December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 546, image: s0546a

PANARUCANUM urbs Iavae insulae, in parte Orientali iuxta fretum Balambuanum, cum portu capaci. Vix 30. mill. pass. ab urbe Passarvano in Ortum, 60. a Balambuano in Septentrionem.

PANASSA Indiae intra Gangem oppid. Ptol. Pandasga Mercatori.

PANATHENAEA Erichthonius Vulcani filius Minervae festum instituit, et *)aqh/naia vasi dicas Minervalia, vocavit. Harpocration, *)/hgage de\ th\n e(orth\n o( *)erixqo/nios2 o( *(hfai/stou, kaqa/ fasin *(ella/niko/s2 te kai\ *)androtiw\n, e(ka/teros2 e)n prw/th| *)atqi/dos2 pro\ tou/tou de\ *)aqh/naia e)kalei=to. *pro\ tou/tou, h. e. ante Theseum. Ille enim omnibus Atticae populis in unam civitatem redactis, instauravit, et, ut inquit Plut. *panaqh/naia qusi/an e)poi/hse koinh/n. Pausan. in Arcadicis: *tou/tw| ga\r tw=| a)gw=ni *)aqh/naia o)/noma h)=n. *panaqh/naia de\ klhqh=nai/ fasin u(po\ *qhse/os2, o(/ti u(po\ *)aqhnai/wn e)te/qh suneilegme/nwn ei)s2 mi/an a(pa/ntwn po/lin. Suidas, *panaqh/naia, *)aqh\nh|sin e(orth\ e)pi\ tw=| u(po\ *qhse/ws2 ginome/nh| sunoikismw=|. *prw=ton u(po\ *)erixqoni/ou tou= *(hfai/stou kai\ *)aqhna=s2, u(/steron de\ u(po\ *qhse/ws2 sunagago/ntos2 tou\s2 dh/mous2 ei)s2 a)/stu. Sed Theodoretus l. 1. Graecanicarum affectionum, sive sermonum de Fide, eorum anthorem Orphea facit. Ceterum duplicia fuere [orig: fuêre], Magna, et quinquennalia; Parva et annua. Harpocration, *ditta\ *panaqhnai=a h)/geto *)aqh/nh|si ta\ me\n kaq' e(/kaston eniauto\n, ta\ de\ dia\ pentaethri/dos2, a/per kai\ mega/la e)ka/loun. Eadem totidem verbis Suidas. Verum auctor argumenti, quod orationi Demosthenis contra Midiam praefigitur, magna quinquennalia, sed parva triennalia, fuisse tradit: *dia/foroi para\ *)aqhnai/ois2 h(/gonto e(ortai/. e)n ai(=s2 h)=n ta\ *panaqh/naia, a(/per h)=n dipla=, mikra/te kai\ mega/la. *kai\ ta\ me\n mega/la kata\ pentaethri/da e)telei=to; ta\ de\ mikra\ kata\ triethri/da. Falsus igitur est Scholiastes Aristophanis in Face, ad hunc versum,

*kai/ soi ta\ me/gai) h(mei=s2 *panaqh/nai a)/comen.

*ou)x), inquit, w(s2 kai\ mikrw=n o)/ntwn tou=to/ fhsi, a)ll' au)/cwn th\n xa/rin. Dixi festum communiter ab omnibus Atticae populis actum, nam et singuli bovem mittebant instaurandis sacrificiis; hinc ea carnium copia, quae tantae multitudini in epulas sufficeret. Scholiastes Aristoph. in Nebulas, *)en toi=s2 *panaqhnai/ois2 po/leis2 e)/pempon bou=s2 o(/qen dayi/leia tw=n krew=n. Nec vero siccam fuisse viscerationem, argumento sunt pocula maximae capacitatis, et ut Athenaeus ait, *di/xoa kai\ mei/zona, h. e. duorum congiorum et maiora, quae ab eqdem hoc [orig: hôc] festo [orig: festô] *panaqhnai+ka/. In pompa senes olei ramum gestabant, quos ideo *qallofo/rous2 appellabant. Aristoph. in Vespis.

*ouke/ti presbutw=n o)/xlos2
*xrh/simos2 e)st' ou)d' a)karh=.
*skwpto/menoi ga\r a)\n en
*tai=sin o(doi=s2 a(pa/sais2
*qallofo/roi kalou/meq).

Cui muneri deligebantur senes, non ili quidem passi et rugosi, sed forma [orig: formâ] praestantes, et in ipso vergentis aetatis occasu vigorem aliquem ostentantes. Xenophon in Convivio: *)all' ou)de\ me\n toi tau/th| ge a)timaste/on to\ ka/llos2, w(s2 taxo\ parakma/zon, e)pei\ w(/sper ge pai=s2 gi/gnetai kalo\s2, ou(/tw kai\ meira/kion, kai\ a)nh\r kai\ presbu/ths2. *qallofo/rous2 de\ th=| *)aqhna=| tou\s2 kalou\s2 ge/rontas2 e)kle/gontai, w(s2 sumpaiomartou=ntos2 pa/sh| h(liki/a| tou= ka/llous2. Haec ille. Hisce ceremoniis Minervam oleae inventricem ostendebant: quo etiam spectat, quod olea [orig: oleâ] coronabantur Athletae, praemiique loco [orig: locô] vas olei accipiebant. Suidas, *kai\ o( nikw=n stefanou=tai e)lai/a| plekth=|. Scholiastes Comici, *ke/ramion e(lai/ou e)la/mbanon oi( nikw=ntes2. In hunc usum symbolam conferebant, quicumque oliveta possidebant: unde a)po\ tou= mei/resqai, i. e. dividere, ipsas oleas mori/as2 appellari tradiderunt. Aristophanis Schol. in Nebulis: *mori/ai, e)lai=ai e)klh/qhsan, dia\ to\ pa/nta a)/nqrwpon kekthme/non e)lai/as2 a)nagka/zesqai me/ros2 ti pare/xein ei)s2 ta\ *panaqh/naia. In eadem pompa circumferebatur peplum a virginibus contextum, in quo gesta Minervae depicta conspiciebantur. Meminit eius Euripides in Hecuba. Ad quem locum Scholiastes: *)/eqos2 h)=n e)n *)aqh/nais2 u(fai/nein ta\s2 parqe/nous2 th=| *)aqhna=| pe/plon, e)/xonta ta\s2 a)ristei/as2 th=s2 *qeou= polemikh=s2 ou)/shs2 kai\ a(/ kata\ *giga/ntwn e)pra/cato meta tou= *dio\s2. *(ufainon de\ e)n toi=s2 *panaqhnai/ois2. Comici Enarrator, Enceladum in peplo expressum ait, quem Minerva occidit: tw=| pe/plw| ene/grapto *)egke/lados2, o(\n a)nei=len *)aqhna=. Generatim Proclus in Timaeum Platonis *(o tw=n *panaqhnai/wn pe/plos2 e)/xei tou\s2 *gi/gantas2 nikwme/nous2 u(po\ tw=n *)olumpi/wn qew=n. Sed observabatur hic mos in magnis Panathaeis tantum, quae singulo [orig: singulô] quinquennio [orig: quinquenniô] celebrabantur. Plautus in Mercatore Frolog. v. 65.

Neque nisi quinto quoque anno posse invisere
Urbem: atque extemplo inde ut spectavissem peplum,
Rus rursum confestim exigi solitum a patre.

Harpocration quoque meminit *pe/plou tou= a)nagome/nou th=| *aqhna=| toi=s2 mega/lois2 *panaqhnai/ois2. Itaque non video, qua [orig: quâ] ratione possit excusari, quod in Scholiis Comici legitur ad Equites: *)epeskeua/zeto ou)=n o( pe/plos2 kaq' e(/kaston eniauto\n, kai\ e)pompeu/eto e)n toi=s2 *panaqhnai/ois2. Hic [orig: Hîc] praeterire nequeam ritum in peplo notabilem; quod scil. ei nomina bene de Rep. meritorum intexerentur Suidas, *nikh/santes2 *)aqhnai=oi pe/plon e)poi/hsan th=| *aqhna=|, kai\ a)ne/grayan tou\s2 a)ri/stous2 e)n au)tw=|. Eadem habet Aristoph. Scholiastes. Respexit hunc morem Virgilius, seu quisquis alius in Ciri:

Sed magno intexens, si fas est dicere, peplo,
Qualis Erechtheis olim portatur Athenis,
Debita cum castae soluntur vota Minervae,
Tardaque confecto [orig: confectô] redeunt quinquennia lustro [orig: lustrô].

Unde viros fortes et bono patriae natos, Aristophanes in Equitibus, appellat a)ci/ous2 tou= pe/plou. *lampadhdromi/as2 cum Promethiis et Vulcanalibus, Panathenaea communes habuerunt: nisi quod in his equites decurrerent. Plato l. 1. de Rep. *lampa\s2 e)/stai pro\s2 e(spe/ran a)f' i(/ppwn th=| qea=|. Et Xenophon in Convivio: *)=hn ga\r *panaqhnai/wn tw=n mega/lwn *(ippodromi/a. Hos ludos in veste tincta spectare nefas erat, uti constat ex Nigrive Luciani. Castellanus.


image: s0546b

Nic. Lloydius. Coeterum utraque mense Hecatombaeone iam affecto [orig: affectô], celebrata fuere [orig: fuêre], et lampadis certamen, quod iis certabatur, in Ceramico extra urbem sive in Academia peragebatur, cum in Piraeo illud vigeret, quod fiebat in Minervae honorem, Agebantur autem eadem in Minoribus, quae in Maioribus, si peplum excipias, qui in Maioribus tantum Panathenaeis inferebatur. Pompam ludosque tincta [orig: tinctâ] veste spectare, vetuit Lex: *)en tw=| tw=n panaqhnai/wn a)gw=ni mh\ e)cei=nai tw=| bapto\n e)/xonti i(ma/tion qewrei=n, Non licere in veste tincta Panathenaeorum pompam ludosque spectare: Qui secus fecerat, in ius rapiebatur ad Agonothetam, qui in eum antmadvertcbat, ut discimus ex Luciano in Nigrino. Sed nec peplum solum in Maioribus inferri, verum etiam Homeri carmina a Rhapsodis recitari moris erat, ex lege: *kaq' e(ka/sthn pentaethri/da *panaqhnai/wn ta\ tou= *(omh/rou e)/ph r(ayw|dei=qai, Panathenaeis maioribus Rhapsodi Homeri carmina recitent; quam Pisistrati filius Hipparchus tulit, ut testis est Lycurgus e)n tw=| kata\ *lewkra/tous2, Aelian. Var. Histor. l. 8. c. 2. etc. Hipparchum postea aemulatus est Aristoteles, de cuius Peplo vide suoloce [orig: locê]. Inferebatur vero Peplus Panathenaeis maxima cum pompa, prosequebantur enim Athenienses omnis ordinis, omnis aetatis, neque Athenienses tantum, sed et inquilini: et quidem mares cum ligonibus, feminae cum hydriis et umbellis. Qua de re lex exstat apud Harpocrationem, *tou\s2 metoi/kous2 e)n tai=s2 pompai=s2, au)tou\s2 me\n ska/fas2 fe/rein. ta\s2 de\ qugate/ras2 au)tw=n u(drei=a kai\ skia/dia, Inquilini in pompa [orig: pompâ] ligones ferant: eorumque filiae hydrias et umbellas. Quam scripsisse videntur Inquilinis Athenienses, circa belli Peloponnesiaci tempora, ubi Athenienses prospero [orig: prosperô] rerum suarum successu corrupti insolescere coeperunt; vide Aelian. Var. l. 6. c. 1. et plura de his apud Sam. Petitum Comm. in LL. Atticas l. 1. tit. 1.

PANATHENAICUM Hermaeum, Athenaeum, in vestigiis Hadriani Imperatoris Tiburtinae villae se invenisse, scribit Ligorius Antiquitatis peritissimus: quae quidem Gymnasia fuisse, ubi corpora exercerentur, existimat. Mercurialis vero loca vult esse, in quibusaut disciplinarum et aliarum Artium studiis opera dabatur, vel festa aliqua celebrabantur: et in specie in Panathenaico fuisse Panathenaea celebrata, contendit, l. 1. de Arte Gymnastic. c. 10.

PANCADE locus Palaestinae, apud quem Noradinum, opera Templariorum, Balduinus vicit, A. C. 1150. P. Aemilius l. 5.

PANCALE insula una Cycladum, quae et Amorgos. Steph.

PANCLERUM urbs Pedemontii, ad Padum fluv. 9. milliar. supra Augustam Taurin. in Meridiem, Savillanum versus totidem, sub Sabaudiae Duce; Pancalieri.

PANCARPUM vel PANCARPUS, Idem cum silva. Iac. Cuiacio, Franc. Pithoeo, et Is. Casaubono, qui ex panka/rpw| qusi/a| Atheniensium translatum esse nomen rati sunt ad alia, quae similiter ex variarum rerum miscella [orig: miscellâ] constarent. Sic enim et pa/gkarpon ste/fanon Aristeas dixit, coronam compositam ex omni fructuum genere, puta racemis, spicis, dactylis, malis multifariis, oleis ac coeteris similibus. Ita igitur et Pancarpum, ait Casaubonus, dixerunt [orig: dixêrunt] spectaculum venationis, quo [orig: quô] omnium generum bestiae exhiberi solitae; eidemque nugatur is, qui ad Martialis amphith. disputat de discrimine, inter Pancarpum et venationem direptionis, falsumque esse addit, quod idem scribit, a Gordianis primis exhibitam id genus venationem, cum iam Alagabalus, non nummos, vel bellaria, vel minuta animalia, sed boves opimos et camelos et cervos populo diripiendos obiecisse legatur, apud Lamprid. in Heliogab. c. 8. Secundum viros itaque eruditos hosce, Pancarpus et Silva idem fuerint, quod venationem amplissimam nominat Vopiscus in Probo c. 19. Silva autem haec ideo fuerit dicta, partim quod multiplicia animalium genera illa, quae in Circum vel Amphitheatrum inducebantur, imaginem silvae feris abundantis referrent; partim, quod multifariae arbores, ipsis evelli radicibus, atque in Circum vel Amphitheatrum inferriatque destitui solitae essent, ut expressam verae silvae speciem locus praeferret. Salmasio tamen longe aliud Pancarpum, aliud Silva: neque in Pancarpo silva vel ulla silvae species, nulla herbatica animalia, nulla animalium direptio, nulli qui diriperent populares: quemadmodum in silva nullae ferae, nulla cum bestiis hominum depugnatio, nulla bestiarum occisio. Ei itaque Silva dictum est venationis id genus ludicrae seu spectaculi, in quo omnia, quae producta erant animalia, diripiebantur a Populo, ab eo, quod totus Circus ad silvae speciem arboribus esset consitus: Nullae autem ferae, aut noxia, vel dentibus vel unguibus, animalia exhibebantur, in illo venationis ludicro, sed herbatica tantum, et quae rapi facile possent ab inermibus popularibus, viva enim diripiebantur. Cuiusmodi Gordiani fuisse silvam, discimus ex Iul. Capitolino c. 3. in qua cervi, ovesferae, equaeferae, tauri Cypriaci, onagri, ibides, damae etc. Pancarpum vero spectaculi genus appellarunt [orig: appellârunt], in quo homines mercede conducti cum bestiis depugnarent. Cassianus eollat. 5. c. 14. Ut fieri solet ab his, qui coram Regibus huius Mundi omnigenis congredi bestiis praemiorum contemplatione consuerunt [orig: consuêrunt], quod spectaculi genus vulgo Pancarpum nuncupatur. Hi, inquam, feras quascumque fortiores robore, vel Feritatis rabie conspexerint ditiores, adversus eas primae congressionis certamen arripiunt, quibus exstinctis reliquas, quae minus terribiles minusque vehementes sunt, exitu faciliore prosternunt. Vide quoque Iustinianum Novell. 105. ubi a)nqrw/pous2 eu)dokimou=ntastth=| to/lmh|, i. e. homines perditae ac desperatae audaeiae, quos audaces vocat Claudian. depugnasse [orig: depugnâsse] cum feris ait, in hoc ludi, genere, quod *monhme/rion quoque vocatum indigitat, eo quod ultra unius diei spatium non protraheretur. Idem ei nomen tribuitur in Leonis Philos. Epigr. Faciebant autem id homines illiauctoratiac mercede conducti, ut ex Cassiano constat et Cassiodoro l. 5. ubi Pancarpum multis describit, licet non nominet, Ep. 42. in cuius fine haec leguntur: Longum est per tot periculorum casus sermonibus evagari, sed apte iungendum est, quod ait de inferis Mantuanus, Quis scelerum comprendere formas: quis omnia pugnarum


image: s0547a

percurrere nomina possit? Sed vobis, quibus est necesse talia populis exhibere, largitate manus fundite praemia, ut haec miseris faciatis esse votiva. Quae postrema verba satis liquido patefaciunt, mercede ac praemio [orig: praemiô] invitatos in arenam descendisse eiusmodi audaces ac desperatos homines, ad bestias depugnandas. Porro Pancarpum in Amphitheatro, Silva in Circo edebatur, duravitque prius spectaculum usque ad posteriorum Imperatorum aevum, edi solitum a Con sulibus et Praetoribus, qui Magistratum inibant; cum Silva seu venationis illud ac direptionis ludicrum penitusab usu et consuetudine recesserit, sub iis: saltem nulla eius uspiam exstat memoria, et Iustinianus. Novell. d. omnia Spectaculorum genera, a Consulibus tum edi solita, commemorant, nusquam Silvae, Pancarpi vero meminit etc. Nec omittendum, Pancarpum melius, quam Pancarpus, illudque elliptice dici atque subintelligendum esse kunhge/sion: vocatum autem sic, ab omnigenis best iis, quae in illo spectaculo depugnabantur et occidebantur ab illis audacibus ac parabo/lois2, quos operam suam ad eas conficiendas locasse [orig: locâsse] diximus. Salmas. ad Capitolin. in Gord. loc. cit. In genere Pancarpum, Graece *pa/gkarpon, quidquid miscellum esset, et ex variis rebus contextum confarcinatumque, dictum est. Sic pa/gkarpon ste/fanon vocaruntcoronam [orig: vocâruntcoronam], ex vario florum genere factam: quo [orig: quô] nomine inscripserat Meleagar collectionem veter. Epigrammatum ex omnibus antiquorum Poetarum Epigrammatibus compilatam, in qua singulos Poetas, quos in illam compilationem innexuerat, singulis floribus perquam eleganter comparabat.

*mou=sa fi/la ti/ni th\n de fe/reis2 pa/gkarpon a)oida\n,
*)\h ti/s2 o( kai\ teu/cas2 u(mnoqe/tan ste/fanon;

Idem alio Epigramm.

*pa/gkarpo/n soi *ku/prioi paqh/rmose xeiri\ trugh/sas2
*pai/dwn a)/nqos2 e)/rws2 yuxata/thn ste/fanon.

*pagka/rpous2 iidem Graeci appellaverunt coronas, ex omni genere fructuum compositas, quibus columnarum frontes ornabantur: *)egka/rpous2 vocavit Vitruvius l. 4. c. 1. et cymatiis et encarpis pro crinibus dispositis, frontes ornaverunt. Ubi legit aliquando Salmasius pancarpis: sed idem deprehendit postea e)/gkarpos2. Sic pa/gkarpos2. Sic e)/gkarpon e)lai/an dicebant olivae ramum, ex omnigenis fructibus implexum, quem ante foros olim statuebant Athenien ses et quotannis renovabant: de quo ita Grammatici: *kla/dos2 h)=n e)lai/as2 e)ri/ois2 peplegme/nos2, e)ch/rthto de\ au)tou= w(rai=a pa/nta, Ramus erat olivae lana [orig: lanâ] implicatus, e quo omnia matura suspendebantur. Vide supra Iresione. Eiusmodi autem encarpos, quos in antiquis columnis et operibus ad ornamentum sculpere solebant Artifices, etiam pagka/rpous2 Graecis dictos esse, ex Aristea docet, idem Salmas. ubi supra At Pancarpia Corona, apud Festum, eadem cum florea. Vide supra.

PANCASTRUM locus Britanniae Insul. ubi Hengistus, ab Aurelio Ambrosio Britonum strenuo duce, praelio [orig: praeliô] superatus et interemptus est. A. C. 456. Polydor. Hist. l. 3.

PANCHAEA Insul. Arabiae Felicis in Oceano, ubi Fanum Iovis Triphylii, Diodoro. Item, Arabiae Troglodyticae pars, quae ostio sinus Arabici adiacet. Regio tota fere fructifera est, vini maxime et thuris abundans, quod praeter Arabiam nullis est terris. Regio thurifera, spectat ortum Solis aestivi, undique rupibus invia, et a dextris maris scopulis inaccessa. Silvarum longitudo est 30. milliar. German. Latitudo dimidium eius. Vide Voss. ad Melam. l. 3. c. 9. Virg. Georg. l. 2. v. 139.

Totaque thuriferis Panchaia pinguis arenis.

Idem Georg. l. 4. v. 379.

-------- Panchaeis adolescunt ignibus arae.

Ovid. Met. l. 10. v. 308.

Cinnamaque costumque suam, sudataque ligno
Tura ferat, floresque alios Panchaia tellus.

Claudian. l. 2. Rapt. Proserp. v. 81.

Quicquid thuriferis spirat Panchaia silvis.

De hoc ture capiendi Lucretius, Claudianus, Tibullus, Arnobius sub nominc odorum, ramorum, mercium, resinae. Ait primus l. 2. v. 417.

Araque Panchaeos exhalat propter odores.

Alter de 3. Consul. Honor. v. ult.

Indus ebur, ramos Panchaia, vellera Seres.

Tertius l. 3. El. 2. v. 23.

Illic, quas mittit dives Panchaia merces.

Quartus l. 7. Panchaicas ardere resinulas. Hic [orig: Hîc] mons Sina, qui et Oreb, in quo Moses legem accepit; Hic [orig: Hîc] Phoenix avis, Plin. l. 10. c. 2. et Sardonyx gemma. Nic. Lloydius.

PANCHARIS sive Baccaris, planta suaviter olens, e qua coronis plexis Vatum olim capita redimita, a virulentis linguis tuta credebantur. Virg. Ecl. 7. v. 27.

Aut si ultra placitum laudarit [orig: laudârit], baccare frontem
Cingite, ne Vati noceat mala lingua futuro.

Idem flos cum Cypri flore et croco, in somnum bibentes agebat, et miscebatur hederis, colocasiis, acantho, et amomo. Vide Car. Paschalium Coronar. l. 3. v. 12. et supra in voce Baccar.

PANCHARTA apud recentioris aevi Scriptores; quaevis charta seu diploma est. Sed et vulgo Panchartae dicuntur, Regesta chartarum seu Tabularia Ecclesiarum, apud Car. du Fresne Glossar,

PANCHATES nomen equi, apud Silium Ital. l. 16. v. 346. ubi ludos a Scipione in Africa celebratos memotat,

Proximus a primo distans, quantum aequore currus
Occupat ipse loci distans; sed proximus ibat
Astut Panchates, patrio frons alba nitebat Insigni et patrio pes omnis concolor albo.

Indicans, Asturicos equos vulgo macula [orig: maculâ] alba [orig: albâ] frontem insignitam habere. Indigitat autem, nomine Panchatis, totam quadrigam Iberi, secundi in illis Ludis agitatoris. Mox enim addit. v. 354.

Cinyphio rector cocco radiabat Iberus.



page 547, image: s0547b

Nempe ex more Circi, e quatuor equis unum velut palmae praecipuum auctorem numerare ac nominare consueverant Agitatores, eum videl. ex quo victoria potissimum pendebat: unde cum in his Scipionis Ludis quatuor Agitatores certarent, Cyrenus, Iberus, Durius et Atlas; in singulis recensendis quadrigis, non quatuor omnes, sed unum duntaxat, Poeta nominat: ubi de Cyrno, solum Lampona: ubi de Ibero, solum Panchatem, nominans. Funalis autem sinister, in agonisticis et Circensibus plurimum ad victoriam momenti afferebat, quia ad sinistram meta circumflectenda erat: et talis erat Panchates, v. 385.

---------- ---------- usque ad colla repente
Cornipedum protentus, et in capita ardua pendens
Concitat ardentem, quod ferret lora secundus,
Panchaten, vocesque addit cum verbere mixtas.
Tene Astur certante ferat quisquam aequore palmam
Erepto, consurge, vola. perlabere campum.

Ubi ex omnibus unum Panchatem urget et excitat, ad palmam, quia ferebat lora secundus, i. e. quia funalis erat sinisterior, Graecis a)ristero/zugos2. Vide Salmas. ad Solinum p. 896. et 898. ut et hic passim.

PANCHEA PANCHAEA seu PANCHAJA iuxta Diodorum, una est ex Insulis illis, quae in Indico Oceano contra Arabiam Felicem sitae sunt, thuris et myrrhae aliarumque odorum ferax. Philargyrus, Arabiae Felicis ipsius regionem facit, in qua templum Triphy lii Iovis: Servius, gentem esse Sabaeorum notat, sed nugantur illi Grammatici. Nulla enim Panchaia regio, in Arabia Felice. sed quod in hac Insul. ut in Arabia, tus nasceretur, inde Panchaiam partem vel gentem thuriferae esse Arabiae, prodiderunt. Vide Salmas. ad Solin. p. 549. et in voce Panchaea.

PANCHRESTUM Graece *pa/gxrhston, genus libi; quod qui conficerent, Panchrestarii dicti sunt: Suidae glu/kasma, item e)gxri/s2; Homero, *batranom. v. 39. xrhsto\n meli/twma; Latinis, Dulcium, Hieronymo Dulciamen. Hocenim Dulcium et haec dulcia, dixere [orig: dixêre] placentas vel liba. Glossae, Dulcium, plakou=nta. Hinc Dulciarii, plakounta/rioi. Vetus Interpres Iuvenalis Sat. 6. v. 202. mustacea dulcia interpretatur.

-------- -------- Mustacea perdas.

Solebant enim, inquit, antea per nuptias duleia recedentibus, erogare, pro apophoretis. Graeci glukanth=ras2 dixerunt; atque inde vox vetus Latinorum lucunter, pro dulcio vel placenta, etc. Vide Des. Heraldum ad Arnobium l. 2. Salmas, ad Lamprid. in Heliogabalo, c. 32. ut et supra in voce Dulciarius.

PANCIROLLUS Guido Regii Lombardiae natus, A. C. 1516. patre Alberto [orig: Albertô] ICto Ius docuit Patavii primum, dein Taurini, A. C. 1571. hinc vero, ob aeris intemperiem Patavium reversus, principem Iurisprudentiae sedem ibi obtinuit A. C. 1582. a duobus Pontificibus, Gregorio XIV. et Clemente VIII. ad Aulae Romanae limina, consultationis ergo, frustra invitatus. Obiit A. C. 1591. aet. 75. Scripsit, praeter Iuridica varia, De origine et auctoritate Equitum, Commentar, in Tertullianum, De Numismatis antiquis, De XIV. utriusque tam veter. quam novae Urbis regionibus. earundemque aedificiis tam publicis quam privatis: Thesaurum Variar. Lectionum in libb. III. digestum. Rerum memorabilium deperditarum et noviter inventarum Partes II. Commentarios in Notitiam Dignitatum utriusque Imperii, ultra Arcadii Honoriique tempora: De Magistratibus municipalibus et Corporibus Artificum libellum: Stimulos virtutum adolescentiae Christianae dicatos, Italice. Iac. Phil. Tomasinus Elogiis Viror. doctorum.

PANCRATES Poeta Alexandrinus, Hadriano Imperatori cum in Aegypto esset et Alexandriae versaretur, obtulit to\n r(odi/zonta lwto\n, lotum rosei coloris, eumque poetica [orig: poeticâ] adulatione dixit, tellurem tum nuper submississe, ex sanguine Maurusii leonis patum, quem in Libya Aegypto contermina [orig: conterminâ] ipse occiderat Adrianus: debere itaque eum florem *)antino/eion appellari. Quo [orig: Quô] Poetaeingenii et inventionis novitate delectatus Imperator, illorum numero eum ascribi iussit, qui in Musaeo alerentur: Hineque non flori solum nomen, sed et coronas ex eo plexas Alexandrini vulgo Antinaeas appellare coeperunt, ab Antinoo, Hadriani puero delicato. Vide Salmas. ad Solin. p. 976.

PANCRATIASTES quis olim dictus sit, insignis hic Aristotelis indicat locus Rhetor. l. 1. c. 5. circa fin. *)agwnistikh\ de\ sw/matos2 a)reth\ su/gkeitai e)k mege/qous2 kai\ i)sxu/os2 kai\ ta/xous2. *kai\ ga\r o( taxu\s2 i)sxuro/s2 e)stin, o( ga\r duna/menos2 ta\ ske/lh kai\ r(i/ptein pw=s2 kai\ kinei=n taxu\ kai\ po/r)r(w, dromiko/s2 o( de\ qli/bein kai\ kate/xein, palaistiko\s2, o( de\ w)=sai th=| plhgh=|, puktiko\s2, o( de\ a)mfote/rois2 tou/tois2, *pagkratiastiko\s2, o( de\ pa=si tou/tois2, pe/ntaqlos2, i. e. Agonistica autem corporis virtus ex magnitudine, et robore et celeritate componitur: Nam et celer fortit est: qui enim quodammodo crura proicere et velociter ac longe movere, Cursor: qui vero comprimere et continere, Luctator; qui percussione impellere, Pugil; qui autem utrisque his, Pancratiastes; qui vero omnibus his, Quinquertio est. E quibus verbis patet, eum qui simul in lucta et pugilatu valebat, Pancratiastem fuisse nuncupatum. Vide Hieron. Mercurialem de Arite Gymnast. l. 1. c. 14. et l. 2. c. 9. (ubt hoc [orig: hôc] nomine veros quoque Athletas fuisse indigitatos. ex Galeno de Alim. fac. l. 3. c. 2. docet; ) ut et infra, in voce Pancratium.

PANCRATIUM Graece *pagkra/tion, aliter Suida [orig: Suidâ] teste *pamma/xion, Pugilatui posterioribus temporibus accessit; inque eo pugnis et calcibus certatum est: Proin tertium quoddam exercitationis Gymnasticae fuit genus, ex lucta et pugilatu compositum. Quare Aristophanis Scholiastes, cum 8. enumerat gymnica certamina, uti peccat, cum non videt, sta/dion, di/aulon, do/lixon, o(plito/dromon, ad unam cursus exercitationem pertinere ita etiam errat, cum inter pa/lhn et pugmh\n, medium interserit pagkra/tion, quasi non ex utraque componeretur Gerh. Ioh. Voss. de Gymnastica c. 3. §. 85. In eo qui exser cebantur, adversarios et pugnis ferire,


page 548, image: s0548a

et comprimere et continere et deicere studebant. Nam Pugiles solis contendentes pugnis, numquam complicabantur; ut commendanda sit urbanitas Horatii, qui l. 2. Sat. 3. venuste admodum phreneticos, quod pugnis ministros et adstantes ferirent, Pugiles vocavit. Luctatores complicabantur et comprimebant, ut deicerent, sed pugnis minime percutiebant: At Pancratiastae utroque [orig: utrôque] utebantur, et tum etiam quacumque [orig: quâcumque] alia [orig: aliâ] ratione, ut dentibus, genibus, caleibus, talitris, denique toto [orig: totô] corpore, ut dixit Pausan. l. 5. adversarium vincere contendebant; atque in eo a Pugilibus differebant, quod illi pugnis strictis, hi digitis solum modo inflexis certabant. Quod significare voluit Galenus demotu museul. l. 1. *ei) de\ e(/kastos2 tw=n daktu/lwn kamfqh=|, to\ sxh=ma th=s2 xeiro\s2 ge/noito ma/lista toi=s2 e)n pagkrati/w| protetako/sin au)thn o(/moion, h. e. Sin autem unusquisque digitus flectatur, manus [orig: manûs] figura iis maxime similis evadet, qui ipsam in Pancratio protenderint. Talis enim manuum figura prehendendis adversariis, cui maxime studebant Pancratiastae, ut nomen quoque significare videtur, valde accommodata erat: quibus de causis pamma\xion, ut diximus, vocatum est Pancrutium, sicuti Plato Euthydemum pa/mmaxon vocavit, nec non ambobus difficilius certamen habebatur. Ob quod Galenus Epid. l. 6. ubi renibus affectis exercitationem commendat Hippocrates, sub rali exercitatione non debere Pancratium, ob magnitudinem laboris, intelligi credit: Plato quoque de LL. l. 8. mulieres solummodo post nubilem aetatem Pancratio exerceri consulit. De specie quadam Pancratii loquutus videtur Galenus, quando in Comm. super libellum de salubri diaeta scribit, Gymuastas fere quos impugnare solebant, constituisse inter exercendum prosa/ptessqai kai\ swmatomaxei=n, ut iungerentur et toto [orig: totô] corpore certarent, sed nudi ac sine complexu. Panaetius quoque apud A. Gellium l. 13. c. 27. Pancratiastarum gestus et lusus hunc in modum depiuxit: Ut sunt Athletarum, qui Pancratiastae vocantur; Nam sicut illi ad certandum vocati proiectis alte brachiis consistunt, caputque et es suum manibus oppositis, quasi vallo [orig: vallô], praemuniunt, membraque eorum omniae, priusquam pugna mota est, aut ad vitandos ictus cauta sunt aut ad faciendos parata etc. Fuisse hanc exercitationem ex his, quae in Gymnasiis peragebantur, perspicue significat Propert. l. 1. Eleg. 13. v. 8.

Et patitur duro vulnera Pancratio:

Et quidem in Gymnastica Athletica ac Bellica multum valuisse, vel hinc patet, quod ludis ac certaminibus usque adeo Pancratiastarum spectaculum oblectaverit, ut et Nobiles illud subire neutiquam recusarent. Hinc Phrynon, Atheniensium Dux, Pancratiastes clarissimus fuit, quem Pittacus Mitylenaeus teste sub clypeo latente involutum superavit, Autolycus item, ob Pancratii gloriam, in loco Prytanei dignissimo Athenis statuam meruit. In specie Pancratium volutatorium, species luctae erat, in qua certantes humi prosternebantur, atque ibi invicem, seque mutuo convolventes, alter alterum sibi supponere nitebantur: quemadmodum clarissime monstrant nummi cuiusdam Sallustii Auctoris, qui sub Valentiniani et Placidiae Augustae Principatu, Africae regno [orig: regnô] vi occupato [orig: occupatô], ludos similes, aliosque ob victoriam edidit: Exhibet illos Hieron. Mercurialis de Arte Gymnast. l. 2. c. 8. Atque de hac exercitatione forte Aristoteles verba fecit, l. de comm. animalium gressu, ubi nullum erectum et stantem continenter et tuto incedere posse demonstrat; quia perinde se moveret, ut Palaestritae, qui per pulverem in genua subfidentes procurrunt. Martialis quoque, cum l. 14. Epigramm. 201. cui Palaestrita titulus, canit,

Non amo qui vincit, sed qui succumbere novit,
Et discit melius th\n a)naklinopa/lhn.

Anthyllus item apud apud Oribasium Collectan. l. 6. c. 27. ubi lectam super pavimentum illud vocat. Sed aliud etiam pugnae genus apud Veteres Pancratii venit nomine, quod adversus bestias committebatur, de quo vide Cassianum l. collat. 5. c. 14. Dictum vero vult Pancratium Budaeus in Annotat. minor. quod advocatis omnibus corporis viribus omniumque nervorum contentione transigeretur; vide quoque P. Fabrum Agonist. l. 1. c. 19. At Salmas. quod ex pugilatu et lucta compositum genusagonis esset, in quo artis fuisse, ut vincerent velut in terram cadentes ac resupinantes sese, adeo que circa kulismou\s2, volutationes, et nexus humi explicandos et implicandos, u(ptiasmou\s2 et xamai\ tro/pous2 vocatos Scholiastae Theocriti, plurimum versatos Pancratiastas, neque proin duo genera Pancratii, sed unum, Volutatorium scil. fuisse, docet. Et quidem in lucta, quam o)rqopa/lhn Graeci dixere, quod a stantibus et erectis perageretur, ter deiectum ab adversario, pro victo habitum: in Pugilatu vero et Pancratio, ad a)pago/reusin neque certatum esse, donec scil. alter animum despondisset, addit, ad Solin. p. 290. In Pancratio itaque qui satis bene pugnis depexi erant, ut graviora evitarent, manum demittebant. Nempe contraria signa erant porrectio manus et demissio: de quarum illa Papinius Theb. l. 6. v. 663.

Promisere [orig: Promisêre] manus ----

Hanc vero adeo aversati sunt Spartani, ut apud illos Lege vetitum esset, ne foris, ubi illa demissio obtineret, Pugilatu aut Pancratio [orig: Pancratiô], vel caestibus certarent. Hinc nec Sapientibus, nec Alexandro M. certaminis huius magna dignatio fuit: itaque alia quidem hunc edi iussisse, illud non item, refert Plut. in eo. Primus vero Olympiae victor fuit Hercules, a quo Olympiaci Ludi Pelopi, avo suo materno, fuerunt consecrati, ut Hyginus, Solinus, aliique Auctores sunt, vide iterum Voss. loc. cit. §. 86. --- -- 90. et supra voce nexus: infra Pygmachi. Adde Car. Paschalium Coronar. l. 7. ubi de Ludis Graecorum sacris, seu Gymnicis. Simulacrum pancratiastarum ex aere, inter opera Myronis praecipua, habes apud Plin. l. 34. c. 8. Sed et sequiorem sexum, praeter ea quae supra apud Spartanos, non pugilatu solum et caestu, verum et Pancratio [orig: Pancratiô] decertasse [orig: decertâsse], tradunt Xenophon de Rep. Laced. Plut. in Lycurgo,


image: s0548b

Vetus Poeta apud Ciceronem Tuscul. 2. Claudian. de Manlii Cons. et Propert. l. 3. Eleg. 13. v. 1. ubi ista habet, de variis Spartanarum exercitationibus:

Multa tuae, Sparte, miramur iura Palastrae,
Sed mage Virginei tot bona Gymnasti.
Quod non infames exercet corpore ludos,
Inter luctantes nuda puella viros.
Cum pila veloces fallit, per brachia iactus,
Increpat et versi clavis adunca trochi:
Pulverulentaque ad extremas stat femina metas,
Et patitur duro [orig: durô] vulnera Pancratio [orig: Pancratiô]:
Nunc ligut ad caestum gaudentia brachia loris,
Missile nunc disci pondus in orbe rotat.
Gyrum pulsat equis, niveum latus ense revincit,
Virgineumque cavo [orig: cavô] protegit aere caput.

PANDA [1] Dea a Romanis in summa veneratione habita, sic dicta, quod pandat, i. e. aperiat viam. Fanda item dicta Dea Pacis, a pandendis seu aperiendis Urbis portis, ut cnset Turnebus. Aliam tamen sententiam adfert Arnob. l. 4. advers. Gentes, qui et Panticam appellaram scribit: Quod T. Tatio, ut Capitolinum capiat collem, viam pandere atque aperire, permissum est, Dea Panda est appellata, vel Pantica. In Glossis Philoxeni est: Panda, *ei)rh/nhs2 qeo/s2. Apud Varronem l. 1. de vita pop. Romani, Aelius hanc Deam eandem putat cum Cerete, dictamque a pane dando. Varronis verba nobis servavit Nonius, in verbo Pandere, ubi refert: Hanc Deam Aelius putat esse Cererem; sed quod ei, qui in Asylum confugisset, panis daretur, esse nomen fictum a pane dando Pandere, quod est aperire. Verum pando non est a panem do, et more suo [orig: suô] ludit Varro, cum Aelii sententiam in medium adferat, eamque probare videatur. Neque Panda est Ceres, cum aperte ipse Varro eam a Cerere diversam faciat his versibus apud Gellium l. 13. c. 22.

Ted' Anna Perenna, Panda, te Lato, Pales,
Nerienes, et Minerva, Fortuna, ac Ceres.

PANDA [2] Merciorum Rex, a quo victus praelio [orig: praeliô], caesusque Oswaldus. Northumbriae Rex: cuius frater Oswinus tandem Pandam, publicis supplicationibus indictis, superavit: eiusque regnum suo adiecit. A. C. 642. 655. 658. Beda Hist. Ang. Polyd. l. 14.

PANDA [3] oppid. non procul. ab Alexandria, quod est Sogdianorum. Plin. l. 6. a. 16. Vide Drepsa.

PANDA [4] fluv. Siracis. Tacit. l. 12. Annal. c. 16.

PANDAE Indiae populi qui cum Deriade contra Bacchum pugnaverunt; hi soli reguntur feminis. Steph. Pandaeam, *pandai/h, regionem eorum vocat Arrianus, ab Herculis filia Pandaea, quam unicam in ea regione habuit, cum multos ibi filios generasset [orig: generâsset]. Arrianus in Indicis, *kai\ tou/tw| a)/rsenas2 me\n pai=das2 pollou\s2 ka/rta gene/ssqai e)n th=| *)indw=n gh=|, qugate/ra de\ mounogene/hn, ou)/noma de\ ei)=nai th=| paidi\ *pandai/hn. An iidem cum Padaeis Herodoti l. 3. *)/alloi de\ tw=n *)iidw=n pro\s2 h)w= oi)ke/ontes2 tou/twn *noma/des2 ei)si\ krew=n e)destai\ w)mw=n, kale/ontai de\ *padai=oi, Alii autem Indorum, versus Auroram habitantes --crudas carnes devorant, vocanturque Padaei. Et Tibulli, l. 4. Epigr. 1. v. 250.

Impia nec saevis celebrans convivia mensis,
Ultima vicinus Phoebo tenet arva Padaeus?

Ita omnino videtur Salmasio ad Solinum p. 925.

PANDAMA filia in India, ab Hercule adoptata, cui attribuit partem Indiae Meridionalis ad mare vergentem, populumque subiectum in 365. vicos seu pagos distribuit, quottidie uni duntaxaxat pago regio tributo imperato. Vide Polyaen. l. 1. c. 3. n. 4.

PANDANE porta Romae a pandendo dicta, quod semper pateret ad res, quae in urbem ierebantur. Eadem dicebatur Libera a libertate.

PANDANORUM regio Indiae citerioris Ptol. Hanc Niger putat Oxydracarum esse.

PANDARIA vel, et melius, Pandataria, Plinio l. 3. c. 6. et Solino, c. 8. Pandateria Tacito, l. 1. Annal. c. 53. inful. parva maris Tyrrheni in sinu Puteolano, Palmariae et Pontiae finitima, ab eis in ortum ante Caietam recedens, inde 250. stad. distans. In hanc Insul. Domitianus Imperator Flaviam Domicellam, Flavii Clementis patruelis sui uxorem, quod Christianismum cum marito amplexa esset, relegavit. A. C. 95. Euseb. l. 3. c. 17. Ioh. Xiphilinus, Hieron. Baudrando nunc S. Maria, versus oram Latii est, 8. milliar, a Pontia Insul. in Ortum, 18. a Tarracina in Meridiem; sed 30. circiter a sinu Puteolano in Occasum pendet ex provinc. Terrae Laboris, regni Neapolitani. Palmaria autem, omnium Occidentalior, prope Pontiam Insul. Palmaruola hodie dicitur. Erantque olim omnes illae Infulae seu scopuli Monachis repleti.

PANDARIDAE apud Dionysium, in scriptis codd. pro Gangaridae, populi sunt citeriorem Hypanis ripam incolentes, de quibus vide Salmas. ad Solin. 992. et 993. ut et in voce Gangaridae.

PANDARUS [1] Lycaonis fil. Homer. Il. d. iussu Minervae certamen Menelai et Paridis iactu teli diremit. Virg. Aen. l. 5. v. 495.

Tertius Eurytion, tuus o [orig: ô] clarissime, frater,
Pandare; qui quondam iussus confundere foedus,
In medios telum torsisti primus Achivos.

Lloydius. Pinarensibus, Lyciae populis infra Cragum, in veneratione fuisse, testatur Strabo l. 14. *palaio\s2 h(/rws2, Antiquus heros, dicitur Eustathio, ad Il. d. vide Gerh. Ioh. Voss. de Orig. et Progr. Idolol. l. 1. c. 21.

PANDARUS [2] Alcanoris Idaei fil. una cum fratre Bitia a Turno interfectus. Virg. Aen. l. 9. v. 735.

---------- Tum Pandarus ingens
Emicat, et mortis fraternae fervidus ira [orig: irâ]
Effatur, etc.



image: s0549a

PANDATES gazae custos regiae; sub Artaxerxe. Nepos Datame. c. 5.

PANDECTA Graecum nomen, sic dictum quod omnia comprehendat; Graece *pande/kths2: in numero plur. Pandectae, *pande/ktai quasi dicas, Omnium rerum receptacula, variorum olim librorum tituli fuere [orig: fuêre]. Et quidem *pande/kthn, masculino [orig: masculinô] genere et numero singulari in Digestorum Inscriptione legendum nonnulli existimant, quorum opinionem firmat Harmenopulus l. 1. Epit. 1. *(/usteron de\ o( basileu\s2 *iou\stiniano\s2 ta\s2 polla\s2 e)kqe/seis2 tw=n no/mwn e)n penth/konta bibli/ois2 dia\ sofw=n a)ndrw=n spoudai/ws2 sugh/gage. a(\ kai\ *di/gesta h)/toi *pande/kthn, w(s2 pa/ntwn diktiko\n tw=n no/mwn e)ka/lesen. Postmedam vero Imperator Iustinianus multas expositiones illas Legum, in quinquaginta libros, Sapientium viroram opera [orig: operâ], diligenter collectos digessit: et proin Digesta seu Pandectam, utpote omnes Leges continentem, vocavit. Sunt tamen qui Pandectas magis probent, quo [orig: quô] titulo [orig: titulô] quondam inscriptos a Veterib. libros Plin. docet, Praef. Histor Natur. inquiens: Iam Musae, pande/ktai, e)gxeiri/dion, leimw\n, pinaki/dion, etc. Et certe Tullii Tironis, qui M. Ciceronis alumnus ac libertus fuerat, Pandectarum, meminit Gellius l. 13. c. 9. Tullius Tiro --- libros --- de variis atque promiscuis quaestionibus composuit. In his esse praecipui videntur, quos Graeco [orig: Graecô] titulo [orig: titulô] *pande/ktai inscripsit, tamquam omne verum atque doctrinarum genus continentes. Dorothei Pandectae citantur, a Clem. Alexandrinol. 1. Strom. etc. Quorum exemplo [orig: exemplô] Veteres Iurisconsulti, Volumina ius continentia Digestorum, et Iustinianus Imperator, sive, quibus id commiserat, Volumen, quod omnes legum disputationes ac decisiones continet, Pandectarum quoque nomine vocavere [orig: vocavêre]: qua de re Imperator l. 20. §. omnia igitur C. de Vet. Iur. enucleando, ita loquitur: Nomen libris L. imposuimus Digestorum seu Pandectarum, qui omnes disputationes et decisiones in se habent legitimas, et quod fuit undique collectum, hoc in sinus receperunt, in centum quinquaginta pene milia versuum totum opus consummantes. Notabant autem Graeci Pandectas per p. cum accentu circumflexo, unde facili litura [orig: liturâ] Latinorum ff. quo [orig: quô] Digesta seu Pandectae illis signantur, ortum, sed hac de re vide plura apud Anton. Thysium IC. Notis ad A. Gellii Praefationem ad Noctes Atticas, ubi ad exemplum Plinii istiusmodi Inscriptionum festivitates false deridet Gellius, et supra in voce Digesta, nec non aliquid ubi de Literis Pisanis, et infra voce Polyhistor.

PANDELETUS Sycophanta quidam Athenis, litigiosus, malitiae nomine traductus a Comicis, de quo vide pluribus Scholia in Aristoph. Nubes Act. III.

PANDEMUS meretriculae cuiusdam nomen, Cael. Rhodig. l. 14. c. 4.

PANDION [1] I. Athen. Rex V. Erichthonii Athenarum regis, filius, in regno patri successit. Apollodorus l. 3. *)erixqoni/ou de\ a)poqano/ntos2, kai\ tafe/ntos2 e)n tw=| teme/nei th=s2 *)aqhna=s2, *pandi/wn ou)ba/sileusen. Fuisse autem regem quintum Eusebius testatur: *)aqhnai/wn e)basi/leusen pe/mptos2 *pandi/wn. Sub eo tanta fuit frugum vinique copia, ut Cererem et Bacchum in Attidem tunc venisse sinxerit Poetarum audax licentia. Sed felicitas tanta mox non exiguo [orig: exiguô] in fortunio [orig: fortuniô] interpolata est. Nam cum illi filiae fuissent Procne et Philomela; priorem Tereo Thracum regi, cuius ope Ponti regem profligaverat, uxorem dedit; qui postea et Philomelam violavit, praetextu visendae sororis a patre abductam, uti postea videbimus in Philomela, et Procne. Pandion autem filiarum casu acerbissime afflictus, nimio [orig: nimiô] animi maerore vitam finiit, an. regni 40. Euseb. in Chron. Ovid. Met. l. 6. v. 675.

Hic dolor ante diem, longaeque extrema senectae
Tempora, Tartareas Pandiona misit ad umbras.

Idque, anno [orig: annô] regni sui quadragesimo [orig: quadragesimô], testibus Eusebio [orig: Eusebiô] ac Hieronymo [orig: Hieronymô]. Vide plura de eo apud Meurs. De Reg. Athen. l. 2. Addo saltem, eius tempore Minaem primum regem in Apolonia sedes fixisse, et Ferrum repertum esse in Ida ab Idaeis Dactylis, ex Marmore Arundel. In Bithyniam vero venisse Phoenicem, ex Eusebio, circa tempus Iosuae introducentis populum in terram Canaan. Ei successit Erechtheus. Hinc Pandionius pro Attico. Ovid. Met. l. 15. v. 430. ut vulgo habetur,

Quid Pandioniae restant, nisi nomen, Athena.

Lucanus de Pallade, l. 3.

Et Pandionias quae cursu protogit arces.

Nic. Lloydius.

PANDION [2] II. Cecropis II. Athenarum Regis fil. qui patri suo in regno successit. Hieronym. Atheniensibus regnavit Pandion alter. Regnavit ann. 25. successore Aegeo fil. Sub eo *kaqarmo\s2 prw=ton e)ge/neto, Lustratio primum et Lycaea in Arcadia instituta sunt. Epochae marmoreae, apud Ioh. Marshamum Canone Chron. ad Sec. X. ubi et de Lustratione pluribus agit. Vide Meurs. de Reg. Athen. l. 2. c. 15.

PANDION [3] Rex Indicus tempore Augusti Caesaris. Strabo l. 15.

PANDION [4] Rex Nelcyndae, tempore Plinii, vide supra Nelcynda.

PANDIONIS Graece *pandioni\s2, una ex XII. Reip. Atheniensis Tribubus, cui a Pandione Rege nomen. Eius 10. populos recenset Franc. Rossaeus Archaeolog. Attic. l. 1. c. 6.

Populi seu *dh=moi Tribus Pandionidis.

Augele. Cydathenaeum. Citharum. Myrrhinus. Oa vel Oeis. Paeania superior. Paeania inferior. Phegaea. Probalinthus. Stiria.

Vide supra, voce Demarehi et infra voce Tribus.

PANDOCHEUM Graece *pandoxei=on, proprie stabulum est seu diversorium. Veter. Glosse, Stabidum, i(pposta/sion, o)nosta/sion,


page 549, image: s0549b

pandoxei=on. Stabulum autem non solum significare receptaculum equorum et iumentorum, sed etiam pro caupona, diversorio, ac hospitio accipi, discimus ex Appuleio Miles. 1. Tertulliano Apologet. c. 42. Cypriano l. 3. Ep. 13. Augustino Tract. 41. in Ioann. Aliis. Unde Stabularius, caupo, apud Senec. de Benef. l. 1. c. 14. Atque hoc [orig: hôc] sensu vox *pandoxei/ou occurrit Lucae c. 10. v. 34. de eo, qui in latrones inciderat, h)/gagen au)to\n ei)s2 pandoxei=on. Vide Cl. Suicerum Thesaur. Eccl. in hac voce, uti hic [orig: hîc] passim, in vocibus, Copa, Hospitium, Stabulum. De Pandocheorum vero extorsionibus coercitis, lege memorabili Ferdinandi Catholici et Isabellae, Castellae ac Aragoniae Regum, vide Damianum Goes in Hispan. etc. Affine Pandocheo, Coenotrophium est, qualia, pro usu promiscuorum, sicut Xenodochia, Gerontocomia, Orphanotrophia aliaque, pro usu peregrinorum, senum, orphanorum etc. in specie, primus instituisse legitur Hircanus Iudaeorum Princeps, apud Hegesippum, vide suo [orig: suô] loco [orig: locô].

PANDORA [1] Hosiodo fingitur prima mulier a Vulcano Iovis iussu fabricata, quam singuli dii donis suis ornaverunt, unde et nomen suum sortita est, teste Hesiodo [orig: Hesiodô] in *)/erg. v. 80.

-------- *(/oti pa/ntes2 *)olu/mpia dw/mat' e)/xontes2
*dw=ron e)dw/rhsan. -------- --------

Pallas enim sapientiae donum ei contulit, Venus formae, Apollo Musices, Mercurius eloquentiae. Hunc postea cum pyxide clausa missam fuisse tradunt ad Epimetheum, (quia humano generi male cupiebat Iuppiter, ob Promethei audaciam, qui ignem e caelo furatus ferulae inclusum detulerat in terras) qui illa [orig: illâ] recepta [orig: receptâ], et pyxide aperta [orig: apertâ], cui omne malorum genus inerat, terram morbis calamitatibusque replevit. Pandorae nomine Naturam repraesentari, docent Mythologi. Vide Pausan. in Attic. Al. Rossaeum, in Mystagogo Poetico, etc. Item mater Deucalionis, a qua Thessalia Pandora dicta est. Est et nomen vel epitheton Terrae. Hesych. *pandw/ra, h( *gh=, o(/ti ta\ pro\s2 to\ zh=|n pa/nta dwrei=tai, a)f' ou(= kai\ zei/dwros2. Nic. Lloydius.

PANDORA [2] filia Erechthei Atheniensium Regis, quae una cum Protogenia sorore, ingruente Boeotio [orig: Boeotiô] bello [orig: bellô], se pro patriae salute ultro immolandam praebuit; quod factum est in pago Hyacintho, unde et virgines Hyacinthides sunt cognominatae.

PANDORAE Indorum populi qui degunt in convallibus. Vivunt annos ducentos; in iuventute sunt candido [orig: candidô] capillo [orig: capillô], in senectute vero nigro [orig: nigrô].

PANDOSIA urbs gemina: una Brutiorum (licet Strabo in finibus Lucaniae reponat) in monte, apud praeterfluentem Acheruntem fluv. vetustissima, olim Regum Oenotriae regia, Strab. l. 7. dein Platae ensium colonia fuit, Scylax: capta, cum Cosentia, a Romanis. Vide Liv. l. 10. et excisa, apud opidulum vulgo Castel Franco, quod, teste Barrio, locum tenet Pandosiae, in territorio Consentino, inter Confentiam et Mont. Altum 6. mill. pass. circiter. Hic [orig: Hîc] Alexandes, rex Epiri, ab oraculo delusus (cum, quae Pandosia sibi fatalis esset, haud praemonitus fuisset) Tarentinis opem fcrens a Brutiis obtruncatus est. In nummis legimus *p*a*n*d*w*s*i*e*w*n. Altera in Epiro ad fluv. Acherontem quoque, ubi Pandosia lacus, teste Plinio [orig: Pliniô] l. 4. c. 1. in Cassiopeae et Thesprotiae confinio, in ipsa Thesprotia.

PANDROSOS filia Cecropis Atheniensium Regis, soror Aglauri, et Herses. Ovid. Met. l. 2. v. 737.

Pars secreta domus [orig: domûs] ebore ac testudine cultus
Tres habuit thalamos, quorum tu, Pandrose, dextrum,
Aglauros laevum, medium possederat Herse.

Lloyd. Mater Ceryci fuit et, post obitum, divinis honoribus Athenis culta, non minus ac reliquae duae sorores, uti ex Athenagora in Legat. docet Voss. de Orig. et Progr. Idolol. l. 1. c. 13.

PANDULPHUS cognomine Masca, Pisanus, Cardinalium numero a Lucio 3. A. C. 1182. ascriptus est. Historiae Paparum auctor. An idem cum eo, qui, in epitome hist. Siculae Felini, dicitur Chronicum Damasi continuasse? Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 53. Onuphr. et Ciaccon. in vita Pontif. Auberius Hist. Cardin. Eisengrien, etc.

PANDURA seu PANDURIUM, aliter apud recentiores, aliter apud veteres Scriptores accipitur, Panduram enim vetustiores trichordum appellavere [orig: appellavêre], vocemque ipsam acceptam tulere [orig: tulêre] Assyriis. Pollux, *tri/xordon de\, o(/per *)asso/rioi pandou/ran w)no/mazon Trichordum autem (i. e. organum tribus nervis constans) quod Assyrii Panduram vocabant. Nempe Chaldaicum erat inventum, nomenque adeo ipsum barbarum: cuius tamen vestigium in lingua Chaldaeorum aut Syrorum nullum se agnoscere, faretur Casaubon. Graecis Latinisque Grammaticis aliam etymologiam comminiscentibus, more suo [orig: suô]. Hinc vetus Interpres Horatii: A Pane et fistula et to\ pandh/rion inventum celebratur: contentio illa de canendi gloria, inter Pastores; ut:

Pan primus ealamos cera coniungere plures
Constituit, etc.

Quibus proin auctoribus pa/ndoura vel pa/ndwra vel pa/ndoros2 aut pandouri\s2 (tot enim modis dicitur) ita nominata esset, quasi pandhri/s2 etc. Isidor. vero Panduram inter e)/mpneusta organa recenset: Secunda divisio, inquiens, organica est, in iis quae, spiritu inflante completa, in sonum vocis animantur, ut sunt tubae, calami, fistulae, organa, panduria et iis similia instrumenta. Idem, Pandorius ab inventore vocatus etc. ubi Pandorius dixit Isidor. pro Pandurius, et Pandarius pro Pandurium. Graece enim to\ pandou/rion, de quo Virgilium Ecl. 2. v. 32. modo vidimus. Recentiores itaque id Panduram et Pandurium apparet nominasse [orig: nominâsse], quod Veteribus erat fistula ex septem calamis compacta, quam khrode/tan su/rigga, cera [orig: cerâ] compactam fistulam Euripides, quamque per septem discrimina vocum obloqui, dixit Poeta, quamque adeo sic describit Poeta.

Fistula, cui semper decrescit arundinis ordo.

Atque sic fistulam eiusmodi, quae plures calamos iunctos et


page 550, image: s0550a

ordine decrescentes haberet, Pandurium Panduramque: sed fistulam vocare coeperunt, quae una [orig: unâ] tantum arundine constaret. Quod discrimen aperte indicat Martian. Capella: Rerum per medium, quidam agrestes canorique Semidei, quorum Hircipedem Pandura, Silvanum arundinis enodis fistula sibilatrix, rurestris Faunum tibia decuerunt. Quis enim hic ille Hircipes, nisi Pani, cui tribuitur su/rigc? Eam igitur su/rigga Panduram nominat Martianus. Et alibi, Tibiae per Tritonidem nostri comitem et Marsyam Lydum sonuerunt, calamos Maryandini et Aones in laudes inflavere [orig: inflavêre] caelestium, Panduram Aegyptros attentare permisi. Graecis antiquis ignotum organon aut nomen certe Pandurae, priori significatu. Meminit inter Romanos Pandurae primus Varro et post illum Graeciae Latini multi. E lauro, quae ad mare nascitur, factam describit Eustathius, id quod sumpsisse videtur ab Athenaeo l. 3. Inde Pandurizare, apud Ael. Lamprid. in Heliogabalo, c. 32. Ipse cantavit, saltavit, ad tibias dixit, tuba [orig: tubâ] cecinit, pandurizavit, organo [orig: organô] modulatus est. Vide Salmas. ad locum, Caspar. Bartholinum de Tibiis Veter. l. 3. c. 6. supra ubi de Fistula, et infra voce Sibilare.

PANE madidô faciem linendi mos delicatioribus olim in usu, indigitatur Suetonio in Otton. c. ult. Fuisse traditur --- munditiarum paene muliebrium --- Quin et faciem quottidie rasitare ac pane madido [orig: madidô] linere consuetum: idque instituisse a prima lanugine, ne barbatus unquam esset. Fiebat is ex oryza aut fabis; ut apud Medicos in psilothrorum compositione legere est. Item ex farina siliginea. Iuvenal. Sat. 6. v. 472.

------ coctaeque siliginis offas
Accipit, et madidae, facies dicetur an ulcus?

Vide supra passim, inprimis verbo [orig: verbô] Oblinere.

de PANE Sortes memorantur Can. 4. Concilii Autissiodor. Non licet ad --- Sortes, quas Sanctorum vocant, velquas de ligno, aut de Pane faciunt, adspicere: sed quaecumque homo facere vult, omnia in nomine Dei faciat. Ubi an intelligatur Panis benedictus, ut vocant; an Eucharistici reliquiae; ar dius singulari modo [orig: modô] ad id negotii consecratus, non adeo liquet. Id certum, huiusmodi Pani nimium ab istiusmodi hominibus tributum, creditumque vim quandam illi et virtutem divinam inesse, ac propterea Deum sortes tales, praesertim orationibus, ieiuniis, aliisque praemissis, caelitus dirigere, Ant. van Dalen de Oraculis Dissertat. II. quem errorem, praefatum Con cilium hoc Can. voluit sublatum.

PANEAS fons Palaestinae in Coelesyria, unde Iordanis fluv. effluit apud Caesaream Philippi urbem nunc eversam, quae et Paneas dicta est, a Sidone urbe Phoeniciae 20. mill. pass. in ortum recedens. Item, regio in tribu Nephthalim, ab urbe Paneade nomen adepta.

PANEBI populi Arabiae; de quibus sic scriptum legimus. Si quando rex moritur, corpus eius quidem defodiunt, caput veroauratum in templo augustissimo consecrant, dicantque. Alex. ab Alex. l. 3. c. 2.

PANEGYRICON orationis seu carminis genus, in totius alicuius gentis celebritate recitari solitum; de cuius origine sic Iul. Caes. Scaliger Poetices l. 3. c. 109. Veteres Graecos tenuit consuetudo certis ut celebritatibus unum in locum universi convenirent: ut eorum animi vel praeceptionibus Sapientum vel fortium aemulatione, componerentur atque colerentur: vel ludorum festivit atibus laxarentur. Namque tum Poetae, tum Oratores, tum Aretalogi, tum Historici, suas recitabant lucubrationes. Legimus enim suas Musas proprio [orig: propriô] ore Herodotum pronuntiaasse [orig: pronuntiâasse]. Hesiodus vero etiam se victorem fuisse praedicat. Praeterea currus, athletae, equi etc. Ad haec fabulae multae dabantur vel a Tragicis, vel a Comicis: quorum iocis et praeteritorum laborum lassitudo, et praesentis morae taedium tolleretur. Nomen igitur generis panh/guris2, o(/ti pa/ntas2 h)/guren, i. e. omnes congregabat etc. Postmodum fortium inprimis virorum, et, qui pro patria pugnando defuncti, eo [orig: ] modo [orig: modô] celebrari coeperunt, ut suo [orig: suô] loco [orig: locô] dicemus. Porro huiusmodi oratione populo post initum honorem Magistratus gratias agebant. Sueton. Tiberio c. 32. Praetorem collaudavit, quod, honore inito [orig: initô], consuetudinem antiquam retulisset, de Maioribus suis pro contione, memorandi. Vide quoque Plut. in Aemilio. A quo fonte manarunt [orig: manârunt] Orationes Panegyricae, quibus Principi gratias in Senatu agebant Kal. Ian. novi Consules: super qua re SC. factum esse. auctor est Panegyrico [orig: Panegyricô] Plinius, cuiustamen alibi nulla mentio. Idem mos etiam in Praesidibus provinciarum scrvatus, ad tempora Claudii, de quo Dio l. 58. etc. Vide Casaubon. ad Sueton. dicto [orig: dictô] loc.

PANELLENES omnes Graeci sic vocantur, Pausan. l. 2. Steph. Item, Panachaei, vide Panhellenes.

PANELLENIA Graece *panellh/nia, nomen agonis, Athenis olim celebrari soliti, cuius mentio in veteri Inscr *panaqh/naia, *)olu/mpia, *panellh/nia, *)adri/aneia. Ubi Vir quidam summus quatuor illos agones pro uno accepit et de Hadrianeis interpretatur. Multis enim in urbibus, cum ludos edidisse vel novos instituisse Hadrianum, passim Veter, loquantur monumenta, *panellh/nia Athenis eum celebrasse [orig: celebrâsse], ait Dio: *to/n te shko\n au)tou= to\ panellh/nion w)nomasme/non oi)kodomh/sasqai toi=s2 *(/ellhsin e)pe/treye kai\ a)gw=na e)p' au)tw=| katesth/sato, Templumque eius Panellenium cognominatum exstruere Graecis permisit, et ludos in illo instituit, quos *panellh/nia in in cr. dictos vidimus. Sed cum vetus Interpres Pindari ad Olympionicas eorum mentionem iam faciat: *ei)/h d' a)\n h)/ ta\ *panaqh/naia nenikhkw\s2, h)/ ta\ *(hra/kleia h)/ ta\ *)olu/mpia, h)/ ta\ *)eleusi/nia h)/ ta\ *panellh/nia; quibus verbis omnes agones, qui Athenis aut in Attica celebrarentur, est complexus: vetusta Olympia et Panellenia esse oportet, nec ab Hadriano instituta et celebrari solita; alia nuper ab Hadriano: vel fane erraverit vetus ille Pindari Scholiastes, qui, cum viderit aetate sua [orig: suâ], Panellenia Athenis celebrari, putavit antiquitus etiam et tempore illius Diagorae, cuius certamina cecinit et laudavit Pindarus, fuisse celebrata. Quodcumque sit,


image: s0550b

Salmas. Hadrianea a Panelleniis diversa esse, iudicat. De Hadrianeis vetus in veteri saxo Epigr. *k*o*s*m*h*t*e*g*o*n*t*o*s. *p*l*o*g*t*a*p*x*o*g. *a*x*a*p*n*e*w*s.

*sth=sen *)axei/ristos2 sth/lhn megaku/desin a)stoi=s2
*patro\s2 tou)/nom' e)/xwn dhmo/qen *eu)puri/dhs2.
*)exprepe/ws2 a)e/qloisin e)paskh/sas2 kai\ e)fh/bois2,
*kai\ stefa/nou ku=dos2 mou=nos2 enegka/menos2.
*a*g*w*n*o*q*e*t*h*s*a*s. *a*d*p*i*a*n*e*i*w*n.

Vide Salmas. ad Spartiani in Adriano verba: c. 18. In omnibus pene urbibus et aliquid aedificavit et ludos edidit.

PANELUS urbs circa Pontum, sic dicta ab Heracleota quodam, ex posteris Penelei, ducis in bello Troiano, qui illuc ex Boeotia venit. Steph.

PANEPHYSIS oppid. Aegypti, Ptol.

PANETRIA locus Romae, in Lateranensi Palatio, ubi Feria [orig: Feriâ] V. in Cena Domini cibum capere Pontifex consuevit. Cencrus Camer. in Ceremoniali MS. Vadit ad Basilicam Zachariae, quae Panetaria diebus his nuncupatur: cum tempore Benedicti Canonici Vaticanae Basil. Papa ea [orig: ] die ad Basilicam S. Theodori pasceret, teste Dominico [orig: Dominicô] Macro in Hierolex. Item officium Panetarii. Est autem Panetarius, apud recentioris aevi Scriptores, qui panem conficit, Pistor, Gall. Panetier. Maxime vero ita olim appellabant Officialem domesticum, qui mensae panem, mappas, et manutergia subministrabat: cuius officium in Cestis Guilielmi Maioris Episc. Andegav. c. 23. sic describitur, Nobis autem assisitis, venit nobilis D. Guido de Camilliaco in tunica, gerens mappam supra collum, quam ante nos supra mensam posuit, ministris suis eum coadiuvantibus: qua [orig: quâ] posita [orig: positâ], manibus propriis duos panes coram nobis posuit, et alios panes in dicta mensa, in qua nos sedebamus: quod officium eidem incumbebat ratione feudi de Camilliaco, quod tenet a nobis, unde dicta [orig: dictâ] die officium Panistarii subire tenebatur --- Finito [orig: Finitô] prandio [orig: prandiô] omnes mappas dictorum locorum habuit, quia ius suum erat. Vide Concilium Paris. p. 4. c. 11. In aula vero Regum Franciae dignitas quoque ea olim viguit, qua [orig: quâ] qui donatus erat, Panetarius Franciae nuncupabatur, vel Magister Panetarius Franciae, ut Hugo et de Atheis Miles A. C. 1223. Cui similis fuit Pistor ille, qui coeteris pistoribus praeerat, in aula Pharaonis, *)arxisitopoio\s2, Gen. c. 40. v. 1. et *(o e)pi\ *trape/chs2, apud Byzantinos, de quo Codinus et alii. In Aresto A. C. 1439. descripto in Histor. Castilionensi p. 235. Dominus de Graville Consiliarius et Cambellanus Regis dicitur fuisse Magnus Pistor seu Panetarius Franciae: atque, quod obiter hic [orig: hîc] notandum, Pestors vocabant Franci, quos Bolengarios nunc dicunt. In Hypomnestico de Anastasio Apocrisiario, mentio fit Plutini, beatissimi Imperatorii Pistoris, i. e. qui super omnes Pistores erat publicos, de quibus dictum in voce Manceps, supra. Hugo de Cleeriis de Senescalcia Franciae: Tunc Panetarius mittet, inquit, Comiti duos panes atque unum vini sextarium, et Coquus frustum carnis et vini haustum. Magnus vero hic Franciae Panetarius, ex sua dignitate, praeerat omnibus Pistoribus publicis, iusque habebat per se aut per suos Vicarios, panes, qui venum exponebantur, visitandi, et habendi super eos cognitionem, correctionem, et punitionem, et emendas, erogandique ad pios usus panem minus sufficientem repertum, ut est in Aresto veteri apud Car. du Fresne.

PANEURA Indiae intra Gangem Urbs, iuxta Indum fluv. Steph.

PANEUS pictor egregius. Vide Panaeus.

PANGAEUS seu Malaca et Castagna Bellonio, mons Thraciae in Macedoniae confinio, Philippis urbi imminens. Pangaea Virg. Georg. l. 4. v. 462.

Altaque pangaea, et Rhesi Mavortia tellus.

In hoc, teste Herodoto [orig: Herodotô] Musa 7. aurea sunt et argentea metalla. Cinnamis eum abundare ait Ferrarius deceptus loco [orig: locô] Claudiani, de Nuptiis Honor. et Mariae v. 94. ubi legendum est:

------ Panchaeia turgent
Cinnama ------

Lucan. l. 1. v. 679.

------ Video pangaea nivosis
Cana iugis, latosque Aemi sub rupe Philippos.

Statius Theb. l. 10. v. 512.

Perfindunt inarata diu Pangaea iuvenci.

Hinc Pangaeus. Lucan. l. 7. v. 482.

Pindus agit gemitus, Pangaeaque saxa resultant.

Val. Flac. l. 1. v. 575.

Carbasa Pangaea [orig: Pangaeâ] Boreas speculatus ab arce.

Nic. Lloydius.

PANGUS Provincia regni Congiani, olim fuit libera suo [orig: suô] vivens iure, sed iam propter finitima bella, sub regis Congiani est tutela, eumque pro domino agnoscit. Versus Aquilonem Sondi contermina, versus meridiem Batta, versus occidentem ad comitatum Congi, versus orientem extenditur usque ad montes Solis. Natal. Metel.

PANHELLENES simpl. pro Graecis apud Hesiod. in *)/erg. u. 526. ubi de Solehiberno,

------ *bra/dion de\ *panellh/nessi faei/nei.

Ubi non vertendum universis Graecis, ut vulgo, sed simpliciter Graecis. *pane/llhnes2 enim, tempore Hesiodi, Homeri, et Archilochi appellabantur Graeci, ad differentiam *(ellh/nwn proprie sic dictorum. Hellenes autem tunc temporis dicebantur Phthiotidis incolae, quod nomen acceperunt ab Hellene Deucalionis filio, qui illius partis Thessaliae rex fuit. Ante hunc nominabantur *graikoi\, quod latini retinuerunt. Hinc Homerus Achillis populares et subiectos vocat Myrmidonas et Hellenas, Achilles autem imperabat Phthiotidi. Hi itaque cum proprie dicerentur *(/ellhnes2,


image: s0551a

reliqui Graeciae populi dicti sunt *pane/llhnes2. Vide Thucydidis prooemium, Strabonem l. 8. Apollodor, l. 1. Bibliothecae. Panhellenia autem sacra totius Graeciae vocantur.

PANHELLENIUS mons Aeginae, in Sinu Saronico, Gyrald. nunc monte di Engina.

PANHYDRI Montes aut Panthydri aliis Panedri aut Paryedri apud Solin. c. 47. et Marcianum, Paniedri apud Plin. mel. Paryadrae inter cognomina montis Tauri, l. 5. c. 27. apud Salmas. ad Solin. p. 891.

PANHYPERSEBASTUS Graece *panuperse/bastos2, i. e. totus Augustus, titulus est novae dignitatis in Imperio Constantinopolitano, qua primus Alexius Comnenus Imperator Michaelem Taronitam affinem suum ornavit ac Caesarei throni participem fecit: Andronicus postea Iunior, Ioannem Cantacuzenum Magnum Domesticum aequalem primo, mox mortuo [orig: mortuô] Andronico [orig: Andronicô] seniore inferiorem Panhypersebasto [orig: Panhypersebastô] declaravit. Nicetas l. 7. Eum longe augustiorem effecit, quam antea fuerat, concessis vestimentis, calceis et equi ornamentis lutei coloris, ut infra Imperatoriam dignitatem maxime illustris esset, apud Dominic. Macrum Hierolex. ex Glossario Meursii.

PANIA vetus nomen Arcadiae. Steph. Alibi vero navale esse scribit Ciliciae, circa campum Alcium.

PANIADA et PANIAS et PANIUM vide PANEAS.

PANIARDIS urbs Sarmatiae Asiaticae Ptol.

PANIAS Graece *pania\s2, apud Ptol. *kaisa/reia *pania\s2, eadem nonnullis cum Paneas: Iosephus tamen *panea\s2 de Urbe, quam insstauratam a Philippo Tetrarcha et *kaisa/reian nominatam, in gratiam Caesaris, scribit; at *pania\s2 de provincia, sumit: sed aliis provincia quoque Paneas appellatur. Plin. l. 5. c. 18. de urbibus Decapolitanae Syriae, Intercursant cinguntque has urbes tetrarchiae, regionum instar singulae et in regna contribuuntur, Trachonitis, Paneas, in qua Caesarea cum supradicto fonte, Abila, Arca, Amploessa, Gabe. Ubi Paneadem vocat regionem sive Tetrarchiam, in qua urbs Caesarea, quae et Paneas cognominata est etc. A simulacro seu templo Panis sic dictum autumat Philostorgius, quod *pa/neion Graecis, sicut *)/iseion, Isidis simulacrum vel aedes, *)asklhpi/eion, Aesculapii, *)olumpi/eion kl. Alii etiam scripsere [orig: scripsêre]. *pa/nion; unde spelunca Panis *pani/ai bh=ssai, apud Aesohylum, et *pa/nios2 dai/mwn, apud Hesychium: certe o( *pa/nios2 et *pa/neios2 dicebatur, uti docet Salmas. ad Solin. p. 576. Vide quoque in voce Paneas.

PANIASIS Samius vel Heraclidensis: an Dioclis, an Poliarchi filius? Scripsit poema de Hercule, aliaque frequenter laudata Athenaeo, Stephano Byzant. Hygino etc. Vide Suid. Possev in. in appar. Gesner. in Bibl. Voss. de Hist. Graec. l. 4. c. 6. Item alius, iunior scripsit de Somniis libros 2. Vide Lil. Giraldum, dial. 3. de Poet.

PANICA Graece *panika\, ligneae perticae cum furculis, ad similanda crura Aegipanum, quae u(po/zula erant et arida, cruribus utpote caprarum similia, factae, grallae alias [orig: aliâs] et colobathra. Festus, Grassatores appellantur Pantomimi, qui, ut in saltatione imitarentur Aegipanas, adiectis perticis furculas habentibus, atque in his superstantes ob similationem crurum eius generis, gradiebantur utique propter difficultatem consistendi. Hinc in Glossis, Grallatores, *panika\ forou=ntes2: qui ad effingenda lignea et exsucca Panum sive Aegipanum crura, grallas sumebant. Vide Salmas. ad Solin. p. 413. et supra ubi de Colobathriariis ac Grallis.

PANICAROLA Franciscus Italus, Mediolanensis, Minorita Franciscanus, postea Astensis Episcopus, claruit circa A. C. 1580. Eius exstant, in Psalmos Paraphrasis, Commentarii in Ieremiam, in Threnos etc. Praedicationum inprimis laude floruit, tempore Caroli Borromaei, qui obiit A. C. 1584. Gaulterio in Chron. Tempore, quo [orig: quô] floruit tres in contionibus dicendi laude florebant, Panicarola, Toletus, Lupus. Cum tria sint in Oratore requisita, scil. ut doceat, ut delectet, ut moveat; communiter dicebatur, Lupus movet, Toletus docet, Panicarola delectat, Eduard. Leigh. Arm. de Religione etc. Anglice: apud Guil. Crowaeum Elencho Scriptorum in S. Script.

PANIFICIA Diis olim oblata, vide infra Verbena, ubi de Serapidis cultu: et Iustinum l. 20. c. 2. ubi de Minerva a Crotoniatis placata.

PANIGALIA vicus agri Tarvisini.

PANIGAROLA Franciscus, vide Franciscus, it. Panicarola.

PANIGENA urbs Indiae citerioris Ptol. Nanigaena Interpretibus.

PANIONIA vide Ionia.

PANIONIUM locus sacer in Mycale promont. in Septentrionem vergens, communiter ab universis Ionibus Neptuno Heliconio dicatus. Hunc in locum quotannis conveniebant Iones ad peragenda sacrificia, quae et ipsa Panionia dicebantur. Stephanus: *paniw/nion, te/menos2, kai\ po/lis2 e)n th=| parali/a| tw=n *)efesi/wn. Herodotus non urbem, sed xw=ron i(ero\n vocat. Sic enim ille l. 1. *to\ de\ *paniw/nio/n e)sti th=s2 *muka/lhs2 xw=ros2, i(ero\s2 pro\s2 *)/arkton tetramme/nos2 koinh= e)zararhme/nos2 u(po\ *)iw/nwn *pwseidew=ni *(elikwni/w|. *(h de\ *muka/lh e)sti\ th=s2 *)hpei/rou a)/xrh, pro\s2 ce/furon a)/nemon kath/kousa *sa/mw|. *)es2 tw=n sullego/menoi a) po\ tw=n poli/wn *)/iwnes2 a)/geskon o(rth\n th=| e)/qento ou)/noma *paniw/nia. Herodoto consonat Strabo l. 14. *prw=ton d' e)sti\n e)n th=| parali/a| to\ *paniw/nion, trisi\ stadioi/s2 u(perkei/menon th=s2 sqala/sshs2, o(/pou ta\ *paniw/nia, koinh\ panh/guris2 tw=n *)iw/nwn suntelei=tai tw=| *(plikwni/w| *poseidw=ni, kai\ squsi/a. Meminerunt etiam Plin. l. 5. c. 29. Itemque Pomp. Mela. l. 1. c. 17. Plinius ita: In ora [orig: orâ], quae Trogylia appellatur, Gessus amnis. Regio omnibus Ionibus sacra, et ideo Panionia appellata. Mela vero sic: Ibi est Panionium sacra regio, et ob id eo [orig: ] nomine appellata, quod eam communiter Iones colant. Nic. Lloydius. Illustri Marshamo Panionia, festum et templum Ionum; Panionium, concilium fuit ex XII. urbibus, sicut Triopium Doriense ex VI. Amphictyonicum su/sthma ex pluribus, Colonias has in Asiam deduxit Neleus, illustris


page 551, image: s0551b

Ionicae migrationis auctor. Velleius l. 1. c. 74. Iones profecti Athenis nobilissimam partem regionis maritimae occupavere [orig: occupavêre], quae hodieque appellatur Ionia. In Marmore Arundel. apparet adhuc, Ephesus, Erythrae, Clazomenae, Colophon, Myus, Samus: evanuerunt, Miletus, Priene, Lebedus, Teos, Phocaea, Chius: quae XII. civitates Ionum nomine gloriabantur, et fanum construxerunt de suo nomine, ad quod Iones alii non admittebantur, exceptis Smyrnaeis: in Mycale promontor. ut dictum. Vide Herodot. d. l. Sed et antea Aelaeam urbem maritimam (postea Pergamenorum navale) Athenienses iamdudum incoluerant, sub Menestheo Rege cum eo Troiam profecti, Strabo l. 13. Quam in rem plura apud Marshamum praefatum Canone Chron. ad Sec. XII. et supra voce Ionia, item Nileus. Addo, quod prope Miletum locat Sponius, ubi XII. has Ioniae civitates, Ephesum, Miletum, Myuntem, Lebedum, Teum, Colophonem, Prienem, Phocaeam, Erythras, Clazomenem, Chium, Samumque, quibus Smyrna accessit decima tertia, convenire solitas, recenset, Itiner. Part. 1. p. 373. Panionia vero, sicut et Panathenaica, festivitates fuisse, in quibus utriusque sexus flos per mutua nexis manibus saltaverint Pyrrhichicam, docet Scaliger Poetices l. 1. c. 27.

PANIS [1] vel PANIDES, Rex Chalcidis, qui, quia satis imprudenter Hesiodum Homero praetulit, eius stultum ac ineruditum iudicium abiit in proverbium, Panidis suffragium. Philostratus in Euphorbo.

PANIS [2] urbs Thraciae, in Europa provinc. ex Synodo 6. Constantinopol. Item Insul. in Sinu Arabico, Ptol. forsan Orine Arrian. in Periplo.

PANIS [3] nomine frumentum venit l. 1. et ibid. Bartol. Cod. de frument. verb. Constant. II. lib. etc. Civilis Panis nomine, sunt qui simpliciter annonam intelligant: cui vendendae qui praeest, dicitur Sitostasius; sicut Magistratus, qui curatur, Perissochoregia nuncupatur, Cael. Rodig. l. 9. c. 16. ec. Panis Fiscalis populi est annona, vel quod populo erogatur e fisco. Panis gradilis dicitur, qui e gradibus, qui in unaquaque urbis regione erant ad pistrina, praebebantur populo. Prudentius l. 1. cont. Symmachum v. 584.

Et quem panis alit gradibus dispensus ad altis.

Panis Curiae, quem Galenus l. 2. ad Glanc. vocat Syncomistum: Hic inter exquisite purum, et furfuraceum medius est, Panis militum, qui militibus, i. e. nobilioribus Monasterii vasaliis, apponebatur; Hic ideo forte adoraceus fuit et purissimus Panis ordei tandem, quia ordeaceus vel totus furfuraceus fuit: operariis dabatur in stipem et corredium, Spelm. Glossar. Archaeol.

PANIS [4] inter Isidis inventa, ut supra videre est, ubi de Frumento; vide quoque voce Ops; apud Romanos in usu primitus non fuit, quippe quos, pulte contentos, Pistores per annos sexcentos, usque ad Persicum bellum, non habuisse constat, Alex. ab Alexandro Genial. Dier. l. 3. c. 11. postmodum apud eos ientaculi fuit caput, neque unquam sine illo ientaculum, imo aliquando solus ientaculum absolvebat. Fuit enim haec Veterum frugalitas, eorum praecipue, qui negotiosam vitam kai\ peristatikh\n agebant, ut matutinis horis solo [orig: solô] pane degustato [orig: degustatô], usque ad vesperam et tempus cenae impransi perdurarent, adeo ut ne biberent quidem: quod de se Galenus praedicat *(ugiein l. 6. Unde Panem siccum id ientaculi genus vocarunt [orig: vocârunt]. De Antonino Pio Iul. Capitolin. c. 13. Senex etiam, antequam salutatores venerunt, panem siccum comedit ad sustentandas vires. Et de Tacito Imperatore Flavius Vopisc. c. 11. Panem, nisi siccum, numquam comedit, eundemque sale atque aliis rebus conditum. Ubi Panis siccus denotatur, qui solus et absque pulmento sumitur. Sic Galenus explicat l. c. et Graeci eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] chro\n a)/rton pro solo pane, cui nihil aliud adiunctum aut admixtum est, libenter usurpant, vide Salmas. ad Capitolin. in Maximinis. c. 13. Atque hinc a)rtosi/tei=n, i. e. panem comedere, pro ientare, in Lexiphane Luciani. Plerique tamen non solum eum comedebant, sed palmulas, uvas passas, nucleos, mel Atticum, crudum aut coctum, aut aliquid melliti operisve dulciarii: Salsi etiam aliquid aliquando cum pane sumebant. Quidam etiam bibebant: nonnulli post hoc ientaculum prandebant quoque etc. Cum melle Pythagoraeorum etiam cibum fuisse, habet Athenaeus l. 2. c. 2. Interim nullum ientaculum, ut dictum, sine pane: quem quidam hora [orig: horâ] tertia [orig: tertiâ], aut quarta [orig: quartâ], imo sexta [orig: sextâ] etiam, qui videl. non prandebant, Antoninus vero, propter senilem aetatem, sumebat maturius. Inde Graeci boukkismo\n appellarunt [orig: appellârunt] ientaculum, a Latina voce Bucca vel Buccea, quae frustum panis vel panem, designat. Nam hinc buccella et buccellatum, panis sex unciarum. Vetus Glossar. Ientat, boukki/zei. Gustare, boukkisai. Unde Buccae et Buccellarii, qui aliena [orig: alienâ] vivunt buccea [orig: bucceâ], seu quadra [orig: quadrâ], parasiti scil. et asseclae. Panes namque in quadras, hasque in bucceas, dividi consuesse [orig: consuêsse], dicemus infra voce Quadra, etc. Et hinc fortasse immorsus Horatio, qui adhuc ieiunus est, et nondum ientavit nec ieiunium polluit, quod faciebant gustata [orig: gustatâ] una [orig: unâ] aut altera [orig: alterâ] panis buccea [orig: bucceâ]. Augustus in Epist. Nos in essedo panem et palmulas gustavimus. Et iterum, Dum lectica [orig: lecticâ] ex Regia domum redeo, panis unciam cum paucis acinis uvae duracinae comedi. Ac paulo post, Qui in balineo demum post horam primam noctis duas bucceas panis manducavi priusquam ungi inciperem. Ubi panem comedere, gustare et ientare, res eadem. Galenus *(ugiei/n l. 2. *)en de tw=| kata\ th\n a)gora\n xwri/w| peri\ tri/thn w(/ran h)\ to\ makro/teron peri\ teta/rthn h)/sqien a)/rton meta me/ligos2 *)attikou=. Nempe ientaculum non semper domi sumebant, sed in foro, in lectica, ubicumque essent. Vide Salmas. ad Fl. Vopisc. in vita Taciti Imp. loc. cit. et plura hanc in rem supra [orig: suprâ], in voce Ientaculum. Fuit autem panis ex hordeo primum factus, uti discimus ex Artemidoro l. 1. c. 71. et Plinio l. 18. c. 7. qui postea in poenam cessit, Sueton. Aug. c. 24. manente nihilominus eius usu, apud pauperes et frugaliores, Sen. Ep. 18. Monachos etiam quosdam Orientales, apud Sulpitium Seu. Dial. 1. Eius loco [orig: locô] frumentaceus


page 552, image: s0552a

inventus a Cerere, Plin. l. 18. c. 7. 8. 9. 11. cuius apud Romanos, penes aliquem servorum Triciliniarium distributio fuit, videnturque appellatione mutuata [orig: mutuatâ] a Comitialibus et Iudiciariis Diribitoribus, qui illum diribebant, Diribitores Appuleio dicti, Met. l. 2. Diribitores plusculi, splendide amicti, fercula copiosa, puellae scitulae ministrantes, pueri calamistrati, pulchre indusiati. Iuvenalis, ut solet, eleganter Sat. 5. v. 66. et seqq.

Maxima quaeque domus servis est plena superbis,
Ecce alius quanto [orig: quantô] porrexit murmure Panem,
Vix fractum, solidae iam mucida frusta farinae,
Quae genuinum agitent, non admittentia morsum.
Sed tener, et niveus mollique siligine factus
Servatur Domino. ---- ----

Et huc pertinent illa Petronii: Circumferebat Aegyptius puer clibano [orig: clibanô] argenteo [orig: argenteô] panem. Promebant autem e canistris statutis in ipso Triclinio, ut indicat antiqua Sigmatis sculptura, quae Romae trans Tiberim visitur, e regione aedis D. Chrysogoni, exhibita a Laurentio Pignorio Comm. de Servis. Ideoque iterum Iuvenalis Sat. cit. v. 73.

------ ------ Finge tamen te
Improbulum, superest illic, qui ponere cogat.
Vis tu consuetis audax conviva canistris
Impleri, Panisque tui novisse colorem.

Virg. etiam Aen. l. 1. v. 705.

Dant manibus famuli lymphas, Cereremque canistris
Expediunt. ------ ------

Ubi Donatus, Hic [orig: Hîc], inquit, dispositionem familiae Regalis, ostendit. Alii enim, h. e. Viri aquam abluendis manibus dabant: alii mantilia porrigebant, quibus manus ablutae tergerentur, alii canistris Panem ministrabant. Mos enim fertur apud veteres fuisse, ut Panis non argenteis vasculis inferretur, sed canistris, h. e. speciebus factis ex vimine. Unde colligimus, in Petronio pleraque legi, quae luxum referant non vulgarem ac tritum, sed Imperatorium et summae inter luxuriosos fortunae: quale est, quod de clibano argenteo legimus. Coquebant eum olim Pistores seu Coqui, qui antiquis temporis iidem fuere [orig: fuêre]: postea munia haec separari coeperunt, et mulierum, quae Panem coquerent (Panicoctarias vocat Chrysologus Serm. 99:) mentio fit leg. 12. et 13. ff. de instruct. vel instrum. leg. Conficiendi Panis rationem exhibet Plin. loc. cit. qui de Pistoribus quoque multa, de quibus vide infra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Apud eosdem Romanos, cum frumentum primo, postea [orig: posteâ] loco [orig: locô] eius Panis Populo publice distribui solitus est: cuius moris originem quidam a Traiano petunt, sed mirum neminem Auctorum, tanto [orig: tantô] intervallo [orig: intervallô], sub tot Imperatoribus, qui a Traiano usque ad Aurelianum praefuere [orig: praefuêre], eius rei mentionem fecisse. Contra meminere [orig: meminêre] multi, sub mediis illis Imperatoribus, tesserarum frumentariarum. Quod enim Iuvenalis, Traiano coaevus, panis populo distribuendi mentionem facit, cum sic de Populo loquitur, Sat. 10. v. 80.

---- Atque duas tantum res anxius optat,
Panem et Circenses

Panem Poetice usurpat pro frumento; quod hinc patet, quia alio [orig: aliô] loco [orig: locô] frumenti tesserae meminit, Sat. 7. v. 174.

Summula ne pereat, qua [orig: quâ] vilis tessera vaenit
Frumenti.

Nec iuvat Aurelius Victor, qui scribit, Traianum mire annonae consuluisse, reperto [orig: repertô] firmatoque [orig: firmatôque] Pistorum Collegio [orig: Collegiô]. Haec enim verba non auctorem faciunt Traianum annonae Populo dividendae, non in frumento ut prius, sed in pane cocto: cuius rei auctorem fuisse primum Aurelianum, discimus ex Fl. Vopisco, c. 35. Cum aureas populus speraret, neque Aurelianus aut posset aut vellet, coronas eum fecisse de panibus, qui nunc siliginei vocantur, et singulis quibusque donasse [orig: donâsse]: ita ut siligineum suum quottidie toto [orig: totô] aevo [orig: aevô] suo [orig: suô] et unusquisque reciperet et posteris dimitteret. Quemadmodum idem porcinam carnem Populo primus distribuisse, in sequentibus dicitur. Bilibres autem primo facti sunt Panes, qui Populo distribuebantur, sicque viginti quatuor uncias panis quottidie accipiebant populares. Addidit postea unciam idem Imperator: addidere [orig: addidêre] vero etiam sequentes Principes, dones usque ad triginta sex uncias panium pondus processit; et plures panes minores dari coeperunt, ita ut sex panes quottidie darentur singulis popularibus, quorum quisque sex uncias pendebat. Et sic in sex panibus triginta sex uncias accipiebat Populus Rom. sub Theodosio, cum 25. tantum unciae in uno pane, sub Aureliano, praeberentur. Vide L. Valentiniani C. Theod. de annon. civ. et pane grad. Formam panis quod attinet, Aureliano in modum coronae fuit, ut ex Vopisco vidimus, an postea mutarit [orig: mutârit], quemadmodum mutavit in pondere, non adeo certum: videtur tamen non mutasse [orig: mutâsse]. Nameque et apud Constantinum peri\ qema/twn bucella panis dictus in modum circuli factus; bucellas autem vocasse [orig: vocâsse] illos civiles panes, testimonio [orig: testimoniô] est l. d. Graeci recentiores *ywmi/a appellarunt [orig: appellârunt], unde Buccellarius apud eundem o( fu/lactou= a)/rtou, Custos panis. Porro nemini Panis de officina Pistoris praebebatur, sed omnes in iisdem gradibus illos accipiebant, quibus olim congiaria Populo dabantur, aera dividebantur et missilia omne genus spargebantur ac tesserae mittebantur, in Amphitheatri scil. gradibus, de quibus gradibus accipienda omnino est vetus haec Inscr. COLLEGIO. DENDROPHOR. ROMANOR. QUIBUS. EX S. C. COIRE. LICET. ARGEN TI P. X. ET HS. X. MILIA. N. REDDEDIT QUAE. DIVISA. SUNT. POPULO. PER. GRADUS. KAL. AUG. N. COLLEGI. l. e. per gradus Amphitheatri vel Theatri, in quibus omnes


image: s0552b

divisiones et e)pido/seis2 Populo fiebant, ut ex Martiali passim constat. Unde illae locutiones, de gradibus, in gradibus, et gradibus panem distribuere, pro hominibus, qui sunt in gradibus: l. 3. Cod. Theodos. de annon. civ. et pane grad. et l. 5. tit. eod. ubi proprii gradus, i. e. popularium gradus memorantur, qui unica [orig: unicâ] voce Popularia dicti, et a gradibus Militarium, Equestrium et Senatorum distincti erant: neque enim panis gradilis huius in alium gradum translationem facere licebat, ex l. 2. Cod. Theodos. d. l. Minime tamen dissimulandum, cum ex Constantini institute annonae civicae populo in Urbe Constantinopolit. itidem, ut Romae, erogarentur, erogationem eam non in Circo, aut Amphitheatri gradibus sed in Foro fieri solitam: ubi Populus per gradus distinctus et per turmas divisus panes illos civiles, qui publico dabantur, accipiebat. In quo eodem loco, sparsiones etiam Consulum, quas u(patei/as2 vocabant, fieri consueverant: quod Romae quoque nonnumquam factum esse, discimus ex Iosepho Origin. l. 19. c. 1. Hinc l. 5. Cod. Theodos. d. t. in eodem loco panem emi et erogari consuevisse, dicitur: emebatur autem panis in Foro. Sed et ibi per gradus Populum, cum panes acciperet, fuisse divisum, legimus apud Corippum:

Disposuere [orig: Disposuêre] gradus, quis staret in ordine longo
Divisum in turmas atque in sua corpora vulgus.

Sil. haud secus atque in Amphitheatro quisque popularium in suo gradu ac loco stabat, ne quid confusionis esset, singularumque Urbis regionum populares sua loca ibi adsignata habebant et gradus suos distinctos, etc. Non vero aliter panis hic distribuebatur, quam per tesseras ligneas sunto/mia kala/mia, in Chron. Alexandr. kala/mous2 Codino, zulh/fia Polybio dictas, uti illis, qui prius frumentum gratuitum accipiebant, similiter tesserae dabantur. Acceptis proin tesseris ad Forum eiusque e(rka/nas2, ibant populares et ibi iisdem ostensis, panem quisque suum accipiebant. Hinc kalamhforei=n apud Themistium, de his, qui tesseras suas et kala/mous2 ad Forum portabant, ut panes acciperent ibidem de gradibus erogandos, Orat. 4. Tesserarum postea loco [orig: locô] Valentinianus et Valens Imperatores iussere [orig: iussêre], ut titulus aeneus in gradibus figeretur, in quem et Panis modus et nomen percipientis incidi debebat, vide l. 5. Cod. Theod. tit. eod. mansitque haec consuetudo Panes, et vinum et oleum et carnem porcinam, gratuita Populo erogandi, usque ad Principatum Heraclii Aug. sub quo eam reperimus abolitam. Nam Fasti Siculi referunt, octavo [orig: octavô] Imperii eius anno [orig: annô], Civibus Constantinopolit. impositum tributum sive capitationem, Panum civicorum nomine, ut pro singulus scil. panibus, quos percipiebant de publico, tres nummulos dependerent; quod tributum cum solvissent, eodem [orig: eôdem] illo [orig: illô] ipso [orig: ipsô] anno [orig: annô], mense Augusto [orig: Augustô], eiusmodi omnis annonarum civicarum distributio omnino sublata est. Non omittendum vero, e(rka/nas2 Themistii (harum enim meminit l. c.) ad quas cum tesseris suis olim itare solebant populares, quibus panes eiusmodi politikoi\ de publico ministrabantur, septa fuisse seu tabulata, Hesychio et Eustathio. In medio namque Foro Constantinopolitano, quod *goustei=on vel *au)goustei=on et *au)goustew=na vocabant, septa de lignis fuisse constructa et in his gradus dispositos, haud secus atque in Theatro et Amphitheatro, legimus, in quibus Populus per ordines divisus stabat, ut exciperet missilia, a Principibus et Consulibus spargi solita, nummos scil. aureos, argenteos, aereos, et tesseras quoque panarias: nam et has iaciebant. Ad has itaque *(erka/ as2 ventitabat quottidie mane plebs, kalamhforou=sa, h. e. calamos seu tesseras ferens, ut panes accipere, quos palati/nous2 a)/rtous2 et politikou\s2. Latini annonas civicas vocabant, etc. Qua de re pluribus disserit Salmas. Not. ad Vopisc. in Aureliano. Porro apud Macedonas celebris in nuptiis Panis usus, indigitatur Curtio l. 8. c. 5. ubi de nuptiis Alexandri cum Roxane, iussit, inquit, afferri patrio [orig: patriô] more panem. Hoc erat apud Macedones sanctissimum coeuntium pignus; quem divisum gladio [orig: gladiô] uterque libabat. Rationem subdit, Credoeos, qui gentis mores condiderunt, parco [orig: parcô] et parabili victu ostendere voluisse iungentibus opes, quantulo [orig: quantulô] contenti esse deberent. Quos imitatae gentes aliae, panem et vinum quaedam adhibent, nonnullae farreum libum, quod et nomine Panis apud Curtium sunt qui intelligant. Vide Cael. Rhodig. Antiqq. Lect. l. 28. c. 15. Alex. ab Alexandro Dier. Genial. l. 2. c. 5. Aurelianum ad Tacitum, Stuckium Convivial. Antiqq. l. 1. c. 30. Alios, et supra ubi de Nuptiis. In Lotharingia vicum esse, cuius incolis, quoties in Ducum aula ministrant, inversum cuique panem in mensa apponi sit moris, ob infidelitatem a Maioribus olim exercitam, refert Auctor Anonymus Historiae Orbis Terrar. Geogr. et Civil. Panis et aquae refectione, damnatos olim fuisse Episcopos delinquentes, habet, ex LL. Visigoth. Car. du Fresne Glossar. At a Pane in Isidis, Cybelesque sacris, olim abstinebatur, ad luctum scil. indicandum. Hieronym. Ep. ad Laetum: Faciant hoc cultores Isidis et Cybeles: qui gulosa [orig: gulosâ] abstinentia [orig: abstinentiâ] Phasidis aves et fumantes turtures vorant, ne scil. Cerealia dona contaminent. Unde lux Tertulliano de Ieiuniis, Sed bene quod in nostras xerophagias blasphemias ingerens, casto Isidis et Cybeles eas adaequas. Vide Iac. Ouzelium Animadvers. ad Minucium p. 90. ubi utriusque Deae ceremonias inter se comparat, et plura apud Desid. Heraldum Animadversion. ad illud Arnobii l. 5. Quid temperatus ab alimonio panis cui rei dedistis nomen castus? Manichaei vero, nec Panem frangebant, nec olus scindebant, quippe omnia animata esse credentes, scissis tamen et fractis vescebantur, Theodoretus Haeret. fab. l. 1. c. 26. Imo panem offerenti dicebant, Paulum foris sta: et tibi benedicam: tum sumpto [orig: sumptô] in manus pane, ego te non feci, inquiebat Manichaeus pani: et in Altissimum contumelias fundens dirisque devovens eum, qui fecit, ita vescebatur ea [orig: ] re facta [orig: factâ], Cyrillus Hierosolym. Catechesi Illum. 6. p. 67. Nempe Panem ut et alias res creatas, a nullo Deo esse dictitantes, eum sic aversabantur. Hineque nonnulli eorum, pane prorsus reiecto [orig: reiectô], ei, qui dedit,


image: s0553a

maledicebant insuper huiusmodi verbis, *(ospei/ras2 se sparei/h|, o( a)lh/sas2 se a)lhsei/h| ta\s2 sa/rkas2, Qui seminavit te, dispergatur; et qui moluit te, eius carnes molantur, apud Theophylactum in Ioannem c. 6. Vide Cl. Suicerum Thes. Eccl. voce *)/artos2. De Pane autem eiusque conficiendi ratione Veteribus usitata [orig: usitatâ], aliisque huc pertinentibus, vide Plinium passim, inprimis l. 18. c. 11. ut et paulo infra: Addo saltem quod Panis, in coronas quoque olim adhibitus, memoratur Lactantio l. 1. c. 21. ubi hanc fabulam narrat: Lampsacent asellum Priapo, quasi in ultionem, mactare consueverunt. Cum enim hic Deus Vestae dormienti vim inferre conaretur, asinus intempestivo [orig: intempestivô] clamore eam excitavit --- Hinc apud Romanos eundem asellum Vestalibus sacris in honorem pudicitiae conservatae panibus coronant. Neque vero huic solum asello istiusmodi corona merces, sed et apud Aristophanem Pluto, praemium fuit servo nuntio rei laetissimae, paupertatis scil. opibus commutatae. Cum enim propter hoc ipsum totus ille senum grex vitularetur ac saltaret, mulier, quae ibidem introducitur, ait,

------ ka)|gw\ )g a)nadou=nai bou/lomai
*eu)agge/lia/ s) e)n kribanwtw=n o(rmaqw=|
*toiau=ta a)naggei/lanta.

Ubi kribanwtw=n o(rmaqw=| Scholiastes exponit, a)/rtwn de/smh| e)n kriba/nw| w)pthmenwn, panum fasce in clibano coctorum, quo [orig: quô] rei tam laetae nuntium illa se coronaturam ait etc. Vide Car. Paschalium Coronar. l. 6. c. 28. Aliae erant Coronae de panibus biblibres, quas Aurelianus Imperator loco [orig: locô] aurearum, quas populus speraverat, ex Oriente reversus ei exhiberi iussit ut diximus. Erant panes siliginei krikelloeidei=;, ut ait Constantinus peri\ sqema/twn, h. e. in modum circuli seu coronae facti, de quibus vide Casaubon. Salmasiumque Not. ad Vopiscum in Aureliano, loc. cit. ut et supra. Sed et Petrum Aragon. Regem Romam profectum, ab Innocentio III. coronatum esse corona [orig: coronâ] panis azymi, in Aede S. Pancratii, impetravisse autem, ut eius successores in perpetuum Caesaraugustae coronarentur, a Tarraconis Antistite, refert Marineus Rerum Hispanic. l. 10. etc. De Frumento, Molis, Pistoribus, aliisque huc peritinentibns, hic [orig: hîc] passim, uti de more crustam Panis conficiendi, infra Papaver et de investitura per Panem suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vox postmodum translata, ad quamcumque materiam, in morem panum formatam. Hinc aerei panes, apud Plin. l. 34. c. 11. panes aphronitri, apud Statium inter munera Saturnalitia etc. Vide Casaubon. ad neronem Suetonii c. 20. A pane, vox medii aevi Apanare est, quam vide supra.

PANIS VARIAE, APUD AUCTORES, SPECIES.

PANIS Acrozymus i. e. fermentatus, apud Isidor. l. 20. c. 2.

PANIS Agitationis vide infra Pentecoste.

PANIS Aestivatus i. e. mucidus, in veter. Glossar MS. apud Car. du Fresne.

PANIS Alexandrinus i. e. bis coctus, rubicundus, apud Plin. l. 18. c. 7. et Constantinum Afric. de rat. victus p. 278.

PANIS [5] aqua coqui solitus apud Udalricum Consuetud. Cluniac. l. 2. c. 4.

PANIS Ardiniensis i. e. sordidus L. 5. Cod. Th. de Annon. Civic. forte Sardiniensis.

PANIS Armigerorum qui famulis vulgo Escuiers dictis, ministrabatur Monast. Anglic. Tom. l. p. 420.

PANIS Avenaccus in Concil. Francof. c. 4.

PANIS ex auro quales convivis apposuit Caligula Imperator. vide Cael. Rhodig. Antiqq. Lect. l. 28. c. 3.

PANIS Autopyrus ex Graeco au)to/puros2, ex quo nihil neque pollinis neque furfuris excretum vel ademptum, quasi totum in se triticum non imminutum habens, apud Celsum l. 2. c. 17. Aliosque passim.

PANIS Azymus seu crudus panis crudus apud Constantinum African. Loc. Comm. Medic. l. 5. c. 15.

PANIS Benedictus dicebatur olim, qui Catechumenis (quibus, ante Baptismum, sacrorum mysteriorum participes fieri non licebat) dabatur, quo [orig: quô] praepararentur ad Corporis Christi seu Eucharistiae sumptionem. Augustin. de Peccator merit. et remiss. l. 2. c. 26. Iis postmodum Fideles etiam usos esse, pro munere, in signum mutuae amicitiae et communionis, invicem transmissis, contendit Rainerus, contr. Waldenses, in catal. Haeret. de Graecis loquens: Eucharistiam conficiunt de panibus fermentatis, excidunt rotulas; ex illo conficiunt Corpus Domini et panes illi vocantur Panis benedictus, et datur omnibus, qui volunt sumere in cibum. Vide supra Cethia, Eulogia, Panagia, et infra Panis fractus. nec non Sponium Itin. Part. 2. p. 364.

PANIS Biscoctus seu buccellatus panis buccellatus Graece di/puros2, qui est panis nauticus, Gall. Biscuit, apud Abbonem de Obsid. Paris l. 2. Guil. Brittonem Phillippide l. 4. et Paul. Venetum l. 3. c. 46.

PANIS Biscus ater furfuraceus panis furfuraceus, Gallis Pain bis, apud Suetonium in Nerone, sordidus, c. 48. Vide Monasticum Anglic. Tom. l. p. 420.

PANIS Brasilicus vide supra Mandioca.

PANIS Cacabaceus qui saporem malum ex aqua in cacabo calefacta retinebat: erat autem cacabus vas pistorum, Casaub. ad Heliogabalum Lamprid. c. 18. At Car. du Fresne mavult sic dictum esse panem nigrum, cui nihil furfuris ademptum, in Glossar.

PANIS Calendarius quem in Calendis offerri mos fuit Sacerdotibus, a Parochianis, in die Natalis Domini, occasione loci Levit. c. 23. v. 17. ubi de panibus duobus Sacerdoti offerri solitis. Vide Durandum Ration. l. 4. c. 30. num. 40.

PANIS Cantabrus servorum erat. Vide supra.

PANIS Ceparius *xudai=os2 a)/rtos2, in Gloss. Graeco-Lat.

PANIS Civilis Graece *politiko\s2, idem cum Gradili.

PANIS Clibanites in furno coctus. Gloss. Aelrici.

PANIS Cognatorum Graece spoleu\s2, vide supra Cognati Regis.

PANIS Coniuratus vide supra Corsned.