CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

MASREGA civitas Idumaeae, regia Semlae quinti regis in Edom. Genes. c. 36. v. 36.

MASSA [1] Procurator Africae, delator, optimo cuique exitiosus. Vide Bebius.

MASSA [3] idem quod Mansus: Fundi portio, cum idoneo domicilio, ad suscipiendam familiam unam, maiorem, qualis Nobilium: vel minorem, qualis Rusticorum est. Unde plurimis locis nomen. Vide Hadr. Vales. in voce Mansum, et Henr. Spelmann. Gloss. Archaeol.

Molles Caioli, Lagunculique,
Et massis Amerina non perustis,
Et mustaceus etc.

quid notet, vide apud Casp. Barthium Adversarior l. 24. c. 7. Certe pyra hodieque, abiuctis inutilibus, in merum sucum redigi videmus; quem cum incrassesccre cogant, in massam eum constipant: unde recte massae frusta illa appellantur. Idem Anrmadversion. ad Statium Part. l. p. 149. Alias Massa, idem quod Offa de qua voce vide infra. Auri massas olim Romanis Imperatoribus a quibusdam provinciis pensitari consuevisse, docet Beatus Rhenanus ad Tertulliam. Sed et Massa, apud Recentiores, pro Manso est. Unde Massariorum Magister seu Massariorum Provisor, apud Petrum de Vineis l. 3. Ep. 66. h. e. villicorum, massae seu mansi custodum, coloniorum, qua de notione vocis multa congessit Car. du Fresne Glossar. Apud eundem occurrunt Denarii aurei cum Massa; Gall. Deniers a la Mace, quod nomen monetae fuit, sub Philippo IV. Galliae Rege valoris 22. sol. 6. den. Item Floreni cum Massa, valoris 21. sol. 3. den. E quibus priores prohibiti sunt A. C. 1310. quemadmodum et Denarti duri cum Masa; Gall. des Deniers durs a la Mace A. C. 1311. Vide eum in voce Moneta.

MASSA Candida locus apud Carthaginem, in quo sub Imperatorib. Gentilibus et in Christianos saevientibus, fovea erat calce plena, in quam Christiani Gentilium Diis sacrificare renuentes praecipitabantur. Massa Cypriani apud Vincentium Belvac. l. 12. c. 130. Vide Savaronem ad Sidonium l. 6. Ep. 1. et Leon. Fuchsium ad Myrepsum sect. 3. c 89. laudatos Car. du Fresne in Glossario. Apud eundem Prudentius Peristeph. Hymn. 5. v. 83. sic de hoc loco:

Prosiluere [orig: Prosiluêre] alacres cursu rapido [orig: rapidô] simul trecenti,
Gungite pulvereo [orig: pulvereô] mersos liquor aridus voravit,
Praecipitemque globum, fundo tenus implicavit ime,
Corpora candor habet, candor vehit ad superna mantes,
Candida Massa dehinc dici meruit per omne saeclum.

MASSA [5] quae et Massa Carrarae, vulgo quoque Massa, oppid. cultum et amplum, Lunegianae regiunculae in Hetruria, nuper Ducatus titulo [orig: titulô] decoratum, sub proprio Duce, e gente Cibo, 12. milliar. a Sarzana in Ortum ab ora maris Tyrrheni. Est hic Dux et Princeps Carrarae. Familiae auctor Guido quidam Genuensis perhibetur, tempore Ottonis I. imperatoris clarus: in cuius posteris Innocentius VIII. Pontifex Romanus ex virgine Neapolitana, cui se, ante ordines susceptus, iunxerat, inter alios libiros, filium suscepit Franciscum Comitem de Anguillara et Ferentillo, quo [orig: quô] genitus Laurentius; ab uxore Richarda, Malaspinarum herede. Massam et Carrariam stirpi suaeacquisivit! quibus in filio Alberico Ducatus de Ayello accessit. Hic enim Albericus Cibous Malaspina Princepsd Massae, Dux de Ayello factus est obiitque A. C. 1623. Ei ex Elisabetha Roborea (filia Francisci Mariae Roborei Ducis Urbini, qui sato [orig: satô] functus est A. C. 1538.) genitus filius Alderamus Cibo Marchio Carrariae, obiit ante Patrem, A. C. 1606. relicto [orig: relictô] ex Marfisa Estensi filia Carolo [orig: Carolô] Ciboo [orig: Ciboô] Principe Massae Duce Ayelli huiusque fratribus. Phil. Iac. Spenerus Theatr. Nobil. Part. II. p, 103. Vide quoque supra in voce Cibo.

MASSA [6] cognomine Lubrensis, urbecula est Terrae Laboris, Episcopalis sub Archiepiscopo Surrentino, cum titulo Principatus in ora Sinus Neapolitani 4. milliar. a Surrento in Africum Capreas versus, 20. a Neapoli. Parvi nominis, vulgo Massadi Sorrento.

MASSA Veternensis urbecula Tusciae, Episcopalis sub Archiepiscopo Senensi, in territorio Senensi, 35, mill. pass. a Senis in Africum Populonium versus, a quo 18. milliar. abest. In colle sedet, sub M. Duce. Illic natus Constantius Gallus Imperat. Onuphrius.

MASSA [7] fluv. Libyae, Ptol. Masat adhuc in tabulis recentiorib. Ammian. Es fil. Ismaelis, Gen c, 25. v. 14.

MASSAGETAE populi Sarmatiae Europaeae iuxta Euxinum mare, qui Alani, quasi graves Getae, Massa enim apud Scythas grave significat, teste Isidoro [orig: Isidorô]. Ultra mare Caspium, Orientem versus, trans Araxem eos ponit Dionysius v. 739.

*tou\s2 de\ met' a)ntoli/hn de\, pe/rhn kela/dontos2 *)ara/cou
*massage/tai nai/ousi, qew=n r)uth=res2 o)i+s2w=n
*)ane/res2, oi(=s2 mh/t' au)to\s2 e)gw\n, mhsq' o(/s2is2 e(tai=ros2
*)empela/sai ma/la ga/r te kakoceinw/teroi a)/llwn.
*ou) ga\r sfin si/toio meli/fronos2 e)s2i)n e)dwdh\,
*ou)de\ me/n ou)d' oi)=nos2 metadh/mios2, a)lla\ ga\r i(/ppwn
*(ai/mati mi/sgontes2 leuko\n ga/la, dai=ta ti/sqentai

Sallustius de Diis, et mundo. *massage/tai me\n tou\s2 pate/ras2 e)sqi/ousi, Stat, in Achilleide: l. 1. v. 307.

Uxores habent commune, cum quibus in publico coire non verentur. Sub tentoriis habitantes, nulla templa habent, Solem praecipue venerantur, cui et equum immolant, ceteros habent neglectui. Saevi et crudeles, hostes propinquosque desunctos devorarunt; Strab l. 11. Ptolem. Herodot. Alani Amm. Marcellino l. 23. c. 5. et Gregorae. Abasgos esse putat Iob. Tzetza, postea Argos vocatos dicit Isacius Tzetza in Lycophronem. Thevetus eos Abinadal vocat. Baudrando erant pupuli Scythiae, intra Imaum, inter Iaxartas et Alano-Scythas, ubi nunc pars Australis Tartariae desertae, versus Zagataiam.

MASSALIA Cretzae fluv. Ptol. Masano Pineto: in ora Australi inter Phoenicem et Psychium oppid. fluens.

MASSALIANI Haeretici, sub Constantio exorti A. C. 360. etiam Euchaitae, i. e., Precatores et Spirituales dichti: eo [orig: eô] quod omnia bona opera neglegentes, solis precibus insistendum dicerent, abusi illo Pauli 1. Thessal. c. 5. v. 17. Indesinenter orate. Auctores sectae huius Monachi erant e Mesopotamia, qui precum praetextu manuarias operas, duibus tum inter alia Monachis vacare sollenne erat, omiserunt: Porro quemque duashabere animas statuerunt, quarum altera plus quam caelestis, altera Doemon esset, per preces exigendus. Prophetiae donum iactantes, corporeis oculis se Trinitatem videre; eiusque commercio [orig: commerciô] tam propinquo [orig: propinquô] frui, ut a peccatis plane sint immunes, dicebant. Presbyteros habebant, et Episcopos, quibus, inprimis cum ordinabantur, Diabolus saepissime illusit, visibili forma [orig: formâ], quasi Spiritus Sanct, esset, in illos descendens: tum choreas orsi Diabolo se insultare dictitabant, unde Enthusiastae vocati. Nemini, nisi suae sectae eleemosynam erogarunt [orig: erogârunt], coniugia dissolverunt, liberos invitis parentibus sequi se coegerunt: Coetera comati, splendideque induti. Cum undique nascenti sectae Orthodoxise opponerent, ultra Mesopotamiam Syriamque non progressa est. Eodem [orig: Eôdem] tempore, alii quidam Monachi in Aegypto cum nemine precari volebant: Alii se ipsos Episcopos creantes, munera sacra obibant, propria [orig: propriâ] auctoritate baptizantes, qui Arianismo [orig: Arianismô] deserto [orig: desertô] ad fidem convertebantur. Alii nec exspuere. nec nares emungere licere, inter orandum, crediderunt. Qui omnes condemnati. Theodosius M. legibus hosce Saccophoros, ita enim quoque vocabantur, coercuit. Flavianus Antiochenus, ex Adelpho Sene, de erroribus eorum edoctus, Synodo [orig: Synodô] convocata [orig: convocatâ], illos damnavit, nuntio [orig: nuntiô] hac de re ad Armenios et Osroenos misso [orig: missô]: Amphilochius quoque illis in Lycaonia se opposuit. Nihilominus adhuc clam suppululantes, A. C. 427. Synodo [orig: Synodô] celebrata [orig: celebratâ] denuo damnati sunt, decretumque, ut propter frequentissimam illorum Apostasiam, ne quidem paenitentiam polliciti, reciperentur. Epiph. haer. 80. Augustin. de haer. c. 57. Theodoret. haer. fab. l. 4. Ioh. Damasc. haer. 80. Baron. in Annal.

MASSALIOTICUM Polybio, Plin. l. 3. c. 4. Gras de Passon, ostium Rhodani, maximum, in Ortum, Massiliam versus [orig: versûs] spectans, et Maritimam, oppidum.

MASSAVA locus tabulae Peutingerianae notus: Masva vicus in pago Autisiodorensi dictus, in Append. Fredegarii: Massua, in Gestis Episcoporum Autissiodorensium, vulgo Mesve: locus scil. Galliae ad Ligerim fluv. inter Caritatem la Charite, veteri Monasterio nobilem, et Paulliacum Pouilly [orig: Pouïlly]. Hic [orig: Hîc] Pipinus Rex, Waifario Aquitaniae Principi bellum illaturus, flumem cum omnibus copiis transiit. Hadr. Valesius in vocibus, Ligeris et Mesua. Dicitur quoque Meve.

MASSEPHA in Moab, quo profugit David, Saulis insidias declinans. In tribu Ruben, Hieron.

MASSERANUM oppid. Pedemontii, sub Principe proprio, e gente Ferrera Flisca, cum regiuncula adiacente, 16. milliar. ab Eporedia, in Ortum, 23. a Vercellis in Cricium. Insertum est in territorio Vercellensi. Princeps hic Pontificis cliens est. et ei etiam Crepacorium, oppidulum illius tractus adiacet. Vulgo Masserano.

MASSIA oppid. Hispan. Boeticae; ubi lateres siccati in aqua non merguntur. Plin. l. 3. c. 1. Maxia Vitruvio: apud Tartesios.

MASSICI Montis promontor extremum Massici montis. Plinio l. 3. c. 5. alias in Campania, ad Sinuessam, nunc in provinc. Terrae Laboris, et Rocca di Mandragone dicitur: Estque in ora maris Tyrrheni, medium inter ostia Liris et Vulturni.

MASSICUS mons Campaniae. Nunc Terrae Laboris, monte Marsico: Inter Minturnas et Calemum extensus, versus oram maris Tyrrheni. Etiam Falernus dictus est, ab agro contermino. Pars eius Mondragone incolis, versus oram maris Tyrrheni Baudrand. Optimi vini ferax, quod etiam Massicum dicitur.

Signatissime ad laudem vini Massici verba ista Columellae l. 3. c. 8. Neque enim dubium est, Massici Surrentinique et Albani, atque Caecubi agri vites omnium, quas terra sustinet, in nobilitate vini principes esse. Plin. l. 14. c. 6. ubi de vins nobilissimis: Certant Massica aeque. Hodie monte Marsa dicitur. Nic. Lloydius.

MASSILIA Graecis *massali/a, de qua Florus l. 4. Epitom. Rerum Rom. c. 2. Massilia, inquit Graecula civitas: non pro mollitie nominis, et vallum rumpere. et incendere machinas ausa, et congredi navibus: sive quod ma/ssein mollire significat, sive quod malaki/a parum abest a *massali/a:urbs Galliae Narbonensis praeclara, Episcopalis sub Archiepiscopo Arelatensi Phocensium colonia, vide infra, Lampsaci in Hellesponto soror: Optimarum olim disciplinarum studiis florentissima, legibusque sanctissimis optime constetuta, Macedonibus Aetopo [orig: Aetopô], Ebraeis vero Sedecia [orig: Sedeciâ] impreante, condita. Dituta deinde a Phocensibus instaurata est, qui Cyri tyrannidem fugientes, destituta [orig: destitutâ] Graecia [orig: Graeciâ], in hanc Galliae oram sese contulerunt. Imo iam ante eorum colonia fuit. Sic enim Ioh. Marschamus, Ultra, in Liguribus, est *m*a*s*s*a*l*8*h*t*w*n urbs celeberrima-Massilia autem a Phocaeensibus condira est; diu antequam Phocaeenses, Persarum adventu fugati, Olymp. XLIV. (at Solinus c. 8. habet) ex Asia illuc se contulerunt: quod ex Aristotele docet Harpocratio in *mass2. Vide eum Canone Chron. See. XVII. ubi de Graecorum coloniis. Maarseille Gallis, Marsiglia Ital. Agraum habet vini praestantissimi feracem, cuius vini utpote fumati, saepius meminit Poeta Martialis, ut l. 13. epigr. 123.

Massilienses olim non solum literis, sed et moribus maxime claruerunt, uti apud Cicer. pro L. Flacco, et apud Strabon l. 4. videre est. Unde Plautus in Casina [orig: Casinâ], Actu 5., sc. 4. Massilienses mores, tamquam optimos, et probatissimos dixit: Ubi tu es qui colere mores Massilienses postulas? Iidem luxus notati sunt. Unde Masiliam navigas, et e Massilia [orig: Massiliâ] venisti apud Said. de nimis cultis dicitur. Ceterum de Massilia vide omnino Conr. Rittershusium comm, in Salust. p. 568. De qua [orig: quâ] etiam nos plura, ad illud Dionysii Perieg.

------ ------ *)/enqa te gai=a
*massali/h te ta/nustai e)pi/s2rofon e(/rmon e(/xousa.

Lloyd. Mererio vivitas est Episcopalis Provinciae, cum portu celeberrimo, ad mare Mediterraneum viribus literisque tanti nominis, ut cum illa societatem arctissimam Romani iniermt, priivilegiisque eam amplissimis ornaverint. A Phocensibus, colonia Atheniensium in Ionia, condita: qui patria [orig: patriâ] relicta [orig: relictâ], an ob sterilitatem, an ob Harpali, Praefecti Persici, tyrarmidem, Ephesum venerunt, ubi Aristarcha, nobilis femina, per somnium monita est a Diana, ut unam ex statuis suis sumeret, hoisque peregrines sequeretur. Quod sactum. Sic ergo, post Corsicam prius occupatam, quam Cyrnon appellavere [orig: appellavêre], in Provinciam appulerunt, An. 164. Urb. Cond primaque Massiliae fundamenta iecerunt: Vide Senec, Consol. ad Helviam, c. 8. et Liv. l. 34. c. 9. qui hos Phocenses a Belloveso adiutos narrat, in loco, invitis Salyis Cavaribus, capiendo. Iustinus autem l. 43. c. 3. rem paulo aliter persequitur. Hanc post annos quinquagenos nova popularium manus adveniens insigniter auxit. Duces Furius et Peranus, quem quidam Euxenum appellant, fuere [orig: fuêre]: qui Senani Ligurum Gallorum Regis gener factus, ex Gipite, aliis Peta seu Aristoxena Protyn genuit, unde Proridarum illustre Massiliae genus. Ab his Massilia legibus, templis, Academia [orig: Academiâ], artibus exornata, Aristocratice recta fuit, sub quindecim Viris, e numero 600. Senatorum selectis. Huc postea missi ex universa Gallia Italiaque, tamquam ad communem Scholam, ut literis imbuerentur; Hinc egregii mores legesque per totam Galliam propagatae. Et certe Masiliensium civitatis disciplinam atque gravitatem, fidem in Romanos, et prisci moris observantiam laudant Cicero loc. cit. Val. Max. l. 2. c. 6. Silius, l. 15. Livius, loc. cit. omnes, Strabo loc. cit. de eorum parsimonia et studiis liberalibus, deque Republ. a Senatoribus regi solita multis refert: et Tacitus in Agricola, c. 4. Massiliam vocat locum Graeca [orig: Graecâ] comitate et provinciali parsimonia [orig: parsimoniâ] mistum ac bene compositum, quam Cnaeus I. Agricola sedem ac Magistram studiorum habuerit, et quo L. Antoninum sororis nepotem Augustus seposuerit, specie studiorum. Romanis, quibuscum veterrimum foedus ei intercedebat, quosque in magnis saepe discriminibus adiuvit, ut Civibus eius immunitas decreta et locus spectaculorum in Senatu datus sit, urbs adeo fida fuit, ut Paterculus l. 2. c. 50. scribat, Massilia fide maior, quam consilio [orig: consiliô] prudentior, Caesarem postea, qui arcis Massiliae meminit, l. 2. Belli Civ. c. 21. 22. in qua Ephesium seu templum Dianae Ephesinae et Delphini Appollinis fuisse, Strabo docet, infestum experta, et ab ipso capta est. Dein praeda [orig: praedâ] Gothis aliisque Barbaris fuit. Occupata etiam ab Alphonso, Arragonum Rege, A. C: 1423. postea recepta, tamque insigniter reparata est, ut Caroli Borbonii, A. C. 1524. et Caroli V. Imperat. 1536. acerrimos impetus ex facili eluderet, iam vetustissimis temporibus belio [orig: beliô] contra Gallos, Cavares nempe, Vocontios, Volcas Arecomicos et Tectosages, Ligures, Salyos Segoreios, Deceates, et Oxubios, Poenos, alios: coloniis Nicaea [orig: Nicaeâ], Antiba [orig: Antibâ], Rhoda [orig: Rhodâ]. Agatha [orig: Agathâ], etc. deductis, inclita: quibus adde emporia in Hispania Tarraconensi post amicitiam cum Hispanis iunctam, ex parte condita a Massiliensibus et possessa: Item Cabellionem et Avenionem, quas urbes in Cavaribus occupavere [orig: occupavêre]. Verbo [orig: Verbô], nominibus Graecis, censentur trans Varum in Italia portus Herculis Monaeci, Nicaea plaga trans Varum, Antipolisportus, Athenopolis Massiliensium, Heraclia Cacabaria portus, Telo Martius Portus, Taurentum portus, Olbia, promontor. et portus Citharista, Agatha trans Rhodanum, atque Leucata littus ac promontor. et trans Pyrenaeam in Hispania Tarraconensi emporia: in ora Galliae insula Agatha, Alonis, tres Stoechades:

Prote, Mese, Hypaea, phoenice, Phila, Lero, et Planasia, sive Lerina: quorum pleraque Massilienses possedere. Postquam Gothis se urbs subduxisset, sub Burgundiae Regibus fuit, donec ad Gallos pervenit. Tum primo Vice-Comites habuit peculiares, dein ad Comites Provinciae devoluta est, A. C 1243. Coronae tandem unita A. C. 1481. Portum urbs habet aptum navibus, qui *laku/dwn, Melae l. 2. c. 5. et Eustathio dicitur: Hic natura [orig: naturâ] quidem sactus et tissimus, at angustus adcitu, necmagnae classis capas est; und et catena [orig: catenâ] ferrea [orig: ferreâ] clauditur. Portui proxima olim navalia, de quibus Caesar atque Lucanus, l. 3. quorum ille altitudinem quoque muri et turrium celebrat, loc. cit. Ibidem et priscis temporibus Amphitheatrum fuit, unde Monachorum S. Mariae de Arenis Monasterium nomen accepit. Solis 1050. pass. terrae cohaerere Massiliam, ait Eumenius in Paneg. Constantini c. 19. quae in veter. Notit. inter provinc. Viennensis Civitates 14. ultimo [orig: ultimô] loco [orig: locô]: inrecentiorib. vero inter Episcopos Arelatensi Burgundiae Archiepiscopo suffragantes primo [orig: primô] ponitur, quemadmodum hodieque Massilia, Augusta Tricastiionrum, Telo Martius, et Arausio Cavarum Arelatum pro Metropoli habent. Hinc orti fuerunt Menecrates ICtus, Crinas, Charmenisdes et Demosthenes Medici: Pythias et Eudemenes Geographi: Pacatus. Oscius, Victorinus, et Petronius, Rhetores: Telonius et Guiareus, Astrologi: Item Cassianus, Salvianus, Honoraius, Gennadius, Musaeus, Cyprianus Telonensis, etc. Primus Episcopus S. Lazarius fertur: fuitque olim hic Episcopatus sub Metropoli Viennensi, nunc sub Arelatensi est, ut dictum. Regionem olim habuit satis, ut ex dictis colligere est, amplam, et Cn. Pompeius patronus civitatis, agros Volcarum Aremoricotum et Ilvorum puiblice Massiliensibus concessit, Caes. l. 1. de bell Civil c. 35. sed hic victis terra [orig: terrâ] marique et decentibus sese abstulit omnia, praeter libsrtatem, Florus l. 4. c. 2. Quaedam tamen eis, ut Stoechades et Athenopolis, videntur relicta, sed et foedus cum Romanis mansit intactum, unde Foederata dici perrexit. Plin. l. 3. c. 4. cui adde Strabon. loc. cit. et Cassiodorum, qui et Massiliensium horreerum meminit. Postea Provincia Massiliensis dicta, continebat prae coeteris Massiliam, Avenionem, Aquas Sextias, et Austrasiorum Regibus parebat: eratque ab Arelatensi provinc. Burgundiae Regibus parente, in qua erant Arelatum, Ugernum, Reli, etc. distincta: Cuius Praesides Gregor. saepe Rectores provinciae, nonnumquam Praefecti, atque etiam Patricii appellati. Ager Massiliensis vitem ac oleam tolerare, frumenti impatiens esse Straboni dicitur. Quare Iustinus l. 43. c. 4. affirmat, Gallos a Massiliensibus vitem putare et olivam serere didicisse. Incolae Maskilienses, vulgo Marseillois, Phocensium conditorum industriam imitati, mercatura et navigationibus magnas sibi opes paravere [orig: paravêre]: nundinas etiam stato [orig: statô] quotannis tempore domi instituere [orig: instituêre], ad quas naves transmarinae oleo [orig: oleô], charta [orig: chartâ], odoribus onustae ex Aegypto aliisque partibus confluebant: quibus nundinis mercibusque Catapli nomen inditum, ut ex Martiali, l. 12. Epigr. 75. Ausonio, in Claris Urbib. Epigr. 13. Sidonio l. 6. Ep. 8. pater. Sane, regnantibus in Aegypto Soldanis, Massilienses mercatores cum Avennicis et Lugdunensibus bis quotannis Alexandriam navigantes, inde aromata mercesque alias in Provinciamd totamsdque Galliam improtabant. Quod commercium sibi postea vindicavere [orig: vindicavêre] Veneti, quibus dein quaestum invidit Lusitanorum navigatio. Hodieque Massilienses Alexandriae ad Issum Vice-Consulem suum habent, Consulem Halapiae Syriae, unde aromata, gossipium, pistacia, gemmas, margaritas, moinetam auream et sericum, ut et in Cypro apud Arniquam, unde gossipium, ladanum, resinam e rerebintho et crocum petunt. Ab urbe hac ostium Rhodani tertium amplissimumque Massilioticum dicitur: item Gradus Massilitanorum in Rhodano, littus Phocaicum in Hispania, Mare Graecum, quod toti Septimaniae ac Provinciae praeiacet, Mare Massiliense circa Massiliam et Stoechades Insulas, etc. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. Adde praedictis Auctoribus Rifsinum, Solerium et Gvenaium Hist. de Marseille. Nostradam. et Boucheum Histor. Prov. Robertum et Sammarth. Gall. Christiana: qui ex priscis saepissime laudant Ptol. l. 2. et 5. Strabon. l. 4. Aristotel. Politic. l. 6. Iustin. l. 43. Athenaeum l. 13. Amm. Marcellinum l. 15. etc.

MASSILIAE Specula vicus Proviciae, in ora maris Mediterranei vix 2. leuc. a Massilia in Ortum, ubi pharus, e qua Massilienses animadvertunt naves proxime adventantes. Baudrand. au)to/pths2. Marseille veire.

MASSIMA Gulussae fil. Masinissae regis Numidiae nepos, Romae, ex insidiis, a Bomilcare quodam interfectus est.

MASSUS tertius Episcopus Parisiensis, Malloni successit, auctor Hist. Martyrii S. Dionysii et Eleutherii: quod opus periit. Voss. de Hist. Lat. l. 3. c. 2.

MASSYLA mediterranea est pars Mauritaniae, inquit Servius, in l. 4. Aen. v. 483. unde non longe sunt horti Hesperidum, et Atlas mons. Apud Livium in Numidia ponitur. l. 24. c. 49. Populi Massyli. *masulh=es2 Dionysio, quos Plinius l. 5. c. 4. inter Capsitanos, et Gaetulos apud Libyae deserta locat Hi neque frenis, neque ephippis utuntur, sola [orig: solâ] contenti virga [orig: virgâ], qua [orig: quâ] equos regunt. Lucan. L. 4. v. 682.

Et gens, quae nudo residens Massylia derso,
Ora levi flectit frenorum nescia virga [orig: virgâ].