December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 810, image: s0810a

LIBURIA apud Erempertum Epitom. Guido --- in Gariliano castra metatur --- Is autem approprians ad pontem, qui Theudemundi vocatur, castrametatus resedit aliquandiu, et ablato ex Liburia frumento aliisque victualibus delatis ad Capuanos etc. prov. est Regni Neapolitani, quae alias Terra Laboris, vide ibi. et supra in voce Labor.

LIBURNA urbscirca Dalmatiam, Strabo l. 7. p. 315.

LIBURNAE Naves unde dictae sunt, vide in voce Liburnia. Has Liburni, ut supra, qui nautica [orig: nauticâ] et priratica [orig: priraticâ] inclaruerunt [orig: inclaruêrunt], loris suebant, Salmas. ad Solin. p. 264. Illis Romani in mari utebantur, sicut lusoriis in fluminibus: duo enim apud eos fuisse genera classium, retrodiximus. In antiquis saxis, quae Liburnas sculpatas exhibent, et supra rostra tridentia visuntur, quae fluctus scindunt in infima prorae parte. Virg. Aen. l. 5. v. 143.

Convulsum remis, rostrisque tridentibus aequor.

Supra illa caput tauri aut porci aut ariet is, aut alius cuiuslibet animalis prominens habetur. Pollux, l. 1. c. 9. u(pe\r de\to\ e)/mbolon delfi\st i(/statai, o(/tan h(nau=s2 delfinofo/ros2 h)=|: ubi delfinofo/ron vocat navem, quae effigiem Delphini, in ea parte stautem, pro insigni habebat; quemadmodum tauroforoi et kriofo/roi dicebantur, quae effigiem tauri aut ariet is habebant. Sic Pegasus, parasemon Liburnae fuit, cuius meminit Scholiastes Iuv. ubi de Trierarcho. Vide iterum Salmas. ad Solin. p. 570. ut et infra, in vocibus Parasemon et Tutela.

LIBURNIA [1] Illyridis regio supra intimum Hadriatici sinus [orig: sinûs] recessum sita, inter lstriam et Dalmatiam, a Liburno quodam Attico sic dicta. Steph. Hodie Croatia, Italis Croacia, Germ. Krabaten et Krayn, in ditione Ducum Austriae. Baudr. olim in Illyrica inclusa non fuit, usque ad tempora Rom. qui eam cum Istria, Iapidibus et Carnis Illyridi attribuerunt [orig: attribuêrunt]. Et tunc sumebatur, vel late, inter Istriam et flum. Titium, nunc Kerka; ita ut Iapidiam secundam, cum Inalpinaeparte, comprehendat: vel Stricte, intra fluv. Titium et Tedanium, nunc Zermagna, exclusis Iapidibus, ex I. Lucio. Ibi nunc pars maritima Croatiae, cum parte Dalmatiae Occ. Urbes clarae olim Iadera et Sidrona. Incolae Liburni. Liv. l. 10. c. 2. Plin. l. 3. c. 5. p. 269. et 13. Strabo l. 6. Virg. Aen. l. 1. v. 248.

Regna Liburnorum, et fontem superare Timavi.

Item Liburni viatores dictisunt, qui ex agris iussu magistratuum saepe vocabant cives, sic dicti quod ex Liburnia fere orti essent. Iuv. Sat. v. l. 1. v. 75. et seqq.

--- Primus clamante Liburno,
Currite, iam sedit, rapta properabat abolla
Pegasus, attonitae positus modo villicus urbi.

Lucan. Civ. Bell. l. 3. v. 534. et l. 4. v. 530. l. 8. v. 38. Item Liburna, sive Liburnica, genus navigii levissimi, velocissimique a Liburnis populis ita dicti, Flor. l. 2. c. 5. qui olim celeribus navibus usi. Ionium mate, insulasque praedabantur. Suet. Aug. c. 17. Calig. c. 37. Flor. l. 3. c. 9. Horat. Carm. l. 1. Ode 37. sub calcem et Epod. Ode 1. initio.

Ibis Liburnis inter alta navium
Amice propugnacula.

LIBURNIA [2] urbec. agri Burdegalensis, ad Duranium, ubi recipit Illam, ex adverso Franciaci. 5. leuc. a Burdegala in Ort. Petrocorium versus. Vulgo Libourne. Plin. l. 3. c. 5. 22. et 26. Strabo 'l. 7. p. 315. et 317.

LIBURNICUM Mare aliter Dalmaticum, vulgo Mare di Dalmatia, parsest maris Hadr. inter Dalmatiam propriam et Istriam, ubi plurimae Ins. sub Venetis.

LIBURNICUS sinus aliter Illyricus. Vide ibi.

LIBURNIDES Insulae s. insulae orae Liburniae adiacentes, in mari Liburnico s. Hadriatico, Strab. l. 5. p. 224. sunt 60. circiter, sed aliis omnibus vix sunt 25. cum Pharia, Lissa, et Tragurium, quas quidam inter illas recensent, sint in Dalmatia. Liburnides insulae praecipuae sunt Absorus, Osero, Curicta, Vegia, Arba, Arbe, Gissa, Pago, Scardona, Isola longa quibusdam. Sunt etiam plurimae aliae minores, quarum nomina antiqua ignorantur, nempe Michaelia, saint Michele, Pasma, Pasma. Provexia, Provexi, quae etiam Incoronata dicta, Esoa, Eso, Asuria, Asuri, Mortara, Mortero, Melata, Melada, Puntadura, Puntadura, S. Basilii, de San Basilio, Scarda, Scarda, Promula, Promula, Silva, Selva, et Sansego, Sansego, cum aliquot aliis minoribus; suntque omnes sub dominio Venetorum.

LIBURNUM [1] Gall. Ligourne, vel Livourne, Ital. Livorno, urbs recens Tusciae, cum portu; egregie condita et aedium picturis undique exornata, cum prius esset pagus ignobilis, et paludibus in salubris. Diu Pisanis subiecta, dein Florentinis obnoxia fuit: donec illam Cosmus Mediceus Principatui suo iunxit in perpetuum. Muris a Francisco et Ferdinando, Magnis Ducibus, triplicique propugnaculo cincta et munita est: Portus ei duplex maior apprime commodus: et minor, dictus Darse, minoribus saltem navigiis aptus est. Statua ibi ex aere admirabilis Ferdinandi modo memorati, qui quatuor mancipia catenata pedibus premit. Palatium quoque Magni Ducis spectatu dignissimum, ubi exterorum Principum legatos mox excipi: sedes praefecti ordinaria. Armamentariis tandem, et commerciorum frequentia [orig: frequentiâ], inter mundi clarissimas est. Du Val, voyage d'Ital. Sanson. Geogr.

LIBURNUM [2] vehiculi, sive lecticae genus fuit, ad Liburnicae navis similitudinem factum, quo principes Rom. vehi solebant


image: s0810b

adeo molliter, ut interim vel dormire intus possent, vel legere, vel scribere, aut aliud quidvis commode agere. Iuv. Sat 3. l. 1. v. 239.

--- Turba [orig: Turbâ] cedente vehetur
Dives, et ingenti curret super ora Liburno.

LIBURNUM [3] Mare idem quod Tyrrhenum et inferum, apud Cic.

LIBURNUS [1] inter Gentium idola, memoratur Arnob. adv. Gentes l. 4. Quis Libentinam, quis Liburnum, libidinum superesse tutelis (credat) quas iubet sapientia fugere etc. ubi Liburnam alii. Deamque faciunt.

LIBURNUS [2] Campaniae mons. Polyb. Item portus Tuscorum. Ptol. 13. mill. pass. a Pisis, cum opp. Livorno. Vide Ligurnus.

LIBYA [1] filia Epahi ex Cassiopea, a qua Libya tertia pars orbis nomen accepit, quam nos Africam dicimus. Ab Asia, Nilo flum. ab Europa, mari mediterraneo dirempta. Cum proprie sumitur, Africae partem significat, dividiturque in Exteriorem, quae supra Aegyptum, Austrum versus, iuxta sinistram Nili ripam, usque ad Aethiopiam se extendit, ubi hodie desertum Elfocat et Gaeoga: s. ut alii, inter Aegyptum et Marmaricam, Iuxta oram maris Mediter. et Interiorem, quae ab Attabe monte usque ad Nigrum fluv. pert ingit, ubi horribile desertum Zaara: et proprie dicta Libya est. Marmolius Beled Geneva vocat. Alias etiam dividitur Libya, in Libyam stricte dictam, Marmaricam et Cyrenaicam, regnum et desertum Barcanum. Adi Strab. l. 17. p. 824. Plin. l. 5. c. 6. Ptol. Marmol. Ioh. Leon. Ioh. Barrium, Cluv. Munster. etc. Herod. l. 4. c. 41. 45. et l. 70. c. 80. Salust. Bell. Iugurth. c. 18. Vide quoque Africa, et Zaara. Doctissimus Bochart. deducit ab Arabico lub, quod est sitis. Estenim Libya sitis regio, testante Dionysio v. 182.

*(h ga\r diyhrh/ te kai\ au)xmh/essa te/tuktai.

Quin et Oppian. *kun. d. diya/da gai=an vocat, et alibi a)nudro/taton xw=ron, et rursus poludi/yion ai)=an. Inde Lucan. Civ. Bell. l. 1. v. 206. et 255. laibi

--- Per calidas Libyae sitientis arenas.

Idem l. 2. v. 164. 417. et l. 3. v. 70. 294. l. 4. v. 582. 611. 613. l. 6. v. 788. 817. l. 7. v. 223. 711. l. 9. v. 44. 119. 386. 410. 411. 415. 420. 450. 547. 666. 690. 753. 943. l. 10. v. 38. 79. Et Virg. Georg. l. 3. v. 339. Aen. l. 1. v. 381. 388. 560. et l. 4. v. 42.

Hinc deserta siti regio. ---

Inde Libys homo, et Libyssa mulier, et Libysis. Unde Virg. Aen. l. 5. v. 37. et l. 8. v. 36.

--- Et pelle Libystidis ursae.

Inde Libycus, ut mare Libycum. Inde etiam Libysticus, Libystinus, et Libystaeus. Steph. Nic. Lloyd. Curt. l. 4. c. 7. Tac. Ann. l. 2. c. 60. Hist. l. 5. c. 2. Horat. Carm. l. 2. Ode 2. v. 10. Athen. l. 15. p. 677.

LIBYA [2] paulo strictius sumpta erat pars Africae intra Aethiopiam ad Ort. et mare Atlant. ad Occ. suitque tum Citerior s. Exterior, magis ad Bor. ubi nunc Bilegulderid, regna Fezzae et Marocci, Barbaria late sumpta, cum Aegypto; tum Ulterior s. Interior, in Mer. versus Nigrum fluv. ubi nunc desertum, regio Nigritarum et Guineae, inter Nubiam reg. ad Ort. et Oceanum Atlant. ad Occ.

LIBYA [3] Deserta nunc Zaara s. desertum, pars Libyae ulter. Ab Ortu in Occ. extenditur, in 7. partes s. deserta, divisa: Nempe Zanhaga, Zuenziga, et Targa ad Occ. Lempta, Berdoa, Garga, et Bornum, ad Ort. Hic [orig: Hîc] vix aliquot urbes, ob aquae inopiam: Athanasius tertium exilium ibidem pertulit. Circa A. C. 350. Libyca fera, in hominem versipellem: apud Diog. Avis, in praegrandem, Suid. sed timidiorem, Aristoph. qualis Camelostruthio, Libyca avis. Lucan. Civ. Bell. l. 4. v. 809.

LIBYA [4] propria regio Africae Bor. inter Aegyptum ad Ort. mare Med. ad Bor. Syrtim mai. et Tripolitanam regionem ad Occ. et Aethiopiam atque Garamantes ad Mer. Eius partes fuere [orig: fuêre] tres, nempe Libya stricte sumpta, Marmarica et Cyrenaica, ubi nunc regnum Barcae ad Bor. desertum Barcae s. Libyae ad Austr. Sub Turcis pro parte. Plin. l. 5. c. 8. P. Mela l. 1. c. 4.

LIBYCA [1] dicuntur duo modica ostia Rhodani, in Gall. Narbon. Ex his alterum Hispaniense, alterum Metapinum, tertium autem idemque amplissimum Massalioticum dicitur, Plin. l. 3. c. 4.

LIBYCA [2] Iulia vide Iulia.

LIBYCA [3] Fera apud Flav. Vopisc. in Aurel. Praecesserunt [orig: Praecessêrunt] elephanti viginti, ferae mansuetae Libycae, Lucan. Civ. Bell. l. 6. v. 207. Palaestina diversae ducentae etc. leones sunt mansueti et leopardi; hi enim Libycarum ferarum nomine fere apud Vett. censebantur. Imo soli leopardi interdum illo nomine veniebant; quos Africanas simpliciter vocat Plin. l. 8. c. 17. de Pantheris. Sicapud Virg. Aen. l. 5. v. 37.

--- in pelle Libystidis ursae:

Ubi Serv. aut revera ursa, inquit, aut ferae Africana; pardum aut pantheram intelligens, non leonem, ut putabat. Inde Libycae pelles pretiosae, pantherarum nempe aut pardorum, quas sola macularum varietas commendabat. Hesych. *libuko\n de/rma, w(s2 ka/lliston, Libyca pellis, ut pulcherrima. Idem *libuko\n qhri/on exponit poikilo/morfon, h. e. maculis varium, quod solis pardis


image: s0811a

pantherisque competit etc. Salmas. ad l. c. At Libycum Lignum s. *qu/on, idem cum citro, vide eund. ad Solin. p. 953. et supra, ubi de Citro. Apud Plin. Libys puer tenens tabellam, et mala ferens nudus ex aere, inter Leontii opera, quae Olympiae olim visa, memoratur l. 34. c. 8. Libyssa vero Sibylla, an Debora fuerit? vide Tob. Psanner. System Theologiae Gent. c. 1. §. 4.

LIBYCI pop. Italiae Transpad. quorum urbs Vercellae, ad Sessiten fluv. Plin. Vide ibi. l. 3. c. 16. et 17.

LIBYCUM Mare quod Cyrenaicam alluit. Ptol. Mare di Barcha. Plin. praef. l. 5. Strabo l. 2. p. 122. 123. et l. 10. p. 475. P. Mela l. 1. c. 4.

LIBYPHOENICES Liv l. 31. c 21. ubi nunc regnum Tunetanum. Vide Sallust. de Bello Iugurthino. Vide et Libophoenices. Plin. l. 5. c. 4.

LIBYSSA Bithyniae fluv. Appian. Alex. Item urbs eiusdem, Ptol. Hannibalis interitu et sepulchro nota, inter Nicomediam et Chalcedonem, inde 25. hinc 36. mill. pass. Vulgo Polmen. Aliis Gebise. vel Lebise. Steph. est castellum Bithyniae maritimum. Plin. l. 5. c. 32.

LIBYSSUS locus urb. Romae, qui deinde Argaeus, postea vicus Tuscus dictus fuit. Fab. Pictor.

LIBYSTINI pop. Colchis vicini. Steph. Libystinus autem dictus est Apollo ab his, qui Pachynum Siciliae prom. incolebant, eo quod immissa [orig: immissâ] Libycis, h. e. hostibus Carthagin ensibus peste, pene cuncti subita [orig: subitâ] morte perierint.

LICATII Vindeliciae pop. Ptol. Strab. l. 4. p. 206. Plin. l. 3. c. 20. Licates. Lechrainer hodie Schudo et Aventino, quos petulantissimos Vindelicorum vocant.

LICENTIA terminus Academicus: a quo Licentiati dicuntur vulgo, qui Annis 4. in LL. studio consumpatis, ab illa praescripta et definita [orig: definitâ] Studiorum Lege, quam Iustinianus statuit, absolvuntur: quasi qui licentiam ac missionem a magistrorum castris impetrarunt [orig: impetrârunt]. Vide infra, in voce Prolytae, et plura hanc in rem apud Hottomann. IC. clarissimum. Eodem modo vocatui facultas data Doctoribus s. Professoribus profitendi publice, apud Marsil. Patavin. in Defensore Pacis Parte 2. c. 11. Sed et in Sorbona Parisiensi sic appellatur biennium illud, quo Theologiae Baccalaurei, post rigidum examen, admissi, specimina eruditionis suae edunt, antequam Doctoratus [orig: Doctoratûs] axioma consequantur, P. Richelietus Dict. Gall. At apud Longobardos, Mala licentia olim dicta est, facultas peccandi uxori a marito indulta. LL. Luithprandi Regis tit 101. De mala licentia mulieri data. Mox, Siquis coniugi suae malam licentiam dando dicat. Quia vade et concumbe cum tali homine etc. Adde L. Longobardorum l. 1. tit. 26. §. 6. Nam cum adulterio uxoris matrimonium solveretur, interdum qui uxores dimittendi quaerebant occasionem, eas adulterium perpetrandum impellebant: quo statim probato, ab iis divellebantur. Sed prohibitum id Capitular. Ann. 757. c. 1. et l. 5. Capitul. c. 21. ubi illi, cuius uxor adulterio se polluit, aliam uxorem ducendi facultas conceditur hac conditione in Cod. Thuanaeo addita, apud C. du Fresne in Gloss. Si absque eius conscientia factum fuerit illud adulterium, et si ab ea abstinuit, postquam rescivit, nam cum illa reconciliari (non) potest. De duplici modo faciendi aliquid licentiam in Monasteriis, ab Abbate, petendi, verbo vel signo, vide eund. ibid.

LICENTIUS Hipponensis Poeta, tempore Augustini. Scripsit Hymnos, de Pyramo et Thisbe, etc. August. in quaest. Acad. Possidon. in vita Augustini, Paulin. etc.

LICERIUM vulgo S. Licer, urbs Aquitaniae, in Conseranis, aliter Fanum S. Licerii, Episcopal. sub Archiep. Auxitano, Caput conseranorum, ad amnem Salatum. 5. leuc. a Lugduno Convenarum in Ort. 7. ab Apamaea in Occ.

LICESTRIA quae et Legecestria, et Leogora, quibusdam urbs Angliae, ad Sturam amnem, vulgo Leicester, 13. mill. Angl. a Nottinghamia in Austr. 13. a Conventria in Eur. Caput Comit. cogn. Leicestershire, ubi Coritani olim ex parte fuere [orig: fuêre]. Habet ille a Sept. Nottinghamiae Com. ab Ortu Lincolniam, ab Occ. Staffordiam, a Mer. Northantoniam.

LICETUS Petrus vide Petrus.

LICHA [1] locus Germ. sup. in Com. Solmensi, sub proprio Comite ex hac Fam. Cum enim Otho, comunis Pater omnium hodiernorum Comitum, in illustri hac fam. Decessisset, A. C. 1409. maior eius fil. Bernardus, Braunfelsinam lineam ex se dedit, quae iterum in tres ramos subdivisa: ab altero Ioh. Lichensis et Laubachia linea descendunt; quarum illa iterum in Lichensem et Hohensolmensem subdistincta. Vide Phil. Iac. Spener. ubi supra Parte 2. p. 28. et Parte 3. p. 34.

LICHA [2] civ. videtur circa Lyciam. Thucyd. l. 8. p. 576.

LICHADES vide LICHAS. Strabo l. 1. p. 60.

LICHAE arae et columnae in Aethiopia sub Aegypto.

LICHAS puer Herculis, per quem Deianira viro suo in Oeta monte sacrificaturo, vestem misit sanguine Nessi Centauri infectam; quam cum ille induisset, serpente iam per corpus veneno, doloris magnitudine in furorem versus, Lichan perniciosi muneris latorem capillis arripuit, et in subiectum mare praecipitavit, quem poetae fabulantur in saxum sui nominis fuisse mutatum, quod a nautis in mare Euboico ostenditur. Ovid. Met. l. 9. v. 214. et 227. et seqq.

Nunc quoque in Euboico scopulus brevis eminet alte
Gurgite, et humanae servat vestigia formae:
Quem, quasi sensurum, nautae calcare verentur,
Appellantque Lychan. --- ---

Inde Lichades 3. ins. in mari Euboico. Strabo l. 9. p. 426. Plin. l. 4. c. 12.