CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

NOMEN [1] intrantibus impositum, perecta [orig: perectâ] Circumcisione Iudaeis, aliis post lustrationem: Omnibus enim gentibus Nomma sua erant seu vocabula, aliis signa, praeter Atlantes, de quibus Pomp. Mela l. 1. c. 8. Ex his, qui ultra deserta esse memoraxtur, Atlantes Solem exsecrantur, et dum oritur et dum occidit, ut ipsis agrisque pestiferum. Nomina singuli non habem. Indebantur autem apud Ebraeos die octavo masculis, soeminis initio [orig: initiô] mensis: Apud Romanos similiter octavo [orig: octavô] masculis, foemellis nono [orig: nonô], Graeci variabant, ut in Lustratione: Alias quidem quintus, alias decimus huic ritui destinabatur. Vide Suidam et Aristoph. in Avibus. Sunt qui septimi meminerint, ut Aristoteles Hist. Animal. l. 8. c. ult. tum ob mutationis eo [orig: eô] die certitudinem, tum ob sacrum numerum. Unde Graecis omnis septimus a nativitate festus. Christianis nulla nec olim nec nunc certa Nominis dies. Turcae, cum octa. vo [orig: vô] fere anno [orig: annô] demum praeputium amittant, et Anabaptistae, multo adhuc serius Baptismat is aqua [orig: aquâ] submergendi, nativitatis tempore, aut, quando parentibus placet, nomina sortiuntur; Bramidae duodecim dies natis, aures eorum perforantes, tribuunt nomina. Tapugarum pueri etiam octavo [orig: octavô] circiter anno [orig: annô], quoad auriculas et labium, inferius perforati, hac [orig: hâc] ratione demum in hominum numerum dicuntur ascisci. Abyssini suos quadragesimo [orig: quadragesimô] die aetatis, sacrificio [orig: sacrificiô] adhibito [orig: adhibitô], nommant. Alii aliud observant tempus, Io. Christ. Sagittarius Corpusc. Historico--Heraldico etc. Fiebant autem Romanis Nominalia magna cum ceremonia, qua de re vide illustrem locum Tertulliani, ubi Nommalium sollemnitatis meminit l. de Idol. c. 16. Ritus hi fuerunt: Convocabant amicos, eligebant qui praeesset Nominis im positioni, ut nunc apud Christianos fit, Nomen dabant infanti, crinea tondebant, Diis sacrificabant et agitabant convivia. Ex luminum accensorum Fato Nomen auspicatum elegere [orig: elegêre] quidam. Hinc P. Lobbetius l. 3. de Pecc. Props. tradit, Veteres Nomina infantibus imposituros, quasi vitam longam proli quaererent, cereis accensis appendisse varia Nomina, ea [orig: eâ] lege, ut Nomen eius, qui diutius arsisset, vitae producendae spe votoque infanti cederet: quem ritum autiquum designat Chrysostom. in Ep. 1. ad Cor. c. 2. Vide Casaubon. ad Persi m Sat. 2. Iudaei sanguine cuncta signabant. Numerus varius: hebraeis pierumque unum, raro duo. Graeci simplici Nomini addidere [orig: addidêre] patriam, quod fere et Aegyptii. Romanis tria Nomina ipsis Nominalibus fiebant, de quibus legi meretur Isidor. Origin. l. 1. c. 6. Praenomina et Cognomina erant propria, Nomina familiae. Eligebantur autem Praenomina honestae nomenclaturae, quia de eo primum sceleris quaestio habebatur, qui turpius Nomen possideret. Et quidem patres Romanl suum maiori natu imposuerunt, Avi nomen reliquis. Xanthii a matribus muivabantur: Feminae et servi solis fere gaudebant Nominibus; interim et illarum praenomina agnoscit Festus, cum ait: Praenominibus feminas esse appellatas testimonio [orig: testimoniô] sunt Caecilia et Tarratia, quae ambae Caiae solitae sunt appelari: pari modo [orig: modô] Lucia et Titia. Vide de his disputentem Pet. Servium. Quartum deinde Nomen adulto puero superadditum, Agnomen, a fortuna vel virture. Prositebantur dein Patres puerorum Nomina publica contestatione: (quo alludens Appuleius, Pater, inquit, natum sibi filium coeterorum more professus est; vocatque hanc natalem professionem paidografi/an Modestinus ) simulque in Aerarium Ilihyiae nummum inferebant. Mox intra tertium ab eo imposito diem, relata a Praefecto Aerarii non Nomina tantum, sed ad confusionem vitandam, etiam Cognomina, nec non dies Nativitatis et Consul. in Actis publicis. Unde Iul. Capitolin. in Gordiano c. 4. Cum, apud Praefectum Aerarii, more Romano, professus filium, publicis Actis eius Nomen inferret. Vide quoque Brissonium Antiq. l. 1. c. 5. Quod et Inids olim et Europaeis hodie quoque non infrequens: Asservabanturque illa Acta, alias Fasti, Tabularia, et Chartae dicta, in templo Saturni, teste Servio in Georgicor. l. 2. Vide Thom. Bartholin. de Puerperio Veter. Apud Athenienses, postquam quioto [orig: quiotô] a Nativitate die circa focum sollenni ritu Infans gestatus et sic Amphidromia peracta essent, die septimo [orig: septimô], vel ut plurimum decimo [orig: decimô], Nominalia celebrabant: quod feslum illis proin *deka/th dictum est, Aristoph. Avibus,

*ou)k a)/rti qu/w th\n deka/thn tau/ths2 e)gw\,
*kai\ tou)/nom' w(/sper paidi/w| nu=n dh qe/mhn.

Sacrificio [orig: Sacrificiô] enim peracto [orig: peractô], praesentibus Cognatis, quod et apud Romanos Hebraeosque fiebat, Nomen imponere solebant. Quod quidem in a bitrio Parentis situm erat, ut Eustath. docet in Iliad. 2. Plerumque tamen maximo natu Avi dabatur Nomen. An autem uno [orig: unô], an pluribus illi usu fuerint, non admodum liquet. Mutabant enim subinde Nomina, prout status illorum variabat. Hinc Protel filiam, cum aetate ac sapientia [orig: sapientiâ] crevisset, Theonaes nomen assumpsisse: Leucippen, postquam vendita est, Lacaenam fuisse appellatam: Ismeniam in Atracen transiisse, apud Eurip. Helena [orig: Helenâ] v. 13. Achillem Tatium l. 5. Eustath. l. 9. legimus. Servis inprimis novum ab heris imponi solebat Nomen, idque vel a gente, ut o) *su/ros2, vel a complexione ac colore, ut o( *sanqi/as2 seu o( *pur)r(o\s2: vel a dotibus eoruin, ut o( *pisto\s2, o( *dro/mwn: vel a tempore, quo [orig: quô] emebantur, ut o( *neomhni/as2, Photius Biblioth. cod. 279. quod dein cum manumissi erant, iterum mutabant. apud Persas, cum Reges: apud Romanos, cum Dii fierent homines, similiter alia sumebant Nomina: Quod Palaemonis, Quirini, Isidis, Portumni, Leutotheae etc. exemplis pater. Vide Franc. Rossaeum Archaeol. Att. l. 5. c. 5. Intra septimum dein annum, Nomine paterno [orig: paternô], in tw=n frato/rwn album, inscribebantur. Vide Sam. Petitum Comm. in Leges Atticas l. 2. tit. 4. etc. ut et paulo infra. Sed et Nomma mutabant Hebraei, cum e gravi morbo convaluissent, velut novam exorsi vitam, Euxtorf. Apud Christianos, Romae Episcopi Nomina mutabant, a tempore Sergii Papae, quemprimum id fecisse, quod Os porci vocaretur, tradit Mich. Scotus Mensae Philosoph.

l. 4. c. 25. Etiam Monachi olim hodieque, aliquot in Ordinibus Ecclesiast. mutant Nomina. Chronicon Malliacense A. C. 1080. Hoc [orig: Hôc] anno [orig: annô] perfectus est introitus Monasterii (S. Maxentii) sicut scribitur in versibus:

Arcu circarum colatur tempus earum,
Ami tunc mille Christi sunt 80.
Istam confratres aulam domino [orig: dominô] faciente,
Ad Christum precibus ducat Maxentius almas,
Qui prius Adiutor, Baptismi lege, vocatus,
Post me noscatur, Maxentius ultro vocatur etc.

Vide Procopium Persic. l. 1. c. 25. Interdum Nomina personarum mutabantur, cum ea commode efferri non poterant, ab ea natione, ad quam vel nuptiarum, vel alterius occasionis gratia [orig: gratiâ] secedebant. Liber de fundat. Monast. Gozecensis A. C. 1088. Haec proprio [orig: propriô] nomine dicta fuit Hilaria, sed quia lingua Teutonica non facile promit Latina vocabula, nomen mutavit Uda. Inprimis sollemne fit Graecis Byzantinis, et praesertim ipsis Augustis, cum sibi ex Latinorum gente uxores asciscerent, earum Nomina mutare. Ita Iohannis Comneni uxor Ladislai Hungariae Regis filia, quam Pyriscam vocant Thwrcozius, Bonfinius, Pistorius: et Bertha Conradi Imperatoris filia, Manueli, Iohannis filio, nupta, Irenes: et Agnes Ludovici VII. Franciae Regis filia Alexii Commeniconiux, Annae nomine donatae sunt. Cuius moris alia exempla complura suggerit Car. du Fresne in Familiis Byzaent. Quod quidemii, non tam ob nominum exoticorum et quae aegre efferri possent, kakofwni/an, factitabant, quam quod in iis Latinae originis atque adeo cultus Romani notam omnem abolere studerent: adeo ut priusquam in manum convenirent, iterati Baptismi, in quo nomina dari vel mutari consueverant, speciem quodammodo, in Latinis uxoribus, adumbrarent; quod Graecis certe obiectum ab Anshelmo Epiicopo Havelbergensi Dial. l. 3. c. 21. Sicut audio, consuetudo atud vos est, ut si quando Graecus Latinam uxorem ducere voluerit, sicut plerumque fit et sicut etiam inter personas Augustales saepe factum dignoscitur, quod prius oleo [orig: oleô] sanctificato [orig: sanctificatô] in vase aliquo infuso eam perfunditis et per totum corpus lavatis et sic demum quasi in ritum et legem vestram transiens matrimonio [orig: matrimoniô] copulatur: quod quare fiat, si tamen sit, oppido scire vellem; videtur enim quaedam forma esse rebaptizandi, etc. Vide quoque infra Novum nomen. Addam verbum de ethnicis ad Christianismum olim conversis. Hi Nomen dare dicebantur baptizandi, cum novo [orig: novô] assumpto [orig: assumptô] in Ecclesiam transitum moliebantur. Quod non uno tempore ficbat. tribus mensibus ante Baptismum, factum id esse, discimus ex Ep. 2. Clementis Pontif. Accedat autemqui vult, ad Sacerdotem suum, et ipsi det nomen suum --- ut tribus mensibus iam toncumtis in die festo possit baptizari. Quadraginta ante dies vel amplius, habet Siricius Ep. ad Himerium c. 2. Posterloribus saeculis nomina demum imponebantur inter ipsa Baptismi sollennia, ut notum etc. Vide quoque supra Bonomius. Nec omittendum, Nomina eorum, qui sacris olim certaminibus vicissent, in Commentarium referri consuevisse, adeo sollicite ac scrupulose in iis peragebantur omnia quem morem Philo aperit peri\ eu)gen. *(oi tou= ge/nous2 a)rxhge/tai di' a)qlhtikh\n r(w/mhn e)n o)lumpio i/kais2 h)\ periodini/kais2 gra/fontai, Qui generis auctores, propter arbleticam fortitudinem scribuntur inter Olympionicas, aut Periodinicas. Certe Athleta victor inscribebatur *nikhfo/ros2, Idem alibi. Sed et s2hliteu/esqai grafai=s2, incidi sicut in columna, publicis monumentis, solcbant, uti videre est apud Car. paschalium Co. ronar. l. 6. c. 12. De Nominis dandi in delectibus necessitate, poenaque eorum, qui ad nomina non respondissent, vide Liv. l. 3. c. 69. et l. 7. c. 4. etc. uti de poluwnumi/a| seu multitudine Nominum Diis Gentilium grata [orig: gratâ], supra Io [orig: Iô] Faean: de more possessorum aliorumque bene meritorum, nomina aedificiis in scribendi infra voce Paries. NOMINA VIRORUM APUD ROMANOS VARIA; EORUMQUE VICES. Praenomen dicebatur, nomen, quod Nomini totius alicuius Gentis praemitti solebat: Nomini apud nos proprio respondens. Hoc diu post Nomen in usu esse coepit, nec nisi circa aun. aetat. 17. cum virilem Togam sumerent, imponi soliium est: Erant autem talia 18. Vide infra in voce Praenomen. Interim aliquando Praenomen factum esse Nomen, docet Priscianus, exemplo Tullii Servilii, M. Tullii etc. Nonnumquam secundo [orig: secundô] loco [orig: locô] ponebatur, ut Attius Tullus, Manlius Cnaeus, Octavius Metius apud Liv. Imo in ultimum locum reiecto [orig: reiectô] sub Imperator. Nomine proprio, Praenomen pluribus commune esse coepit. Nomen, dicebatur nomen Gentis Stirpisque omnibus inde descendentibus ramis commune, respondens Patronymicis Graecorum, ut teslatur Priscianus l. 2. Sicut igitur, Aeaci posteri omnes Aeacidae, apud Graecos, sic qui ab Iulo, Aeneae filio descendebant, Iulii; qui ab Antonio, Antonii dicti sunt. Unde etiam notandum, Nomina haec Gentilitia omnia proprie Adiectiva fuisse et et in ius desiisse, exceptis, Peducaeus, Poppaeus et Norbanus. Et hoc secundo [orig: secundô] loco [orig: locô] communiter poni solebat: aliquando tamen Praenomini praepositum, aliquando quoque Cognomini postpositum deprehenditur. Cognomen, proprie Nomen erat certae alicuius familiae, vel rami, in alique Gente: ut ait Liv. quam Gentem Potitorum in 12. familias divisam fuisse refert. Sic Iulius, nomen Gentis; Caesar, cognomen familiae; Caius, nomen proprium seu praenomen erat. Plerumque tertio [orig: tertiô] loco [orig: locô] poni solebat; aliquando tamen Nomini praeponebatur, ut apud Cic Gallo Fabio, Balbi Cornelii, Papum Aemilium etc.

Nonnumquam etiam in Nomen mutatum est, teste Valerio Max. cum alt: Quinetiam cognomina, in Nomen versa sunt. Imo Praenominum et Cognominum perplexum usum in Consulum Fastis, Idem Auctor animadvertit l. 10. Agnomen quidem addunt, a Fortuna vel Virtute inditum: Ut cum Scipionum unus, ab Africa devicta, Africanus; alter ab Asia Asiaticus dictus est. Meminit quoque Agnominis Auctor ad Herennium: Nihilominus sub Cognominibus Agnomina istiusmodi comprehensa fuisse testatur Sallustius, cum de Scipione ait l. de Bello Iugurth. c. 5. cui postea Africam Co. gnomen fuit a Virtute. Necaliunde Cognomina, imoquoque antiquitus Praenomina, vam ab huiusmodi casu, fortuna, aut peculiari aliqua circumstantia originem habuere [orig: habuêre]. Aliquando quoque Cognomina mutabant Romani, vel novum addebant; e Tribu Domove nonnumquam petitum, quod Ablativo [orig: Ablativô] casu efferebant, sic: C. Verres Romulea [orig: Romuleâ], Servius Sulpitius Lemonia [orig: Lemoniâ], subintellige ex Romelea, ex Lemonia Tribus. Sigonius, Lipsius etc. Recentiori Aevo [orig: Aevô] Supranomen accessit de quo infra. QUIBUS PORRO QUALIA NOMINA IMPOSITA? Feminae olim habebant Nomen proprium ac peculiare, teste Varrone: ut Caia, Caecilia, Lucia, Marca, Volumnia etc. Quae nomina, notante Quintiliano [orig: Quintilianô] l. 1. Instir. Orator. c. 7. inversis litteris scribebantur, C. T. W. etc. Posteaa illis dari desierunt: atque, cum unica in domo erat filia, illa Gentilitio [orig: Gentilitiô] nomine contenta erat, ut Tulliae et per diminutionem Tulliola. Cum plures essent, una Maior, altera Minor: vel Prima, Secunda, Tertia, Quarta etc. dictae sunt. Reperiuntur tamen, quae et Praenomen, vide supra: et Cognomen habuere. Namque filia Sullae, Miloni nupta, Corneliae: et Paula quaedam, apud Cicer. in Ep. Valeriae cognomen habuit. Liberi Adoptivi, nomina et Cognomina eorum, a quibus adoptatierant, accepere: addiro [orig: addirô] in fine nomine suae Gentis, vel Cognomine aliquo [orig: aliquô] familiae suae peculiari. Ex. gratia [orig: gratiâ] M. Iunius Brutus, cum adoptatus esset a Q. Servilio Caepione Agalone, vocavit se Q. Servilium Capionem Agalonem Brutum, O. ctavius contra, adoptatus a Iul. Caesare, Nomine suo [orig: suô] Gentilitio [orig: Gentilitiô] retento [orig: retentô], illud in Adiectivum mutavit, nominarique voluit C. Iulius Caesar Octavianus. Imo et Agnomen retinere poterant; Sic Atticus, adoptatus a Q. Caecilio, Q. Caecilius Pomponianus Atricus dictus est: Vel novum Agnomen virtute mereri, quemadmodum Octavius Augustus postea agnominatus est. Huc pertinet, quod Tiberius, adoptatus M. Gallio Senatore, bona quidem eius, non vero Nomen assumere voluisse, legitur apud Sueton. c. 6. Quodque apud Tacitum l. 3. Annal. c. 30. Crispus Sallustius, suo e sorore nepoti adoptato, Nomen suum imposuisse dicitur. Liberti; usurpabant Praenomen ac Nomen Domini, non autem Cognomen eius, cuius loco [orig: locô] Nomen suum proprium retinebant. Hinc eruditus ille Libertus Ciceronis M. Tallius Tyro dictus est. Idem observabant foederati, ac extranei, qui Nomen eius, per quem in Civitatem recepti erant, suum facere erant soliti, Servi olim non aliud, quam Domini sui, habebant Nomen: ut Lucipor, Mancipor, i. e. Lucii puer, Marci puer. Postea tamen iis Nomina obtigere [orig: obtigêre] propria, et in Servis intercidit illud genus, quod ducebatur a Domino, ut ait Quintilian. l. 1. c. 4. Nacti autem plerumque sunt Nomina, a natione, Regioneque, e qua oriundi erant: Sic Dscos et Getas: Mysos. Syros, Phrygas, Lydos, Iapygas, etc. appellari solitos fuisse, docet Strabo l. 5. Et Varro l. 7. de L L. Tres cum emerunt Ephesi singulos servos, nomunquam alius declinat nomen ab eo, qui vendit Artemidorus atque Arteman appellat: Alius aut ab regione, quod ibi emit, Ionem: aut ab urbe Epheso, Ephesium: Sic alius ab alia aliqua re, ut visum est. Qui mos hodieque in Gallia aliquo [orig: aliquô] modo [orig: modô] obtinet, cum Pedissequorum unum Charnpagne, qlium Basque, aut Piquard, quod ex Campania, Biscaia, Picardia oriundus sit, vocant. Cum autem libertatem adepti sunt Servi, novum nomen accepere [orig: accepêre],ut supra visum: quo forte alluditur Apocalyps. c. 3. v. 12. etc. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, et praeter Auctores superius landatos, Auctorem Grammaticae Lat. Gallico [orig: Gallicô] Idiom. scriptae, cui tit. nowvelle Methode, p. 656.

MOMEN Commune Regum seu sequens Imperium, in quemcumque transeat, ut Curtius ait l. 8. c. 12. olim apud Populos varios in usu. Noti enim Aegyptiorum Pharaones, et Palaestinorum Abimeleci, ex Sacris: Armeniorum Artaxiae, ex Tacito, Annal. l. 8. c. 56. In dorum Taxiles ex Curtio, loc. cit. Targanorum Achsiidi, et Prsarum Chosroes, ex Elmacino l. 3. c. 4. bavarorum Cacanni, ex Io. Bohemo de Mor. Gent. Sic a Turcis Serviae Despotas omnes vocatos fuisse Lazaros, Constantinopoleos Imperatores constantinos, notat Leunclavius Paldect. Hist. Turc. c. 46. 51. 54. 68. 73. et 90. Tzetzes Ionum Principibus Palmis; P. Diaconus Hist. Longobard. l. 3. c. 16. et Regino Chron. Longobardorum Flavius; Servius ad Aen. l. 6. v. 529. Albanorum Murranus; Gregor. Turonens. l. 4. c. 24. Hunnorum Cahanus seu Caganus, commune nomen faciunt etc. qui autem ex eo, quod apud Capitolin. c. 5. Gordiao acclamatum fuit, novo Scipioni, Procoss. Africae Scipiones vocatos fuisse asserunt, merito refelluntur Freinshemio Not. ad Curtium d. l.

Terrae Firmae, 17. leuc. a Panama in Septentrionem. Nunc destructa. Vide Onomatheopolis.

NOMEN [3] Proprium apud Romanos, libera [orig: liberâ] Republica [orig: Republicâ], non aliud quam Praenomen erat, ut supra vidimus: Hoc fratres coguatique a se invicem discernebantur, ita; M. Tullius Cicero et Q. Tullius Cicero. Sub Imperatoribus vero, Nomen proprium, personas varias a se invicem communiter distinguens, ultimum in locum reici coepit, ut flavius Vespasianus et Flavius Sabinus, fratres apud Suetonium. Quod sequenti inprimis exemplo [orig: exemplô] clarissime ostenditur: Seneca enim Pater, rhetor insignis, cum nominaretur M. annaeus Seneca, filiorum eius trium unus M. Annaus Novatus, alter L. Annaeus Seneca, Philosophus, tertius pater Lucani Poetae, L. Annaeus mela, dictus est: Quae ultima eorum nomina ita illis peculiaria erant, ut non saltem reliqua communia haberent, sed etiam Seneca Pater saepius tum sibi, tum filiis, non nisi ultimum horum Nominum tribueret, ut ex inscriptione libri Controv. elucescit: Seneca Novato, Senecae, Melae filiis salutem. Maximus quoque natu horum Novatus, cum a Iunio Gallione adoptatus esset, Iunius Annaeus Gallio frater Senecae, paud Euseb. vocatus reperitur; Seneca tamen frater eius in Ep. et alibi, ipsum non nisi ultimo [orig: ultimô] trium horum nomine, quod ipsi proprium erat, compellat; quemadmodum et a Luca Euang. in Actis Apost. c. 18. v, 12. simpliciter Gallion appellatur. Hinc porro factum, ut non nisi ultimum Nomen Viris dignitate eminentissimis, primis Ecclesiae temporibus, utpote illos satis ab aliis quibuscumque discriminans, dari soleret. Proin S. Hieronum. Praef. Commentar. in ad Galatas, de Victorino, celebri illo Romano, disserens, C. Marium Victorinum, quidem appellatum esse notat, ipse tamen tract. de Scriptorib. Eccl. c. 101. ut et Augustin. confess. l. 8. c. 2. non aliter eum quam victorinum apelat. Sic, quamvis S. Paulinus, Episcopus Nolanus, vocaretur Pontius Meropius Paulinus, hoc [orig: hôc] ultimo [orig: ultimô] tamen solo [orig: solô] ab Augustino aliisque, utpote ei proprio [orig: propriô], insignitur. Ruffinus quoque perpetuo a S. Hieronymo, S. Augustino et S. Paulino vocatur, qui alias Tyrannius Ruffinus dictus est. Similiter Tyro Prosper, Caius Coeionius Rufinus Volusianus, Romae Praefectus, Anicius Boetius, non nisi Prosperi, Volusiani, Boetii nomine, apud Auctores veniunt. Excipiuntur tamen, annotante Sirmondo [orig: Sirmondô] ad Sidonium Apoll. tres sequentes: Palladius Rutilius Taurus Aemilianus, Macrobius Ambrosius Aurelius Theodosius, Cassiodorus Senator, qui Palladii, Macrobii ac Cassiodori nominibus solum celebres sunt: Nisi dicas, ordinem hunc praeposterum negligentiae illorum tribuendum esse, qui, non observato [orig: observatô] discrimine liberae Reip. et Monarchici Regiminis, unum solum Auctorem horum nominum in titulis operum adponere volentes, primi, locoultimi [orig: locôultimi] ac proprii Nominis, mentionem fecerunt. Idem Sirmondus observat, cum apud Veteres Nomini proprio perpetuo Cognomen, seu Nomen familiae iungi mos esset, sequenti aevo [orig: aevô] non Nomen tantum proprium, sed etiam reliqua, quibus aliquis insignis erat, in singulis variasse [orig: variâsse], excepto [orig: exceptô] forte Nomine, quod uniex Maioribus celebrioribus proprium erat. Ita Symmachi Oratoris fil. nomine Flavii, patrui sui, et nomine Memmii, sui avunculi, assumpto [orig: assumptô], vocari voluit Q. Flavius Memmius Symmachus: S. quoque Fulgentius, Patris nomine Claudius, et avi Gordianus appellari amans, nominatus est Fabius Claudius Gordianus Fulgentius: quo [orig: quô] factum, ut non raro antiquarum familiarum vestigia perierint etc. Vide Auctorem retro laudatum, uti de nominibus propriis, animalibus variis indisolitis, hic [orig: hîc] passim, inprimis, ubi de Canibus, Equis, Piscibus.

NOMENCLATOR alias Monitor, item Fartor, nomen servi apud Romanos; quorum plures, ob frequentes salutationes ac prensationes aderant Domino, qui nomina transeuntium salutantiumque illi suggererent. Horum laus erat, plurimos nosse. Unde elegans exstat Scipionis minoris apophthegma, qui cum Appius Claudius, eius in ambienda Censura competitor, iactaret se, quod ipse citra Nomenculatorem (namque et sic Nomenclator dicebatur) cives omnes nominatim citaret, ipse autem propemodum nosset neminem, Vera narras, respondit, nam, mihi studio [orig: studiô] fuit, ut non multos nossem, sed ne cuiquam essem ignotus. Nomenculatoris laus est, quamplurimos nosse; at egregii Ducis est, ob egregia in Remp. merita nulli civium esse ignotum. Horum enim opera [orig: operâ] apud Romanos Candidati in consequendis suffragiis uti solebant, qui nomina civium, qui omnes prenfandi ac rogandi erant, ipsis suggereret, atque clam in aures infarciret. Quem morem Cato, quod per se ipsum nominatim salutaret cives, laudatus, exemplo [orig: exemplô] suo [orig: suô] sustulit, iam lege, quae Candidato Nomenculatores adesse vetabat, prohibitum. Meminere [orig: Meminêre] Nomenclatorum Ulpianus leg. 7. §. dabitur ff. de oper. lib. ut et antiqua Inscr. Romae: C. Egnatius. C. L. Euripus Nomenculator: et alia Tibure apud S. Georgium, D. M. Aureliae. Primitivae. Coniugi. Carissimae, fecit. Zosimianus. Aug. Libert. Nomenculator. a. censibus. sibi. suisque. libertis. libertabusque. eorum. H. M. H. N. S. *)onomato/logon talem Plut. appellat in Catone. Eorum audaciam suggillat Senec. de Benefic. l. 1. c. 3. Quemadmodum Nomenclatori memo loco [orig: locô] audacia est, et, cuicumque nomen non potest reddere, impo Quare Hadriani Caesaris invicra laudatur memoria, quod no fingulis suae nomenclaturae redderet, et Nomenclatores saepe ntes emendaret. E Campo postea in Triclinium evocati, et Athenaeo *)onomatoklh/tores2 ac dei/pnwn tacia/rxoi, Artemidoro *deipnoklh/tores2, alias Invitatores dicti sunt, de quibus vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Sed et recensitore officiosorum hominum, quorum catervae in atrio disponebantur, adeo que Nomenclatore, qui Domino salutantium nomen insusurraret, opus erat: quem ab Atrio curando, vel Atrii curandi appellari, in antiquo elogio suspicatur Pignorius. Imo et servorum mancipiorumque, quorum integrae legiones a divitibus domi alebantur, Nomenculatorem fuisse adhibendum, docet

Plin. l. 33. c. 1. Nec omittendi Nomenclatores, quibus ipsos Censores fuisse usos, docet Inscr. supra memorata, et alia, quae sic habet: L. Volusio. Urbano. Nomenclatori. Censorio. Neque hoc ab re factum est, cum, apud Censores, cives nomina sua, Uxorum, Liberorum, Libertorum Servorumque profiterentur. Videtur autem hic Censoribus nomina in memoriam revocasse [orig: revocâsse], non cives citasse [orig: citâsse] nominatim, quae partes Praeconis fuerunt, (quem ille comitari solebat, quique Buccinator Nominum appellabatur, ut discimus ex l. ult. de iure immun. ) Postmodum vero translata in Caesares potestate Censoria [orig: Censoriâ], Nomenclator a censibus, talis vocatus est Inscr. Diis. Manibus. Aug. Lib. Thaletis. Vinciani. Nomenclatoris. a. censibus. Vide quoque supra: et is Libertus fuit, iuxta praescriptum domus Palatinae. Porro etiam Proconsulibus Nomenclatores apparuisse, docet Appuleius Apol. 1. Quaere a Nomenclatoribus tuis Maxime (quamquam est ille Cauponibus, quam Nomenclatoribus, notior) tamen inquam interroga, an hic [orig: hîc] Iunium Crassum Ocensem viderint? non negabunt etc. Plura de hoc hominum genere vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 7. c. 8. Casaubon. ad Sueton. Laur. Pignorium Comm. de Servis, Tit. Popmam de operis servorum, Vales. ad Ammian. l. 14. inprimis autem apud Senccam de Brev. vitae c. 14. Plinium Iun. Panegyrico, Horatium l. 1. Ep. 6. Plin. quoque Seniorem Hist. Nat. l. 29. c. 1. etc. Mansit vox in Ecclesia, sed alio [orig: aliô] longe significatu: Vide Onuphr. l. de vocibus Eccl. et Brissonium l. de vocibus, quibus Nomenclator, seu Nomenculator, idem cum Saccellario, is est, cui Saccus seu Saccellus, cuius meminit S. Augustin, Conc. 3. Psal. commissus est: Hodie Thesaurarius, in Caroli M. Constitutionibus, Castularius, German. Kastmeister, a cista. In quibusdam Monasteriis Bursarii dicuntur, qui forte sunt illi, quos Bersarios vocat Hincmarus Ep. 3. Flodoardus Histor. l. 3. c. 21. --- Gregorio quoque eiusdem Romanae Ecclesiae Nomenculatori et Apocrisiario, scripsit Hincmarus Episcop. Roman. petens, ut inter fideles amicos suos eum tenere dignetur, apud Henr. Spelmann. glossar. Archaeol. Sed et Nomenclatorem habuere [orig: habuêre] Pontifices Romani, cuius perinde munus erat eos, qui ad mensam Pontificis invitandi erant, vocare. Equitabat is in Processibus Pontificis post equum eius, cum Vicedomino, Vestiario et Sacellario, ut est in Ordine Roman. Idem, Pontifice Missam celebrante, postquam dixerat, Agnus Dei etc. atque una cum eo Sacellarius et Notarius Vicedomini, ascendebant ad altare, ante faciem Pontificis, ut annueret eis scribere nomina eorum, qui invitandi erant, svue ad mensam Pontificis, per Nomenclatorem, sive ad Vicedomini, per Notarium ipsius, quorum nomina ut impleverant, descendebant ad invitandum et redibant ad sedem; Is enim invaluerat mos, qui etiamnum in Galliae Ecclesiis Cathedralibus perdurat, ut, quoties Pontifex aut Episcopus publicam Missam celebraret, Primates ex Clero, qui ei inserviebant ad altare, convivio [orig: conviviô] exciperet. Idem Ordo Roman. Deinde descendunt Primates Ecclesiae ad accubita, invitante Notario [orig: Notariô] Vice Domini et scribunt ter, de Graeco primo, de Pactisi secundo, de Procovia tertio. Postquam biberint omnes Presbyteri et Acolythi per singulos titulos, redeunt ad faciendos vesperos. Eodem spectabat discussio causarum eorum, qui ad ipsius Pontificis iustitiam recurrebant. Idem Ordo Roman. Si quis autem adire voluerit Pontificem, siequitat, statim ut eum viderit, descendit de equo et ex latere viae exspectat usque dum ab eo possit audiri, et petita [orig: petitâ] benedictione, discutitur a Nomenclatore vel Sacellario causa eius et ipsi indicant Pontifici et finiunt, Vide plura de hisce apud Anastasium in agathone et Constantino p. 53. 65. Flodoardum Histor. Rom. l. 3. c. 21. Leonem Ostiensem Chron. Casin. l. 1. Car. du Fresne Glossar. ut et infra voce Saccularius.

NOMENTUM [1] oppid. Lotharingiae, ad Sellam fluv. medium fere inter Divodurum ad Boream et Nanceium ad Austrum. 5. leucis utrinque, 7. infra Marsalium, in Circium, in tractu Metensi.

NOMENTUM [2] pagus Sabinorum apud Eretum, ab urbe Roma 12. mill. pass. Lamentana Blondo dicitur, Suidas. *nwmento\s2, po/lis2 ou) po/r)r(w th=s2 *(rw/mhs2. Idem habet Steph. cuius Gentile facit *nwmenti=nos2 cum scribere debuisset *nwmentano\s2, ut omnes pariter habent Latini auctores, tum Dionys. l. 5. et item Strabo l. 5. Vide Cluverium, de Ital. Ant. p. 666. Habuit autem haec urbs, olim Episcopalis, colles vitiferos vino [orig: vinô] non omnino [orig: omninô] pessimo [orig: pessimô] nobilitatos. martial. l. 13. Epigr. 119.

Nunc castrum Sabinae, in ditione Pontificis in Ducatu Eretigentis Barberinae, ad Alliam amnem, longe a Vico Varronis in Occidentem. Sanso, Brietius. Auctorem oppidi quod attinet, scribit Dionys. l. 2. uno [orig: unô] tempore tres urbes a tribus Albanis fratribus constructas fuisse, Nomentum, Crustumerium et Fidenas, quorum fratrum maximus natu Fidenas condiderit; Sed fratrum nomina non addit. Factum autem id esse Latino [orig: Latinô] Silvio [orig: Silviô] regnante, colligit ex veter. Auctore, de origine gentis Romanae, Salmas. ubi supra, p. 71

NOMI Graece *no/moi, in Poesi, carmina dicuntur; versibus enim constabant *no/moi kiqarw/dikoi\ et *no/moi au)lhtikoi\. Hinc, qui eorum auctores fuere [orig: fuêre], Poetas exstitisse certum est. Plut. de Music. *(/oti de\ oi( *kiqarwdikoi\ no/moi oi( pa/lai, e)c e)pw=n suni/s2anto, *timo/qeos2 e)dh/lwse tou\s2 gou=n prw/tous2 no/mous2 e)n e)/tesi diamignu/wn, diqurambikh\n le/cin h)=den, o(/pws2 mh\ eu)qu\s2 parafanh=| paranomw=n ei)s2 th\n a)rxai/an *mousikh\n. Terpander enim antiquissimus Nomorum Citharoedicorum auctor, nomos suos versibus Homericis composuit, quibus modulos addebat: idem quoque faciebat de Homeri versibus, ut idem Plut. refert, *kai\ ga\r te/rpandron e)/fh kiqarw|dikw=n poihth\n o)/nta no/mwn, kata\ to\n no/mon e(/kaston toi=s2 e(autou= kai\ toi=s2 (Iomh/ron me/lh peritiqe/nta a)/dein e)n toi=s2 a)gw=sin, a)pofh=nai de\ tou=ton le/gei o)no/mata prw=ton toi=s2 kiqarw|dikoi=s2 no/mois2. Post Terpandrum Phrynis Mitylenaeus, aliquid circa rationem horum Nomorum immutavit, non tamen omnia. Nam to\ e(ca/metron to\ lelume/nw| coniunxit, et

numerum chordarum auxit. Timotheus autem eam totam fere invertit et ad numeros lege solutos Dithyramborum deflexit. Steph. in voce *mi/lhtos2, kai\ *timo/qeos2 kiqarw|do\s2, o(\s2 e)poi/hse no/mwn kiqarw|dikw=n bi/blous2 o)ktwkai/deka ei)s2 e)pw=n o)ktakixili/wn to\n a)riqmo\n kai\ prono/mia a)/llwn xi/lia ktl. Qui omnes cum Poetae simul et Citharoedi fuerint, patet, *no/mon in Poesi, quam *melikh\n vocant, nihil esse aliud, quam carmen vel canticum, in honorem Deorum alicuius compositum, musicis modulis instructum, quod ad citharam vel tibiam cantabatur. Unde inter cantica, in Deorum laudem composita, u(\mnon prwsw/|dion, paia=na, *no/mon, aliaque refert Proclus in excerptis xrhstomaqei/as2, apud Photium. sic apud Philostratum in Hippodromo, *lurikoi\ no/moi, sunt cantiones vel carmina, ad lyram cani solita. Et Sueton. in Nerone c. 20. Ac ne concusso [orig: concussô] quidem, inquit, repente motu terrae theatro [orig: theatrô], ante cantare destitit, quam inchoatum absolveret nomon, i. e. canticum. Graeci Grammatici, *no/mous2, ta\ kiqarw|dou/mena exponunt. Ut enim me/los2 et melicum carmen significat et modulos melici carminis, sic et *no/mos2; nam et to\ kiqarw|dou/menon denotat et modum th=s2 kiqarw|di/as2. quemadmodum melopoiei=n, non tantum carmen est vel me/los2 componere, sed etiam carmen compositum modis temperare et musicis notis expedire etc. Salmas. ad Iul. Gapitolin. in Pio. c. 7. Uti autem Comoedi ac Tragoedi actores fabulas, quales a Poetis acceperant, agebant, nihil iis de suo addentes: ita Lyroedi quoque ac Citharoedi Nomos et Cantica, quae Poeta Lyricus aut Dithyrambicus ipsis composuerat, sicut erant ab Auctore facta, ad citharam vel lyram decantabant. Comoedia quippe et tragoedia integrum carmen, quod initium habebat et finem: Nemi quoque Citharoedici et omnia cantica Lyrica, cuiuscumque tituli et argumenti essent, perfecta habebantur initio [orig: initiô] et fine. At qui Epica poemata rhapsodiabant, quia per partes ea sumebant cantillanda, quibus nec finis esset, et initium aliunde saepe penderet, ut perfecti operis haberent imaginem, iis plerumque de suo finem aliquem aut principium accommodabant et adsuebant. Unde *(rayw|dou\s2 exordia saepe a Iove sumpsisse, dicit Pindarus, qua de re vide infra, et Salmas. ad Solin. p. 866. adde quae supra dicta, voce Modi.

NOMICUS Graece, *nomiko\s2, item *nomofu/lac, in Vitis Patrum, dispensatorem significat, forte quia in distributione Leges Monasticas praescriptas, quae Graecis *no/moi, observabat, Alii Cantorum Praefectum fuisse volunt, Macer. in Hierol.

NOMINA Urbium in nummis recentioris aevi, vide infra in voce Urbium Nomina.

NOMINALES quarta Scholasticorum in Communione Romana Secta, post Albertistas, Thomistas et Scotistas, exortiauctore Guil. Occamo [orig: Occamô] Anglo [orig: Auglô], a quo etiam Occamistae iidem sunt vocati. Nominales autem dicti sunt, quod Occamus et Rucelinus quidam, Universalia mera esse nomina, non res contra Scotistas, defenderent. Seu: ut ait Aventinus Annal. Boiorum l. 6. quod avari rerum, prodigi nominum atque notionum, verborum viderentur esse assertores. Seu, quod iuxta Heremannum de Restaurat. S. Martmi Tornac. c. 2. in voce, non vero more Boetii antiquorumque Doctorum, in re Philosophiam profitebantur ac docebant, qui inde Reales dicti. At Nominalium quidem Dialectica ad exercitium disputandi vel eloquentiae, imo loquacitatis ac facundiae potissimum utilis habebatur, ut ait idem Scriptor. Eos porro Dialecticae Haereticos appellat Anselmus Cantuariens. l. de Verbi Incarn. qui non nisi flatum, inquiens, universales putant esse substantias. Ioh. Sarisberiensis Ep. 226. Nosti pridie Nominalium tuorum eo minus mihi placere sententiam, quod in sermonibus tota consistens, utilitatem rerum non assumpserit, cum rectum Sapientibus indubium sit, quod res quaerit Philosophia, non verba. Ut ergo compendiosius agam tecum meorum more Realium etc. Idem in Metalogico l. 2. 2. c. 10. Adbaesi Magistro Alberico, qui inter coeteros opinatissimus Dialecticus eminebat, et erat revera Nominalis sectae acerrimus inpugnator. Adde c. 17. Dicuntur Vocales, in Fragm. Hist. Franc. sub Roberto Rege: Dialectica [orig: Dialecticâ] quoque hi potentes exstiterunt Sophistae, Iohannes, qui eandem artem Sophisticam vocalem esse dissentit, Robertus Parisiacensis etc. Ehrardus Bethunensis contra Vald. c. 1. Nominales Porretanis opponit. Vide quae de utraque secta copiose egit Gaesar Egassius Bulaeus de Universitate Paris. tom. 1. A. C. 1007. laudatus Car. du Fresne Glossar. Hinc itaque duae novae sectae, Reales et Nominales, originem traxerunt, inter quas tantae contentiones ac odia ferbuerunt, ut non raro a verbis ad verbera, a syllogismis ad saxa deveniretur. Id quod Heidelbergae, factum fuisse, ubi contigua habebant Collegia, sive ut tum loquebantur Bursas, Aventinus testatur Annal. l. 6. Adeo tum miserabilis Philosophiae facies fuit, cum homines, otio [orig: otiô] abundantes nec ingenio [orig: ingeniô] destituti, portentosis rixis et tenebris plusquam Cimmeriis eam involverent; quod vel volumina aevieius, non mole minus, quam barbarie, formidanda ostendunt. Nec abs re omnino erit, Philosophicum illud bellum, quod A. C. 1364. gestum est, huc referre. Cum enim Gerhardus Baro a Berg, qui insignis habebatur Rhetor, Magno Brunsvicens. Duce paelio [orig: paeliô] superato [orig: superatô], inter alios, Albertum Halberstadiens. Episcopum captivum fecisset, qui subtilis Logicus habebatur, Logicam a Rhetorica victam esse, vulgari dicterio [orig: dicteriô] increbuit, Georg. Hornius Hist. Phil. l. 6. c. 5.

NOMINARI indignus inter summa convitia. Testamentum vetus Grunii Porcelli, Nec nominando coco, do, lego ac dimitto popam ac pistillum, liget sibi collum de reste. Sulpitius Seu. fine Dialogorum c. 22. Quod si vel te quondam, vel me semper audire voluisset, et Martinum magis, quam illum. quem nominare nolo, fuisset imitatus, numquam a me tam crudeliter disparatus fuisset. Gallienus Imperator apud Voriscum Probo c. 6. Habeo tamen parentem Aurelium Probum, quo [orig: quô] laborante possim esse securus. Qui si affuisset, numquam ille, ne nominandus quidem Tyrannus sibi usurpasset [orig: usurpâsset] Imperium. Homer. Od. t. v. 260.

Alii. Quo facit, quod diem suum natalem non numerandum, non memorandum, vocet Beatus Hiob c. 3. v. 6. et extremo [orig: extremô] aevo [orig: aevô] Ordericus Vitalis Historiae Eccle. l. 3. Infandi homines, inquit, dum Uticensis Ecclesia consurgeret, coeperunt varias simultatum causas colligere. Hodieque apud Waldenses infensissimum humani generis hostem nominari nefas habetur etc. Vide Casp. Barthium Animadvers. ad Statium d. l. inprimis vero Comment. de Superstit, Vett.

NOMINATORES ad pennam dicti in Academia Parisiensi Philosophiae Professores, qui scripta sua Discipulis dictabant. Histor. Academiae Parisiensis Tom. 4. p. 948.

NOMISMA Demostheni caeterisque Scriptoribus Graecis consuetudinem, morem et legem non scriptam notat: inde nomen haesit nummo, quia ex privatorum more et consensu sit institutus. Maxime vero usurpatur vox, de nummi figura ac imagine. Glossarium Lat. MS. Regium: Numisma, figura quae in nummo sit, vel nummi percussura, i. e. denarius. Ita pro monogrammate, quod in monetis describitur; in Chron. Colmar. 1. part. A. C. 1274. Rex Rudolfus fecit novam monetam, imprimens numisma Regis coronati. Sed saepius pro ipso nummo adhibetur. Vide quae notavit Car. du Fresne Dissertat. de Nummis Byzantinis et Paschasius Robertus in Epitaph. Walae Abbat, Corbeiensis p. 513. plura vero ubi de Moneta etc.

NOMIUS dictus est Apollo a)po\ tou= ne/mein, a pascuis, quasi pastor, quia Sol pascit omnia, quae in terris gignuntur: sive, ut alii volunt, quod olim iuxta Amphrysum, Thessaliae fluv. div initate, ob interfectos Cyclopas, spoliatus Admeti Regis armenta pavit, Callimachus,

NOMOCANON collectionis Canonum genus, Cum enim hos colligendi ac dirigendi varii modi sint, ille artificiosior reliquis est, cum sub certos titulos et rubrica referuntur et digeruntur diversorum Conciliorum Canones, qui de iisdem agunt rebus. Verum hic iterum duplex; Aliquando enim Canones diversorum Conciliorum unius tenoris et sententiae, seu de iisdem rebus agentes, sub uno titulo aut rubrica digeruntur et citantur tantum, ut quis sciat concordantes esse, verba autem non recitantur, quod vocant Veteres Breviationem Canonum, et ist iusmodi Collectiones, Breviaria, Cresconius edidit. Aliquando insuper recitantur verba, quod appellant Concordantiam Canonum. Cui recitationi Canonum diversorum Conciliorum sub certis titulis, cum subiunguntur concordes Imperator. leges, Collectio huiusmodi Nomocanon appellatur, quia Leges *no/moi et Canones sociantur: Cuiusmodi Nomocanones composuere [orig: composuêre], Ioan. Antiochenus Scholasticus et Photius, ambo Patriarchae Constantinopolitani. Et quidem ille, postquam elaborasset [orig: elaborâsset] *sunagwgh\n *kano/nwn, Collectionem Canonum, in quo opere omnium Conciliorum Canones, in Codice Ecclesiae Universal. secundum temporis rationem se consequentes, in titulos digessit: postea Nomocanonem quoque edidit, h. e. Epitomen Collectionis LL. istorum capitum seu titulorum, omissis integris Canonibus, adnotata [orig: adnotatâ] solum sententia [orig: sententiâ] et numero [orig: numerô]; quibus ta\ suna/|donta no/mima, concordes Leges, potissimum Iustiniani Imperatoris Novellas Constitutiones adiecit: cuius operis meminit Balsamo ad Canonem I. Concil. Constantinoplit. in Trullo habiti. Iste inter alia complura, similiter Nomocanonem publici fecit iuris, qui continet elementa totius Iuris Canonici Graeci, tantique a Graecis sit, ut omnibus collectionibus eum praemittere soleant, etiam ipsi Codici Canonum. Divisus est, in XIV. Titulos, hique iterum in certa capita. Congessit in eum, ut Prolegomena docent, nunc demum in Bibliotheca Iuris Canon. vet. vulgata, Canones Conciliorum, Patriarcharum, Episcoporum et Patrum, quorum elenchum habes apud Gerh. von Mastricht Hist. Iur. Eccl. n. 241. His subiciuntur Leges Imperator. Ecclesiasticae ad eosdem titulos et capita pertinentes: et quidem Canones sub titulis citantur tantum, leges non recitantur. Compilationis rationem ipse Photius reddit in Prologo, qui diu desideratus, tandem ex MS. Bibliothecae Oxon. in lucem protractus est, a Iustello filio d. l. ex cuius fine colligere est, Nomocanonem hunc collectum esse, A. M. secundum Graecos 6391. aerae Christianae 883. Eum commentariis illustravit Balsamo: Latinae versiones exstantduae. una quam Gentianus Hervetus, altera quam Henr. Agylaeus elaboravit, quaeque priore plenior et ad Iurisconsultorum stylum propius accedit. Primus Graece e Codice Bibliothecae Palatinae edidit Christoph. Iustellus A. C. 1615. postea Graece et Latine prodiit Parisiis, cum Commentar. Balsamonis ex Typographia Regia et interpretatione Herveti. Patris dein labores repetens filius Henric. Iustellus in Bibl. I. C. V. cit. accuratissime Graece et Latine ex versione Agylaei, cum iisdem Commentariis, evulgavit; additisdiu desideratis ipsius Photii Prolegomenis, ab Usserio et aliis e MSS citatis, vide Praefationem Bibl. cit. Atque ita quidem Nomoca apud Graecos in usu fuere [orig: fuêre], hactenus Occidentalibus ignoti, Canonibus Ecclesiasticis contenti, LL. Imperator. Ecclesiasti quidem sequebantur, sed Codici Canonum aut Collectionibus eas nondum inseruerant, aut sufficere arbitrabantur Caroli et aliorum Capitularia, in quibus eae simul habebantur: usque ad Ivonem Carnutensem, qui opere Burchardi Wormatiensis accensus, quod eius Collectioni LL. Civiles et Iura Romana deesse cerneret, Decretum edidit, de quo vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Plura autem hanc in rem, apud praefatum Histor. Eccl. Auctorem, num. 149. et seqq. item num. 266.