CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

KABBALA Hebraeis dicta est lex non scripta, sed per traditionem patropara/doton ad posteros propagata; a voce [gap: Hebrew word(s)] Kibbel, i. e. accipere. Sentiunt enim, Verbum Dei s. Legem, iam ab ipsis Mosis temporibus duplicem esse, unam scripto traditam, quam vocant [gap: Hebrew word(s)] Thora Schebictab, i. e. Legem scriptam: alteram per traditionem propagatam, [gap: Hebrew word(s)] Thora Begnalpe, quam Kabbalam quoque appellarunt [orig: appellârunt]. Utramque dicunt Mosi datam a Deo esse; in monte Sinai; Sed posteriorem a Mose commissam esse Iosuae, a Iosua Senioribus, a Senioribus Prophetis, a Prophetis Synedrio magno, et sic successive ad posteriora Saecula pervenisse, donec in unum digesta fuerit volumen, continens praecipua praecepta et regulas, in usum Israelitarum, qui terram sanctam inhabitarent. Compositum id autem A. C. 230. et appellatum est Talmud Hierosolymitanum: sed cum paucas admodum constitutiones continent, exigui usus [orig: usûs] est, Circa A. dein C. 500. plenius exactiusque Volumen consarcinatum in usum Iudaeorum Babylone aliisque in locis peregrinis degentium, Talmud Babylonicum dictum est, quod quia totum Iudaici Iuris, qua [orig: quâ] civilis, qua [orig: quâ] canonici, corpus complectitur, priori longe celebrius evasit. Utrumque Verbo Dei scripto aequiparare ausi, auctoritatem ei divinam attribuunt Hebraei. Cum autem Kabbalistae Talmudistis contradistinguuntur, sumitur vocabulum Kabbala in strictiore sensu, et significat occultissimam scientiam, consistentem in variis subtilitatibus ac mysteriis, quae ex diversimoda literarum in Scripturis orthographia; earundem varia [orig: variâ] transpositione et mystica [orig: mysticâ] quadam Arithmeticae specie magna [orig: magnâ] animi contentione elicere solent. Sic Gen. c. 23. v. 2. Abraham ingressus dicitur [gap: Hebrew word(s)] ad lugendum, propter Saram. quod illi, cum litera Caph minor sit reliquis reddunt: Abraham parumper lugebat propter Saram, ob aetatem eius iam decrepitam. Iterum quia primo versu Geneseos litera Aleph sexies exstat, hinc coniecit R. Elias, Mundum duraturum esse sex mille Annos: eo quod in ratione numerandi Hebraeis ustitata Aleph, nota sit Millenarii, Quoad transpositionem literarum, sic e. gr. procedebant [gap: Hebrew word(s)] Cherem, inquiebant, significat anathema s. excommunicationem; ex quo per meta/sqesin [gap: Hebrew word(s)] Rachem, i. e. misericordia: item [gap: Hebrew word(s)] Ramach, secundum Hebraeorum computationem facit 248. qui numerus secundum illos eacte refert membra humani corporis. Unde collegere [orig: collegêre], hominem excommunicatum seria [orig: seriâ] paenitentia [orig: paenitentiâ] id efficere, ut Cherem in Rachem, et maledictio in benedictionem vertatur: quod si pertinaciter impaenitens maneat, Cberem redire in Ramach, et maledictionem se insinuare in omnia hominis illius membra sicque illum funditus perire ac destrui. Rursus cum [gap: Hebrew word(s)] Isch significet virum, [gap: Hebrew word(s)] Escha vero feminam: notant in voce virum denotante reperiri literam Iod, quam non habet feminae nomen; contra in vocabulo feminam significante deprehendi literam He, qua viri caret nomen, quae duae literae iunctae efficiunt unum ex Dei nominibus Iab, [gap: Hebrew] , quibus demptis [gap: Hebrew word(s)] Esch residuum ignem notat: Hinc aiunt, quam diu viro cum uxore bene convenit, Iab i. e. Deum esse cum ipsis: cum vero animorum dlssidiis colliduntur, ignem inter eos flagrare etc. Ut plura de illorum delitiis non addam. Vide Thom. Godwyn. de Ritib. Hebr. l. 4. c. 8. De Kabbala, ex Pico Mirandulano, praedictis consonam scribit Fungerus: A Chaldaica enim voce [gap: Hebrew] , quae accepit, vel suscepit significat, ut sit receptio, deducit; docetque eam doctrinam esse, quae solo auditu pereipiatur; qualia et Aristotelis erant a)kroa/mata: idque ab iis solum, qui Annum Aet. 40. excessissent, vide Esdr. c. 4. v. 15. Idem addit nemini licuisse de Kabbala quidquam mandare literis etc. Vide eandem vocem supra in litera C.

KABEL vel KEBUL apud Avicennam ubi de cassia fistula, quam Kebuliam inde vocat, urbs Indiae ist; memorata Geographo Arabi Climatis secundi Parte 8. ubi et Albrengi Kebuli, quod seminis Indici genus est, et myrobalanorum Kebulensium, qui in montibus huic urbi vicinis plurimi nascuntur, meminit. Vide Salmas. ad Solin. p. 1309. et 1324. nec non in voce Cabulum.

KAESO sic potius per K. antiqui scribebant Caesonem significando, et a Caio, quod C. litera notatur, distinguendo. Caesunem autem constat eum primo dictum esse, qui ex utero mortuae matrisexsectus esset, Plin. l. c. 9.

R. KAJIRA praenom. Simeon, unus ex Geonim, congessit Hilebot hedolt, A. M. 4500. iuxta R. Ganz.

KAIMACHAN in Turcico Imp. nomen diganitatis est, qua [orig: quâ] insignis supremi Vezirii vices agit, ubi opus est. Vide infra Veziricis.

KAIMAECHITAE vulgo Kaimachites pop. Tartariae magnae, longe lateque diffusi, iuxta magnum fluv. Ghammam, et inter regionem Mongal ad Bor. et regna Thibeti et Tanguti ad Mer. Hinc mare ad Orr. adiacens dicitur mare Kaimachitarum, teste Sans.

KAIRDANIEL vel KAERDANIEL nomen Fam. in Gallia illustris, quae ramus est stirpis le Iay, Iosephus enim Moeam. Dn. du Peronou, ex Hamona, filia Hamonis de Kaerres, Dn. de Kaerreal, genuit Ioh. Moeam Dn. du Perenou de Kaerreal: cui ex Iohanua le Baud gevita Maria Moeam Dn. de Kaerreal: nupsit Petro Laisne [orig: Laisnê] Dn. Kaerrodi, Kaerdaniel etc. quo matrimonio nata, Susanna Laisne de Kaerrodierne D. de Kaerreal, marito Claudio du Pre (fil. Oudarti le Iay Dn. de Boutehac ) peperit Ioh. du Pre Dn. de Kaerreal, Kaerdaniel, Kaermerieu: qui ex Elisabetha Ferraea de la Garraye, pater fuit Gedeonis du Pre le Iay Dn. de Kaerdaniel Vicecom. de la Belliere en Loudeac: cui ex Sara Barbier geniti sunt, Petrus Gedeon. Dn. de Floigny, Ioh. Phil. Dn. de Brinnoveis, Gedeon Dn. de Botpierre, esther Olympia (Mademoiselle

KALECUTUM inter Malabariae Regna praecipuum Postquam enim ultimus Malabariae Regum Saaama Perymal, a Mahumedanis, seductus, abdicato Regno, Meccam peregrinatum concessit, Regnum suum fidissimis Ministrorum, cum ipse liberis careret, distribuit et quidem uni ex mtimis eorum titulum Zamori s. Imp. dedit, constituitque ut reliqui ei, tamquam supremo Domino, subiacerent. Is exstruxit urbem Kalecutum A. C. 907. atque Imperii ibi sedem fixit, quam hodieque posteri illius, quamquam auctorritare multum imminura [orig: imminurâ], rerinenr. Nomina Imperatorum propria ignorantur, nec nisi Zamorinorum communi nomine memoria eorum exstat. Unus tamen, Ganfer nomine memoratur Aloisio Cadamusto, qui eum regnsse tradit A. C. 1498. Decrevit eorum potentia, circa A. C. 1500. a Lusitanis. potissimum infracta, qui sedem mercaturae Kalecuto Cochinum, urbem vicinam transtulerunt [orig: transtulêrunt]: quo pacto Regnum hoc e. maximo minimum factum est; retinent nihilominus pristinum titulum Reges et Imperatiorii nominis sipario infirmitatem suam involvunt. Georg. Horn. Orb. Imp. p. 436. et 473. Vide quoque in voce Calecut.

KALENDAE primus cuiusque mensis dies; Singulos enim menses Romani ex Romuli instituto distribuerunt [orig: distribuêrunt] in partes tres, Kalendas, Nonas et Idus: e quibus Kalendae a Gr. verbo kalw=, i. e. voco, dictae sunt, hanc ob causam, Priscis temporibus, antequam Fasti a Cn. Flavio Scriba invitis Patribus in oinnium notitiam proderentur, Pontifici minori haec provincia delegabatur, ut nova: Lunae primum observaret aspectum, visamque Regi sacrificulo nuntiaret, sicutque tum sacrificio a Rege et minore Pontifice celebrato, idem Pontifex Kalata [orig: Kalatâ], i. e. vocata [orig: vocatâ] in Capitolium plebe, iuxta Curiam Calabram, quae casae Romuli proxima erat, quot numero dies a Kalendis ad Nonas superessent, pronuntiabat. et quintanas quidem, quinquies dicto verbo kalw=, septimanas repetito septies praedicebat. Hunc autem diem, qui ex his diebus Kalatis primus esset, placuit Kalendas vocari. Ideo autem minor Pontifex numerum dierum, qui ad Noas superesset Kalando prodebat, quod post novam Lunam oportebat Nonarum die populares: qui in agris essent, confluere in urbem, accepturos causas feriarum a Rege sacrorum sciturosque quid esset eo mense faciendum, Macrob. Ter. Varro de Ling. Lat. l. 5. his diebus Nonas hoc modo a Pontificibus Kalatas esse memorat: Dies te quinque Kalo Iuno Novella, Septem dies te Kalo Iuno Novella, vel ut Ios. Scalig. legit, Iana Covella, i. e. Luna caelestis. Quamvis Iuno non raro Lunam denotet, quod vel ex hoc ipso patet, quod Iunoni omnes Kalendae, veluti mensis primitiae, sacrae erant: Sicut enim Annum lovis, ita Menses Iunonis esse existimarunt [orig: existimârunt] Vetr. Unde Ovid. East. l. 1. v. 55.

Unde et ipsa Kalendaris appellata est. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 4. et 5. ut et infra: de singulorum Mensium apud Rom. Kalendis. Apud Athenienses quoque Kalendae sacratissimae erant teste Plutarch. l. de vitando aere alieno. Neque tamen inter festa censebantur; quamquam non tam Apollini sacrae erant, quam omnibus Diis, ut Docer Schol. Homeri ad. Od. v. et Plutarch. in quaest R. quorum hic ait: *(/ellhnes2 e)n th=| *noumhni/a| tou\s2 qeou\s2 sebo/menoi, th\n deute/ran *(/hrwsi kai\ *dai/mosin u)podedw/kasi, Graeci Kalendis Deos venerati, sequemptem diem Heroibus ac Daemonbus consecrarunt. Itaque Kalendis sacra Diis faciebant, ex Lege: *tai=s2 *noumhni/ais2 squ/ein, Mensium Kalendis sacra facito, cuius meminit Libanuis Declam 8. In arcem tunc ascendebant, et vota faciebant, ut Urbi publice et sibi privatim fausta omnia eventirent: quae sacra *)epimh/nia dicta sunt; eratque tunc Agon, praebebaturque Pavonum spectaculum, quod circa Antiphontis aetatein institutum est. Vide Sam. Petit. Comm. in LL. Atiis. l. 1. tit. p. 85. et infra Nenomenia. Imitatione Gentilium festum, quod Kalendarum Festum, ut Kalendae, apud Scriptores, passim dicitur, Christiani quoque olim celebravere [orig: celebravêre] Kalendis Ianuarii, quibus Annus aperitur. Qui eas, Ethnicorum more, choreis indecoris et mulierum ferarumque assumptis vestibus formisque mire foedabant, tanta [orig: tantâ] pertinacia [orig: pertinaciâ], ut licet in has Kalendarum spurcitias graviter ingentique cum zelo sancti Patres passim inveherentur, neque semel Conciliorum auctoritas in iis eradicandis omnes virts adhibuerit, indictis ad hanc diem ieiuniis ac litaniis, quo, ludicrae et impiae festivitatis loco, vera ac solida exercitatio, succederet: nihilominus ita evelli non potuerint, quin extremis etiam temporibus plus solito acceperint vires, et non a saecularibus duntaxat, sed et ab ipsis Episcopis ac Sacerdotibus, legantur usurpatae. Unde eiusmodi festivitati Festi Hypodiaconorum nomen datum, non quod Subdiaconi solum choreat has scelestas ducerent, sed quod hac ioculari appellatione indicare voluerint Galli, festivitatem hanc fuisse ebriorum Clericorum, s. Diaconorum: id enim evincit vox Soudiacres, i. e. Saturi Diaconi, quasi Diacres saouls. De ea autem sic Beletus Div. Offic. c. 72. Festum Hypodiaconorum, quod vocamus Stuliorum, a quibusdam perficitur in Circumcisione, a quibusdam vero in Epiphania, vel in eius octavis. Fiunt autem quatuor tripudia post Nativitatem Domini in Eccl. Levitarum ss. Sacerdotum, Puerorum i. e. minorum aetate et ordine, et Hypodiaconorum, qui ordo incertus est. Unde ist, ut ille quandoque annumeretur inter sacros Ordines quandoque non etc. Quae Episcoporum Clericorumque lascivia a Graecis originem videtur cepisse; cum in octava Synodo can. 16. ex versione Anastasii, legamus fuisse tum quosdam Laieos qui secundum diversam Imperatoriam dignitatem videbantur capillorum comam circumplexam involvere atque reponere (ita namque a cervice usque ad capita contorquebantur clericali wore in orbem tonsi viderentur)

et gradum quasi Sacerdotalem, per quaedam indusia et vestimenta sacerdotalia, sumere, et, ut putabatur, Episcopos constituere, superhumeralibus i. e. palliis cir cumamictos et omnem aliam Pontificalem indutos stolam, qui etiam proprium Patriarcham adscribentes, eum, qui in adinventionibus risum moventibus Praelatus et Princeps erat, et insultabant et illudebant, quibusque divinis, modo quidem electiones, promotiones et consecrationes modo autem acute calumnias et de positiones Episcoporunt quasi ab invicem et per invicem miserabiliter et praevaricatorie agentes et patientes, etc. Quod igitur sub exitum mensis Decembris initium id ludi sumeret, Libertas Decembrica appellata est, teste eodem Beleto, c. 120. ubi in nonnullis Ecclesiis, Remensi imprimis, Episcopos et Archiepiscopos cum subditis suis ludere et ad lusum usque pilae sese demittere consuevisse, atque hoc pacto Saturnalia Romanorum, quibus servi cum heris aequali conditione agebant, imitatos fuisse, addit; Vivebat autem is circa A. C. 1182. Desiisse videtur in Gallia foeda haec Gentilium cacozelia, ex quo serio manum admovit Facultas Theologiae Prisiensis A. C. 1444. missa [orig: missâ] ad id Epistola [orig: Epistolâ] Encyclica [orig: Encyclicâ] ad Galliae Praesules, damnatoque pleno in Theologorum consessu, hocce Festo, in quo Sacerdotes ipsi ac Clerici Archiep. aut Ep, aut Papam creabant, Faturoum eum appellantes: Divini ipsius Officii tempore larvati, monstruosi vultibus aut in vestibus mulierum aut lenonum vel bistrionum, choreas ducebant, in Chore cantilenas inhonestas cantabant, offas pingues supra cornu Altaris iuxta celebrantem Missam comedebant, ludum taxillorum ibidem exercebant, thurisicabant de fumo foedito ex corio veterum sotularium et per totam Eccl. currebant, saltabant etc. quae verba sunt citatae Epistolae quam Savaro in lucem edidit. In Anglia vero luculenta eius vestigia adhuc XVI. Sec. superfuisse, colligitur ex Inventario Ornamentorum Eccl. Eboracensis A. C. 1530. in Monastico Angl. Tom. III. p. 169. ubi ista leguntur, Item una mitra parva cum petris, pro Episcopo puerorum. Infra, Item unus annulus pro Episcopo puerorum et duo archys, unus in medio ad modum Crucis cum lapidibus in circumferentiis etc. C. du Fresne in Gloss. ubi etiam de Clericorum conventibus ac collationibus, singulis Kalendis fieri solitis, ut de suo ministerio et religiosa conversatione atque de his, quae in eorum parochiis accidunt, sermonem haberent etc. ut ait Riculphus, varia congessit. De Kalendis Mattiis, Anni apud vett. Francos principibus vide supra, in voce Annus, ut et in Calendae.

KALENDAE Ianuarii propter Anni initium reliquis omnibus celebriores erant. His enim omne genus operis in sua quisque arte inchoabant instaurabantque: Designati Consules Consulatum inibant, ab A. U. C. 601. Amici laetis praecationibus faustum sibi invicem ominabantur, muneraque mittebant. uti infra videbimus in voce Strena. Eodem die festum erat Iani, et festum dedicationis duorum templorum Aesculapii et Iovis in Ins. Tiberina, apud vett. Rom. Recentiori aevo Impp. convivium exhibebant Magistratibus et Proceribus, ut infra videbimus in verbo Pascere.

KALENDIS Februarii quae Intercalares quoque dictae, Festum erat dedicationis templi Iunonis Sospitae, item festum luci Asyli: Eodem die rem divinam faciebant in aede Vestae, et aede Iovis Tonantis, atque in Capitolio Iovi mactabant bidentem.

KALENDAE Martiae alias Femineae quoque quod is mensis olim Anni primus esset, celebres admodum fuere [orig: fuêre]. His ignem novum Vestae aris accendebant; in regia curisque atque in Flaminum domibus, laureas veteres novis mutabant: Iisdem Matronalia erant, Saliorumque festum incipiebat, et ancilia circumferebantur ac Mamutius canebatur.

KALENDIS Aprilis Veneri sacrum fiebat, et mulieres myrto coronatae lavabant. Sacrificium item ture fiebat Fortunae virili a Virginibus, et Venus Vorticordia placabatur.

KALENDIS Maii Laribus Praestitibus ara a Curibus Sabinis consecrata, et Bonae Deae sacra facta sunt.

KALENDAE Iunii dies erant nefastus: hic enim nullius diei festi saeri peracti meminerunt [orig: meminêrunt] Auctores.

KALENDIS Iulii similiter nullum festum in Kalendario notatum est: Celebres tamen erant, quod hoc die migrationes ex aedibus apud Vett. fieri consueverint.

KALENDIS Aug equestria certamina fuere [orig: fuêre] exhibita, quod eo die Martis aedes consecrata esset: teste Dione l. 60.

KALENDAE Septembris O ctobris et Novembris nulla [orig: nullâ] pepeculiari nota [orig: notâ] insignes erant: commune id habebant cum reliquis quod in Iunonis essent tutela.

KALENDIS Decembris quae Graecis poseidw=nos2 h(me/ra. Vide infra Posideon peractum fuit primum sacrum Fortunae muliebris, quod tamen inde translatum est, in 2. Nonas Quintiles. Unde Dion. Halic. l. 8. p. 525. His a senatu decretis prima creata est Sacerdos valeria, quae mulieribus legationis auctor suerat, et Marcii. matri persuaserat, ut ei profectioni vellet ineresse. Qua [orig: Quâ] praeeunte, primum sacrificium mulieres pro populo peregerunt [orig: perêgerunt], super ara in foro facta, priusquam aedes et Deae statua erigeretur, Anni sequentis mense De cembri tempore novilunii, quod Graeci nomhni/an Romani calendas vocant. Nam ea [orig: eâ] die bellum depositum fuit; Anno deinde post primum sacrificium altero, aedes quae publicis impensis locata fuerat absota et dedicata est, Mensis Quintilis ea die, quae secundum lunae cursum, est circiter septima (nam Romanis haec dies est Pridie Nonas Quintiles) dedicante Proculo Virginio, altero Consulum. Hactenus ille. Haec de Kalendis proxime sequebantur ut et qui erant postride Nonas et Idus atri habebantur, quod observatum esset, numquam iis diebus a Pop. Rom. rem bello felicter esse gestam.