December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0444b

ONUPHIS urbs celebris Aegypti, Stephan.

ONUPHRIUS Panvinius Veronensis, Monachus Ordin. S. Augustini, Paulo Manutio Helluo antiquarum historiarum dictus, continuavit Platinae vitas Paparum, aliaque scripsit plruima, multa [orig: multâ] eruditione, antiquitatis inprimis peritia [orig: peritiâ], refertissima. Decicavit Vitas Pio V. A. C. 1566. quas Iacobus Strada mantuanus, amicus, illi furtim subductas, Venetiis ediderat A. C. 1557. In qua editione varia menda deprehendit et sustulit. Idem Historiam geneal. Paparum et Cardinalium scribere paravit; obiit Panormi, A. C. 1568. aetat. 39. Petramellar. in praef. Possevin. in appar. etc. Tam assiduus in studuis fuit, ut pannu/xios2 non raro, imo et numquam non inter epulas, iis incubuerit. Unde Ferdinando I. Maximiliano II. Imperatorib. Philippo II. Hispan. Regi et Pio IV. Pontifici Romano magni fuit habitus. Symboli loco [orig: locô] aram habuit. inter bovem et currum costitutam, cum lemmate, in utrumque paratus, se et sacris et humanis scientiis, laboribusque earum sustinendis, paratum, indigitaturus. Vide praeter iam citatos Scriptoers Theatr. dell. Huom. letter. P. Manutium Ep. l. 2. ep. 9. Ruscelli Imperese, et Anton. Teissier, in Elogiis Part. I. ubi seriem scriptorum eius tum editorum, tum a)nekdo/twn adhuc, enarrat: adde Paul. Freherum Theatro Viror. erudit. claror.

ONYCHINA Vasa vide Onychites Lapis.

ONYCHION locus Cretae, ab ungue anchorae in eum infixo, cum Amyclaei coloniam mississent, Stephan.

ONYCHITES Lapis seu marmor cum alabastrite idem, onyx quoque dicitur, quod nomen marmori et gemmae commune est. Plin. l. 36. c. 8. Hunc aliqui Lapidem alabastritem vocant, quem vacant ad vasa unguentaria, quoniam optime servare incorrupta dicitur. Unde quoque, quod ad vasa unguentaria et alabastors (uti Attici vocabant, cum coeteri Graeci a)na/bastron dicerent, quasi forei=on, h. e. vas vel instrumentum alicui rei ferendae aptum) cavabatur, a)labastri/tou nomen. Sic certe passim apud Poetas onys alabaster est, i. e vas unguenti e marmore onyche, non e gemma. Propert. l. 2. Eleg. 13. v. 30.

Cum dabitur Syrio munere plenus onyx.

Martial. l. 11. Epigr. 50. v. 6.

Profertur cosmi nunc mihi siccus onyx.

Horat. l. 4. Carm. Od. 12. v. 17.

Nardi parvus onyx eliciet cadum.

Varris in locis nascebatur. Plin. l. 36. c. 7. scribit putasse [orig: putâsse] Veteres in Arabiae tantum montibus, nec usquam alibi nasci: Sudines et in Carmania, potoriis primum vasis inde factis, deinde pedibus lectorum sellisque. Graece o)nu/xinoi sku/foi, apud Athenaeum, et onychina vasa apud Lamprid. in heliogab. c. 32. ab hoc onyche lapide. Inde et onychinae crustae, in Ep. Sidonii Papae. Nascitur, inquit Plin. l. 36. c. 8. circa Thebas Aegyptias, Damascum Syriae, probatissimus vero in Carmania, mox in India. Ptolemaeus oram Aegypti Arabicam recensens, ubi variorum marmorum cautes et lapidicinae, etiam alabstritis meminit; a quod et oppidum videtur dictum Alabastrum, in Arabica et Orientali Aegypti parte, quod in ea urbe alabastri tornarentur ex lapide, qui in vicinis montibus caedebatur. Pergit idem Plin. l. 36. c. 8. Probantur quam maxime mellei coloris, in vortices maculosi, Strabo, Synnadicum marmor, quantum ad varietatem colorum, simile dicit esse alabastriae lapidi: nam columnas ex eo monolithas tradit, plhsia/zein tw=| a)labastri/th| li/qw| kata\ th\n poikili/an. Synnadicus autem lapis erat candidus, sanguineis vel ruberis interstinctionibus variatus, ut Salmas. notat ad Augusteos Scriptores: quem proin a similitudine cum alabastrite et quod in eundem usum converteretur, etiam *)onuxi/thn nonnulli dixerunt. Itaque Onychites etiam candidus erat, inprimis qui circa Damascum Syriae nascebatur, quem coeteris fuisse candidiorem, idem Plin. scribit. Sed viliores hi, eodem [orig: eôdem] teste; contra probabant, qui, ut dictum, quam maxime mellei coloris, in vortices maculosi atque non translucidi erant. Neque vero solum potoria et unguentaria vasa, sed etiam mortariola et globuli, imo columnae et pavimenta, ex hoc onyche sive alabastrite lapide fiebant. De columins, vide Plin. qui plures et ampliores se vidisse faretur. De pavimentis. Lucan. l. 10. v. 115.

---- stabatque sibi non segnis Achates,
Purpureusque lapis, totaque essusus in aula
Calcabatur onyx.

Nempe ex Achate et Porphyrite lapide columnae; ex onyche pavimenta. Martial. l. 12. Epigr. 50. v. 4.

Calcatusque tuo sub pede lucet onyx.

Non tamen inter praestantissima marmoris genera onyx semper habitus; nam et in hoc lapide variatum esse, scribit Plin. Unde Statius Painius, qui inter maromra onychem recenset, in Epithalamio Stellae et Violantillae l. 2. Sylv. 2. v. 87. Synanndium lapidem ei praeferit, in Balneo Hetrusci. Paulus quoque Silentiaius, in Ecphrasi S. Sophiae templi et inter marmora onychem, sed non primo [orig: primô] loco [orig: locô] adscribit:

*(/ossa d' o)/nuc prae/hken a)pauga/zonti meta/llwn
*)wxrio/wn e\ri/tuma.

Ubi candidum sive pallidum onychem, signifi cat, qui vilissimus, et tamen w)xria=|n e)ri/tuma dicit: quod verbum et de melleo colore pallidiore potest accipi. Ut nempe non una lapidis patria, ita non unus color, nec una indicatura. Plin. in Cappadocia vilissimum alabastritem nasci tradit: uti optimum in Carmania, et post hunc in India etc. E quibus patet, errare illos, qui ex onyche gemma murrina Veter. pocula vulgo factitata fuisse dicunt: Nam et Lamprid. in Heliogab. c. 32. distinix murrhina et onychina; et onyx gemma lapis admodum parvus et vere gemma, ad quam non solum to\n diafane\s2 kai\ to\ spa/nion, ut pelluceat et rara sit, sed etiam to\ mikro\n, ut parva. facit. Cuiusmodi pretiosos lapillos Graeci sfragi=das2 proprie et yh/fous2 et shmei=a vocavere [orig: vocavêre], quod non


image: s0445a

maior eorum esset amplitudo, quam ut sfragi=des2 inde et annulorum signacula fieri queant, ad quem usum inprimis Onychem idoneum, supra vidimus in Gemma. Constat quidem, et exgemmis caviatis pocula olim facta: nam et amplissimae multae reperiuntur, ut achates, lychnitae, carbunculi, charcedonii et similes; sed ex onyche gemma pocula cavata fuisse nusquam legimus. Onychina prion pocula et Onychinas crustas cum legimus in Veter. scriptis, de marmore, non de gemma onyche, sacta intelligi convenit. Interim beneficio [orig: beneficiô] Artis th=s2 liqokollhtikh=s2, onychen gemmam poculis inseri consuevisse, discimus ex Epiphanio l. de XII. gemmis, uti Regum et divitum uxores ta\ i)/dia e)kpa/ mata to\n o)/nuxa li/qon a)nastre/yai, ad sua pocula onychen gemmam transferre solitas, adnotat. Notum enim praefatae artis opera [orig: operâ], gemmas poculis aureis includi conduevisse. Iuvenal. Sat. 5. v. 43.

Nam Virro, ut multi, gemmas ad pocula traefert,
A digitis.

Hinc Plin. interum, Turba [orig: Turbâ] gemmarum potamus et smaragdis teximus calices: quod perperam de poculis ex una gemma factis accipiunt etc. Coeterum, ut de nominis etymo aliquid addatur, utrumque tum lipis seu marmor, tum gemma, a corneo unguis candore nomen accepiisse videtur, vide plura hinc in rem apud Slmas. ad Solin. p. 558. et seqq. ut et supra voce Chalcedon.

ONYTES nomen viri proprium, quod Donatus dicit, aut Gentile esse, aut Patronymicum: Sed hoc non procedit, quia nuque Patronymicum in tes exit; neque Onytes, a qua [orig: quâ] gente veniat, usquam lectum est. Servius, in Aen. l. 12. 514.

ONYX [1] gemma, vide supra Onychites Lapis.

ONYX [2] Aromaticus Hebraic. [gap: Hebrew word(s)] secheleth, Graecis o)/nuc, Arabibus adphar, Latinis unguis, unum fuit ex quatuor aromatum generibus, e quibus factum sacrum thymiama, Exod. c. 30. v. 34. Quid vero [orig: verô] proprie hic onyx fuerit, dubitari videmus. Et reccntiores quidem Interpretes conchylii testam intelligunt, de qua Plin. l. 32. c. 10. Invenio apud quosdam ostracium vocari, quod aliqui onychen vocant, hoc suffitum vulvae poenis mire resistere: Odorem esse castorei, meliusque cum eo ustum proficere. Quam in rem pulra habet Dioscorides l. 2. et Paulus Aegineta. Coeterum de hoc onyche Graeci et Romani altum silent. Neque enim ad rem est, quod profertur ex Propertii l. 3. Eleg. 9. v. 22.

Et crocino nares murreus ungat onyx.

Cum murreus onys non sit unguentum, sed vas ex murra, seu porcellana. ut vocant, onyx ideo dictus, quod ex onyche lapide huiusmodi vascula saepe fierent. At in Arabum scriptis, onychis testae umlta mentio est; inter quos Avicenna ungues odorantos vocat. Verum Hebriaei, qui secheleth unguem explicant, non testem intelligunt aut conchae operculum, sed aliquid in planta, quod laevore et splendore suo [orig: suô] unguem referat. Rabbi Selomo in Exodum, Secheleth, radix aromatica laevis et lucida, ut unguis unde est quod lingua [orig: linguâ] Misnae unguis vocatur. Cui etiam Pomarius assentitur, et Kimchius, et Elias. Aliique: Glossa inprimis Talmudis in Cerithuth, nisi quod pro radice aroma appellant, i. e. plantam aromaticam. hos igitur putat Bochart. bdellium intellexisse, quod a Damocrate et Galeno vocatur bde/lla o)/nuc, ut sic scil. distinguatur a sanguisuga, quae est bde/lla limnai/a. Vide Galenum de Compos. Medic. sec. loc. et Domacratem Malagm. l. 8. et de Antidotis l. 2. nempe bdellium ungui simile est, laevores et splandore: quod de Saracenico seu Arabico bdellio cum dixisset Dioscorides, huic alterum opposuit sordidum et nigrum et crassioris glebae, quod ex India defertur. Sed et Bactirano nidor siccus, multuque candidi ungues, Plin. l. 12. c. 9. Bdellium autem aroma onyche longe odoratius et myrrhae natura [orig: naturâ] proximum da/kruon de/ndrou *sarakhakou=, lacrima Saracenicae arboris, Dioscoridi, quod in Arabiae Saracenis seu Scenitis, non procul a Iudaea, fuerit eius proventus. Quod vero quidam Secheleth interpretantur, odoratum sudorem, quem animal [gap: Hebrew] , quod Oleastro est Zibethi felis, multum hallucinantur. Namque [gap: Hebrew] inter leonum species, recensetur Iobi c. 4. v. 10. Neque Zibthi, sive animalis, sive odoramenti,quisquam meminit ante Arabes, qui, cum in Africae intiam primi penetraurint, nobis ignotum hoc animal demum aperuerunt, etc. Vide Bochart. Hieroz. Parte poster. l. 5. c.ult.

ONYXUS vide Callichoron.

OO. in notis Antiquorum. oportebit, oportuit, vel omnino: et aliquando omnes.

OO. TS. ornamentis omnibus textus etc. denotat Franc. Gouldmann. Diction. Lat. Angl.

OOLI Hebraice Oholi, Latine deprecans, sive exspectans, aut incipiens, vel dolens, sive frater mihi. civitas in tribu Aser, Hieronym. in Locis Hebr.

OOLIAB fil. Achisamecli, Exod. c. 31. v. 6. Latine, tabernaculum, vel splandor patris. Cum Betheseleele a Deo Architectus tabernaculi designatus est. Vide quoque flav. Iosephum Antiqq. Iud. l. 3. c. 4. et 9. Unde bene colligit Vossius, Caelaturam etiam ante Daedalum, quem prw=ton a)galma/twn eu(reth\n, i. e. primum repertorem imaginum ac simulacrorum, vocat Apollodorus Biblioth. l. 3. iam in usu fuisse. Sculptura [orig: Sculpturâ] enim et Calatura [orig: Calaturâ] Ooliabo opus fuit, in Cherubim effigurandis aliisque. Vide Gerh. Ioh. Voss. dequatur Artibus popular. c. 5. §. 4.

OOLIBAMA uxor Esau, filia anae, Gen. c. 36. v. 2. Item nomen principis ibidem. Latine tentorium meum excelsum, sive splendor excelsorum.

OONAE insulae Boreales, Alandt Mercatori, in fronte Finladiae sitae, in mari Baltico, Quarum populus ovis avium et avena [orig: avenâ] vitam transigunt, teste Plin. l. 4. c. 13.

OOPAEGNION vide Ovum.

OOXELLUM vide Uxellum.

OOZAM fil. Assur ex Naara [orig: Naarâ] uxore, 1 Paral. c. 4. c. 6. Latine, apprehansio eorum, sive possessio, aut visio eorum.

OP. in notis antiquis, optimo, vel opiter, vel oportere:

OP. PRIN.


page 445, image: s0445b

optimo Princip.

OPP. oppidum notat, Franc. Gouldmann. Diction. Lat. Angl.

OPALIA dies festus, Opi Deae dicatus. Erant autem Opalia post Saturnalia, vel eodem [orig: eôdem] die, quia Opem Saturni coniugem esse crediderunt. De iis Varro de L. L. l. 5. Die, inquit, tertio [orig: tertiô] post Saturnalia, feriae Opis. Sext. Pompeius, Opalia dies festi, quibus supplicatur Opi, appellantur. Macrob. Saturn. l. 1. c. 10. cum pluribus de Saturnalibus disputasset [orig: disputâsset], ita tandem concludit: Ex his ergo omnibus colligi potest, et una [orig: unâ] die Saturnalia fuisse, et non nisi 14. Kal. Ianuarias celebrata, quo [orig: quô] solo [orig: solô] die apud aedem Saturni convivio [orig: conviviô] soluto [orig: solutô], Saturnalia clamitabantur, qui dies nunc Opalibus inter Saturnalia deputatur, cum primum [orig: primûm] Saturno pariter et Opi fuerit descriptus. Hanc autem Deam Opem Saturni coniugem crediderunt, et ideo hoc [orig: hôc] Mense Saturnalia itemque Opalia celebrari, quod Saturnus eiusque uxor, tam frugum, quam fructuum repertores esse credantur. Itaque omni iam fetu agrorum coacto [orig: coactô] ab hominibus hos Deos coli, quasi vitae cultioris auctores, quos etiam nonnullis Caelum et Terram esse persuasum est. Saturnumque a satu dictum, cuius causa de caelo est: et Terram Opem, cuius ope humanae vitae alimenta quaeruntur: vel ab opere, per quod fructus frugesque nascuntur. Huic Deae sedentes vota concipiunt terramque de industria tangunt demonstrantes ipsam matrem Terram esse mortalibus appetendum. Philochorus Saturno et Opi primum in Attica statuisse aram Cecropem dicit, eosque Deos pro Iove Terraque coluisse, instituisseque ut Patresfamiliarum, et frugibus et fructibus iam coactis, passim cum servis vescerentur, cum quibus patientiam laboris in colendo rure toleraverunt, delectari enim Deum honore servorum contemplatu laboris. Hactenus ille.

OPALUS Graece *)opa/llios2, uti ex Orpheo discimus, quartum olim locum in gemmis obtinebat, post margaritas nempe, adamantes et smaragdos, teste Salmasio [orig: Salmasiô] ad Solin. p. 239. *paide/rws2 eidem Orpheo, ob eximiam gratiam; quod nempe similis esset tereno/xroi paidi\, puello tenello, amabilitate ac venustate: Ita autem is,

*fhmi\ de/ toi te/rpein kai\ o)pa/llion ou)ra iwna,
*)aglao\n i(mertou= te/rena xro/a paido\s2 e)/xonta.

Certe in gloria pretiosissimarum gemmarum. Opalum ponit Plin. l. 37. c. 6. ubi sic de eo, Minimum iidemque plurimum ab iis (beryllis) differunt opali, smaragdis tantum cedentes. India sola et horum est mater. Atque in pretiosissimarum gemmarum gloria, compositi maxime inenarrabilem diffcultatem dederunt: est enim in his carbunculi tenuior ignis, est amethysti fulgens purpura, est smaragdi virens mare et cuncta pariter incredibili mistura [orig: misturâ] lucentia. Alii summo [orig: summô] fulgoris argumento [orig: argumentô] colores pigmentorum aequavere [orig: aequavêre]: alii sulpuris ardentem flammam, aut etiam ignis oleo [orig: oleô] accensi. Ubi compositi opali dicuntur, qui non simplicis, nec unius sunt coloris, sed velut ex pluribus gemmis constant. Magnitudo gemmae nucem avellanam aequat, de qua insignem historiam idem ibid. Plinius addit: Exstat hodieque huius generis gemma, propter quam ab Antonio proscriptus Nonius Senator est, filius Strumae Nonii -- ille fugiens hunc e fortunis suis omnibus annulum abstulit secum, quem certum est sestertiis viginti milibus aestimatum, Sed mira Antonii feritas atque luxuria, propter gemmam proscribentis: nec minor Nonii contumacia proscriptionem suam amantis, cum etiam ferae abrosas partes corporis relinquant, propter quas se periclitari sciunt. Vitia eius, so color in florem herbae, quae vocatur heliotropium, exeat, aut crystallum, aut grandinem: si sal interveniat, aut scabritia aut puncta oculis occursantia: nullasque magis India similitudine indi screta [orig: scretâ] vitro adulterat, Ibid. Neque aliud experimentum quam in Sole est. Falsis enim contra radios libratis digito ac pollice unus atque idem transtucet color in se consumptus. Veri fulgor subinde variat et plus huc illucque spargit, et fulgor lucis in digitos funditur etc. Ibid. Sed et Faspopallii meminit Epiphanius de XII. gemmis; h. e. Iaspidis opallio, an opallii Iaspidi similis? Vide Salmas. ad Solin. p. 132. 239. inprimis vero p. 566. et seqq.

OPANE vel potius Opone, Aethiopiae sub Aegypto urbs, Ptolem. Opii Mercatori.

OPE Consiliô formula Veter. cuius verba coniunctim an disiunctim accipienda, iam olim acriter disceptatum. Sed Labeo. cuius sententia recepta est, separatim ista intelligenda docuit; cuius sententiam sic proponit Paulus: Dubitatum inter Veteres, illa verba (Edicti sive Formulae agentium ac iudicantium) ope consilio [orig: consiliô], quemadmodum accipienda sint. Sed verius est, quod Labeo ait, separatim, non coniunctim, accipienda, ut alterutrum probatum esse satis sit, nempe Ope, aut Consilio rei factum furtum. Rationem subicit, Quia aliud factum est eius, qui Ope, aliud qui Consilio [orig: Consiliô] furtum facit (h. e. furtum fieri iuvat l. qui servo 36. ff. de furt.) Opem autem fert, qui ministerium et auxilium ad surripiendas res praebet, veluti qui scalas fenestris supponit, vel ostium effringit, vel serramenta ad effringendum concedit: Item qui comitem se adiungit ac latebras praebet, ut alius furtum saceret, §. interdum quoque, Inst. de obligat, quae ex delictis nasc. Consilium vero dat, qui verbis persuadet et impellit atque consilium instituit ad furtum faciendum, nihil autem ipse auxilii praestat aut facit: ut si Titio suaseris, illi vel illi furtum facere; item noctu potius, quam interdiu; vel dum ille in conviviis est etc. Item si mihi persuadeas, pannos meos siccandos noctu in hortis meis relinquere, ut eos Titius furto [orig: furtô] surripiat d. l. in furti 50. §. ope d. l. 1. §. persuadere, ff. de servo corrupt. l. fin. C. de noxal. act. Addit alteram rationem post haec Paulus: Nam is, pergit, qui consilio [orig: consiliô] Opeve adiutus vel adiuvans contrectavit, et furti tenetur et condictione; qui vero ope saltem iuvit aut consilium dedit, non autem contrectavit quidquam, furti quidem actione poenali, non etiam condictione tenebitur, l. 6. ff. de condict. furt. At quia obstare videbat Paulus l. saepe, 53. de verb. signif. quod [orig: quôd] furtum non sit, cui non competat desinitio furti, et accidere possit, ut cui consilium


page 446, image: s0446a

dabatur, id repudiet, vel ut, qui ferramenta alicui commodato dederat, vel scalas fenestris supponi iuverat, ignorasset [orig: ignorâsset], quam ob causam admoverentur; ideo subicit d. l. et sane post Veter. auctoritatem eo deventum est, ut nemo Ope videatur fecisse, nisi et consilium malignum habuerit (h. e. dolo opem tulerit) nec consilium (fraudulentum illud) habuisse noceat, nisi et factum secutum sit (h. e. iuxta consilii formam furtum perpetratum per eum, quocum consilium ea de re habitum est) etc. Vide Goeddeum apud Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. in voce Ope consilio.

OPERA diurnum officium, Paul. l. 1. deoper. Libert. vel quia per diem laborandum est, ut in l. 2. ff. de ann. leg. vel quia certo [orig: certô] diei tempore absolvatur. Tametsi sint etiam officia nocturna, sed ICtus ad frequentiam respexit, Spiegelius apud Ioh. Calvin. Lex. Iurid. Hinc Opera iusta et legitima, quaetotum diem exsequitur, Connan. 2. comm. c. 8. num. 2. Columellae iusta operae sunt, quae diei sunt aequales, teste eodem [orig: eôdem] l. 1. c. 2. num. 5. apud Eundem. In plurali Operae Libertorum officia sunt, quae Liberti Paronis gratiae et remunerationis loco [orig: locô] praestant. Nam, ut ait Caius, Operarum editio nihil aliud est, quam officii praestatio. Genera earum summa duo, Officialium et Artificialium; quarum illae, in Patrono quibuscumque officiis adiuvando versantur, et personam eius, eiusque victum, curationem, otium, quietem, voluptatemque potissimum attingunt: Istae artis alicuius propriae sunt, nec sine illa praestari possunt. E. g. Tiro erga Ciceronem officiosus fuit, dum semper eipraesto erat, ab eo seu aegro [orig: aegrô] esset corpore, seu animo [orig: animô], non recedebat, doctissimis eum sermonibus et colloquiis oblectabat; quo [orig: quô] officio [orig: officiô] apud Atticum quoque Dionysius functus est: At Liberti, qui Pictores, Medici, Fabri, Architecti, Patroni sui iussu quisque pingebant, medebantur, fabricabant et architectabantur, artificiales illis Operas praestare dicebantur. Et quidem hae debentur a Liberto Patrono suo, tamquam creditum et a Patrono et in quemlibet transferri possunt: istae, in reverentia erga Patronos maxime consistentes, transeunt ex Lege Aelia Sentia in heredem institutum. Vulteius apud Calvin. l. cit. Recentioribus Operae alias quoque Manuoperae, Corvatae: in Glossis. Graeco-Latin. tw=n u(phresiw=n w(=n pare/xousin oi( a)peleu/qeeroi toi=s2 patrwsin. Unde Leo Ostiensis l. 1. c. 11. Servos -- libertate donavit -- ea [orig: ] scil. lege ut singuli eorum 4. per mensem Operas, ubi necesse fuerit, Monasterio impendant. Hodie apud Italos Opera vocatur Comoedia Musicis modulis tota constans, quam ab illis accepere [orig: accepêre] Galli, auctore Perrino [orig: Perrinô], qui primus istiusmodi Comoediam exhibuit A. C. 1659. etc. At Operari apud probatos Auctores aliud quid sonat, plerumque enim ad sacra refertur: quamvis Operarii proprie, qui non iudicium, sed tantum operam adhibent, ad Architecti ex arte rationem operis praescriptam, Erasmus Chil. Vere autem Operari significat, rite sacrificare. Unde Plautus, Ut isthaec Operatio crimen expiet. Et Vitus Sarta,

---- Cereri laetis operatus in herbis,

Atque alibi,

---- Operata iuventus etc.

OPERARIUS apud Erasmum in Chil. quis proprie dictus sit, modo diximus. Eorum meminit Alphenus in §. quid autem esset, in l. Censor. de verb. sign. Alciatus interpretatur, qui ruri operabantur: unde et ab antiquis simpliciter Operae dicti sunt. Spiegelius apud Calvin. Lexic. Iurid. In Communione Romana, Operarius, nomen est dignitatis in Collegiis Canonicorum et Monasteriis, cui operibus publicis vacare contingit: Gallis vulgo, Maistre de l'Oveure. Bonifacius Archiepiscopus Moguntin. Ep. 17. Stirme in coquina sit. Bernhardus operarius sit, et aedificet domunculas vestras ubi opus sit. Idem dicitur Operarum Magister, Browero Antiqq. Fuld. l. 2. c. 10. Gallis l'Euure. Etiam Decanus operis, etc. plura hanc in rem, vide apud Car. du Fresne Glossar. e quo adicimus, etiam Galliae olim Reges suos habuisse Operarios. Ita enim Einhardus de Translat. S. Mart. Marcellini et Petri c. 8. Gerwardus Palatii Bibliothecarius, cui tum temporis etiam Palatinorum operum ac structurarum a Rege cura commissa erat etc.

OPERIENDI Caput ritus lugentibus, vide supra ubi de Lugendi ritibus. item Supplicibus olim in usu. Stat. l. 11. Thebaid. v. 495.

---- deiectam in lumina pallam
Diva trahit, magnoque venit questura Tonanti.

Propert. l. 2. Eleg. 28. v. 44. de supplice sua puella, ad Iovem,

Ante tuosque pedes illa ipsa adoperta sedebit.

Vide Euripidem, Argivis supplicibus v. 111. ubi Adrastum, et v. 286. ubi Aethram supplicem Theseus alloquitur; nec non hic in voce Caput, et ubi de Supplicibus.

OPERTANEI Dii quidam sic dicti, Mar. Capella l. 1. In prima caeli regione, sedes habere memorantur post Fovem, Dii Consentes, Penates, Salus, ac Lares, Fanus, Favores, Opertanei, Nocturnusque. Meminit Plin. l. 10. c. 56. sacrorum Opertaneorum.: de quibus vide aliquid vocibus Crypta, Mysterium, Sacra cryphia etc.

OPES nomen loci, apud Veter. Scholiastem Iuvenalis, ad illucd Sat. 10. v. 23.

Prima fere vota et cunctis notissima templis
Divitiae, crescant ut opes, ut maxima toto
Nostra sit arca foro. ----

Ita enim is: Usque ad Cerealem praefectum, in foro Traiani arcas habuerunt Senatores in quibus argentum aut pecunias tutius deponebant. Propterea et locus ipse, inquo erant arcae positae, Opes dictae sunt. Vide quoque supra Castor. Erant autem hae arcae ferro [orig: ferrô] undique munitae, ut a furibus et incendio tutae essent. Idem Iuvenal. Sat. 11. v. 26.

---- quantum ferrata distet ab arca.
Sacculus. ---- ----

OPHARITAE populi Sarmatiae Asiaticae iuxta Opharium fluv.


image: s0446b

(qui in Lagoum influit) incolentes, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 6. c. 7. ubi Opharus lacus.

OPHAS nomen Insulae, apud Danielem, quae aliis Pazus, item Topazus, Vide ibi.

OPHEL nomen muri vel turris Ierusalem, non procul a templo. Latine turris, obscuritas, vel nebula.

OPHELAS Cyrenensis cum ingentibus copiis advenit: quem Agathocles audiit amantem esse puerorum: quare ei proprium filium misit obsidem Heraclidem, egregia [orig: egregiâ] forma [orig: formâ]; praeceptumque dedit puero, ut paucos dies resisteret. Ut venit puer, Cyrenensis, eius specie captus, amplexabatur obsidem et in eodem demulcendo occupabatur. Agathocles repente, Syracusanis inductis, Ophelam occidit, exercitum omnem superavit filiumque inviolatum recuperavit. Polyaen. l. 5. c. 3. n. 4.

OPHELIAS Ptolemaei Primi dux, adversus Thimbronem Cyrenenses affligentem cum copiis missus; re feliciter gesta [orig: gestâ] ac Thimbrone vivo [orig: vivô] capto [orig: captô], Cyrenenses ditioni Ptolemaei adiecit. Diodor. l. 18. c. 639.

OPHELTES [1] fil. Lycurgi Regis Thracum, vide Archemorus.

OPHELTES [2] Cyzicenus, in conflictu nocturno, a Telamone, occisus, Val. Flacc. l. 3. v. 198.

OPHENSIS civitatis populi in Africa sunt apud Tacitum, Hist. l. 4. c. 50. Circa Leptin et Garamantas. Sed Opensis legendum contendunt, Cuiacius et Lipsius.

OPHERA civitas in tribu Beniamin, Ios. c. 18. v. 23. pulvis, plumbum, vel hinnulus.

OPHIETIS Petra loci nomen Avieno, qui *)ofhiti/da pe/trhn, uti Dionys. vocat, arcem Ophietida vertit.

Hic tamen internis Ophietides arcis in arvis
Inter gemmiferas excrescit creber arenas.

Et Prisciano,

Berylli lapidem liquidum, glaucique coloris
Per loca, quae tendunt Ophianae ad moenia petrae.

Sed male: o)fih/ths2 enim poetice pro o)fi/ths2 dicitur, et Ophitem lapidem notat, intra quem Beryllum circa Babyloniam inveniri tradit Dionys. cum ait,

*(ugrh=s2 bhru/llou glaukh\n li/qon h)\ peri\ xw=ron
*fu/etai e)n probolh=|s2 o)fihti/dos2 e)/ndoqi pe/trhs2.

Nempe e)n tai=s2 pobolai=s2, h. e. eminentiis vel prominentiis cautium, edebatur Ophites marmor, intra quod beryllus reperiebatur. Sic et beryllum apud Indos idem Poeta inveniri scripsit, e)pi\ probolh=sin a)nau/rwn. Similiter et Sardam, circa Babyloniam, cum lapicidinae quaedam aperirentur, haerentem in saxo, cordis modo repertam fuisse, tradit Plin. l. 37. c. 7. quae omnium erat laudatissima. Dictus autem non locus, sed lapis, Ophites, quod hoc marmoris genus serpentium maculas apprime referret. Vide Salmas. in Solin. p. 340.

OPHIM fil. Beniamin, Gen. c. 46. v. 31. Latine thalamus, sive coopertus, aut litus maris.

OPHIODES insula sinus Arabici, orae Aegypti ante Berenicem urb. adiacens, in qua [orig: quâ] Topazius lapis est, teste Strabone. Agathonis insula Ptol. dici videtur. Angotina vulgo ex tabul. recentior.

OPHIOGENES populi Asiae ad Hellespontum, ictus serpentum solo [orig: solô] tactu levantes, et imposita [orig: impositâ] manu venenum a corporibus extrahentes, teste Plinio [orig: Pliniô] ex Crate Pergameno. l. 28. c. 3.

OPHIOLATRIA vide Serpens

OPHIOMAGI populi Indiae Orientalis, serpentibus vescentes; licet tanti sint, ut tauros vivos hauriant, Plin. l. 6. c. 29. Forsan Ophiophagi. Vide ibi.

OPHIOMANTIA Graece o)fiomantei/a, divinatio ex serpentibus est, cuius exempla passim obvia. Apud Homer. Il. ss. Calchas, vixo [orig: vixô] dracone qui octo passeres cum matre devoravit, belli Troiani annos auguratus est. Aen. etiam l. 5. v. 85. anguis, qui ad Anchisae tumulum,

Septem ingens gyros, septena volumina traxit,

septem illis gyris, auctore Servio [orig: Serviô], Aeneae sui erroris omen ostendit: erroris enim finis fuit illi septimus annus. Et ex Historiis notum est, quid liberio Graccho in Lucanis sacrificanti portenderint angues duo ex occulto prolapsi, qui repente hostiae, quam immolaverat, iecinore adeso [orig: adesô], in easdem latebras se retulerunt: et alii duo angues domi comprehensi, quorum feminam ille emisit, occiso [orig: occisô] mare, vide Cicer. de Div. l. 1. et Val. Max. l. 1. c. 6. Sic Syllae, agro [orig: agrô] Nolano [orig: Nolanô], ante Praetorium immolanti quid significaverit ab infima ara subito emersus anguis: Et quid Roscio puero responderint consulti Aruspices; cum dormientem illum reperisset, nutrix serpentis amplexu circumplicatum? Imo in genere ominosum fuit, anguem in tecto conspici, aut per impluvium decidere de tegulis: quam artem augurandi primum invenisse Telegonum, ait Suidas. Meminit huius augurii Terentius in Phormione. Actu 4. sc. 4. v. 24.

---- monstra evenerunt mihi.
Introit in aedes ater alienus canis,
Anguis per impluvium decidit tegulis.

Aut viam, qua [orig: quâ] quis iter facturus esset occursu suo [orig: suô] quasi dissecare aut interrumpere, de quo vide Horatium, laudatum supra in voce Anguis, ubi plura hanc in rem: adde quae dicemus infra, voce Serpens.

OPHION [1] antiquissimus Vatum, apud Apollonium Argonaut. l. 1. v. 303. cuius septem tabularum, septem planetis cognominum, meminit Poeta Nonnus Dionysiac. l. 4.

*toi=s2 e)/pi poki/la pa/nta memorme/na qe/sfata ko/smou
*gra/mmati foiniko/enti ge/rwn e)xa/racen *)ofiwn.
Qui mundi eventus, et ineluctabile Fatum
Purpureis sculpsisse notis memoratur Ophion.

An a Graeco o)/fis2, serpens, quem ad auguria olim frequenter adhibitum esse, supra diximus. Certe auguriorum praesidem Deum


image: s0447a

creduntur veteres Graeci serpentis coluisse forma [orig: formâ], ac proinde Pythium et Pythonem dictum; quia [gap: Hebrew word(s)] pethen, Hebraeis est serpentis species. Quid? quod Python Mosi est [gap: Hebrew word(s)] Ob, voce ab Aegyptiis desumpta [orig: desumptâ], quibus Obion hodieque serpentem notat. Vide bochart. Hieroz. Part. prior. l. 1. c. 3. et supra in voce Anguis.

OPHION [2] vir, qui cum Eurynome uxore, quam genuit Oceanus, aute Saturnum rerum potitus est, quem Saturnus fugavit. Apollon. Argon. l. 1. de Orpheo canente:

*)/heiden d' w(s2 prw=ton *)ofi/wn *eu)ruo/ma te
*)wkeani\s2 nifo/entos2 e)/xon xra/tos2 ou)lu/mpoio,
*(ws2 te bi/h| kai\ xersi\n o( me\n *kro/nw| ei)/kaqe timh=s2,
*(h de\ *(re/h| e)/peson d' e)ni\ ku/masin *)wkeanoi=o.

Item Gigantis nomen apud Claudian. l. 3. de raptu Proserp. Denique unus ex Cadmi sociis, qui e dentibus serpentinis nati fuerent, unde et nomen traxit. *)/ofis2 enim Graece serpens dicitur. Ovid. Metam. l. 3. v. 126.

Quinque superstitibus; quorum fuit unus Echion,
In sua iecit humi monitu Tritonidis arma.

Nic. Lloydius.

OPHIONEUS Latin. Serpentinus, Daemonum rebellium Dux, apud Pherecydem Syrum; ubi strictura aliqua primaevae veritatis, de lapsu Diaboli, de quo Gentiles aliquid inaudiisse, ex Homero quoque apparet. Unde Iustinus Martyr Orat. ad Gent. p. 71. Constmiliter pene, inquit, et de generis humani hoste, e caelo deiecto, quem Diabolum divinae vocant Scripturae, a prima sua adversus hommem calumnia et criminatione appellationi huiusmodi illi imposita: fi quis accuratius, respeculari velit, comperiet quidem, Poetam Diaboli nomen non usurpare, sed ex actionibus suis pessimis, cognominationem illi aptam accommodare; Aten enim, h. e. Noxam, Poeta illum appellans, e caelo, ab eo, qui opinione eorum est, Deo, deturbatum esse, ait, perinde, ac si verborum ab Esaia (c. 14. v. 12.) vate de illo dictorum probe meminisset; nam ita in Poemate suo (Il. 19.) scribit.

Accipit iratus crinito [orig: crinitô] vertice Noxam,
Et iusiurandum verbis sollennibus addit,
Stellantes numquam venturum postea ad auras,
Noxam, quae soleat cunctis simul una nocere.
Dixit, et involvens dextra [orig: dextrâ] deiecit Olympo [orig: Olympô],
Illa cadens mox tellurem pervenit ad imam.

Quibus verbis non lapsus iste tantum, maximaque, quae Diabolo contigit, capitis diminutio, sed et tracta inde nocendi libido, et praeclusa melioris status spes (de quibus in Sacris) significata videntur. Marsilius quoque Ficinus ad Plat. argum. in Apolog. Sacr. observat, Platonem ab Aegyptiorum Mystis accepisse, Iovem impuriores. Daemones ad inferos deturbasse [orig: deturbâsse], qui et homines similiter pro viribus ad ima detorqueant. Quibus Pythagoricorum dogma addit Cael. Rhodig. Lection. Antiqq. l. 17. c. 14. apertius quidem id significantium, dum fractis alis Animam labi e caelo fingant, inque novem tribuant gradus, tamquam novenarium Angelorum chorum: et apud Plut. de vitando aere alien. mentionem fieri Daemonum, Deorum ira [orig: irâ], caelo [orig: caelô] deturbatorum, idem advertit. Sic itaque Phercydes, ex eodem Traditionis sonte hausit, multos ab Iove Daemones rebellasse [orig: rebellâsse], quorum exercitum duxerit Ophioneus, ut dictum; vide Tobiam Psannerum System. Theolog. Gentilis purior. c. 6. §. 7.

OPHIOPHAGI Aethiopiae populi, Plin. l. 6. c. 29. et Solin. c. 36.

OPHIR significat cinerem, seu incinerationem, aut rectius cineream, pulverulentam terram, Ebraice [gap: Hebrew] Estque nomen regioni et terrae sic dictae ab Ophir filio iectanis, nepote Eberi ex Gen. c. 10. v. 29. utpote qui cum fratre suo Havilah hanc terram cccupavit, ibidemque, facta [orig: factâ] linguarum consusione, et varia [orig: variâ] populorum migratione, sedem posuit. Ut igitur India (ea scil. quae intra Gangem) etiam dicta est HavilaH. ita ab Ophiro quoque altera Indiae pars (quae est extra Gangem) nomen est sortita, et dicta est Ophir. Ita enim tunc moris erat, ut quas quis terras primus occupasset [orig: occupâsset], eas pro se, suisque posteris possideret, atque iis nomina daret. Id quod totidem verbis nobis inculcat Hieronym. de Loc. Ebr. Fuit unus de posteris Eber, nomine Ophir, ex cuius stirpe venientes a fluv. Cophene usque ad regionem Indiae, quae vocatur Serie, habitasse [orig: habitâsse] refert Fosephus. Foseph. Acosta arbitratur, quod, quem admodum nostri homines Indiam vocant quamcumque longius dissitam regionem, sub eaque Americam, Mexico, Chinam, et Brasiliam comprehendunt: Ita quoque in scriptura, nomine Ophir et nomine Tharsis notari terram, autlocum quemlibet procul remotum. Non videtur longe recedere ab hac opinione Fohan. Gorop. Becanus. Optimo [orig: Optimô] iure, inquit, Atlanticus orbis Ophir dictus est, quo [orig: quô] non aliud in Iapeti, cuius Atlas nepos fuit, lingua [orig: linguâ] denotatur, quam id quod Ultra iacet. Et sane multis difficultatibus satisfieri posset, si haec teneatur opinio. Sive enim in Americam, sive in Africam, sive in Sianam Indicam excurrisset Solomonis classis, quod factum A. M. 3043. semper tamen in Ophir, i. e. in remotam provinciam ivisse dici potest. Attamen ex sequentibus manifestum fiet, quod Ophir proprie hic [orig: hîc] accipiatur, notetque certam istam Indiae Orientalis partem, quam diximus. Quis enim Solomonis classem in incertum evagatam esse et certum sibi terminum praefixum non habuisse credet; Neque ullus vel in sacra, vel profana historia locus est, in quo Ophir incertum aliquem terrae tractum significet. Neque eadem ratio denominationis in India et Ophir est. Nam Hispani et eorum more nos Angli quoque Indiam vocamus utramque Orientalem et Occidentalem East et West Indies; sed falso et improprie. Cum vera India Asiae regio, sit ab insigniori fluvio Indo nominata. Hoc [orig: Hôc] itaque posito [orig: positô], quod Ophir certum quendam locum significet, quis autem, et ubi terrarum sit, porro est dispiciendum. I. Primus hic [orig: hîc] Auctorum census est, qui Ophir Solomonaeam


page 447, image: s0447b

in Africa Et ii quidem iterum in quatuor classes discinduntur, quorum aliqui in Cuspide Meridionali, aliqui in umbilico Mediterraneo, aliqui in medio litorali ad Aegyptum, aliqui denique in Fronte Africae minoris, ad confinia Numidiae, sollicite Ophiram indigitant. Primi igitur opinantur, Ophir esse Me. linden, seu regnum Melindanum, ut Bartholdus Nihusius in Tracto Chorogr. quod in potentissima et litorali regione Zangibar, prae aliis regnis praecellit, et avorum nostrorum memoria [orig: memoriâ] humanissimos et erga exteros benevolos Reges habuit, hodieque Lusitanorum mercatorum frequentia [orig: frequentiâ] admodum celebratur. In eo metropolis et sedes regia Melinda, sita fere sub Circulo Aequinoctiali, quae cum sua vicina Quiloa ditissimarum aurifodinarum plena est, uti Ioanni Regi Lusitanorum nuntiavit Petrus Covillanius, primus Abyssinorum et Indicorum emporiorum lustrator, apud Ioh. Petr. Maffaeum Hist. Indic. l. 1. Secundi, citante Cornelio [orig: Corneliô] a Lapide in Hierem. c. 10. Ophir esse Angolam in Aethiopia arbitrantur, quia Iosephus dicat classem Solomonis, praeter aurum, etiam Aethiopica mancipia advexisse; Est autem ista Angola, sub ipso Circulo Aequinoctiali ad fluv. Onchu, in Nilum se exonerantem. Tertii longius progrediuntur, et ad Zophalam confluunt, ibique Ophiram statuunt, ut Volaterranus; Stuckius, et plurimi Lusitanorum apud Lud. Venetum in descript. Navig. Indic. Est autem ea Zophala, alias Cefala, sub ima Africa ad Oceanum Aegyptiacum sita, non procul a Trop. Capric. aurifodinis praenobilis terra, ex qua [orig: quâ] Lusitanis magna auri copia transportatur. Quarto pro Ophira locum aliqui ex R. D. Kimchi aliorumque, qui Latinum Interpr. avidius quam decet, sequuntur, opinione assignant in Africa Carthaginem, eo [orig: ] potissimum fundamento [orig: fundamentô] ducti, quia Tarshish et Ophir hic [orig: hîc] coniungi videntur, tamquam nomina eividem regionis Tharsis autem in multis Scripturae locis vertitur a Vulgato, et intelligitur quoque ab Hieronymo Carthago. Sed haec sententia plane repudianda est. Nam Primo, ut u(/steron pro/teron faciam, quo minus credam Carthaginem esse Ophiram, ut Tharsis, haec immota sunt fundamenta. 1. Quia tempore Solomonis Carthago nondum erat in rerum natura, utpote quae demum annis post Solomonem centum et ultra est aedificata. 2. Portus Solomonis navigationis non Ioppe fuit, ex quo versus Aegyptum et Numidiam facilis fuisset in mari Mediterraneo, in regnum Carthaginensium expeditio; sed Esiongeber in litore Rubrimaris, ex quo in mari Indico, Aethiopico et Atlantico, superato [orig: superatô] Capite bone Spei, in credibilis, et plane dispendiosa videtur navigatio. Secundo, quantum ad Angolam Aethiopicam spectat, illa Ophir esse non potest, quia non maritima, sed mediterranea ora est, neque ita dives auro [orig: aurô], quam aliis metallis, imprimis autem aere. Imo in Iosepho nihil de mancipiis Aethiopibus invenio, quod ea classe Solomonaea [orig: Solomonaeâ] sint advecta, ut alias diffiteri nolimus, quod Solomoni tantopere ob divitias et magnificentiam celebrato undequaquedona allata et sic forte etiam ex Aethiopia tales vernae dono [orig: donô] mitti potuerint, sed istac [orig: istâc] navigatione asportatos esse nullibilegitur. Deinde quod Zophala, aut Melinde Ophirae titulo [orig: titulô] non veniant, ex his conficitur rationibus. Nam primo Melinde et Zophala viciniores sunt portui Arabico, quam ut triennalem navigationem requirerent. Sane Covillanus Lusitanicus, Horum locorum explorator, in Melindes et Zophalae loca excurrit, et indereversus est Dairum in semestri anni spatio, quum huius pelagi non admodum gnarus esset. ecundo, quae regio nullos pavones gignit, nullum gemmarum pretiosarum genus, nullumque argentum habet, ea non potest esse Ophir Solomonis. Atqui Zophala, et Melinde nullas gemmas, nullum argentum habent, quod habet Varer. in Com. suo Topogr. lit. c. 8. Ergo. II. Novus nunc adeundus Orbis est, cum iis, qui Ophiram nostram, ex orbe veteribus cognito, versus occidentem in Americam transportant. Hi in tres abeunt sententias. Primi ponunt in hispaniola, secundi in Peru, tertii in Peruana et Mexicana ditione simul coniuncta. Primo in Hispaniola eam ponunt Genebrardus ad A. M. 3150. et Vatablus ad 1 Regum c. 9. v. 26. Et sane Christoph. Columbus, cum hanc terram primo patefecit, saepe dicere solitus est, se Ophir Solomonis invenisse, teste Petro [orig: Petrô] Martyre. Secundo in Peru ponunt Ben. Arias Montanus, Foh. Goropius Becanus, et M. Marinus Brixianus de Arca nae, in voce Ophir, et plures alii, Tertio coniunctim in Peru et Mexico collocant Malvenda, et Gregor. Garcias; Quibus quoque Quarta posset accenseri non neminis sententia, qui in insulis Solomonis ad novam Guineam sitis, Ophiram esse sitam asserit. Haec quoque sententia stare non potest. Et quo [orig: quô] minus posset, istud unicuique aequo rerum aestimatori cogitandum relinquo, videlicet, Numquid consentaneum sit, Solomonem ex mari Rubro (ibi enim navigium eius solvit) relicta [orig: relictâ] India [orig: Indiâ] orientali, viciniori ac notiori, multoque rerum pretiosarum fertiliori, atque minus periculosa [orig: periculosâ] aditu, immenso [orig: immensô] circuitu navigationem ad novam regionem Americanorum Pervensem, suscepisse, cum ad eam regionem ex Ioppe vel alio portu maris Mediterranei per fretum Gaditanum multo breviori, faciliori et magis usitata [orig: usitatâ] navigatione pervenire potuisset? Porro quare Solomon ex remotis adeo oris peteret, quod viciniores affatim suppeditabant? III. Relicta [orig: Relictâ] itaque America [orig: Americâ], saniores Geographi et interpretes in eo conveniunt, quod Ophir Asiae aliqua et Orientalis plaga mundi sit, in proprio tamen eius situ signando in varias scinduntur partes. 1. Primo autem, eam in Urphen aliqui collocant, insula scil. in mari Rubro sita [orig: sitâ]; additque Bochart. l. 1. Phaleg, c. 27. *ou)rfh\ esse femininum Arabicum, ex [gap: Hebrew] , quasi Terram ditissimam dicas; tradit insuper, tum Solomonis parentem Davidem naves eo misisse petitum aurum, apud Euseb. Praep. Euang. l. 9. c. 4. putat denique, ex cognatione nominis Urphen dictam esse Ophir. At praeterquam, quod cognatio nominalis non sit genuina, neque tam difficilis, neque tam longa, neque tam sumptuosa ea


page 448, image: s0448a

fuisset navigatio, siad vicinam insulam in Rubro mari itum fuisset. Quid quod ea Urphen vel nihil vel parum rei mercatoriae contineat, atque producat. 2. Secundo, alii eam ad imam Persiam in regno Ormuz transserunt, quia et vicinum, et auri praegnans est. Ceterum haec loca propiora sunt, quam ut expeditionem triennalem requirant; et quamquam ibi multum auri et margaritarum, tanta tamen ubertas et pretiositas earum rerum non est, quanta in reliquis Indiae provinciis. Ut ut igitur huc venisse dicatur classis aurifera, ulterius tamen progressa non negatur. 3. Tertio non procul ab hoc recedit Georg. Hornius Observ. ad Sulp. Severum, qui ex H. Grotio opinatur esse Aphar: Cogitemus, inquit, an forte non in Indiam usque iverint naves Phoenissae et Fudaicae, sed ad oppidum adsitum sinui Arabico, qua is ad Oceanum spectat, quod Aghar vocat Arrianus, Plinius Saphar, Ptolemaeus Saphora, Stephaphanus Sapphirinam, ut Indi nempe suas res huc tulerint, inde autem petierint longius ab India [orig: Indiâ] absiti. Atqui vel ipso Hornio [orig: Horniô] arbitro [orig: arbitrô] Aghar, quod oppidi nomen est, non potest esse Ophir, quae totam regionem complectitur. 4. Quarto, Bochart. loc. cit. refert ad Zeilam, seu Taprobanem, in qua portus Hipporus, quem Phoenices et Graeci appellarunt [orig: appellârunt] Ophir. Eum ut plenius intelligas, ita habe. Duplicem terram Ophir facit Vir magnus; Unam in Arabia prope Sabaeos, alteram in India. Illam fuisse Cossanisin Ptolemaei, et Stephani, cuius incolas Diodor. Gasandes et Agatharchides Casandos vocat. Hanc vocat Davidis Ophiram, ex qua Rex ille tot pondo avi acceperit, 1. Chronic. c. 29. v. 4. Alteram in India ponit scil. in Taprobane, vulgo Z ielan, et eam Solomonis Ophiram esse statuit. 5. Quinto, Maffaeus censet, Ophir esse Indiam extra Gengem, ad urbem, quae Ptolemaeo dicatur Triglypton, hodie autem vocetur Pegu, cum quia ibi copia auri et argenti maxima, tum quia ex Bomferri, ex Familia Franciscana Sacerdotis, natione Galli, literis constet, quod Pegusii originem suam a Iudaeis exulibus ducant, qui a Solomone damnati ad Ophirinas aurisodinas, haec loca primum tenuerint. 6. Sexto; Alii ad Malacam referunt, Regionis Indiae Gangeticae maritimam, quae potentissima, et opulentissima fere omnium est, omniumque rerum ad Solomonem allatarum apprime dives. 7. Septimo, Ioh. Tzetzes Ophirae situm assignat insulae Sumatrae, quae profertaurum et argentum et marmor testudini simile, gemmas praeterea et margaritas praecipuae bonitatis. 8. Octavo, audiendus quoque est Ioseph. Iud. Ant. l. 1. c. 2. quo Ophiram vocat Chersonesum Auream, seu Auream Terram, quem sequuntur Theodoretus et Procopius. 9. Denique Lipenius, ex quo haec desumuntur, sicut Ophiram in India Orientali statuit, ita putat eius quantitatem et situm non ita esse in una et altera insula, aut regiae coarctandum, ut vell sola Sumatra, vel sola Pegu, vel alia aliqua insula Orientalis sit, sed extendenda potius haec Aurea Chersonesus sit, et constituenda cum amp iatione quadam in Sumatra, Malaca, Sian, Pegu, Bengala, aliisque conterminis ac finitimis insulis, et continentibus terris, quas omnes Ophiri Iectanici nepotessonga [orig: nepotessongâ] serie nati oppleverunt et habitaverunt. Nic. Lloydius. Ortelio, Barrosio aliisque fuit, ubi nunc Sofala, urbs Africae in ora Orientali, quod forsan melius, Baudrand. *swfei=r dicitur Origeni in Iob c. 22. v. 24. Sic enim ille, *fasi\ de/ tines2 tw=n e(rmhneutw=n th\n *swfei=r th\n *)afrikh\n ei)=nai. Sophir, i. e. Ophir: Ita legitur in Graeca versione, S. repetito [orig: repetitô] perperam ex tou= *)wfei=r. *soufei\r vero Hesychio, cui xw/ra dicitur e)n h(=| oi( polu/timoi li/qoi kai\ o( xruso\s2 e)n *)indi/a|. Iterum Lloydius. Addo, quod de navigatione hac Ophiritica Salomonis, ita Auctor anonymus Histor. Orbis Terr. Geogr. et Civ. c. 3. §. 9. ubi, ob defectum pyxidis nauticae, veteres Navigationes per littora institui fuisse solitas docet: Et ipsa, inquit, Navigatio Salomonis Ophirica per littora institui potuit, quamcumque Ophirem dixerimus, sive Mozambiquam Africae, seu, quod probabilius, Chersonesum Auream et Ma'accam Asiae. Sic enim Ezeongebera solventes primum littora maris Rubri legerunt, inde littora Arabiae, Persiae, Indiae, littus Malabaricum, littus Coromandelicum, littora Bengalae, Pegu, et ipsius denique Malaccae: Nec mirum, quod sacer codex docet, finito [orig: finitô] triennio [orig: trienniô] demum navigationem eiusmodi confectam fuisse, quo [orig: quô] spatio [orig: spatiô] ne illis quidem, qui totum Orbem circumnavigant, nunc opus est. In littoralibus enim istis navigationibus non potuerunt non cum fluxu et refluxu, tempestatibus etiam saepissime colluctari, quae velut iter nimium quantum impediunt, ita hodiernos nautas in alium provectos non adeo morantur; In Americam vero non abiisse hanc classem certissimum est, quia ebur attulit, quod ex ossibus Elephantum est: America vero Elephantes non habet. Vide quoque Auctorem Sinae et Europ. c. 30.

OPHIS [1] fluv. Arcadiae, iuxta Mantineam, in Alpheum labens cum aliis.

OPHIS [2] fluv. Cappadociae in Pontum Euxinum defluens, Arrian. Stuckius eum Opharum putat, quem Plin. l. 6. c. 7. in Lagoum amnem se exonerare scribit.

OPHITAE Haeretici quidam, ex Nicolaitis et Gnosticis oriundi, Euphrate auctore, a Serpente sic dicti, quia Christum serpentem illum, a quo Eva tentata, fuisse, vel in hoc animal se mutasse [orig: mutâsse], blasphemarunt [orig: blasphemârunt]. Quoties sacerrima sua sacra peragebant, elicuerunt serpentem ex suo latibulo, qui volutari per omnia, quae oblaturi erant, solebat: Tum ea a Iesu Chrislo sanctificata dictitantes, misero popello adoranda porrexerunt, Origen. l. 6. contra Celsum, Tertullian. de Praescr. c. 47. Irenaeus l. 1. c. 34. Epiphanius haeres. 37. Augustin. de haeret. Theodoret. haeret. fab. l. 1. Baron. A. C. 145.

OPHITAEA Phocidis urbs, Herodot. Amphiclea Pausaniae, l. 10. Amphicaea Steph.

OPHITES Orontes fluv. sic dictus, teste Pomponio [orig: Pomponiô] Laeto.

OPHIUCHUS inter Numina Gentilium. It. sidus caeleste, stellis 16. constans, quod Poetae Latini verbum verbo redden es, Anguitenentem appellarunt [orig: appellârunt]. Qui Astronomicum Poeticum conscripserunt, Herculem esse putant, qui adhuc in cunis vagiens,


image: s0448b

angues a Iunone immissos manibus praefocavit. Alii Aesculapium esse volunt. Cicer. l. 2. de Nat. Deor. Atque haec quidem a tergo, propter caput autem Anguitenens,

Quem claro [orig: clarô] perhibent *)ofiou=xon nomine Graii:
Hic pressu duplici palmarum continet anguem.
Eius et ipse manet religatus corpore torto:
Namque virum medium serpens sub pectore cingit.

Ovid. Metam. l. 8. v. 182.

Qui medius nixique genu est Anguemque tenentis.

Nempe simulacris Aesculapii et salutis draconem additum, ex nummis liquet. Unde Servius in illud Aen. l. 11. v. 260. --- Scit triste Minervae sidus: Numina, inquit, quae inter sidera non videntur, licet sua signa propria non habeant, cum aliis potestate sunt permista: ut Ophiuchus ipse est Aesculapii. Quod quidem de Aesculapio Graeco, non autem de Aegyptio (mille annis antiquiore) accipiendum. Unde mo/rfwsis2 ista in Sphaera Graecanica conspicitur, et inter Arati *faino/mena canitur, vide quoque Manilium l. 5. v. 32. et Iul. Firmicum l. 8. c. 15. et 28. in Aegyptiaca autem Astronomia omnino nullus *)ofiou=xos2 est, uti discimus ex Achillis Tatii ei)sagwgh=| ad Phoenomena Arati, uti nec in Sphaera Chaldaeorum, Persarum ac Indorum. Serpentes enim nulli apud Aegyptios Aesculapio dicati, aut inter sidera recepti erant: sicut apud Graecos, apud quos Draco signum caeleste, et serpentes Epidaurii, ei) to\ canqo/teron r(e/pontes2 xro/as2, fulvo [orig: fulvô] colore conspicui, Aesculapio sacri habebantur, Pausan. l. 2. Vide Ioh. Marshamum Canone Chron. Sec. I. ubi de Tosorthro Aesculapio, et supra voce Aesculapius.

OPHIUL fil. Zabab, 1. Paral. c. 2. v. 37. Latine, iudicans, vel orans. Lege Ophlal.

OPHIUSA insula in mari Balearico, Ptolem. ex duabus Pityusis minor (nam maior Ebusus dicitur) propter serpentum copiam inculta, inde et Colubraria Latinis dicta, nunc Formentera, vix 4. mill. pass. ab Ebusa in Meridiem, 5. milliaria lata. Rhodus quoque insula sic olim vocabatur, Strab. l. 14. Vide Steph. in *be/sbikos2, *ku/qnos2, *libu/h, *(ro/dos2, *th=nos2, et *tu/ras2. Item insula non procul a Creta, Plin. l. 4. c. 12. Item urbs Mysiae. Aliis urbs est Germano-Sarmatiae, in hastarnis, in limite Daciae, ad Tyram fluv. Ubi nunc Czarne, Castrum Podoliae inferioris in limite Moldaviae, 45. mill. pass. supra ostium Tyrae in Occidentem. Baudrand. Val. Flacc. l. 6. v 85.

---- Gelidis pollens Ophiusa venenis.

Nic. Lloydius.

OPHLONES populi Sarmatiae Europaeae Ptolem.

OPHNI [1] [gap: Hebrew] , Latine Pugnus. vel pugillus, aut cooperiens, fil. Eli Sacerdotis, cum fratre Pineha, in praelio contra Philistaeos, ob impietatem, occisus, 1. Sam. c. 1. v. 3. et c. 4. v. 17.

OPHNI [2] [gap: Hebrew] , Latine volens, sive lassitudo, aut Syriace, plicatio, nomen civitatis, Ios. c. 18. v. 24.

OPHRA fil. Maonathi, 1. Paral. c. 4. v. 14. Latine, pulvis, plumbum, vel hinnulus.

OPHRADUS fluv. circa Indum, Plin. l. 6. c. 23.

OPHRATEUS I. Assyriorum Rex post Piricadem, A. 3104. per Ann. 20. Successit Ophrateus II. usque ad An. 3173.

OPHTHALMICUS apud Martialem l. 8. Epigr. 74.

Hoplomachus nunc es, fueras Oplithalmicus ante,
Fecisti Medicus quod facit Hoplomachus.

Medicus ocularis est, Belgic. Oculist. Vide supra, ubi de Oculis: uti de Ophthalmoscopia, infra aliquid voce Physiognomia.

OPHTHIS urbs Libyae, Aegypto adiacens, Stephan.

OPHYUSA vide Tina.

OPIAE populi iuxta Indum fluv. Idem.

OPICI populi Campaniae, qui postea Ausonii, teste Aristotel dicti sunt, iuxta Tyrrhenum mare incolentes, et in Latium novum etiam extensi. A linguarum colluvie sic dicti, sive a serpentibus, ut Stephano placet, quasi Ophicos dicas. Ceterum Opicum, teste Festo [orig: Festô], pro Osco ponitur, et sordidum, immundum, aut obscenum significat. Iuvenal. Sat. 3. v. 207.

Divina Opici rodebant carmina mures.

I. e. foedi, et putidi. Idem Sat. 6. v. 455.

Nec curanda viris Opicae castigat amicae
Verba. ---- ----

I. e. quae non Latine loqueretur, sed Opice, h. e. barbare, Plin. l. 29. c. 1. sub Catonis persona: Nos quoque dictitant barbaros, et spurcius nos, quam alios Opicos appellatione foedant. Vide Cluver. Ital. Antiq. l. 3. c. 9.

OPICONSIVA festum Deae Opis, apud Romanos, quae peculiare etiam cognomen habuit Consivae, a conserendo. Incidebat in VIII. Kal. Sept. De eo sic Varro, Opeconsiva dies, ab Dea Opeconsiva, cuius in Regia sacrarium, quod ideo actum, ut eo praeter Virgines Vestales et Sacerdotem publicum introeat nemo, cum eat, suffibulum haud habeat, de L. L. l. 5. Vide Voss. de Idolol. l. 2. c. 58.

OPIFICES sub Minervae olim patrocinio fuere [orig: fuêre]: Ovid. Fastor. l. 3. v. 833. Namque

Mille Dea est operum. ----

Hinc de illa sic Isidorus: Minervam Gentiles multis ingeniis praedicant: hanc enim primam lanificii usum monstrasse [orig: monstrâsse], hanc etiam telam ordisse et colorasse [orig: colorâsse] lanam perhibent; olivae quoque dicunt inventricem et fabricae, et multarum Artium repertricem, ideoque illi vulgo Opifices suppl cant. Quo [orig: Quô] commento [orig: commentô] indigitare Poetae voluerunt, ingenii, quod in capite sedem habet (quemadmodum Minerva fingitur e cerebro Iovis nata) acumine, Artes fuisse inventas excogitatasque, Ioh. Rosin Antiqq. Rom. l. 7. c. 9. Ut autem Opificia strenue excolerentur, scripta fuit Athenis lentitudinis Lex; *(o a)rgo\s2. u(peo/qunos2 e)/stw panti\ tw=| boulome/nw| gra/fesqai, Lentitudinis dicam quivis impingito: quam ab Aegyptiis sancitam et Athenas a Solone invectam esse, auctor est Herodot. Euterpe, ubi Amasin


image: s0449a

illius facit auctorem, docetque quemlibet Opificum quotannis ad Nomarchum vocatum fuisse, ut ibi vitae suae rationem redderet. Vide quoque Diodor. Sic. l. 1. Pisistrato hanc legem tribuit Theophrastus apud Plutarchum, quem proin reddidisse th/n te xw/ran energeste/ran th/n te po/lin h)remaiore/ran, et agrum magis cultum, et civitatem magis quietam, dicit. At Draconem eam prius scripsisse, testatur Lyfias contra Niciam, apud Diog. Laertium, in Solone: Quae sic concilies, ut poenam th= a)rgi/as2 dicatur leniisse Solon: Draco enim illos prima [orig: primâ] statim vice infamia [orig: infamiâ] multavit, ut habet Pollux l. 8. c. 6. Solon vero tum demum, si in eodem delicto ter fuissent deprehensi. Imo tanto in pretio apud Athenienses Artes erant, ut non cogeretur filius Parentem exhibere, to\n mh\ didkca/menon te/xnhn, qui eum Artem aliquam seu Opificium non docuisset. Quod enim voluit ante Aristotelis aetatem Diophantus Archon. an 2. Olymp. 69. ut soli servi publici Artes exercerent, vel numquam vel non diu obtinuit. Nec advena quoque ullus ei)s2 koinwni/an th=s2 oi)kh/sews2, nisi e Senatus Areopagitici sententia et quidem e)pi\ te/xnh|, i. e. ob Artem, aut alterius rei utilis causa [orig: causâ] recipicbatur, teste Aristoph. in Pluto. Demum ipse Theseus, quamvis hanc suis civibus lentitudinis legem non scripserit, pecuniam bove signando [orig: signandô], illos non ad agrum solum diligenter colendum, sed et ad Opificia quaevis strenue exseroenda, ut haberent, undesibi victum quaererent, provocavit. Quin etiam servum otiosum, qui Artem aliquam nesciret, alere erat nefas Interim duo simul Opificia exercere lege erat vetitum, cuius meminit Demosthenes in Timocratea, *mh\ eu/o te/xnas2 metie/nai, Duas Artes ne exerceto. Quo vero magis ad rem gerendam accenderentur Opifices, veteri eiusdem Reip. lege inter cos, qui peritior habebatur, publice epulabatur in Prytaneio, et primam in Theazris atque contionibus occpabat sedem, ex Lege: *to\n a)/riston o)/nta tw=n e(autou= sunte/xnwn si/thsin e)n *prutanei/w| lamba/nein kai\ praedri/an, ad quam alludit Aristophanes in Ranis, a quo praeterea docemur, non perpetuum fuisse aliquando hunc honorem, sed si quis alius, qui hunc ipsum Arte superaret, reperiretur, ei suam si/thsin locumque cessisse.

-- *no/mos2 tis2 enqa/d' e)sti\ kei/menos2.
*)apo\ tw=n texnw=n o(/sai mega/lai kai\ deciai\
*to\n a)/riston o)/nta tw=n e(autou= sunte/xnwn,
*si/thsin au)to\n e)n *prutanei/w| lamba/nein,
*qro/non te, tou *plou/twnos2 e(h=s2. *s*a*n. manqa/na.
*a*i*a. *(/ews2 a)fi/koito th\n te/xnhn sofw/teros2
*(/etero/s2 tis2 au)tou=. to/te de\ paraxwrei=n e)/dei.

Ut autem, quis peritissimus esset, fieret palam, uniuscuiusque Artis Magistri in ter sese committebantur, festo [orig: festô], quod *xalkei=a sive *pa/ndhmon, quia ab omnibus Opificibus tricesimo [orig: tricesimô] Pyanepsionis die agitabatur, dici solebat, dictaeque sunt istiusmodi commissiones dei/ceis2. Sic omnes cum Artes exercere liceret, Unguentariam tamen facere non licuit, iuxta Solonis Legem: *tou\s2 a)/ndras2 mh\ muropwlei=n, Ne quis Vir unguentariam faciat. Vendebantautem Opificum tenuiores merces suas in Foro, ut ex Demosthene discimus e)n th=| pro\s2 *eu)boli/dhn, in qua is, cui hanc Orationem scripsit Orator, faretur Matrem esse pauperem, et in Foro taenias vendere: id quod sub umbraculis faciebant; Unde Mulierum skhna\s2 katalambanousw=n iurgia inter se et a)kroxeirismoi\ argumentum dramatis, cui titulum fecit Aristophanes, *xkhna\s2 katalambanou/sais2. Interea non licebat hanc in Foro e)rgasi/an cuiquam, sive mari, sive feminae exprobare. Ita enim Solon cavit, *)/enoxon ei)=nai th=| kathgori/a| to\n th\n e)rgasi/an th\n e)n th=| a)gora=|, h)/ tw=n poletw=n, h)/ tw=n politi/dwn o)neidi/zonta/ tini. Qui civi sive mari sive feminae exprobrarit [orig: exprobrârit], quod in Foro merces venales exponat, accusare eum ius esto, vide Demosthenem loc. cit. At peregrinis neutrum licebat, neque in Foro aliquid vendere, neque in Urbe Opificium aliquod exercere, vi legis eidem Demosteni ibid. laudatae, *tou\s2 ce/nous2 e)n a)gora=| mh\ e)rga/zesqai, Peregrini in Foro nihil vendunto, neque ullam Artem exercento, Sam. Petitus Comm. in LL. Atticas l. 5. tit. 6. Addam, Opifices tertiam civium classem antiquitus in Rep. Atheniensium constituisse: *tri/a de\ h)=n e)/qnh pa/lai, *eu)patri/dai, *gewmo/roi kai\ *dhmiourgoi\, i. e. Tria olim erant civium genera, Eupatridae, Geomori et Demurgi seu Opifices: donec Solon aliam divisionem introduceret, in Pentacosiomedimnos, Equites, Zeugitas et Thetas, universam civium multitudinem dispescendo, vide Pollucem Onomast. l. 8. c. 9. et Diog. Laertium in Solone. Romae sua Collegia, suae Sodalitates fuere [orig: fuêre] Opificibus, a Numae iam temporibus, quem primum Collegia instituisse Plutarchus in Numa auctor est, distributa [orig: distributâ] secundum artificia multitudine. Ita suum peculiare Corpus iussit habere Tibicines, suum Aurifices, Architectos, Tinctores, Sutores, Coriarios, Fabros aerarios, Figulos, Alios; simulque unicuique generi suos peculiares Conventus et Religiones praescripsit, ut latius apud Auctorem praefatum videre est. Et meminit Collegii Tibicinum Val. Max. l. 2. c. 5. ex 4. Collegii Fabrum [orig: Fabrûm] aerarium [orig: aerariûm], Plin. l. 34. c. 1. Collegii Figulorum idem l. 35. c. 12. ut alia omittam. Quae quid iuris habuerint, Ostendit Caius IC. in l. 1. ff. Quod cuiusque Universitatis nomine, velcontra eam agatur; cum ait: Collegia Romae certa sunt, quorum Corpus Senatusconsulto [orig: Senatusconsultô] et constitutionibus principalibus confirmatum est, velut Pastorum, et quorundam aliorum et Naviculariorum, qui et in provinciis sunt. Quibus autem permissum est, Corpus habere Collegii, vel Societatis, vel cuiusque *(etairi/as2 nomine, eorum proprium est, ad exemplar Reip. habere res communes, arcam communem et Actorem sive Syndicum, per quem tamquam in Rep. quod communiter agi, fieri oporteat, agatur, fiat, etc. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. in l. XII. Tabb. 41. de Collegiis, ut et infra voce Patronus, it. Plebeii. Apud Athenienses similes Sodalitates seu Collegia erant, verum an istiusmodi Arcam communem Sodales habuerint, non usque adeo liquet, Dicit quidem Marcian. l. 3. Institut. Mandatis principalibus apud Romanos permitti tenuioribus


page 449, image: s0449b

stipem menstruam conferre, dum tamen semel in Mense coeant, l. 1. D. de Collegiis, cum qua stipe conferunt nonnulli to\n e)/ranon Atheniensium, quia in vet. Glossa legitur: *)/eranos2, Stipes sodalium. Atqui Sodales hic [orig: hîc] non intelliguntur, qui Collegium sive Sodalitium celebrant, aut Socictatem contrahunt, sive universorum bonorum, sive negotiationis alicuius, sive vectigalis, sive etiam rei unius, l. 5. D. de socio: Sed Aequales et Amici, quemadmodum apud Terentium in Phorm. Actu 4. sc. v. 4. 23.

Interea Amici, quod polliciti sunt, dabunt,
Inde iste reddet.

Et Philemon Comicus,

*)all' *(etai=roi kai\ fi/loi soi kai\ sunh/qeis2 nh\ *di/a
*)/eranon oi)/sousin eu)/xou mh\ labei=n pei=ran fi/lwn,
*ei) dh\n mh\, gnw/sh| seauto\n a)/llo mhde\n plh\n skia/n.

E quibus videmus eum, cui *)era/nw| opus erat, factum fuisse supplicem suis Aequalibus atque Amicis:

Ne cuiquam suorum Aequalium supplex siet.

Adibantur enim Amici, et ad iis e)/ranos2 petebatur. Sed et repetebantur atque reddebantur e)/ranoi ab illis, qui huiusmodi collatione fuerant sublevati, debebatque restitui collata haec pecunia, intra mensem ex quo fuerat collata. Unde Harpocration, Suidas, Pollux; *)/emmhnoi di/kai, ai(/te *)emporikai\ kai\ *)eranikai\. Imo qui hanc stipem conferebant aliquando, a Sponsore aliquo sibi caveri volebant, ut docet titulus Orationis Lysianae. Et ad collatitiam hanc Atheniensium stipem proxime accedit Romanis usurpatus mos in sublevandis adversis amicorum rebus, sed sine ulla restitutionis spe aut fiducia. Martialis, l. 3. Epigr. 52.

Empta domus fuerat tibi, Tongiliane, ducentis:
Abstulit hanc nimium casus in Urbe frequens.
Collatum est decies: rogo, non potes ipse videri
Incendisse tuam, Tongiliane, domum?

Vide quoque Iuvenalem Sat. 3. Ad menstruam vero illam stipem, quae in Sodalitiis et Collegiis conferebatur tenuioribus apud Romanos, Accedunt Erani Amisenorum, de quibus Traianus in Cescr. ad Plin. Sec. Amisenos, quorum libellum Epistolae tuae iuxeras, si legibus istorum, quibus de officio foederis utuntur, concessum est Eranos habere, possumus quominus habeant non impedire, eo facilius si tali collatione non ad turbas et illicitos coetus, sed ad sustinendam tenuiorum inopiam utuntur. Vide iterum Samr Petitum loc. cit. c. sequente. Nec omittenda Opificum a bello immunitas; qui proin non nisi nccessitate urgente ad id exciti: uti legimus apud Livium l. 3. c. 4. et l. 8. c. 20. Iisdem parcitum bello [orig: bellô] captis, uti docet Hugo Grotius de Iure Belli et Pacis l. 3. c. 11. §. 12. Hinc Opifices Carthaginis novae, postquam haec a Romanis expugnata est, exercitui distributi ad operas leguntur, apud eundem Livium l. 26. c. 47. etc. Apud Hebraeos quibusnam Opificibus licuerit artes suas exercere in diebus proeorte/ois2 dicemus infra voce Parasceve.

OPIFICUM IN URBE ROMA SODALITATES VETER. MEMORATAE.

Architectorum collegii, meminit Plut. in Numa. Aurificum, Idem ibid. Capitolinorum, Cicer. Ep. ad Q. Fratrem l. 2. Coriariorum, Plut. loc. cit. Fabrum [orig: Fabrûm] aerarium [orig: aerariûm], Idem ibid. ut et Plin. l. 34. c. 1. Fabricensium Pandectae et Codex. Figulorum, Plut. in Numa, et Plin. l. 35. c. 12. Mercurialium, i. e. Mercatorum, Cicer. l. 2. Epist. ad Quintum Er. Naviculariorum mentio fit in Pandectis et Codice. Pistorum, ibidem. Sutorum, meminit Plut. in Numa. Tibicinum, Idem ibid. Item Val. Max. l. 2. c. 5. ex. 4. Tinctorum, Plut. in Numa. Viatorum Collegii, mentionem facit A. Gellius l. 12. c. 3. quem vide cum Notis Anton. Thysii, et plura de his apud Rosin. retro laudatum.

OPIGENA ab Ope Iuno sic dicta, quam matronae colebant, quod eam opem quoque ferre in partu laborantibus credebatur. Festus. Eadem cum Lucina Latinorum Ilithyia et Zygia Graecorum, quam, utpote parturientum Deam, familiaris ad vocandi mos olim viguit. Eidem vota nuncuparunt [orig: nuncupârunt] Puerperae, quem morem eleganter expressit Propertius l. 4. Eleg. 1. v. 99.

Idem ego, cum Cinarae traheret Lucina dolores,
Et facerent uteri pondera lenta moram.
Iunoni votum facite impetrabile, dixi,
Illa parit.

Hastas quoque consecrarunt [orig: consecrârunt], quod in nummis honori eius consecratis apparet, ubi non raro statua eius hastae subnixa videtur. Vaccas item publico [orig: publicô] nomine immolarunt [orig: immolârunt], et ne quid cultus deesset, nummis cusis monumenta erexerunt: ritu a Graecis ad Latinos derivato [orig: derivatô]. Vide Thom. Bartholin. de Puerperio Veter. ut et supra, in vocibus Diana, Lucina, Luna etc.

OPILIO [1] Consul cum Vincomalo, An. Urb. Cond. 1206.

OPILIO [2] Lucas, vide Lucas.

OPILIUS Macrinus obscuris parentibus ortus, Maurusii generis, proditor, et necis Caracallae conscius, Imperator ab exercitu salutatus est, A. M. 4180. a Christo nato 218. una cum Diadumeno, filio formosissimo. Hic Artabano, Parthorum regi, Graviter necem suorum civium vindicanti, quos occiderat Caracalla, primo restitit: postea missis legatis petiit pacem, quam libenti animo [orig: animô], interfecto [orig: interfectô] Caracalla [orig: Caracallâ], Parthus concessit. Inde, cum se Antiochiam recepisset, ac luxuriae operam daret, iustam causam necis suae praebuit exercitui: fugiens itaque cum filio, in vico quodam Bithyniae, occiditur: caput eius ablatum ad Heliogabalum perfertur, Iul. Capitolin. Ael. Lamprid. in Vit. Huius, vixit annos 50. imperavit menses 14. Vide Macrinus.