December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 778, image: s0778a

LEGIODUNUM Vet. Trad. LEGION, pagus Insubriae, apud oram lacus [orig: lacûs] Verbani et Besutium, inter angleriam et Locarnum, ab Angleria 8. mill, pass. a Varesio 12. a Mediolano 42. sic a Legionibus dictus; olim opp. amplum et antiquum, ut antiquae inscriptiones (quarum una Iovi Maximo, altera Dianae in marmore conspicitur) et rudera late sparsa testantur. Ibi corpora sanctorum Primi et Feliciani, eo Roma [orig: Româ], Sergio Pontifice, (ex Breviario Mediolanensi) translata, in sacra aede sibi dicata servantur.

LEGIONENSE Regnum LEON Gallis, REYNO DE LEON Hispanis, pars Hisp. satis ampla ad Bor. inter Catellam ad Ort. et Gallaeciam cum Portugallia ad Occas. Ad Sept. terminatur Asturiis, et a Mer. Extremadura [orig: Extremadurâ] provincia [orig: provinciâ], quae etiam regno Legionensi annexa est; quamquam male in quibusdam tabulis Geographicis sub Castella veteri comprehendatur. eidem etiam annexa fuit Asturia utraque, uti aliquendo Gallaecai. Legionense autem regnum proprium in duas quasi partes scinditur Durio fluv. Subestque Regio Hispaniae cum annexis. Celebre admodum mediis Saeculis hoc regnum est, quia solum fragmenta disiectae a Mauris Gothorum in Hispania potentiae, in Pelagto Rege suo servavit. Postquam enim circa a. C. 720. Saraceni cum Mauris tota fere Hispania potiti essent, Pelagius, ex Regio Gothorum sanguine ortus, ob illatam filiae suae vim a Praefecto Saraceno, ad Asturiorum montes profugiens, ad libertatem residuos Gothos excitavit, hostiumque 20000. prostratis, novum in Asturiis regnum condidit, Legionemque iis eripuit A. C. 722. Ei post 15. Annos Mortuo, successit fil. Favila, cui post biennium Adelphonsus, gener Pelagii, qui Saracenorum vires A. C. 738. attrivit, et Christianismo reducto, Catholici titiulum meruit. Eius successor Froiola fil. Iosephi Saraceni victor, a fratre Autrelio vita et regno spoliatus est, circa A C. 700. Ex posteris huius Ordonnus II. sedem ex Asturiis Legionem transtulit, titulumque Regis Legionensis primus assumpsit, cum Antecessores eius, reges Oveti vel Asturiae dicerentur, Obiit A. C. 923. Postmodum civili dissensione laborante Hispania [orig: Hispaniâ], regnum Legionense a Saracenis fere totum occupatum est, ductu Almansoris, qui Asturam obsedit, Barcinonem et Legionem expugnavit, A. C. 985. Sed post victoris Obitum iisdem disensionum malis impliciti Saraceni, victi iterum cesserunt [orig: cessêrunt], primusque Ferdinandus I. Legionensi regno Castellam adiunxit, hocque posteriore nomine utrumque regnum porro dici voluit, circa a. C. 1030. Eo Mortuo fil. Sanctius Castellae, Alphonsus Legionis. Garsias Gallaeciae Reges facti sunt, A. C. 1065. e quibus Sanctius, fratrum regnis occuparis, Arragoniam quoque nactus est: sed eo interfecto, Alphonsus recepto regno, Toletum Saracenis eripuit, aula [orig: aulâ] eo translata [orig: translatâ], A. C. 1080. Eius postea filia Urraca nupsit Alphonso Arragonio, qui Legionis et Vasconum regnum coniunxit, A. C. 1109. ultimumque Maurorum Regem Occidit. A. C. 1110. Obiit A. C. 1134. successore fil. Raimiro, qui laborum pertaesus, tradito regno cum filia, Raimundo Comiti Barcinonensi, in Coenobium concessit, A. C. 1138. Ex horum posteris alphonsus Mauros devicit, A. C. 1212. cui Mortuo successit Ferdinandus II. qui denuo Legionense regnum Castellano in perpetuum iunxit, A. C. 1217. unoque nomine Castiliam vel Castellam appellavit, cui postea, victis pulsisque Mau ris accessere [orig: accessêre] Gallaecia, Andalusia, Granata, Murcia ac Navarra: quam Henr. IV. Castellae Rex suo Imperio adiecit. Matrimonio tandem Ferd. Arragonii et Isabellae Castellanae, A. C. 1474. reliqua quoque cum his in unum coiere [orig: coiêre] Hispaniae regna, Lusitania [orig: Lusitaniâ] excepta [orig: exceptâ], sed quae sub Phil. II. quoque cumulo accessit. Ceterum Legionense regnum montibus abundat: Eius primaria urbs est Legio, alias sedes regia post Ovetum. Vide Vasaeum in chron. Marianam, Tutquet. Rebus Hisp.

Legionensis Regni urbes praecipuae:

Abula, Avila. Asturica, Astorag. Civitas Roderici, Cuidad Rodrigo. Legio, Leon. Methymna Campestris, Medina del Campo. Palentia, Palencia. Salmantica, Satamanca. Sentica, Zamora. Septimancae, Simancas. Taurum, Toro.

LEGIONENSIS Petrus, vide Petrus.

LEGIONUM urbs gemina Angliae una Silurum, in Cumbria s. Wallia, dicta Legio secunda Aug. s. Isca Stlurum, nunc Caerleon, in Monumerhensi Comitatu, ad Usam fluv. de qua vide Isca Silurum. Alia, dicta Legio vigesima Victrix, est Deva, urbs Cornaviorum in Anglia, ad Devam fluv. nunc Chester, Comitatus [orig: Comitatûs] cogn. caput, extra Walliam, sed in ipsius conf. A Ptol. Devan dicitur, et a Saxodibus Legeacester: urbs est ampla, et emporium celebre, cum portu capaci, et ad aestuarinm Devae. Vide Cestria.

LEGISLATORES primitus ipsi Reges erant: qui si mali, libidinem suam pro lege subditis obtrudebant. Iustin. l. 1. c. 1. et l. 2. c. 7. Nulli civitati leges tunc erant, quia libidio Regum pro legibus habebatur. Sin boni, leges ferebant, iis semetipsos obstringentes, quo autem iis maiorem conciliarent auctoritatem, divinitus se leges, quas populo tradituri erant, edoctos esse fingebant, tum quo suam fidem liberarent tum quo maius pondus praescripta sua haberent altiusque in animos hominum illaberentur. Quo factum, ut non solum nUma Pompilius cum Egeria Nympha, Minos cum Iove congressus familiares iactaret; Sertorius a cerva Dianae,


image: s0778b

Lycurgus a Pythia, Scipio Africanus a nescio quo Numine in somuis, se moneri fingerent: sed etiam ipsos Deos Legum suarum facerent auctores. Hinc Ceres Isisque legifera Dicta, Saturnus ltalos legibus formasse [orig: formâsse], Bacchus Indorum Legislator fuisse cteditus est: adeo omnes hi sciverant, Religionis magnum esse in hominum animos imperium. Quod et impostor ille famosus Muhammedes in magnae generis humani partis exitium non nisi nimis noverat, dum Alcoranum suum ex ore Angeli Gabrielis se recepise, eiusque monitu omnia se gerere mentitus est. Alia longe ratio Prophetae Mosis fuit; is enim ab ipsomet Deo leges tabulis inscriptas, populoque Iudaico tradendas in monte Sinai accepit: ad cuius forte imitationem Legislatores Gentilium, divinam similiter originem legibus suis adstruere voluere [orig: voluêre]. Itaque non nisi primaria [orig: primariâ] auctoritate viri aut Principes ipsi leges praescribebant, Symmach. l. 10. Ep. 33. Imp. parens es legum. Receptumque omnium pene gentium temporumque memoria [orig: memoriâ] est, ut ad legum latorum observantiam invitarentur inferioris sortis homines, exemplo potentum, qui primi eas custodire tenebantur, aut ipsi tulerant. Vide Liv. Dec. 3. l. 8. Val. Max. l. 8. c. 6. Ext. 3. Edictum inprimis Theodosii et Valentis Impp. l. 4. Cod. de legibus et constitutionibus Princ. etc. Hinc in Rep. Rom. Reges primum mox Consules deinde Tribuni, post hos Decemviri eosque alii magistratus insequuti, pro temporum ratione negotiorumque mole, varias tulere [orig: tulêre] Leges: Aliae Resp. Philosophos Legislatores habuerunt [orig: habuêrunt], ut infra videbitur. Plura hanc in rem vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. cum Paralip. ad illum Thom. Dempsteri.

Nomina praecipuorum aliquot Legislatorum.

Aegyptii Legislatorem habuere [orig: habuêre] Mercurium Trismegistum, Cic. de Nat. Deor. l. 3. Lactant. l. 1. c. 6. etc. vel Boccorum, sive Bocorum aut Bocchoridem, Euseb. Caesar. in Chr. et Arist. Polit. l. 7. c. 10. Aenotrii Italum, Idem ibid. Athenienses primo Theseum, Plutarch. in Theseo: dein Draconem, cuius leges qesmoi\ vocatae sunt: postea Solonem, cuius leges Axones dictas, notat Suid. Etiam Caeadem, vel ut alii, Caladem iis iura constituisse, docet Paus. in Attic. Bactriani Zoroastrem, Plin. l. 7. c. 16. Cappadoces Charondam, cuius institutis illos usos fuisse, docet Er. Patric. praef. ad l. 1. de Rep. Carthaginenses eundem, secundum Alex. ab Alex. Genial. dier.. 6. c. 10. vel Phaleam, iuxta Patric. loco praed. Chalcidenses Androdamantem, Aritst. l. 2. Polit. c. 10. Cindii Eudoxium: Corinthii Phidonem, Arist. Polit. l. 2. c. 4. Cretenses Ephorum, Patric. loc. praef. item Minaen, Diod. Sic. l. 6. c. 15. Crotoniatae Pythagoram, ut et omnes fere Italiae pop. Elea, Lucaniae usbs, Parmenidem ac Zenonem, Patric. epirotae Arrybam, Iustin. l. 17. c. 3. vel Tharcitam, Plutarch. in vita Pyrrhi. Getae Zamolxim Thracem, quem ob tam insigne beneficium in Deorum numerum retulere [orig: retulêre], Volaterr. Comm. l. 8. Graeci Phoroneum. Indi Bacchum, a quo subacti et mansuetiori legum cultu imbuti sunt, Arrian. de gesti Alex. l. 8. Diod. Sic. l. 3. c. 10. etc. Itali Saturnum, Virg. Aen. l. 8. Item Pythagoram, Parric. l. supra c. Lesbii Macarium, Diod. Sic. l. 6. c. 16. Locri, Zaleucum, Patric. Strabo l. 6. Cic. de LL. l. 2. etc. Mantinenses Nicodorum pugilem, ut narrat Aelian. Hist. Var. l. 2. c. 23. Milesii Hippodamum, qui de optimo quoque rei publicae statu scripsit. Quem admodum, et Aeschines Milesius, vide Patric. loc. iam saepius adducto. Rhegini Charondam, Heraclides l. de Politiis. Romani, ex legibus Solonis multa hauserunt [orig: hausêrunt]. Vide supra in voce Decemviri. Spartani Lycurgo Legislatore inclaruerunt [orig: inclaruêrunt], cuius leges Rhetia fuisse vocitatas, innuit Amm. Marcell. l. 16. Tarentini Archytam habuere [orig: habuêre]: Iidem Pythagorae quoque praecepta tenuerunt [orig: tenuêrunt]. Patric. ubi supra. Thebani Philolaum, Arist. Polit. l. 2. c. 10. Thurii, aut, ut nonnulli legunt, Tyrii, etiam Charondam, Val. Max. l. 6. c. 5. Ext. ul.t Diod. Sic. l. 12. etc. Certe eum cum Zaleuco coniunxit Cic. de LL. l. 2. et Diog. Laert. l. 8. in Pythagora etc Quo modo autem quave ratione Leges olim latae, ac promulgatae fuerint, in Rom. inprimis ac atheniensi Rebus publicis, de Hebraea enim stais superque ex Sacris constat, videsis infra in voce Lex.

LEGITIMATIO per subsequens matrimonium introducta primum ex L. Constantini Mag. a Zenone postea restituta est, l. Divi Cod. de Nat. l. ac Iustiniano Nov. 12 receptaque in iure pontificio, ex rescripto Alex. III. in Append. ad Conc, Lateran. A. C. 1181. parte 33. c. 1. et c. 6. extr. Qui filii sint legit. Ab anglis tamen non ad. misa, nisi quantum ad gradus Ecclesiasticos: quo ad successionem vero in bona paterna, prorsus repudiata, Statuto praesertim Mertonensi A. C. 1235. c. 9. et 20. Vide Ioh. Selden. Dissert. ad Feltam c. 9. aliosque laudatos C. du Fresne in Gloss. In Eccl. Rom. Legitimum, Optato idem est, qui Canon Missae communiter. Vide supra.

LEGNA Galatiae urbs, Ant.

LEGUM Siciliae urbs circa Lilybaeum prom. teste Ptol.

LEGUM Comes vide supra.

LEGUMEN a LEGENDO, quod non secantur, sed vellendo leguntur, nomen habet. Plin. l. 18. c. 12. Repienda autem, cum maturescere coeperint, quoniam cito exiliunt, latentque cum decidere [orig: decidêre]. Tenuiorum cibus. Unde xu/tras2 olim s. ollas Vett. more sollenni a mulieribus circumferendas, in quibus pano/spria, s. Leguminum


image: s0779a

omnigenorum mixtio, offerebant in libationem eucharisticam et propitiatoriam a)fidrumen/ois2, dedicatis Diis, quibus victimae sumptuosiores non erant: nempe xaristh/ria sic a)pone/montes2 th=s2 prw/ths2 diai/ths2, Eucharistica dantes primi victus [orig: victûs] nomine, qui simplicissimus renuissimusque erat, ut ait Scholiastes Aristoph. Plut. Quod idem in festo Chytrorum, die 13. Anthesterionis menis quotannis celebrari Athenis solito, docet Philochor. in Festis, Harpocrationi laudatus, in *xu/troi. Vide infra in voce Olla. Sed et Legumina, plurimum olim adhibebantur, pro\s2 ta\ peri/deipna, kai\ ta\s2 proklh/seis2 tw=n nekrw=n, in feralibus cenis et ad mortuorum evocationes, Plutarch. in Rom. Quaest. c. 95. quod tamen ad fabam maxime aut lentem pertinet. De faba enim Festus, Fabam nec tangere, nec nominare Diali Flamini licet, quod ea putatur ad mortuos pertinere. Nam et Lemuralibus iacitur larvis et parentalibus adhibctur sacrificiis et in flore eius luctus [orig: luctûs] literae apparere videntur. De lenre Plutarch. in Crasso et Appian. Alex. in Parthicis, eam inter ta\ pe/nqima, lugubria et mortui apponi solita, referunt. A qua superstitione non fuisse prorsus immunes Iudaeos, testantur haec Hier. ad Paulam, de Blaesillae Obitu, Flentseque hodie Iudaei et nudatis pedibus in pulvere volutati, sacco incubant: ac --- --- ex ritu vanissimo Pharisaeorum, primum cibum lentis accipiunt, videlicet ostendentes, quali edulio primogenita perdiderint. Posset addi cicer, de quo suo loco. Quae omnia, ut ad ferales adhiberentur epulas, hinc factum, quia lugubre tempus decere videbantur tenues ac frugales cibi, ut sunt Legumina, quae corpus quidem implent, sed parum alunt. Quam ob causam, princeps Eunuchorum Nabuchonodozoris timuit, ne si Daniel et socii leguminibus vescerentur, vultus eorum tristiores viderentur et macilentiores, quam reliquorum adolescentum, quos habebat Rex in comitatu suo, Dan. c. 1. v. 8. etc. Vide Sam. Bochatt. Hieroz. Parte post. L. I. c. 9. et de Leguminibus plura apud Plin. passim, inprimis l. 18. c. 12. ubi sabae principatum in iis tribuit, nec non hic [orig: hîc], ubi de unoquoque eorum in specie.

LEHALIUM vulgo LEHAL, opp. Sueciae, in Livonia, et in rractu Vikkeslandia dicto, versus oram maris Balthici, a quo vix 6. miliaribus distat, et 12. milliaribus Germanicis in Occas. a Revalia urbe; gaudetque castro satis munito.

LEHEMAN civ. in tribu Iudae. Ios. c. 15. v. 40.

LEHUNUM vulgo Lihons en Santers, Monstreleto Lihons en Santois, locus est Galliae cum Monasterio, in Ambianis, in agro Santeriensi, Hadr. Vales. Not. Gall. in voce Santeriensis pagus.

LEICESTRIENSIS Robertus, vide Robertus. It. infra Lincestria.

LEIDENSIS [1] Iohannes, vide Iohannes.

LEIDENSIS [2] Philippus vide Philippus.

LEIDRADUS Norimbergensis, Archiep. Lugdunensis. Bibliothecarius Car. Mag. ab hoc cum Theodulpho, Ep. Aurelian. Galliae Narbonensi praepositus, ut iustitiam in illa exercerent, qui magistratus Missi Dominici dicit. Sponte Archiepiscopatu se abdicavit, A. C. 813. et in Monaterio S. Medardi, in Suessionibus, O. biit. Vide Adon. in Chorn. Alcuin. l. 1. adv. Elipant et Ep. 69. Eginhart. in vita Car. Mag. Paradin. Hist. Lugd. Severt. Hist. Epp. Lugd. etc.

LEILUS fil. Bruti II. cui successit, veterum Britonum Rex, in limite albaniae urbis Carlili conditor. Chen. Hist. Angl. San sovin l. 2. Chron.

LEININGENSIS Comit. Germ. LEININGEN, Gall. De LINAGE, regio est Germ. sup. in Palatinatu, sub propriis Comitibus. Duae autem familiae distinctae hoc titulo gaudent. Originariae nomen Dagsburgicae superadditur: quae antiquissima, et si tamen Torneamentorum Scriptoris aliqua auctoritas est, Wilpertus A. C. 938. Magdeburgi ludis Equestribus interfuit. Plures ex illa Episcopi prodiere [orig: prodiêre]. Porro, si tabulis fides est, in Frid. circa principium Sec. XIV. filiis, Frid. et Ioffrido, lineae Leiningensis et Dagsburgica, in diversum ire ceopere [orig: ceopêre]. In quarum priore, ultimi masculi fuerunt [orig: fuêrunt] Hesso Landgravius Leiningensis, et frater Frid. Posterior, agnatorum ius sibi vendicans, adhuc durat; et quidem, qui nunc vivunt, communem omnes agnoscunt partem, Emiconem, Catharinae Nassoviae (a qua Sarwerdensis praetensio illis obtigit) maritum, Mortum A. C. 1541. Ab eius enim maiori fil. Ioh. Phil. Hartenburgica linea oritur: a minori Emicone, Dagsburgio-Falckenburgius ramus ortus est: cuius surculi sunt Heideshemius et Falckenburgius s. Dagsburgius. Altera vero fam. quae Leiningensi nomine utitur, Westerburgiae est, propriis etiam meritis, antiquitate et affinitatum splendore inclita. Ei Leiningensem titulum attulit Margaretha, Landgravii Leiningensis filia, Reinhardo Westerburgico nupta. Horum enim filii Reinhardus et Cuno, a Palatino Comite, ob matrem investiti dicuntur, nec dum lite inter utramque domum terminata [orig: terminatâ]. Haec in duos ramos nunc dispescitur, Westerburgium et Leiningensem; quorum hic cum iterum divisus esset, in Oberbrunnensem, et Grunstadensem, illo Exstincto hic manet superstes. Vide Phil. Iac. Spener. Theatr. Nobil. Europ. Parte I. in Ind. et quamque harum, linearum ramorum surculorumaque suo loco.

LEINUM Ptol. urbs Sarmatiae Europaeae, quam Niger Lutzko, urbem Episcopalem Volhiniae interpretatur. Vide Luceroia.

LEIOSTREA apud Lamprid. in Heliogab. Primus fecit de piscibus isitia, primus de ostreis et leiostreis et aliis huiusmodi marinis conchis etc. pro Lithostreis, quae vera lectio est Salmas. Sic autem proprie appellantur, quae apud Graecos o)strakode/rmwn nomine veniunt; quae si quis liqo/derma diceret, haud inelegantem eorum appellationem induceret: nam et liqo/r)r(ina eadem vocabat Empedocles, item liqor)r(i/nous2 kh/rukas2, apud Plutarch. Auf.

Quae testis concreta suis ceu saxa cohaerent.

Item,

Aspera quae testis et dulcia farris opimi.

Vide Salmas. ad Lamprid.