CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PALLIDI et mali coloris homines, impudentes fere et inverecundi habebantur dicebanturque, nisi pallor ille ex studiorum contentione contractus videretur. Martial. l. 7. Epigr. 3.

Quemadmodum contra, quibus os rubebat, pro modestis et ingenuis habebantur et oris probi dicebantur. Plin. l. 1. Ep. 14. Est illi facies liberalis, multo [orig: multô] sanguine, multo [orig: multô] rubore suffusa Et l. 5. ep. 17. Commendabat haec vox suavissima; vocem verecundia: multum sanguinis, multum sollicitudinis in ore, magna: ornamenta retitantis. Ita Horat. Od. 17. Epod. v. 21. verecundum colorem vocavit to\ e)/reuqos2, i. e. ruborem, qui iuvenibus multo [orig: multô] et integro [orig: integrô] sanguine plenis e)pitre/xei etc. Atque inde a)/xrwmos2 et a)/xrous2, impudentem Graecis designat et improbum: quae non ad homines solum, sed et ad res extensa est; unde a)/xrwmoi e)rgasi/ai Artemidoro, sunt lenonum et aquariolorum. Glossae a)/xrwmos2, impudica, impuditus, a)xrwmi/a, impudicitia. Similiter pallidum colorem et luteum, Graeci ponhro\n xrw=ma et fau=lon appellant. Aristoteles de Chlorione. *xlwri/wn de\ maqei=n me\n a)gaqo\s2 kai\ biomh/xanos2, kakopeth\s2, de\ kai\ xro/an e)/xei moxqhra/n. Ubi xro/an moxqhra/n vocat, h. e. matum colorem seu luteum: malum enim colorem Graeci Latinique de pallido et luteo dixerunt. Aliter improbus color, de quo vide supra, et plura hanc in rem apud Salmas. ad Histor. Aug. Tom. 1. p. 654. Est tamen, si rem exactius pensiculemus, inter pallidum et luteum colorem non leve discrimen. Namque proprie Pallidus, cui sanguine recedente nativus rubor fugit et pallore mutatur. Alias pallidus color nullus est, sed est affectus omnium colorum dilutiorum ac pallescentium. Est enim viridis pallidus, est luteus, ruber et quicumque alius color, non bene saturatus, nec meraco [orig: meracô] a natura imbutus. Cui sanguis metu decessit ex sacie, eum pallidum esse, modo diximus. Aliter tamen pallet mortuus et luteo [orig: luteô] magis inficitur. Qui fusco [orig: fuscô] vultu sunt, quum metuunt. etiam pallent, haud secus quam qui facie sunt candida [orig: candidâ]; et notabilius quidem illi, quam isti. Pallor contrarius rubori; sed rubicunda [orig: rubicundâ] etiam facie praediti saepenumero pallent: et qui in his rubor est, non penitus evanescit, sed diluitur et minor fit, accedente pallore. Auruginosi plus sunt, quam pallidi: nam meraco luteo [orig: luteô] occupatam qutem habent; Graeci w)xrou\s2 vocant. qui et lutem colorem w)xro\n dicunt, quem pallidum qui diceret nugaretur. *)wxro\s2 enim crocus est, unde crocens color, qui non est pallicus, nisi sit dilutior. Abusive tamen et pallorem de aurugine seu luteo colore, dixere [orig: dixêre] Latini: nam bis mors quoque pallida dicitur, cum mortui color sit subluteus. Pallidus est a)/xrous2 sine colore, luteus est kako/xrous2, mali coloris. At Graeci w)xro\n de coloribus pallescentibus ac dilutis non usurpant, sed e)/kleukon etc. Vide eundem Salmas. ad Solin. p. 1114. et supra ubi de Auro, nec non infra voce Pallor. Addo hic [orig: hîc] saltum Pallidos ab Ethnicis crebro olim per convitium Christianos appellatos. Unde Caecilius apud Minutium, Pallidi, trepidi, misericordia [orig: misericordiâ] digni. Et de iisdem Lucian. in Philop. o(rw= a)/ndras2 e)pikekufo/tas2 kai\ kataxriwme/nous2. Quod ab iis timori videtur triburum. Sed ieiuniis potius aut obstinentiis id oscribendum, docet Basilius de Ieiuno Homid. 1. *nhsteu/ontos2 semno\n to\ sw=ma de\ ei)s2 e)ru/qhma a)naide\s2 e)canqou=n, a)ll' w)xro/thti sw/froni konosmhme/non. Et Sulpitius Seu. qui proin Monachorum, quorum strictior erat e)gkra/teia pallidas libras eleganter appellat, Epist. ad Bassulam Socium. Hineque idem Basilius, uti sagina atbletam, sic pallore et macie Christi militem conspici ait in Asceticis. Vide Des. heraldum ad Minutium Fel. p. 25.

cum PALLIO Denarii Gall. Deniers au Mantelet, sub Philippo IV. Galliae Rege cusi, memorantur Car. du Fresne in voce Moneta. idem meminit Regalium auri purorum, Gall. des Royaux d'or fin, sub Rege Ioanne cusorum, in quinus Rex stans in tabernanculo effingitur, pallio [orig: palliô], instar pluvialis, amictus, ad pectus clauso, cum sceptro liliato in dextra, quod sinistrae digito videtur indicare. Hinc Trabeatos alii. Gall. Longvestus vocant. Eorum valorem et typum habes ibid.

PALLIOLATAE Tunicae apud Flav. Vopisc. in Bonoso, c. 15. ubi de muneribus ab Aureliano Hunilae sponsae Bonosi causa nuptiarum datis, Tunicas palliolatas hyacinthinas subsericas: tunicam auro [orig: aurô] clavetam etc. mixtum genus vestis et ex duabus compositum, duarumque usum praestans, pallioli et tunicae, Casaubono. Salmasio vero fuere [orig: fuêre] tunicae, adnexa et adiucta palliola habentes. Palliolum autem breve capitis operimentum muliebre, ut infra latius videbimus. Iuvenal. Sat. 3. v. 94.

Cuiusmodi palliola tegendo capiti viros quoque, sed in morbo, usurpasse [orig: usurpâsse], docet Ovid. l. 1. Artis v. 733.

Saepe fac aegrotum simules, nec turpe putaris
Palliolum mitidis imposuisse comis, etc.

Ut palliolatae autem tunicae, quae palliola adiuncta haberent, sic vestes cucullatae vulgo appellabantur, quae cucullos habebant. Isidor. Casula est vestis cucullata, cita a casa, quod totum hominem tegat, quasi minor casa. Ita et loricae cucullatae, quae cum cucullis erant et totum hominem a capite contegebant usque ad pedes. Videntur vero olim mulieres, pro diversis tunicis, diversa quoque palliola habnisse, ita ut talem tunicam cum tali palliolo gestarent, quod et hodie variis in locis observare norunt [orig: nôrunt] mulieres. Quibus autem, pro variis tunicis, varia et sua quaedam propria palliola sumebantur, solebant singulas tunicas suis palliolis instruere, quae palliolarae vulgo videntur appellari consuetae. Sic tunicarum cum palliolis iunctim meminit Scaevola l. 38. D. de aur. arg. mundo, quae in Pandectis Florentinis sic legitur: Semproniae Piae hoc amplius coopertoria Tabiana et tunicas tres

cum palliolis, quae elegerit, dari volo. Quaero an ex universa veste i. e. an ex synthesi, tunicas singulas et palliola Sempronia eligere possit. Respondit, si essent tunicae singulares cum palliolis relictae, ex his duntaxat eligi posse: quod si non est, heredem vel tunicas et palliola, sed ex synthesi praestaturum, vel veram aestimationem earum. Ad quam vide Salmas. d. l. Plura vero de Palliolo mox.

PALLIOLUM breve fuit et anguistum pallium, ut vox ipsa declarat. quo [orig: quô] Romani cum latere volebant, item mulieres, languentes et delicati homines, caput obnubere solebant aliquando Pallii quoque nomine dictum. Iniciebatur id totum capiti, unde de Maecenate Seneca. Ep. 114. Hunc esse, qui in tribunali, in Rostris, in omni publico sic apparuerit coetu, ut pallio [orig: palliô] velaretur caput, exclusis utrinque auribus, non aliter quam in Mimo Divite fugitivi solent. Atqui servos olim in Comoediis fugitivos cum se ad cursum expedirent. Pallium in caput iniecisse, ut agiliores essent, notum ex Plauto Captivis et Epidico. Sic quod novo [orig: novô] more Palliolatus, i. e. caput Palliolo [orig: Palliolô] tectus, in gladiatorio munere, quod simul cum fratre memoriae Matris edebat, praesedisset Claudius Imperator apud Suetonium, c. 2. reprehensus legitur, et sola valetudo excusare poterat. Eidem adrasum inclussisse caput Trimalcionem, notissimam luxuriae victimam, refert Petronius Idem gestamen meretricum quoque fuisse, ostendunt Martialis illa, l. 9. Epigr. 33. v. 1.

Aliter Graeci caput operiebant, cum latere inprimis vellent, adducto [orig: adductô] nempe in caput pallio [orig: palliô], quae propria eorum vestis erat, ut infra videbimus. Lucian. Dialogo mortuor. de Philosopho. Flet, quia non amplius tam opiparas cenas habebit, nequt noctu exiens clara omnibus, tw=| i(mati\w| th\n kefalh\n kateilh/sas2, pallio caput involutus, ordine omnia accedet scorta. Plautus Curcul. Actu 2. sc. 3. v. 9.

Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiar. passim, inprimis Part. 2. l. 4. c. 23. et de Pallio, quo [orig: quô] feminae olim capita abscondebant, Ans. Solerium l. de Pileo, ut et hic infra in voce Pallium it. Theristrum.

PALLIUM [1] Veteribus in genere omne vestimenti genus significavit, quam apertum, tam clausum, ut etiam Toga Pallio rotundum dicatur Isidoro; Abusive pro Palliolo quoque sumi fuisse folitum supra vidimus: Proprie vero ac simpliciter communique loquendi more, pro Graeco accipitun ludumento, quatenus a Toga Romanorum distingultur. Hinc transire a Toga ad Pallium etc. cum tunica, interior nempevest is utrique genti communis esset. Grae cisillud i(ma/tion, Artice qoima/tion, item fa=ros2 dictum, quamvis enim utraque haec vox generice, pro quavis veste non raro usurpata reperiatur, tamen et *(ima/tion, proprie id indum entum quon tunicae superinducebatur, indigitasse [orig: indigitâsse], ex Demosthene patet et Plutarcho in Lycurgo, Aeliano item Var. Histor. l. 1. c. 16. Et *fa/ros2 de virili Pallio passim Homerus usurpat. Vide quoque Antholog. l. 1. c. 1. de Xerxe, qui, cum corpus Leonidae mortui adspexisset, honoris causa [orig: causâ] e)xlai/nou fa/rei+ porfure/w|, Involvit pallio purpureo. Latina vox a Palla recte Isidoro derivatur, quae inde dicta, quod palam et foris esset, teste Varrome: Nam vere in Romano cum, non alius Pallii usus, quam in feminis, quarum habitus exterior Palla dicebatur, quae nihil aliud fuit, quam Pallium, apertum scilicet, quodque corpori circumiectum illud vestiret. Sed et suam postea Graeci hanc vocem facientes, *palli/on vocavere [orig: vocavêre]. Fuit autem vestimentum apertum, quod tunicae imponeretur, laxum, atque ad pedes fusum et semirotundum, quale prorsus Pallium Romanarum mulierum sive Palla, ut ex veteribus statuis palliatis videre est. Gestabatur id, vel ut pars utraque ad pedes fusa caderet, vel ut una pars sive ala, dextra scilicet, sinistro brachio imponeretur aut eidem subiceretur, aut demum sinistro humero iniceretur: quae ultima gestandi Pallii ratio communis, honestiorum praecipue erat, nempe ut pars eius dextra ita imponeretur sinistro humero, ut totum corpus atque utrumque humerum involveret, solaque fere dextra ad pectus extaret, interdum ipsa quoque operiretur: quorum prius, nempebrachium Pallio involutum fuisse, sola [orig: solâ] dextra [orig: dextrâ] eminente, docet Quintilian. l. 11. c. 3. posterius, de Pericle Plutarchus in Politicis, ubi ait, cum fuisse solitum th\n xei=ra sune/xein ento\s2 th=s2 peribolh=s2, manum continere intra pallium. Hinc et apud Xenophontem de Rep. Laced. traditur Lycurgus instituisse, ut, qui ex Ephebis excesserant, manum pallio continerent, quo modestior eorum in cessus esset; cum antea, ubi ex Ephebis excessere, sumpto [orig: sumptô] Pallio (cum prius Chlamydem gestassent [orig: gestâssent] ) more Virorum, cohibito [orig: cohibitô] brachio [orig: brachiô] dextram exercere solerent. Reliquos omnes palliatos, honestiores saltem, brachium Pallio [orig: Palliô] continuisse, ut sola extaret manus, Val. Max. inter alios docet l. 6. c. 9. cum Polemonem temulentum, audito [orig: auditô] Xenocrate, primum coronam capiti detractam proiecisse, paulo post brachium intra Pallium reduxisse, refert. Quo [orig: Quô] habitu statuam M. Aurelii palliatam videre est, in atrio Palatii Vencti quam Ferrarius exhibet de ReVestiar. Part. 2. l. 4. c. 5. Itaque magna fuit veter. Graecorum in vestitu decoro Palliique modesto atque ingenuo circumiectu cura; ut vel unus Athenaeus abunde testatur, cum magnopere Veteres allaborasse [orig: allaborâsse] tradit, kosmi/ws2 a)nalamba/nein th\n e)sqh=ta, ornate ac decempter componere Pallium l. 1. Imo noram hominis minime ingenui hanc quoque point Lucian. de compon. Hist. o(\s2 ou)/te th\n e)sqh=ta oi)=den, w(/s2 xrh\ periba/llesqai, qui nescit Pallium, ut oportet, componere. Supra genua illud subducere, negligentiae ac rusticitatis erat; quare apud laudatum Athenaeum, Amphis vetus Poeta, iul et pectori inici Pallium, illud que rusticorum more supra

genua advolvi vetat. Quod et honestas suasit, cum tunicae viriles non minus apud Graecos, quam apud Romanos, paulo infra genua caderent: Tum enim eveniebat, ut in sedendo contraherentur fierentque breviores, sicque demisso [orig: demissô] decenter Pallio [orig: Palliô], ea quae obvelari convenit, nullo [orig: nullô] tum feminalium aut braccarum usu, contegerentur. Quo pertinet notum Philippi Macedonum Regis tunica [orig: tunicâ] contracta [orig: contractâ] indecore sedentis apophthegma. Quoties autem ad opus vel iter sese accingebant, quo expeditiores essent, non unam tantum Pallii partem seu alam, dextram videl. sinistro humero imponebant, sed utramque, dextram in sinistrum, sinistram in dextrum humerum retrorsum reiciebant, ut nempe illo [orig: illô] subducto [orig: subductô] atque in collum coniecto [orig: coniectô] utrumque brachium exsereretur, minimeque pallium ad pedes fluens festimantibus moram iniceret. Et quidem habitus hic non tam civium atque honestiorum hominum, quam servorum fuit, cum se ad versuram expedirent, in Comoediis palliatis. Plautus Captivis, Actu 4. sc. 1. v. 11.

Nunc certa res est, eodem [orig: eôdem] pacto [orig: pactô], ut Comici servi solent,
Coniciam in collum Pallium, primo ex me hanc rem ut audiat etc.

Idem in venatione factum, vel prorsus depositum esse Pallium, ex Oppiano observavit Casaubon. In bello autem nullus eius usus, tum namque chlamys sumpta, quae brevior ac fibula [orig: fibulâ] adstricta, nec defluere nec morari praeliantes poterat: Proin, cum Graecia fere omnis propter frequentia latrocinia et crebras incursiones etiam in pace armata degeret, tnicaeque ac Pallii communi usu ferme abolito [orig: abolitô], lineae tunicae seu loricae passim gestarentur et pro Pallio chlamydes essent, Cyri tem pestate, hic Lydorum gentem exitio daturus, ex consilio Groesi, illos iussisse arma tradere ac Pallium tunicis imponere, legitur apud Thucydidem l. 1. Porro, quid actum in contione, cum in suffragiis ferendis manus porrigi ac extendi deberent? Quid cum Oratores ad Populum verba facerent? num sine gestu brachio [orig: brachiô] ita involuto [orig: involutô], utidictum, id contigerit, quaeritur. Tum certe non manum modo, sed totum quandoque brachium exsertum fuisse credere par est. Interim Aeschines apud Timarchum clare ostendit, morem exserendi brachium non fuisse antiquum, narratque in Foro Salaminiorum statuam Solonis eo [orig: eô] habitu et compositione corporis, qua [orig: quâ] ad Populum perorabat, positam fuisse, *)ento\s2 th\n xei=ra e)/xousan, manum Pallio contenentem. Primum autem hunc morem mutavit Cleon, Thucydidi propterea Aristophanique non semel reprehensus. Tandem, qui Pallium non apte subducerent, sed illud traherent, partim tamquam soluti et effeminati, partim et negligentes, notabantur. Proin Plut. de Alcibiadis filio verba memorans Archippi, *badi/zei, inquit, diakexlhdw\s2 qoima/tion e(/lkwn, Incedit diffluens, Pallium trahendo. Apud Terentium Eunucho, Actu 4. sc. 6. v. 31. Thais Chremeti, Attole pallium ait: Ubi Donatuis, vel quis simplex est, vel quia ebrius Pallium trahit Chremes. E quibus omnibus facile patet, Pallium commune fibula [orig: fibulâ] caruisse, quae Chlaenarum proprie ac chlamydum erat: Ideo Homerus, de Chlaena voce peronh/sato, i. e. infibulavit, Il. x. v. 133. de Pallio nusquam, utitur. Sicut autem calcei Togae, sic crepidae Pallii peculiares fuere [orig: fuêre], sine quibus id nusquam sumptum. Livius de Scipione in Sicilia otiante l. 29. c. 19. Ipsius etiam Imperatoris, non Romanus modo sed ne militaris quidem cultus iactabatur: cum Pallio crepidisque inambulare in Gymnasio: quod imitatus est in Aegypto Germanicus, ubi pedibus intectis incessit et pari cum Graecis amictu, apud Tacit. l. 2. Annal. c. 59. Idem de Claudio Neapoli agente refert Dio l. 60. Lana Pallii, ficut et reliquorum vestimentorum, antiquitus materia fuit, nec nisi in Mulieribus lineae interdum vestis usus reperitur, interiae ex ipso lanae pretio textura plus minusve aestimabatur: Quemadmodum Aelian. Var. Hist. l. 1. c. 16. tradit, Apollodorum Socrati morituro attulisse, xitw=na e)ri/wn polutelh= kai\ eu)h/rion kai\ i(ma/tion toiou=to, Tunicam ex pretiosa lana pulchreque textam, simile item pallium. Sic Lanae ovium Atticarum, meminit Plutarchus de aud. Pallii malaci, Plautus Milite Glor. Actu 3. Sc. 1. v. 94. etc. Serici apud Graecos, lineaeque vestis rarus serusque usus. Colore, apud honestiores, Pallium, sicut et Romanae Togae Tunicaeque, fuit albo, nec pullus nisi in luctu sumptus, ut luculentuer demonstrat Artemidorus l. 2. c. 2. Imo ita in Graecia alba vestimenta vulgo usurpata legimus, ut vestis infectae usus, in Populi conventu ac in Spectaculis, lege esset interdictus: Solis Sponsis Pallii baptou=, sive tincti usu permisso. Quare mirum est, Aelianum l. 4. s. 22. prodere, veteres Athenienses Pallia purpurea, tunicasque cariegatas solitos fuisse gestare etc. Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiaria Part. 2. toto l. 4. Non ingenui autem solum, sed et servi in Graecia vulgo palliati fuere [orig: fuêre]. Unde Plaut. Captivis Actu 4. St. 2. v. 8.

Sed Ergasilus est ne hic, procul quem vileo?
Collecto [orig: Collectô] quidem est Pallio [orig: Palliô], quidnam acturus est?

Vide quoque Terent. in Phormione, etc. E quibus intelligimus, servos cum properarent, ne fluens Pallium cursuram, impediret, solitos fuisse illud in collum conicere, h. e. dextram partem in sinistrum humerum, sinistram in dextrum, ut sic essent expeditiores: Quo [orig: Quô] habitu interdum et liberi, ut Parasiti trechedipni, cum ad cenam festinarent: Idemque color servilis Pallii, nempe albus, et laetitiae causa [orig: causâ] candidus erat. Quare Olympio apud Plautum in Casina in nuptiis vulgi more candidatus introducitur. Interim propria eorum vestis fuit Exomis et Diphthera, Ferrarius l. cit. c. 21. A Toga Tertullian. ad Pallium transiit, edito [orig: editô] propterea scripto [orig: scriptô] Apologet. cui de Pallio titulum fecit, ad quem tam multa Interpretes disputarunt [orig: disputârunt]. Quod ab eo factum quidam volunt, cum Christianus factus est. Unde ipse

in fine libri, Gaude Pallium, ex quo Christianum vestire coepisti. Verisimile enim videtur, primis illis Ecclesiae temporibus, qui Christo nomen darent, ipso [orig: ipsô] etiam habitu cultuque Christum et Apostolos imitari voluisse, quos Palliatos Hebraeorum more fulsse constat. Alii, non cum Christianus, sed cum Sacerdos factus esset, habitum mutasse [orig: mutâsse] contendunt. Ferrarius hoc eum fecisse conicit, cum primum a)/skhsin et strictiorem disciplivam profiteri coepit, l. cit. c. 18. Vide quae Pamelius ad Tertullian. de Pallio annotavit, et disputantem contra eum Baronium. A Pallio Graeci nonnumquam simpliciter Palliatri, item Gens palliata, sicut Romani a Toga Togati: et Comoediae Graecae Palliatae, sicut Romanae Togatae, dictae sunt. Vetus Interpres Iuvenalis, ad illud. Sat. 1. v. 3.

Togatae, inquit Comoediae Latinae, Palliatae Graecae, quales Africanus fecit. Ubi Ferrarius verba ultima retrahenda et Togatis subicienda esse docet, Afranium enim Togatas dedisse notum est, vide eum l. cit. c. 1. etc.

Abolla, vide supra. Album, et in laetitia candidum, non minus servis ac ingenuis apud Graecos fuisse in communi usu, supra visum. Hinc cum mortui viventium veste efferrentur, ideo aegrotanti alba vestimenta per somnium visa mortem praenuntiabant, lecundum disciplinam Artemidori l. 2. c. 2. Ascetarum Pallium Tribonium fuisse, sentit Ferrarius Part. 2. l. 4. c. 18. Qui quoniam Philosophorum erat habitus. quorum plurimi sola [orig: solâ] barba [orig: barbâ] ac Pallio [orig: Palliô] Sapientiam mentiebantur, reliqua impostores ac sycophantae, eadem in Christianos illus ac in hos convitia expetebant. Imo et Mulieres Ascetrias cadem [orig: câdem] veste tectas fuisse, apparet ex can. 13. Synodi Gangrensis, Si quae mulier propter a)/skhsin habitum mutat, et pro solito muliebri amictu virilem (i. Pallium) sumit, anathema. Asiaticorum, et reliquarum gentium ad Orientem colentium Pallium quadratum fuisse videtur. Unde Romani, ni Asia negotiantes, ut Mithridatis effugerent crudelitatem, positis Togis, quadrata vestimenta gentis illius propria sumpsisse leguntur, apud Athenaeum. Carthaginenses antequam Togam induerent, Pallium gestavere [orig: gestavêre] quadrangulum, quod in humeris fibula [orig: fibulâ] nexum sedebat, et humerum utrumque advelabat, teste Tertulliano [orig: Tertullianô] de Pallio [orig: Palliô]. Quod postea abolitum, apud solos Aesculapii Sacerdotes remansisse idem docet. Christi Domini commune fuisse Pallium, non Tribonium, ut quidam contendunt. vel hinc patet, quod alias frustra milites super pannucea [orig: pannuceâ], ne centonibus quidem bonis digna [orig: dignâ], sortem mississent. Christianos primis temporibus Pallium sumpsisse supra vidimus: e quibus illi, qui serius vitae institutum sectati sunt, Tribonium gestabant, sed non duravit diu haec tribonophoria imo cum Constantini aetate Eustathius Sebastenorum Episcopus Episcopos Presbyterosque omnes ad vetus Tribonii gestamen revocare conaretur, Synodo [orig: Synodô] Gangrensi Can. 12. damnatus est. Coccinei Pallii ius Imperatorum solorum erat, namque et hisce inferioriaevo [orig: inferioriaevô] aliquis Pallii usus fuit. Vide Vopiscum in Valeriano et Albino. c. 2. Commune, supra prolixe descriptum est. Cynicum, ut et Pythagorenm ac Stoicum, a communi in hoc differebat, quod detritum, obsoletum, sordidum ac pullum esset, cum commune albo [orig: albô] niteret colore: Praeterea Cynici Tribonium non ut ceteri Philosophi gestabant, extremam nempe Palli partem dextram in sinistrum humerum sic reiuciendo ut sola manus extaret, sed rotam Tribonii partem dextram ita in sinistrum coniciebant humerum, ut cum toto brachio dexter humerus nudus exsereretur, parte quoque pectoris renudata [orig: renudatâ]: Neque enim Tunicam gestabant, ut Stoici coeterique Philosophi. Exhibet istiusmodi hominis iconem Ferrarius c. 20. Fuscum Pallium Tribonium erat, de quo vide suo [orig: suô] loco [orig: locô] Quem colorem Episcoporum quoque vestitui fuisse, Baronius notat ad A. C. 407. (ubi Ioh. Chrysostomum, murti proximum, exuisse vestimenta atque alba sumpsisse, ex eius Actis refert.) Gallicum Pallium fibulatum fuisse, colligitur ex Vopisco in Probo, c. 4. cui Valerianus inter coetera iussit dari, Paellia Gallica fibulata duo. Viri docti, qui in Tertullianum scripserunt, Sagochlamydes explicant. Iudaicum, quatuor in imo angulos habuit, in quo ex praecepto Dei, simbrias et vittas hyacinthinas gestabant, Numer. c. 15. v. 38. adeo que quadratum fuit, et a Graecorum Pallio diversum. Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiaria, Part. 1. c. 4. Muliebre Pallium, *(ima/tion quoque dicitur Plut. de Praec. connub. Vide supra Palla, et infra, in voce Theristrum. Lacaenas vero, cum nuberent amiciri fuisse solitas i(mati\w| a)ndrei/w|, Pallio [orig: Palliô] virili, idem Plut. in Lycurgo refert. Nuptiale Pallium bapto\n, i. e. tinctum seu infectum erat, quale solis Sponsis in Graecia gestarelicebat, vide Aristoph. Pluto Actu 2. Sc. 5. et veter. Interpretem in locum. Persicum Pallium: quadratum erat c fibulatum. Unde Suidas, fiblatw/rion peribo/laion *persiko/n. Vide quoque infra Schuba. Philosophicum Pallium, detritum erat, obsoletum, sordidum ac pullum, alias Tribo. nium dictum. Non enim

solius Cynicae sectae gestamen Tribonium fuit; cum et Socrates, ac Pythagorei, Stoici item, et reliqui severe Philosophantes hanc vestem peplis omnibus Regumque indumentis praetulerint. Et quidem primus Socrates Tribonium Sapientiae aptavit, cum reliqui praeter memoratos in cummuni habitu incesserint, et ante ipsum Philosophi idem factitarent. Unde Pythagoram veste alba [orig: albâ] puraque [orig: purâque] semper usum, apud Laertium atque Aelianum legimus. Color Pallii fuscus et subniger atque obsoletus erat; qualem fuisse Paenularum, item ferme Laceraarum, imo et Tunicarum Rom. plebis ac vilissimi cuiusque, unde Pullatus circulus ac Pullata multitudo, apud Auctores legimus. Idem praelongum tuisse, notavit Iac. Oiseli us ICtus in A. Gell. l. 13. c. 8. Sternia vide infra. Virile, supra pluribus expositum est, etc.

PALLIUM [2] insigne honoris atque dignitatis, quod Archiepiscopis aut Metropolitanis confert Pontitex, e lana: quae desumitur a duobus agnis candidis, qui die Agnetis, in templo illi sacro Romae, cum in missa imploratur Agnus Dei, super altare ponuntur, postea traduntur Bastlicae D. Petri Subdiaconis, in pascua mittendi, suoque [orig: suôque] tempore tondendi. Latum est tres digitos, ab humeris in pectus atquerenes propendens: ad extremum sunt laminae plumbequetenues, eiusdem latitudinis, Sleidan. l. 13. Spelmanno habet circulum desuper humeros constringentem, et duas lineas ab utraque parte dependentes: quatuor autem cruces purpureas ante et retro, a dextris, et sinistris: sed a sinistris duplex est, a dextris simplex. Tribus acubus aureis ante pectus, super humerum et post tergum, affigitur. Dicitur plenitudo Pontificatus officis; quoniam, antequam Metropolitanus pallio [orig: palliô] decoretur, nec Clericos ordinare, nec Ecclesias dedicare, nec aliquem Episcopatui inaugurare potest. Postquam hoc [orig: hôc] modo contextum est, detertur una cum aliis ad corpora divi Petri ac Pauli, ubi certis precibus expeditis, relinquuntur per noctem unam: altera [orig: alterâ] die Subdiaconi illa recipiunt. Traditur dein multis cum ceremoniis, et deferentibus mandatur, ne supra noctem unam in eodem loco subsistant. Hanc mercem magna [orig: magnâ] pecuniae viredimunt Archiepiscopi, intra spatium trimestre, illoque [orig: illôque] in sacrificiis atque Missis inprimis utuntur. Neque vero licet antecessoris uti Pallio [orig: Palliô], sed quisque sibi tenetur illud Romae comparare: imo cum talis alterius Ecclesiae Archiensicopus vel Metropolitanus evadit, novum sibi emere necesse habet. Sleidan. l. 4. et 13. Graeci Pallia a Romanis Pontificibus redimere desierunt. circa A. C. 934. Laetus Comp. Hist. Univ. Vide prolixe de Pallio disserentem, praedictum Spelmannum in Glossar. et Pragmatica. Graece *)wmofo/rion, cuius conficiendi rationem accurate tradit Christophorus Marcellus auctor Ceremonialis Rom. l. 1. sect. 10. Vide quoque Cencium Camerarium in Ceremoniali, et supra Orarium. Originem eius usumque ab ipso Lino quidam repetunt, alii ante Marci Episcopi qui vixit. A. C. 336. tempora, eius mentionem non fieri observant: Alii denique hanc praerogativam Silvestro demum Papae a Cumstantino M. concessam volunt, unde ad coeteros Patriarchas et Archiepiscopos profluxerit: Quam in rem vide quae annotaverit Car. du fresne Dissertat. de Byzantinorum Impp. nummis. Quanta [orig: Quantâ] autem id reverentia [orig: reverentiâ] ab Episcopo delatum in vase argenteo ab Archiepiscopo susciperetur, eidemque imponeretur, narrant pluribus Eadmerus Novorum l. 2. et 5. Wilh. Malmesburiensis de Gestis Pontific. et Certemoniale Episcoporum l. 1. c. 16. facto [orig: factô] prius sacramento [orig: sacramentô] Pontifici, ut est c. 3. de Iuram. Extra et c. de Elect. apud Gregor. Post obitum, Archiepiscopi cum Pallio sepeliendi sunt: et quidem sepeliantur in provincia sua, circa humeros supra planeram: si vero extra provinciam, ponendum erit Pallium plicatum, sub eorum capite, Adamus Bremensis c. 45. Porro, Pontificibus, Patrarchis. Primatibus et Metropolitanis proprium est, et quod de corpore S. Petri sumi solet, (quae phrasis hinc orta, quod postquam confecta sunt, per Subdiaconos portantur ad Basilicum Petri, et per Canonicos Basilicae ponuntur super corpora Petri et Pauli Apostolorum, sub Altari maiori) a solo Pontifice conceditur, et quidem olim non nisi Romam et ad Apostolorum limina venientibus et fortiter postulantibus Metropolitanis dabatur: postea vero mitti coepit per Romanae Sedis Legatos. Interim et Patriarcharum etiam praerogativa est, ut, cum ipsi Roma [orig: Româ] acciperent, Pallium Suffraganeis suis concederent: quod indultum olim ab Innocentio III. Patriarchae Constantinopolitano, posimodum ad omnes Patriarchas extensum est Concilio [orig: Conciliô] Lateran. A. C. 1215. Usus eius ad sollenniores festivitates restrictus passim legitur, ne, ut et in Concilio VIII. c. ult. huiusmodi cultu per fastum, aut superbiam abuterentur Metropolitani: quae quidem sacra festa designantur in Epistolis Pontificiis, scil. Nativitas Domini, Festivitas S. Stephani, S. Iohannis. Circumcisio Domini, Epiphania, Dominica Palmorum, Cena Domini, Sabbatum sanctum, Pascha, Feria secunda post Pascha, Ascensio Domini, Pentecoste, tres (al. quatuor) Festivitates S. Mariae, Natalis Iohannis Bapt Sollennitas omnium Apostolorum, Commemoratio omnium Sanctorum, Dedicationes Ecclesiarum, Consecrationes Episcoporum, Ordinationes Clericorum, Ecclesiae propriae principales Festivitates, et anniversarius consecrationis dies, Innocentius III. l. 15. Epist. 57. 58. Etiam Pallii usum in Imperatoris aliorumque Magnatum et Principum sepulturis, Patriarchae Constantinopolitano indusit Idem, ut in eius Gestis legitur p. 102. Porro utuntur eo [orig: eô] Metropolitani, in Missarum sollennibus, in Ecclesiis sibi subiectis; non etiam in processionibus et aliis occasionibus; nisi ex indulto Pontificis: Solus Pontifex illud in Missarum sollennibus semper et ubique adhibet, ut in iisdem Gestis legere est. Interdum tamen ex peculian indultu legimus concessum, a Pontificibus Romanis ut Metropolitani, quoties vellent, Pallio uterentur: ut Brunoni Coloniensi Archiepiscopo ab Agapeto II. apud Flodoardum l. 3: c. 10. Uti vero

Pallium Archiepiscopis confertur, in signum plenariae potestatis, ita si degradentur, eis aufertur, teste eodem [orig: eôdem] l. 4. c. 35. etc. Sed et Pallium saepe aliis concessum legitur, quam Metropolitanis; Episcopis videl. quibus id privilegii Pontifices indulsere, quod quibusdam personale, i. e. ad vitam, alii reale fuit i. e. eorum Ecclesiis concessum. Ad vitam concessum legitur alquot Episcopis metensibus, urbicio scil. Chrodegango, Angibranno, Drogoni, Walae, Roberto et Stephano Barrensi, apud Menrissium Episc. Metens. quorum proin aliquot Archiepiscopi nomen ac titulum usurparunt [orig: usurpârunt]. Episcopis vero, et eorum Ecclesiis, concessi Pallii exempla prostant in Aniciensi in Gailia, apud Durandum Ration. l. 3. c. 17. Parisiensi, ex concessione Gregorii XI. Papiensi in Lombardia et Massano, in Regno Neapol. apud Hostiensem in Summa tit. de usu Pallii: Lucensi, in Tuscia, Bambergensi in Germania, Quinquecclesiensi in Hungaria, in c. Cum in iuv. Extra de Praesumpt. Catanensi in Sicilia Episcopo Pallium indulserat Alexander III. sed Lucius III. abstulit, apud Rocchum Pirrum; ut et Richardo Syracusano, idem Alexander, apud eundem Pirrum, sed Clemens III. ademit. Sed eiusmodi indultam Episcopis praerogativam aegre passos esse Archiepiscopos, discimus ex Flodoardo l. 4. c. 4. extremo, aliisque. At Pallium deferunt omnes Episcopi, apud Graecos, teste Luithprando [orig: Luithprandô] in Legat. etc. Plura de Pallio, eius forma, usu et signiticatione, apud Nicol. Bralionum in Pallio Archiep. aliosque laudatos Car. du fresne Glossar. Eiusdem meminit Iacobus Cardin. de Coron. Bonifacii VIII. l. 2.

Pallia tunc humeris crucibus candentin nigris
Imposuit Levita rubens, quibus aurea puros
Sapphiros defixit acu etc.

PALLIUM [3] quoque velum Monialium dictum, in Vita Aldegundis Abbatissae Melbodiensis c. 4. Unde Virgines palliatae, pro velatis, in Collectione Canonum Hibernic. l. 43. c. 10. Etiam velum, quod in Communione Romana inter Missae folennia supra caput nubentium expanditur, conceptas quasdam orationes Sacerdote interea recitante, Pallium dici, monet Durandus Ration. l. 1. c. 9. num. 9. quod alias Velamen nuptiale, de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Candidi illud purpureique coloris Vittam, vocat modo dictus Durandus. Sed et Pallium idem nonnumquam cum aulaeo vel palla est, de qua supra. Interdum ipsam Pallii materiam, pannum ipsum, hoc [orig: hôc] nomine venire, deprehendimus. Unde in Eccles. Roman. id panno nigro mansit, qui feretro insternitur, cum mortui cadaver humandum defertur: ut et umbraculo quatuor hastis sustenari solito, sub quo vel Eucharistia deferri consuevit, vel, quod Regibus Principibusque viris, in sollennibus ceremoniis ac urbium ingressibus, praetenditur, quam quidem umbellam nonnullos perperam Poile, pro Paille, appellare notat Cardu Fresne: additque, ab eadem voce Gallica, deductum esse Palare et Paller, pro, aedium parietes palliis exornare, Gall. Tapisser; atque hinc vocem Palle, in armorum seu insignium descriptionibus, originem ducere: cum certum sit, ita in iis Pallia bicoloria designuari, non vero palos seu paxillos; ut hactenus creditum Viris Heraldicae Artis peritis. Sic insignia Regum Aragonensium pallata sunt ex auto et rubeo, seu palliis aureis et coccinei coloris distincta. Sed et Itali Paglio vocant, quod Galli Pacille. Hinc enim correre in paglio dicunt, cum equorum vel equitum cursus instituitur, Palliis pretiosioribus in praemium propositis, uti Falceto observatum. Nec omittendus Pallio [orig: Palliô] cooperiendi filios, ante matrimonium natos, ritus, quod Galli vocant, Mettre les enfans sous le drap, qui adhibetur, in natis ex concubina: quam Pater postmodum in legitimam uxorem, coram Sacerdote, accipit. Cuius initium fluxisse ab eo videtur, qui observatur in adoptionibus, in quibus, adoptivos Pallio ac stola [orig: stolâ] propria [orig: propriâ] adoptantes quodammodo involvebant, ut ab iis quasi prognatos indicarent, de quo pluribus egit idem Car. du Fresne ad Ioinvillam et ad Annam Commenam. Ita in legitimationibus per subsequens matrimonium, liberi, in ipsis Nuptiarum sacris sollennibus, cum Patre et Matre pallio [orig: palliô] operiuntur, ut ab iis ex legitima coniunctione procreati innuantur. Meminit moris huius Wilhelmus Gemmeticensis Histor. Norm. l. n8. c. 36. Hac itaque de causa Comes Richardus Gunnorem Comitissam more Christiano [orig: Christianô] sibi copulavit, filiique, qui iam ex ea nati erant, interim, dum Sponsalia peragerentur, cum Patre et Matre pallio [orig: palliô] cooperti sunt. Philippus vero Mouskes in Lothario [orig: Lothariô], solo [orig: solô] Matris pallio [orig: palliô] opertos Gunnoris filios refert. Item Richardus Grosseteste Lincolniensis Episcopus Ep. 13. ad Walterum de Reseg, Tribunalis Regii Praesidem: Et ut Seniorum relationedidici, consuetudo etiam in hoc Regno antiquitus obtenta et adprobata tales legitimos habuit ac heredes: unde in signum legitimationis nati ante matrimonium consueverunt poni sub pallio super Parentes eorum extento, in matrimonii solemizatione. Eundem ritum in ipsis Comitiis adhibitum, et Parlamentaria [orig: Parlamentariâ] auctoritate, sub Richardo H. legitimos sic factos esse liberos Iohannis Gandavensis Ducis Lancastriae, e Catharina, uxore eius tertia, ante matrimonium susceptos, narrat Ioh. Seldenus Dissertat. ad El. Paucis etiam, hic notandum, Pallia quoque dictas Francis eas vestium liberationes, quae fiebant Officialibus Regiis convivis seu Commensalibus. Nam aliis Pallia, aliis Robae dabantur, statis anni tempestatibus, uti observatum Car. du Fresne ad Ioinvillam Dissertat. 5. vulgo Droit de manteau. Vide de voce Pallium plura, apud Eundem Glossar. ut et insuper aliquid hic infra.

PALLIUM [4] Venenatum apud etiam simpliciter Venenatum, vel flammeum vel purpureum erat, quo [orig: quô] Flaminica olim apud Romanos caput operiebat et Rica dicebarur, quod purpura [orig: purpurâ] infectum esset, nomen accepit. Mattius Mimiambis, apud A. Gellium, l. 20. c. 9.

Nec tonsiles tapetes ebrii fuco,
Quos concha purpura [orig: purpurâ] imbuens venavir.

Idem enim color flammeus, venenatus et purpureus. Sed et altis mulieribus ricam atribuit Varro, qua [orig: quâ], sacrificium cum facerent, capita velabant, quam pari modo [orig: modô] pallium quoque et ricinium Veteres appellavere [orig: appellavêre]; eoque [orig: eôque] nomine et pileos et mitras et diademata et sudaria et tiaras et capitis vincula et taenias et lora et fascias et quidquid est stringendo, alligando tegendoque capiti et capillis colligandis, stringendisque comis, comprehenderunt. Et pallium quidem ac palliolum, operimentum capitis muliebre fulsse, plusquam notum. Viris vero quoque pallium tegendo capiti fuisse, multis Auctorum locis ad Tertulliani Pallium ostendit Salmas. Trimalcio Petronianus, pallio adrasum incluserat caput. Apud Rutilium Lupum de fig. Sentent. l. 2. Soleatus prae lectulo, palliolo [orig: palliolô] frigus a capite defendens: ubi pallium vocat, quod in Graeco erat pili/dion. Unde palliolatus, palliolo [orig: palliolô] tectus vel pileo [orig: pileô], de Claudio Imperat. apud Sucton. c. 2. Vide supra. Sic tutlus, qui pileus erat lanatus Pontificum Flaminumque, pallium vocatur, apud Fulgentium de Serm. antiq. ex Numa Pompilio: Numa vero Pompilius, tutulum dici ait pallium, quo [orig: quô] Sacerdotes caput tutabant, quum ad sacrificium accessissent, sicut et Virgilius ait, l. 3. Aen. v. 545.

Vide omnino Salmas. ad Flav. Vopisc. in Aureliano. c. 43. ubi quid Pallium muliebre esset et quot modis diceretur, pluribus explicat, ricinum, ricam, mafortium, pileum, galerum, birrum, cucullum, tiaram, fasciam, orarium, phygium, cufam, tufam, reticulum, et alia eiusmodi synonyma quamplurima, quae omnia capiti tegendo vel ornando tuere [orig: tuêre] etsi non eiusdem figurae facturaeque, Pallii appellatione plerumque sumi, apud veteres Scriptores, addit.

PALLOR ut omnes alii affectus humani, pro Numine olim cultus, Augustin. de Civ. Dei l. 4. c. 15. Unde Lactantius Firmianus Drvin. Institut. l. 1. c. 20. Pavorem Palloremque Tullus Hostilius figuravit et coluit: Quid de hoc dicam, nisi dignum fuisse, qui semper Deos, (sicut optari solet) praesentes haberet Ut mirum sit. non describi eius Aedem a Topographic Urbis, cum luculenta exstet Livii narratio l. 1. c. 27. Tullus Hostilius in re trepida duodecim vovit Salios, fanaque Pallori ac Pavori, equitem clara [orig: clarâ] increpans voce, ut hostes exaudirent, redire in praelium iubet. Sed non in Urbe, verum extra Urbis pomerium Pallori structam aedem loquitur Plut. in Cleomene: Isti autem Auctores tantum ea, quae in ipsis moenibus continentur, descripserunt. Et recte Pallorem communi cum Pavore fano [orig: fanô] coluerunt, quia ex timore seu pavore nascitur Pallor: Antequam pallescamus, exsangues fimus, inquit Servius ad Aen. l. 2. v. 212.

Sive, ut idem loquitur, ad v. 20. Aen. l. 3. Pallor nascitur, cum se ad praecordia fugiens contrabit sanguis. M. Tullius de Fin. bon. et mal. l. 5. Quis est enim, aut quotusquisque, cui mors cum appropinquat,

Atque ita semper Poetae; alios citari nihil expedit, unicus satis erit Claudian. in. Ruffin. l. 2. v. 130.

Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 12. ubi in Regione quinta urbis, ex Notitia Urb. et Sexto Ruffino Rosinus ponit Palloris vicum, in qua eadem Ruffus quoque Aediculam Palloris collocat. Cane et ove illum placari consuevisse, discas ex Alexandro Neapol. Genial. Dier. l. 1. c. 13. Rationem cultus Barthius indicat, Tribuerunt, inquiens, Pallori, ut affectuum Indici et divinae cuidam ostensioni adeo multa, ut pro Deo eum consecratum colerent, Animadversion. Papin. ad Theb. l. 10. v. 161. Egregium Numen, quod bibentibus etiam cuminum gignit. Ita ferunt Portii Latronis clari Rhetoris adsectatores similitudenem coloris studiis contracti imitatos: et paulo ante Iul. Vindicem adsertorem illum a Nerone libertatis, captatione testamenti, sic lenocinatum, Plin. l. 20. c. 14. Vide etiam supra, in voce Pallidi. Atque hinc Pallorii, Saliorum genus, de quibus diximus suo [orig: suô] loco [orig: locô].

PALMA [1] nomen Familiae in Hispania illustris, quae stirpis Portocarreriae ramus est. In qua Francisca, Petri soror, Aegidio Boccanigrae Alfonsi filio, Aegidii Genuensis (qui Admiralis Castellae factus est) nepoti, Palmae domino nupsit, unde liberi Portocarrerium nomen sibi adsivere [orig: adsivêre]. Proneos eius Ludovicus Fernandinus Portocarrerus, Comes Palmae postea creatus est, et dignitatem ad posteros transmisit: Fratre Friderico [orig: Fridericô] Manircio [orig: Manirciô] Portocarrero [orig: Portocarrerô] etiam posteros habente. Comitum Dominorumque Palmae series, ab aliquot saeculis haec est: martinus Fernandinus Portocarrerus Boccanigra, Dn. Palmae, et Maria (filia Fernandi de Velasco ) genuit Ludovicum Fernandinum Portocarrerum Dn. Palmae: quo [orig: quô] et Francisca [orig: Franciscâ] Manricia [orig: Manriciâ] genitus Ludovicus I. Fernandinus Portocarrerus, Comes de Palma, iunxit sibi Lennarum Gironam de la Vega, atque ex ea suscepit Ludovicum II. maritum Luisae Manriciae, atque ex ea patrem Ludovici Antonii Portocarreri de Palma; qui ex Francisca Mendozia (filia Iohannis de Mendoza et Luna, Marchionis de Montes Claros ) genuit Ludovicum Andream et Ludovicam Antoniam (quae primis nuptiis

Rodericum Mexium Carillum Marchionem de Guardia; alteris Iohannem de Mendoza et Luna Marchionem de Montes Claros, maritos nacta est) nominis Portocarrero. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatr. Nobilit. Europ. Part. 1. p. 32.

PALMA [2] Consul sub Hadriano, seu A. Cornelius Palma, ingegro [orig: ingegrô] nomine, fuit Consul II. ordinarius eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô], quo [orig: quô] inter suffectos Hadrianus, postea huius iussu una cum Celso seu L. Publilio Celso, hadriani in illo suo Consulatu collega, occisus, Cuius rei rationem Spartian. suggerit in Hadriano, c. 4. In adoptionis sponsionem venit, Palma [orig: Palmâ] et Celso inimicis semper suis, et quos postea ipse insequutus est, in suspicionem affectatae tyrannidis lapsos. Dicere nempe vult, Hadrianum spopondisse sibi adoptionem, paulo ante Traiani excessum, Palma [orig: Palmâ] et Celso [orig: Celsô], quos inimicos semper habuit privatus, et quos postea insectatus est Imperator factus, in suspicionem affectae tyrannidis adductis. His enimk amotis, qui plurimum apud Traianum poterant et sibi infensi erant, bene coepisse sperare de adoptione et in sponsionem eius venisse, quam certiorem mox habuit, secundo Consul Plotinae favore factus. Salmas. ad loc.

PALMA [3] colonia et urbs primaria Balearis maioris Episcopalis sub Archiepiscopo Tarraconensi, nunc Mallorca incolis, ampla, probe munita, in parte Occidentali Insul. 24. leuc. a Magone in Occasum, 34. a Tarracone in Meridiem, 40. a Valentia in Ortum sub Hispanis.

PALMA [4] oppidum Vandalitiae, ad confluentes Singilis fluvii, in Baetim, vix 2. leucis infra Astigim, 12. ab Hispali in Ortum, Cordubam versus.

PALMA [5] arx munitissima Foro-Iulii, sub Venetis, recens ab ipsis exstructa, in tutelam regionis, prope Natisonem fluv. versus limites Comitatus Gortiae. Media inter Utinum in Circium et Quileiam in Eurum, 10. mill. pass. utrinque, 13. ab ora Sinus Veneti in Boream, 15. a Goritia in Occidentem.

PALMA [6] signum victoriae, ut notum. Cuius tei causam exhibet A. Gell. l. 3. c. 6. cum ait, ex Aristotele: Si super palmae arboris lignum magna pondera imponas, ac tum graviter urgeas oneresque, ut magnitudo oneris sustineri non queat, non deorsum Palma cedit, nec intra flectitur, sed adversus pondus resurgit, et sursum nititur recurvaturque. Propterea ait Plutarchus, in certaminibus Palmam signum esse placuit victoriae, quoniam ingenium eiusmodi lingi est, ut urgentibus, opprimentibusque non cedat. Ita autem habet Plutarchi locus, Sympos. l. 8. c. 5. Latine, Peculiare autem praeter haec omnia est quod dicam, quod nulli alii arbori contingit. Palmae lignum si superne onere imposito [orig: impositô] premas non deorsum affligitur aut cedit, sed contra incurvatur, quasi vi renitens prementi. Eodem [orig: Eôdem] modo [orig: modô] res habet in Athleticis certaminibus. Qui enim ob imbecillitatem et mollitiem cedunt, ii flectuntur atque deprimuntur: Qui exercitationem fortiter sustinent, eorum non corpora tantum, sed animi quoque eriguntur et augentur etc. Ubi alias quoque rationes Plut. affert, inprimis a perpetuo foliorum virore etc. desumptas. Et quidem commune omnium certaminum praemium fuit Palma. Gerebatur autem illa non capite tantum, sed et manibus; unde apud Appuleium mercurius dextra [orig: dextrâ] palmam virentem quatit, l. 11. eoque habitu victores discurrebant, ut ait Sueton. Culig. c. 32. more e Graecia Romam translato [orig: translatô]. Ii vero, quibus datae fuerant, illus ante fores statuebant. Martial. l. 7. Epigr. 27. v. 6. ubi de Causidicis victoribus.

Vide et infra, ubi de Oratorum palmis. Porro idem Appuleius Deae suae palmam tribuens, eam non collocat in capite, ac ne in manibus quidem, verum in pedibus: Pedes ambrosios tegebant soleae palmae victricis foliis intextae etc. Quam in rem vide Car. Paschalium Coronar. l. 6. c. 20. et seqq. Hinc itaque et inter praemia Gladiatorum, Palma: unde plurium palmarum homo, qui saepius victoriam reportasset [orig: reportâsset]: reliqua erant Missio, Rudis et Pileus. Dicta autem haec palma lemniscata, quod sertum tale, ex Palmae arboris ramis foliisque contextum, laneis vittis, quae lemnisct vocabantur, vinctum esset. Prius vero Athletis dabatur virga e palma, quam corona; quae virgae exhibitio, proprie do/sis2 Graecis dicta est. Illam sequebatur e)pegermo\s2, incitamentum; dein fulloboli/a et kro/tos2, coniectus foliorum et plausus, tandem corona, ut latius dicemus infra, in voce Victor. Ob eandem causam, ad Martyrum sepulchra palmam apponi consuevisse, occasione Apocalyps. c. 7. v. 9. docet Casalius apud Fortun. Licetum l. de Lucernis c. 62. Sed et Palma, olim Franciae Regibus porrecta, in sollennibus eorum inaugurationibus, una cum sceptro, in victoriae omen; apud Hincmarum in Coronationibus Regiis p. 746. Ad ista verba. det tibi Dominus velle, dederunt illi Palmam, et sceptrum. Det tibi Dominus velle et posse quae praecipit, ut in Regni regimine secundum voluntatem suam proficiens, cum palma perseverantis victoriae, ad palmam pervenias gloriae sempiternae etc. Sic Palmas virentes ad Carolum Calvum Imperatorem misit Iohannes VIII. Pontif. Romam. Ep. 32. hac [orig: hâc] formula [orig: formulâ]: Hodieque manui vestrae speciali voto [orig: votô], et praerogativa [orig: praerogativâ], plenam benedictione Palmam, sicut cernitis, destinamus, adversus visibiles hostes et invisibiles triumphum, optantes enim vos de cunctis adversariis triumphare, nihil aptius vobis, quam ramos palmarum, duximus offerendum etc. Apud Hebraeos, inter Nuptiales ritus, praelatio quoque fuit ramorum myrti ac Palmarum, cum cantu: qui tamen, sicut et Coronarum nuptialium usus, sub Templi secindi excidium, sublatus est. Hinc legitur in eorum Commentariis, mortuo [orig: mortuô] Rab, decretum fuisse, myrtum et ramos palmarum Sponsis in pompa Musica non esse praeferendos, vide Sepher Iuchasin fol. 182. Eandem arborem tetigisse olim Puerperas, ostendit Thom. Bartholin. de Puerperio Veter. Rationem reddit Apollonii Scholiastes: Quia, inquit, mos erat parturientium, ut sic dolores sublevarent enivius, promima quaeque apprehendere, ideo Latonam legimus Palmae

adnisam peperisse Dianam et Apollinem. Quo respexit Nonnus *dionusiakw=n l. 27.

---- ---- *ei)so/ke *lhtw\
*ou)tidanoi=s2 peta/loisi ge/rwn maiw/sato foi/nic.
---- ---- Donec Latonae
Vilibus filiis senex obstetrix erat Palma etc.

Ut et alia quaedam addam: In foliis palmae (quae quomodo Graecis dicantur, infra videbimus, voce Thalia. ) scriptitatum olim, ut testantur Plin. l. 13. c. 11. et Maro Aen. l. 6. ubi de Sibylla sermo est. Sic malvarum palmarumque folia iungit Isidor. l. 6. c. 12. quae duae arbores maxime in hunc usum olim adhibitae. Et quidem malvae illud boni, quod folia eius molliora, cum asperiora sint palmae: Sed alio [orig: aliô] vincit palma, quia folia malvae ob mollitiem vix sustinent calami mucronem, Voss. de Arte Gramm. l. 1. c. 36. Hodieque Indorum Brachmanes in palmae foliis scribere notat P. de Valle Itinerar. Part. 4. ubi libellum ex huiusmodi foliis contextum ab horum Brachmanum aliquo muneri accepisse, addit. Sed et fiscellae ex iis confiebant, cuiusmodi fiscella [orig: fiscellâ] in igni illaesa [orig: illaesâ] manente, Eulalium Monachum innocentiam suam probatam dedisse, refert Marul. l. 1. c. 4. etc. Quod vero de palmae adversus pondera renisu maguo [orig: maguô] consensu tradunt Auctores, non de eius arbore, srondibus, foliisque, sed ligno, intelligendum, uti ex praecedd. videre est, atque insuper Strabo docet Geograph. l. 15. ubi trabi e palmae ligno confectae id peculiare esse tradit, ut vetustate firrnata, ponderi imposito adeo non cedat, ut sursum potius fornicis instar convexa contendat, tectumque aedificii eo [orig: eô] fortius sustentet: quod et de abiete et picea scribit Theophrastus Histor. Plant. l. 5. c. 7. Atque hanc ob causam Cyrus turres, quas ad fluminis oram exstruebat, foi/nici qemeliw=sai, palmis excisis substratisque fundavisse legitur, apud Xenoph. de Cyri Instit l. 7. Quam in rem vide Gatakerum in Cinno c. 2. ubi plura de hac arbore, ut et apud Plin. l. 13. c. 4. Dioscoridem l. 1. c. 126. Theophrastum l. 2. c. 8. Salmas. ad Solinum, Ioh. Meursium Arboreto sacro c. 5. Io. Henricum Ursinum Arboreto Biblico c. 40. Io. Casp. Suicerum Thesauro Eccl. voce *foi/nic, Alios: nec non supra, ubi de Caryotis, Dactylis etc. Hinc Palmarius seu Palmatus, quam vocem vide fra, uti et Palmata.

PALMA [7] apud Solin. c. 45. Ingenia equorum etiam Claudii Caesaris tempora probaverunt, cum effuso rectore, quadrigae currus aemulos, non minus astu, quam velocitate praeverterent, et post decursa legitima spatia, ad locum palmae sponte, consisterent velutque victoriae praemium postularent: missus est, et locus palmae, locus victoriae, creta videlicet. Totidem nempe missus, totidem palmae, cumque legitimi Circenses viginti quatuor missibus absolverentur, tot quoque palmae dabantur. Hinc *bai/+on, quae vox palmae ramulum significat, positum itidem pro missu ludicri Circensis, quia ad singulos palma dabatur, et tunc solvebatur agon. Proin narrat Cedrenus, Iustinianum cognomine Rhinotmetum, quum ludi Circenses agerentur, i(ppikou= genome/nou, Apsimarii et Leontii antartarum colla pedibus cacasse [orig: cacâsse], a)/xris2 a)polu/sews2 tou= prw/tou bai/+ou, i. e. usque dum primus missus absolveretur, scil. a principio primi missus usque ad finem, colla Tyrannorum sub pedibus suis tenuit, Uti vero palma, h. e. bai/+on, pro missu; ita contraria [orig: contrariâ] vice missus, pro palma vel brabeo, usurpatus est: Missus, a)=qlon. Et apud Interpretem Iuvenalis, vocis missa, pro focis praemiis. Similiter Ioannes Lydus brabei=a etiam, pro missibus, usurpavit. Vide Salmas. ad Solin. p. 935. et supra in voce Missus.

PALMAE seu Palmarum dies seu Palmarum Festum, seu dominica in Ramis Palmarum, seu in Palmis, dictus est dies Dominicus, qui Pascha antecedit, quia in eo, inquit Isidor. de Divin. Offic. l. 1. c. 27. Dominus et Servator noster, sicut Propheta cecinit, Hierusalem tendens asello sedisse perhibetur. Tunc gradiens cum ramis palmarum multitudo plebium obviam ei cecinerunt Osanna in excelsis etc. Historia habetur Iohannis c. 12. v. 13. ubi ta\ bai/+a tw=n foini/kwn, ramos Palmarum, habet: Matthaeus vero c. 21. v. 8. generatim kla/dous2 tw=n de/ndrwn, ramos arborium, sive Palmarum, olivarum aliarumve. Unde etiam in precatione sollenni, ad hoc festum attinente, Graeci populum, qui tunc Christum Hierosolyma adventantem exciperet deduceretque, tou\s2 kla/dous2 tw=n de/ndrwn kai\ bai/+a tw=n foini/kwn, Geminarborum ramosque palmarum, adhibuisse aiunt. Et in Liturgiis Romanis, nunc Paltnae solum hoc de festo inde memorantur, nunc Palmae simul et Olivarum rami, nunc tantum olivae, nunc rami Palmae ac olivarum, nunc olivae coeterarumque arborum rami, nunc Palmae seu olivae, nunc rami arborum. Atque inde Durandus Rational. l. 6. c. 67. §. 16. Dicitur etiam alibi Dominica olivarum, quia rami olivae portantur, quod fit ad representandum filios Israel, qui cum ramis palmarum et olivarum venienti Domino obviam exierunt. Hierosolyma nempe paulo ante passionem accedenti. Ubi vero nec Palmae, nec olivae fuerint, ramuli salicum efflorescentes, ut apud Anglos alibique, Festo in hocce adhiberi consuevere [orig: consuevêre], et myrtei apud Graecos, teste Georg. Phranze l. 2. c. 4. ut et buxei apud Gallos, Angel. Caninius in Loca Nov. Testam. c. 4. Graecanica Ecclesia Festum hoc simpliciter vocat th\n *kuriakh\n tw=n *bai/+wn, i. e. Dominicam ramorum, et *baiofo/ron, Diem in quo rami gestantur. Aegyptiis Christianis seu Coptitis simile festum fuit, festum Alshaianin dictum, quam vocem corruptam esse ab Hebraeo Hoshannah, Graece *)wsanna\, quod clamabant, ramos hos gestantes, unde etiam festum ipsum eo [orig: eô] nomine appellatum, contendit Seldenus. Vide quae hanc in rem iam supra diximus, in voce Olivae: item Osanna. Addo saltem, *bai/+wn fi/lotimh/mata, apud Balsamonem de Incens. Patriarchae die Cateches. baioruin largitiones, dici largitiones, quotannis ab Imperatore et Patriarcha, hebdomade ante diem Palmarum, fieri solitas: eiusdem vero sabbatho [orig: sabbathô]

Lazari resuscitati Graecos memoriam recolere, ac postmodum magno [orig: magnô] pompae apparatu, ramis olivarum palmisque in formas varias confictis, in ramis appensis, diem Dominicum, quem *bai+fo/ron, quan Palmiferum, ut diximus, vocant, celebrare, uti pluribus videre est apud Meursium Glossar. voce *bai/+a, L. Allatium de Domm. et Hebdom. Graec. n. 20. Lud. De la Cerda Advers. sacr. c. 124. n. 19. et I. Casp. Suicerum Thes. Eccl. voce ea. Coeterum hebdomada, quae Dominicam hanc praecedit, Hebdomadam passionis appellari, videbimus infra, voce Passio, ex Amalario, aliisque Romanae Ecclesiae Scriptoribus. Vide quoque aliquid voce Portatorium, it ubi de Tabernaculorum festo.

ad PALMAMA locus Romae, iuxta arcum triumphalem Septimii Severi, ad radices Capitolii, Floravantius Martinellus in Roma sacr. p. 45. i. e. ad aedes Deorum Penatum, ubi hodie templum S. Mariae Liberatricis, Nardinus Roma [orig: Româ] Antiq. l. 5. c. 4. apud Car. marcum in Hierolex.

ad PALMAM Auream locus ibidem, memoratus in Vita S. Fulgentii, Pallara forte hodie.

PALMANOTHES Aegypti Rex, in regione Heliopolitana, tempore nascentis Mosis, Auctori Chronici Alex. ubi pollw=n, ait. basile/wn h(goume/nwn *palmanoqh\s2 e)basi/leuse tw=n peri\ *(hliou/polin to/pwn. Filiam suam nuptum dedit Chenephrae cuidam, tw=n u(pe\r *me/mfin to/pwn *basileu/onti. Memphiticae terrae domino. Artapanus apud Euseb. Praepar. l. 9. c. 27. Tum enim diversa Regna diversis in Aegypti partibus fuisse, certum. Cedreno, tempore Mosis Aegypti Rex, qui et Pharao, vocatur Petisonius, quem vide: ut et supra voce Apachnas; hunc enim inferioris Aegypti Regem, Mose nato [orig: natô] et exposito [orig: expositô], fuisse, docet Ioh. Marshamus Canone Chron.

PALMARIA insula maris Tyrrheni contra Tarracinam, inde 37. mill. pass. distans, proxima Pontiae. Palmarola Nigro. Vide Pandaria. item, Insula parva maris Liguistici in ore portus Lunensis, apud Portum Veneris, ab eo freto [orig: fretô] angustissimo [orig: angustissimô] divisa. Ortel. Ferrar.

PALMARII dicti milites Galli, expeditione in terram Sanctam defuncti, sicut enim eo profectum crucem Hierosolymit. e panno rubro palliis assuere solebant, proin cruciati, Croisez dicti: ita reduces palmam manibus gestabant, hinc Palmarii appellati, privilegiis ornati, institutore Ludov. IX. Spelmannus.

PALMARIS Synodus cognominata est Synodus Romama quarta, habita Rufio [orig: Rufiô] magno [orig: magnô] Fausto [orig: Faustô] Avieno [orig: Avienô] Consule sub Symmacho Episcopo Romano A. C. 502. ut est in Cod. Narbonensi, uti observat Sirmondus Not. ad Avitum Ep. 31. quam tamen alii nomen claturam Synodo, Avieno [orig: Avienô] iuniore Consule celebratae, attribuunt. Hanc porro sic dictam putant, quod in proticu Basilicae S. Petri, quae hanc appellationem sortita est, fuerit coacta. Anastasius Bibliothecarius in Honorio Pontifice. In porticu, inquit, Beati Petri Apolstoli, quae appellatur ad Palmaria etc. Sed et loci Romae, dicti Palmae, meminit Anonymus de Constantino M. a Valesio editus, p. 482. ubi de eodem Symmacho: Deinde veniens ingressus Urbem, venit ad Senatum, et ad Palmam populo adlocutus etc. ubi forte Palma idem quod Palmaria est. Car. du Fresne. Vide quoque Macros Fratres in Hierolex.

PALMARIUS seu PALMATUS, apud recentioris aevi Scriptores, Peregrinum notat. Poetis Gallis un Paumier. Sed et Palmarii dicebantur, qui peregrinationem Hierosolymitanam seu ex voto ac devotinis intuitu, vel cruce ac sacra [orig: sacrâ] expeditione suscepta [orig: susceptâ], in patriam redierunt; eo quod, in signum exactae istius peregrinationis, palmarum, quarum ferax est Syria, ramos prae manibus nedeuntes deferrent. Aliam rationem adfert Durandus Ration l. 1. c. 3. num. 14. Qui de Hierosolymis veniunt, palmam in manibus ferunt, in signum, quod illi Regi militarunt [orig: militârunt], qui Hierosolymis cum palmis honorifice receptus est, et postmodum ibidem, cum Diabolo pugnans, victor exstiti, etc. Cum palma autem rediisse in Patriam peregrinos Hierosolymitanos, restantur passim Scriptores. Chronicon Urspergense et Alb. Standensis A. C. 1104. Nonnulli etiam palmati de Hierosolyma redeuntes etc. Pet. Damianus l. 2. Ep. 15. Ex Hierosolymitana peregrinatione deveniens, palmam ferebat in manu etc. Vide Auctores alios, laudatos Carolo du Fresne Dissert. 15. ad Ioinvillam. Postquam vero sic Patriae appropinquassent [orig: appropinquâssent], suscepti fuere [orig: fuêre] cum processione Ecclesiastica. Chron. Moriniacense l. 2. Vide quoque Olai Wormii Lexicon Rumicum, in voce Palmare, et plura hanc in rem, apud Car. du Fresne Glossario.

PALMATA [1] nomen vestis apud Romanos, quia palmae in illa pictae, inquit Manutius. Et quidem Togae palmatae, meminit Martial. cum l. 7. Epigr. 1. v. ult. canit:

I comes et magnos illaesa merere triumphos,
Palmataeque Ducem, sed cito, redde togae.

Sed praeter cum pauci alii Togam palmatam dixere [orig: dixêre]. Plures Tunicae palmatae, quae cum priore dari solebat, meminerunt, quam Festus nuncupatam ait a clavorum magnitudine, quod nempe lato [orig: latô] clavo [orig: clavô] ad instar palmae manus distincta esset: deindea genere picturae, quod Palmas haberet intextas. In genere vestem palmatam memorant Sueton. in Claudio, c. 17. Val. Max. l. 9. c. 1. ex. 5. et Ausonius in grat. act. ad Gratianum pro Consulatu: ubi notat Ferrarius, eandem vestem, modo Trabeam, modo Togam palmatam dici, quod etiam Sidonius et Classiodorus fecere [orig: fecêre]. Eadem ergo Toga triumphalis et Picta dicebatur, quod acu distincta erat, et Palmata, a genere picturae, h. e. a palmis, licet et talis postea diceretur, quamquam aliis figuris distincta esset, tandem et Capitolina, quod talis Iovis erat in Capitolio, vel quia in Capitolio asservabatur. Nec triumphantium vero solum Toga illa fuit, sed Consulum quoque, sub Imperatoribus, quoties Magistratum inirent ipsis Kal. Ian. item cum Iani Templum reserarent: et Praetorura. Unde Iuvenal. de Praetore, ludos edente, Sat. 10. v. 38.

Thensas porro ducentium, Rubenius ad Martialem d. l. Imo et praecipua dona, quibus amicos Reges Senatus Romanus excolebat, Togae pictae et Tunicae palmatae fuerunt, teste Livio [orig: Liviô] l. 30. c. 15. aliisque: fuisse autem has vestes triumphales in templo Iovis asservatas, indeque cum opus foret, depromptas, docet Lamprid. in Alexandro, ut et Capitolin. in Gordiano. Originem huiusmodi vestium, ut et reliqui triumphantium cultus, a Tuscis, a quibus Tarquinius acceperit, arcessit Florus l. 1. c. 5. aliique. Vide Octav. Ferrar. de Re Vestiar. l. 2. c. 8. cui adde Thom. Dempster. Paralipom. in Io. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 29. et Car. Paschalium Coronar. l. 6. c. 21. nec non infra ubi de Picta toga. Simile quid Palmatianae vestes, apud Gregorium M. l. 1. Ep. 64. Nobis de cetero, ne quid transmittere debeas, inhibemus. Et quoniam non delectamur xeniis, Palmatianas, quas tua direxit Fraternitas tum gratiarum actione suscepimus, sed eas, ne quod exinde potuisses sentire dispendium, digno [orig: dignô] fecimus pretio [orig: pretiô] venundari etc. ubi sic dicuntur itidem, quibus aurum, et palmae intextae. Atque haec Altaserrae ad h. l. sententia est, cui non placet Baronii, uvas Palmatianas seu vinum Palmatianum (de quo Senator l. 12. Ep. 12. et Alexander Iatrosophista l. 2.) intelligentis coniectura. Alii tamen ramos palmarum voce hac [orig: hâc] innui volunt. Vide Menagium Origin. Italic. p. 1039. Car. du Fresne Glossar. et Macros Fratres in Hierolex.

PALMATA [2] apud Recentiores, paenitentiam notat, et quidem certam eius speciem. Beda de Remed. pecc. c. 14. si quis tinxerit manum in aliquo liquido cibo, et non idonea [orig: idoneâ] manu, centum palmatis tundetur. Harum 20. pro uno paenitentiae die valere, legimus apud Car. du Fresne, ex Paenitentiali MS. Thuani c. 3. Ibidem c. 10. legitur: Alio [orig: Aliô] modo [orig: modô] 12. triduanae, singalae cum psalteriis tribus impletis, cum palmatis 300. per singula psalteria, excusant unius anni paenitentiam, etc. Ioh. Laudensis in Vita Petri Damiani Cardin. c. 3. Coeteris autem spiritualibus exercitiis disciplinae, videlicet metaneis, palmatis, prolixis ulnarum extensionibus ---- incumbebant. Vide eundem Opusc. 15. c. 18. Quid vero Palmata proprie sit et in quo consistat, quaerunt Eruditi. Baronius A. C. 1055. num. 11. ait, paenitentium palmas ferula [orig: ferulâ] fuisse verberatas: quod verosimile Car. du Fresne iudicat, de iis, quibus ob crimina perpetrata imponebatur haec paenitentiae species, quod ex verbis Paenitentialis laudati elici potest, ubi centum palmatis tundi dicitur, qui tinxerit manum etc. At in spontaneis Palmatis non idem dicendum iudicat, ait enim, a vero absonum esse, eos, qui sibi ipsi, devotionis opinione, has imponebant paenitentias ab aliis palmatas seu palmarum percussiones accepisse: Illos proin, harum vice, palmas allisisse ad pavimentum, colligit ex eodem Petro Damiano l. 6. Ep. 27. Lorica [orig: Loricâ] est homo indutus ad carnem, ferreis membra divisa circulis ambit, mittit cum labora metaneas, allidit in pavimentum saepius palmas. Simile est mortificationis, ut vocant, Monachicae genus, quod refertur ab Hugone Flaviniacensi p. 160. de Richardo Abbate Virdunensi: Cui etiam moris erat psalterium ex ordine quoque [orig: quôque] die dicere, et primos quidem quinquagenos prostando manibus ad terram deflexis dicebat, quinquagenos erectus, quinquagenos prostratus toto [orig: totô] corpore, sed suspensus, articulis pedum manuumque sustentatus, perorabat, apud Car. du Fresno Glossar.

PALMES proprie de palmarum virgis, quae Graecis spa/qai, et klh/mata, quod in modum palmae humanae virgulas, quasi digitos, edat: inde ad vites vox translata. Hinc de Iunone Bacchi Herculisque insignia sibi vindicante, Tertullian. l. de Corona mil. Iunoni vitem Callimachus indixit, Ita, inquit, et Argis signum palmite redimitum, subiecto [orig: subiectô] pedibus eius corio [orig: coriô] leonino [orig: leoninô], insultantem ostentat novercam de exuviis utriusque privigni. Quam in rem vide Car. Paschalium Coronar. l. 4. c. 1. etc. Coeterum de palmitibus Vitis, vide late disserentem Plin. l. 17. c. 22.

PALMULAE Nicoleae apud Athen. l. 14. c. 23. Vide supra Nicolai panes: de Palmulis vero siccis, quae traghma/twn nomen sibi kat' e)coxh\n vindicarunt [orig: vindicârunt], infra aliquid voce Tragema.

PALMULARIUS apud Meursium in Glossar. *palmoula/rios2, litera asperiore in leniorem mutata [orig: mutatâ], pro Parmulario est. Sic autem dicti Gladiatorum genus, quod parma [orig: parmâ] seu parmula [orig: parmulâ] uterentur, uti discimus ex Suetonii Domit. c. 10. ubi pro nomine proprio Parmularium a Viris doctis male accipi, ostendit Cl. Suicerus Thesauro Eccl. voce *palmoula/rios2.

PALMYRA vulgo Amegara, Castaldo, et Ortelio, Faid Sansoni, urbs Syriae Archiepiscopalis in Arabiae Desertae confinio inter Damascum 225. et Seleuciam magnam ad Tigrim 533. ab Antiochia [orig: Antiochiâ] magna [orig: magnâ] 240. mill. pass. in Ortum, Palmyrenae regionis, quae Arden Castaldo dicitur, caput, nunc Fayd Sansoni, ut dictum. Populi Palmyreni, qui et Adrianopolitae dicti, urbe ab Adriano reaedificata [orig: reaedificatâ], teste Stephano [orig: Stephanô]. Horum regina Zenobia fuit. Vide ibi. Coeterum, Urbem eandem cum Thamar, opere Salomonis, de quo in 1. Regum c. 9. v. 18. facit Gerh. Io. Voss. de Idolol. l. 2. c. 5.

PALODA vulgo Blechisfield, ut Lazio videtur, oppid. Daciae, cuius ager sic in Transylvania appellatur. Item oppid. Pannoniae superioris in Hungaria, nunc Palotta, inter Taurinam oppid. et Datam oppid. 2. leucis.

PALPEBRAE an a palpitando, i. e. tremendo, quia semper moventur, an a Graeco ble/faron; an a palpando, i. e. praetentando obiecta: an quasi fa=ros2 tou= ble/pous2, i. e. indumentum oculi? in genis homini et struthiocamelo utrinque; a provida natura concessae sunt, ceu vallum quoddam visus et prominens munimentum,

contra octursantia, aut alia fortuito incidentia, Plin. l. 11. c. 37. Mulieres vero praepostera [orig: praeposterâ] decoris affectatione etiam inficiebant. Idem Ibid. Mulieribus vero etiam infectu quottidiano [orig: quottidianô]. Tanta est decoria affectatio, ut tingantur oculi quoque. Ubi merito quottidiano ait. Quibus enim earum illita semel fuco [orig: fucô] est facies, id nisi quottidie fiat, turpissimis rugis et lurido [orig: luridô] colore statim illa foedatur. Fuligine id factum, Iuvenal. ait, Sat. 2. v. 93.

Ille supercilium madida fuligine tinctum
Obliqua [orig: Obliquâ] producit acu.

Unde Tertullian. de Cultu Foem. In illum enim delinqunt, quae cutem medicaminibs urgent; genas rubore maculant, oculos fuligine porrigunt. Fuligo autem illa e stibio: de cuius nigro pulvere accipienda haec eiusdem l. de Habitis mul. et illum ipsum nigrum pulverem, quo [orig: quô] oculorum exordia producuntur. Unde ipsum stibium platuo/fqalmon dictum: Nempe hoc [orig: hôc] pulvere supercilia circumducebant et in arcum formabant, sicque oculorum spatium veluti producebant ac extendebant mulieres. Ion in Omphale,

Hinc u(pogra/mmata Hesych. stimmi/smata oculorum interpretatur. Pollux, tou\s2 o)fqalmou\s2 u(pogra/fei, ta\s2 o)fru=s2 melai/nei, ei)s2 gramma\s2 h(mikukli/wn peria/gei etc. Salmas. ad Solin. p. 1148. Eundem palpebras inficiendi ritum hodieque in Oriente vigere, docet P. de Valle Itinerarii Tom. 2. Sed et a formicis nigrorem palpebris conciliari, diximus supra. At in supplicium palpebras respectas Regulo, habet Historia Romana quo sic soli obversus eo acrius excruciaretur, uti videre est apud Ant. Thysium IC. varias hac de re Veter. sententias (non enim consentiunt omnes) enarrantem Not. ad Val. Max. l. 1. c. 1. num. 14. etc. Plura de Palpebris, vide apud Voss. de Orig. et Progr. Idolol. l. 3. c. 23. ubi de triplici earum usu, albarumque ac nigrarum descrimine, et l. 4. c. 39. et 87. ubi de Medicina illarum: aliquid etiam supra voce Oculi.

PALPELIUS Hister, praenomine [correction of the transcriber; in the print praenome] Sextus, Legatus Tiberii Caesaris.

PALPHURIUS Sura, auctor diarii, de vita Galieni Imperatoris Trebell. Pollio, c. 18. Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 4.

PALTOS nunc Boldo, oppid. Phoenices in ora apud Byblum urb. quod Niger Gibel indigetat, cum Gibel sit ipsa Byblos. eius meminere [orig: meminêre] Strab. Mela l. 1. c. 12. Artemidorus in Epitome. Hic [orig: Hîc] memnon fil. Aurorae, ut fabulantur, sepultus est. Populi Palteni.

PALUDAMENTUM cum sago et chlamyde a nonnullis confunditur: qui tamen proprie loquuntur Scriptores, Paludamentum Imperatoris vocant chlamydem, sagum militum. Varro de L. L. l. 6. Paludata a Paludamentis; Sunt haec insignia et ornamenta militaria. Ideo ad bellum cum exit Imperator ac lictores vestem mutant, et signa incinuerunt, Paludatus dicitur proficisci, quae propterea quod conspiciuntur et fiunt palam, Paludamenta dicta. De qua notatione videant rideantque docti. Iuvenal. Sat. 6. v. 400.

Cumque paludatis Ducibus, praesente marito [orig: maritô],
Ipsa loqui etc.

Duces ergo atque Imperatores paludati proficiscebantur in hostem; cum e bello reverterentur, posito [orig: positô] Paludamento [orig: Paludamentô], togati Urbem intrabant. Quare ut novum ac Tyrannicum in Vitellio notavit Sueton. c. 11. Quod urbem ad classicum introierit paludatus. Fuit autem Paludamentum, sicut quoque Sagum et Chlamys, a quibus forma [orig: formâ] non multum discrepabat, indumentum apertum, quod tunicae superindueretur fibulaque [orig: fibulâque] necteretur, sed Chlamyde longius ac fusius. Et quidem apertum fuisse, illud Livii de Graccho demonstrat, Paludamentum brachio involvens. Etiam fibulatum, veteres statuae indicant: Sicuti Imperatorum vulgaria laxius et fusius, tum numismata, tum marmora vetera ostendunt. Ex lana vulgari Paludamenta, seu Chlamydes, Imperatorium autem ex purpura fuit: unde notatus a Dione l. 59. Commodus Imperator quod tunica [orig: tunicâ] et chlamyde serica [orig: sericâ] purpurea auro in spersa [orig: spersâ]: item Caius Caesar, quod per pontem triumphalem incedens, thorace Alexandri M. et Chlamyde serica [orig: sericâ] usus esset. Sed et auratae Chlamydis, Virg. l. 4. v. 137. et Paludamenti auro textilis sine alia materia, meminit Plin. l. 33. c. 3. de Agrippinaloquens: quod mirum profecto, quomodo enim aurum sine alia materia texi potuerit, difficile dictu est. Porro, cum communes Graecorum Chlamydes albae essent, Romanorum nativum lanae colorem retinerent, Chlamys sive Paludamentum Imperatorum purpureum sive ex cocco fuit. Plinius l. 22. c. 2. Atque ut sileamus Galatiae, Africae, Lusitaniae cocci granum Imperatoriis dicatum Paludamentis. Unde ex purpura Caesarem ab hostibus agnitum fuisse, docet Dio l. 42. Ipse Caesar de se Comm. l. 7. c. 88. Accelerat Caesar, ut praelio intersit, eius adventu ex colore vestis cognito [orig: cognitô]. Horat. de Antonio fugiente, ac victo, Od. 9. Epod. v. 27.

Terra [orig: Terrâ] marique victum hostis Punico [orig: Punicô]
Lugubre mutavit sagum.

Hinc idem Dio l. 46. Paludamentum simpliciter foi/nika appellat: Appian, de bello Pun. a(lourgi/da: qui idem in Farthicis memorans prodigia, quae Crassi necem praecessere [orig: praecessêre], illud primo posuit, atratum eum, non purpuratum ad milites processisse, ou)k e)n foiniki/di, inquit, a)ll' e)n i(mati/w| me/lani. Idem alibi de M. Antonio, qui eodem [orig: eôdem] Parthico [orig: Parthicô] bello [orig: bellô] allocuturus milites pullum Paludamentum petierat, quo [orig: quô] miserabilior esset, dissuadentibus tamen amicis, e)n th=| strathgikh=| foiniki/di, processit. Quod idem Val. Max. de Crasso narrans: ait, Imperatorium Paludamentum aut purpureum fuisse aut album, l. 1. c. 6. ex 11. De Sexto autem Pompeii filio, belli successibus inflato, Appian. Civil. l. 5. th\n sunh/qh, inquit, toi=s2 *au)tokra/torsi, xlamu/da e)k foinikh=s2 ei)s2 kuanh=n metalla/cai, Imperatorium Paludamentum purpureum in caeruleum mutasse [orig: mutâsse], quasi a Neptuno adoptatus esset. Plura in hanc rem vide apud Octav. Ferrarium de Re Vestiaria Part. 2. l. 3. toto [orig: totô], ubi inter alia

paludati Imperatoris habes icona. De Paludamenti vero abiectione h(/tths2 et turpis fugae in Ducibus argumento, vide Casaubon. ad Sueton. Aug. c. 10.

PALUM [1] vulgo Po, urbs Aquitaniae ad Gabarum Palensem fluv. Beneharniae caput, sedesque Parlamenti cum palatio superbo, ab Henrico Albretano exstructo, et castro, 1. leuc. supra Lascuram in Eurum, 4. ab Olorone in Ortum, fere 9. a. confinio Aragoniae in Boream, Henrici M. natalibus clara. De Marca, Hist. Bearn.

PALUM [2] vulgo PALO, castrum Ducatus Bracciani, gentis Ursinae, in provinc. Patrimonii, tantisper munitum, in ora maris tyrrheni 18. milliar. a Roma in Occasum Centum cellas versus; an Alsium antiquorum? an Villa Virginii Rufi, prope Alsium?

PALUMBARIUM oppid. Aprutii, ad radices Maiellae montis, in iugo montis situm.

PALUMBES seu PALUMBUS, columba silvestris est, Hebr. [gap: Hebrew word(s)] columba arborum, seu nemorum, in titul. Psalmi 56. quod in silvis degit, et in arboribus nidificat. Theocritus Idyll. 3.

*kh)gw\ me\n dw/sw th=| parqe/nw| au)ti/ka fa/ssan,
*)ek ta=s2 a)rkeu/qw kaqelw/n.
Et ego quidem dabo puellae mox palumbum
Ex iunipero abreptum.

Unde Gallis ramier, a ramis arborum. De iis Plin. l. 10. c. 35. vivere palumbes ad XXX. annum aliquos ad XL. habemus auctores, uno tantum incommodo unguium --- Cantus omnibus, similis atque idem, trino [orig: trinô] conficitur versu praeterque in clausula gemitu etc. Iisdem castitas tanta, ut adulteria morte puniant, Porphyr. de abstin. anim. l. 3. et Phile de Anima c. 19. uterque ex Aeliano Histor. l. c. 44. Mahometanis inprimis in pretio sunt, qui proin illos circa Meccham magno [orig: magnô] numero [orig: numerô] alunt. Nempe sub palumbi specie Mahumeti Deum apparuisse multaque inspirasse [orig: inspirâsse] credunt. Lud. Vartomannus Navigat. l. 1. c. 18. Dum iter agimus (versus Meccham) caelum inumbrabant palumbes innumeri. Aiunt avitia huiusmodi ab illa ave traxisse genus, quae Mahumeti in autem loquebatur, sub velamento sacri Pneumatis. Unde, quod columbae Moses, quam tempore decrescentis diluvii ex Arca emissam ait, id palumbi tribuunt iidem. Vide Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 2. p. 32. apud Plautum in Poenulo, Actu 3. sc. 3. v. 63.

Nos tibi palumbem ad aream usque adduximus,
Nunc te illum melius capere est, si captum esse vis:

voce hac [orig: hâc] lepide denotatur homo peregrinus ac hospes, praedae insidiisque lenonis obiectus, Dalechampius Not. ad Plinium d. l. Vide quoque Voss. de Orig. et Progr. idolol. l. 3. c. 79. ubi de aetate eorum, quam illos ad ann. 50. perducere ait, et c. 91. ubi de Palumbi et turturis discrimine.

PALUS [1] nomen Gladiatoris nobilis Casauboni, cuius praemortui nomen Commodus assumpserit, apud Lamprid. in huius Vita c. 15. Appellatus est sane inter coetera triumphalia nomina, etiam sexcenties vicies Palus primus sequutorum, quomodo legendum esse Palatinus codex et ex Dione viri doctissimi iam pridem docuerunt. Sed quod iidem, iuxta Casaubonum, Palum dictum fuisse censent Commodum, ex nomine gladiatoris cuiuspiam iam ante defuncti, non assensum accommodat Salmas. nec enim eo ducunt Dionis verba, apud quem legitur *prwto/palos2 sekouto/rwn; nec assentitur is legentibus, prw=tos2 *pa/los2 sekouto/rwn, ut *pa/los2 sit nomen proprium. Debuisset enim potius hoc [orig: hôc] sensu scribi, *pa/los2 prw=tos2 sekouto/rwn. igitur unica [orig: unicâ] voce *prwto/palos2 apud Dionem Vir Cl. scribit, quae vox nihil aliud significat, quam primum sequutorum. Sequutoris autem armatura [orig: armaturâ] utebatur Commodus. Dio. *)/hskei de\ kai\ e)xrh=to th=| tou= sekou/toros2 kaloume/nh|. Inde igitur inter triumphalia omina, prwto/palos2 sekouto/rwn dici amabat, Sequutores namque erant, qui sorte victis sufficiebantur et victoribus comparabantur, qui Graece e)/fedroi: Hinc prwto/palos2, cuius prima sors exiit. Sed, ut dictum, prwto/palos2 sekouto/rwn, est primus sequutorum. Lamprid. pro nomine proprio videtur accepisse, apud dionem, qui vertit, primus Palus sequutorum, sed falsus est, aut certe palum pro sorte posuit et vocem retinuit Graecam. Veteres Glossae: *pa/lon, palus etc. Hactenus Salmas. ad Lampridium loc. cit.

PALUS [2] oppidum Andaluziae, Palos de Moguer, in ora oceani, unde primum Columbus solvit in Americam, 3. August. A. C. 1492. Ad ostia fluv. Luxiae, Tinto, in ocean, et sinum Gaditanum, 15. leuc. ab Hispali in Occasum, 9. ab ostio Anae fluvii.

PALUS [3] a lacu eo tantum differt, quod aliquando exsiccatur, sicuti Pontinae in Latio contigit; lacus vero numquam, Ferrar. Sed paludes Pontinae non sunt exsiccatae, Baudrand.

Acherusia, vulgo Lago di Ianna, Epiri. Altera Campaniae, Lago della Coluccia. Amadoca, Sarmatiae Europaeae. Ambracia, dell'Arta, Epiri, Ferrar. melius dicitur Ambracius sinus, Golfo dell'Arta, vulgo, Baudrand. Argita, di Der, Hiberniae. Aria, Lago di Burgian, Ariae. Arsissa, Lago di giocho, Armeniae maioris, quibusdam est lac de Vastan, aliis la mer d'Armenie. Artynia, Lago di Iubat, Mysiae in Asia. Ascania, Lago di Isnich, Bithyniae. Byce, Sesehan, apud Tauricam, Ferrar. Baudrando Palus Byce, seu Buges, in Taurica Chersoneso, nunc Suza Morsi dicitur ab incolis illius tractus. Camerina, di Camarana, Siciliae. Chelonidae, seu Chelonides, di Gaoga, Libyae interioris. Coloe, Barcena, Aethiopiae.

Gallicae paludes, Lagune di Venetia. Glanis, la Chiana, Hetruriae. Hiulca, Palina Pannoniae inferioris. Laterra, Estang. Galliae Narbonensis, Ferrar. Baudrando Palus Latera, seu Latara dicitur, l'Esang de Latte, seu etiam l'Estang de Maguelone, a quibusdam, Lerna Peloponnesi, Lerna. Linterna, Lago di Patria, Campaniae. Lugea, Zirknitzersee, Iapodum. Lychnites, Lago di Exsechia, Armeniae maioris. Lycomedis, di Serta, Libyae interioris. Maeotis, Mare della Zabacche, Sarmatiae, Ferrar. Baudrando Palus Maeotis, sinus est amplissimus, seu potius mare Sarmatiae, vulgo Mer de Zabacche, seu de la Tana dictum, Limen accolis. Mantiana, di Van, aliis di Actamar, Mediae. Maria, d'Alessandria, Aegypti. Ferrar. Baudrando Palus Maria seu Mareotis, nunc Lago di Buchiara dicitur. Nigritis, di Guber, Libyae interioris, Ferrar. Baudrando Palus Nigritis, nunc Lago Guarda dicitur. Nuba, Libyae interioris. Oxa de Oxiana, Lago d'Amu, Sogdianae. Padusa, Canal di San Alberto, Aemiliae fluvius est. Palica, Naphtia, Siciliae. Pontina, di Tarracina, Latii, Ferrar. Baudrando Palus Pontina, seu, et verius, Paludes Pontinae vulgo dicuntur, le paludi Pontine, in parte australi seu maritima Campaniae Romanae. Reatina, di Rieti, in Sabinis. Salapina, di Salpe, Apuliae, Ferrar. Baudrando Palus Salapina, vulgo Lago Salsa dicitur. Sitbonis: Stagnone, Palaestinae et Aegypti, Ferrar. Baudrando Palus Sirbonis, nunc le Baranguerlis vulgo dicitur ab in colis illius tractus, et sensim deficit. Stymphalis, Lago di Vulfi, Arcadiae. Styx inferior, et Arcadiae, eadem superiori. Thospites, Gabacu, Armeniae maioris. Tritonis, seu Trittonias, di Caps, Africae. Volcaeae, Balaton, Pannoniae superioris.

PALUS [4] non minimum in Athletarum Gymnastica olim locum habuit. Exercitationis cuius meminit Vegetius l. 1. de re Milit. c. 11. cum scribit: Palorum usum non tantum militibus, sed etiam gladiatoribus plurimum profuisse, nec unquam aut arenam, aut campum victores ullos declarasse [orig: declarâsse], nisi qui diligenter ad palum suissent exercitati. Proin omnium frequentissime in hac se futuri Athletae, et militari disciplinae initiati, exercere solebant; quod quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] factum fuerit, idem ibidem docet, his verbis. A singulis tyronibus singuli pali defigebantur in terram, ita ut micare non possent, et sex digitis eminerent: Contra illum Paulm veluti contra adversarium Tyro cum crate et clava, tamquam cum gladio se quisque exercebat et scuto: ut nunc quasi caput aut faciem peteret, nunc a lateribus minaretur, interdum contenderet et poplites et crura ferire, recederet, assultaret, insiliret, et quasi praesentem Adversarium, sic Palum omni impetu, omni bellandi arte, tentaret. Unde et Seneca Ep. 18. Exerceamur ad palum. Vide quoque Platonem de Legg. l. 7. Aristotelem in Politicis, Hier. inprimis Mercurialem de Arte Gymnastica l. 3. c. 4. iuvenalis de hoc Exercitii genere, ita Sat. 6. v. 248.

---- ---- Aut quis non vidit vulnera pali,
Quem cavet assiduis sudibus, scutoque [orig: scutôque] lacessit,
Atque omnes implet numeros etc.

Sed et supplicii id genus. Hinc Nudum ad Palum vapulare, poena servorum erat, in L. Longob. l. 3. tit. 7. §. 1. et Capitul. Caroli M. l. 4. c. 30. vide quoque supra Crux, infra Stipes, et unci. De Palo mensurali, vide supra Incomma: de sacrificalibus, vide Siculum Flaccum aliosque Agrimensores: de Terminalibus, supra ibidem in voce Pali. Vide etiam quaedam, voce Chrenecruda, item Cindalopaectae, Paleda, ut et ubi de Monomachia.

Iacobus PAMELIUS Brugis Flander, Linguarum, Historiarum et Theologiae peritia [orig: peritiâ] inclitus, gratus fuit Cardinalibus Hosio et Sirleto, nec non ipsi Sixto V. Cuius iussu editionem operum Rabani Mauri in se suscepit. Scripsit Commentar. in Tertullianum et Cyprianum, aliaque Teisserio enarrata Elog. Part. 2. Destinatus S. Audomari episcopus obiit A. C. 1587. aetat. 52. Vide quoque Aub. Miraeum Elog. Possevinum Appar. Scaligerana, Freherum, et aliquid supra in Iacobus Pamelius.

PAMENOTHUS ab Aegyptiis mensis appellatus, sicut et chronius et Anthesterion, Alex. ab Alexandro l. 3. c. 24. Genial. Dier.

PAMIAE seu APAMIAE, urbs Comitatus Fuxensis ad Alburacim fluv. 3. leuc. a Fuxio in Boream, 9. a Tolosa in Meridiem, uti 6. a Rivis in Eurum; Pamiers. Ita proprie Arx dicitur, cum urbs Fredelacum fuerit appellata. Hic [orig: Hîc] Abbatia saeculo [orig: saeculô] 8. a Comitibus Carcassonensibus fundata est, et Rogerius Bernardus, Comes fuxensis Fredelacum urbem cum arce Pamia, Abbati donavit. A. C. 1149. cum cuius successoribus Comiti non raro lis fuit. episcopalis facta est, A. C. 1296. a Bonifacio VIII. primumque Praesulem habuit Bern. Saissetium, qui cum Comite pacem fecit. Fuit autem tum sub Archiepiscopo Narbonensi, donec Tolosana [orig: Tolosanâ] Ecclesia [orig: Ecclesiâ] in Archiepiscopalem evecta [orig: evectâ], a Iohanne 24. huic subesse coepit. Bellis civilibus plurimum passa, nunc indies reparatur, Guil. Perierius, Annalib. Fux. Bertrandus Elias, Hist. Fux. Petrus Olhagaray, Hist. Fux. de Marca, Hist. Bearn. Des Cases, Hist. Fux. etc. Vide quoque Apamiae.

Mamaus, et Arcadiacus, a Strab. nominatur, et Pamissus, fluvius Messeniae in Peloponneso, cuius ostia a Messene 300. milliar. absunt. Stromio Nigro, aliis Tiseo, alliis Sparnazza. Est et Thessaliae fluv. in peneum se exonerans: itemque Mysiae inferioris inter odesson, et Mesembriam in mare Euxinum influens. Priori velut Deo, sacrificatum esse a Messeniorum Regibus, instituti auctore Sybota [orig: Sybotâ], Dotadae fil. testis est Pausanias in Messeniacis.

PAMMENES [1] Dux Atheniensium, missus Megapolitanis auxilio, contra Mantinenses, Eleos, aliosque Arcadas socios, Olympiadis centesimae quartae anno [orig: annô] tertio [orig: tertiô]. Vide et Polyaenum l. 5. c. 16. Tandem suspectus initorum cum hoste consiliorum, ab Artabazo comprehensus, et fratri Oxythrae et Dibicto missus l. 7. c. 33.

PAMMENES [2] ob Chaldaeorum artem exsulavit, multorum amicitiis innexus, tempore Neronis.

PAMMONIA locus in Europa, ubi vipera serpens reperitur. Nicander in Theriacis.

PAMMUS Archondes Thebaidis in Aegypto Rex XIX. post Musthim, praefuit ann. 35. Chenebre apud Thinitas, Tamphthi apud Memphitas, Ramesse in inferiori Aegypto rerum potitis: circa tempora Isaaci. Eum excepit Apappus Maximus, quem vide.

PAMPA vicus vicinus Tentyris, qui et *pampani\s2 dicitur. Iuvenal. Sat. 15. v. 75. ubi de bello inter Tentyritas et Ombitas exorto:

Terga fuga [orig: fugâ] celeri praestant instantibus Ombis,
Qui vicina colunt umbrosa Tentyra Pampae:

Itinirarium Antonini Pappam vocat, Tentyra, contra Copton, Pappa etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 448. At in Capitular. Caroli M. l. 7. c. 314. Ut Clerici pampis aut tzangis vel armis non utantur: Lindenbrogio pampa videtur sicae genus, in Germania usitatae, quod etiamnum Pampi vocetur, apud Car. du Fresne, glossar.

PAMPANIS vicus mediter, Aegypti, Ptol. Papa ab Anton. et Ripampane in Lib. Notit. vocari asserit Simlerus.

PAMPELONA urbs praecipua Regni Navarrae, quod ab ea Regnum Pampelonae quoque dictum est. Postquam enim pelagius, Mauris (qui Hispania [orig: Hispaniâ] fuerant potiti) inter se dissentientibus, primum Hispaniae Regnum in montibus Asturiae, Gallaeciae et Cantabriae, erexisset, circa A. C. 716. secundum in montibus Pyrenaeis orsus est Garsias Ximenius seu Innicus I. circa A. C. 724. cuius sedes Insa primum: insignia rubra palma nulla [orig: nullâ] pictura [orig: picturâ] distincta: titulus, Suprarbia et Ripagorca fuit. Dein vero, sub Garsia Innico II. capta [orig: captâ] Pampelona [orig: Pampelonâ], Latin. Pompeiopoli, et in eam sede Regni translata [orig: translatâ], Regnum Pampelonae id vocatum est, donec Regni Navarreni titulum accepit. Georg. Hornius Orb. Imper. p. 164. vide Pampilone, Pompeiopolis alibique passim.

PAMPHAGI Aethiopiae populi, omnibus rebus vescentes. Vide Plin. l. 6. c. 30.

PAMPHILA [1] Epidamo [orig: Epidamô] oriunda, filia Soteridis ex Socratida, sub Nerone. Ex consortio mariti, qui probe literatus erat, aliorumque tantum doctrinae hausit, ut ipsamet Historiam miscellaneam scripserit, libris 8. Suidas eam libris 33. constitisse, illamque insuper Ctesiam in libros 3. contraxisse, aliaque edidisse refert. A. Gellius l. 15. c. 17. citat librum 29. Hist. eius. Vide et Diog. Laert. Phot. Cod. 175. Suid. Diogen. in Pittaco, Socr. etc. adde Vossium, de Histor. Gr. l. 2. c. 7.

PAMPHILA [2] seu PAMPHILE, in Ceo mulier, vestes bombycinas, ex Assyria bombyce textas redordiri rursusque texere prima invenit. Plin. l. 11. c. 22. ubi de bombycina veste: Prima eas redordiri, rursusque texere invenit --- Pamphile Latoi filia, non fraudanda gloria excogitatae rationis, ut denudet feminas vestis. Cuiusmodi vestis, a Coa diversa, quae ex Cois bombycibus, cuiusque apud Veteres mentio est, cum de Cea apud illos nil reperiatur. Nempe artificium in Ceo quidem ipsum inventum retexendarum e bombyce Assyria vestium, delicatiusque texendarum, materia ipsa bombyx Assyria, unde *)assuri/ai e)sqh=tes2, quae eaedem, cum Sericis. Etenim Romanae Graecaeque feminae Sericas vestes inde allatas filatim resolvebant, iterumque subtiliori stamine texebant etc. Atque hae Sericae Assyriaeque vestes feminarum solum erant, Plinii tempore, cum Coae etiam virorum essent, uti alibi diximus. Vide Salmas. ad Solin. pag. 143. et seqq. ut et hic passim.

PAMPHILIUS Obeliscus inter XIII. illos, qui Romae hodieque superstites visuntur. Erexerat eum Heliopoli Sothis Manethonisfil. Rameses: quem postea Romam traductum A. C. 249. ad Praetoriana castra, in Hippodromo, Anton. Caracalla Imperator statuit. Demum A. C. 1649. munificentia [orig: munificentiâ] Innocentii X. in Foro Agonali, super excelsa rupe ab arte, ad naturae invidiam, dispositione Equitis Bernini Architecti, ad 4. Mundi plagas, copiosis rivis fontibusque scatente, erectus est. Georg. de Sepibus Descript. Musaei Kircheriani p. 12.

PAMPHILUS [1] Atheniensis, foenerator insignis, Remp. administraverat, qui cum aerarium expilasset [orig: expilâsset] peculatusque convictus esset, publicata sunt universa eius bona.

PAMPHILUS [2] celebris Pictor, Eurystheus Herculi vivo infestus semper fuit et inimicus summus. Mortuo [orig: Mortuô] Hercule Heraclidas, i. e. liberos Herculis, et qui a partibus illius steterant, pertinacissime est in sectatus: cuius saevitiam cum neque ferre neque repellere posse se agnoscerent; tandem ad Athenienses opis gratia [orig: gratiâ] supplices venerunt. chaerephon tragicus Poeta horum miseriam postea carmine descripsit. Dein Pamphilius insignis pictor in Stoa [orig: Stoâ], in porticu Atheniensium, mire expressit.

PAMPHILUS [3] Neoclidis fil., Platonis auditor; qui circa Phaedonis principium, dicit, illum intereos, qui in acie ceciderunt, decem dies iacuisse, triduoque postquam inde sublatus fuerat,

impositum rogo revixisse, ac mira quaedam tempore mortis visa narrasse [orig: narrâsse].

PAMPHILUS [4] Presbyter, Eusebii Caesariensis neccessarius, tanto [orig: tantô] Bibliothecae divinae amore flagravit, ut bonam partem voluminum Origenis sua [orig: suâ] manu descripserit. Martyrio [orig: Martyriô] coronatus est, apud Caesaream palaestinae sub Maximiano, A. C. 308. Dicitur in carcere suo biennali, in apologia Origenis desudasse [orig: desudâsse], quam postea absolverit eusebius; qui quanta [orig: quantâ] veneratione hunc martyrem coluerit, vel hinc intelligi potest, quod eius nomen suo adiunxerit, et composuerit de vita illius libros 3. qui perierunt. Hieron. de Scr. Eccles. c. 75. Euseb. Hist. l. 6. et seqq. Phot. Cod. 118. Baron. in Annal. Suidas tres Pamphilos commemorat, duos scilicet Grammaticos, quorum alter Sicyonius genere de Grammatica [orig: Grammaticâ] picturaque [orig: picturâque] ac scriptoribus claris scripsit. Alter Alexandrinus Dictionarium edidit, quod Pratum appellavit. Tertius Atheniensis fuit Reip. expilator, unde proverbium; Pamphili furtum. Vide supra.

PAMPHILUS [5] Apellis Praeceptor: Primus cum Arte pingendi Mathesin coniunxit; negans sine Arithmetice et Geometria illam posse perfici. Vide Plin. l. 35. c. 10. et Gerh. Ioh. Vossium de Scient. Mathem. c. 2. §. 13. quorum hic, Picturam a Geometria accipere lineam ac magnitudinem: ab Optica sumere lumen et umbram, splendorem ac opacitatem, erudite ostendit. Vide quoque quae hanc in rem Alb. Durerus, celebris ille Germaniae Apelles, literis consignavit. idem nomen Mago celebri, de quo supra voce Armenius.

PAMPHILUS [6] pictor egregius, Apellis victor, qui neminem minoris talento [orig: talentô] in disciplinam admittebat, nec minore tempore quam annis decem.

PAMPHILUS [7] Amphipolita aut Sicyonius, aut Nicopolita, (nec enim de patria convenit) filogra/mmatos2, praeceptor Aristotelis inter alia illustrium pictorum historiam scripsit, teste Suida [orig: Suidâ], cui Philosophus dicitur. Unde opinari quis posset, esse Pamphilum Platonis discipulum. Composuit quoque libros tres de Re Rustica, quorum, praeter Suidam, etiam meminere [orig: meminêre] Geoponica Constantino dicata. Vide Diog. Laert. in Epic. Antoninus Liberalis narrationem vicesimam tertiam, quae de Batto est, exscripsit ex l. 1. Pamphili cuiusdam, et iis quos Pamphilus secutus erat. Etiam Athen. l. 12. refert ex quodam Pamphilo, Abydi esse templum *)afrodi/ths2 *po/rnhs2. Fortassis is est Pamphilus Alexandrinus, cuius idem meminit l. 2. 3. 8. 9. Vossius, de Hist. Graec. l. 1. c. 8. et l. 3. p. 307. Nic. Lloyd.

PAMPHOS Atheniensis, Poeta celebris, recentior Olene, sed vetustior hesiodo [orig: hesiodô], memoratur Pausaniae l. 9.

PAMPHYLIA [1] quae et Mopsopia, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 5. c. 27. regio minoris Asiae ad Austrum versus oram littoralem maris, quod Pamphylium appellatur, inter Lyciam ad Occidentem et Ciliciam ad Ortum, a Phrygia magna Tauro [orig: Taurô] monte divisa. Urbes quondam habuit celebriores Olbiam modo dirutam, et Ataliam, nunc Sataliam. Regio est vinetorum et olearum fertilitate nulli postponenda, pascuis etiam fecundissima, quamvis habeat sua arenis molesta. Amnes eius nobiliores sunt Cataractas, Cayserus, Eurymedon, apud quem Cimon Atheniensis Persas navali praelio [orig: praeliô] superavit, et Medos. Omnis montana ex Tauro, quo [orig: quô] premitur, in mare procumbit. In ipsa Ptol. has regiunculas assignat: Corbaliam, quae et Lyciae partem occupat, Phrygiam, quam maiorem nonnulli dicunt, et Pisidiam. Nostrae autem aetatis homines, postquam Turcarum tyrannidi subiecta est, binas eius dynastias faciunt: partem eius quae Pisidiae, Isauriaeque et Cappadociae finitima est, Caramaniam vocantes, a Caramanno, uno ex septem Turciae primoribus, ab Othomanno expulso: littorea autem Pamphylia, nunc Scandalera appellatur. Settalia teste Girava [orig: Giravâ]; Zina Theveto, Caraman Nigro dicitur. Scandalor eidem Nigro est pars occidua et ad mare terminata. Pamphyliae inter poetas meminit Stat. l. 1. Silv. Carm. 4. v. 77.

Nic. Lloydius. Baudrando terminatur a Septentrione Pisidia [orig: Pisidiâ] et Lycaonia [orig: Lycaoniâ] provinc. uti etiam tantisper Phrygia [orig: Phrygiâ] magna [orig: magnâ]. Nunc pars est occidentalis Caramaniae provinc. sub Turcis. Hac [orig: Hâc] regione, ut et Phrygia [orig: Phrygiâ], Lycaonia [orig: Lycaoniâ], Isauria [orig: Isauriâ] et Pisidia [orig: Pisidiâ], *)anatoliko\n qe/ma, constare, ait Constantinus, de provinciis Orientalis Imperii, seu Asiam parvam et Ponconsularem olim dictam; qua de re quid sentiat Salmas. vide illum ad Solin. p. 803. et seqq.

PAMPHYLIUM Mare seu Pamphylius Sinus, dicitur is, quem Pamphylii accolunt: quo [orig: quô] nomine etiam Cilicium interdum comprehendebant. Nam et Cyprum *pamfuli/ou e)/ndoqi ko/lpou, Pamphylio in Sinu, collocat Dionysius, cum illa Insul. opposita sit tota Ciliciae orae maritimae. Sed et *)issiko\n ko/lpon etiam Pamphylium dici, notat Eustathius ab Isso, ad Patara Lyciae usque. Dionys. sinus eius, quidquid Pamphylii circum colunt, usque ad Chelidonias extendit, quibus contraversum Tauri promontorium. Idem Cilicium Sinum a Pamphylio separat, de illo ita canens, post Pisidiae Urbes et Pamphyliae:

*kei=qen d' ei)s2 au)ga\s2 skolio\n perite/mnetai oi)=mon
*pollo\n e)/sw bebauii=a peri/dromos2 *)amfitri/th,
*gei/twn *eu)cei/noio poluklu/stoio qala/sshs2.

De Pamphylio vero Mela, l. 1. c. 14. Sidae portu et Tauri promontorio [orig: promontoriô] claudi, ait. Coeterum, uti Lycius et Cilicius, ita et Pamphylius Sinus, multis aliis parvis sinubus porro lancinatur, in terras excurrentibus, ubi promontoria sunt. Vide Salmas. d. l. p. 781. et seqq.

fide Christiana apostatae, a Carolo M. revoeati sunt, Crantz. l. 2. c. 14. 15. A. C. 809. Primus Aragoniae et Panpilones Rex Abarcas fuit, A. C. 895. Vide Pompelona et Pompeiopolis.

PAMPINATA Lanx in Epist. Gallieni apud Treb. Pollionem in Divo Claudio, c. 17. Misi ad eum pateras gemmatas trilibres duas, scyphos aureos geminatos trilibres duos, discum corymhiatum argenteum librarum viginti. Lancem argenteam pampinatam librarum triginta etc. a pampino nomen habet, quemadmodum a corymbio, corymhiatus discus appellatus est, in quo corymbia mulierum, et crinium cumulatae in altum structurae (a corymbi vel racemi similitudine sic dictae) caelatura expressae erant: ab hedera hederata patina in seqq. quae hederae corymbos et racemos habuit: a filice, silicata patera, quae ad filicis herbae speciem erat caelata etc. Variis enim argumentis, in caelandis vasis, lusit Veterum luxuria. Vide Salmas. ad loc. cit. Fuit autem Pampinus, coronamentum Bacchi, apud Horatium Carm. l. 3. Od. 25. v. ult.

---- dulce periculum est
O Lenaee sequi Deum
Cingentem viridi tempora pampino [orig: pampinô].

Ornatus viridi tempora pampino [orig: pampinô]
Liber vota bonos ducit ad exitus.

Cum alias is hedera [orig: hederâ] et vite coronaretur. Atque hinc coronae illae vitigineae, i. e. ad pampinorum vitis similitudinem effectae, originem traxere [orig: traxêre]. Fuit autem pampinea huiusmodi corona, symbolum maturitatis eius, quae fini est proxima. Unde, cum Eques quidam Roman. per quietem vidisset, Claudium huiusmodi corona [orig: coronâ] evinctum albescentibus foliis, vergente autumno [orig: autumnô], mortem Principis ostendi, inde coniecere [orig: coniecêre] harum rerum periti, apud Tacitum Annal. l. 11. c. 4. Vide Car. Paschalium Coronar. l. 4. c. 1. coeterum Pampinationem Stolonis inventum, facit Plin. l. 17. c. 1. quem etiam de abiete, ramentorum crinibus pampinato semper orbe se volvente, ad incitatos runcinarum raptus, vide l. 16. c. 42.

PAMPREPIUS poeta Panopolitanus, floruit sub Zenone, etiamque gratia [orig: gratiâ] apud eum valuit. Magni fuit Procli discipulus, inque religione Gentili perstitit, nec id dissimulavit, ubi omnes videret in urbe Christianos. Vide de eo multis disserentem Suidam, et Voss. l. 2. de Hist. Graec. c. 21.

PAN quem pastorum, venatorumque Deum, et universae vitae rusticanae praesidem crediderung antiqui, cuius fil. fuerit, non satis constat. Homer. in Hymnis, Mercurii filium facit:

---- *(ermei/ao fi/lon go/non e)/nnepe *mou=sa,
*ai)topo/dhn, dike/rwta, filo/kroton.

Herodot, in Euterpe, Penelopen matrem eius fuisse refert: *pani)/ de\ tw=| e)k *phnelo/phs2, e)k tau/ths2 ga\r kai\ *(erme/w le/getai gene/sqai. Durius autem Samius in eo libro, quem scripsit de Agathocle, Penelopen cum omnibus procis rem habuisse narrat, e quorum congressu Pana inquit natum fuisse. *pa=n enim Graecis totum vel omne significat Homer. autem in Hymnis sic dictum putat, quia Deorum omnium mentes delectaverit, cum citharam nuper natus scite pulsaret:

Veteres autem ita Pana pinxerunt, ut nihil ex toto universo in eo praetermissum videatur. Habet enim cornua in radiorum Solis, et cornuum Lunae similitudinem. Rubet eius facies ad aetheris imitationem, in pectore Nebridem habet stellatam, ad stellarum imaginem: pars eius inferior hispida est, propter arbores, virgulta, feras. Caprinos pedes habet, ut ostendat terrae soliditatem. Hic a nonnullis Demogorgonis filius creditur fuisse, et fistulam composuisse 7. imparibus calamis simul coniunctis, propter harmoniam caeli. Traditur enim cum Cupidine aliquando pugnasse [orig: pugnâsse], (a quo superatus est) et incidisse in amorem Syringis, seu Syringae virginis, quam. cum transire Ladonem Arcadiae amnem non posset, Nympharum precibus in palustrem calamum mutatam vidit, e quo statim composuit fistulam, qua ex puellae nomine apud Graecos Syrinx est vocata, Bion. Idyll. 2.

Pan primus calamos cera [orig: cerâ] coniungere plures
Instituit. ---- ------

Redeo autem ad etymon, in quo plane etiam nobiscum facere videtur Orpheus, universam sub eius nomine naturam intelligens. Verba eius sunt:

*pa=na kalw= kratero/n te *qeo\n, ko/smoio to\ su/mpan,
*ou0rano\n h)de\ qa/lassan, i)de\ xqo/na pambasi/leian,
*kai\ pu=r a)qa/naton ta/de ga\r me/lh e)sti\ ta\ *pano/s2.

Colebatur per totam Arcadiam, potissimum tamen in Lyceo et Maenaio montibus. Virg. Eclog. 10. v. 26.

Pana Deum pecoris veteres coluisse feruntur
Arcades, Arcadiis pluribus ille iugis.

Quin et Simonides hunc vocat trago/poun kai\ *)arka/da. Dixi Deum liunt montibus gaudere. Homer. in Hymn.

---- *(\os2 pa/nta lo/fon nifo/enta le/logxe,
*kai\ korufa\s2 o)re/wn, kai\ petrh=enta ka/rhna.

Ipse Deus velox discurrere gaudet in altis
Montibus; et subitas concitat ille feras.

Ab ista subita concitatione terrores Panici, Graece *panika\ dei/mata vocabantur, de quibus in Miscellaneis vir summus Angelus Politianus. Apposite Val. Flacc. l. 3. c. 56.

Ludus et ille Deo, pavidum praesepibus aufert
Cum pecus, et profugi sternunt dumeta iuvenci.

Cicer. l. 5. Ep. 20. ad Attic. Scis enim quaedam *panika\ dici. Hyginus in Capricorno: Hic enim dicitur, cum Iuppiter Titanas oppugnaret, primus obiecisse hostibus terrorem, qui Panicus dicitur. Hinc aliquibus Pan dictus videtur, a verbo Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] Pun, vel Pon, attonitiss est, ita ut dubius sit animi, ne plane pereat; Et [gap: Hebrew word(s)] Pen adverbium dubitantis est. mali autem ominis habebantur hi terrores apud veteres, teste Plutarch. in Caesare, et ex eo Dionys. halicarn. l. 1. c. 16. Qui tamen Dionysius Fauno hos terrores Romanos adscribere solitos fuisse testatur, unde Faunum eundem esse cum pane, probat Bochart. o( me/gas2. Sed nihil opus est argumentis, cum in eam rem expressa sint testimonia veterum. Sextus Aurelius Victor de origine gentis Romanae; Hunc faunum plerique eundem Silvanum a silvis, et Inuum Deum, quidam etiam Pana dixerunt. tutilius l. 1. Itiner. v. 232.

Hoc Inui castrum fama fuisse putat.
Seu Pan tyrrhenis mutavit Maenala silvis,
Sive suos patrios incola Faunus init.

Fuit etiam venatorum Deus, qui si favisse putaretur venatoribus, ab illis colebatur a venatione reversis: at si frustra laborassent [orig: laborâssent], scillas in illum coniciebant, uti testatur Theocritus in Thalys.

*kh)\n me\n tau=q' e(/rdois2, w)= *pa\n fi/le, mh/ tu/ ti pai=des2
*)arkadikoi\ ski/llaisin u(po\ pleura/s2 te kai\ w)/mous2
*tani/ka masti/sdoien, o(/ka xre/a tutqa\ parei/h.

Ovid. quoque in 4. ep. Phaedrae, Heroid. v. 169. unacum Diana Panes et Satyros venantium praesides facit:

Sic tibi secretis agilis Dea saltibus adsit,
Silvaque perdendas praebeat alta feras.
Sic faveant Satyri, montanaque numina Panes,
Et cadat adversa [orig: adversâ] cuspide fossus aper.

[Nam non unum solummodo, sed plures Panes fuisse apud veteres legimus, Theocr. in Amaryllide,

---- *to/ toi ge/nos2 h)\ *saturi/skois2
*)eggu/qen, h)\ *pa/nessi kakoknh/moisin e)ri/sdei.

Sed quid venatorum Deum fuisse dicimus? Ipsemet Pan fuit venator, ut ait Theocritus Idyll. 1.

---- *to\n *pa=na dedoi/kames2, h)\ ga\r a)p' a)/gras2
*(ani/ka kekmakw\s2 a)mpau/etai, enti/ ge pikro/s2.

Memoriae prodidit isacius, Pana Deam Echo adamasse [orig: adamâsse], quare eum maritum Echus [orig: Echûs] appellavit Theaetetus, in his Carminibus:

*(uloba/tas2, filo/dendros2, o)ressau/lou po/sis2 *)hxou=s2,
*pa/nskopos2, eu)kera/ou mhlo/fulac a)ge/las2.

*)hxw\ petrh/essan o(ra=s2 fi/le, *pano\s2 e(tai/rhn
*(anti/tonon fqoggh\n e)/mpalin a)some/nhn.

Fuit etiam a Luna amatus, cum in niveum arietem pulcherrimum se convertisset. Virg. Georg. l. 3. v. 392.

Munere sic niveo [orig: niveô] lactis (si credere dignum est)
Pan Deus Arcadiae captam te, Luna, fefellit,
In nemora alta vocans, nec tu aspernata vocantem.

Porro libidinosum finxerunt hunc Deum, propter spermaticarum rationum copiam, ideoque Nymphas non solum insequi, sed etiam pueros formosos. Hesych. *pa=nes2, tou\s2 e)spoudako/tas2 sfodrw=s2 peri\ ta\s2 sunousi/as2 e)/legon. Coluerunt etiam *pa=na piscatores, cum in locis mari propinquis plerumque versaretur, quem etiam a)li/plagkton Sophocles, in Aiace, vocat. Offerebatur huic Deo lac et mel in pastorum poculis, quod significavit Theocritus, in Viatoribus:

*stasw= g' o)ktw\ me\n gaulw\s2 tw=| *pani\ ga/laktos2,
*ou)ktw\ de\ skafi/das2 me/litos2 ple/a kh/ri) e)xoi/sas2.

Quare non rite sacrificabant, qui tauros illi immolabant, aut qui in qureis poculis lac aut vinum offerebant, cum vasa ex eo metallo superis ac caelestibus Deis, non autem terrestribus vel pastorum curam habentibus convenirent. apollonius Smyrnaeus,

*)agrote/rwn *qeo/s2 ei)mi, ti/ moi xruse/ois2 depa/essi
*spe/ndete, pou= d' *)italou= xei=te me/qu *bromi/ou,
*kai\ gurou\s2 tau/rwn pe/trh| prosdei=te te/nontas2,
*fei/sasq), ou) tou/tois2 qu/masi terpo/meqa.
*pa\n o( parwrei/ths2, au)to/culos2, a)rneoqoi/nhs2
*ei)mi\ kai\ e)gxqoni/ou gleukupo/ths2 ku/likos2.

Pinus Pani arbor sacra fuit. Alex. ab Alexandr. l. 4. c. 17. Propert. l. 1. El. 18. v. 19.

Vos eritis testes, si quos habet arbor honores
Fagus, et Arcadio pinus amata Deo.

Ipse ego Flaminiam poscentem februa vidi,
Februa poscenti pinea virga data est.

Pinus, inquam, grata Pani arbos, et inde nectit coronam. Ovid. Fast. l. 1. v. 412.

Cornigerumque caput pinu praecinctus acuta [orig: acutâ]
Faunus. ---- ----

Festa eius dicebantur Lupercalia, fiebantque in Aventino monte, mense Februario [orig: Februariô], quorum auctor fuit Evander. Plut. de def. Oracul. refert, nautas Insulam quandam praeternavigantes, audiisse vocem, Magnus Pan mortuus est: quod tum factum creditur, cum CHRISTÔ in carne praestito [orig: praestitô], omnis haec Gentilium Deorum superstitio cessavit, qua de re quid sentiendum, vide apud Anton. van Dalen de Oraculis Dissert. 1. Iustinum etiam l. 43. herodot. in Euterpe, etc. Nic. Lloydius. Addo, quod in Hymnis, qui Orpheo attribuuntur, fantasiw=n e)parwgo\s2 appellatus legitur. Credebatur enim repentinos inicere et lymphaticos metus, ac ipse subitis incon sultisque motibus gaudere. Unde ibidem, vocatur skirthth\s2 et peri/dromos2, i. e. saltator ac vagabundus:

---- Pendenti similis Pan semper, et imo
Vix ulla inscribens terrae vestigia cornu.

Quam ob causam Gronov. apud ingeniosissimum Nasonem Fast. l. 2. v. 286. pro, concitat ipse feras, quod Scaligero placuit, legit: concipit ipse fugas, i. e. fantasiou=tai, imaginatur, et subito nec quid nec quare exilit discursatque: ita ludens ipse repentinos metus, quorum credebatur excitator. De eodem, apud Val. Flaccum Argonaut. l. 3. v. 56. habetur:

Ludus et ille Deo, pavidum praesepibus aufert
Cum pecus et profugi sternunt dumeta iuvenci.

Qua [orig: Quâ] superstitione abusus ille Geta, quem idem l. 6. introducit, Panis habitu, bigeum, et tum vano [orig: vanô] ludibrio [orig: ludibriô] hostes territantem v. 530. et seqq.

---- Pariterque inglorius Armes
Fraude nova stabula et furtis adsuetus inultis.
Depopulare greges, frontem cum cornibus auxit
Hispidus inque Dei latuit terrore Lycei, etc.

Vide Ioh. Frid. Gronov. Observat. l. 4. c. 15. ut et paulo infra. In Arcadia autem potissimum cultus est antiquitus, unde Romam veneratio eius transiit, Panis Lycaei nomine apud illos insignis; a quibus Inuus quoque, vel, ut alii, Iunus appellatus est. De sacris eius, Lupercalia dictis, vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Addi potest, apes quoque atque alvearia in eius fuisse tutela. Zonas Poeta Antholog. l. 1. c. 60. Epigr. 7.

*)/ofra melisso/os2, *pa\n e)pikuye/lios2,
Ut apum servator Pan subalvearius.

Inter Semideos collocat Placidius ad v. 112. l. 6. Theb. Statianae. Quod Echus [orig: Echûs] seu soni repercussi esset inventor, ideo amore eius captus fingitur. Alcaeus.

*pa=na/ me to\n duse/rwta kai\ e)c u(da/twn fu/gen *)hxw\,
Pana me amorem infelicem et ex aquis fugit Echo.

Eiusdem Oraculum fuisse apud Pisas, refert Luctatius Placidius, ad v. 479. l. 3. Theb.

Fabulam eius eleganter interpretatur, Fr. Baco Verulamius l. de Sapientia Veter. Fortunius Licetus, (qui Deum Mercurium in aetate senili, sed virilitate satis excitata [orig: excitatâ], currentem, ut apprehendat Deum Pana fugientem a facie subsequentis, cum verbis, Fortasse licebit, symbolum suum literarium fecit) de Gemmis Annularib. c. 140. etc. ex antiquis Macrob. Saturnal. l. 1. c. 22. Vide quoque Silium italicum, Bell. Pun. l. 13. Et omnium primo, ab Arcadibus, postquam in Italiam venissent, sedibusque sub colle acceptis more patrio [orig: patriô] domicilia exaedificassent [orig: exaedificâssent], Themide iubente, in loco, quem Romani Lupercal nominabant, templum fuisse exstructum, ex Livio, Iustino, Plutarcho, aliisque docet Ioh. rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 20. Quo facit locus Dionysii l. 1. Erat tum spelunca sub tumulo magna, denso [orig: densô] querceto [orig: quercetô] contecta, et sub petris profundi fonticuli, solumque rupibus contiguum, nemorosum ac frequentibus procerisque opacum arboribus. ibi ara [orig: arâ] dicata [orig: dicatâ] Deo more partrio [orig: partriô] sacra fecerunt, quae nostro [orig: nostrô] quoque tempore faciunt Romani mense Februario [orig: Februariô], post Brumam, nihil mutantes ex ritu pristino. Eundem cum Sole, apolline, ac Satane priscis fuisse, Georg. Hornius refert Histor. Philos. l. 1. c. 8. Cum enim hic nosset, inquit, Domini esse terram ac plenitudinem eius Psal. 24. v. 1. sub Panis schemate se hominibus colendum dedit: sub finem dein cap. ex fabula Panis ac Echus [orig: Echûs], Philosophiae origines aperit. Primum Idololatriae institutorem Pana fuisse, Clem. Alexandr. Admonit. ad Graecos asserit, inquiens: Athenienses autem, ne quis esset quidem Pan, noverant, priusquam eis diceret Philippides. merito ergo Daemonum cultus, quem alicunde cepisset, fons fuit stolidi vitii. Quod evidentius constat ex Livio, Probo, Pomponio Laeto, Lactantio, Natali Mythologo, Gyraldo, coeterisque Classicis. Simonides hunc Satyrorum Principem ac Patrem Atheniensibus in bello navali opem tulisse, Medosque profligasse [orig: profligâsse], cecinit his verbis,

*to\n trago/poun e)me\ *pa/na to\n *)/arkada, to\n kata\ *mh/dwn,
*to\n met' *)aqhnai/wn sth/sato *miltia/dhs2.
Arcada Capripedemque in Medos Pana locavit
Me pro Cecropiis gloria Miltiadis.

Hinc in bellis omnibus, magni momenti fuere [orig: fuêre] semper ab illo terro res, ut credebatur, hostibus in vecti: qua de re late pausan. in Phocicis, asserens Gallos, qui duce Arenno [orig: Arennô] Delphos accesserant praedaturi, fugatos a Deo Pane terroribus immissis, confectosque vicissim mutuis ictibus; quod idem Hannibali quoque, ad urbis Romae moenia accedenti, contigisse, Sil. italicus in Punic. narrat loc. cit. Vide Fortun. Licetum, de Lucernis l. 6. c. 17. ubi Lucernam Minervae Galvanianam explicat, et de lampade, qua [orig: quâ] Athenienses hoc suum Numen, inter alia, venerabantur, Cael. Rhodig. l. 11. Antiq. Lection. c. 27. uti de eius coronamento, ex pinu et ebulo, Car. Paschalium Coronar. l. 4. c. 2. et l. 6. c. 28. Inter Zeuxidis pictoris opera, Panis quoque mentio, apud Plin. l. 35. c. 9. Postea donare sua opera instituit, quod ea nullo [orig: nullô] satis digno [orig: dignô] pretio [orig: pretiô] permutari posse diceres, sicut Alcumenem Agrigentinis, Pana Archelao. idem ex marmore Romae fuit, in Septis, cum Olympo et Chirone ac Achille, quos capitali satisdatione fama iudicavit dignos, apud eundem l. 36. c. 5. etc. Plura hanc in rem, inprimis de Panos parentibus, Panos Aegyptii aetate, caprina facie ac cruribus, facieitem rubra, vide apud G. I. Vossium de Idolol. l. 1. c. 8. 12. 16. 27. et l. 2. c. 74. et 99. uti de schemate, cum quo pingisolitus, infra voce Pantomimus.

PANACEA fil. Aesculapii, ex pa=n et a)/kos2 dicta, ut ipso [orig: ipsô] nomine omnium morborum remedia promittat. Plin. l. 24. c. 4. Vide Voss. ibid. l. 4. c. 58.

PANACRA montes Cretae, Callimachus. Gentile Panacraeus, et Panacris, femin. gener. Panacron autem urbs Cypri, Gentile Panacreus, vel Panacrius.

PANACTOS Graece *pa/naktos2, locus Atticae, apud Stephanum, *ra/nakton, frou/rion *)attiko\n, o( *)androqi/wn e)n tri/th| *)atti/dos2. Harpocration, oppidum esse scribit, inter Atticam et Boeotiam situm, additque eius mentionem facere Thucydidem et Euripidem et Menandrum, unde pana/kteion, dictum origanum est, quod ibi plurimum naiceretur; sed et *pa/naktos2, pro Panacteo origano, absolute occurrit, ut *xa/luy, pro Chalybico ferro; *ma/gnhs2, pro Magnetico lapide etc. Vide Salmas. ad Solin, p. 1278.

PANAETIUS [1] Equitum Atheniensium Magister, apud Aristophan. Equit. Actu 1. Sc. 3.

PANAETIUS [2] Philosophus Stoicus, patria [orig: patriâ] Rhodius. Is fuit Scipionis praeceptor, quem in Aegyptum comitatusest; et Laelii saptentis amicus. Floruit A. 625. Urb. Cond. Suid. in Panaetio. Hunc imitatus est Cicero libris de officiis, ipso [orig: ipsô] teste, l. 3. c. 2. Panaetius igitur qui sine controversia de officiis accuratissime disputavit, quemque nos, correctione quadam [orig: quâdam] adhibita [orig: adhibitâ], potissimum secuti sumus, etc. Item primus in Siciliatyrannus, An. 140. Urb. Cond. Olymp. 42. apud Leontinos, Aristoteles l. 5. Polit. c. 10. et 12. Euseb. Chron. Factus est autem hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] tyrannus: cum leontini bellum adversus Megarenses gererent de finibus agrorum, Dux belli creatus, primum egenos et pedites adversus Mercatores atque Equites irritavit, quod illi longe deterrima [orig: deterrimâ] conditione in pugnis uterentur, hi vero commodissima [orig: commodissimâ]. Dein pro portis armorum numerum atque delectum habere in stituit: Equos aurigis traditos pabulatum ducere iussit. Sexcentos vera [orig: verâ] scutatos habens idoneos et expeditos ad eruptionem: horum principi numerationem armorum permisit. Ipse vero sub arbores captaturus umbram concessit, aurigisque persuasit, ut impetum in Dominos facerent. Illi conscensis equis incursionem in eos fecerunt, atque armis, quorum numerus habebatur, direptis, nudosatque inermes trucidarunt [orig: trucidârunt], atque scutati in eam caedem consen serunt, citatoque [orig: citatôque] cursu urbem occupaverunt et Panaetium Tyrannum constituerunt, Polyaen. l. 5. c. ult. Nic. Lloydius.

PANAETOLIUM quasi totam continens Aetoliam, mons Aetoliae altissimus, Plin. l. 4. c. 2.

PANAEUS pictor, Phidiae frater, pinxit praelium Atheniensium apud Marathonem factum, Plin. l. 35. c. 8. Induxit etiam in aede Minervae tectorium lacte et croco [orig: crocô] subactum. Idem l. 36. c. 23. sed ibi Pannaeus legitur.

PANAF vox Hebraea, quam Esaiae c. 6. v. 2: Chaldaeus Interpres, aliique passim Viri eruditi, de operimento capitis Seraphinorum sonantem, ad verecundiam eorum de im perfecto suo in DEUM affectu, et ad metum reverentialem, quo [orig: quô] astantes tantae Maiestati corripiebantur, referunt. Capitis enim obnuptio nota pudoris est, ut Brassicanus in Adagiorum farrag. scribit: quique verecundantur, faciem et caput operiunt, Theophr. in Character. Unde apud Plautum non uno [orig: unô] loco [orig: locô], frons perfricta ac inverecunda his signatur vocibus, Adeo nudo [orig: nudô] et aperto [orig: apertô] capite. Et in convivio Alcinoi Od. b. Ulysses canentem Demodocum audiens, prae verecundia caput operit: ut de iuvene illo, apud Arbitrum: de Socrate, apud Platonem in Phaedto: de Helena, apud A. Gellium l. 14. c. 9. et Q. Calabrum Paralipom. l. 14. nil addam. Ad sacra redeo: Et haec sine dubio causa, cur Hebraei, cum alibi, tum maxime in Templo, orationi vacantes, capita velaverint, caputiis operti; cuius ritus primus Auctor Moses creditur, ad rubi conspectum vocemque Angeli inde auditam, faciem abscondens. Nec multum abest, quod eum irtum Abulensis ad subiectionem et timorem refert; unde Apostolus 1. Corinth. 11. v. 10. capitis valamen potestatem vocat, quia timoris subiectionisque nota: Quae omnia non incommode Epiphanius haer. 80. ad CHRISTI capitis nostri obductionem transferens, Hebraeis illum non ita, ac nobis est, manifestum ac patentem fuisse docet, quam ob causam Mosis lecturi libros capita velaverint. Ita Anshelm. Solerius de Pileo Sect. 2. Sed deceptus is est, cum Panaf vult significare, operimentum capitis: cum Hebraea vox [gap: Hebrew] reddi debeat facies suas. Ita enim verba habent, [gap: Hebrew] , i. e. duabas alis operiehant facies suas, etc. Ioan. Buxtorf.