CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

MALA Fortuna Romae culta, in Exquiliis, Cicer. de N. Deor. l. 3. et Plin. l. 2. c. 7.

MALA Mansio quod poenae genus fuerit, apud Romanos, in incerto est. Quidam hac [orig: hâc] voce intelligi volunt foveam profundam, in modum putei efformatam; Sed Puteum, proprium supplicii genus, furacibus coquis destinatum fuisse, patet ex Plauto, Aulul. Actu. 2. Sc. 5. Coqui abstulerunt, comprehendite, vincite, verberate, in Puteum condite. Alii angustum carceris genus, quod alias Arca appellabatur, fuisse volunt, cuius meminit Cicer. pro Milone, Subito abrepti in quaestionem, tamen separantur a ceteris; et in Arcas coniciuntur, ne quis cum his colloqui possit. E quibus verbis videre est, in hoc carcere detentos fuisse eos, qui nondum condemnati, ulteriori quaestioni reservabantur, Thom. Godwin. Anthologia [orig: Anthologiâ] Rom. l. 3. Sect. 3. c. 5. qui Anglice Little ease ait dici posse. Vide infra Pedica.

MALA SPINA vulgo Mala spine, tractus Tusciae, prope Genuam, cum Marchionatus titulo, Leand. Albertus descr. Ital.

MALAABARIA Gallis le Malabar, regio Indiae, in parte Australi Peninsulae cis Gangem ad Occasum inter regnum Decani ad Septentrionem et promontor. Comorinum ad Meridiem, valde abundans et fertilis. Extenditur, versus oram maris Maldivarum, per 125. leuc. ubi regna Calecuti, Cochini, Cranganorae, Cananorae, Coulani et Travancoris. Sunt etiam ibi aliquot minora regna, nempe Auriola, Badara, Batimana, Bipurium, Calecoulanum, Changanara, Chombaeum, Cota, Cicuranum, Curiga, Mangatum, Marta, Mouticum, Mutertum, Panhapelum, Fanurum, Porcanum, Pumhalum, Tanorum et Trivilaria. Praecipuae urbes Malabariae sunt Angamala, Calecutum, Cananorum, Cochinum, Coulanum, Cranganora, quae 4. sub Batavis a paucis annis; Travancorium, etc. ubi plurimi Christiani. Ibi aliquot coloniae etiam Batav orum et Lusitanorum, in ora littorali. Ultimus Rex in hac Regione fult Sarama Ferymal, qui Calecutii Regnum conferebat ministro cuidam sibi amicissimo fidelissimoque, tit ulum simul Samorini ipsi imponens, quod idem est, ac Caesar, sive Imperator, in reliquos omnes inferiores Regulos, iubensque, ut reliqui huic pareant, tamquam vaialli. Unde in hodiernum usque diem Rex Calecutii titulum Samorini sibi usurpat, imperiumque in reliquos Malabarorum Reges sibi vendicat. Malabari integunt pudenda, cetera nudi incedunt, idque tam feminae, quam mares. In terra Malabar feracissima, piper crescit, quod alibi non provenit, nisi in his locis maritimis, hinc igitur necessario petendum est. Crescit quidem ad Malacum piper, sed parcius: at in Malabarorum Regno conquisitum, per universum orbem invehitur. Cinnami quoque hic ingens copia vide Maffaeum Inst. Ind. Linschot. Itin. Ind. c. 13. P. de Valle Itiner. tom. 4. et de propagatione Christianae Fidei inter Malabares, aliquid supra voce Iafanapatanum, plura vero apud Adr. de Mey Ministrum Verbi et Rectorem Seminarii ibidem Malabariei, literis scriptis ad Amicum Iafanapatano, die 7. Nov. A. C. 1690. et d. 22. Ianuar. 1692. ubi de diligentia et promptitudine iuventutis Malabaricae, in discenda lingua Hollandica, ac bonis Artibus, varia habet. Impressae sunt illae Hagae Comitis, A. C. 1693. Ceterum, floruit praefatus Sarama Perymal, circa A. C. 900. et a Mahometanis reductus, ultro [orig: ultrô] abdicato Regno [orig: Regnô], Meccam peregrinatum concessit, ibique sanctitatis opinione vitam finiit; cumque liberis careret, regnum suum fidissimis Ministrorum distribuit, vide Ios. Scaligerum de Emend. Temp. l. 5. et Linschottanum Indiae Orient. c. 12. Uni vero ex intimis suis titulum Zamori tribuit; qui A. C. 907. urbem Kalecuthum exstruxit: Habentque ibi sedem Imperatoriam usque in hunc diem posteri eius, quamquam auctoritate multum imminuta. Nomina Imperatorum propria ignorantur, nec nisi confuso [orig: confusô] Zamorinorum nomine memorati occurrunt. Unus tamen, nomine Ganfer circa A. C. 1498. regnasse [orig: regnâsse] traditur Aloisio [orig: Aloisiô] Cadamusto. Potentia eorum decrevit, circa A. C. 1500. infracta potissimum a Lusitanis, qui sedem Mercaturae Calecutho [orig: Calecuthô] Cochinum urbem vicinam transtulerunt. Ita hoc Regnum ex maximo minimum factum: titulum Zamori, sive Imperatoris nihilominus Regibus eius retinentibus. Vide Hornium, Orb. Imp. Coeterum scribunt Malabares, ut et Siamenses, non a dextra ad sinistram, introrsum tendentes, ut Hebraei, Arabes et plerique reliqui Indi, sed contrario [orig: contrariô] modo [orig: modô]: Linguaque Malaica, una ex potioribus Asiae linguis, omnium in Indiae Orientalis regionibus, purissima est, quam communiter Mercatores istorum locorum, utpote in Principum Indorum aulis, longe lateque (sicut in Turcica Arabica lingua) florentem, callent. Edidit Dictionarium Malaico-Latinum David Haex Romae, A. C. 1631. in 4. exstatque parvulum aliud Vocum Malaicarum et Iavanensium. Tom. I. Navigat. Belg-Navig. II. fol. 43. et seqq. Mahometismus hic [orig: hîc] dominatur. Auctor Anonymus Historiae Orbis Terr. Part. 1. c. 9. sect. 3. §. 8. etc. Sed Malaica lingua, cuius modo mentio, non Malabarum, verum Malaccensium est. Vide infra in Malacca.

Cum quo morantem saepe diem mero [orig: merô]
Fregi coronatus nitentes
Malabathro [orig: Malabathrô] Syrio [orig: Syriô] capillos:

pro malabathrino unguento, quod alias Foliatums, a Malabathro [orig: Malabathrô], seu Folio per excellentiam sic dicto, quod inter mirisica suavitate olentia illa Solino indigitata c. 52. quae mittunt Indi. praecipuam ac primam auctoritatem, una cum Nardi spica, obtinet. Nomen ei a voce Indica Tumulapatra; qua [orig: quâ] licet Indi proprie Folium Indum indigitent (alterum foliorum aromaticorum in India genus, facie pene simili ac pari facultate praeditum) Graeci tamen mala/baqron suum inde formantes, nomen hoc alteri generi Folii, quod ipsis notius erat, attribuerunt. Cur

Folium kat' e)coxh\n dicatur Scriptoribus Romanis diximus supra. Sed et Herbam Paradisi Veteres appellavere [orig: appellavêre], teste Isidoro [orig: Isidorô], ab excellenti odore. Item Catasphaerum folium. Vide ibi. Utile id ligno et folio, unde *fu/llon et culo/fullon illud dixere [orig: dixêre]: Aetius in secunda coctione olei Salca, culofu/llou h)/ fu/llou karpobalsa/mou a)na\ li/tran mi/an kl. Sed folia inprimis pretiosa, quae in pilulas olim convoluta vaenum ibant, et hac [orig: hâc] forma [orig: formâ] ex India in Syriam (unde Syriaci cognomen) inde in Europam adferebantur. Non autem plura folia in unam pilulam solebant conglobari, sed ex singulis foliis complicatis singulae sphaerae fiebant: unde pro ratione foliorum a(dro/sfairon, meso/sfairon, mikro/sfairon; ex maiore enim folio maior pilula fiebat, ex minore minor. Complicabantur ea demptis prius nervis ac sibris, ac traiciebantur iis, ut in pilula haererent, quod e)cinia/zein et diei/rein, totam vero hanc praeparationem katerga/zesqai, vocat Auctor Peripli. Calamos vero sive virgulas Malabathri, quibus folia haerebant, pe/trous2 dixere [orig: dixêre]. Modum colligendi, sed fabulis proximum, enarrat idem, et praeter eum Dioscorides c. 11. ac Plin. l. 12. c. 26. et l. 33. c. 4. unde colligere est, non magis huius folii notitiam habuisse Veteres, quam piperis, zingiberis, et serici, de quibus multa quoque tradidere [orig: tradidêre] vero non consentanea. Coeterum usum eius quod attinet, mira ei inest vis stomachi corroboratrix; et linguae subiectum commendat odoris suavitatem. Sed et sirpeis huiusmodi foliorum plenis stratorum vice, Sesatas usos esse, Auctor Peripli praefarus refert: *bhsa/das2 vocatos Ptolemaeo, populos Indiae extra Gangem. Hos enim ex interiore regione quotannis ad confinia Sinarum venire, cum liberis et uxoribus, tegetibus vel sirpeis onustos, quae foliis referta sint vitium folia referentibus, illas sirpeas sibi substernere, dum in illis locis agunt: eorum postea discessu observato [orig: observatô] Sinenses ad ea loca accedere et in stratis, quae reliquissent illi, malabathri folia reperta, eo [orig: eô], quo [orig: quô] diximus modo [orig: modô], praeparare, ait, etc. E quibus omnibus conficit Salmas. Vererum Malabathrum, non aliud esse a Betre, Indorum hodierno [orig: hodiernô] celebratissimo [orig: celebratissimô]. Vide eum ad Solin. p. 1059. et seqq. et supra in voce Betre, item. Folium.

MALACCA urbs Indiae extra Gangem: ubi aer mire insalubris. Caput est regni cognominis in parte Australi Aureae Chersonesi ad fretum Malaccae, e regione Sumatrae. Suberat olim Regi Ihor; postea occupata fuit a Lusitanis, auspiciis Emanuelis Regis Duce Albuquerquio [orig: Albuquerquiô], A. C. 1529. Tandem A. C. 1640. ab Hollandis capta est, post obsidionem 6. mensium. Exporium est celeberrimum, cum portu capacissimo et arce permunita. Linschot. Itin. Ind. Magius Geogr. Cum vero tractus hic insaluberrimus sit, diu incultus mansit, nec nisi casae ad littus piscatoriae septem vel octo reperiebantur, donec numerus, confluentibus ex Pegu, Siam, Bengala, plurimis augeretur: inter quos tandem convenit, ut novam Urbem, Linguam, Rem publ. Legesque conderent. Et quidem urbs Malacca dicta, quae brevi tempore ita crevit, ut cum maximis et cultissimis totius Indiae certaret: Fuitque id inprimis admirabile, quod Malaccani novam penitus linguam excogitarunt [orig: excogitârunt], delectis aliarum gentium elegantissimis vocabulis, cuius tanta fuavitas ac nitor, ut hodie per universam Indiam communis sit, ac nemo habeatur doctus vel moribus excultus, nisi eius peritus sit. Vartomanus l. 6. c. 17. tradit, urbem hanc a Rege Kini conditam esse A. C. 1420. eiusque incolas a Iavanis traxisse originem. Reges habuit Muhammedanos, sub quorum ultimo Alphonsus Albuquerckius eam ad Lusitanos transtulit, a quibus ad Batavos delata est. Georg. Hornius Orb. Imp. p. 310. Vide de Lingua Malaccanorum quoque supra in voce Malabaria.

MALACHA [1] seu MALAGA, civitas Episcopalis, olim sub Archiepiscopo Hispalensi, nunc Granatensi, Hispan. Baeticae, Marcianus l. 2. tw=n e)pitomw=n Artemidori. Plin. l. 5. c. 2. Siga oppidum ex adverso Malachae in Hispania sitae, Syphacis regia. Facit et illius mentionem, l. 3. c. 1. ut et Pomp. Mela l. 2. c. 6. Gentile Malacitanus. Steph. Haec urbs celeberrima est situ, emporio [orig: emporiô], rerumque omnium, et necessitati, et voluptati deservientium, vini inprimis optimi copia [orig: copiâ]. Hispaniarum Rex armamentarium hic [orig: hîc] habet instructissimum, ex quo perpetuum praesidium in suis Africae oppidis sustentat, atque communit. A Phoenicibus, cum Abdera, constructam esse anno [orig: annô] ante Christi adventum 1340. asserit Fr. Tarapha. Malaca unde dicatur, nulli erit ambiguum, qui legerit haec Strabonis l. 3. *tarixei/as2 de\ e\xei mega/las2. Salsamentis autem abundat. Nempe [gap: Hebrew word(s)] Malach Ebraeis est tarixeu/ein Sale Condire. Unde, [gap: Hebrew word(s)] Malacha dictum salsamentorum oppidum, Graece *ma/laka aspiratione dempta [orig: demptâ]. Baudrando in ora est maris Mediterranei ad ostium Malacae fluv. nunc Quadalquivireia: cum duabus arcibus probe munitis in colle. 14. leuc. ab Hispali in Eurum 23. a Gadibus in Ortum, 22. a Granata in Occidentem. Vide quoque Merulam, et Marianam. Dicitur incolis Malaga, Galli Malgue.

MALACHBELUS Solis apud Palmyrenos olim, ubi quoque cultus, nomen: quasi Rex Belus. Nam Belum Syri et Phoenices et multi alii in Oriente populi praecipuo [orig: praecipuô] cultu dignabantur, quem Saturnum et Solem esse volebant: et quidem, commune hoc cum esset omnium fere Orientis populorum Numen, peculiare tamen in unaquaque cognomen habuit, dictum Elagnbalus, apud Emessenos; Mithres apud Persas; Malachbelus, item Aglibolus, apud Palmyrenos, etc. Hinc in vetere quadam Inscr. Rom. qeoi\ patrw=|oi Palmyrenorum, *mala/xbhlos2 et *)agli/bwlos2 vocantur; quorum et simulacra ibidem habentur in marmore sculpta, virili habitu, crispo [orig: crispô] crine, succincta et taeniata, etc. Vide Salmas. ad Vopiscum in Aureliano. c. 25. et 31.