steu/sas2, e)/pion to\n kukew=na kl. qua de re vide Salmas. ad Solm. p. 150. et Iul. Caes. Scalig. Poet. l. 1. c. 32. ubi de Cerealibus Ludis; nec non infra aliquid in voce Oraculum it. Parasiare. De Ieiuniis, vero vett. Christianorum, Cl. Suicer. Thes. Eccl. in voce *nhstei/a, uti de variis in Eccl. Rom. Ieiuniis, Car. du Fresne in Gloss. et Macros fratres in in Hierol. nec non infra ubi de Ordallo, et verbo superponere, it. ubi de Tetraditis, inprimis in voce Xerophagia. Graecorum hodiernorum Ieiunia accurare persequitur Iac. Spon. Itin. Part. 2. p. 351. et seqq. De Ieiunio Armeniorum Arziburi dicto: Ieiuniis item Muhammedanis, agit Ioh. Forbes. Instruct. Hist. Theol. l. 3. c. 17. §. 7. et l. 4. c. 9. §. 2. ac c. 11. §. 8. de iisdem aliisque hic passim, vide quoque in voce Quadragesima, it. Pol. de re Ieiunium: uti de S. Cena a iviunis accipi solita, supra in voce Eulogia; de Placitis eodem modo obitis, infra ubi de iis.

per JEJUNIUM purgatio occurrit in LL. Kanuti Regis c. 7. apud Bramptonum, Cum sociis se purget, vel ieiunium ineat, siopus est, et applicetur ad Corsned, et fiat voluntas Dei. Sic Gregor. VII Ieiunium Cardinalibus indixisse, ut Deus ostenderet, quis rectitus sentiret de Corpore Domini, Rom. Eccl. an Berengarius, legitur apud Bennon. Card. de vita Hildebrandi, etc.

JELLEJA urbs inter Genuam et Placentiam, Strabo l. 5. p. 217. Stradella Mario Nigro, vide Iella.

JELLA vel IELLEIA opp. agri Ticinensis, Seradella Medium fere inter Placentiam et Dertonam, ad 20. mill. pass. a Ticino 10.

JEMAI fil. Tola filii Issaschar. 1. Par. c. 7. v. 2. Lat. calefaciens, aut calidus.

JEMIMA Hebr. [gap: Hebrew] maxima natu filiarum Hiobi, quae ipsi post afflictionem in pristinum statum restituto natae sunt, Hiobi c. 42. v. 14. sic dicta quasi diurna, vel diei instra, eo quod formosa erat instar diei, vel quod nata diurno tempore, patre emerso velut ex profunda miserirum nocte et tenebris calamitatis, Idem c. 19. v. 8. cuique iam dies gratior illuxisset, H. Grot. Annot. ad h. l. Ab ea nomen videtur accepisse terra Iemama, vel Iamama, sita in Arabiae Fel. parte Sept. qua Desertam spectat, hinc Arabum excursionibus maxime exposita, ut observat Geographus Arabs: qui addit, patere viam per deserta a Iamama ad Bostram in extrema Idumaea. Nisi malis, aliam hoc nomine deinceps inter Arabes inclito, quo ad istius exemplum illustres feminae appellari sunt solitae, nomen regioni imposuisse Certe idem Auctor Geographiae Nubiensis Clim. 2. Part. 6. dictam omnino vult terram Iemama, ab antiquissima Regina, cui nomen Iemama fuerit sollenne istis temporibus, illisque in locis imperasse [orig: imperâsse] feminas, ut de Aethiopibus, Sabaeis, Saracenis observant eruditi, refert. Etiam multum affinitatis cum quadam ex Gentilium Dianis habuit haec Iemima, femina et paterna [orig: paternâ] virtute, et formae venustate, et amplissima [orig: amplissimâ] hereditate, in Or. haud dubie percelebris. Namque

et nomen utrobique idem, cum et Diana Graecis *(hme/ra dicta sit: nec sedes aliena, cum et Dianam Persicam finxerint, et quae vagaretur circum Euphratem, i. e. versus Arabica, quam Persica. Agrestem quoque fecerunt [orig: fecêrunt], montium, et nemorum custodem, i e. quae in Arabia Deserta, quam incultam crediderunt [orig: credidêrunt], sedem habuerit suam. Formae etiam idem utrique decus, etc. Vide Frid. Spanh. Hist. Hsobi c. 12.

JEMINI pater Aphia. 1. Sam. c. 9. v. 1. 2. Sam. c. 16. v. 11. Pater Chusi, Ps. 7. v. 1. Lat. dextera vel dexter.

JEMLA pater Michaeae prophetae. 1. Reg. c. 22. v. 8. et 9. repletio, aut circumcisio.

JEMLECH nomen Principis cuiusdam. 1. Par. c. 4. v. 14. Lat. regnans, aut Syriace consulens.

JEMNA [1] Hebr. [gap: Hebrew] fil. Asser Patriarchae. Gen. c. 46. v. 17. Pater Core. 1. Par. c. 7. v. 30. 2. Par. c. 31. v. 14. Lat. dexiera, aut numerans, sive praeparans, vel Syriace conftituens.

JEMNA [2] Hebr. [gap: Hebrew] , fil. Helem. 1. Par. c. 7. v. 35. Lat. prohibitio, aut impedimentum, sive mare commotum.

JEMNI pag. tribus [orig: tribûs] Manasse, ubi 10. leprosos mundavit Christus, Luc. c. 17. v. 12. ut quidam volunt,

JEMPTIA vulgo IEMPTERLAND, prov. Norvegiae, sub Suecis ab A. C. 1645. Habet Angermanniam ad Ort. Medelpadiam ad Mer. Helsingiam ad Occ. Norvegiam ad Sept. Ibi tria castra tantum, Ressundt, Docre et Lidh.

JENA [1] Thuringiae urbs, ima [orig: imâ] iacens valle, muris ac turribus firma, ponte lapideo utramque Salae ripam coniungens, circumcirca apricis montibus ac vinetis cincta. Cum Academia. A. C. 1555. erecta, 3. leuc. a Veimaria in Ort. 6. ab Erfurto, 9. a Lipsia in Occ. Parva, sed culta. Sedes unius e Ducibus Weimariensibus. Theologi Ienenses, Sec. Praet. cum orto de Ubiquitate corporis Christi dogmate, auctoribus Brentio, Andrea, Flaccio, etc. Eccl. in Saxonia plurimae ei non adstipularentur, Consensum Dresensem, inter Flaccianos et Wittenbergenses non approbarunt [orig: approbârunt]: Hinc torgae conventum, ibique ex mente Flaccianorum formula Concordiae con scripta. Georg. Laet. Comp. Hist. Univ. Nomenclatorem Professorum Ienensium edidit Adrian. Beyerus. Hodie sedem ibi habet Bernhardus Dux Saxoniae lineae Vinariensis, nat. A. C. 1638. Duxit Mariam Tremolliam Principem, Henrici Ducis Thoarsii filiam quae praeter praemortuos filios duos, Vilhelmum (nat. A. C. 1664. Den. A. C. 1666.) et Bernhardum (nat. A. C. 1667. Den. A. C. 1668.) ac filiam Carolam Mariam (nat. A. C. 1669.) recentius filiolo maritum beavit; omnes Duces Saxoniae lineae Vinar. in Iena. Vide Phil. Iac. Spener. Sylloge Geneal. Hist. in Fam. Saxonica et Theatr. Nobil. Part. 3. p. 83.

JENA [2] aestuarium Scotiae Mer. vulgo Cree - Fyrth, ad ostia fluv. Cree, in Gallovidia prov. ad Ort. Lucopibiae urbis, e regione Monedae Ins. in mari Hibernico.

JENDUM vulgo IENDO, s. YENDO, urbs ampla, ex Iaponiae primariis, in Niphonia ins. ubi sedes Imp. ab Annis aliquot. In Quantoa reg. 120. mill. pass. a Meaco in Or. Sanso. Dicitur etiam Iedo, habetque palatium superbissimum recens, undique deauratum.

JENDUS vulgo IENDE, s. PAIENDE, lacus FINNIAE, in Tavasthia prov. a Sept. extensus in Mer. prope Savolaxiam prov.

JENEKOPIA vulgo JENKOPING, urbs Smalandiae, in Ostrogothia reg. Tota lignea, nec muris clausa, ad Mer. lacus Wether. Quibusdam Ionekoping, 16. leuc. Suec. ab ora maris Balt. in Occ. in conf. Westrogothiae.

JENISCEA vulgo JENISCEY, fluv. Moscoviae Bor. prope Tingoesios pop. peramplus, longeque Obio maior. Ab Ortu habet excelso montes, quorum quidam ignivomi sulpur identidem ieiciunt [orig: ieîciunt], ab Occas. planum insigniter fertile; inundatque eam pos ad 70. leuc. circiter verno tempore, sicut Nilus Aegyptum. Is. Massa.

JENTACULUM a IEIUNIO, quod ieiuni eo uterentur, dictum, cibus erat matutinus, qui sumi solebar, antequam homines opus aggrederentur. Antiqui Silatum vocabant, auctore Festo, quia ieiuni vinum sibi conditum ante Meridiem absorbebant. Plutarch. in Symposiacis l. 8. quaest. 6. priscos, cum et laboribus dediti et temperantes essent, mane panem edisse, mero intinctum, aliud nihil, refert: unde etiam Ientaculum vel prandium (haec enim antiquitus pro iisdem accipiebant) a)xra/tisma dixerint, quod a)/kraton sit merum: cum alias dianhsismo\s2 Graecis dictum sit uti videbimus infra in phrasi Polluere Ieiunium et in voce Vesperna. Postea vero distingui Ientaculum et aliquanto ante prandium sumi coepit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 27. Sed primitus non nisi a pueris, aegris aut luxuriosis, uti Raderus notat, ad illud Mart. l. 1. Epigr. 88. cuius Epigraphe ad Fescenniam v. 3.

De pastillis s. trochiscis ex aromatibus et pulvisculis odoratis confectis loquens, quos Cosmus, ne gravis pridiano mero fragraret, in ientaculo devorabat. Postmodum et alii usurparunt [orig: usurpârunt]. Unde Suet. refert Vitell. c. 7. mane singulos (milites) iamne ientassent [orig: ientâssent] sciscitaretur, seque fecisse ructu quoque ostenderet. Tempus Mart. quoque indigitat, Apoph. l. 14. Epigr. 223. cuius Epigraphe ientacula.

Surgite, iam vendit pueris Ientacula pistor,
Cristat aque sonant undique lucis aves.

Mane veni potius. Nam cur te quinta moretur,
Aut cur non, sero, Caeciliane, venis?

tertiam vel quartam indigitans; nisi eum voce hac prandium intelligere dicas, Vett. more. Numquam vero Ientaculum sine pane, imo panis caput eius erat, aliquando siccus et solus, uti de Antonino Pio Spartianus, Senex etiam, ait, antequam salutatores Venirent, panem siccum comedit, ad sustemandas vires. Interdum cum aliis rebus, palmulis, uvis passis, nucleis, melle Atrico, crudo aut cocto, aut aliquo melliti operisve dulciarii. Hinc panem comedere et panem gustare, Latini pro ientare: et boukkismo\n, ientaculum, Graeci appellavere [orig: appellavêre], a voce Latina bucca s. bucea, quae frustum panis vel panem denotat etc. Vide Salmas. ad Vopisc. in Tac. et Casaub. ad Suet. Aug. c. 76. quibus adde Iul. Caes. Scalig. Poet. l. 1. c. 5. Athen l. 1. c. 9. p. XI. et quae dicemus infra in voce Panis, it. verbo Polluere et siccus panis.

JENUPARA vulgo IENUPAR, urbs Indiae citer. cum regno cogn. sub M. Mogole, ad amnem Coul, fere media, inter Dellium ad Austr. et Lahorium ad Bor. 130. mill. utrinque. Versus montes

JENYSUS opp. in ora Syriae, tridui irinere a Casio monte distans. Herod. l. 3. c. 5.

JEPHTHA vic. quae in sortem tribui Iudae cessit. Ioh. c. 15. v. 43. Lat. aperiens.

JEPHTHAHAL vallis et torrens, contra Ieronam, terminus tribuum Aser et Zabulonis. Ios. c. 19. v. 14. Lat. aperiens Deus.

JEPHTHE fil. Galaad ex meretrice. Iudex in Israel. Cuius res gestas et votum, vide Iudic. c. 11. v. 3. etc. 12. v. 4. Ioseph. Aatiqq. l. 5. Obiit A.M. 28 54. regiminis 6. Filiam eius vere immolatam, docet inter alios Fr. Burmann. Medit. ad Iud. capp. citata; indeque occasionem fabellae, de mactata ab Agamemnone filia Iphigenia, f. Iphianassa, praebitam, Voss. de orig. et progr. Idol. l. 1. c. 23. Vide et infra, Syria, ubi de cultu eius.

JERAA i. e. Luna, aut mensis, sive odoratio. Servus Aegyptius Sesan fil. Iesi, fil. Apphaim 1. Par. c. 2. v. 34.

JERABRICAE Hisp. urbs inter Olyssiponem, supra 7. et Scalabim supra 5. leuc. ad Tagum fluv. Ant. Nonnulli Gerabrica, scribunt. Vulgo Alanquera, teste A. Resendio. Aliis est Povos, non longo distans. Videtur Arabrica Ptol. Sed haec Abrigada, vel Povos est.

JERAMEEL fil Esrom. 1. Par. c. 2. v. 9. Est et reg. ultra Iudaeam ac Arabiam. Lat. Misericordia Dei, aut ex Hebraeo et Syro, dilectio Dei.

JERCAAM civ. quae in sortem tribui Dan cessit. 2. Par. c. 2. v. 44. Lat. extensio eorum, sive viriditas populi, aut sputum populi, vel urmatura, aut evacuatio populi.

JERCON civ. in tribu Dan. Ios. c. 19. v. 46. Lat. aerugo, viriditas, aut sputum, vel armatura, aut evacualio.

JEREMIA [1] Propheta, fil. Hilkiae. Ier. c. 1. v. 1. Lat. celsieudo Domini, aut exaltans Dominum. Puer adhuc vaticinari incepit Anno 12. regni Iosiae, Regis Iudae, qui erat A. M. 3407. A. C. N. 564. Hic in Iuda tantum et Beniamin prophetavit, iam enim decem tribus Israel Assyrii in Medos transtulerant: civitatis Hierosolymae ruinas quintuplici planxit alphabeto. Anathothites dictus est a viculo tribus ab Hierosolymis mill. distante. Hic sacerdos ex sacerdotibus et in matris utero sanctificatus est, ac ad prophetiam segregatus, quam cum detrectaret, causatus imperitiam, doctrinam, animum quoque a Deo accepit. Tandem apud Taphnas in Aegypto, a populo lapidibus obrutus, occubuit. Vide Prophetiam eius, et Threnos. Item Epiphan. de vitis Proph. Augustin. Ioseph. Hier. in Ierem. etc in eius Prophetiam exstant: Adrianus. Ambrosius. de Aquino Comm. Brandmyllerus, Brentius. Bugenhagii Annotat. Quart. Wirteb. A. C. 1546. Bullingeri Contiones, Fol. Tiguri A. c. 1575. Calvini Comm. Fol. Genevae A. C. 1610. Capella a Castro. Chrusostom. Homiliae. Chytraei Comm. a Figueiro Paraphrasis. Forsterus. Ghislerii Catena. 3. tom. Fol. Lugd. A. C. 1623. Graminaei Mysticus Aquilo. Octav. Col. A. C. 1576. Haymo. Heilbrunneri Quaestiones Quart. A. C. 1586. Hier. Comm. et Hulsemanni, Quart. A. C. 1663. a Iesu Maria Interpretatio, Octav. Col. A. C. 1611. Ioachimi item, Octav. Col. A. C. 1577. Don Isaac Abarbenel. de Lapide. Lavateri Homiliae, Fol. Genevae A. C. 1581. Laureti Hazoar. Octav. Parisiis A. C. 1610. Maldonatus. Malvenda. Mandina. R. Meir Armaah. Melanchthonis Argum. R. Mosche Alschich. Origenis Homilia. Panicarola. Pappus. Paulutius. Pintus. Polanus, Basil. A. C. 1608. Rabanus. del Rio. Sanctius. Selnecceri Explicatio, Quart. Lipsiae A. C. 1566. Strigelius. Strigenitius in c. pr. Quart. Lipsiae A. C. 1559. Szegedinus. Tallepied. Tossani Paraphrasis, Octav. Francof. A. C. 1586. Tossarius Comm. Fol. Basileae. A. C. 1558. Theodoret. Lichemius. Zuinglii Explicatio. etc Vide Crowaei Elenchum. In Threnos Prophetae huius, vide Threni.

Patriarchae Constantinopolitani.

JEREMIA [3] I. Patr. CP. post Theoleptem, A. C. 1520. Quo Hierosolymis absente, Iohannicus quidam, maius Imp. tributum pollicitus, ei surrogatus est: Sed Ieremias reversus, ope Ibrahimi Vezirii pepulit aemulum, ob modestiam et lenitatem Graecis gratissimus. Periclitatus postmodum, ob populum suum, quem

Turcae, ex urbibus, quae Ottomannicis armis restiterant, ibant expulsum; Obiit A. C. 1545. Emanuel Malax. l. 2. Turcograph. Genebr. et Onuphrius, in Chron. Spondus in Ann.

JEREMIA [4] II. post Metrophorum, A. C. 1572. eruditione inclitus. Huic cum Euangelicis e Germania dein cum Latinis negotium fuit. Literas Iacobi Andreae, cum Confessione Augustana Graece versa, humaniter excepit ac rescripsit, impugnatis modeste nonnullis. Tum vices suscipiens Lucas Osiander respondit, Compendio Theologiae, in quo praecipue de regula in S. Scripturae interpretatione tenenda et Spiritus S. processione actum, una transmisso. Ad quod ubi responsum a Patriarcha, Wirtembergenses tertium scriptum opposuerunt [orig: opposuêrunt]; cui postquam reposuit Patr. illi, officiosa [orig: officiosâ] gratiarum actione, Disceptationem clauserunt [orig: clausêrunt]. A. C. 1573. 1575. et 1579. Vide Thuan. Hist. l. 70. Pulsus, restitutus, in exilium missus. Emanuel Malax. l. 2. Turcogr.

JERIA fil. Selemiae. Ier. c. 37. v. 13. Lat. timor. visio, vel proiectio Domini.

JERIBAI fil. Elnaem. 1. Par. c. 11. v. 46. Latine pugnans, obiurgans, aut multiplicans.

JERICHO i. e. Luna, mensis, aut odor eius. Civ. opulentissima in tribu Beniamin, ab Hierosolymis 150. et a Iordane 60. stad. Num. c. 22. v. 1. Ios. c. 2. v. 1. Hanc a Iosue dirutam c. 5. et 6. aedificavit Hiel de Bethel. 1. Sam. c. 16. v. 34. 2. Par. c. 28. v. 15. Math. c. 20. v. 29. sed cum iactura maximi minimique filiorum, iuxta diras, quibu Iosue reaedificatorem devoverat. Nobilis fuit palmetis, et balsami viridariis, unde etiam civitas palmarum appellatur. Deut. c. 34. v. 3. In agro fertilissimo hortisque pulcherrimis referto sita. Unde Prov. Plantatio rosae in Iericho. Hodieque planities ut bi vicina, verno tempore, hoc plantae genere mire abundat, cuius descriptionem Moret. in Dict. Hist. exhibet. Honoravit urbem hanc miraculis suis SERVATOR MUNDI, caeco, ibi sanato, etc Capta a Romanis, Vespasiani et Titi tempore, Christianis postmodum terra sancta magni nominis; hodie vix pagus est, ab aliquot Aethiopum familiis, male cultus. Vide porro Luc. c. 18. v. 35. et c. 19. v. 1. Ioseph. Antiqq. l. 5. c. 1. De b. I. 1. 5. c. 4. Plin. l. 5. c. 14. Strabo Ptol. Torniel. et Salian. in Ann. Vet. Vest. ut et in voce Hiericho.

JERIEL fil. Thou fil. Issachar. 1. Par. c. 7. v. 2. Lat. timor, visio, vel proiectio Dei.

JERIMOTH i. e. altitudines, sive timens, aut videns mortem, s. proiectio mortis. Fil. Bela, filii Beniamin. Filii Iacob. 1. Par. c.7. v.7. Fil. Beziae. 1. Par. c. 8. v. 14. It. civ. Ios. c. 10. v. 3. Alia in tribu Iudae. Idem c. 15. v. 35. Alia in tribu Issachat, data Levitis, quae et Iarmoth. Idem c. 21. v. 29. 2. Par. c. 31. v. 13.

JERIOTH fil. Caleb ex Azuba uxore. 1. Par. c. 2. v. 18. Lat. Cortina, sive linteamina, aut ululationes, sive confractiones.

JERMUS in tribu Iuda. Erat autem, usque tempota Hier. villa Iermucha, in decimo ab Eleutheropoli miliartio, ascendentibus Aeliam. hier. in Loc. Hebr.

JERNA Hisp. fluv. P. Mela l. 3. in Gallaecia, apud Celticum prom. Vulgo Ierne. Strabo Iernam his locis commemorat montem, a quo amnis forte sic dictus.

JERNE et JERNIA vel (quod inde detortum) Hibernia, ins. in Occid. Oceano non procul a Britannia, quae, ob situm depressiorem, caelo soloque utitur humecto, cui agilitas incolarum assignatur, et nervi flexiliter molles. Lacubus abundat; praesertim ibi passim occurrunt coenosae voragines, Anglo-saxonice Bogges: ubi terra uliginosa et levi graminis cespite obducta, supergradientium pedibus inopinis absorptim cedit. Hae dici quoque possunt a)/orna averna, non tantum quod ab iis absorbeantur animalia, et velut ad Orcum demittantur, sed quod sint etiam a)e/rnh infrugifera, nullum e)/rnos2 Plantam sc. vel fruges producentia. Inde enim a)/orna dicta, non quod sint infesta avium supervolatui. Igitur H. Iacobio est *)ie/rnh vel *)ierni\s2 pro a)o/rnh, vel a)orni\s2 Ins. avernosa, h. e. The Boggy Island. Camd. quidem non prorsus incommode ducit a vernaculo Erin, quod Occasum sonat. *nh=son *)ierni/da vocat Orpheus in Argon. Claud. de 4. Cons. Honor. Carm. 8. v. 33. Glacialis Ierne dicitur. Nic. Lloyd. Vide Hibernia.

JERNUS vulgo DROSES, fluv. Hiberniae, in ora Connaciae, apud Dyngam opp. in mare labens. Camd. Matre videtur, in Desmonia, Comitatu Mornoniae.

JEROBAAL Iudex Israelis, qui et Gideon dicebatur. Iud. c. 6. v. 32. 1. Sam. c. 12. v. 13. Lat. impugnans Idolum.

JEROBESETH nomen viri. 2. Sam. c. 11. v. 21. Lat. impugnans confusionem, vel ignominiam.

Reges Israelis.

JEROBOAMUS [1] I. fil. Nabati. Israelis Rex impius. 1. Reg. c. 11. v. 26. 2. Par. c. 13. v. 19. et seqq. Ioseph. Antiqq. l. 8. ubi de eo: *gennai=os2 kai\ polmhro\s2, fu/sei qermo\s2 w\n, kai\ mega/lwn e)piqumhth\s2 pragma/twn Decem tribus a Rehabeamo, Salomonis fil. abduxit, regni Israelitici, regno Iudae ac contradistincti, fundator; quod ut certius retineret, abominandam vitulorum aureorum idololatriam (Aegyptios imitatus, vide infra Mnevis ) instituit, quam omnes eius successores, nequiquam a Prophetis subinde moniti, mordicus retinuerunt [orig: retinuêrunt], donec in perpetuam captivitatem tanti facinoris rei Israelitae, regno funditus everso, abstracti sunt, Obiit Anno Regni 21. Vide etiam 2. Reg. c. 9. v. 9. 2. Par. c. 9. v. 29. Torniel. Salian. et Spond. in Ann. sacris. Lat. Impugnans, obiurgans, vel multiplicans populum. Graeci Interpretes et Iosephus istos Ierobeami vitulos appellant du/o dama/leis2 xrua=s2, duas iuvencas aureas: et Tobias c. 1. v. 7.

ai( fulai\ ai( sunaposta/sai e)/quon th=| *ba/al th=| dama/lei, Tribus, quae defecerant, sacra faciebant Baali iuvencae. Quod nec ipsum a ritu Aegyptio alienum: Boves enim et mares et feminas in Aegypto sacros fuisse, discimus ex Strab. l. 17. Vide quoque hic [orig: hîc], in vocibus Ais, Mnevis, Momemphis.

JEROBOAMUS [2] II. fil. Ioas Regis Israel, successit patri A. C. 1015. Amasiae, fil Ioas Regis Iudae, qui erat A. M. 3211. A. c. N. 759. Hic imitatus est impietatem Ieroboam, filii Nabat, qui peccare fecit Israel: Fortis alias et felix, restituit terminos israel ab introitu Emath usque ad mare solitudinis. Vide 2. Reg. c. 14. v. 23. et Ioseph. Antiqq. l. 9. c. 11. Obiit A. M. 3251. imperavit Annos 41. Successit ei Zacharias, fil. eius. Genbr. in Chron. Torniel. Saltan. etc.

JEROBAM fil. Elcana fil. Caath. 1. Par. c. 6. v. 27. c. 12. v. 7. et. c. 27. v. 22. Lat. misericors, aut Syriace dilectus. Item fil. Phasor. 1. Par. c. 9 v. 12. Fil. Elihu. 2. Par. c. 23. v. 1. 1. Sam. c. 1. v. 1.

R. JEROHAM scripsit Adam et Evam, it. Missarim A. 94. Millenarii VI. iuxta R. Ganz.

JERON civ. in tribu Nephthali, Ios. c. 19. v. 38. Lat. timor, vel visio, aut proiciens dolorem, vel fortitudinem.

JEROSLAVIA vulgo IEROSLAW, urbs Moscoviae Duc, cogn. caput, cum arce, ad Volgam fluv. 40. mill. pass. a Rostovia in Bor. 140. a Moscua. 150. a Novograda parva in Occ.

JERSIA fil. Ieroham. 1. Par. c. 8. v. 27. Lat. lectulus, sive stratum Domini, aut abstulit paupertatem Dominus.

JERUEL nomen solitudinis. 2. Par. c. 20. v. 16. Lat. timor, aut visio Dei.

JERUSA Pater Ioathan. 2. Par. c. 27. v. 1. Lat. hereditas, sive exilium.

JERUSALEM Iudaeae metropolis, a Melchisedec, teste Iosepho, condia: alias Salem, et Iebus, a Iebusaeo Chananaei fil. Ios. c. 18. v. 28. Postremo Aelia, ab Aelio Hadriano Imp. Rom. teste Volaterrano. Latine visio pacis, aut visio perfecta, sive consummata, sive timor perfectus, aut consummatus, vel timete Salem; quasi adventantibus hostibus timorem incutere voluerint. Vide Hierosolyma. 1. Par. c. 3. v. 4. et 5. Matth. c. 2. v. 3. et c. 3. v. 5. Nehem. c. XI. v. 4.

JES JETIS civ. Achaiae in prom. eiusdem nominis, iuxta quod Alpheus amnis praeterfluens 6. mill. pass. navigatur. Toriellius.

JESAAR fil Caath fil. Gersom. Num. c. 3. v. 19. Lat. claritas, oleum, aut meridianus.

JESANA nomen urbis. 2. Par. c. 13. v. 19. Lat. dormiens, aut antiqua, vel annosa, sive mutatio.

JESBAAM fil. Hachamoni. 1. Par. c. 11. v. XI. et c. 12. v. 6 Lat. sedens populus, aut conversio populi, sive insufflatio, aut aptivitas populi.

JESBACASSA nomen viri. 1. Par. c. 25. v. 4. Lat. est requirens, vel deprecans, aut iessio dura, vel insufflatio, sive conversio dura.

JESBIBENOB Gigas quidam. 2. Sam. c. 21. v. 16. Lat. sedens in prophetia, vel in locutione, vel in germinatione: aut captivans in prophetia, vel in locutione, sive in germinatione, aut captivans in prophetia, vel in locutione, sive in germinatione, L. Ishbibenob.

JESBOAM i. e. conversio, sive sessio, aut insufflatio, vel captivitas populi, nomen Principis. 1. Par. c. 27. v. 2.

JESBOC fil. Abrahae ex Ketura. Gen. c. 25. v. 2. Lat. est vacuus, vel evacuatus, aut Syriace derelictus, vel derelinquens.

JESCHA fil. Haran, quae et Sarai. Gen. c. 11. v. 29. Lat. ungens, sive cooperiens, aut protegens, vel obumbrans, vel Syriace speculans.

JESEMA fil. Eram. 1. Par. c. 4. v. 9. Lat. appositus, nominatus, aut admiratio, sive desolatio.

JESER fil. Nephthali. Gen. c. 46. v. 24. 1. Par. c. 7. v. 13. Lat. figmentum, plasmatio, sive tribulatio, aut angustians.

JESERZISCIA urbs Moscoviae, capta a Steph. Polon. Rege A. C 1581. Vide Thuan Hist. l. 56.

JESESI fil. Ieddo. 1. Par. c. 5. v. 14. Lat. antiquus, vel sexagenarius, aut exsultans, vel est munus.

JESI fil. Aphaim. 1. Par. c. 2. v. 31. et c. 4. v. 20. Lat. salus, aut respiciens. Pater Phaltiae 1. Par. c. 4. v. 42. et c. 5. v. 24.

JESIEL fil. Nephthali. Num. c. 26. v. 48. Lat. dividens, vel dimidians Deus, aut festinatio Dei.

JESIMON nomen deserti. 1. Sam. c. 23. v. 24. Lat. desolatio, aut solitudo.

JESMACHIAS nomen viri. 2. Par. c. 31. v. 13. Lat. adhaerens, vel innitens, aut iunctus Domino.

JESMAJAS nomen viri. 1. Par. c. 27. v. 19. Lat. audiens Dominum, vel oboediens Domino.

JESONIS Regio terre d'Ieso, pars terrae Arcticae, recens detecta, ad Bor. Iaponiae. Vide Esonis terra.

JESPHA fil. Beriae. 1. Par. c. 8. v. 16. Lat. Iaspis, aut est hic, h. e. in hoc loco, aut labium, sive conterens.

JESPHAN fil. Sesac. Lat. absconditus, sive confractus, aut cuniculus. 1. Par. c. 8. v. 22.

JESRAB urbs Arabiae, nunc Medina Talnabi Postello, patria Mahometis Pseudoprophetae.

JESRAEL JEZRAEL 2. Sam. c. 17. v. 25. urbs fuit tribus [orig: tribûs] Isaschar, in limite tribus [orig: tribûs] Mansse et in Galilaea, Zerezin hodie

Postello. Iezrael etiam urbs fuit sexta, in 8. parte tribus [orig: tribûs] Iudae, in ter Iota et Iucadam. Vide Iezrael.

JESSA i. e. Iupiter, inter Sarmatarum Europaeorum olim Deos, vide Sarmatia.

JESSE [2] nomen candelabri, apud Vilh. Thorn. A.C.1097. Candelabrum etiam magnum in Choro, aereum, quod Iesse vocatur, in partibus emit transmarinis. Cuiusmodi sunt candelabra et polycanela etiamnum, in aliquot Eccl. Rom. aedibus sacris, ab humo altius educta et in latum expansa, Arboris Iesse (unde nomen) speciem referentia. Stirpem Iesse illorum unum vocat Sugerius de Administratione sua p. 348. apud C. du Fresne in Gloss.

JESSELMERA vulgo JESLEMERE, s. et GISLEMERE, urbs ampla Indiae, caput prov. cogn. sub M. Mogole, inter montes. 102. mill. ab Indo fluv. in Ort. ut a conf. Guzaratae regni in Bor. abest, Ferrar.

JESSENIUS Ioh. Bohemus, vir profundae eruditionis, in reditu ex Hungaria, quo legatus missus fuerat, capatus A. C. 1619. Viennam deductus est: mox permutatione cuiusdam Itali dimissus, e carcere produiturus parieti inscripsit literas I. M. M. M. M. Quas cum interpretati multi incassum niterentur, u us Ferdinandus ingressus, rem tetigit, illas sic explicans: Imp. Matthias mense Martio morietur: qui mox atrepta [orig: atreptâ] creta [orig: cretâ] repoluit, Iesseni mentiris, mala [orig: malâ] morte morieris. Quod cum Iessenio relatum esset, dixit, Ut ego mentitus non sum, ita erdinandus operam dabit, ne vanus sit vates. Contigit utrumque; Caesar Martio Discessit, Iessenius post cladem Bohemorum, A. C. 1620. Acceptam, et subactum ab Austriacis regnum, supplicio affectus est, A. C. 1621. Vide Laet. Comp. Hist. Univ.

JESSUS fil. Aser, Gen.. 46. v. 17. 1. Par. c. 7. v. 30. 1. Sam. c. 14. v. 49. Lat. planus, aequalis, ponens, aut positus.

JESTO urbs Scyri ins. apud Scylacem Caryandenum, *kata\ *)eretri/an, *sku=ros, kai\ po/lis2 *)/ihsto, au)th *di/polis2. Cuius cum mentio alibi non occurrat, mendosa esse haec verba censet Barthius sicque scribendum, *sku=ros2 kai\ po/lis2, au)th di/polis2. *)/ikos2. Nam Insulam hoc nomine Scyro vicinam memorat Strabo l. 2. p. 124. et l. 9. p. 436. in Scyro duas urbes fuisse addens, quarum altera nomen ins. habuerit [orig: habuêrit], vide Casp. Barth. Animadvers. ad Stat Achill. l. 2. v. 18.

R. JESUA auctor Halichot Olam, floruit circa An. 227. Millenarii VI. iuxta Chronolog. R. Ganz: quo tempore R. David Vithal, Sapiens et Musicus insignis, scripsit Mictam David, h. e. Aureum carmen Davidis.

JESUALUM vulgo JESUAL, regnum Indiae ulter. sub M. Mogole, inter Udessae regn. ad Ort. et Patnam ad Occas. Urbs praec. Racapora.

JESUATI Ordo sacer, in Communione Rom. fundatus, a Ioh. Columbino. Senensi, Sec. 14. approbatus ab Urbano V. A. C. 1367. abolitus a Clem. IX. A. C. 1668. Dicti quoque Clerici Apostolici. Vide Moret. Dict. Hist.

JESUITAE Ordo Religiosorum in Eccl Rom. ab Ignatio Loiola fundatus, circa A. C. 1534. confirmatus a Paulo III: A. C. 1540. Novo atque ut pleris que visum est, superbo nomine appellati sunt, inquit Thuan. Hist. Tom. 1. l. 15. Hi ex tenuibus initiis otti, vide P. de la Valle Itin. tom. 4. fub fin. praeter 3. consueta reliquorum religiosorum vota, quartum Missionis Papae faciunt: Eruditione inter suos maxime conspicui, in Ecclesiis docent, in Scholis, quas, teste Verulamio de augm. scient. optime constitutas habent, gratis erudiunt: sed et gratis nocere Passeratius dixit. Ceterum reliquis Comm. suae Ordmibus graves, illos, ut in prov. dicitur, de ponte deiciunt, eorum que nidis aut exuviis se vestiunt, Surius. Sub fin. Praec. Sec. fiducia [orig: fiduciâ] s. doctrinae, s. auctoritatis Romae alibique publice defenderunt [orig: defendêrunt], Clementem VIII. credere legitimum Petri successorem, non esse ex articulis fidei: Confessionemper epistolas et per cursores peragi posse, etc. Unde toti societati periculum, ni Philippicus Orator intervenisset, Thuan. l. 131. Cum Dominicanis Augustini sententiam tuentibus, de Gratia Dei Liberoque arbittio sub Clem. VIII: Item de Conceptione B. Virginis tanto fervore, sub Paulo V. disceptarunt [orig: disceptârunt], ut tota fere arserit in dissidii incendium Hispania. Thuan. Hist. l. 132. A. Rivet. in Apol. pro B. Virgine c. 5. A. C. 678. Quid cum Iansenii sectatoribus illis hactenus litis intercesserit, pater ex Ep. Provincialis, etc. Quid in Magistratus Principesque machinari soleant, exilia eorum Dantisco, A. C. 1586. e Gallia, A. C. 1598. erecta [orig: erectâ] in aeternam rei memoriam Parisiis columna [orig: columnâ], Thuan. l. 112. e Venetorum Ditonibus, A. C. 1605. ex Anglia, post detectam conspirationem pulveratiam, eodem Anno: quam legem Iacobus Rex, henrici Iv. caede territus, renovavit, A. C. 1610. e Bohemia, A. C. 1616. etc. apprime docent. Idem in Com itiis vatsaviensibus ab Ordinibus Regni Poloniae petitum, A. C. 1607. Thorunenses Dantiscanorum exemplum secuti, schola [orig: scholâ] et templo illos arcuerunt [orig: arcuêrunt]; cumque varia adversus se Iesuitarum molimina experiretur Elizabetha Angliae Regina, edicto iuventutem ex extraneis scholis, Iesuittcis inprimis, revocavit, in deprehensos capitis poena [orig: poenâ] sancita [orig: sancitâ]: eadem in Edmundum Campianum, Radulphum Schervinum, et Alex. Briantum, e societate hac coniurationis auctores, animadvertit. Eosdem, post motam in Academia Cracoviensi cruentam litem, Academici libro Gratis emisso, reprehenderunt [orig: reprehendêrunt], quod dum se gratis docere simulant, bona Nobilium ac divitias ingentes ad se pertrahant: qui quidem Regis iussu combustus, Iesuitis autem iniunctum est A. C. 1626. Scholam saum in urbe Cracovia claudant, et Academiae illius loci in posterum molesti esse desinant. Quanta Constantinop. contra Cyrillum Patriarcham, A. C. 1628. et seqq. moliti sint, exhibet A. Rivet. in Iesuita vapulante. Omnium loco esse potest, quod Parlamento Parisiensi actum, mense Dec. A. C. 1611. in quo, ab Universitatis Advocato Martillerio, et Regio, Servio, ipsis

varia exprodbrata, probatumque est, eorum doctrina [orig: doctrinâ] et hortatu bella excitata, caesosque Reges esse. Cumque nihilominus se recipi in corpus Universitatis peterent, se idem docturos quod Sorbona polliciti. Senatus causa [orig: causâ] ad consilium reiecta [orig: reiectâ], pronuntiavit, intra praescriptum tempus scripto subsignato declararent, quod hodie ore profiterentur, se doctrinam Sorbonicam amplecti: Concilium sura Papam esse: huic in tempor alibus potestatem nullam: Non licere ei Reges nostros excommunicare: Nec Sacramonto subditos solvere: Clericos crimen Maiestatis committere: Quae in confessione ad Remp. spectantia cognoscuntur, omnino deferende esse. Quae cuncta in praesentia Condaei Principis, Bellovacensis quoque et Laudunensis Episcoporum, Parium regni peracta sunt. Vide Bucholcer. Ind. Chronol. Plurima Iesuitis in Europae regnis collegia aedificavit, Greg. XIII: Urbanus dein VIII. petentibus illis, ut e Kalendario S. Germano eraso, Ignatius sectae suae auctor, substitueretur, decrevit: si simul stare non possint, exspectaret ignatius annum bissextilem, et diem intercalarem sibi haberet. Idem sectam Virginum Iesuitici ordinis, citra approbationem apostolicae auctoritatis introductam, condemnavit ac radicitus sustulit, Iac. Revius in Urbano VIII. Plura de origine et progressu Ordinis. Vide apud Thuan. in Hist. Lud. Lucium Hist. Iesuit. etc. Addam solum, quae hanc in rem Hugo Grot. habet, Hist. l. 3. ad A. C. 1594. Auctor instituti, inquit, Ignatius Loiola Navarrico bello ad Pompeiopolium vulnere debilis, fortem adhuc et militarem animum quietiores ad curas retuler at: accessitque ambitio condendi familiam, cui in spem futurae magnitudinis, non hominis alicuius eximii, ut tum mos ferebat sed ipsius Iesu nomen praescripsit. Aggregati, quibus nova volentibus erant, incredibili studio duo maxima percoluere [orig: percoluêre], vim Pontificis Rom. et opes Hispaniae: primique in causam labantem egregia praesidia induxerunt [orig: induxêrunt], et neglecta hactenus, mores inculpatos et bonas artes: crebris certaminibus exerciti varias adversus religiones, quae per ea tempora Romano nomini insultabant. Aucta [orig: Auctâ] per Americam et Indiam gloria [orig: gloriâ], dum feras inter gentes Philippo imperium Christiana [orig: Christianâ] institutione circumdant. Claraque prodigia velut ipsis venerint, per locorum longinquitatem celebrantur fiducia [orig: fiduciâ] affirmantium et credendi facilitate. Cetera re ipsa [orig: ipsâ] aut in speciem abunde sunt. Fidem et pudorem sunt in quibus requiras. Magna in vulgus auctoritas, ob vitae sanctimoniam, et quia non sumpta [orig: sumptâ] mercede iuventus literis imbuitur, sui per urbes et populos praeisdes: cunctis per orbem unus imponitur, ut plurimum gente Hispanus. Sapienter imperant, fideliter parent. Transgresi in morem non und habitant omnes: angustum videbatur, societatis incrementa parietibus includere; dant nomina et coniuges, nec quicquam prius docentur, quam mortis metum et cunctos hominum affectus exuere. Sed maxime adsciscitur, si quis ingenio, ante alios, aut sanguine divitiisque pollet. Usus in singulis: nam ingenia distinguunt non minus prudenter, quam eligunt, ut quem facundia [orig: facundiâ] aut scribendi meditationibus sperant clarescere. Per suorum nobilitatem maximis consiliis miscentur, explorandi sagacitate, et quia ad eruenda ar cana nullum vehementius tormentum religione est. Opes legatis ac muneribus in se vertunt, quas per artes novissimi omnium brevi sectas priores fama [orig: famâ] et opulentia vicere; hoc ipso ceteris invisi et tamquam e diverso mores exprobrarent. Sed super aemulantes evecti, tenent principum domos, laudabili temperamento: quippe medii foedum inter obsequium, et tristem arrogantiam, nec fugiunt hominum vitia, nec sequuntur. Praecipuum id Hispano dominationis instrumentum, quo domi concordiam retinet, quo turbat externa. Nam eorum mentibus insusi, qui Latina sacra adorant, per Galliam et Angliam, ipsosue Batavos, hic [orig: hîc] pro regno disserunt, ibi contra regnum: et quamquam capitis supplicio finibus arcentur, non obstat periculum, quo minus audeant fallantque. Hactenus Grot. Catalagum Scriptorum Societatis huius contexuit Petrus Ribadineira.

JESUITISSAE Ordo Religiosarum in Eccl. Rom. in Italia et Belgio caput exserens, ab Urbano VIII. abolitus est, Bulla [orig: Bullâ] Id. Ian. A. C. 1630. edita [orig: editâ]: In nonnullis Italiae, sic illa, et Ultramontanis partibus certae mulieres, Iesuitissarum nomine assumpto, cicra ultam iedis Apostolicae approbationem, ab aliquot Annis in unum convenire solitae, vitae religiosae praetextu, peculiarem et distinctum a ceteris habitum usurparunt, aedificia in Collegiorum formam redgeerunt [orig: redgeêrunt], domos probationum erexerunt [orig: erexêrunt], in eisque superiorem indito Praepositae titulo, et attributis sacultatibus bene visis constituerunt [orig: constituêrunt], in illiusque manibus paupertatis, castitatis et oboedientiae vota ad instar, sollemnium emittere, clausuraeque legibus no adstrictae pro libitu divagari, ac. specie salutis animarum promovendae, alia permulta sexus et ingenii imbecillitati, et modestiae muliebri ac virginali praesertim pudort, mini me convenientia attentare et exercere consueverunt [orig: consuevêrunt]. Sectam igitur illam, seu arrogantem, contumacem, sanae doctrinae adversam, Zizaniam denique in agro. Domini pullulantem, ac proinde radictius exstirpandam, de consilio Cardd. ac haereticae pravitatis Inquisitorum, se penitus suppressisse, redegisse in nihilum, aeternae abolitioni subiecisse, ac a corpore sanctissimae Eccl. amputasse [orig: amputâsse], sub excommunicationis poena Pontifex declarat. I. Henric. Heidegger. Hist. Pap. §. 235. Originem Ordinis ita enarrat Wilsonus, Hic ordo, inqutens, natus est per quandam Wardam et Tuittiam, Anglicas feminas, in Flandria. Atque illae quidem Ignatianam vestem induerunt [orig: induêrunt], excitatae -- per P. Gerhardum Rectorem Collegii Leodii, P. Flaccum, P. Morum, at P. Singleton, P. Benefield, aliique se opposuerunt [orig: opposuêrunt], nec voluerunt [orig: voluêrunt] illas sua cum benedictione, ite, praedicate, dimittere: nam ipsarum consilium crat, Euangelium praedicare suis femellis in Anglia. At brevi Warda, Papali indulgentia [orig: indulgentiâ] evasit Mater Generalis circiter 200. Domicellarum, quas emisit quaquaversum ad praedicandum etc. Ast eas supprimere coactus fuit postea Ubranus VIII. Vide eum Hist. Iacobi 1. ad A. C. 1620.

IESUPOLIS vulgo IESUPOL , opp. munitum Poloniae, cum arce, in Podolia et in limite Pocuciae, in sinistra Bistris fluentis ripa.

JESUS [1] Hebraeum nomen, quod Latine Servator dicitur. Matth. c. 1. v. 21. *te/cetai de\ ui(o\n, kai\ kale/seis2 to\ o)/noma au)tou= *i*h*s*o*u*n.

au)to\s2 ga\r *s*w*s*e*i to\n lao\n au)tou= a)po\ tw=n a(martiw=n, au)tw=n. Luc. c. 2. v. 21. Act. c. 4. v. 12. *kai\ ouk e)/stin e)n a)llw| ou)deni h) swthri/a. *ou)/te ga\r o)/noma/ e)stin e(/teron u(po\ to\n ou)rano\n to\ dedomenon e)n a)nqrw/pois2 e)n w(=| dei= *s*w*q*h*n*a*i h(ma=s2. Zach. c. 3. v. 1. et c. 6. v. XI. Hagg. c. 1. v. 1. Coloss. c. 4. v. XI. In tres sententias eunt, qui SS. huius nominis Etymon investigarunt [orig: investigârunt]. Primo, Alii a radice [gap: Hebrew] originem eius ducunt. Hique adeo [gap: Hebrew] , aut [gap: Hebrew] Hebraice scribi volunt. Sententia ipsa [orig: ipsâ] canitie sua [orig: suâ] ex longo aevi decursu veneranda. Secundo, Reliquae duae mutio videntur iuniores. Et quidem haec (Reuchlini, Andreae Osiandri et aliorum sententia) a [gap: Hebrew] nomen hoc deducit [gap: Hebrew] licentia [orig: licentiâ] nescio qua [orig: quâ] utcumque interposita [orig: interpositâ], in hunc videlicet finem, ut Tetragrammaton illud Dei nomen prius ineffabile, deinceps pronuntiari possit. Sententia patum solida, et vacillans. Nam ut libenter concedamus, cum cetera Dei nomina, tum maxime augustissimum illud Iehovae nomen, nisi gravissima [orig: gravissimâ] de causa [orig: causâ], prorsus ineffandum esse, nelibertas in licentiam exeat, et contemptus nominis in contemptum Numinis redundet, nemo admittet illud in Hebraicae saltem linguae idiomate ineffabile habendum, Graece quidem a)nekfw/nhton esse in consesso est, Inde enim Graece *)iaw\ pro Iehova corrupte enunciarunt [orig: enunciârunt], ut auctore est Diod. Sic. l. 1. Inde etiam 70. illio sacri codicis Interpretes numquam nomen hoc kata po/das2 reddidere [orig: reddidêre], cum ne possit quidem, sed tantum kat' i)sodunamei/an, nimitum in locum eius, quoties occasio tulit, *ku/rion substituentes. At vero Hebraice ineffabile esse numquam evinci potest. Certe testantur Talmudici Doctores vel ipsos Iudaeos nomen illud ad mortem Simeonis effari solitos. Sed ut hoc demus, quid causae fuerit, quod [gap: Hebrew] sola omnium Alphabeti literarum admiscenda esset, ut ineffabile illud nomen tandem linguae potens evaderet? Atqui hisce diluendis immorari operae pretium haud fuerit. Neque enim profecto opus est, cum iam viderim Osiandrum a Flacco Illyrico, et aliis, eo nomine merito enervatum. Verum, ut per omnia cum illo sentire integrum non sit, sum mo tamen viro debitus honos minime denegandus est, quod Reuchlini auspiciis veritati iam diu obrutae indagandae aditum nobis utcumque aperuerit. Tertio, Ceterum corona unico Castellioni reservanda, utpote qui in teria sua, quae iam superest, sententia, opus ab Osiandro feliciter inchoatum ad culmen usque perduxit. Ille enim pulcherrimam interpositionis [gap: Hebrew] , quam Osiander non potuit, rationem exhibet. Qua de re verba ipsius hic [orig: hîc] apponam. Cum diu, multumque (inquit) considerarem, neque cur haec litera [gap: Hebrew] interposita foret, viderem, quippe cum non sit servilis, h. e. eius literarum generis, quae solent in deductis aliunde verbis ad primigenia adhiberi: coepi cogitare, verbum hoc compositum esse oportere, tandemque Dei benficio comperisse videor. Quemadmodum enim Iesus, et Deus est et Homo, ita nomen eius ex Dei et Hominis nomine esse conflatum. Id autem didici ex Exodo c. 15. v. 3. ubi dicitur [gap: Hebrew] , i. e. Iehova vir belli. Ubi vir bellicosus dicitur, quoniam de Christo sermo est, qui vir futurus erat. Est igitur IESUS nomen compositum ex [gap: Hebrew] , interposita [orig: interpositâ] litera [orig: literâ] [gap: Hebrew] ex nomine [gap: Hebrew] , reliquis autem duabus reiectis, quippe quae serviles sint, et addi, adimique saepe soleant, ut sit [gap: Hebrew] Iesus, idem quod Iehova Vir, ut intelligamus Iesum non esse Iehovam solum (nam hoc de eius Patre dicitur) sed Iehovam hominem, i. e. corporatum, etc. Sic ille super Matth. c. 1. v. 21. ut exstat in elegantissima eius Bibliorum versione A. C. 1573. Basileae edita. Vide libellum, cuius titulus est, Exercitatio de Vera SS. Nominis Iesu Etymologia, Lond. A. C. 1652. Nic. Lloyd.

JESUS [2] Nave fil. qui et Iosue vocatur, Israelitarum post Mosem Dux sapientissimus. Item Sirachi fil. libri Ecclesiastici auctor. A. M. 3798. Scalig. Petav. Liranus in Eccl. Fuerunt [orig: Fuêrunt] et alii eiusdem nominis in V. et N. T.

JESUS CHRISTUS *q*e*a*n*q*r*w*p*o*s, Servator mundi, natus ex Virgine, opera Diaboli destruxit. (quod, inter alia, perpetuum Delphici Oraculi silentium, o nato puero Hebraeo, Deorum Deo, Aug. Imp. testatum est) et genus humanum, in peccatum et damnationem prolapsum restauravit. Nativitatem Eius incidisse in Consulatum Corn. Lentuli, et L. Calpurnii Pisonis, A. M. 4052. A. U. C. 723. Olymp. 194. An. 4. Aug. 42. Moret. Ostendere nititur in Dict. Hist. Tanta gessit, ut si omnia scribi deberent, ne mundus quidem universus ea capere posset, Ioh. c. 21. v. 25. Quae vero ad gloriam Dei, et salutem nostram de se scitu necessaria duxit, ex Euangel. Hist. haurire nos iubet, Ioh. c. 20. v. 31. quo avidum salutis lectorem remitto.

JETA civ. quae Levitis e tribu Iudae vel Simeonis est data. Ioh. c. 21. v. 16. Eadem videtur, quae et Iota. Ios. c. 15. v. 55.

JETAE castellum Siciliae. Steph. Alii urbem esse volunt, in monte, pene iacentem, inter Salenium 16. et Corileonem 18.mill. pass. prope Alcamum opp. Incolae Ietenses Plin. l. 3. c.8. At in Legationum excerptis ex Diod. Sic. l. 23. sunt *)ieti=noi. Atque idem vocabulum usurpare videtur Cic. Verrina [orig: Verrinâ] tertia [orig: tertiâ], ubi nunc mendose Letini Sil. Ital. Punic. Bell. legitur, nescio an metri causa [orig: causâ] masculino genere, et sing. num. formavit, l. 14. v. 272.

Ferr. opp. est, a Christianis, inde Saracenis eiectis, sub Frid. II. Imp. excisum, in monte praerupto. Baudr. castrum est Siciliae, in valle Mazarana, iuxta Crimissum fluv. 16. mill. ab Alcamo in Austr. paulo minus a Iuliano 30. fere mill. a Panormo in Austr. Vulgo Iato.

JETE civ. quae Levitis data est e tribu Iudae, vel Simeonis, Lat. declinans, vel divertens. Ios. c. 21. v. 16.

JETEBATHA locus in quo castrametati sunt filii Israel, profecti de Gadgad. monte. Num. c. 33. v. 33. et 34. Lat. bonitas sua, sive declinans filia eius, aut declinans desertum.