CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

MARE [2] apud Esai. c. 11. v. 15. Nilus est; quem ita vocarunt [orig: vocârunt] etiam Arabes, propter amnis amplitu linem, et quia certis temporibus per totum Aegypti Delta maris instar effunditur. Unde Plin. l. 35. c. 11. Niti aqua est mari similis. Similiter lacus maiores quilibet Hebraeis, totidem sunt Maria. Sic enim dicunt Mare Salis, Mare Sodomae, Mare Cinnerith. seu Genezareth, cum haec maria meri lacus sint. Atque hinc explicat Bochart. quod hactenus nemo tentavit, quorsum Hebraei in terra Chanaan Maria septem numerent, in verba Psalmi 24. v. 2. Super maria fundavit eam, quae ad terram suam referunt. Septem haec Maria ita recensent Talmudici in Bava Bathra c. 5. fol. 74. 1. Mare Tiberiadis. 2. Mare sodomae. 3. Mare Helath. 4. Mare Helatha. 5. Mare Sobchi. 6. Mare Apameae et 7. Mare Magnum. Quae tamen multo aliter recenset Kimchius ex Midras seu Commentario in Psalmos vetustissimo. Bocharto videtur hic [orig: hîc] terra Chanaan late sumi, prout Salomonis aevo [orig: aevô] ab Aegypto et Mari Rubro, usque in Syriam Antiochenam, extendebatur. Sic in terra Chanaan censebantur VII. Maria: Primum, Mare Magnum seu Mediterraneum, Secundum, Mare Rubrum ad Sinum Elamiticum, quem Talmudici perperam vocant mare Helath et Helatha; eiusdem sinus duo nomina parum diversa sic distinguentes, quasi essent diversa maria. Mare tertium, quartum et quintum, sunt tres in Iordane lacus, quorum primum prope fontes, in Talmude vocatur sobchi, in Kimchio sochni: sed verum nomen fuit sabchoni vel samchoni, in Iosepho Samachonitis, vel Semechonitis, Iud. Ant. l. 5. c. 6. et de Bello l. 3. c. 18. Sextum est, Mare Apamiae, qui lacus fuit prope Orontem et Apamiam, Aeliano h( li/mnh h( *)apamei=tis2, ubi siluri multi, Histor. l. 12. c. 29. Septimum est Mare Sarietha, h. e. Australe; Sirbonis nempe lacus, quo [orig: quô] ad Austrum terminatur Terra Chanaan. Neque vero Hebraeis peculiare id fuit, quod lacubus Marium nomen indiderunt. Aethiopicum enim lacum, circa promontorium Pytholai, qa/lattan, mare, vocari asserit Strabo l. 16. Et in Aristotele Meteorologic. l. 1. c. 13. memoratur, h( u(po\ th\n *kau/kason li/mnh, h(/n kalou=sin oi( e)kei= qa/lattan, Lacus sub Caucaso, quem accolae Mare appellant. Idem forte, quod Agathias parvum mare vocat l. 3. etc. Vide Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 5. c. 17. Sed et eadem [orig: eâdem] ratione, amnis seu fluvius Scotiae Fortha, in LL. Malcolmi II. Scotiae Regis c. 8. §. 1. Mare Scotiae vocatur, quod aestuarium eius, Lothianam et Fifam provincias separans, reliqua omnia huius Regni aestuaria magnitudine superet, Vid. etiam Buchanan. l. 1. Neque aliunde videntur enatae voces, moer et mor, pro palude aut lacu, apud Germanos, Flandros et Anglos, apud quos, uti auctor est Gervasius Tilleberiensis de Otiis Imper. l. 3. c. 90. Omnis concursus mere seu mare dicitur etc. De Veterum festivitate, Cum Mare aperiebatur, vide infra Navigatio prima; aliquid etiam voce Passagium; de Marium Subpolarium rapiditate insuperabili, ubi de Polari Stella; de ritu Graecorum Mare Baptizandi, vigilia [orig: vigiliâ] Epiphaniae, voce Paramonarius: de veterorum opinione in Mari sceleratos puniri, voce Scelerati. Addam aliquid de celebri *qalattokrati/as2 inter Athenienses olim ac Lacedaemonios lite indigitata [orig: indigitatâ] C. Nepoti, tum alibi, tum Timotheo c. 2. Quo [orig: Quô] facto [orig: factô] (post fugatam scil. a Timotheo Laconum classem) Lacedaemonii de diutina contentione destiterunt. et sua [orig: suâ] sponte Atheniensibus imperii maritimi principatum concesserunt etc. ubi intelligit *qala/tths2 e)pikra/teian, quam cum per vices modo Athenienses, modo Lacedaemonii tenerent: illi tandem principatum receperunt, opera [orig: operâ] Timothei Ducis, et per 75. annos obtinuerunt. Inter coetera vero commoda, quae Maris imperium adferebat, fuit hoc to\n o)/yon ei)s2 plei=n, ut dicitur ab Antiphane apud Athenaeum l. 8. sive quod ex subiectis Insulis pisces Athenas importabantur. Keuchenius ad Corn. Nepotis loc. cit. Plura infra voce Thalassocratia.

MARE aeneum seu Labrum, item Lacus aeneus, in Templo Salomonico (loco [orig: locô] Malluvii, quod in tabernaculo fuerat) in Atrio, pone Altare aeneum seu holocaustorum, versus Austrum exstructum est, a Salomone et his verbis describitur 1. Regum c. 7. v. 23. et seqq. Item fecit ipsum lacum fusum: decem cubitorum erat a labri parte una ad alteram, rotundum circumquaque, cuius altitudo quinque cubitorum, et filum triginta cubitorum cingebat eum circumquaque. Colocynthides autem subter labium eius circumquaque cingebant ipsum, denae in cubitum ambiebant lacum circumquaque duobus ordinibus colocynthides fusae in fusura eius. Stabat impositus duodecim bobus, tribus respicientibus ad Aquilonem, et tribus respicientibus ad Meridiem, ac tribus respicientibus ad Orientem: quibus erat locus impositus superne: ita eorum omnium posteriora intus. Crassitudo autem eius palmaris erat. et labium eius simile operi labii calicis, aut floribus lilii: bis mille bathos continebat etc. Usus eius indigitatur 2. Paral. c. 4. v. 6. Lacus erat sacerdotibus, ad lavandum se ex eo. Sicut alia minora lavacra apposita erant, abluendis victimarum carnibus, ut ibid. videre est. Promanabat autem ex Lacu aqua, e duodecim siphonibus seu mammis, ut una vice duodecim Sacerdotes ex eo se lavare possent, iuxta Legem Exodi c. 30. v. 18. 21. Quo [orig: Quô] exprimebatur ablutio nostra spiritualis per Christum, cuius sanguis nos ab omni peccato purisicat, 1. Ioann. c. 1. v. 7. Sicut et illa simili imagine per Baptismum nostrum adumbratur, quo ad ingressum Ecclesiae Christiani purgantur, Actorum c. 22. v. 16. Sed et Sacerdotibus sacra non esse illotis manibus tractanda, eodem [orig: eôdem] dem Labro [orig: Labrô] innuebatur etc. Franc. Burmann. Synops. Theol. Christ. Part. 1. l. 4. c. 14. et 15.

In MARE Deiectio Graece katapontismo\s2 inter Iudaeorum poenas, vide infra Poena; Item Romanorum, vide supra [orig: suprâ] Grassantesss aliorum porro iterum infra in Submersio. Ab ea differt Superundatio, de qua suo [orig: suô] loco [orig: locô].

MAREARCHUS vel Marisarchus, apud Henr. Knyghtonem in Eduardo III. et Richardo II. vox hybrida est, ex Latino

mare et Graeco a)rxo\s2 vel a)/rxwn, pro Maris Praefecto, Admiralio, Thalassiarcho, vide suis locis.

MAREJA urbis seu vici in Aegypto nomen iuxta Alexandriam, Steph. Inter illum et Pharum, apud Arapotem lacum sive Mariam et Mareotidem paludem Aliis Aethiopiae civitas, Thucyd.

MARENGIUM seu MARVECUM urbs Occitaniae, in Gabalico tractu, ad radices montium, ad amnem Colange, versus limites Ruthenensis tractus. Marenge, seu Marveiols vulgo. 7. leuc. a Floriopoli in Austrum, fere r. a Mimate in Occasum.

MAREOTIS lacus in Aegypto, Maria Straboni, Lago de Buchiara, Moletio, Castaldo, etc. circuitu olim 600. mill. pass. traiectu 30. Alexandriam a Meridie alluens, et multis Nili rossis, tum a superioribus partibus, tum a latere adauctus portum habens nobilem, eoque [orig: eôque] qui ad mare est, multo utiliorem. Strab. l. 17. Hinc territorium circa Alexandriam eiusdem nominis, variis pagis constans: in quorum uno, cui nomen, ei)rh/nh sekontarou/rou, degit Ischiras, S. athanasii calumniator, ut ipsemet Apol. 2. ut et Theodoret. et Socr. referunt. Mareotis praeterea appellatur pars illa Libyae, quae Ptolemaeo Marmarica dicitur. Eius descriptionem vide apud Plin. l. 5. c. 6. Hebeni Mareoticae Lucan. l. 10. v. 117. meminit:

Est praeterea Mareotis, pars Epiri, in qua vinum optimum nascitur, unde Mareotides uvae dictae sunt, et Mareoticum vinum. Virg. Georg. l. 2. v. 91.

Ita vulgo creditum, atqui vites istae celebres sunt, non in Mareotide Epiri, ut quidam falso, sed in Libya [orig: Libyâ] Mareotide Aegypto eontermina [orig: eonterminâ]. Strabo l. ult. Est in his locis vini maxima copia, ut etiam Mareoticum vinum ad vetustatem perduret. Plautus in Casina [orig: Casinâ], Actu. 3. se. 5.

Id est, vino [orig: vinô] Mareotico [orig: Mareoticô], explicante Turnebo [orig: Turnebô] l. 8. c. 11. et Lambino [orig: Lambinô] in eum locum. Athenaeus quoque l. 1. ita perspicue, Mareoticum vinum, quod etiam Alexandrinum vocavere [orig: vocavêre] a Mareia [orig: Mareiâ] lacu vicino Alexandriae, et urbe lacui propinqua [orig: propinquâ], atque eiusdem nominis. Frequens in eo tractu vinea est. Demum Servius Mareotidas explicat Aegyptias. Itaque male aliqui has vites ad Epirum reiciunt; Male etiam videtur scripsisse Columella l. 3. c. 2. Nam quae Graeculae vites sunt, ut Mareoticae, Thasiae etc. Plin. enim, qui pro Epiro adducitur, l. 14. c. 3. nihil tale, Horat. de Cleopatra l. 1. Od. 37.

---- Modo nam trans aequora terris
Prima Dicarcheis Pharium gravis intulit annum.
Prima salutavit Capreds, et margine dextro [orig: dextrô]
Sparsit Tyrrhenae Mareotica vina Minervae.

MARES [1] populi vicini Mossynaecis. Steph. Item nomen Principis cuiusdam. Esther c. 1. v. 14.

MARES [2] fil. Gosormiae, dictus *(hlio/dwros2, Solis donum, Thebanorum in Aegypto Rex IX. praefuit ann. 26. Caeacho apud Thinitas, et Ameneme in Aegypto inferiori rerum potitis. Eum excepit Anoyphes, Eratosthenes apud Ioh. Marshamum Canone Chron.

MARES [3] apud Aelian. Var. l. 9. c. 15. inter Ausones, in Italia: vetustissimis temporibus, iactatur fuisse e(ppomigh\s2, et antica hominis, postica equi habuisse: qualia de Centauris scribunt Poetae, vide ubi de Centauris.

MARESA civitas in tribu Iudae, patria Michaeae prophetae, quam aedificavit Roboam. 2. Paral. c. 11. v. 8. Hanc Beniamin Bethgebarim vocat.

MARESCHALLUS Franciae seu Supremus Castrorum Praefectus, dignitas militaris in Gallia ingens, proprie enim hi sunt, quod Magistri Equitum, vel Tribuni et Praefecti militum apud Romanos, apud Graecos olim Chiliarchae. Primitus agminis primi ductores erant, qui hostem detegerent et locum castris idoneum eligerent. Hodie milites in fidem recipiunt, deque causis militaribus vel per se vel Locum tenentes suos iudicant: praestant autem iuramentum non Regi solum, cum baculo [orig: baculô] Mareschalli donantur, sed Parlamento insuper. Numerus, qui ante Francisci I. tempora exiguus erat, hodie ingens est. Sub his sunt Mareschalli campi, seu Castrorum tRibuni, Mareschalli diversoriorum seu Metatores Castrorum, et Hospitiorum designatores. In Germania, ubi Connestabilis ignotum nomen, Electores Saxoniae magni Imperii Mareschalli dicuntur: sic Comitibus Flandriae et Campaniae sui olim erant. In bello simonis Montfortii contra Albigenses, quidam Mareschallus Fidei dictus fuisse legitur. Favin. de Offic. Coronae Gall. Vide in voce Marscalcus.

Marescallus Aulae, apud Anglos, occurrit in Fleta l. 2. c. 15. cuius officium, mensis praeparatis, mappis stratis, intrinsecos et extrinsecos --- evocare et decenter ac curiose collocare, et indignos eicere, non permittere canes aulam ingredi, et toti familiae Regis, ipso monente, hespitia liberare. Eidem Intrinsecus dicitur d. l. c. 5. §. 2. Virgam praeferre Magno Marescallo, et a quolibet barone, facto

Milite a Rege et quolibet Milite, palefridum cum Sella recipere consuevisse, legitur apud Mat. Paris A. C. 1250. et in libro rub Scaccarii Angl. sol. 30. Marescallus Banci Regii, apud eosdem, incarceratorum curam habebat, unde Marescalcia dictus ipse carcer Londinensibus. Eius mentio in Statuto Eduardi III. c. 8. Marescallus Curiae, in Bulla Aur. c. 27. Marescalli Episcoporum, apud Lindwodum in Provinciuli Cantuar. l. 3. tit. 22. dicuntur, qui aulas eorum et interiora regunt. In quorum superbiam, avaritiam ac insolentiam, graviter invehitur Petrus Blesens. Ep. 14. Sic Marescalli in domibus privatis Nobilium, memorantur in Fleta l. 2. c. 74. Marescallus Exercitus Dei et Ecclesiae sanctae, habetur apud Matth. Paris A. C. 1215. p. 177. Marescallus Fidei, a vulgo dictus est Guido de Levis Marescallus exercitus Crucesignatorum, contra Albigenses, auctore Tillio [orig: Tilliô]. In Tabulario S. Dionysii Thuanaeo uterque Guido, pater et filius, Marescalli Albigensium inscribuntur, in Literis A. C. 1233. et 1234. Marescallus Forinsecus, apud Anglos, opponitur Marescallo Intrmseco seu Marescallo Aulae: est autem haec Marescalcia, quaedam Magna Sergentia Regis, verba sunt Fletae l. 2. c. 4. Comiti Norfolciensi in feodo com missa, cui, cum personaliter, pro Sergentia illa, Regi debitum servitium facere non semper possit, licet assensu Regis loco [orig: locô] suo [orig: suô] Militem, quendam constituere, qui vices eius obeat. Atque huic quidem servienti commissa est virga, coram Rege deferenda, pacis signum; unde Virgata appellatur spatium 12. leucarum, quae sequitur Regem, ubicun que suerit. In omni porro bello, primus est in acie, et loca assignat exercitui ac universis, in quibus erunt moraturi etc. Tempore autem pacis, eius officium est, assignare Camerario Regis, pro Rege et Camerario. et intrinsecis eius, hospitia, alia que exsequi, quae in Schedis Gallicis a Spelmanno editis fuse continentur. Marescallus Intrinsecus vide supra Marescallus Aulae. Marescalli Magnatum, qui hospitia Magnatibus ac Dominis suis parabant, Gall. Marechaux des logis. Vide supra, ubide Mansionariorum officio, et infra in Protostrator. Marescallus Magnus, apud Anglos, qui Comes Marescalus interdum dicitur. Vide Matth. Paris. A. C. 1233. p.263. Marescallus Regiaeaulae, vide supra Marescallus Aulae. Marescallus Regis de Feodo apud eosdem, dicitur in Statuto 2. Westmon c. 46. ubi eadem de hominiis Baronum habentur.

MARESHUAN vel METHASVAN, 8. mensis anni Hebraeorum: nullo [orig: nullô] vel festo [orig: festô] vel sacrificio [orig: sacrificiô] quodam [orig: quôdam] extraordinario insignis. Sigon. in Kalend. Hebr. Torniel. A. M. 2544. n. 12. 2545. n. 30.

MARESIA civitas in tribu Iudae. Ios. c. 15. v. 44. Urbs Ciliciae videtur Guil. Tyrio.

MARESIUS Samuel Gallice Des Maretz., Gallus Theologus celeberrimus, Natus Avimontii Gall. Oysemont, oppidulo [orig: oppidulô] haud ignobili picardiae, A. C. 1599. formatorem pueritiae habuit Esaiam Blanchardum Ecclesiae patriae Pastorem, in literis egregie versatum: postea Lutetiae Dempstero et Grangerio, literas Humaniores docentibus, Guillono, et Theodoro item Marcilio, ut et Crassotio ac Iano Caecilio Frey eminiis Philosophis, per triennium adhaesit. Inde Salmurii Theologiae vacavit, per biennium Fr. Gomaro [orig: Gomarô] praeceptore usus: Genevanrpostea delatus Ioh. Deodati, Theod. Tronchini et Bened. Turretini, excellentium Theologorum, lateri se applicuit. Sed Lutetiam, post aliquam moram, reversus, sub Pastorum Parisiensium ductu, praxi diligentius vacavit, ibique A. C. 1620. rigido, quale tum in Gallia erat, examini se stitit, mox Laodunensi in Veromanduis Ecclesiae admotus: in qua statione dum magno [orig: magnô] versaturzelo [orig: versaturzelô], cum adversariis quottidie confligere necesse habuit; a quibus sicario [orig: sicariô] ei immisso [orig: immissô] profundum accepit vulnus A. C. 1623. quo [orig: quô] sanato [orig: sanatô], a Synodo Vitriacensi A. C. 1624. Ecclesiae Falesiensi commodatus est. Mox Sedanum ab Elizabetha Nassovia, Bullionaei Ducis vidua, vocatus in Capellilocum, Pastor Eclesiae A. C. 1624. et Theologiae Professor ibi magno cumfructu fuit: unde excurrens in Hollandiam, A. C. 1625. Leydae, Docturae insignia accepit. Invitatus post haec a Foederati Belgii Ordinib. Traiecti ad Mosam Ecclesiam nascentem pascere coepit A. C. 1632. mox inde Limburgum ductus, ibi primam ex publica [orig: publicâ] auctoritate contionem habuit. Successit ministerium Ecclesiae Silvaeducensis, ad quod vocatus est A. c. 16736. Tandem in Gomari Praeceptoris sui, A. C. 1642. demortui locum, Groningam vocatus, utroque in munere, Ecclesiastico et Academico, talem se exhibuit, ut inter celeberrim os huius aevi Theologos merito numeretur. Scripsit plurima, quorum Elenchus Systemati Theologiae ab ipso edito, subnexus est: Obiit A. C. 1675.

Hocce diu felix Ecclesia lumine tandem
Poscenti id Domino reddidit aequa suo.

MARETH civitas in tribu Iudae. Ios. c. 15. v. 59. urbs Ciliciae, Guil. Tyrio.

MAREVENTUM vulgo Mervant, locus Galliae memoratus in literis Hugonis dicti Archiepiscopi, datis A. C. 1263. locus est Partiniaco, quod oppidum est in agro Pictonio, proximus. Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Pertinaculum.

MARGAEA nomen fontis apud Plin. Item urbs Elidis. Steph. pro quo Margaiae, apud Strab. putat Casaubonus.