CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PENNONES in Edicto Nunonis Sancii Ducis Rossilionis A. C. 1217. item in Constitut. quibusdam Catalanicis, banna significant, id est, edicta publica seu regia; eo quod haec interdum appositione vexilli, quod Pennonem Galli vocant, fiebat: unde Penuncellus, vel Penicellus, Gall. Pennonceau, a panno vel pannuncello hastae, in vexilli in acutum desinentis speciem, adfixo. Thom. Walsinghamus in Richardo II. Vexilla et penicellos erigentes. Infra, Deferens ante eum vexillum vell penicellum displicatum de armis S. Georgii. Cuiusmodi vexillum proprium fuit eorum militum, qui Bacellarii vocabantur; Banneretis enim quadratum vexillum competebat. Interdum vero etiam Scutiferis Pennoncellos deferre ius fuisse, ex Froissardo discimus. Ita vero Bacchelariis et Scutiferis pennones seu pennoncellos in militaribus expedition ibus deterre ius erat, si vassallos complures haberent, qui eorum signa atque vexilla subsequi tenerentur: seu quod nondum Banneriam, uti tum loquebantur, per aetatem erexissent: seu quod eum vassallorum numerum non haberent, qui ad Bannereti dignitatem obtinendam requirebatur. Erant vero Pennones eiusmodi militum armis seu insignibus ornati, uti idem Froissardus docet Volum. 4. c. 18. et alibi, apud Car. du Fresne Glossar.

PENSILES Horti Curtio l. 5. c. 1. ubi Babylonem describit, memorantur his verbis: Super arce vulgatum Graecorum fabulis miraculum Pensiles horti sunt; summam murorum altitudinem aequantes multarumque arborum umbra [orig: umbrâ] et proceitate amoeni. Saxo [orig: Saxô] pilae, quae totum onus sustinent, instructae sunt: super pilas lapide quadrato [orig: quadratô] solum stratum est, patiens terrae, quam altam iniciunt; et humoris, quo [orig: quô] rigant terras: adeo que validas arbores sustinent moles, ut stipites earum octo cubitorum spatium crassitudine aequent, in L. pedum altitudinem emineant, et frugiferae sint, ut si terro [orig: terrô] sua alerentur. Et cum vetustas non opera solum manu facta, sed etiam ipsam naturam paulatim exedendo perimat: haec moles, quae tot arborum radicibus premitur, tantique nemoris pondere onerata est, inviolata durat. Quippe viginti parietes lati sustinent, undecim pedum intervallo [orig: intervallô] distantes, ut procul visentibus silvae montibus suis imminere videantur. Syriae Regem Babylone regnantem, hoc opus esse molitum, memoriae proditum est, amore coniugis victum; quae desiderio [orig: desideriô] nemorum silvarumque in campestribus locis virum compulit amoennitatem naturae genere huius operis imitari. De iisdem Freinshemius in hunc locum, ex Diodoro: Patebant in singula latera quatuor iugera: accessus vero montosus erat, habebatque exstructiones alias ex aliis aptas, ita ut Theatri aspectum referrent: sub exstructis autem ascensibus adificatae erant testudines, sustinentes totum viridarii pondus, seque invicem sensim paululum exsuperantes accessu. Fornici autem supremo, cuius altitudo erat L. cubitorum, imposita erat suprema Hortorum superficies, ambitui propugnaculorum adaequata. Deinde muri sumptuose formati et stabiliti crassitudinem habebant pedum XXII. Egressus autem quilibet latitudinem habebat pedum X. Culmina tegebantur lapideis trabibus, longitudine una cum epibolis pedum XVI. latitudine vero IV. Tabulatum autem trabibus impositum, primo quidem substratum habebat exlamum multo [orig: multô] bitumine illitum, deincepsque laterem coctum duplicem gypso [orig: gypsô] colligatum, tertio super iniectum erat tectum plumbeum, ne aggeris humor altius penetraret: Super haec aggesta erat terrae magna vis, quae sufficeret alendis maximarum arborum radicibus. Solum autem adaequatum et complanatum, plenum erat arborum omnis generis. Fornices, lumen excipientes, quod se mutuo excederent, habebant multas et varias Regum diaetas: quarum una supremam superficiem multis locis incisam habebat et machinas, ad hauriendas aquas, quibus aquae magna vis ex flumine sursum attollebatur, quod a nemine externo perspici poterat. Vide quoque Strabonem Geogr. l. 16. in princ. Plin. dubitat, an Semiramis, an Cyrus illos condiderit, l. 19. c. 4. Martial. Assyrium laborem vocat, Epigr. 1. in Amphitheatrum Caesaris, v. 1.

Quibus verbis Alciatus, Iunius et A. Schottus Hortos pensiles Babylonis, in pellicis gratiam a Rege Assyrio fabricatos, intelligunt, ut ait Schrevelius Notis in loc. Videlquoque Politianum Miscellan. l. 2. et Hadr. Turnebum Adversar. l. 17. c. 2. Utiautem Horti Pensiles Babylone, sic Ambulatio pensilis Gnidi Sostratiopus, memoratur Plinio l. 36. c. 13. Sed et Aquaeductus pensiles, Roma habuit, ubi non subterraneis meatibus, sed altis molibus substructis, aquae invectae. Frontinus de Aquaeduct. l. 1. Ponam, ex quibus locis et a quoto milliario, quantum subterraneo rivo, quantum substructione, quantum opere arcuato, post altitudinem cuiusque modulorumque rationem. Claudian us Numatianus Rutilius Itinerar. l. 1. v. 97.

Quid loquar aereo pendentes fornice rivos,
Qua vix imbriferas tolleret Iris aquas?
Hos potius dicam crevisse in sidera montes,
Tale Giganteum Graecia laudat opus.

Balneas itidem pensiles, quarum primus Sergius Orata auctor fuit, teste Plinio [orig: Pliniô] l. 9. c. 4. ut mirum sit, cur Seneca suspensuras balneorum suo [orig: suô] aevo [orig: aevô] inventas tradat Ep. 90. Vixit autem Orata hic aevo [orig: aevô] Mithridatis Regis et Cn. Pompeii. Vide quoque Nonium Marcellum c. 3. num. 24. Primus balneola suspendit, pisces inclusit; apud Thom. Dempsterum Paralipom. in Rosin. l. 1. c. 14. Nec non Horrea pensilia, quorum meminit Iun. Columella de Re Rust. l. 1. c. 6. Vitruvio Horrea sublimia dicta, Architecton. l. 6. c. 9. quibus Horrea subterranea, Cassiodorus l. 12. Ep. 12. Horrea defossa Plinius opponit, l. 18. c. 30. Vide iterum Dempster. in Rosin. l. 7. c. 38. et supra, in voce Horreum. Idem Plinius Pensilia Theatra Curionis, describit l. 36. c. 15. et Urbem pensilem. l. 36. c. 15. Legitur et Pensilis hortus imo vero totum oppidum Aegyptiae Thebae, exercitus armatos subter educere solitis Regibus, nullo oppidanorum sentiente. Vide eundem de Pensilibus Cucumerum hortis, l. 19. c. 5. Apud Recentiores, Domus pensilis occurrit, memorata Eucherio Ep. ad Philonem

Presbyt. Hoc tamen peto ab ipsofratre nostro, ut domum pensilem, quam iussimus fieri, nobis praeparet et membranas. Sic autem, quae pontibus inaedificatae sunt, appellavit Auctor Vitae Leobini Episcopi Carnot. num. 15. utidocet Carol. du Fresne Glossario etc. Vide et supra Gynaeceum.

PENSIO id quod pro alicuius rei, ut agri, domus [orig: domûs], usu datur: proprie merces inhabitationis aedium alienarum, Graece e)noi/kiton, item pecunia, quae ex praediorum urbanorum locatione percipitur, cum quae ex rusticorum, merces appelletur, l. 26. et 27. ff. de pet. ab aere pendendo, Varr. ad pecuniariam enim causam refertur, sicut Reditus ad alia, Ferret. tit. de loc. et conducto. Sed et praestationem notat temporibus et terminis, ut vulgo loquimur, divisam l. 3. ff. de ann. leg. 8. §. si annua. ff. depign. act. etc. Unde Pensiones trientes, pro trientario foenore, apud Lamprid. in Alex. c. 26. et in tabulis scribimus, prima pensio, secunda pensio, aut quae alia, Paul. l. 40. ff. de reb. cred. Igitur finito [orig: finitô] primo [orig: primô] mense primae pensionis usur as currere. Cicer. pro et. Roscio, Falsum subornavit testem Roscius, Glunium: cur tamsero? cur, quum altera pensio solvenda esset, non tum quum prima? Erant autem Pensionibus solvendis olim Calendae Iuniae sollennes, l. 9. ff. qui potior in Pignor. Item Calendae Martiae l. defunct. 48. ff. de usufr. Vulteius apud Ioh. Calvin. lexic. Iurid. Apud Aur. Victorem in Maximiano Herculio, Pensio tributum significat; Ita enim is: Parte Italiae invectum tributorum ingens malum: nam cum omnis eadem functione moderatequt ageret, quo [orig: quô] exercitus atque Imperator, quisemper aut maxima [orig: maximâ] parte aderant, ali possent, Pensionis inducta nova lex, quaesaneillorum temporum modestia tolerabilis in perniciem cessit. Ubi per functionem, intellige annonariam, inquit Salmas. per pensionem, tributum. Sic in leg. 4. Cod. Theodos. pensio glebalis ab annonaria functione distinguitur, tit. de Indulg. deb. Ab omni infra Italiam iugatione, quam munere annonariae functionis absolvimus, etiam glebalem Pensionem iubet Serenitas nostra removeri. Namque olim Italia, cum solam hanc praestationem agnosceret, quam annonariam sunctionem modo vidimus fuisse appellatam (quaeque ad exercitum comitatumque Imperatoris alendum, qui semper aut maxima ex parte aderat, conferri consueverat, hinc Annonaria dicta, vide supra diu hac voce) postea et iam tributo [orig: tributô] onerata fuit. Salmas. Not. ad Trebellium Pollion. in Trig. Tyrannis. c. 24. Idem ad Solin. p. 275. duplicem fuisse olim pensionem in usu addit, seu duplex tributum, alterum capitis, alterum soli; quorum hoc pro modo facultatum et praediorum imponi consuevisse, alterum ex aequo pauperes divitesque attinuisse docet. Nempe qui agrum habebat, pro illo ager pendebat: qui non habebat, nec eo [orig: eô] tenebatur. Pensioni vero alteri capitis omnes erant obnoxii, qua dites qua pauperes: Qui nihil omninio in cesu habebant, inveniretamen cogebantur, unde illam tributi pensionem solverent. Unde pauperes in Hispania coccum passim nascentibus fruticibus decerpebant, atque inde corradebant, unde tributum capitulare sive capitationem pendere, uti apud Plinium legimus. Qui eadem [orig: eâdem] mente alibi dicit, herbas, quae in hortis nascuntur, pensionem esse pauperum, quia ex eo reditu pauperes extundebant, unde censum solverent. L. 19. c. 4. Itaque Hercule nullum macelli vectigal maius fuit Romae; clamore plebis incusantis apud omnet Principes, donec portorium remissum est huius mercis, compertumque non aliter quaestuosius censum haberi, aut tutius ac minore Fortunae iure, cum credatur pensio ea pauperum. Is in solo sponsor est et sub dio reditus, superficiesque caelo [orig: caelô] quocumque [orig: quôcumque] gaudens. Strabo de Turditania, *Kai\ khro\s2 de\ kai\ mi/le kai\ pi/tta e)ca/getai kai\ ko/kkos2 kolu\s2 kai\ mi/ltos2, Et vero cera et mel et pix evehitur, nec non multum cocci et minii etc. De clausula sollenni testamentorum, ut tribus pensionibus solverentur. Vide infra voce Testamentum.

PENSITATIONES Publicae Azoni in summa C. si propter publ. pensit, vend. fuer. celeb. dicuntur exactiones tributorum vel vestium vel auri vel argenti, quae a certis personis debebantur fisco: etiam ea, quae ad viarum vel pontium refectionem praestanda sunt a possidentibus. Brevius et clarius: Pensitationes erant, quae solvebantur Reip. ioh. Bello. Etymol. A pensitando, quod proprie denotat non quod semel solvendum est, sed quod in plures annos debetur: unde Vectig alium pensitationem et Pensiones locationum dictae, quod non statim implentur, sed semper pendetn, uniusque anni soluto [orig: solutô] debito [orig: debitô] statim incipitcedere sequentis anni summa et tamquam suspensa tenetur. Ita et spem praemiorum dixit Alexander Imperatorpro futurorum annorum praemiis etc. Ioh. Calvin. Lexico Iurid. Neque vero subditorum solum, sed et Principum Pensitationes notae, quorumnon non pauci olim hodieque certum quid pensitant, aut ad redimendas iniurias, aut ad tutelam comparandam, Principibus potentioribus, cu/mmaxoi fo/rou u(potelei=s2, ut est apud Thucydidem l. 1. Quales Hebraeorum Reges et vicinarum gentium post Antonii tempora, e)pi\ fo/rois2 tetagme/noi, ut Appianus loquitur vide quoque Iosephum l. 15. Iud. Ant. et Chrysostomum l. 2. de Eleemos. Sic Daci a Domitiano, primo huius institutiauctore, vide infra Pharasmanes; Persae ecuniam annuam ab Iustiniano accipiebant, qua de re vide Procopium Persicorum l. 2. et Gotthicorum l. 4. Id molli vocabulo [orig: vocabulô] vocabatur stipendium, ad tutandas portas Caspias. Turcae Arabas montanos pecunia [orig: pecuniâ] placant etc. Atque hi Principes summum quidem Imperium habent in suis ditionibus pensitatio tamen istiusmodi utpotee in firmitatis confessio aliquid de dignitate utique delibat, H. Grotius de Iure Belli et Pacis l. 1. c. 3. §. 22.

PENTACHORDOS instrumentum Musicum, Scythis inventum. Ex crusta enim pelle bubula confectas chordas pulsabant plectro [orig: plectrô], quod ex ungula caprina optimum habebatur: Duratque etiamnum plectri usus in Hispania et Psalterii: cuius sonum miscent cum sono tibiae, tympani loco [orig: locô]; quod idcirco Tympanum chordatum vocant, Itali Tabassum. Scaliger Poetices l. 1. c. 48.

PENTACOMTAE fuit castellum Syriae Euphratensis, Procop. sed Guil. Tyrio Episcopalis locus sub Rabba Moabitarum.