December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 360, image: s0360a

NOVELLA nomen Iunonis, apud Romanos; quo [orig: quô] calabatur, i. e. vocabatur in mensium Kalendis a Pontificibus. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 6. ex Varrone de L. L. l. 5. ubi tamen Scaliger Covena legi vult, ut diximus supra voce Kalendae. Idem nomen feminae cuidam in Italia eruditae fuit, de qua sic Leander Albertus Bononiensis, in descr. Romanulae p. 515. edit. Colon. A. C. 1567. Mulieres, inquit, etiam literis eruditas, ornatasque Bononia tulit: inter quas Ianna, Matthaei Blanchett: filia, Bonsignorti uxor: quae et eleganter Latine loquebatur, et Germanicae Bohemicaeque linguae habebat usum. Novella, Iohannis Andreae filia, Iohannisque Lignani coniux, Patre occupato [orig: occupatô], munus eius ex suggestu docendi sustinebat. Vide Gerh. Ioh. vossium de Philol. c. 2.

NOVELLAE sic dictae Cedreno in Iustiniano, quod nova eis atque a Veterib. dissidentia iura constituta sint. Sed id e. g. 91. et 92. non competit. Melius itaque Cuiacio sic appellatae sunt, quod novissime sint promulgatae ab Imperatoribus, post Codicum Iustinianaeum repetitae praelectionis, unde Graecis *nearai\ meta\ tw=n *kodikw=n. Ita olim nuncupabantur Constitutiones quaedam Theodosii, Valentiniani, Leonis, Marciani, Maioriani, Severi, l. quoniam Nov. Cod. de inoff. Testam. Quia scil. promulgatae erant, post Codicem Theodosianum. Etiam sic dicebantur Iustiniani Constitutiones quaedam, quae scil. promulgatae erant, post primam editionem Codicis, l. 1. §. sed cum Novell. de emend. C. Iust. Ex his vero, quae nunc sunt in Codicem relatae, Novellae esse desierunt. Ita enim proprie appellantur, quae in ipso volumine Constitutionum Principalium non continentur, ex emergentibus postea causis factae, quae extra Corpus Constitutionum vagantur. Atque ita quoque, post libros *basilikw=n, Constitutiones Leonis Nicephori, Michaelis Alexii, et aliorum quorundam Imperator. dictae sunt. Et hae quidem Novellae, vulgo plerisque libris uno [orig: unô] volumine continentur, additis etiam quibusdam formis Praefectorum Praetorio, quae dicuntur *)eparxika\ Formas enim Praefectorum huiusmodi vim habuisse legis, patet ex l. 2. C. de Offic. Praef. apertiss. C. de Iudic. 1. penult. C. de fideiuss. Editas illas esse confusaneas, omnes consentiunt: eas igitur Methodice et in artem hac via [orig: viâ] redigi posse putat Pardulfus Prateius. Primum omne Ius in publicum et privatum distribui debet: ad Publicum pertinent Sacra, Sacerdotes Magistratus. In primo genere collocanda erit Constitut. 140. peri\ *(ebrai/wn, i. e. de Hebraeis, de interpretatione librorum Sacrotum, cui subicietur, Nov. 131. c. 1. de Canonibus Ecclesiasticis. Subsequentur Episcopi, et Clericorum Ordines reliqui, Nov. 131. et 56. et 6. 133. et 2. 175. Subnectendae sunt Orationis domus et Templa, Nov. 58. quibus adicias res Ecclesiasticas, Nov. 7. 120, et 46. Earum privilegia, Nov. 135. §: pro\s2 tou/tous2 et Nov. 131. Sacra Sacerdotesque sequuntur Magistratus, Ordines, eorum Officia, Nov. 195. 80. 35. 11. et 13. post hos Iudices, Nov. 82. Praesides Nov. 8. Mandata 17. et Civitatum Defensores, Nov. 15. Magistratus exsequuntur crimina: ideoque ponatur hic [orig: hîc] Nov. 79. puniunt Haereticos, Nov. 42. Ad milites et eorum transitum perveniendum, ideoque ad Nov. 116. Hi arma tractant, et proin Nov. 85 subicienda est. Subsequantur Decuriones, Nov. 101. et 70. Tabelliones quoque sunt personae publicae, proinde hic [orig: hîc] ponatur Nov. 44. Hi scribunt Testamenta, idcirco huc referatur Nov. 1. sub princ. Quantum liberis testamento relinqui debeat, constituit Nov. 8. Testamenta inter liberos, Nov. 107. Hi instituendi, non preatereundi, sed, nec Parentes, Nov. 115. Tutores Testamentarii Nov. 117. Fidei commissa, Nov. 108. et 159. ius deliberandi, 158. post testatos collocavit Praetor intestatos, sic Imp. Nov. 118. 84. 127. et 68. Hactenus de Iura publico, sequitur Privatum. Porro omne Ius, quo utimur, vel ad personas, vel ad res, vel ad actiones pertinet. Personas quod attinet, a Nuptiis incipiemus, Nov. 21. Nefariae, incestae, damnataeque nuptiae, Nov. 12. et 154. de ea, quae raptori nubit, Nov. 150. Nuptiarum comes, dos: de hac Nov. 90. cui adicias 2. §. fin. et 100. 91. 119. et 39. Ex nuptiis Liberi, de quibus Nov. 89. et 74. Nati ex libero et adscriptitio, Nov. 54. explicatur Nov. 156. Infantes abiecti Nov. 153. Liberis dantur Tutores, et sic Tutelae, Nov. 94. 72. et 155. Clarigatio Nov. 52. Perveniamus ad Res, ideoque ad Contractus, Obligationes et Actiones, Nov. 52. 98. 88. 136. et 119. Solutiones Nov. 4. Actiones in iudicio proponendae, §. 1. Instit. de Act. de hoc Noc. 96. Qui prius conveniatur, Reus an Fideiussor, Nov. 4. Per Procuratores agi posse, Nov. 71. Initio litis iurandum, Nov. 124. Quid si Actor absit, Nov. 53. atque ibi qui [orig: quî] explicentur Iudicia? Monachi apud quos conveniendi? Nov. 79. Iudex competens Praeses, Nov. 69. de Praeside superbo et negligente Nov. 89. Litigiosa res, Nov. 112. Testes, Nov. 90. Sententia Nov. 82. Appellatio, Nov. 82. 22. et 115. Exsecutio Nov. 134. Haec Pardulfus Prateius apud Calvinum Lexic. Iurid. Coeterum Novellarum nomen novum non est, cum ipse etiam Imperator in 3. Constitut. quae Praefationis loco [orig: locô] repetitae Codicis praelectioni praemittitur, hoc [orig: hôc] nomine in futurum id operis confirmet. Et Azo testatur, ex Novellis in collationes collectas constitutiones, quaehodie in Scholis ac Foro circumferuntur: Etiam ante quadringentos annos Novellae in usu sunt habitae, si non omnes, attamen pleraeque, quae hodie non exstant, etc. Hinc Anton. Augustin. Nomen, inquit, hoc, vetustissimum est et a pluribus Imperatoribus post Theodosianum Codicem editum et usurpatum, et quo [orig: quô] Iustinianus ipse utitur frequentius in his eisdem Legibus appellandis. Accursius autem cum appellat Novellas, Iuliani editionem intelligit, cum barbaram translationem, Bulgari tempore factam, Authenticam vocarit [orig: vocârit], Car. du Fresne Glossar.

NOVELLARA oppid. cultum Lombardiae inferioris inter ditiones Mutinensem et Mentuanam, sub proprio Comite, e familia Gonzaga, cum aliquot castris, 10. milliar. et Rhegio Lepidi, in Boream Mantuam versus.