CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

MANILIA Lex illos etiam admittebat ad gerendos Magistratus, quorum Maiores in Romana Republ. Magistratum non exercuissent. Tulit illam C. Manilius Tribunus Pleb. an. Urb. Cond. 627. M. Aemilio [orig: Aemiliô] Lepido [orig: Lepidô], L. Volcatio [orig: Volcatiô] Tullo [orig: Tullô] Consulib. Alia ab eodem prius lata. Cn. Pompeio belli Mithridatici administrationem deferri voluit an. Urb. Cond. 587. Vide Thom. Dempster. Antiq. Rom. l. 8. c. 3. et 4. Cicer. Pro lege Manilia [orig: Maniliâ], dc Orat. et Fin. Anton. Augustin. de LL.

MANILIUS [2] unus ex auctoribus Iuris Civilis. An dictus a Manilio, genero Tarquini, ad quem hic Roma [orig: Româ] pulsus confugerat? Liv. l. 2. c. 15.

MANILIUS [3] Octavius, a quo Manilii fluxere [orig: fluxêre]. Is Tusculanorum dux, et Tarquini gener fuit, ad quem ille post fugam se reccpit, eiusque auxilio Romanis bella intulit. Liv. loc. cit.

C. MANILIUS Antiochensis nobilis Mathematicus et Poeta. Scripsit primus Romanorum omnium de Astronomia [orig: Astronomiâ] carmen ad Augustum Caesarem, male a quibusdam Manlius, ab aliis Mallius vocatus. Vide Voss. de Poetis Latinis, c. 2. p. 36. et de Scient. Mathem. c. 34. §. 7. c. 37. § 12. Gevart. in not. Stat. l. 3. Silv. car. 3. Nic. Lloydius.

T. MANILIUS Historicus, in omni literarum genere versatissimus, sub Mario Sullaque vixit, a Cicerone pro Roscio testis invocatus: Vide Plin. l. 10. c. 2. ubi eum insigni elogio [orig: elogiô] ornat. Varro l. 4. et 6. de L. L. Arnob. l. 3. etc. Voss, de Hist. Lat. l. 1. c. 9. Gcsner. in Biblioth.

MANILLA vulgo Manille, Philippinarum Insularum caput, ampla, dicta et Lusonia. Sub Hispanis cum urbe primaria cognomine quae emporium est Archiepiscopale cum arce et portu capaci, A. C. 1572. ab Hispanis expugnata. Sed deficit in dies. Hinc pars Oceani Indici, inter partem Australem Manillae insul. et Tandaiam Insul. Manillae fretum seu Estrecho de Manilla dicitur.

MANIMI Germaniae populi Tacit. German. c. 43. inter silvam Hercyniam et Danubium fluv. Manhartzberg. Nomina illa in Annalibus Germann. Mainhart, Mainfrid, arguunt aliquos populos Mainos. Quid de Mansfeld, veteri Saxoniae castello et postea Comitatu? Sunt qui horum nomen in Mone Insula putent superesse.

MANIOLAE insulae ex adverso Indiae extra Gangem. Eas tenent Anthropophagi, Manioli dicti. Ptol. Islas de Pracel hodie.

MANIPULARIUS in Gloss. *taci/arxos2, ordinarius: Ordinarios enim recentiores dixere [orig: dixêre] Manipulorum ductores, de quibus intelligendus Capitolin. in Maximinis c. 4. Ordines duxit, centuriatus et coeteras dignitates; etc. Fuit autem Manitulus illo [orig: illô] tempore decem tantum militum, uti legimus, apud Spartian. in Pescennio Nigro, c. 10. ubi decem commanipulones manipulum constituunt. Occurrit Commanipulus, in vet. Inscr. COMMANIPULUS. ET. HAERES. EIUS. CONTUBERNALI. KARISSIMO. apud Salmas. Not. ad Ael. Spartian. in Hadriano. c. 8. Vide hic [orig: hîc] infra.

MANIPULUS [1] pars minor exercitus, apud Romanos: Quemadmodum enim equestres copiae, in Turmas et Decurias; ita pedestres in Cohortes et Manipulos dividi solebant: vel in Centurias et Manipulos. Erat autem Manipulus, idem quod Contubernium, decima Centuriae pars, dicta: quod coniunctis manibus pariter dimicarent. egetius, l. 2. c. 13. Varroni. l. 4. de LL. Manipuli sunt exercitus minmi, manus quae unum sequuntur signum. Plut. in Romulo, Ipse, inquit, secum magnam manum adducebat, in Centurias distributam, quarum unamquamlibet Vir unus ducebat manipulum foeni ac herbarum conto erectum gestans, unde hodie quoque militibus manipularibus nomen est. Ubi originem vocis suggerit, sed numerum militum auget. Imo Cincius apud A. Gellium l. 16. c. 4. scribit, Legionem Cohortes 10. habuisse, Manipulos 30. Centurias 60. Sic Manipuli maiores fuerint ipsis Centuriis, singulique habuerint binos Centuriones, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 5. Hinc Manipularis. Ovid. l. 3. Fastor.

Pertica suspensos portabat longa maniplos,
Unde Maniplaris nomina miles habet:

et Manipularius, vide supra. Id est, qui sub eodem insigni seu vexillo, sub eodem manipulo foeni, militabat. Qui manipularibus praefectus erat, caliga [orig: caligâ] utebatur: proin hi, qui Centurionibus subiecti erant, Caligati dictisunt. Unde apud Suetonium in Aug. c. 25. legas, de Augusti facilitate, quod [orig: quôd] vallares muralesque coronas saepe etiam Caligatis tribuerit. Inter quos infimae notae milites, quia et enutritus, et assidue versatus erat Caius Caesar, qui Tiberio successit, ab eo calceamenti genere, Caligula vocitatus est, Valerianus in Hieroglyph. l. 40. Hineque Phil. Beroaldus Comm. in Suet. C. Caes. Caligulam, infit, Manipulario habitu, i. c. Calceamento [orig: Calceamentô] militari, crebris et praeacutis clavis suffixis: qualibus hodieque Turcae, militesque Graeci, Stratiotae nuncupati, passim utuntur. Vide Fortun. Licetum de reconditis Antiquorum Lucernis, l. 6. c. 28. ubi Lucernam, Caligati pedis effigiem habentem, explicat. Quando autem Manipulatim Romani aciem suam struere coeperint, vide apud Livium l. 8. c. 8. uti de Manipulo frugum, postridie Paschatis, Deo olim oblato, ante quem ritum sollenniter peractum metere non licebat, infra voce Pentecoste.

MANIPULUS [2] in Ecclesia Romana dicitur sacrum indumentum Subdiaconi: quod antiquitus linteum erat seu sudariolum, ad extergendum sudorem et a Subdiacono praecipue ferebatur ad polienda vasa sacra, alias dictum, Aer, Brachiale, Brandeum, Cincticulum Sacerdotale, Epimanicion, Facialis, Fanon, Linteum. Manica, Mantile, Orarium et Sudarium. Indui ita solet, ut non excurrat ultra brachii cubitum et Episcopo celebranti imponitur, facta [orig: factâ] confessione peccatorum, super Planetam, unde et super Planetam dictum occurrit. In processionibus

numquam fertur, nec ad vesperas: geriturque non nisi in brachio sinistro. Graeci tamen et Maronitae utrique brachio suum aptant manipulum, vide Macros Fratres in Hierolexico. Iac. Cardinalis de Coron. Bonifacii VIII. l. 2. c. 1.

-------- Chiroteca manus, digitosque venustat
Annulus, et cubitum laevum cingitque maniplus.

MANIS Rex Phrygiae vetustissimus, bonitate ac potentia [orig: potentiâ] perinsi gnis, cuius de nomine Phryges etiam nunc admiranda omnia Manica nuncupant. A quibusdam Masdes vocatur. Cael. Rhodig. l. 21. c. 7.

MANIUM Evocatio non Lege solum divina prohibita, sed et a sanioribus Gentilium reiecta est: a Romanis certe numquam admissa, uti diximus supra in voce Magica Sacra. Hinc nefas vocatur Papinio Stat. Thebaid. l. 4. v. 141.

Thessalis haud aliter bello gavisa recenti,
Cui gentile nesas, hominem revocare canendo,
Multifida attollens antiqua [orig: antiquâ] lumina cedro
Nocte subit campos, etc.

Ubi omnia talia ad Thessalorum et inventionem et praecipuum usum referuntur; unde Thessalam hic [orig: hîc] Sagam introducens, gentile nefas artem hancce vocat. Vide quoque Lucanum l. 6. Heliodorum l. 6. sub fin. ubi filii sui Manes, contra Calasiris Apollinis veri Antistitis sententiam, exsuscitat, magno [orig: magnô] suo [orig: suô] malo [orig: malô] anus, etc. Quo [orig: Quô] more autem, quibusque ritibus Manes evocari consueverint, nemo fusius et accuratius explicavit, Statio [orig: Statiô] praefato [orig: praefatô], Thebaid l. 4. v. 443. et seqq. Vide quoque hic, passim, inprimis ubi de Inferis, Libitina, Melicrato, Mortuis, Necromantia, etc. ut et in voce Python: it: ubi de gemmis, Anagogitide et Synochitide. Addo saltem, Inferis hisce Sacris Regibus in teresse non licuisse. Senec. Oedipo Actu. 2. v. 398.

ad quem locum Delrii Notas vide, plura vero de hoc more, apud Gruterum in Suspicionum libellis.

MANIUS [1] Marcius, Aedilis plebis primum frumento [orig: frumentô] populum in modios assibus donavit. Plin. l. 18. c. 3.

MANIUS [3] Papirius vir Patricius, quietis amantissimus, primus Romae Rex Sacrorum creatus est, Vid. Thom. Dempster. Antiq. Rom. l. 3. c. 25.

MANIUS sinus Illyrici, Scilaci, inter peninsulas Hyllis et Nesti. Nunc Golfo de Narenza, in Dalmatia. Ioh. Lucius. Vide Narentanus sinus.

MANLATUS quasi MANUCLATUS, moneta Graeca, Manuelis Comneni Imperat. imagine et nomine signata, cuius meminit Arnoldus Lubec. l. 3. c. 33. Vide Car. du Fresne Notis ad Alexiadem Annae Comnenae.

MANLIA [1] oppid. Hispaniae Tarraconensis. in Celtiberis, nunc in regno Navarrae, in Arrogoniae, et Castellae confinio. a [orig: â] Tutela urbe 4. leuc. a Curiis 2. olim sub Numantinis, teste Livio [orig: Liviô]. Mallon hodie.

MANLIA [2] Lex, a L. Manlio Trib. Plebis lata, an. Urb. Cond. 646. C. Mario [orig: Mariô], L. Cassio [orig: Cassiô] Longino [orig: Longinô] Coss. Consuli C. Mario provinc. Numidiam detulit. Alia iam an. Urb. Cond. 396. a Cn. Manlio Capitolino Imperioso 2. Consul. cum C. Marcio Rutilio lata voluit, ut manumissi fortunarum suarum vicesimam aerario [orig: aerariô] darent. Vide Liv. l. 7. c. 16.

MANLIANA [1] olim oppid. Lusitaniae in Vettonibus, nunc pagus Extremadurae: Aliis nunc villa Franca; castrum regni Legionensis ad amnem Tormes, 35. milliarib. a Placentia in Boream Brietius. Item Tuscorum oppid. in Senensium ditione, hodie Magliano, a Telamone 8. mill. pass. Suanam versus 20. Item oppid. Sabinensis agri.

MANLIANA [2] oppidulum Aprutii ulterioris, ubi Carolus Andegavensis, utriusque Siciliae Rex nobilem de Conradino tulit victoriam. Magliano vulgo, in colle, iuxta fontes Telonii fluv. 6. milliarib. a Fucino lacu in Circium.

MANLIUS [1] praenomine Caius et Q. Caepio proconsul. an. ab Urb. Cond. 642. adversus Cimbros, Teutones, Tigurinos, Ambrones Gallorum gentes missi, amissis impedimentis, caeso exercitu, refugerunt. Vide Orosium.

L. MANLIUS [1] Praetor, Alba cum cohortibus sex profugit. Caes. l. 1. Civ. c. 24.

L. MANLIUS [2] pictor egregius, apud quem cum Servilius forte cenaret, filiosque eius deformes animad verteret, Nonsimiliter, inquit, Manli, fingis, et pingis; Ad quem Manlius, Intenebris, inquit, fingo, luce pingo. Macrob. l. 2. Saturnal. c. 2.

T. MANLIUS [1] Iuris Pontificii peritissimus, iudex inter Macedonas accusatores et filium constitutus, audita [orig: auditâ] causa [orig: causâ] ita pronuntiavit, Cum probatum sit Silanum filium meum pecuniam accepisse, ipsum Republ. et domo [orig: domô] mea [orig: meâ] indignum iudico, protinusque e conspectu meo abire iubeo. Silanus itaque dolore animi percitus nocte proxima [orig: proximâ] se suspendit, neque pater exsequiis interfuit: sed dum funus duceretur, consulere se volentibus, sui copiam fecit, vacuasque aures praebuit. Val. Max. l. 5. c. 8. num. 3.

MANLIUS [2] Antiochenus conditione servus, Astrologus, ac Poeta un a cum Plotio Poeta [orig: Poetâ] mimorum, et Laberio Grammatico conservus ex Asia una [orig: unâ] navi advectus describitur. Plin. l. 35. c. 17. Sed ibi Manilius legendum. Fuit et cognomen eius, qui Carthaginem vicit. Hunc Plinius maximis utilem doctrinis nullo doctore fuisse prodidit. Manlius Mathematiscus, de quo Plin. l. 36. c. 10. sed ibi quoque legendum Manilius. Praeterea, Manilii seu Manlii cuiusdam a Catone Censore, Senatu moti, quod parum pudice feminam compellasset [orig: compellâsset], meminit Plut. C. Manlius Cincinnatus, Consul. cum M. Fabio Vibulano, an. 274. Urb. Cond. T. Manlius Torquatus, Cons. an. 510. 515. 519. et 530. Urb.

Cond. C. Manlius Vulso; Consul. A. C. 565. et 576. A. Manlius Torquatus. A. C. 590. P. Manlius; A. C. 634. L. Manlius Torquatus, A. C. 689. etc.

MANLIUS [3] Capitolinus praenomine Marcus, nobilis Romanus, Consul, qui tricies septies praemium fortitudinis tulit. Hic re male gesta [orig: gestâ] a Consulib. ad Alliam contra Gallos Senones, videns in moenibus urbis parum esse praesidii, lecta [orig: lectâ] mille iuvenum manu, arcem Capitolinam occupavit, et a vihostium intactam ab anseribus excitatus servavit, nomen hinc Capitolini, Conservatoris urbis. frumentum e publico, et domum in Capitolie meritus, A qua [orig: quâ] tamen ipse arce, quod in affectati regni suspicionem venisset, fastus quoque intolerabilis et occultatorum thesaurorum Gallicorum argueretur, postea praecipitatus, cautumque est Senatus consulto [orig: consultô], ne quis ex Manlia [orig: Manliâ] gente Marcus diceretur. an. 370. Urb. Cond. Olymp. 99. Liv. l. 5. et 6. Florus, l. 1. c. 13. et 26. Eutrop. l. 2. c. 13. Val. Max. l. 6. c. 3. Plin. l. 7. c. 28. Aurel. Victor, de Vir. Ill. c. 24. Et Servius enarrans illud Virg. Aen. l. 8. v. 652.

Vide et voce Caius. it. Cneus. Fuit autem perduellionis et affectati regni reus a Tribunis Plebis ad populum factus, et convictus in Comitiis centuriaris, quae non pro more in Campo Martio habita, sed ex illo in Lucum Petilinum, extra portam Flumentanam, unde conspectus in Capitolium non fuit, translata tum erant, quo [orig: quô] ab huius conspectu populi averterentur oculi, isque sic liberius de eius conservatore iudicare posset. Ex Livio Rosinus Antiqq. Rom. l. 6. c. 11.

MANLIUS [6] Patruitus, ordinis Senatorii, pulsatus in Colonia Seniensi, coetu multitudinis et iussu Magistratuum Tacit. Histor. l. 4. c. 45. imperante Vespasiano [orig: Vespasianô].

MANLIUS [8] Statianus, Senator Roman. sub Probo Imperat. memoratur Fl. Vopisco in Vita Probi c. 12.

MANLIUS [9] Theodoricus, Consul. cum Sabiniano, an. Urb. Cond. 1258. Floruit sub Theodosio, a Claudiano panegyrice laudatus.

MANLIUS [11] Torquatus, Ciceronis temporibus vir doctus ex Rhodia disciplina Molonis, et natura [orig: naturâ] ad dicendum nec satis solutus, neque expeditus. Cui si vita suppeditasset [orig: suppeditâsset], sublato [orig: sublatô] ambitu, Consulfactus esset. Cicer.

MANLIUS [12] Torquatus, praenomine Lucius, Orico iussu Pompeii praefectus, contra quem P. Cornelium Sullam Cicero defendit. Periit in Africa [orig: Africâ] cum Scipione. Vide infra, et voce Lucius.

L. MANLIUS [3] Torquatus, cui etsi non deerat (inquit Cicer.) oratio, quam Graeci Politicen dicunt, erant in eo plurimae literae, nec eae vulgares, sed interiores quaedam et reconditae, summa verborum et gravitas, et elegantia, atque haec omnia vitae decorabat gravitas, me quidem admodum delectat. Paediamus autem de eo sic scribit: L. Torquatus qui F. Syllam patris competitorem in consulatu accusavit, quo [orig: quô] et ipse Sylla, et collega damnati sunt. Rursus eum accusavit, quod in coniuratione Catilinae fuisset, sed defensus est a Cicerone, cuius exstat Oratio.

T. MANLIUS [2] Torquatus, a quo Manliana Imperia pro severis. Liv. l. 4. c. 29. Gell. l. 9. c. 13. quia Consul an. 414. Urb. Cond. filium, quod contra edictum suum, licet victor, cum hoste pugnasset [orig: pugnâsset], virgis caesum securi iussissit percuti. Erasm. in Chil. Hic ob ingenii et linguae tarditatem a patre, cui Imperiosi cognomen erat, quique clavum in fano Numinis cuiusdam, pestis avertendae gratia [orig: gratiâ], publice defixerat, in praedia rusticana relegatus: istum propterea a M. Pomponio accusatum, iudicio [orig: iudiciô] exemit, stricto [orig: strictô] pugione huic mortem minatus, Cum militum Tribunus adhuc esset. Sulpitio [orig: Sulpitiô] Dictatore. Gallo in monomachia [orig: monomachiâ] aureum torquem detraxit, hinc nomen adeptus. Ad Vesirim fluv. hostes devicit, eodem [orig: eôdem] tempore, quo [orig: quô] Decius Mus se pro patria devoverat. Consulatum denuo sibi oblatum renuit, neque se populi vitia, neque populum severitatem suam, ferre posse professus. Liv. l. 7. Val. Max. l. 6. c. 9. Aur. Victor. de Vir. Ill. c. 28. Florus, etc.

MANLIUS [14] Valens legioni in Britannia [orig: Britanniâ] praefectus. Tacit. l. 12. Annal. c. 40. quamquam de partibus bene meritus, nullo apud Vitellium honore fuit. Hist. l. 1. c. 64. Ita secretis eum criminationibus infamavit Fabius ignarum et quo incautior deciperetur, palam laudatum.

CN. MANLIUS Volso, de quo Livius l. 38. c. 12. 44. 45. Cn. Manlius Volso, inquit, Consul in Asia [orig: Asiâ] acceptis a Scipione copiis, et exercitu lustrato [orig: lustratô], contra Gallo-Graecos bellum gessit, eisque superatis revertens, cum in aede Bellonae triumphum peteret, decem legati, qui cum eo missi fuerunt, restitere [orig: restitêre]: Inter quos Lucius Furius Purpurio et L. Aemilius Paulus dicebant se legatos Cn. Manlio datos, pacis foederisque cum Antiocho ineundi gratia [orig: gratiâ], Manlium autem operam dedisse, ut eam pacem turbaret, multosque nobiles viros in exercitu sua [orig: suâ] temeritate morti obiecisse. Vicit tamen, amicis, atque cognatis suffragantibus, res feliciter gestas, et exercitum integrum reportatum dicentibus: Triumphus igitur ei decretus est. Vide Liv. l. 38. c. 50. Flor. l. 2. c. 11. Aur. Vict. de Viris Ill c. 55. Manlius Proconsul ex Hispania revertens, cum in Aede Bellonae triumphum ob res bene gestas peteret, exemplum obstabat; quod ita comparatum more Maiorum esset, ne quis qui exercitum non deportasset [orig: deportâsset], triumpharet, nisi perdomitam pacatamque provinciam successori tradidisset. Medius igitur ei honos habitus est, ut ovans urbem intraret. Liv. loc. cit. Vide et Cneus.