December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0279a

NASSOVIA [2] Insul. maris Indici, versus oram Occidentalein Sumatrae ad austrum Insulae Fortunae divinae. A Batavis haud pridem detecta.

NASSOVIUM Fretum vide Fretum Vaigatium.

NASSUNIA urbs Sarmatiae Asiaticae, Ptol.

NASTES frater Amphimachi, unus ex his qui in auxilium Troianorum venerunt.

NASTURTIUM in antecoeniis Veterum. Lamprid. in Heliogabalo, c. 20. Barbas sane mullorum tantas iubebat exhiberi, ut pro nasturtiis, apiastris et facelaribus et soeno Graeco exhiberet plenis fabatariis ac discis. Et certe inter herbas, quae sapore acres sunt et acutae, adcoque orexin excitantes, Theophrasto ac Plinio l. 20. c. 13. recensetur, et in libris Medicorum foeno Graeco non raro iungitur. Sed cum lectio ni huic librin non faveant, Palatinus etiam codex pro nasturtiis habeat nascentis, conicit Salmas. absentis, pro absinthiis, omnino legendum esse, Not. ad l. Imo veteres Persas ad panes quidquam addere, praeter nasturtium, negat ex Xenophonte Tullius l. 5. Tustul. c. 34. quod intelligendum, antequam Mcli a Persis essent subacti. Postquam vero in unum Imperium coaluere [orig: coaluêre] haec gentes, Medorum luxurosam Persae aemulati sunt. Unde de pausania C. Nepos c. 3. epulabutur ait, more Persarum buxuriosius. Vide de apparatu Persico copiose disserentem Athen. l. 4.

NASUA [1] Dux Suevorum, qui primo [orig: primô] belli Gallici anno [orig: annô] centum Suevorum pagos, ad Rheni ripas, praesidie adduxerat, Caes. l. 1. Comment. c. 39.

NASUA [2] vide Cimberius.

NASUS an a nare, an a Graeco nasmo\s2, propter fluorem muci: an utrumque a nando, quod per ea innatet et enatet spiritus; pars animalis, in hominetantum eminens, de qua videaliquid supra in voce Nares. Hinc pro Iudicio, seu eu)krisi/a|. Sagacitatis enim haec sedes. Martial. l. 1. Epigr. 42.

Non cuicumque datum est habere nasum.
Ludit qui stolida [orig: stolidâ] procacitate.

Uti enim dextra fidei, genua misericordiae, surpercilia gravitati et fastui etc. ita nasus dicatus est, non irrisioni solum, uti diximus supra; sed et iudicii a)kribei\a|, uti hic [orig: hîc] Martialis ait; Imo et censurae. Ut idem Epigr. 4. l. eiusd.

Nesci, heu nescis, dominae fastidia Romae:
Crede mihi, nimium Martia Roma sapit.
Maiores nusquam rhonchi, iuvenesque senesque
Et pueri nasum rhinocerotis habent.

Ubi indigitare vult, pueros sibi etiam ius censendi, damnandique Romae sumere, Nec mirum.

Nam facilis rigidi cuivis censura cachinni:

Ut Iuvenalis ait Sat. 10. Hinc illi digitum indicem inserere quoties orabant, ut hac ceremonia omnium rerum iudices se esse ostenderent, solitos haereticos quosdam, dicemus infra voce Pettalorunchitae. Sed et iram spiritus, et flatus, percum, vehementior prodit. Unde Proverb. Arabum, Pungit te in nare granum piperis. Et de equo Hiobi locum, c. 39. v. 23. ubi alii habent; terrori est vehementia fremitus eius: Chaldaeus Interpres, Hieronymus, Pagninus, Arias, Munsterus, mercerus, Castalio, Drusius, Tigurini, Genevenses, Alii; reddunt, Decor naris eius terroris est. Et certe Hebr. [gap: Hebrew word(s)] nahar, quod in textu est, et alii fremitum reddunt; ad Latinam Narium vocem proxime accedit. Decota autem naris in equo, est naris patula, quae utique habet aliqquid terribiel: Xenophon, *mukth=res2 ge oi( a)napeptame/noi tw=n sumpeptwko/twn eu)pnow/teroi/ te a(/ma ei)si\ kai\ gorgo/teron to\n i(/ppon a)podeiknu/ousi kai\ ga\r o(/tan o)rgi/zhtai i(/ppos2 i(/ppw|, kai\ e)n i(ppasi\a| qumwqh=|, eu)ru/nes2 ma=llon tou\s2 mukth=ras2. Et nares patulae compressis ad spirandum sunt facilioves, et equum terribiliorem exhibent: equus enim equo cum irascltur, et in equitatione excadescit, nares diducit magis. Unde Lucretisu l. 5. v. 1075.

Et fremitum paiulis sub naribus edit ad arma.

Et Claudian. 4. Cons. Honorii, v. 544.

Ignoscut patulae nares --- --- --- ---

Similiter de urso Martial. l. 6. Epigr. 64. v. 27.

--- --- --- rabido nec perditus ore
Fumantem nasum vivi tentaveris ursi etc.

Vide quoque Iac. Ouyelium ad Minucium Fel. p. 21. et 22. 41. its et 42. Eius abscissio, inter poenas Adulterorum olim apud Aegyptios, vide supra: item aliorum, apud Occidentales receptas, Wisigothos, Longobardos, Anglo-Saxones, alios. Hinc in L. Scaniae l. 5. c. 23. apud Andr. Svenonis Archiepiscopum Lundensem, In membrorum absissione refert, quod membrum fuerit amputatum: Quorum enim amputatio maiorem generat deformitatem, ampliorem etiam requirit emendationem, unde cum amputatio nasi plurimum hominem dedeceat et deformet, statutum est ut homicidio in emendatione debeat adaequari. Vid. supra in voce Denasatus, item Nares.

S. NASUS nomen Saxi, a Finlandis olim pro Numinehabiti. Vide supra Dii.

NATA oppid. Terrae firmae, cum portu, in ora maris Austrini et sinus Paritae, Vix 17. leuc. a Panama in Cicium sub Hispanis.

NATALE acclamatio Gallis olim familiaris, in laetitia publica vulgo nael, nael. In Chronico Beccempsi A. C. 1390. Receptus cum gaudio magno, cunctis clamantibus, nael, nael. Vide quoque Monstrelletum Volum. 1. p. 32. 52. 125. 147. 208. etc. Berrium in Historia Caro'i VII. A. C. 1427. et ibi Andr. Duchesnium, Akos, laudatos Car. du Fresne in Glossar. Hinc Frodoardus de Pontifice Rom. in Leone III.

--- --- --- --- -- Proceres Proeconia Christo
Laeta ferunt, Regique Poli Natale frequent ant.

De NATALIBUS Petrus, vide Petrus.