CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PIBRACUS Guido Tholosanus. Vide Guido. Consule quoque Carolum Paschalem, in eius vita. Sammart. elog. l. 3. Thuan. in Hist. etc.

PICA [1] inter aves, quae humanam imitantur vocem. Plin. l. 10. c. 42. Picarum certo generi expressior loquacitas, quam Psittaco, sed minor nobilitas, quia non e longinquo venit: ut Psittacus, quem imittit India. Verum ut ibidem legas: Addiscere alias sermonis humani species negant posse, quam avae ex genere earum sunt, quae glandibus vefcantur: et inter eas facilius, quibus quini sunt digiti pedibus. ac ne eas quidem ipsas nisi primis duobus vitae annis. Ubi fallitur, secundum Vossium, Plinius, cum picis quinos tribuit digitos; quippe duntaxat iis quatuor sunt: Magisque deceptus Appuleius, cum ista a Plinio de Psittacis putaret prolata. Solinus quoque c. 55. hac in re erravit. Quid vero ales haec non imitari discat, cum exprimat etiam tubarum cantum? Qua dere illustre exemplum suggerit Plutarchus, in compar. aquatil. et terrestr. atque inde Petr. Victorius, Variar. Lect. l. 9. c. 14. Recte itaque Ovidius, Metam. l. 5. v. 299.

planeque falluntur, putantes sermonem solum imitari humanum, Gerh. Ioh. Vossius, de orig. ac progr. Idolol. l. 3. c. 89. ubi de Avium loquela prolixe agit. De Augusti Pica, ut re notissima, iubet nos silere Pausanias; Alcimedon fuit de heroibus unus, cuius filiam, nomine Phyllonem, vitiatam ab Hercule Phigalii memorant: a Patre vero statim a puerperio in proximum montem feris expositam, una cum puero: Ibi vagientem infantem cum Pica imitaretur, adavis vocem, quod puerilem esse credidisset, Herculem forte illac iter habentem conversum, puellam et ex se genitum puerum agnovisse, ambosque vinculis liberasse [orig: liberâsse], de rei eventu autem fontem proximum *ki/ssan, i. e. Picam esse nuncupatum. Nidi huius generis avium industriam vehementer admiratur, et facunde describit Aldrovandus Medicus Bonon. Vide Auctorem Anonymum Sinae et Europae, c. 37. Digna proin Poetarum versibus et Epitaphio [orig: Epitaphiô], quod e Graeco versum a Sabaeo, l. 5. p. 641. Auctorem eius Archiam vetustum, et avis tumulo inscriptum docente, his verbis:

Ante ego Pastores mulcebam carmine, et illos,
Qui fallunt pisces falce secantque nemus.
Saepe etiam reboans veluti resonabilis Echo
Mordacem effinxi gutture Pica sonum.
Nunc me terra tegit, nec sum magis aemula vocis;
Lingua etenim me, et vox, vitaque deseruit.

Vide Licetum, de Lucernis Antiquorum l. 2. c. 57. ubi de aliarum quoque avium Epitaphiis pluribus agit: ut et infra aliquid, ubi de Psittaco. Hinc Pies seu Freres pies, dicti in Ecclesia Romana quidam Religiosi ac Monachi, quod, instar picarum, albis et nigris vestibus simul induerentur. Mentio eorum apud Thom. Walsinghamum, p. 124. In quodam veteri Coemeterio, quod fuerat quondam Fratrum, quos Freres Pies veteres appellabant. Car. du Fresne Glossar. Et notum illud de Erasmo,

PICA [2] Insula Ilha de Pico, in Atlantico mari, 15. milliar. Longitud. nomen habet a monte Pico, qui altitudine montem Pico Carnariae superare dicitur. In insula Tercera sereno [orig: serenô] caelo [orig: caelô] conspici facillime potest, et ut vix uno [orig: unô] milliari distare videatur, cum fere 25. milliar. distantia computetur: nam in extremitate insulae, Fayal versus situs est mons: Eius vertex ultra nubes tendit, cum mons nubibus caeli et Horizonte tectus sit. Forma huic insulae ideo magna, quia fructifera est, lignum fert copiose: cedrum nempe ac pretiosum illud, quod Teixo vocant. Hic [orig: Hîc] naves fabricantur, obligni copiam: regio [orig: regiô] edicto [orig: edictô] cavetur, ne quis illud violet, cum ministri regii duntaxat illud secandi curam habeant. Metel. Una est ex Tertiariis, seu Assoribus, prope Fayalis et S. Georgii Insul. Extenditur ab Ortu in Occasum, ad 45. mill. pass. suntque tantum aliquot castra et pagi in ea, sub Lusitanis. P. du Val, Baudrandus.

---- Sub eisque secare minarius instat
Celtibus et picis imi fundamina muri.

Ex Gall. Pic est, unidens ligo, quo [orig: quô] terra atteritur et foditur. Upupa Plauto, in Capt. Actu. 5. sc. 4. v. 5. ubi de servo in lapidicinas dato,

Nam ubi illo adveni, quasi patriciis pueris aut monedulae,
Aut anates aut coturnices dantur, qui cumlusitent,
Itidem haec mihi advenienti upupa, qui me delectet, data est.

Ubi upupa, o)/ruc exponitur Glossarii Auctori: non ea [orig: eâ] quidem plane forma [orig: formâ], nec idem instrumentum cum ama, nam latior haec et ad terram fodiendam, unde skafi/on platu\ exponitur a Grammaticis; illa ad eruendos lapides et acuta, neque male referens upupae caput cum rostro, Sed et nomen etiam upupae vel opopae Gallos retinere contendit Salmas. hoiie vocando instrumentum illud o)ruktiko\n, vide eum ad Treb. Pollionem, in Claudio, c. 14. A voce hac Pica (pro qua Pico habet Epistola Arnoldi Archiepiscop. Narbonensis de parta victoria contra Mauros A. C. 1212.) quibusdam videntur dictae sarissae seu longiores peditum hastae, quae Gall. picques: at cum alia prorsus sit picarum seu sarissarum forma, non arridet aliis haec sententia. Turnebus Picas Gallorum, quasi spicas appellatas putat; et revera spicarum prorsus species referunt. Octav. Ferrarius a spiculum deducit, vide Car. du Fresne Glossar.

PICA [4] Brasiliae aliis Abbas superbus, Ramphastus, rhinoceros avis, volucris Indica ingentis rostri, quippe quod duos excedit palmos, et qua corpori unitur seu capiti, in crassitie 4.

uncias superat, in latitudinem vero 7. hinc curviusculum plurimisque denticulis acutissimis in serrae morem hinc inde prominulis conspicuum: colore est glaucesente, antidotum optimum adversus omnia venena. Monarchis proin Principibusque Indis solis concessa, a quibus maximi thesauri loco [orig: locô] interque munera habetur, quibus se mutuo Principes excolere consuevere [orig: consuevêre]. Georgius de Sepibus, Descr. Musaei Kircheriani p. 32.

PICARDI a Picardo Belga sic dicti, Adamitarum errores incrustabant, A. C. 1414. sivera referunt Auctores. idem nomen, per convitium, tributum fuit Valdensibus, an ex eo, quia Petrus Valdus, cum Lugduni tuto vivere amplius non posset, in Picardiam longum post se discipulorum agmen trahens, concesserat, illa [orig: illâ] ferme tota [orig: totâ] in suas partes pertracta [orig: pertractâ], circa A. C. 1170. Reinerius in Bibl. etc. et hinc illis ex Hussitis, qui a Calixtinis secessione facta [orig: factâ], omissis bellis, tantum intempti fuerunt puritati doctrinae propagandae et disciplinae Ecclesiasticae arctioribus vinculis astringendae et conservandae. A. C. 1457. Qui Fratum nomine notissimi, A. C. 1508. cum proscripti essent, Varadiensi Episcopo [orig: Episcopô] decretum extorquente, hic vesicam paulo post levaturus, misere scroto [orig: scrotô] ad paxillum currus alliso [orig: allisô], periit, aliisque persecutoribus repente [orig: repentê] exstinctis, in proverbium abiit: Quem vivere piget, Picardos aggrediatur. Iohann. Comen. in Annal. Fratr. In hos, Lutherus, adhuc Pontificus, graviter invectus est, tom. 1. Wittemberg. in 1. praec. Vide Aen. Sylv. c. 42. Boh. Dubrav. l. 26.

PICARDIA Galliae Belgicae Provincia, una ex regni maximis, nitidissimis, cultissimis et populosis admodum urbibus nobilis, quarum caput est Ambianum ad Samonam fluv. Annal. Gall. Huic nomen a teli genere, quod Piques vocant, cuius usus apud illos primum inventus sit. Valesius inde libentius deducit, quod vino [orig: vinô] aut levi convitio [orig: convitiô] facile ad iracundiam concitentur: pungi enim se piquer, et rixam une pique Gallis notat, qui et Flandrenses propterea *ei)rwnikw=s2 Flamans, quasi flammato [orig: flammatô] corde et ira [orig: irâ] facile ardescentes, vocant. Tractus ob fertilitatem Parisiorum horreum dicitur: vinum non fert, quae tamen hominum potius, quam agri pigrities. Ortel. Merula. In confinio Belgii, inter Campaniam ad Ortum, hannoniam Artesiamque ad Boream, mare Britannicum, et Normanniam ad Occasum, et Insulam Franciae ad Meridiem sita est, continetque maiorem partem provinc. Belgicae II. Nunc eius partes sunt septem: Comitatus nempe Bononiensis, Ponticum le Pontieu, Ambianensis ager, Sanguitersa la Sancerre, Veromanduensis ager, Tirascia, et Recuperata ditio. Cum antea partes eius essent etiam tractus Bellovacensis, Noviomensis, Laudunensis, et Valesia; sed nunc sunt sub Praefectura Insul. Franciae. A paucis annis Praefectura generali Picardiae adiuncta fuit Artesia, antea pars Belgii. Erant alias in illa regione Ambiani, Suessiones ex parte, Gessoriacus, pagus Oromansaci, et Veromandui. Duchesn. Antiq. Gall. Ioh. Surhovius, Picard. Belg. descr. Adr. Morlerius Hist. Ambian. Coeterum circa nominis originem haesitans Car. du Fresne, duo potius ista investigat, primum quis ex antiquioribus Scriptoribus Picardiae nomen huic provinciae attribuerit; alterum an propriam antea nomenclaturam habuerit, priusquam ita indigitaretur. quorum prius quod attinet, Nicolaum demum de Braia, qui circa A. C. 1200. vixit, Picardiae meminisse constat, adeo que his tum primum temporibus hoc nomen invaluisse, verosimile est. Ita autem ille, in Vita Ludovici VIII.

At Comes egregius et Martius ille Philippus,
Boloniae patris imitans pia gesta Philippi,
Gloria Picardis. Comitem sed flandria luget.

Matth. Paris post eum, sub A. C. 1229. Qui enim seminarium tumultuosi certaminis moverunt, erant de partibus conterminis Flandriae, quos vulgariter Picardos nominamus. In Charta dein Simonis Cardinal. Legati Apostolici A. C. 1266. mentio occurrit 4. Nationum Academiae Parisiensis, Franciae, Picardiae, Normanniae et Angliae; cum in antiquoribus eiusdem Academiae Tabulis, Nationum tantum in genere mentio fiat, earum nominibus non expressis. Quoad posterius, ante tempus praefatum peculiari appellatione regio haec, si cum iis, quibus hodie porrigitur, tractuum spatiis spectetur, nullibi insignita occurrit; sed sui quique tractus a primariis urbibus, vel abipsis Comitatibus, denominationem accipiebant. Unde Pagi Ambianensis meminit Dudo de Act. Normannor. l. 3. Pontivi, Ambianensis et Beluacensis, Sugerius in Ludov. VI. Ambianenses. Corteienses et Pontivos memorat Chron. vernaculum Flandriae: Communiarum Corbeii Ambianensium, Beluacorum et Compendii, Atrebatae etc. mentionem facit Rigordus etc. Sed et qui huic provinciae regendae praeficiebantur, serius sese Picardiae gubernatores inscripserunt. Primus Picardiae Proregem se dixit Carolus Dux Montinovencius, circa A. c. 1319. Post quem Eduardus de Beavieu, Franciae Marescallus, in Computo vetere, A. C. 1350. dicitur Capitaine pour le Roy es parties de Picardie, de Boulogne et de Calais. Comes inde Inculismensis Franciae Constabularius, Lieutenant pour le Roy es parties de Picardie, d'Artois et de Bolenois, A. C. 1351. Quos qui excepere [orig: excepêre], demum Gouverneurs et Lieutenans vel Capitaines vel Souverains Gouverneurs pour le Roy au pays de Picardie, inscribuntur etc. Nec omittendum, in Academia Parisiensi ex IV. Nationibus, quibus Facultas Artium componitur, secundam esse Picardicam, quae in duas partes divisa bis quinque dioeceses continet: Prior quidem, Beluacensem, Ambianempsem, Noviomensem, Atrebatensem et Morinensem; Posterior vero, Cameraceusem, Laudunensem, tornacensem, Leodiensem et Traiectensem. Vide Historiam Academiae Parisiensis Tom. III. p. 559. infra in voce Poheri, et plura in hanc rem, apud Car. du Fresne Glossar.

PAGI MAIORES FINIBUS PICARDIAE INCLUSI. Ambianensis, l'Amienois. Bellovacensis, le Beauvaisis. Bononiensis, le Boulonois. Laudunensis, le Laonois. Morinensis vel Tarvennensis. Noviomagensis, le Noyonois. Silvanectensis, le Senlisien. Suessionicus, le Soissonnois. Veromandensis, le Vermandois. quo cuilibet minores pagi attribuuntur, de quibus vide Hadr. Vales. Notit. Gall. PICARDIAE URBES PRAECIPUAE: Abbavilla, Abbeville. Ambianum, Amtens. Ardra, Ardres. Bononia, Boulogne. Caletum, Calais. Capella, la Capelle. Castelletum, le Catelet. Corbeia, Corbie. Dulendium, Dourlens. Fanum S. Quintini, S. Quentin. Fara, la Fere. Fuisia, Guise. Hamum, Ham. Monstrolium, Monstrevil. Perona, Perone. Roia seu Rodium, Roye. Rua, seu Fanum S. Spiritus, Rue. Vide et Picardi.

PICATI apud Festum leguntur dicti, quorum pedes formati sunt in speciem sphingum, quod eas Dorii phicas vocant. Sic pro sphinge Hesiodus in Theogon. v. 326. fika\ dixit, et Lycophron fi/keion te/ras2, phiceum monstrum. In quos locos Scholiastae, fi/keon nominari monent montem, quem Sphinx in colebat: quod ipsum tradunt apollodorus, Biblioth. l. 3. et Plut. quod bruta rat. ut. probatque Bochartus in Chanaan. l. 1. c. 16. vocem mere esse Phoeniciam. *fika\ in ficam Romani mutasse [orig: mutâsse] videntur iis, qui Faunos hinc ficarios dictos esse contendunt: sed Fauno caprinos pedes, non leoninos, sicut Sphingi adeo que non ficatos seu picatos affiuxere [orig: affiuxêre] fabularum Architecti. De Faunis res notissima; de Sphinge sic Eurip. apud Aelianum, l. 12. c. 7.

*ou)ra\n d' u(peilou=s) u(po\ leonto/poun ba/sin,
Caudam remulcens ad leoninos pedes.

Terruit Aoniam, volucris, leo, virgo triformis.
Sphinx, volucris pennis, pedibusfera, frontepuella, etc.

Aliunde ergo illud Faunorum epithon, de quo Bochartum vide Hierozoici part. poster. l. 6. c. 6. et supra suo [orig: suô] loco [orig: locô].

PICCOLOMINEUS Alexander Senensis Linguarum eruditarum, Philosophiae, Medicinae, Iuris, ac Theologiae apprime peritus: probitate insuper ac largitate in pauperes, literatos praesertim, inclitus, destinatus Praesulatui patriae Ecclesiae, obiit A. C. 1588. aetat 70. Scripsit varia, quorum indicem conficit in Elogiis Antonius Teissier, Part. I. unde in Philosophia praecipue ac Mathematicis excelluisse, discimus. Etiam Poesin tam exacte calluit, ut inter primos Comicos italos illum ponere non dubitet Traianus Boccalini. Vide Theatr. d'huom. Lett. Part. 1. Thevetum vit. Hominum illustr. Imperialem Musaeo [orig: Musaeô] Histor. Vossium de Scient. Mathem. p. 302. etc. ut et infra Picolomineus.

PICEA arbor quae picem plurimam fundit, Graece peu/kh, arbor feralis Plinio, et funebri indcio [orig: indciô] ad fores posita ac rogis virens, l. 16. c. 10. postea tamen et in domosrecepta, tonsili facilitate. Ibid. Usus varii, Materies praecipua trabibus (abieti) e diverso piceae ad fissiles scandulas, cupasque et pauca alia secamenta, Ibid. Eiusdem floi\os2, seu summa superficies corticis, ad multa utilis Medicis: in qua flos resinae reperitur; de cuius colligendae modo, dicemus infra. Porro flammis ac lumini sacrorum etiam grata est, Plinius, l. c. Inde enim lustrales faces, quas Claudianus luculenter describit, 6. Consulatu Honorii, v. 324.

Lustralem sic triste facem, cui lumen odorum
Sulpur caeruleo, nigroque in lumine fumat;
Circum membra rotat etc.

Sed et foliis eius ac frondibus Isthmionicae coronati, secundum quosdam: pinea serta aliis iis tribuentibus, uti infra videbimus. Opobalsami arbores, formam iis similem habere, nisi quod sint humiles magis, et in vinearum modum excolantur, ait Strabo, l. 16. et Iustin. l. 36. c. 3. Vide plura de hac arbore, apud Plin. ubi supra, Salmas. ad Solin. p. 502. et seqq. nec non infra in voce Taeda, it. Resina.

PICELEO oppid. amplum Ducatus Mediolanensis in Cremonensi territorio et limite laudensis tractus et Cremensis, cum arce munita, ad Adduam, medium inter Cremonam et laudem Pompeiam, 5. tantum milliar. a confinio ditionis Parmensis; Puighitone. Crevit ex ruinis Fori Iutuntorum.

PICENI populi Italiae, e Sabinorum agro profecti, quoniam ductu auspicioque [orig: auspiciôque] Pici iter ingressi erant (quam avem Marti sacram credidere [orig: credidêre] veteres) hinc Picenorum nomen deinde nacti, ut ait, Strabo, regionem hanc prius incoluere [orig: incoluêre] Pelasgi. Huic Marchiae Anconitanae nomen, a Longobardis, ortum, qui post excessum Narsetis, Italia [orig: Italiâ] tota [orig: totâ] occupata [orig: occupatâ], Romani imperii funditus extirpandi consilium coeperunt, et magistratuum veterum formas novis turbarunt [orig: turbârunt] institutis. Ita suam dominationem in senas divisere [orig: divisêre] praefecturas. Quaternae Ducatus appellabantur, erantque Beneventanus, Spoletinus, Foroiuliensis et Taurinus: binae Marchionatus, nimirum Anconitanus et Taruisinus. Picenum itaque Longobardi Marchiam dixere [orig: dixêre], et Anconitanam, ab Ancone oppido quod in eo, tamquam nobilissimo praecipuoque universae, Marchiones sedem ac domicilium habere solebant. Regioni huius limites sunt, ad Orientem, Praecutini populi, cum

Truento amne; ad meridiem Sabini, Vilumbri, Umbri Ducatus Spoletini gentes cum Apennino; ad Septentrionem, sinus Adriaticus; ad occasum, Gallia Togata, nunc Romanula, cum Isauro amne. Urbes habet praecipuas, Pisaurum, Fanum Fortunae, Senam Gallicam, Urbinum, Camerinum, Asculum, ipsamque Anconam a Syracusanis, Dionysii tyrannidem fugientibus conditam. In hac Picena regione lapidibus pluit, qui strages illas indicabant facturas, quas Italiae intulit Annibal: Tit. Liv. l. 1. Vide Picenum.

PICENTES populi Piceni, Vid. Picenum, et populi regni Neapolitani vide Picentini. Addo hic [orig: hîc], quod Picentes. Diomedem pro Numine coluisse, ex Historiis discimus: Quemadmodum eidem apud ostium Timaci nemus ac templum sacrum fuit, Strab. l. 5. qui bidiem quoque refert, apud Venetos album equum ei sacrificari fuisse solitum. Scylax Caryandensis in Periplo, *meta\ de\ *dauni/tai e)/qnh e)sti\n *)ombrika/. kai\ po/lis2 e)n au)tw=| *)agkw/n e)sti. tou=to de\ to\ e)/qnos2 tima=| *diomh/dhn eu)ergethqe\n u(p' au)tou= kai\ i(ero/n e)stin au)tou=, Post Daunitas gens est Umbrorum: inque ea est Ancon Urbs. Haec vero gens colit Diomedem, cui ille bene fecit, ac ibidem eius est fanum. Voss. de Idolol. l. 1. c. 40.

PICENTIA Picentinorum oppid. quod caput Gentis fuit, teste Strabone, l. 5. *tw=n de\ *pikenti/nwn u(ph=rxe mhtro/polis2 *pikenti/a. Sil. l. 8. v. 578.

---- Nunc sese ostendere miles
leucosiae e scopulis, nunc quem Picentia Paesto
Misit. ---- ----

Mela, l. 2. c. 4. Paestum oppidum, Silerus amnis, Picentia. Picentum Stephano dicitur. Vicentiam hodie vocari tradit Leander. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 4. c. 6. Vide Picentini.

PICENTINI populi divisi fuere [orig: fuêre] a Lucanis Silaro [orig: Silarô] fluvio [orig: fluviô], fueruntque ubi nunc pars Borealis Principatus citerioris, in regno Neapolitano, iuxta sinum Salernitanum. Brietius autem credit Surrentum, Vicum Aequensem, Massam, et Stabias non fuisse alias Picentinorum urbes, sed Campaniae, ut etiam sunt hodie.

Amalphis, Amalsi, archiepiscopalis. Caprea, insula cum urbe episcopali sub Archiepiscopo Amalphitano, Capri. Urbs parva. Cava, la Cava, vulgo, episcopalis recenssub Archiepiscopo Salernitano. Lycterae, Lectere, episcopalis sub Archiepiscopo Amalphitano, parva. Massa Lubrensis, Massa di Sorrento, episcopalis sub Archiepiscopo Surrentino. Minor, Minori, episcopalis sub Archiepiscopo Amalphitano, parva. Nucera, Nocera de Pagani, episcopalis sub Archiepiscopo Salernitano. Ravellum, quasi Rebellum, Ravello, episcopalis sub Archiepiscopo amalphitano. Sedes iuncta Scalensi, parva. Salernum, Salerno, archiepiscopalis, Principatus citerioris caput, olim Academia. Sarnus, Sarno, episcopalis sub Archiepiscopo Salernitano. Scalae, Scale, episcopalis sub Archiepiscopo Amalphitano. Stabiae, Castel a mar di Stabia, quasi Stabiae novae, episcopalis sub Archiepiscopo Surrentino. Surrentum, Sorrento, archiepiscopalis. Vicus Aequensis, Vico di Sorrento, episcopalis sub Archiepiscopo Surrentino, parva. Interiere [orig: Interiêre] Pompeii, Stabiae, et Aequa.

PICENUM Picentium regio, qui Umbris et Sabinis ab ortu Solis proximi fuerunt. Dicitur et Picenus ager, vocabulo [orig: vocabulô] adiectivo [orig: adiectivô]: quod etiam in aliis rebus ad hoc solum pertinentibus usurparunt [orig: usurpârunt] veteres Romani. Horat. l. 2. Sat. 3. v. 272.

Signinum, Sytiumque pyrum, de corbibus iisdem
Aemula Picenus et odoris mala recentis.

Plutarcho ac ptolemaeo, gens ipsa dicitur, *pikhnoi\, regio vero Appiano, Civil. l. 1. *pikhni\s2, quae Polybio, l. 2. et Straboni, l. 5. est *pikenti/nh, quo [orig: quô] vocabulo [orig: vocabulô] gentilitio [orig: gentilitiô] Romani quoque usi sunt. Polybio, l. 3. ac Dioni, l. 63. gens dicitur ad superum mare, ut omnibus pariter Latinis, *pike/ntes2. Stephano vero corrupte *piki/antes2. Regio vero eorundem eidem to\ *pikentiko\n. *)ombrikoi\, inquit, e)/qnos2 *)italiko\n teri\ to\n *)adriano\n ko/lpon, me/son tou= *pa/dou kai\ *pikentikou=. De origine gentisita, Plin. l. 3. c. 13. Orti sunt a Sabinis, voto [orig: votô] vere sacro [orig: sacrô]. Et Strab. l. 5. *)/esti de\ palaio/taton e)/qnos2 oi( *sabi=noi, oi( kai\ au)to/xqones2. *tou/twn d' a)/poikoi *pikenti/noi te kai\ *samni/tai. Et eodem [orig: eôdem] libro [orig: librô] postea: *)/esti d' h( *pikenti/nh meta ta\s2 tw=n *)ombrikw=n po/leis2, ta\s2 metacu\ *)arimi/nou kai\ *)agkw=nos2. w(/rmhntai d' e)k th=s2 *sabi/nhs2 oi( *pikenti=noi, druokola/ptou th\n o(do\n h(ghsame/nou toi=s2 a)rxhge/tais2, a)f' ou(= to\ o)/noma. *pi=kon ga\r to\n o)/rnin tou=ton o)noma/zousi, kai\ nomi/zousin *)/areos2 i(ero/n. Festus: Picena regio, in qua est Asculum: dicta quod Sabini, quum Asculum proficiscerentur, in vexillo eorum picus consederit: Forsan, a similitudine vocabuli Picentium. Latinis occasio nata fabulam de pico ave fingendi. Quam tamen longe alitr construxit,

lepidiusque adornavit Silius, non a volucre, sed ab homine, nomen, originemque gentis deducens. Sic enim ille, l. 8. v. 425. s.

Et qui Picenae stimulat telluris alumnos,
Horridus et squamis et equina [orig: equinâ] Curio crista [orig: cristâ]
Pars belli quam magna venit! ----

Heic et quos pascunt scopulosae rura Numanae;
Et quibus [orig: queis] litoreae fumant altaria Cuprae,
Quisque Truentinas servant cum flumine turres,
Cernere erat. ---- ----

Stat fucare colus nec Sidone vilior Ancon,
Murice, nec Libyco, statque humectata Vomane
Hadria, et inclemens hirsuti signifer Ascli.
Vepicus quondam, nomen memorabile ab alto
Saturno, fatui genitor, quem carmine Circe
Exutum formae volitare per aethera iussit,
Et sparsit plumis croceum fugientis honorem.

De ubertate regionis ita tradit Strabo, l. 5. *oi)kou=si d' oi( *pikenti=noi a)po\ tw=n o)rw=n a)rca/menoi me/xri tw=n pedi/wn kai\ th=s2 qala/tths2, e)pi\ mh=kos2 e)/xontes2 hu)chme/nhn ma=llon h)\ pla/tos2 th\n kw/ran, a)gaqh\n pro\s2 a(/panta, belti/w de\ toi=s2 culi/nois2 karpoi=s2 h)/ sitikoi=s2. Liv. l. 22. c. 9. Hannibal in agrum Picenum divertit iter, non copia [orig: copiâ] solum omnis generis frugum abundantem, sed refertum praeda [orig: praedâ]. De incolarum frequentia [orig: frequentiâ] Plin. l. 3. c. 13. Quinta regio Piceni est; quondam uberrimae multitudinis CCCLX. milia Picentium in fidem populo Romano venere [orig: venêre]. Plura vide apud Cluver. Ital. Ant. l. 2. c. 11. De Piceno doctissimus Ferrar. ista habet. Picenum, regio Italiae, quae hoc [orig: hôc] tempore la Marca d'Ancona nominatur, ab Esi fluvio, qui ab Umbria ad occasum separat, a Truento fluvio ad ortum, qui illam ab Aprutio dividit, (quamquam Picenum ultra Truentum apud Plinium et Ptolemaeum extenditur) ad austrum Apennino [orig: Apenninô] monte, qui ab Umbris et Sabinis separat, ad Boream mari Hadriatico [orig: Hadriaticô] terminata. Marshamo, ab Aterno ad Aesem amnem porrigitur, Canone Chron. Sec. XVII. Urbes hac [orig: hâc] tempestate clarae, Ancon, Graeca Colonia, vide ibi: Firmum, Macerata, et Asculum. Populi Piceni Plinio, Picentes Straboni et Livio. Silius, l. 8. v. 425.

Picenum a pica, quae vexillo Sabinorum cum Asculum proficiscerentur insedit, dictum putat Festus. Vide supra. Nic. Lloydius. Secundum Baudrandum, Picenum, vulgo creditur la Marche d'Ancone, provincia ditionis Pontificiae, in Italia; sed revera complectitur etiam partem Aprutii ulterioris, cum maiori parte Marchiae Anconitanae; cuius pars occidentalis alias erat in Umbria, ubi urbes Aesium, Camerinum; et nunc eius praecipua urbs est Ancon in ora maris Adriatici. apud Magnonem de Not. Iurid. duplicis Piceni mentio fit, Annonarii et Urbicarii. Ita enim is PIC. Piceno. PIC. ANN. Piceno annonario. PIC. URB. Piceno urbicario. Non quod duplex provincia esset, sed quodpars eius, urbi romae propinqua et intra terminos urbicae Iurisdictionis erat conclusa; altera vero pars extra urbici territorii fines reperiebatur. Sic Tusciam urbicariam et annonariam reperimus; Non vero Campaniam, aut Samnium, apuliam, Lucaniam aut Calabriam etc. quia cum hae regiones longius essent positae, quam ut terminis urbanae Praefecturae cognitionem coercentibus comprehendi quirent, eo [orig: eô] ipso [orig: ipsô] Italiae accensebantur inter regiones annonarias sicque opus non habebant nominibus huiusmodi distinctivis, sicut Picenum et Tuscia. Dicebantur autem omnes Italiae regiones annonariae, ab annonaria functione, quam ad exercitum comitatumque Imperatoris alendum, qui semper aut maxima [orig: maximâ] parte aderat, conferre consueverant; quo [orig: quô] onere antiquitus urbicariae provinciae liberae fuere [orig: fuêre], verum postea, cum et hae idem functionis munus obirent, mansit tamen reliquis cognomen annonariarum eximium, ut hoc [orig: hôc] appellationis discerniculo [orig: discerniculô] ab urbicariis distinguerentur. Quia itaque partium Tusciae, ut et Piceni, una urbicaria, altera annonaria erat, quamvis adeo vicinae, ut una magis, quam duae provinciae, censeri possent, nun quam tamen ab uno eodemque Iudice administratae fuerunt, neque Picenum annonarium cum urbicario unquam eundem Consularem habuit, sed potius Flaminiae iunctum, ab uno eodemque Praeside regebatur. Unde est, quod Trebellius in Trig. Tyrannis, c. 24. provincias Italiae enumerans, Picenum separatim non nominet, sed cum Flaminia. Sic enim is: totius Italiae, i. e. Campaniae, Samnii, Lucaniae, Bruttiorum, Apuliae, Calabriae, Etruriae atque Umbriae, Piceni et Flaminiae, omnisque annonariae regionis. Ita enim distingui vult, in verbis Trebellii, Salmas. Adeo que, ubicumque legeris Correctorem aut Consularem Piceni et Flaminiae, semper de Piceno annonario accipe. Quemadmodum in infinitis locis, ubi veteres Inscr. habent mentionem Consularis Piceni et Flaminiae, quem etiam Correctorem nuncupat, etc. Salmas. ad Treb. Pollionem l. c. URBES HUIUS TEMPORIS PICENI: Aesium, Iesi, Episcopalis, alias in Umbria. * Ancon, Ancona, portus et emporium. * Asculum, Ascoli, Episcopalis sub Archiepiscopo Firmano. * Auximum, Osimo, Episcopalis. * Camerinum, Camerino: Episcopalis, in Umbriae confinio, alias in Umbria. Cingulum, Cingoli, olim Episcopalis. Cupra Montana. Vide Ripa.

Fabrianum, Fabriano, oppid. ex maximis Italiae, alias in Umbria. * Firmum, Fermo, Archiepiscopalis. * Lauretum, Loreto, Episcopalis recens. * Macerata, sic vulgo, episcopalis (et academia) sub Archiepiscopo Firmano. Recinetum, Recanati, Episcopalis: sedes iuncta Lauretanae. Ripa Transona, Episcopalis recens sub Archiepiscopo Firmano. Septempeda, S. Severino, Episcopalis sub Archiepisco Firmano. Tollentinum, Tollentino, Episcopalis sub Archiepiscopo Firmano. Sedes iuncta Maceratensi. Interiere [orig: Interiêre] Helvia Ricina, Potentia, et Numana.

PICHNAMAZ nomen officii sacri apud hodiernos Persas, cui Iman apud Turcas respondet, vide supra Musluni.

PICILE pro POECILE apud Ael. Spartian. in Hadriano, c. 26. Tiburtinam villam mire exaedificavit, ita ut in ea et provinciarum et locorum celeberrima nomina inscriberet, velut Lyceum, Academiam, Prytaneum, Canopum, Picilen, Tempe vocaret. Ita enim Veteres scriptum habent, et editio Mediolanensis servavit: cum alias legatur Poecilen. Nec aliter illa [orig: illâ] aetate scribebant, picile, poiki/lh. Sic Mirae Sidonio Apollinari sunt *moi=rai et Hecatombion e(kato/mboion. Sic Ausonio, Epigr. 138. v. ult. Solicismus soloikismo\s2: quod non versus gratia [orig: gratiâ] abillo usurpatum est, sed quia usitatissima in illa aetate scribendiratio sic ferebat. Numquam enim aliter scriptum invenitur, in vetustissimo libro Rhetorices ad Herennium, qui in Puteanorum asservatur Bibliotheca. In eodem Synaliphe ubique occurrit, pro synaloephe. Sic metici pro metoeci, me/toikoi, apud Sidonium apollinarem et apud Frontinum de coloniis: Cimiterion, in vetustis Martyrologiis, koimhth/rion; et quod magis mireris, Aulidus pro auloedus, apud Capellam, et melidia pro melodia: Tragidi pro Tragoedis, in Gloss. Idipus, in vetere Epigramm. pro Oedipus, de Sphinge:

Haec fecit thelames idipum conscendere matris,
Ut prolem incestam mutua dextra necet.

Inomaus quoque in veterib. libris, apud Cassiodorum, pro Oenomaus, Salmas. ad loc. cit. et ad Solin. Fuit autem poecile locus celebris Athenis, de quo in voce hac.

PICIS Mons mons Italiae, ad fontes Sontii et Natisonis. Iornandes de rebus Gothicis; Attila prima [orig: primâ] adgressione Aquileiensium obsedit civitatem: cuius ab oriente muros Natiso amnis, fluens a monte Picis, elambit. Vulgo M. di Venzone.

PICO seu PICUS mons in insula Taneriffa, in mare Atlantico montium omnium, quos sol videt, eminentissimus creditur, expressissime in medio mari, ad milliaria 60. conspicuus: quem nisi Iulio [orig: Iuliô] et Augusto [orig: Augustô] mense conscendere nulli cuiquam licitum est, ceteris etiam mensibus omnibus nive obsitus est; licet in subiectis insulis locique finitimis aliis, nullo [orig: nullô] unquam tempore appareat. Ad illum conscendendum et exsuperandum triduo [orig: triduô] integro [orig: integrô] opus est; ex quo, summa [orig: summâ] parte plano, et aequabili, circum adiacentes insulae caelo [orig: caelô] sereno [orig: serenô] et tranquillo [orig: tranquillô] exsistente, undiquaque expresse despici et numerari possunt, licet illarum quaedam ad 50. milliar. inde dissitae sint. Mensibus geminis adeundo monti commodis, inibi lapis sulpureus eruitur devolviturque, mittitur postmodum in Hispaniam, Metel. Huius, ab Anglis quibusdam mercatoribus, ad summum usque fastigium, in quo sclopetis aliquot explosis, M. Britanniae Regis sanitati vino [orig: vinô] litarunt [orig: litârunt], conscensi, descriptionem lectu dignissimam, vide in Hist. Societatis regiae Londinensis. Est et mons in Insula Pica, vide ibi.

PICOLMAYUS fluv. Paraguariae. oritur in Peruvia, prope urbem Argenteam, de la Plata: et post longum cursum, auctus aliis fluviis in flumen Argenteum se exonerat.

PICQUINIUM oppid. Picardiae, ad Somonam fluv. 2. leuc. infra Ambianum in Occasum, Abbavillam versus.

PICRA stagnum Africae in Marmarica regione apud Hammonis oraculum, cis illud 100. stad. qua Alex. Magnus cum ad illud oraculum consulendum, pergeret, transiisse fertur. Diod. Siculus.

PICRIS Graeca vox pikri\s2, lactuca agrestis, Exodi c. 12. v. 8. in Vulgata, Et edent carnes nocte illa [orig: illâ] assas ipsi et azymos panes cum lactucis agrestibus; ubi Vaticana translatio habet, Et azyma super picrides comedent: S. Cyprianus cum picridibus, legit. Sermo ibi de cena Paschali: in Hebraeo meror; cuius pluralis numerus merorim est, quod nomen videtur generale esse, ad omnes herbas amaras, quarum in Paschate usus fuit; Sed singulare [gap: Hebrew word(s)] meror, ad certam speciem restringitur, ut Graecum hoc pikri\s2, ab amaritudine similiter factum. Sumitur autem pikri\s2 aliquando pro lactucae specie, quae reliquis amarior est. Plin. l. 19. c. 8. Pessimum autem lactucae genus cum exprobratione amaritudinis appellavere [orig: appellavêre] picrida. Aristoteles, Histor. l. 9. c. 6. *(o de\ dra/kwn o(/tan o)pwri/zh|, to\n o)po\n th=s2 pikri/dos2 e)krofei=: quod idem Plinius reddit, l. 8. c. 27. Draco vernam nauseam silvestris lactucae succo [orig: succô] restinguit; ubi silvestris lactuca picris est. Neque aliter Aelian. l. 6. c. 4. *(oi dra/kontes2, o(/tan o)pw/rais2 me/llwsi geu/esqai, th=s2 pikri/dos2 kaloume/nhs2 r(ofou=si to\n o)po\n. Unde Apuleius, Herbarii c. 30. cui titul. de Lactucasylv. Graecis qri/dac a)gri/a dicitur ---- aliquibus pikri\s2. Quod sequutus Hieronymus, in Exodo et Numeris, Graeca e)pi\ pikri/dwn, reddidit, cum lactucis silvestribus. Sed et pikri\s2, est silvestre intubum, Dioscorides, *se/ris2 a)gri/a kai\ h(/meros2, w(=n h) me\n a)gri/a pikri\s2, h( kai\ kixw/rion kaloume/nh Intubum vel silvestre vel sativum est: silvestre est picris, quae etiam cichorium dicitur. Aetio

utrumque cichorium intubi nomen habet, sed solum agreste pikri\s2 vocatur: *se/ris2 h)\ kixw/rion, u(popikro/n e\sti la/xanon, kai\ ma=llon to\ a)/grion, o(/per kai\ pikri\s2 prosagoreu/etai, tisi\ de\ kixw/rion, Intubum sive cichorium, subamarum est olus, agreste inprimis, quod et Picris dicitur, quibusdam etiam cichorium. Suidas, *se/reis2 ei)=dos2 laxa/nwn, ta\ par' h)mi=n se/rika lego/mena. ai( pikri/des2 par' a)/llois2 h)/ ma=llon, t' a)lhqe/steron ei)pei=n, *makedonh/sia, Seres (intuba) genus oleris, quod apud nos serica vocatur, ab aliis picrides, vel ut verius dicamus, Macedonica (a loco ubi illius magna copia) Et his omnibus longe antiquior Theophrastus, Histor. l. 7. c. 11. picridem inter ta\ kixwriw/dh ponit. Horum enim species percurrens, *(wsau/tws2 de\, ait, kai\ h( pikri\s2, kai\ ga\r au(/th tw=| h)=ri a)nqei=, Similiter et picris, nam et ipsa vere floret. Et paulo post, th=| geu/sei de\ pikra\, dio\ kai\ tou)/noma ei)/lhfe, Gustu amara est, unde illi nomen. Unde Plin. l. 21. c. 17. Amara aphace, et quae picris nominatur, et ipsa toto [orig: totô] anno [orig: annô] florens: nomen ei amaritudo imposuit. Itaque tam in intubis, quam in lactucis, quae reliquis amarior est, picris vocatur. Nisi quis lactucae silvestris et intubi silvestris nomine velit unum idemque significari. Qua [orig: Quâ] mente videri possit haec scripsisse Neophytus. *se/ris2 to\ kixw/rion, h)/toito a)/grion marou/lion, o(\ kai\ pikroma/roulon le/getai kai\ pikri\s2, Seris (intubum) cichorium aut lactuca silvestris, quae et picromarulum (amara lactuca) dicitur et picris. Quae vox ma/roulon seu marou/lion, recentioris Graeciae est, deflexa ex maiou/lion, quomodo lactucas vocaverat superior aetas, quia Maio [orig: Maiô] maxime mense vigent etc. E quibus omnibus patet, quid sit pikri\s2 Graec. seu meror Hebr. quod idem est. nempe cum in eodem loco [gap: Hebrew word(s)] chazareth, proprie lactucam sativam sonet, et [gap: Hebrew word(s)] ulsin, sativa intuba, [gap: Hebrew word(s)] meror, ut Graecum pikri\s2, ab utroque in eo differt, quod non nisi silvestrem lactucam significat, aut vero silvestre intubum. Ea enim sic appellari consuevere [orig: consuevêre] speciali nomine, ratione amaritudinis quae in illis maior, quam in sativis. Cui illustrandae faciunt illa ex Abenbitare, Scriptore Arabe, petita, Meruria est intubi silvestris species maxime amari. In libro Alhavi (cuius auctor est Serapio) meruria est lactucae species in qua est amaritudo et unde fluit lac. Et certe lactucae has silvestris notas esse, discimus ex Dioscoride, *pikra\ de\ pro\s2 th=| geu/sei. w(moi/wtai de\ kata\ ta=san th)n du/namin mh/kwni/ o(/qen kai\ to\n o)po\n au)th=s2 e)/nioi mi/sgousi tw=| mhkwni/w|, Gustu amara est; papaveri similes vires habet; ideoque lac eius quidam papaveri miscent. Et Theophrasto, qui multo ante descripserat hoc lactucae genus, Histor. l. 7. c. 4. o(pw=des2 sfo/dra, lactiferum valde. ita in Plinio lactucae silvestris species una est, quae meconis vocatur a copia lactis soporiferi. Addit, olim in Italia hoc solum genus fuisse, et ideo lactucae nomen adeptum. Ita ex appuleii Herbario a)nekdo/tw| haec citat Salmas. Lactucae alba mhkwni\s2 vocatur, a copia lactis soporiferi etc. Uti vero omnia in Agno Paschali mystica erant, sic herbae amarae, cum quibus Agnum comedi oportuit, picris inprimis, significarunt [orig: significârunt], omnes qui volunt pie vivere in Christo Iesu, persecutionem pati, 2. Timoth. c. 3. v. 12. ut, per communionem passionum illius, consormes fiamus morti eius Philipp. c. 3. v. 10. eodem [orig: eôdem] enim tendentibus idem iter est prosequendum: et spinea corona nobis cum Christo ferenda est, ut succedat corona gloriae, iuxta illud, Si sustinemus, etiam cum illo regnabimus. Vide Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 50. et Salmas. Exercitat. Plinianis. p. 829. 830. et 1269. Sed et Virgilius picrim, inter herbas coronarias refert, buphthalmo eam socians, eamque floridam vocat Cul.

PICTA item PICTAVINA et PICTAVENSIS Gall. Pice, moneta Comitum olim Pictavensium, omnium fere monetarum minima, apud Car. du Fresne Glossar. ubi in Tabulario Angeriacensi Pictavenses brunos; item Pictavenses masculos, i. e. Mallias Pictavinas, Gall. Mailles Poitevines occurrere, insuper adnotat. vide quoque supra voce Mallia.

PICTA Toga vestis Etrusca fuit, purpurei coloris, auro [orig: aurô] distincta, a Triumphantibus olim solita geri, quam, ut ait Florus, subactis XII. Thusciae populis Tarquinius Priscus Romam transtulit, id quod etiam Dionysius, l. 3. Antiquit. confirmat: Macrobius tamen, l. 1. Saturn. c. 6. Plin. l. 9. c. 39. id non Prisco, sed Tullo Hostilio tribuunt. vocabatur autem Picta, quod in ea figurae ita figerentur, ut ea species ad picturae similitudinem accederet. Ioh. rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 32. Cuiusmodi acu pictarum imagines nonnullas describunt Homerus, Virgilius, Catullus. Nisi hinc dictam malis, quod purpura ita esset intexta, ut aliqua imago aut palma in ea picta videretur. Quare nonnumquam ea Palmata et aliquando Purpurea fuit appellata, de qua quidem egregie scripsit Iuvenalis, Satyr. 10. v. 36.

Quid si vidisset Praetorem in curribus altis
Exstantem, et medio sublimem in pulvere Circi
In tunica Iovis et pictae Sarrana ferentem
Ex humeris aulaea Togae. ----

Et Cael. Rhodig. Antiqq. Lect. l. 16. c. 10. Pictam Togam privatus habuit primus et propriam Gordianus senior, avum ante ex Capitolio acciperent Imperatores vel ex palatio. Quippe, ut tradit Liv. l. 10. c. 7. Lamprid. in Alexandro Sev. c. 40. et Stephanus Vinardus, in fine Herculis sui, olim consuetudo, de qua etiam supra aliquid innui, ut Triumphantes in Toga picta purpurea inveherentur in Capitolium. Hinc Martialis, l. 7. Epigr. 1. v. 11.

I comes et magnos illaesa merere triumphos,
Palmataeque Ducem, sed cito, redde Togae.

Vopiscus, in Probo, c. 7. Te manet pro virtutibus tuis Capitolina palmata etc. Vide Hieron. Bossium, de Toga Rom. c. 16. Togam pictam aureis stellis distinctam fuisse, quae autem palmarum

iconibus esset illustris, palmatam fuisse dictam, Isidorus docet, l. 18. c. 2. Color iis purpureus, auro [orig: aurô] intertexto [orig: intertextô], teste Dionysio [orig: Dionysiô] Halicarnassaeo [orig: Halicarnassaeô], l. 5. p. 314. quod vel stellas exprimebat, ut supra dictum, et Appianus in super confirmat, vel Triumphantis res gestas gentilitiu mque stemma. Ausonius in Gratiar. Act. Palmatam tibi misi, in qua Divus Parens Constantius intextus est, haec est picta, ut dicitur, Vestis, non auro [orig: aurô] magis suoquam [orig: suôquam] tuis verbis. Eandem clavatam suisse dictam, a clavis aureis, quibus distinguebatur, discimus ex Festo, l. 14. in dict. Picta. Quando coeperit hoc gestamen, Verrius Flaccus apud Sextum Pompeium, nos edocet, Picta, inquiens, Toga quae nunc dicitur, parpurea ante vocitata est eaque erat sine pictura: Eius rei argumentum est pictura in aede Vertumni et Consi, quarum in altera M. Fulvius Flaccus, in altera L. Papyrtus Cursor triumphantes ita picti sunt. Itaque Toga triumphalis antiquitus tantum purpurea fuit, post Picta in usum venit; natas autem has ex Homericis ipictarum vestium imaginibus, docet. Sed nec trium phantium modo ea toga fuit, verum et Consulum et Praetorum: et quidem illorum, quoties Magistratum inirent ipsis Kalendis Ianuariis, idque sub Imperatorib. cum libera [orig: liberâ] Republ. tantum in praetexta essent. Lamprid. de Alexandro, c. 40. Praetextam et pictam Togam numquam nisi Consul accepit, et eam quidem, quam de Iovis templo sumptam alii quoque accipiebant aut Praetores aut Consules. Praeter Gordianum, duobus tributum, ut Picta [orig: Pictâ] toga [orig: togâ] quan quam privati uterentur, Paulo Aemilio Persei Regis Macedonici ultimi victori et Pompeio, legimus apud Aur. Victorem, de Viris illustr. Velleium, l. 2. ac Dionem, l. 37. Crebrior dein, post Gordianum, eius usus ac mentio apud Scriptores. Ausonius, Idyllio 4.

Ut Praefecturam duplicem, sellamque curulem.
Ut trabeam, pictamque togam, mea praemia Consul
Induerer, Fastisque meis praelatus haberer.

Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiar. l. 2. c. 8. et 9. ut et supra in voce Palmata, ac infra in voce Triumphalis. Inter Senatus Rom. praecipua dona, quibus amicos colebat Reges, fuisse Togas pictas, et tunicas palmatas, Livius passim aliique testantur. Quo respiciens Tacitus, cognitis, inquit, l. 4. Annal. c. 26. Ptolemaei per id bellum studiis, repetitus ex vetusto mos, missusque e Senatoribus, qui scipionem eburnum. Togam pictam, antiqua Patrum munera daret, Regemque et socium atque amicum appellaret. Nec omittendum istiusmodi Togae puram opponi, ut docet Iac. Gutherius, de Vet. Iure Pontif. l. 1. c. 28. Vide Thom. Dempster. in Rosin. l. 10. c. 29. A Toga ad vestes pictas in genere transeo, quarum inventores Phrygas fuisse, innuit Plin. l. 8. c. 48. Pictas vestes iam apud Homerum fuisse, unde Triumphales natae; acu sacere id Phryges invenerunt, ideoque Phrygiones appellati sunt. Usus in Assyria frequens, Babylone praesertim, teste eodem [orig: eôdem] paulo post: Colores diversos picturae intexere Babylon maxime celebravit. Qua de causa, *babulw/nion pro/blhma, i. e. Babylonicis coloribus variegatam vestem, hereditario [orig: hereditariô] iure obvenisse Crasso, refert Plutarchus, in M. Catonis vita; Sed de his vide iterum Dempster. in Rosin. l. 5. c. 35. et supra in voce Phryges, Phrygiones etc.

PICTACIUM Epistola est brevis et modica, vel schedula de membrana excisa, vel illa particulacorii, quae soleae repeciatae insuta est, a pingo: an melius a barbaro pittance, quod Anglis hodieque rem exiguam denotat. Latinis Breve. Hincmaro non semel Pitacium, et Pitaciolum dicitur. Vide infra in Pitanciaria, item Pittacum.

PICTAE diversorium Latii, in via Latina, ab urbe 30. mill. pass. apud Anton. in Itinerario.

PICTANCIA apud Vincentium Belvac. l. 32. c. 49. Aquam etiam puram frequentius bibebant et quandoque pro magna pictancia mixtam velaceto [orig: velacetô] vel lacte, nulla [orig: nullâ] de vino facta [orig: factâ] mentione. Caesarium item, l. 8. c. 94. Dum ---- a celleraria per totum conventum pictancia, i. e. ova frixa dividerentur -- invisibilem ei pictanciam misit, -- quod omnibus diebus vitae suae pictantiis omnibus carere vellet: Portio est monachica, in esculentis, ad valorem unius pictae, lautior pulmentis, quae ex oleribus erant; cum Pictanciae essent de piscibus. Apud Uldalricum, Consuetud. Cluniac. l. 2. c. 35. alibique passim Pitancia dicitur, quod ad Gallicum Pite magis accedit. Unde impingere ait Car. du Fresne, qui a Ptetate; vel a pitissando, vel etiam a pittacio, deducunt vocem, ita ut Canonicis et Praebendariis, uti olim militibus, secundum porrecta illis pittacia, erogarentur species annonariae, panis, vinum, lardum, caro etc. vel quod in tabella seu pittacio describeretur, quam quisque sportulam et portionem esset suscepturus. Istiusmodi pitancias singulis Monachis distribuendi munus qui habebat, Pictanciarius dictus est. Charta A. C. 1292.Idem Abbas assignavit pitanciariae certos reditus ad summam 8. librarum et 14. so. lidorum et 2. denariorum, talimodo [orig: talimodô] disponendam, videlicet quod Pitantiarius ministret inde Conventui singulis annis in anniversario suo vinum, piscem et species: scilicet cuilibet de Conventu unam caritatem integram boni vini et unum ferculum boni piscis et species, per visum Subprioris, etc. apud Ingulfum, memoratum Car. du Fresne Gloss.

PICTAVI qui Pictones Caesari, l. 7. Bell. Gall. c. 4. Plino, l. 4. c. 19. ac Straboni populi Galliae Aquitan. cum titulo Comitatus, et urbs episcopalis sub archiepiscopo Bituricensi et Academia: Cum regni titulo a Gothis, quos Clodoveus exegit hinc, ut et tota [orig: totâ] Aquitania [orig: Aquitaniâ]. Merula. Olim enim sub Romanis erat provincia sub Aquitaniae nomine: a Vandalis postmodum, Hunnis, Alemannis, duce Crocco [orig: Croccô] vastata est saeculo [orig: saeculô] 5. urbe Pictavio [orig: Pictaviô] direpta [orig: direptâ]. Sub Honorio Imperatore a Romanis Wisigothis est cessa, qui ut modo dictum, a Chlodoveo A. C. 510. inde exacti sunt. A Caroli M. temporibus comites habuit, quales Abbo, Ricuinus, Renaldus, duo Bernardi, duo Ranulfi, duo Eblesii, et decem, quibus Guilielminomen, quorum ultimi filia Eleonora, uxor primo

Ludovici Iunioris Regis, dein ab hoc repudiata, Henrico II. Duci Normanniae, postea Angliae Regi nupsit, Guienna [orig: Guiennâ] cum Normannia [orig: Normanniâ] dotis loco [orig: locô] illi allata [orig: allatâ]. Horum filio [orig: filiô] Iohanne sine Terris, ob feloniae crimen ditionibus A. C. 1204. exuto [orig: exutô], postea Alphonso filio Ludovici VIII. aliisque Regum filiis apennagii loco [orig: locô] concessa est, subinde ab Anglis denuo in festata, donec iis toto [orig: totô] regno [orig: regnô] exactis a Carolo VII. regno est innexa, A. C. 1436. Bellis civilibus, praeterito [orig: praeteritô] saeculo [orig: saeculô] Princeps Condaeus, Reformatorum Dux, rerum hic [orig: hîc] potitus est, vide Petr. Rogerium, Picton. descript. Ioh. Beslium, Geneal. des Comt. de Poict. Annales Aquitaniae, Histor. Pictav. Froissardum, Duchesnium, Thuanum, Histor. etc. Gall. Poictou. Eius capita duo, Augustoritum, quod postea a gente Pictavi cognominari occaepit, inter 6. provinciae Aquitanicae secundae civitates penultim um olim locum, dein habita [orig: habitâ] ratione dignitatis ac potentiae, primas post Burdigalem nactum. Vide infra in Pictavium; et Limonum, quam urbem hodie faretur se ignorare Hadr. Valesius. Ager Pictonum, Pictavensem olim episcopatum tantum continebat, nunc tres Episcopatus complectitur, Pictav ensem veterem, Malliacensem et Lucionensem recentiores, ex Monasteriis factos, imminuto [orig: imminutô] Pictavensi. Incolae Poitevins: Froissardo, Marolio, aliisque Petaux, sic ut Bituriges Cubi Bidaux, quos utrosque cum Normannis, Picardis, Genuensibusque coniungunt, atque a lanceariis cataphractis equitibusque distinguunt, peditesque faciunt. Nempe milites variarum gentium, ex quibus lecti erant, nominibus designari solebant. Vide infra quoque in Pictaviensis Provinsia.

PICTAVIENSIS [2] Provinc. ampla alias pars Aquitaniae, extenditur pro maiori parte ab Ortu in Occasum, habet ab Ortu Turonensem provinc. et Marchiam, a Septentrione Ducatum Andegavensem et Britanniam minorem. Ab Occasu Oceanum Aquitanicum, et a Meridie, Santonensem et Engolismensem provinc. Eius primaria est Pictavium.

Arbatilicus, Arbauge. Castellairaldensis, le Chastelreaudois. Lausdunensis, le Lodunois. Lucionensis, le Lussonois. Madalgicus, le Mauge. Mirebellensis, le Mirebalais. Niortensis, le Niortois. Ratiatensis, le pays et Duche de Rez. Tefalgicus. Toarcensis, Tovarcois. Vastinensis Gastinois, a squalore et silvis suis cognominatus.

Asper mons, Aspremont. Augustoritum Pictonum, vel Pictavium, vide ibi. Auriniacum. Bellus Visus, Beauvoir sur mer. Calviniacum, Chauvigny. Castanetum, Chastaigneraye. Castrum Heraldi, Chastelleraud. Castrum Toarcis, Tovars. Duracium, idem Fontenaeum, Fontenay. Ganachia, la Ganache. Gentiacum, Gensay. Liciniacum, Lusignan. Lodunum, Loudun. Luciacum, Lussal. Lussonia, Luaeon. Malleacum, Maillezais. Maxentii Fanum, S. Maixent. Metulium castrum, Melle. Mirabellum, Mirebeau. Mons acutus, Montagu. Monscontorius, Monconour. Mons Morillonis, Monmorillon. Moritonia, Mortagne. Mortuum Mare, Mortemar. Niortium, Niort. Parthenaeum, Parthenay. Pictavium, caput provinciae, Poictiers. Ricolocus, Richelieu. Rupes ad Ionem, Roche sur Ion. Secundiniacum Secondigni. Taifalia Tifauge. Tremolia Trimoville. Turris Talemundi, Talmond. Volventum, Vouvant.

PICTAVIUM Gallice Poitiers. Ad Clanim fluv. 30. leuc. a Mediolano Santonum in Caeciam, 35. a Biturico, Pictonum caput.Civitas amplissimi est circuitus, sed non aeque culta. Ridicule quibusdam a Pictis, qui e Scythia advenere [orig: advenêre], condita, dictaque: antequam enim hi in Britannia sedes fixissent, iam magni nominis Pictavium erat: potius Gallorum opus videtur. Hic [orig: Hîc] vetus castrum, a Romanis sine dubio conditum, qui et Amphitheatrum aliaque insignia aedificia hic [orig: hîc] exstruxere [orig: exstruxêre]. Parlamenti Parisiensis sedes fuit, sub Carolo VII. qui celebris hic [orig: hîc] Academiae auctor est, A. C. 1451. fundatae, cuius elogium apud Scaligerum vide. In provinc. Pictaviensi superiori, seu mediterranea. Praetertio [orig: Praetertiô] saeculo [orig: saeculô] Urbs in Reformatorum fuit potestate, donec capta est a Marescallo S. Andreano, A. C. 1562. Iterum, sed frustra obsessa est ab Admirali Colinio, illam duce Guisio [orig: Guisiô] defendente. Obsidionem Libergius prolixe descripsit, Ecclesiam Pictaviensem S. Martialis fundasse [orig: fundâsse] creditur: quae Praesules inter alios clrissimos habuit S. Hilarium, Iustinum, Maxentium, Gelasium, Anthemium, Pientium, Emmeranum, Venantium Fortunatum, etc. Cathedralis Ecclesia D. Petro sacrata est, Dimidia [orig: Dimidiâ] leuca [orig: leucâ] ab urbe, in itinere Biturigas ducente lapis visitur, quadratus, 25. pedes largus, latus 17. quatuor aliis lapidibus innixus, de quo multa incolae fabulantur, ipsi inscriptum hoc distichon:

Hic lapis ingentem superat gravitate Colossum,
Ponderis et grandi sidera mole petit.

Strabo. l. 4. Ptolem. Geogr. Caesar. Comm. Amm. Marcellin. l. 16. Gregor. Turonens. l. 2. 5. etc. Petrus Roger. Pct. descr. Scaevola Sammart. Elogium Pictavii. Ioh. Beslius, des Evesque de Poict. Sincerus, Itiner. Gall. Duchesnius etc. Hic Concilium habitum, A. C. 589. quo [orig: quô] Basina et Chrodieldis, Luboveiae Abbatissae obsecundare recusantes, excommunicatae sunt. Gregor. Turonens. l. 10. c. 8. A. C. 1010. 1029. 1075. contra Berengarium, etc. Vide Morerium, Diction. Histor.