December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 694, image: s0694a

PHAEDRIA Arcadiae vicus, apud Pausan. l. 8. Rupes sic dicta apud Delphos. Phaedriades Petrae hae sunt, Diodoro l. 16.

PHAEDRUS [1] unus ex discipulis Platonis, cuius nomine Plato librum edidit, qui inscribitur Phaedrus.

PHAEDRUS [2] Poeta Latinus, libertus Augusti, gente Thrax, Aesopi fabulas iambico [orig: iambicô] vertit carmine. Avienus in Praefat. fabul. Martialis Eipigr. 20. l. 3. v. 5. Nicol. Rigaltius, epist. ad Iac. August. Thuan. Nitidissime prodiit An. 1665. Amstelodami, cum notis eruditis Iohannis Laurentii ICti.

PHAEDYMA Otanis nobilis Persae filia, herodot. l. 4.

PHAEMONOE vel potius Phemonae virgo prima Delphici Apollinis vates fuisse dicitur, carmenque Heroicum invenisse. Plin. l. 10. c. 3. et 8. Strab. l. 9. Lucan. l. 5. v. 126.

Phaemonaen errore vagam, curisque vacantem
Corripuit, cogitque fores irrumpere templi.

PHAENARETE [1] Socratis mater, obstetricis munere apud Athenienses functa. Eius meminit filius apud Platonem in Theaeteto p. 149. tom. I. edit. H. Stephani, *(ws2 e)gw/ ei)mi u(io\s2 ma/la gennai/as2 te kai\ blosura=s2 *fainari/ths2, Sum filius obstetricis valde generosae, ferocique praeditae animo [orig: animô], Phaenaretes. Quo de loco perperam reprehenso ab Athenaeo, dixit Voss. in Institut. Oratoriis l. 2. c. 14. sect. 18. Est autem *blosuro\s2 epitheton leonis, apdu Hesiodum in Scuto Herculis v. 175. et Pollucem l. 5. c. 2. et *blosuro/ths2 proprie torvitas est: sed cum sic vocari videmus, capiendum de illa oculorum ferocia, quae in bene natis et idcirco alios prae se contemnentibus, relucet. Vide eundem Voss. de orig. et progr. Idolol. l. 3. c. 52.

PHAENARETE [2] vide AMPHITHEUS.

PHAENIANA Rhetiae urbs, Ptolem. Alio [orig: Aliô] nomine Phoebiana castra. Vide ibi. Hodie Bebenhusium. Vide etiam Febiana, et supra Phoebiana.

PHAENIAS Philosophus Peripateticus, discipulus Aristotelis. Scripsit Historiam Tyrannorum, etc. Diog. Laert. athen. Plut. Suid. Vosse. de Hist. Gr. l. 1. c. 9.

PHAENINDA aliis PHENINDA ludi apud Romanos genus, viris valde accommodatum, ut docet Clem. Alexandrin. l. 3. Paedag. c. 10. ubi inter alia ait, *oi)=da kai\ sfai/rh| th=| mikra=| paizo/ntwn th\n feni/nda paidia\n e)n h(li/w| ma/lista, Alii autem parva [orig: parvâ] quoque pila [orig: pilâ] ludunt eo [orig: ] ludo [orig: ludô], quem dicunt pheninden, maxime in Sole. Unde Mercurialis de Arte Gymnastica l. 2. c. 4. Tertia, inquit, adhuc maior secunda [orig: secundâ], in qua homines inter se distantes ludebant, et in qua, cum stataria ac motoria pars esset, qui manebant, pilam emittebant cum vehementia et concinnitate. Inter has species adnumerari debere genus illud iudico, quod penes Athenaeum (Deipnos. l. 1. c. 11. a(rpasto\n et feni/nda vocatur: Tum quia a Galeno in libello, de parvae pilae ludo, simul cum aliis, id quoque explicatum habetur: tum quia Clemens Alexandrinus etc. Quod et a Polluce confirmatum, ubi etiam vocatur Harpastum, innuit; minimum pilae genus atque ita dictum, quod ludentium alter alter eam eriperet. Huius etenim inventorem exstitisse Phaenaestium Paedotribam, scripsit Iubas Maurusius; cuius itidem descriptionem Antiphanes in hunc modum attulit: *sfai=ran labw\n tw=| me\n didou\s2 e)/xaire th\n de e)/feug' a(/ma, th\n d' e)ce/krouse, th\n de\ a)ne/sthse pa/lin klagktai=si fwnai=s2; vocavitque ludum istum feni/nda, a)po\ th=s2 a(fe/sews2 tw=n sfaw|izo/ntwn, quia longius a lusoribus iaceretur, qui eam sibi ipsis sic mutuo mandabant. Nisi e)feti/nda legatur, ut nonnullis placuit ex Eustathio corrigendum. Vel id nomen nactum est hoc ludi genus, a Phennido primo inventore, aut a)po\ tou= fenaki/zein, i. e. a decipiendo quoniam alia simulantes in aliam partem mittunt, decipientes credulum, sicut memoriae prodidit Pollux. Voss. vero Gymnastica c. 3. §. 65. de hoc lusus genere, inquit, non multum audeo polliceri, Quanto enim Veteribus notius erat, tanto minus de eo sibi dicendum putarunt [orig: putârunt]. Hinc tenebrae nobis. Scaliger hunc ludum maxime laboriosum fuisse, ait.Non enim ludebant, inconcinne, ut nunc: sed numerose ac compositis intervallis. Cuiusmodi sphaericam seu pilarem saltationem Aristonicus Caristius, Alexandri M. susfairisth\r, optime lusisse legitur, vide eum Poetices l. 1. c. 18. nec non infra, in voce Pila.

PHAENO seu PHAENONFenon Hiernonym. de Loc. Hebr. castrum Israelitarum in deserto, olim urbs, ubi homines ad metalla fodienda damnabantur, unde Metallum Fenense, inter Zoaram et Petram, in Edom, nunc vicus.

PHAENODEMUS qui condidit antiquas historias, laudatus a Schol. in Aristoph. Crabr.

PHAENOMERIDES mulierum Laconicarum epitheton ab Ibyco primitus excogitatum. Plut. *(h *la/kaina *fainomhri/s2. Etiam Peleus ad Euripidem, in Andromache, de Spartanis mulieribus verba faciens:

---- *ou)d' a)\n ei) bou/loito/ tis2
*sw/frwn ge/noito *spartiati/dwn ko/rh.
*(ai cu\n ne/oisin e)cerhmou=sai do/mous2,
*gumnoi=si mhroi=s2, kai\ pe/plois2 a)neime/nois2
*dro/mous2, palai/stras2 t( u(p' a)naxetou\s2 e)moi\
*koina\s2 e)/xousi ------ ------

Hinc est, quod Poetae eas nudas vocant. Ovid. Epist. 16. Heroid. Paridis ad Helen. v. 149.

More tuae gentis nitida [orig: nitidâ] dum nuda palestra [orig: palestrâ]
Ludis et es nudis femina mixta viris.

It Propertius l. 3. El. 13. v. 1.

Multa tuae, Sparte, miramur iura palestrae,
Sed mage virginei tot bona gymnasii;
Quod non infames exercet corpore ludos,
Inter luctantes nuda puella viros.

Nic. Lloydius. *fainomhri/des2, apud Plut. in Numa, quod incedendo femora detegerent. Nempe fainomhri/des2 ipsae vestes,


image: s0694b

quaquales etiam nunc spectamus in pictuis Nympharum, quibus brachia detecta, femora quoque apparent. Origo inde, quod per initia caprinas pelles ad lumbos utrinque Veteres cinxerint, ab humeris nudatas corio [orig: coriô] crurum anteriorum; quem amicutum in Satyris item notant eruditi. Vide I. C. Scaligerum Poetices l. 1. c. 4.

PHAESANA oppid. erat Arcadiae, ad Alpheum, Olympiae sinitimum, Phindar. Olymp. Od. 6.

PHAESTUM oppid. Cretae in territorio Matii, nunc in ruinis a multis annis; Festo. Item, oppid. Macedoniae, Livio, l. 36. c. 13. in Estiotis.

PHAESULAE Ptolem. Vide Fesulae, urbs Hetruriae Episcopalis excisa; in colle, apud Florentiam, inde 2. mill. pass. ab Atlante condita, et de filii nomine dicta, ex primis Tuscorum coliniis.

PHAETELINUS aliis Facellinus fluv. Siciliae, apud Pelorum promuntor. ubi templum erat Dianae.

PHAETHON Clymenes Nymphae et Solis filius fuisse dicitur, qui cum Epapho, Iovis filio, non cederet, seque Solis filium esso gloriaretur, hunc falso gloriari inquit Epaphus, teste Ovidio [orig: Ovidiô], Met. l. 1. v. 748.

Huic Epaphus, magni genitus de semine tandem
Creditur esse Iovis: perque urbes iuncta parenti
Templa tenet: fuit huic animis aequalis et annis
Sole satus Phaethon, quem quondam magna loquentem,
Nec sibi cedentem, Phoeboque [orig: Phoebôque] parente superbum,
Non tulit Inachides: matrique, ait, omnia demens
Credis; et es tumidus genitoris imagine falsi.
Erubuit phaethon, iramque pudore repressit,
Et tulit ad Clymenen Epaphi convitia matrem.

Quae scripta sunt etiam a Tzetze Chil. 4. Hist. 137. At Pausan. in atticis, Cephali saut natum esse ex Aurora Phaethotem scribit: quod etiam testatur Hesiodus in theogonia, v. 984.

*tiqwnw=| d' *)hw\s2 te/ke *me/mnona xalkokorusth\n,
*ai)qio/pwn basilh=a kai\ *)hmaqi/wna a)/nakta.
*au)ta/r toi *kefa/lw| futh/sato fai/dimon ui(o\n
*)/ifqimon *fai/qonta, *qeoi=s2 e(piei/kelon a)/ndra.

Fabulati sunt igitur, Phaethontem Epaphi contumeliis inflammatum, ut nobilitatem sui generis universis hominibus patefaceret, ad Solem patrem suum contendisse, et precibus tandem impetrasse [orig: impetrâsse], ut is iure iurando polliceretur, quicquid Phaethon poposcisset, se concessurum. Tum vero Phaethon rogavit, ut currum, lucisque administrationem sibi per unum diem concederet: id cum graviter ferret Sol, neque tamen negare posset, quod iurando affirmaverat, multis rationibus conatur filio persuadere, ne rem tam arduam aggrederetur, quae multo maiorem peritiam et animi constantiam requireret. Verum cum nihil neque monendo, neque deterrendo, nequerogando, ut a re tanta abstinet, proficeret, invitus illi currum habenasque equorum tradidisse dicitur, ut luculentissime scripsit Ovid. Mutationum l. 2. et Lucian. in Dialogis Deorum. Cum igitur acceptum currum, ob metum Scorpionis, retinereintra certam viam Phaeton ignorasset [orig: ignorâsset], effecit, ut modo terrarum orbis acerbitate caloris propinquioris conflagraret, regionesque vel ad cardines mundi insuetum aestum sentirent; modoque tellus Aethiopum gravissimis, et insuetis frigoribus premeretur. Id cum sensisset Iuppiter, veritus ne genus animantium, penitus periret, fulmine caelesti Phaethotem de curru deiecit: qui ad ripas Eridani cecidit, ut ait Apollonius l. 3. Argonaut.

---- *(es2 d' e)/balon mu/xaton r(o/on *)hridanoi=a
*)/enqa tot' ai)qalo/enti tupei\s2 pro\s2 ste/rna keraunw=|,
*(hmidah\s2 *fae/qwn pe/sen a(/rmatos2 h)eli/oio
*di/mnhs2 e)s2 proxoa\s2 poluanqe/os2, h(d' e)/ti nu=n pe\r
*trau/matos2 ai)qome/noio baru\n a)nekh/kien a)tmo/n.

Cicer. l. 3. de Offic. c. 25. phaethontisilio Sol facturum se esse dixit. quicquid optasset [orig: optâsset]. Optavit, ut in currum tolleretur; Sublatus est, atque is antequam consistit, ictu fulminis deflagravit. Quanto [orig: Quantô] melius fuerat, et hoc promissum patris non esse servatum. Lucretius l. 5. v. 400. inquit, Solem post mortem filii collegisse equos, atque suetum cursum peregisse:

At pater omnipotes, ira [orig: irâ] tum percitus acri,
Magnanimum Phaethonta repenti fulminis ictu
Deutrbavit equis in terram: Solque cadenti
Obvivus aeterna suscepit lampada mundi,
Disiectosque redegit equos, iunxitque trementes,
Inde suum per iter recreavit cuncta gubernans.

Fingitur autem Phaethon, qui dicitur fuisse Liguriae princeps, Astrologiae peritissimus, decidisse de curru paterno (in quit Lucian. ) eo quod investigavit cursum Solis, praeventusque morte, artem reliquit imperfectam. Eius vero tempore, nempe A. M 2530. Euseb. in Chron. de caelo delapsae sunt flammae, quibus (ut Auctor. l. de Mundo meminit) multae regiones ad Occidentem exustae sunt. Hanc ob causam, fingitur orbis terrarum, eo [orig: ] currum agente, inslammatus. Fabula autem ad mores relata exprimit imaginem temerarii et ambitiosi Peincipis, qui gloria [orig: gloriâ] et regnandi cupiditate incensus, cogitat sublimia, et concipit aethera mente, uti loquitur Ovid. qui in hac [orig: hâc] fabula [orig: fabulâ] pingenda [orig: pingendâ] poeseos omnia ornamenta singulari quodam [orig: quôdam] artificio [orig: artificiô] adhibet. horat. l. 4. Carm. Od. 11. v. 25.

Terret ambustus Phaeton avaras
Spes. ---- ----

Ovid. l. 1. Trist. El. 1. v. 79.

Vitaret caelum Phaeton, si viveret, et quos
Optarat [orig: Optârat] stulte, tangere nollet equos.

Hinc Phaethenteus. Claudiau.



image: s0695a

Et Phaethonteae perpessus damna ruinae
Eridanus. ---- ----

Martialis l. 4. epigr. 25. v. 1. 2.

Aemula Baianis Altini litora villis,
Et Phaethontei conscia silva rogi.

item Phaethontis. Idem Martial. ibid. epigr. 32. v. 1.

Et latet, et lucet Phaethentide condita gutta.

Et Phaethotias, unde Phaetontiades Virgilio, Ecl. 6. v. 62.

tum Phaetontiadas musco circumdat amarae
Corticis, atque solo proceras erigit alnos.

I. e. sorores Phaethontis, quae dum exstinctum fratrem insolabiliter lugerent, conversae sunt in alnos, vel ut alii volunt, in populos, quarum lacrimae in Electrum erant conversae. Dionys. desitu Orbis.

*toi=s2 d' e)pi\ *hur)r(hnai=on o)/ros2, kai\ dw/mata *keltw=n,
*)agxo/qi phga/wn kallir)r(o/ou *)hrida/noio,
*ou(= pot' e)pi\ proxoh=|sin e)rhmai/hn a)na\ nu/kta
*(hlia/des2 kw/kusa|n o)duro/menai *fae/qonta.
*kei/qi de\ *keltw=n pai=des2 u(fh/mena ai)gei/roisi,
*da/kru a/me/rgontai xrusauge/os2 h)le/ktroio.

Ovidius Met. l. 2. v. 364.

Inde fluunt lacrimae: stillataque Sole rigescunt
De ramis electra novis: quae lucidus amnis
Excipit, et nuribus mittit gestanda Latinis.

Idem Pont. l. 1. El. 2. v. 33.

Vos quoque Felices, quarum clamantia fratrem
Cortice velavit populus ora nova.

Val. Flacc. l. 5. v. 429.

Flebant populeae iuvenem Phaethonta sorores.

Lucanus l. 2. v. 410. de Eridano:

---- Hunc fabula primum
Populea [orig: Populeâ] fluvium ripas umbrasse [orig: umbrâsse] corona [orig: coronâ]:
Cumque diem pronum, transverso [orig: transversô] limite ducens.
Succendit Phaethon slagrantibus aethera loris,
Gurgitibus ruptis ponit us tellure perusta [orig: perustâ],
Hunc habuisse pares Phoebeis ignibus undas.

Papinius Theb. ult. v. 413.

Sic Hyperionium tepido Phaethonta sorores
Fumantem lavere Pado, vix dum ille sepulchre
Conditus, et fientes stabant ad flumina silvae.

Qu. Smyrnaeus l. 5.

*)/hlektron d' e)pi\ toi=si dieide/a, to\n r(a/ te fasi\n
*)/emmenai h)eli/oio panomfai/oio quga/trwn
*dakru\. to\ dh\ *fae/qontos2 u(pe\r ktame/nou xeu/anto,
*muro/menai mega/loio para\ r(o/on *(hridanoi=o.

Vide Dioder. Sic. Prolixe hanc fabulam interpretantem, l. 4. Nic. Lloydius.

PHAETUSA Heliadum una, Soror Phaetontis: fratris interitum deslens, in populum versa fingitur. Ovid, Met. l. 2. fab. 2.

PHAEUS urbs Peloponnesi circa Argiam, Diodor. Sic. l. 15.

PHAGITA a Patrono Cornelius denominatus, Sullae libertus, ut tradit Sueton. Gaesaris Vita [orig: Vitâ], c. 74. a quo se C. Iulius Caesar, cum ab in quisitoribus premeretur, duobus talentis redemit. Plut. Crasso.

PHAGO onis, mimus, quo [orig: quô] Valer. Aurelianus mire delectatus est. Fuit adeo gulosus, et vorax, ut adhibitus mensae Aureliani, aprum integrum, centum panes, vervecem et porcellum uno [orig: unô] die comederit, biberitque orcam vini. Flav. Vopisc. in Aurelian. c. ult. Salmasio non est nomen proprium, sed idem ex Graeco, quod edax Latinis. Plauti fabula erat Phago, Graeci fa/gon dixere [orig: dixęre]; Latini ex Graeco Phagonem. *fa/gos2 autem Graecis et eibum et edonem significat. Unde in Vita Monach. *fa/gos2 h(merino\s2, a)/rtos2 kai\ tu/ros2 kai\ oi)=nos2. Sic apud Isidorum, qui phagonem quoque pro cibo usurpari vult, in Glossis. Sic iidem Graeci to\n pla/non et errorem et erronem appellarunt [orig: appellârunt] etc. Polyphagum maluit dieere Sueton. in Neron. c. 37. de simili phagone, qualis in delitiis Aureliano fuisse narratur: Creditur etiam polyphago cuidam Aegyptii generis erudam carnem et quidquid daretur mandere assueto, euncupisse vives homines laniandos absumendosve obicere. *fage/swroi Comicis veteribus tales dicti. *fago/kuris2 habetur apud Palladium in Histor. Laus. quasi dicas Magistrum comedonem. Gemiae dicuntur Lucillio voce Graeca [orig: Graecâ]; nam ge/mos2 a ge/mw, ut ble/pos2 a ble/pw et similia multa, quae linguam Atticam docti non ignorant. Inde *gemi/as2, pro comedone. et qui celocem saburrat. Iidem quoque *katafaga/des2 Graecis. Glossarium veter. Cibicida, katafaga/s2: ubi proin cibicida est homo gulosus et comedo, a cibo caedendo, non autem scissor vel carptor ciborum, ut nonnulli ad Martialem accepere [orig: accepęre]. Hinc saginam caedere apud Plautum, Mostell. Actu. 1. sc. 1. v. 62. quod hactenus variis Eruditorum expositionibus fuit obnoxium, necdum in veram incidit, ita dictum est eodem [orig: eôdem] plane sensu. Nec omittendum et *ma/ktas2 ac *marsi/ppous2, h. e. saccos, huiusmodi phagones quoque Graecis vocitari. Salmas. ad vopisc. loc. cit. Ut de phagonis cuiusdam poluposi/a| verbum addam, Maximinum, Iul. Capitolin. c. 4. bibisse, ait, saepe in die vini Capitolinam amphoram etc. Qui proin bibit una [orig: unâ] die octies et quadragies tantum, quantum una [orig: unâ] coena [orig: coenâ] Augustus, etiam cum se liberalius invitabat. Nam iste senos sextantes sive hinos sextarios non excessit, ut scribit Suetonius, et constat, ex Horation, Vopisco in Tacit. aliisque, eum vini modum satisfecisse in cenam hominibus, qui non vivebant ut biberent, sed bibebant ut viverent etc. PHAGRES urbs Thraciae ad Strymonem fluv. sub monte Pangaea. Gentile Phagresius, et Phagreseus. Steph. ex Thucyd. l. 2. Murus Pierius Herodote.