CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

JUSTUS [1] cogn. Aristidis, maxime regium et divinum C. Nepos in eo c. 1. Adeo excellebat Arestides abstinentia [orig: abstinentiâ], ut unus post hominum memoriam --- cognominc Iustus sit appellatus. Vide quoque Diod. Sic. l. 11. Herod. l. 8. c. 79. Cic. pro Sextio et Tuscul. 5. Aeschinem kata *kth/sios2 et peri\ parapresb. Plutarch. in eo, ubi multa iustitiae eius exempla adfert. Val. Max. l. 5. c. 3. Alios. Unde tota scena in Aristidem intenta dein, cum Athenis in theatro hi Aeschyli versus recitarentur,

*ou) ga\r dokei=n di/kaios, a)lla\ ei)=nai sqe/lein,
*baqei=an au)/laka *dei=na frei/os2 karpou/menos2
*)af' h(=s2 ta\ kedna= blasta/nei blasth/mata.

Quod tamen totum cum simulatum et ad tyrannidem comparandam callide effictum, in vulgus Themistocses sparageret, Aristidem testula [orig: testulâ] collabesecit, qua [orig: quâ] in decennale exilium eiectus est. Quod aemuli, factum licet minime probandum, in eo tamen imprudenter egit Aristides, cum tam cupide elaboravit, ut praeter ceteros Iustus diceretur. Nepos paulo post. Quod innuisse videtur, quicumque cudi fecit nummum, in cuius uno latere. caput Aristidis, cum Inscr. *a*p*i*s*t*i*d*h*s *o *d*i*k*a*i*o*s in altero, mulier sedens, dextraque baculum tenens: infra, *b*o*g*l*h*s *g*n*w*m*h. circum, *o*g *d*o*k*e*i*n *a*l*l EINAI, apud Cl. Keuchen. Vide et Alex. ab Alex. aliosque.

Viri Illustres.

JUSTUS [3] Hierosolymorum Ep. Simeoni cruci assixo successit, A. C. 113. Alius Hierosolymorum Ep. post Senecam, A. C. 118. Euseb. Alius Alexandriae Ep. A. C. 122. post Primum praefuit, An. 11.

JUSTUS [4] Ep. Urgellensis, in Catalaunia, frater Iustiniani, Ep. Valent. magni suo tempore nominis, et velut Oraculum Christiani orbis. Scripsit Exhortationem mysticam Cantici Cantic. editam a Mentado Molnero, Hagenoae A. C. 1429. et Basileae, A. C. 1551. Obiit A. C. 540. Isidor. c. 20. et 21. de script. Eccl.

JUSTUS [5] Ep. Vratislavensis, in Bohemos fideles saevus A. C. 1418. Laetus Comp. Hist. Univ.

JUSTUS [6] Historiographus quidam Tiberiensis, qui de rebus Iudaicis Historiam scripsit. Volaterr.

D. JUSTUS vir sanctissimus, ob Christianae fidei confessionem, in exilio martyrium constantissime passus est. Ado Archiep. Vienu.

JUSTUS [7] Catonius in Pannonicis legionibus primi ordinis ceuturio, sub Tiberii principatus initiis. Postea Praetorio praefectus, Claudio, et fraude Messalinae Interfectus, Dion. l. 60. c. 5.

JUSTUS [8] de Tiberiade scripsit Historiam Iudaeorum, Iosephi su/nxronos2. Sublestae fidei a Iosepho accusatus, in vita. Continebat liber gesta Iudaeorum, a Mose ad Agrippam usque. Photius cod. 33. Euseb. Hist l. 3. c. 9. Hier. in Cat. Suide. etc.

JUSTUS [9] Lipsius Brabantus, Oraculum sui temporis, variis in Academiis docuit, Lugaduni inprimis Batavorum, et Lovanii. Opera egregia, ii volumina aliquot congesta, eruditionem eius, in omni literarum genere, abunde loqnuuntur. Obiit A. C. 1606. ex Anna Calistria uxore, nulla [orig: nullâ] prole suscepta [orig: susceptâ]. Tacitum integtum a capite ad calcem memoria [orig: memoriâ] tenuisse traditur. Sed plagiarium eum insignem fuisse, et Muretum, P. Fabrum, Onuphr. Panvinium, Fabricium, exscripsisse, non desunt qui scribant. Quod vero a Musica tantopore abhorreret, ut, quae omnes alios exhilarate solet, eum in summam coniceret tristitiam, plane singulare est. Vide Elogia. Ant. Teissier Parte 2. ex Thuano, Nic. Etythraeo, Aub. Miraeo, Balzaco, Grotio, Baudio, Scaligero, Galaeo, Salmasio, Aliis.

IUTAE al. Iuti, Guti, et Iutones, Bedae Vitae, quasi Witae, Guti quandoque iidem sunt, qui Gothi, Gotti, et Goti: Romani Getae, a prisco vocabulo Gothico Iaed, quod gigantem denotat. Unus erant e tribus populis illis protogonis, qui, relictis in Germania sedibus, Angliam olim applicuere [orig: applicuêre]: ubi in tractu Cantio et Vecta ins. quae ab advenis nomen videtur sortita, sedes ceperunt [orig: cepêrunt]. Quum enim prisco Saxonum idiomate Wide et Wideland appellata sit, produnt hae voces exordium a Gutis: dictamque velut Gutiam, Gutlandiam et Gutorum ins. in memoriam transmarinae eorundem patriae. Quemadmodum quoque Saxones et Angli, suas apud Anglos sedes, a transmarinis illis Angliam et Saxoniam nuncuparunt [orig: nuncupârunt]. Tota etiam pars Daniae Occ. Iutia olim dicebatur, vulgo Iutland, et pars Or. Sueciae adiacens, Gotia, al. Gotland et Gutland. variata [orig: variatâ], parumper dialecto: fuitque regio antiqua latissimis porrecta limitibus, et Germaniae partem non exiguam obtinuit. Hodie vero Iuti in meditullio Daniae degunt: Sub Canuto circa A. C. 1139. cum in Dania duo Reges, modo nominatus, et Sveno, cui Selandi ac Scani parebant, regnarent. priore ab hoc interempto, ipse a Qaldemaro, per Iutos caesus est. A. C. 1161. Saz Gramm. l. 14. Vode Guti et Iutia.

JUTHUNGI apud Amm. Marcell. l. 17. c. 6. in vett. tab Itider. Iutugi, Sidon. Apollinari Vithungi, Treb. Pollioni in D. Claudio, Virtingui, pars Germantorum sunt Amm. Dexippus *)iouqou/ggous2 *sku/qas2 appellat, Pollio inter Scitharum itidem populos, qui in Romanum solum itruptionem fecere [orig: fecêre], principatu Claudii II. memorat, vide Salmas. ad Trebell. Pollion. et Vopisc. in Probo Imp. bi populum hunc a nonnullis male cum Gruthungis confundi, ostendit Vide supra.

JUTIA vulgo Iutland, alias Cimbrica Chersonesus, quia a Cimbris primum habitata, quibus postea Iuti successere [orig: successêre], regio ampla Daniae regni, et in modum penins. extensa a Mer. in Sept.

et tantum continenti iuncta versus Austr. ubi terminatur a Germania. Ab Occ. habet mare Germanicum, et ad Bor. ac Ortum sinum Codanum s. mare Balthicum. Dividitur in Sept. et Mer. Septentrionalis Iutia, vulgo Nort-Iutland dicta, dividitur in quatuor partes s. Dioeceses, nempe in Ripensem, Arhusiensem, Alburgensem, et Viburgensem, ubi sunt urbes cognomines. Iutia Meridionalis Sud-Iutland, quae aliter dicitur Ducatus Sleswicentis, dividitur in septem partes. Sed pars eius Mer. subest dominio Ducum Sleswicensium e fam. Regum Daniae. Ibi urbes praecipuae Slesvicum, Flensburgum, Haderslebia, et Aperroa. Pop. Iuti, sub Christierno II. cum ad Comitia Arhusiae instituta vocarentur, consternati Suecica [orig: Suecicâ] laniena [orig: lanienâ], similemque veriti, Viburgi congregatione facta [orig: factâ], per Magnum Munckium literas Regi renuntiationis miserunt [orig: misêrunt], Sec. Praet. Qui in Seelandia rebus suis firmatis, cum patruum electum audiret, cum gaza [orig: gazâ], chartis literisque in Belgium se recepit. Phil. Iac. Spener. Syll. Chronol Hist. Vode Golnizium Descr. Iutiae, ut et in voce Iutae.

Alburgum, Alborch. Appenroa, Appenrade. Arhusia, Arhusen. Coldia, Koldingen. Flensburgum, Flensborg. Fridericopolis, Friderikstadt. Haderslebia, Hadersleben. Husumum, Husum. Ripa, Ripen. Slesvicum, Sleswick. Tondera, Tonderen. Toninga, Tonning. Viburgum, Wiborch.

JUTURNA [1] Dauni filia, Turni Rutulorum Regis soror, quam Iuppiter, pro erepta virginitagte, immortalitate donavit, Numicique fluv. nympham fecit. Haec in bello fratrem adversus Aeneam multum iuvit, sed videns fratri necem iustare, in Numicum fluv. se occultavit. Virg. Aen. l. 12. Alii dicunt, eam rem habuisse cum Latino Rege, eoque palam facto, sua [orig: suâ] sponte se in Numicum praecipitasse [orig: praecipitâsse]. Ei aedes Romae fuit in Campo Martio. Revera autem Iuturna fons est saluberrimus, in agro Latino, in Numicum amnem influens, quae res poetis occasionem fabulandi dedit. Nunc Treglio. Inde Romam ad omnia sacrificia aqua afferri consueverat.

JUTURNA [2] Val. Max. l. 1. c. 8. fons et lacus parvus latii, apud Numicium fluv. teste Servio, Treglio nunc, teste Giraldo, sic a nympha. Virg. Aen. l. 12. v. 813.

Est et Iuturna fons Romae in Velabro, P. Vict. ubi nunc sacra aedes S. Mariae liberatricis, Ferrar. Baude. Iuturnam lacus arte complures Annos aqua [orig: aquâ] per subterraneum meatum deducta [orig: deductâ] exsiccatus est a Card. Serra, qui villam eo loci habebat; et salubritatem aeris exsiccato lacu locis vicinis reddidit: quod etiam Inscriptiones Urbani VIII. Pontificis Rom. ad Castrum Gandulphi positae testantur.

JUVANTIUS fluv. nunc Trontino. Labitur iuxta Interamnam, s. Teramum in Aprutio ult. et in sinum Venetum se exonerat.

JUVAVIA Bavariae urbs, Archiepiscopal. ampla, hodie Saltzburg, ad fluv. cogn. Ptol. Poedicum, 12. mill. Germ. a Lintio in Circ. 12. a Passavia in Mer, Cum tractu sat amplo, Ertzbischthum Saltzburg: qui sub Archiep. proprio, inter Bavariam ad Occ. et Austriam ad Ort. duas urbes et plura oppida continet.

JUVAVIUS fluv. Saltzburgum, cui nomen dat, praeterflnens, hodie Saltz Aventino. Ex Tauro monte, in conf. Carinthiae ortus, influit in Oenum, inter Oetingam et Braunodunum, Bavariae urbes.

JUVENACIUM urbs Apuliae Peuc. maritima, Episcopal. sub Archiep. Barensi inde 12. mill. pass. in Occ. Baralum versus 18. Melfi proxima. Giovenazzo vulgo.

JUVENALES ludi a Nerone primum, cum barbam deponeret, instituti sunt. Agebantur per domos et hortos, legitur que Aelia Catula nobilissima atque ditissima, An. Aet. 80. in iis saltasse [orig: saltâsse], apud Xiphiln. ex Dione.

JUVENALIS Decius Iunius, poeta Stayricus ex Aquino oriundus; Is fere ad mediam aetatem declamavit, postea vitiis offeusus Satyras scripsit, sed cum schemate notasset [orig: notâsset] Paridem pantomimum, iam octogenarius, specie honoris, praefectus est cohorti in extima Aegypto, inde Irati Histrionis exul vocatur a Sid. Apollinari. Creditur vixisse, usque ad Annum 12. Hadriani. Lips. Ep. quaest. l. 4. c. 20. Scalig. poet. l. 6. c. 6. Lilius Girald. in Dial. poet. Voss. de P. L. Verum de eo nos alibi. Nic. Lloyd.

Ideo de iuvenca dictum, quacum confertur Ephraim, Hos. c. 10. v. 11. quamvis ego transivi illum per praestantiam colli eius. Cuiusmodi Iuvenca rufa, immaculata, iniugis, in Vet. Test. extra castra immolabatur, ibique tota cum ligno cedrino, hyssopo et cocco bis tincto comburebatur a Sacerdote, ut eius cineribus aquae separationis immistis aspersi mundarentur, qui propter cadaveris contactum, aut alia de causa polluti erant, Num. c. 19. v. 2. Sed et Iuvenca [orig: Iuvencâ] pariter a iugo immunt, in vallam asperam deducta [orig: deductâ] et decollata [orig: decollatâ], caedem, cuius auctor esset ignotus, Deus expiari voluit, Deut. c. 21. v. 1. et c. nec non infra voce Vitula. Sic Homerus bou=n h)/nin a)dmh/thn, vaccam anniculam indomitan, Il. k. et Odyss. g. Yirg. ubi de Aristaei saer ificio Georg. l. 4. v. 540.

Ante coronarunt [orig: coronârunt] puppem: sine labe iuvencam
Mactarunt [orig: Mactârunt] operum coniugiique rudem.

Horat. ubi de sacrificio, ab Aug. post Actiacam victoriam, offerendo, intactos boves, Epod. 9. v. 22. etc. oblatas memorant. Uti vero Iuvencae, sic et Iuvenci, in sacris placuere [orig: placuêre]. Hinc Ps. 69. v. 32. sperat Propheta, laudem, qua [orig: quâ] Dei nomen celebraturus est, illi placituram prae bove iuvenco, cornibus atque ungulis iam insigni. Qualem etiam Ascanius Iovi promittit Virg. Aen. l. 9. v. 627. et seqq.

--- -- --- -- aurata [orig: auratâ] fronte iuvencum
Candentem pariterque caput cum maive ferentem,
Iam cornu petat et pedibus qui spargat arenam.

--- -- --- -- quem iam pudet ubera mairis
Ducere, qui vexat nascenti robora cornu.

in Festo Propitiationis, olim pro se ac domo sua, a Pontifice oblato, Vide Lev. c. 16. v. 3. De 7. item Iuvencis, post cultum divinum restitutum, ab Ezechia Rege sacrificatis, aliisque hanc in rem, vide Sam. Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 33. ubi de Boum in Sacris usu. Sed et iuvenca Lyricorum olim praemium fuit, uti diximus supra ubi de Epico poemate, Vide quoque infra Lyra. Nomen quae attinet, Iuvencum dictum autumat Varro, quod iam agraculturae iuvandae sit, de Ling. Lat. l. 4. Isid. quia apud Gentiles semper ubique Iovi iuvencus immolabatur, numquam taurus, Origin l. 12. c. 1. Vide Casp. Barth. Animavers. ad Stat. Theb. l. 6. v. 186.

JUVENCUS Presbyter Hisp. Euangelia heroicis versibus esplicuit, A. C. 332. Etiam alia quaedam attribuuntur illi: Hinc Hier. in Matth. citat ex illo seqq.

A quibusdam G. Aquilinus Vectius Iuveneus dicitur. Vide Hier. in Chron. Olymp. 277. A. C. 329. Ep. ad Magn. et in Comm. in Matth. Honor. Augustodun. l. 1. c. 85.

JUVENES quorum mentio in vett. Inscriptionibus et apud Callistrat. l. 6. de Cognitionibus, apud Iurecoss. l. 28. §. 3. ff. de Poenis, Solent quidam, qui vulgo se Iuvenes appellant, in quibusdam civitatibus turbulentissimis se acclamationibus popularium accommodare: Ad ludos et histrioniam pertinere, evincunt sequentia paulo post verba: Nam spectaculis eis interdicitur, si turbas in theatro fecerint. Ita ergo dicti creduntur Atellanarum actores, cum inter liberos homines, et famae integros sed tenuiores censiti fuerint: (quod liquet ex eo, quod si quid peccati fecissent, fustibus caesi dimitterentur. ) Ideo autem appellati sic videntur, ut vel saltem nomine referrent eos, qui primi Atellanarum, quibus conserta erant Exodia, ludos tenuerant, luventutem nempe Romanam. Ita enim de his ludis Liv. l. 7. c. 2. Postquam lege hac fabularum ab risu et soluto ioco res avocabatur, et ludus in artem paulatim vetterat; Iuventus bistrionibus fabellarum actu relicto ipsa inter se more antiquo ridicula intexta versibus iactitare coepit: quae inde Exodia postea appellata, consertaque fabulis potissimum Atellanis sunt. Callistrati autem verba de Iuvenibus ad Scenicos tantum ludos refert Petitus. Cum enim Histriones invicem certantes victoriam non virtute semper, sed etiam favore pararent, itaque favitores delegabant, qui in subselliis et cuneis Theatri sedentes applaudebant et extorquebant plausum spectatorum, quos Popularium nomine indigitat. Plausus autem iste comites saepe habebat rixas atque verbera: Quare providendum erat, ne quis histrioni in scena agenti operam suam navatet, in edendo plaulu, eliciendoque illo popularium clamore. At. ut liquet e Callistrato, Iuvenes id praestabant histrionibus, et Theatrum suo plausu commovebant, ut spectatores suum darent ei histrioni, cui Iuvenes applaudebant et facutm vellent. Quia autem hi non agebant Atellanas, nisi in fine ludorum, poterant illi inter spectatores sedere, ut essent signiferi motuum et clamorum Theatralium, in gratiam illius histrionis, aut poetae, cui studebant, et post cuius commissam fabulam illi Atellanam edebant, vide Sam Petit. Comm. in LL. Attic. l. 1. tit. 1. p. 77. et 78. Apud Iuvenc. l. 4. cum ait:

Talia dum loquitur, scissos lacerata capillos,
Pro fratris morbo iustis soror anxia curis,
Hortatur Iuvenem rapido percurrere gressu,
Casibus ut tantis Christus servaret amicum.

Vide L. Pignor. Comm. de Servis; uti de Iuvenibus, Senatorum apud Rom. ordine, iuvembus item secundi generis. aliquid infra, ubi de Lato clavo adde quae diximus in voce Iuniores.