CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PNEUMA in genere flatus, Graeca vox est, pneu=ma. Henricus Monach. Altissiodorensis de Vita S. Germani, l. 6. p. 65.

In specie, cantum notat, alias iubilum dicutm, quo non voces, sed vocum tonus logius cantando diducitur ac protrahitur, Hugo a S. Victore in Speculo, l. 1. c. 7. Unde alleluyae modicum est in sermone, multum in pneumate. In fine antiphonarum cani solitum, uti legimus in Statutis Cluniacens. Petri Venerabilis, c. 67. Per aphaeresin Neuma, ae, de quo sic Beletus Divin. Offic, c. 59. Hic [orig: Hîc] etiam notandum, quod semel diximus, Neuma soeminei generis absque P. accipro iubilo: pro spiritu autem Sancto dicitur Graece Pneuma, Pneumatis. Interim vox e Graeco nomine pneu=ma omnino deducta est; unde recte quidam neuma dixerunt neutro [orig: neutrô] genere, pro Pneunia. Hinc Neumaticus, modulator dulcis. Crebrius tamen in feminio genere reperitur, atque etiam Neupma alicubi dicitur; unde forte le droit di neutme seu mortuarii. apud Britannos, Aremoricae in colas, quod Parochis pensitari solet, pro cantu Ecclesiastico, in obitu alicuius Parochiani. Quando vero cantari, quando omitti debeat Pneuma seu Neuma, ex sequentib. discimus. Ordinarius MS. Ecclesiae Rotomagensis, In hebdomade ista nullum neupma dicatur, in fine antiphonae. Udalricus Consuetud. Cluniacens. l. 1. c. 11. Post Alleluia, quaedam melodia neumatum cantatur, quod Sequentiam quidam appellant. Usus antiqui Ordinis Cisterciens. c. 56. In fine vero Responsionum et versuum; ad omnes Missas totum neuma dicatur. ad omnes dissonantias evitandas. Infra, Idem alleluia cum suo neumaete integro tractatur. Rupertus de Divinis Officits, l. 2. c. 2. Offerendae gravis et grandisonus imitatur cantus, quae neumis distenta frequentibus et suis fecunda versibus, quantumvis longa [orig: longâ] iubilatione non valet satis ex Primere, quod significat. Belethus, c. 21. Nota interim, non debere in festo B. Mariae annuntiationis, sequentiam, quam etiam Prosam esse appellatam diximus, cantari, etiam causa [orig: causâ] devotionis, nec unquam nisi canatur Alleluiae etc. A prosa tamen distingui videtur, apud Udalricum, l. 1. c. 13. Plures statuuntur ad prosam condinendam, quibus chorus per neumas respondet, etc Mstica huiusmodi cantus significatio indigitatur, apud Ordinarium laudatum l. c. Per neupma significatur suspiratio animae redemptae ad caelestem patriam. Alcuinum item de Div. Officiis, c. 33. Solet enim auctor Antiphonarii aut distinctione cantus, aut distinctione ordinis varium affectum monstrare Sanctorum: Sicut de Iohanne Symmysta fecit, perneumam circa intellectum verborum, sapientia et intellectus, in Responsorio. in medio Ecclesiae, et. Sed et Neumae, in Musica, dicebantur notae, quas Musicales hodie appellant: unde neumare, aft notas verbis Musicis decantandis superaddere. Anonymus Interpres Hugonis Reutlingensis Sacerdotis in Floribus Musica: Antiphonarium et Graduale collegit, dictavit et neumavit, seu notavit. Mox, Omissis elavibus et lineis, quae in neuma seu nota Musicali requiriuntur. Vide Guil. Monachum et Iohannem Mon. in libb. de Musica, laudatos Car. du Fresne Glossar. ut et supra ubi de Musicis Notis.

PNEUMATOMACHI Haeretici dicti sunt, errantes circa articulum de Spiritu S. inter quos Simoniani energei/as2, et Samosateniani xa/ritos2 tantum hoc nomen esse voluerunt. Inprimis vero sicappellatos legimus, qui Arianae haereseos partem alteram, quae est de FILIO, reicientes, alteram de SPIRITU S. mordicus retinuerunt, eius Deitatem et consubstantialitatem cum Patre et Filio inficiati: quos proin Semiarianos appellat Augustinus, Haer. 52. alianotione [orig: aliânotione] hanc vocem usurpante Epiphanio [orig: Epiphaniô]. Unde Ariani *xristoma/xoi, hi vero *peumatoma/xoi vocitati sunt. In qua haeresi maxime eminuit Macedonius Episcopus Constantinop. qui relictis Arianorum Eudoxianorumque partibus, propriam hanc sibi sectam condidit, circa A. C. 360. Spiritum S. creaturam esse, cum Ario, aperte asserens, uti refert Theodoretus, Hist. Eccl l. 2. c. 6. damnatus Concilio [orig: Conciliô] Constantiopolitan. II. principatu Theodosii Senioris celebrato [orig: celebratô] A. C. 381. in quo condito [orig: conditô] Symbolo [orig: Symbolô], Patres profitentur se credere ei)s2 to\ *pneu=ma to\ *(/agion, to\ *ku/rion; to\ zwopoio\n, to\ e)k tou= *patro\s2 e)kporeuo/menon, to\ su\n *patri\ kai\ *ui(w=| sumproskunou/menon kai\ sundocazo/menon, to\ lalh=san dia\ tw=n profhtw=n, in Spiritum Sanctum Dominum, vivificatorem, ex Patre procedentem, cum Patre et Filio simul adorandum et simul glorisicandum, loquutum per Prophetas. In quam sententiam Episcopi quoque in Concilio Romano congregati, Confessionem Fidei Synodicam ediderunt, in qua anathema dicunt Sabellianis, Arianis et Eunomianis, Macedonianis et omnibus Pneumatomachis, Photinianis ac Apollinaristis: sub Damaso Papa, uti iterum apud Theodoretum videre est. Hist, Eccl. l. 5. c. 9. Adde contra eosdem Athanasium, Basilium M. Gregorium Nazianz. Ambrosium, Epiphanium, Augustinum, Didymum Alex. et Paschalium, laudatos Io: Forbesio In structionum Historico-Theologic. l. 1. c. 2. §. 9. et seqq. Praeterito [orig: Praeteritô] saeculo [orig: saeculô] sepultam iam dudum haeresin, una cum aliis, ex orco revocavit Michael Servetus Hispanus, quem sevuti Valentinus Gentilis, Georg Blandrata, Fr. Davidis, Faustus Socinus, alii, Spiritus [orig: Spiritûs] S. non divinitatem modo, sed et personam abnegarunt [orig: abnegârunt]. Nec longo [orig: longô] intervallo Socinianos sequuntur anabaptistae plurimi, uti docet Fr. Burmannus Synopsi Theol. Christ. Part. I. l. 1. c. 35. Vide quoque Cl. Suicerum Thes. Eccl. in hac voce. De Graecorum vero circa professionem Spiritus S. a reliqua Ecclesia dissensu, vide infra.

PNIGEUS vicus in Aegypto, prope Phoenicum portum, e regione Pedoniae insul. iuxta Paraetonium, Strab. l. 16.

o( pukno\n, i. e. a densitate aditum, per vicos olim coniunctarum, Setph. Locus erat iuxta Acropolim aedificatus, antiquae simplicitatis usu, non ad posterioris Thearri splendorem, idemque forte cum veteri Foro, in quo olim conveniebatur, iuxta Pandemi Veneris aedem, i)o/ntwn *)aqh/nhsin ei)s2 th\n *)akro/polin a)po\ tou= qea/trou, euntibus Athenis ad Aeropolim a theatro, ut adnotat Pausan. Atticis, qui Veneris praedictae sacellum ibi collocat. Et certe ideo sic dictam Venerem hanc vult Apollodorus, l. peri\ *qew=n, quod pa=s2 o( dh=mos2, totus populus antiquitus ibi convenerit. Hic [orig: Hîc] itaque Magistratus xeirotonhtoi\ Populi creabantur suffragiis, referentibus ad Populum Thesmothetis, Pollux, l. 8. c. 9. aliaque ad publicam rem spectantia peragebantur antiquitus [orig: antîquitus]: Postea vero desitum, et Comitia in Bacchi qea/trw| haberi coepere [orig: coepêre]. nisi cum eligendus esset Magistratus, eodem [orig: eôdem] teste: *au)=qis2 de\ ta\ me\n a)/lla e)n tw=| *dionusiakw=| qea/trw|, mo/nas2 de\ ta\s2 *)arxairesi/as2 e)n th=| *pnuki. Quo quoque verba Hesychii referenda, *pnu\c, to/pos2, *)aqii/nhsi, e)n w(=| ai( *)ekklhsi/ai pa/lai me\n h)/gonta pa=sai, nu=n de\ a(/pac, o(/tan *strathgo\n xeirotonw=si, Pnyx, locus Athenis, in quo contiones olim omnes habebantur, nunc vero tum solum, cum Strategus Populi suffragiis eligendus est. Vide Sam. Petitum Comm. in Leges Attitas, l. 3. tit. 2.

POBLICIUS [2] praenomine Marcus, Cn. Pompeii Magni in Hispania legatus pro praetore, ut est in argenteo denario: ut videri possit hoc [orig: hôc] nomine extraordinarium imperium ornari solitum fuisse, apud Romanos, cum absente magistratu, evi provincia decreta erat, eius magistratus legatus aliquo mitteretur cum imperio ad rem gerendam.

POCHAJUM castellum Hungariae, situ et arte munitissimum, a Clemente Athanasio, post Castaldi e Regno dicessum, Isabellae Reginae iussu, scalis admotis captum est, A. C. 1553. Iac. Aug. Thuanus, Histor. l. 13.

POCILLATOR Appuleio Suetonio, Caes. c. 49. ad Cyathum et Vinum, Iuvenali, Sat. 13. v. 44. ad Cyathos in vet. Epitaphio, a Potione: Item a Lagena, vel Laguna: Gallis LL. Salic. Tit. 11. edit. Basil. Scantio, Germanis Schenck, Graecis *oi)/noxo/os2, dicebatur Romanis servus, qui epulantibus vinum ministrabat. Meminit muneris Virg. Aen. l. 1. v. 709.

Centum aliae, totidemque pares aetate ministri,
Qui dapibus mensis, onerent et pocula ponant:

Quod de Infertoribus ac Pocillatoribus accipiendum. Martialis quoque, ubi de Alexi Virgiliano, l. 8. Epigr. 56. v. 13.

Adstabat Domini mensis pulcherrimus ille,
Marmorea [orig: Marmoreâ] fundens nigra Falerna manu;
Et libata dabat roseis Carchesia labris

Eundem Ministratorem dictum esse, ex antiquis marmoribuspatet. in quibus nominantur Amaranthus Augusti Ministrator Turrianus. Erastus et Ansio Caesaris Mintstratores. Hinc Petronius, Vinum Dominicum Ministratoris gratia [orig: gratiâ] est. Quo [orig: Quô] habitu autem munus obierint, Senecaindigitat, Ep. 47. Alius, inquiens, utni Minister in muliebrem modum ernatus, cum atate luctatur: et Appuleius Senecam explicans, Metam. l. 2. ubi Pueros calmistratos, pulchre indusiatos, gemmas formatas in pocula vini vetusti frequenter offerentes, notavit. Nimirum hic muliebris fuit ornatus, indusiatum esse et calamistratum quempiam. Idem Seneca Pistores ac Ministratores coniungit Epist. 95 nec sane temere, cum et in Notit. Imperii, sub dispositione Viri Spectabil. Comitis Castrensis, Ministeriales Dominici recenseantur, ad quos indicandos, inter Comitis insignia, Mensa panaria, et Vinaria aliquot vasa conspiciuntur. Literati autem erant et formosi Pocillatores plerique e secta beatiorum hominum, qui pueris forma [orig: formâ] insignibus non Triclinium modo, sed et Coquinam referferant. Martialis, l. 10. Epigr. 66. v. 5. ubi de Theopompo, puero forma [orig: formâ] conspicuo.

Quis potius cyathos, aut quia crystalla tenebit?
Qua sapient melius mixta Falerna manu?

Unde et Philo, ubi de Trecliniorum luxu, l. de Vita Contempl. Ministrantibus formosis mancipis, non tam ad praesens ministerium quaesitis, quam ad exhilarandos aspectu convivis oculos. Ex his minores pueri Pincernas agunt, grandiores aquam afferunt. etc. Vide quoque Chrysologum, Serm. 261. Et exhibet istinsmodi Pocillatores ex icunculis aereis antiqui operis Pignorius, quae in conspectum dant, quidquid modo praefatus Philo, de accurato capillitio et tunicarum praecinctione, disseruit. Sed et non raro Eunuchi Pocillatores fuere [orig: fuêre]. Tacitus, Annal. l. 4. c. 8. Id (venenum) Druso datum per Lygdum Spadonem. ut octo post annos cognitum est. Vide Laur. Pignorium, Comm. de Servis, et supra in voce Pincernae, nec non infra a Potione.

POCOCKUA Eduardus Oxoniensis Anglus, S. T. D. Linguae Hebraicae ac Arabicae; in qua supra reliquos huius aevi, eminet, Professor. Eius exstant, Porta Mosis, In 2. Petri, in 2. et 3. Iohannis Notae, in Iudae item etc. Eximius Vir. nec sine honorisica modesitae candoris ac literaturae omnis praefatione mominandus, Dickensonus Delphi Phoenicizantes.

POCULUM primo vola fuit, quod Diogenes non erubuit didicisse, a quodam, quem cava [orig: cavâ] manu exceptam auqam oriadmovere vidit, abiecto [orig: abiectô] hinc vasculo suo [orig: suô] potorio [orig: potoriô], tamquam supellectile non necessaria [orig: necessariâ], eius simplicitatem in posterum imitaturus. Verum commoditas arte factis Poculis uti suasit, luxu postmodum, ut in aliis, ita et hic [orig: hîc], in immensum procedente. Et prima quidem omnium ex terra Samia fictilia fuisse videntur, neque in pauperiorum tantum aedibus, sed et in opulentiorum conviviis, adeo que etiam Deorum immortalium fanisac sacrificiis sollemnibus. Vide Val. Max. l. 4. c. 3. tit. 7. Senec. Ep. 95. in fin. et l. 1. de Benefic. c. 6. Tertullian. Apologet. c. 25.

Ciceronem, Paradoxe 1. Plin. l. 35. c. 12. etc. de Romanis: Iul. Pollucem. l. 10. c. 19. de Graecis, loquentes. Unde Tibullus, l. 1. Eleg. 1. v. 39.

Fictilia antiquva primum sibi secit agrestis
Pocula, de facili composuitque luto.

Et haec kw/nw| sive pice lique facta, ne aestivo [orig: aestivô] tempore exsudaret liquor infusus, obducta fuisse, idicat Alexander Aphrodisaeus in Problem. Item cera [orig: cerâ], ut indicat Theocriteum hoc in Thyrside,

*kai\ baqu\ kissu/bion keklusqme/non a(dei\+ karw=|,
Et profundum poculum oblitum dulci cera [orig: cerâ].

Ubi virum eruditum to\ keklusme/non idem esse, quod xekhrografhme/non, contendentem, relellit Vossius, ex Athenaeo ostendens, pretiosiora fuisse vasa ceris picta. quam ut ea haberent in Sicilia rustici, idque iam Theocriti aetate, qui Ptolemaei Lagidae et filii eius Philadelphi temporibus claruit. Post haec reperiuntur Pocula e fago facta, vel ad minimum e ligno, quibus iam Homericos Heroas usos fuisse, ex Odyssea iam pridem docuit Fulv. Ursinus, Append. ad Triclinium. Hinc Ovid. l. 8. Met. v. 669.

-------- -------- Fabricataque fago [orig: fagô]
Pocula. -------- --------

Vide quoque Virg. Ecl. 3. Senecam. Hercule Oeteo, Act. 3. choro [orig: chorô], Tibullum l. 1. Eleg. 10 Oleagina pocula, memorantur, l. 50. ff. de leg. 3. Hederacea, Plin. l. 16. c. 35. ubi hederae eam natuam docet esse, ut in istiusmodi vasis vina transfluant, remanente aqua [orig: aquâ], si aqua [orig: aquâ] fuerint mista: Graeci *kissu/bia vocant. Meminit eorundem Euripides Andromeda [orig: Andromedâ]. Vel simpliciter ex ligno erant, qualia pocula Scalas dicta fuisse, fuggerit Isidor. l. 20. c. 5. et P. Diaconus, de gestis Longobard. l. 1. c. 27. e quo liquet, etiam posteriori aevo [orig: aevô], ligneorum usum viguisse. Erant et e cornibus bovinis Pocula efficta, antiquissmimis iam temporibus, ut docet Ambros, l. de Elia et Ieiunio c. 17. Xenoph. Expedit. Cyri, l. 6. Athenaeus, Dipnos. l. 11. etc. Unde Nicandri Scholiastes to\ kera/sai, a)po\ tou= ke/ratos2, dictum vult: quod Nonnus confirmat, Dionys. l. 12.

*kai\ boe/ois2 a)ru/onto kera/essin a)nti\ kupe/llwn
*mh/pw fainome/nwn, o(/qen u(/steron e)ce/ti kei/nou
*qe/skelon ou)/noma tou=to keraunume/nw| pe/len oi)/nw|.

Et taurinis cornibus propterea Bacchus effictus, Ioh. Meursius Notis in Lycophr. Ad quem ritum Pindarus quoque allusit, aiens:

*)ec a)rgure/wn kera/twn pi/nontes2 e)pla/zonto;
Ex argenteis cornibus bibentes lasciviebant.

Aeschylus item in Perrboebis, a)rgurhla/tois2 ke/rasi, argento [orig: argentô] ductili [orig: ductilî] factis cornibus: ac Sophocles in Pandora, pio/nti xru/seon ke/ras2, cum ebiberit aureum cornu. Nempe auro [orig: aurô] et argento [orig: argentô] posteriorum saeculorum luxus priscam consuetudinem exprimere gaudebat: retulisse autem buccinae oblongae formam, i. e. naturalem cornuum bovinorum speciem docet Ambros. loc. cit. Bestigium veteris ritus apud Homer. Il. q. v. 169.

De Indis inprimis vide Ctesiam, apud Photium in Biblioth. De Tartaris hodiernis P. de Vaile, Itiner. tom. 3. et cui ignotum cornu aureum Christiani V. Daniae Regis ac eornu mirabile, quod in aula Oldenburgica a multis iam saeculis asservatum est. Quarto, vitrum Poculorum materia esse coepit. Aristoph.

*)/epi) o( me\n e)c u(ale/nwn e)kpwma/twn,
Biberat hic quidem e vitreis poculis.

In delitiis olim hodieque non spernendis, Martialis, l. 1. Epigr. 38. et nepotibus praesertim in usu, uti discimus ex Iuvenali, Sat. 2. v. 95.

-------- -------- Vitreo [orig: Vitreô] bibit ille Priapo [orig: Priapô].

Neque vero vitrum istud tale erat, quod levissimo [orig: levissimô] casu frangeretur, sed flecti plicarique poterat, auctore Plinio [orig: Pliniô], l. 36. c. 26. qua de re vide Cael. Rhodiginum, Antiqq. lect. l. 27. c. 27. Ian. Douzam Comm. in Petron. et Petr. Crinitum Honestaediscipl. l. 23. c. 4. quibus adde Ioh. Salisberiensem Polycrat. l. 4. c. 5. Vitrea vero pocula sulfure maltabantur fracta. Iuvenalis, Sat. 5. v. 48.

-------- Rupto [orig: Ruptô] poscentem sulpura vitro [orig: vitrô], etc.

Exin crystallus in poculis, aliaque supellectile laudari coepit. Iuvenal. idem, Set. seq. v. 155.

Et nota Vedii crudelitas, quicum unus e servis crystallinum fregisset, rapi eum iussit, nec vulgari periturum morte, muraenis obici, apud Senec. de lra l. 3. c. 40. Vide spura in voce Acenteta, alibique. Porro Murrhina vasa, et praecipus Pocula, adhibita lux uriosorum conviviis fuisse, idem docet Ep. 119. in quibus observatum, ut calenti vino convenirent, docente Martiali l. 14. Epigr. 113. Vide itidem supra. Electrina Pocula Magnatibus in pretio habita, memorat Trebellius Pollio, c. 14. cum de Quieto Tyranno refert, illum Electridem paeteram. quae in medio vultum Alexandri haberet, et in circuitu omnem historiam contineret, signis brevibus et minutulis, Pontifici propinasse [orig: propinâsse]. Sic apud Lamprid. in Alex. Helena dicitur Minervae Lindiae calicem ex electro consecrasse [orig: consecrâsse]. Unde Iuvenalis, Sat. 5. v. 38.

-------- -------- Ipse capaces
Heliadum crustas et inaequales Beryllos,
Virgo tenet phialas, tibi non committitur aurum.

Ex argento Pocula crescens luxus effigiavit, sed magno [orig: magnô] nepotum a continentioribus discrimine, ut qui emblematis ingeniosis

caelatum argentum habere gaudentes, totos quandoque census in istiusmodi sculpturas effunderent, vide Plin. l. 33. c. 11. Mentio et in antiquis marmoribus, Anthus ad argentum Pot. L. Gaesaeris. Item Vibiae. Successae. Liviae. Aug. ser. ab. argento Porotio etc. Inde iocose apud Athenaeum magnum poculum puteus argentuus dicitur, Dipnos. l. 11. ut clarum sit, etiam Graecis, id in usu fuissc. Vide Melam ICtum apud Ulpian. l. 7. ff. de in rem verso: Quid vero in istiusmodi Poculis caelari fuerit solitum, innuit Virg. Aen. l. 1. v. 644.

Alii: dicebanturque nobilium ista Artificum emblemata proprio [orig: propriô] nomine formae. Vide suo [orig: suô] loco [orig: locô], Nono, aurea supellex recepta, et praeprirnis Pocula. Cicero in Verr. 4. Exponit multum argentum, non pauca etiam pocula ex auro, quae ut mos est Regibus, et maxime in Syria, gemmis distincta erant clarissimis. Haec et ipsa caelabantur, licet non tanto tamque elaborato [orig: elaboratô] artificio [orig: artificiô], quemadmodum argentea: Unde Plinius caelatura [orig: caelaturâ] auri nullum Artrsicem inclaruisse, scribit. In sculpebantur iis inprimis gentilitia Familiae insignia. Vide Plin. l. 37. c. 2. Corrippum, l. 3. num. 1. Scaevolam ICtum, leg. 36. ff. de auro arg. Isidor. l. 20. c. 4. Silium Ital. l. 10. Statium, l. 1. Theb. v. 540. etc. Sed, ut dicutm non suffecit luxui purum in hos usus aurum, inserebantur et gemmae, unde Pocula gemmata, Luct. Placido, ad Statium, Theb. l. 1. v. 150. et gemma [orig: gemmâ] bibere dicti, Hieronzmo Ep. ad Macharium, Cypriano [orig: Cyprianô], l. 2. Epist. 2. Appuleio, Miles. l. 2. Plinio, praefat. ad l. 33. ubi inter alia, smaragdis, inquit, teximus calices etc. Popert. l. 3. El. 4. v. 4.

Vide hic ubi de Auro Vinctis, Chrysendetis, Poculis Gemmatis etc. Etiam ex conchis margaritiseris, ut et cochlearia, lanculaeque, olim hodieque factitantur, Sunt autem conchae istiusmodi, in qua nascuntur margaritae, ex earum genere, quas Graeci diqu/rous2 vocant, et koi/las2; clusiles nempe, adapertiles, atqueintus concavae, ita ut dimidiatae formam lancis vel disci satis belle referant. A qua figura etiam videntur ma/rgara dictae. Vox enim Graeciae vetus est ma/rgaron, pro lance; Unde margari/skos2 o( pinaki/skos2, apud Hesychium. Salmas. ad Solin. p. 1123. Nec defuere [orig: defuêre] barbari, quibus ossa capitis humani pro Poculis essent. quod in more positum Scythis fuisse antiquis, testatur Strabo, l. 7. ut et Herodotus, Musa [orig: Musâ] 4. ubi non de omnium, sed de inimicissimorum capitibus id factum fuisse, docet. De Ungaris Bonfinius, Rer. Ungar. Dec. 1. l. 1. de Scordiscis Amm. Marcellinus. l. 2. de Avaribus, Hunnis, Gepidisque P. Varnefridus, de gestis Longob. l. 1. c. 27. ubi de Alboni: de quibusdam ad Septentrionem populis, Plin, l. 7. c. 2. de Essedonibus, Solinus Polyhistor. c. 19. depriscis Celtis, Silius Ital. l. 13. idem tradunt. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Rosini Antiqq. l. 5. c. 30. Addo Pocula ex aere et stanno. quorum illa interdum quoque stanno obduci fuisse solita, Vossius habet de or. et progr. Idolo. l. 4. c. 92. quia, monente Plinio [orig: Pliniô], l. 34. c. 17. stannum illitum aeneis vasis, saporem faciat gratiorem et compescat aerginis virus. Ut autem Poculorum materia non una eademque, sic forma diversissima, fuit. Panda quaeda, quaedam angusta, alia oblonga, nonnulla in navigii speciem essicta; Erant quae duos haberent fundos; nec deerant, quae tympanum referrent, parva et cava sine fundo et auribus quae mollia et viris parum convenientia: unde a Demosthene exprobrata Midiae, et solis Cybeles Sacerdotibus congruebant. Vide Plin. l. 33. c. 11. Quaedam porro ansulis carebant, alis ansata erant, nonullauna [orig: nonullaunâ] tantum parte aurita, Pollux, Onom. l. 6. c. 18. Erat autem ansularum harum is usus, ut, qui propinaret aut porrigeret, unam earum manu teneret, alteram vero is, cui poculum tradbatur, arriperet. Virgilius, Ecl. 6. v. 17.

Consule Fulvium in Append. p. 170. I. Lipsium, Hier. Mercurialem, Guil. Stuckium, Antiqq. Convival. l. 3. c. 6. alios. Specics Poculorum varias enumerat Athenaeus, l. 11. Iul. Pollux, l. 6. c. 16. Isidor. l. 20. c. 5. Macrob. Saturnal. l. 5. c. 31. Eustathius, in Homerum passim, Iurisconsultus, leg. 36. ff. de aure et arg. leg. etc. Vide etiam hic [orig: híc] infra. Utebantur vero Veteres, in conviviis. Poculis primo minutioribus, dein grandioribus: et quotieshilarius sese invitarevellent, hunc sollemnem observabant morem, ut a summobiberent ad imum, qua de re infra dicetur, in voce Potus. Vide Rosin. Antiqq. Rom. cum Paralipom. Dempsteri praefati loco [orig: locô] cit. Ampla autem admodum erant Heroum Pocula, uti Herculei inprimis scyphi exemplo [orig: exemplô] patet, quo [orig: quô] a Sole dono [orig: donô] accepto [orig: acceptô] Oceanum transmisisse dicitur. De illo Stat. Theb. l. 6. v. 531.

Vide et reliqua, in quibus, quae hic poculo insculpta, pluribus docet. Sed et id hinc discimus, quod Regum potationes ex iis commendaverint antiquitus Pocula. Unde apud Plautum quoque Amphitruone, Actu 1. sc. 1. v. 104.

------ Quid Amphitruone a Thelebois datum est?
Pterela Rex. qui potitare solitus est, patera aurea.

Circumdabantur vero Pocula in dexterum communiter latus, religionis ergo [orig: ergô], Critias apud Athenaeum, l. 10.

*kai\ propo/seis2 o)re/gein e)pide/cia kai\ prokalei=sqai
*)economaklh/dhn, w(=| propi/nein e)qe/lei.

Quod tamen contra Spartanos usu habuisse, ut nunc Germanos, quibus multis locis observatur in circulum ad laevam potionum

tela dirigere, ex eodem discimus, ubi kuklou=n ku/aqon hunc morem vocat. Qua de re vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Sat. Theb. l. 4. v. 761. uti de Pocula coronandi, iisque stores nonnumquam indendi, more Tertullian. de Cor. Mil. Propertium, l. 2. Eleg. 2. Carol. Paschalium, Coronar. l. 1. c. 2. aliosque complures. Nec omittendum hic, quod Poculis Binis, honoris ergo, bibendi ritus, apud Melam occurrit, de Scythis, l. 2. c. 1. Ut quisque plures interemerit, ita apud eos habetur Et paulo post, Inter epulas, quot quisque interfecerit, referre, laetissima et frequentissima menti: binisque poculis qui plurimos retulere [orig: retulêre], perpotatis interiugatin, is honos praecipuus est. Sensus est, laetissimam esse inter epulas mentionem apud eam gentem, narrare numerum a se interfectorum, praecipuumque honorem ei, qui plures caedes a se factas retulisset. haberi, ut non bina tantum pocula perpotaret, ut quidam exponunt, sed duobus poculis iunctis et combinatis simul biberet, Quod su/nduo ku/likas2 e)/xein vocat Herodotus, quem Pomponius veriti. Is enim sic de iisdem, *(/osoi de\ a)\n au)tw=n kai\ ka/rta pollou\s2 a)/ndras2 a)nh|rhko/tes2 e)/wsi, ou(=toi de\ su/nduo ku/likas2 e)/xontes2 pi/nousin o(mou=, Quetquot vero eorum insignem hostium numerum occidissent, iunctis bibunt. Sunt autem su/nduo, iugata et iuncta inter se: nam duo iugum faciunt. Sic appulevo, consponsae factionis iugum. Et Graecis zeu=gos2, de duobus, et zugh\n, recentiores pariter, pro pari, dixere [orig: dixêre]: ut zugh\. apud Constantinum de Administr. Imper. et zugh\ incedere dicuntur, qui bini incedunt, quod antiquis Graecis su/nduo. Itaque bina pocula interiugata, h. e. iuncta pariter ac combinata perpotabant, qui plures occiderant etc. Salmas. ad Solin. p. 192.

a. *)agaqou= *dai/monos2 dicebatur Polculum, to\ kata a)/rsin trapezw=|n prosfero/menon, quod sublatis mensis inferri solebat, Eustath. Il. t. ut inde bono Genio libaretur. b. *)/aleison, Homer. Il l. quod mh/ lei=on, sed asperum caelaturis erat. g. *)amalqei/as2 ke/ras2, Eust. Il. v. d. Apyroti, dicebantur scyphi, qui non calidae, sed frigidae solum aquae capaces erant. Ita enim quidam legunt, apud Plinium, l. 36. c. 26. pro Pieroti. e. Carchesium, Poculum procerum et circa mediam partem compressum, ansatum mediocriter, ansis a sum mo ad imum pertingentibus, Macrob. Saturn. l. 5. c. 21. z. Chrysednera, Graecis dicebantur, auro [orig: aurô] solido [orig: solidô] facta, admixtisque gemmis [orig: gemmîs] decorata, Hadrian. Turnebus, Adversar. l. 14. c. 2. h. Ciborium, inter vasa potoria reponit Hesychius: in modum foliorum colocasiorum factum, Porphyrius in Horat. l. 2. ode 7. Aegyptiis in usu. Vide de his quoque Strabonem, l. 17. ubi Alexandriam istiusmodi foliis pro vasis passim per officinas uti ait, et supra ubi de Nymphaeae foliis. q. Cissybium, poculum erat hederaceum, una [orig: unâ] tantum parte auritum, Macrob, loco cit. Vide quoque athenaeum, l. 11. l. Clemmateres, a Graec. kle/mmus2, i. e. operimentum testudinis, eadem cum Tympanis k. Cothon. vide supra. l. Cotyliscus, Poculum nominabatur, unicam habens ansam. Pollux, Onom. l. 6. v. 18. m. Cyathus, continebat sextarii partem duodecimam n. Cymbium, a forma navis, quam referebat, nomen accepit, Varro de Vita Pop. Rom. l. 1. Simaristo exiguum et cavum: Dorotheo altum et auribus carens: Ptolemaeo aristonici filio gibbosum, Didymo oblongum et angustum: cyatho simile Eratostheni. z. *)eniauto\s2. Eust. Il. n. o. Hamapus, vide supra. p. Herculanei scyphi: pra aliis memorabiles, inventore Hercule. Macrob. ubi supra: Boeotiis praecipuo fuere [orig: fuêre] usu. Hoc [orig: Hôc] poculi genere maria traiecisse Hercules dicitur, et Alexander M. nondum epote [orig: epotê] Herculis scypho [orig: scyphô], repente velut telo [orig: telô] consixus, ingemuit, Curtius, l. 10. c. 4. Meminit Tullius Verr. 6. duorum Poculorum Herculeorum, manu Mentoris summo [orig: summô] artificio [orig: artificiô] factorum. Servius, ad Aen. 8. Herculem in sacris magno [orig: magnô] poculo [orig: poculô] ligneo [orig: ligneô] usum, quod, ne carie con sumeretur, pice fuerit oblitum, scribit. Vide quoque Eusathium in Odyss. l. p. Ludovici IX. Galliae Regis poculum, in Cimeliarcho Sandionysiano asservatum, coloris subfusci atque e pretiosiore lapide con fectum, agathae speciem praese fert. Carolo du Fresne unum ex mardrinis poculis, quorum in Aula Gallica olim frequens usus, adeo que ex murrinis Veterib. illis adeo nobilitatis esse videtur. Vide cum in voce Mazer. et supra Madrinarius. s. Magidae, vide itidem supra. t. Nestoreum poculum, apud Homerum et Athenaeum, duos habebat fundos. v. *)wdo\s2 vide supra Lyra. f. *)wo\n, Ovum memoratur Eustaht. Od. o. *parqe/nios2, dicebatur scyphus perikekurtwme/na e)/xwn ta\ w)tari/a, Id. ibid. x. Pastorale, ex hederaceo ligno, idem cum Cissybio. Vide Eundem ibid. y. Patera, Poculum plenum ac patens. w. Phiala, poculum anceps, utrinque ansatum, apud Iul. Pollucem, Onomast. l. 6. c. 18. aa. Plecta, vide Plectilis corona. bb. Poculum Nephriticum, vide supra. gg Psycter, Graec. yukth/r, Eustath. Il l. dd. Pteroti calices Graecis, quasi pinnati aut alati dicti sunt, qui ansas utrinque alarum in speciem protensas haberent. Cuiusmodi modicos duos, ex vitro, HS. sex milibus, Neronis Principatu fuisse venditos, refert Plin. l. 36. c. 26. Ubi tamen alii legunt, Apyroti, ut dictum. ee. Puteus argenteus, memoratur Athenaeo, l. 11. zz. Rhyta, Graece r(uta\: Pocula erant Heroum, in cornuum formam confecta, diatetrumme/na, e)c w(=n krouni/zontes2 leptw=s2 ka/twqen e)/pinon, Eustath. Il. y. hh. Scalae, appellabantur Pocula ex ligno, Isidor. l. 20. c. 5. Vide quoque Paulum Varnefridum Diaconum, de Longob. l. 1. c. 27. qq. Scyphus, Graecorum in usu, Pollux, l. 6. c. 16. Latinis quoque usurpata vox, Sueton. Neronc c. 47. Plin. calicem vocat. l. 37. c. 2. De Herculaneis scyphis, supra. ll. Silenus, Graece *silhno\s2, Poculum erat auribus carens. Eustath. Odyss. o. kk. Solis nomine insigne Poculum, memoratur eidem Odyss. i. p. 1682. ubi ait Pocula ex auro ingentia *(hli/ou ploi=a, Solis navigia, appellata Graecis fuisse ll. Stateres, iidem cum Tympanis. mm. Tabala, vide infra Tabaitae. nn. Tantali Poculum, vide

infra Tantalus. zz. Trulla, calix aureus Interpr. Iuvenalis, Sat. 3. v. 108. Helen. Acron. ad Hor. l. 2. Sat. 3. deformis calix ac rusticanus etc. oo. Tympana, a forma [orig: formâ] dicebantur, Pocula parva et cava, sine fundo ac auribus, quibus soli Cybeles Sacerdotes, uti consueverant. Plin. l. 33. c. pp. Vatini sutoris poculi vitrei, quod quatuor rostris, instar nasorum, portendebatur, mentio est apud Tacitum, Annal. l. 15. Iuvenalem, Sat. 5. v. 47. et Martialem, l. 14. Epigr. 96. quorum hic:

Vilia sutoris calicem monumenta Vatini
Accipe, sed nasus longior ille fuit etc.

POCULUM Eucharisticum cuius in S. Cena usum DOMINUS instituit, e Poculo Hebraeorum Paschali originem habuit, uti Burmannus docet, infra laudandus: de cuius forma Ritualia Iudaeorum possunt consuli. Incerta enim, quae Veteres de illo poculo tradunt, a)/mfwton illud, i. e. binis ansis instructum fuisse, dicentes. Materiam quod spectat, usam esse veterem Ecclesiam omne genus vasis. ligneis. vitreis, argenteis, ac crescente sacrorum pompa [orig: pompâ], aureis gemmatisque, notum. Hoc itaque, accepit Christus in manus, quod non sine sollenni ritua Iudaeis, in Cena Paschali, fieri consuevit, ut peculiarem super eo benedictionem pronuntiarent. Et benedixit: ubi usus videtur Christus partim communi formula [orig: formulâ]; partim eandem ad praesens institutum accommodasse [orig: accommodâsse]: et pro verbis, hic est fructus vitis, sanguisuvarum, verba illa, hic est sanguis meus etc. supposuisse, pateraque illa [orig: illâ] circumlata sanguinem N. Test. dedicasse [orig: dedicâsse]. Cum vero numerentur apud Iudaeos quatuor Pocula Paschalia, quorum tertium appellabatur Poculum benedictionis, sicut ultimum Poculum hymni, quo [orig: quô] Pascha claudi solebat; DOMINUM in Novi Foederis symbolum tertium illud poculum consecrasse [orig: consecrâsse], colligitur ex Lucae c. 22. v. 20. Eoque [orig: Eôque] praegustato [orig: praegustatô] tradidit Discipulis, ut omnes ex eo biberent, Matth. c. 26. v. 27. Quae traditio postmodum a Diacono saepe fiebat, qui sanguinem Christi ministrare hinc dicebatur. Illud autem accipiebant Fideles primum simpliciter ac convivantium in morem: tum venerabundi, et corpore inclinato [orig: inclinatô]. Dein a Sacerdote fidelium ori admovebatur, donec augescente superstitione, fistulae argenteae adhibitae sunt, ne quid de sanguine Christi periret. Quo [orig: Quô] eodem [orig: eôdem] consilio [orig: consiliô], saeculo [orig: saeculô] XII. abrase Sacerdotum barbae etc. uti videre est apud Franc. Burmannum, Synopsi Theol. Christianae Part. poster. l. 7. c. 10. §. 33. et seqq. plura, voce Calix.

POCULUM Gemmatum crebro occurrit apud Veteres. Nempe pocula aurea maxime olim gemmis insigniebantur, hinc *liqo/kolla et lnqoko/llhta dicta. Menander.

Item dia/liqa, Latine Gemmata pocula; a quibus Gemmea probe distinguenda. Gemmeum enim poculum ex una gemma fiebat in poculum cavata [orig: cavatâ], ut apud Poetam,

I. e. poculo [orig: poculô] ex amethysto gemma facto [orig: factô]. At Gemmatum, kata/liqon. aureum totum et gemmis intextum; unde et aurum gemmatum dicebatur. Vix enim alia pocula, quam aurea, gemmis ornabant. Et quia viridis color optime cum auro convenit, gemmas viridantes inoculandis poculis ut plurimum adhibebant. Idem Poeta, l. 9. Epigr. 60. v. 17.

Inter quas smaragdus principatum tenet. Plin. l. 33. in Praefat. Nec hoc fuit satis, turba [orig: turbâ] gemmarum potamus, et smaragdis teximus calices, ac temulentiae causa [orig: causâ] tenere Indiam iuvat, et aurum iam accessio est. Martialis iterum, sub lemmate, Calices gemmati; l. 14. Epigr. 109.

Gemmatum Scythicis ut luceat ignibus aurum,
Aspice, quot digitos exuit iste calix.

Ubi Scythicas smaragdos (primae inter smaragdos notae) indigitat, quibus poculum illud textum erat. Sequitur enim, v. 6.

Praeter smaragdum vero, et beryllus, quia viridis, ad hunc usum translata. Iuvenalis, Sat. 5. v. 38.

i. e. beryllo [orig: beryllô] textas, et per hoc inaequales, asperitate et extuberantia [orig: extuberantiâ] gemmarum. Beryllos autem optimos viriditatem puri maris imitari Plin. dicit, l. 37. c. 5. Callais porro etiam ex viridibus gemmis et smaragdo similis, in ornamentis aureorum poculorum plurima. Solin. c. 20, de Callaide, vel Callaica gemma, Honore et pretio [orig: pretiô] ad smaragdos, viret pallidum, nihil iucundius aurum decet. Hoc est, aurum poculorum, quod aurum gemmatum proprie vocatum esse, diximus. Sic de Topazio, Agatharchides, h(dei=an e)n xrusw=| qewri/an a)podidou\s2, Pulchrum in auro aspectum praebens. Similis nempe topazius callaidi; illa hyalini seu vitrei, haec Callaici seu Veneri, coloris. Sed frequentissimi Bactriani smaragdi (quibus secundas tribuit Plinius ) qui in arena flantibus Etesiis inveniebantur, ad hanc rem Veterib. adhibiti. Theophrastus proin: enumeratis aliquot Graeciae locis, in quibus gemmae reperiebantur, ad ultimum addit: *kai\ e)n *ku/prw| h(/te sma/ragdos2 kai\ h( *)/iaspis2 oi(=s2 de\ ei)s2 ta\ liqoko/llhta xrw=ntai, e)k th=s2 *baktrianh=sei\si pro\s2 th= e)rh/mw, sulle/gousi d' au)tou\s2 u(po\ tou\s2 *)ethsi/as2 i(ppei=s2 e)cio/ntes2) to/te ga\r e)mfanei=s2 gi/nontai, kinoume/nhs2 th=s2 a)/mmou, dia\ to\ me/geqos2 tw=n pneuma/twn' ei)si\ de\ mikroi\ kai\ ou) mega/loi) Et in Cypro, tum smaragdus, tum iaspis. Quibus

vero ad gemmata pocula utuntur, ex Bactris sunt, prope desertum: Quos colligunt flantibus Etesiis, equites egressi. Tunc enim tellure aperta [orig: apertâ] nitent, quia iis ventis maxime arenae moventur, sunt vero parvi, neutiquam magni. Ob quod ipsum in hunc maxime usum sumebantur. Ut de Chalcedoniis smaragdis quoque idem scribit, *(euri/skontai de\ spani/ai me/geqos2 e)/xousai sfragi=dos2 dio\ pro\s2 ko/llhsin au)th=| xrw=ntai xrusi/ou, Inveniuntur raro ea [orig: eâ] magnitudine, ut sfragi\s2, i. e. gemma annularis inde fieri possit, hinc auro intexuntur. Sic itaque et Bactriani, quia minores erant, quam ut gemmis annulorum usui esse possent, ei)s2 ta\ liqo/kolla convertebantur seu ad pocula aurea insignienda etc. At Taprobanes incolae, omnifarias gemmas hac [orig: hâc] fini usurpabant. Solin. c. 53. Mirantur aurum et ad gratiam poculorum omnium gemmarum adhibent apparatum. Pro quibus in priore e)kdo/sei scripserat. Aurum mirantur et pocula gemmis igniculant. Ubi eleganter igniculata gemmis pocula, sunt gemmarum igniculis in signita. Ignes namque et igniculi gemmarum. Veteribus de splendore acluce, quam fundunt gemmae passim. Plin. igniculis amethysti. l. 37. c. 9. De Scythicis smaragdis, vide supra. Claudianus:

Sive autem gemmae auro intexerentur, sive aureae caelaturae immitterentur argento, Emblemata ista vocabantur, vide hic [orig: hîc] passim. inprimis et de onyche gemma, supra voce Onychites, et plura hanc in rem apud Salmas. ad Solin. p. 197. 240. et 1122.

POCUTIA regiunc. Russiae nigrae in parte Australi inter fontes Tirae fluv. et Carpates montes. Ibi tantum tria oppida, Halicia, Zidacovia et Coloma; In limite Transylvaniae et Moldaviae. Ibi etiam est Sniatinum, oppid. amplum, in Pruthi sinistro margine.

PODAGER Latinis qui podagra [orig: podagrâ] laborat, Graece po/dagros2. Claudian. Epigr. 42. v. ult.

In lemmate Aenigmatum Symposii, Miles potager, pro podager, ubi vulgo legitur, Miles Podagricus, qui sic describitur.

Bellipotens olim saevis metuendus in armis,
Sex pedes habuis, quos numquam nemo negavit.
Nunc mihi vix duo sunt, inopem me copia fecit.

Hinc apud Salmas. ad Lamprid. in Heliogab c. 29. Habuit et hanc consuetudinem, ut octo calvos rogaret ad cenam, item octo luscos, et item octo podagrosos, octo surdos, legi iubet Palatinus codex, octo podagros. Vopiscus tamen in Saturnino diserte podagrosos habet, c. 7. Podagrosi, quod agant habent, etc.

PODAGRA Diana sic dicta Clem. in Protrept. *)/esti de\ kai\ *poda/gras2 a)/llous2 *ar)te/midos2 e)n th=| *lakwnikh=| i(ero\n.

PODAGRAE Graece poda/grai, alias o)ru/gmata et podokla/stai, foveae dicebantur olim Graecis, quae non ferarum solum, sed et hostium capiendorum causa [orig: causâ], fiebant: Suid. in poda/gra, *ta/frous2 w)/ruce kai\ poda/gras2 u(fh=ken w(s2 qhri/ois2 toi=s2 polemi/ois2. Curius Furtunatianus, Leno, qua [orig: quâ] parte venturos ad se adolescentes sciebat, nocte foveam fecit occultam et Iuvenes perierunt. Vide Rigaltium, Notis in Phaedrum, l. 1. f. 17. v. 8.

PODALIA urbs Lydiae, Stephan. Baudrando oppid. erat Lyciae, in Miliadae tractu versus confinia Phrygiae, ad fontes Xanthi fluv. 70. mill. pass. a Lymira in Circium.

PODALIRIUS Aesculapii fil. ob insignem medicinae peritiam e Creta [orig: Cretâ] Insula una cum fratre Machaone ad bellum Troianum evocatus. Item Italus quidam. Virg. Aen. l. 12. v. 394.

------ ------ Podalirius Alsum
Pastorem, primoque [orig: primôque] acie per tela ruentem
Ense sequens nudo super imminet.

PODANDUS oppid. Ciliciae erat, apud Tarsum, in mediterraneis inter Faustinopolim 26. et Alexandriam ad Amanum montem 108. mill. pass. ab Aegis 21. Ferrar.

PODARGE una Harpyiarum, a pedum velocitate nomen habens, ex qua Zephyrus ventus Xanthum et Balium, Achillis equos, progenuit. Homer. Il. 16.

PODERIS Graece podh/rhs2, dicta est linea sacrificantium vestis, quod talaris esset. Non enim solum in Aegyptiis olim sacris praecipuus lineae vestis usus fuit, et in Latina Ecclesia, praeter amictum lineum superiorem, quo in sacra Psalmodia Sacerdotes atque ipsis sacris Ministri utuntur, prima vestium sacrificalium linea tunica talaris induitur. Fuisse antiquitus strictam et corpori adhaerentem, tradit Hieron. ad Fabiolam, eamque similem militum Camisiis. Rabanus Maurus, Secundum indumentum est linea tunica quae Graece dicitur Poderis. Hesychius, *podh/rhs2 to\ me/xri tw=n podw=n, i(ma/tion. Hanc Isidor. Camisiam vulgo dici ait, quod nempe similis, ut modo ex Hieronymo diximus, veleadem olim omnino fuerit cum tunicis lineis interioribus, quas Camisias appellamus, dictas a Camis, eodem [orig: eôdem] Isidoro [orig: Isidorô] auctore, i. e. stratis nostris, in quibus dormimus. Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiar. Part. I. l. 3. c. 5. Valerien. Pierius, l. 40. Hieroglyph. etiam Subuculam vult dictam. Eucherio, Sacerdotalis est linea corpori penitus adstricta, eademque talaris, a)po\ tw=n podw=n: quae et Subucula dicitur. Per hanc igitur, quippe quae vestimentis aliis subiciebatur, doctrinam sacratiorem intelligi veteres Theologi tradiderunt: Exodo [orig: Exodô], Et fecerunt vestimentum poderem sub umbone, opus textile, totum Hyacinthivum. Vide quoque Hieronym in Levit. c. 8.

Istiusmodi Podere indutus CHRISTUS comparuit Iohanni, Apocalyps. c. 1. v. 13. in quae verba Lyranus, Est autem Poderis, inquit, vestis Sacerdotalis linea, quae communiter dicitur alba, etc. Vide quoque Fortun. Licetum de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 83. ubi, Lucernam, in qua Virgo Vestalis Podere super nudo et supra Poderem veste exteriore induta erudito Comm. illustrat. Sed et Reginarum olim in Scena, ist iusmodi syrmata ac poderes erant: cuiusmodilberas uti solitas scribunt, nunc tota Asia et Europa universa. Purpureus his fuit color, albo [orig: albô] ad cubitum distinctus laetis, infelicibusatra palla etc. Iul. Caes. Scaliger, Poetic. l. 1. c. 16. Virginum porro, ut de Thamare Davidis filia, 2. Sam. c. 13. v. 18. et Iuvenum nobilium, ut de Iosepho Gen. c. 37. v. 32. 33. legimus, quo [orig: quô] utroque [orig: utrôque] loco [orig: locô] vocem Hebraeam Interpretes Graeci modo poiki/lon ketw=na, modo a)stragalwto\n, modo xeirodwto\n, Vulgatus talarem tunicam, reddidit. Nempe tunicis huiusmodi talaribus subsucbantur panni vel institae versicolores, una pluresque usque ad talos descendentes, quales matronarum quoque Romanarum fuisse, ex Horatio discimus, cum Libertina vestes nec talares essent, nec per extimum circuitum haberent institas, seu pe/zas2, ut Graeci vocant, quibus proin pezefo/rostxitw\n idem com podore est seu tunica talari. Quia porro talares tunicae plerumque et manicatae erant, unde Cicer. Orat. 2. in Catil. cum talaribus et manicatis tunicis; et proin manicas similiter variis et picturatis limbis variegatas ac picturatas habebant, hinc et xeirodwto\n et a)stragalwto\n de eodem vestis genere dixerunt, et to\n poiki/lon xitw=na intellexerunt Interpretes, tunicam coloriam vet. Auctori appellatam etc. Vide Salmas. ad Aurelian. Fl. Vopisci. c. 46.

PODIA Circi utrinque fuere [orig: fuêre], ad duo maxima eius latera; carceribus unum e minimis lateribus; et metis ultimis, quae circumagebantur, alterum, occupantibus. Quo modo Podium utrinque per longitudinem Circi, a carceribus vel primis metis ad ultirnas porrigebatur: linea vero alba, unde certamen quadrigis oriebatur, haud longe ab Ostiis, in utrumque Podium carceribus praeducta fuit. Quam quod cum Podin confundunt nonnulli, non parum hallucinantur. Namque etiam in Amphitheatro podium; in solo vero Circo haec linea fuit. Habebat autem Podium cancellos, quibus etiam tum cinctus fuit Circus, cum Euripis adhuc et fossis, quos Nero sustulit, circumclusus esset: ut ex Ovidio discimus, l. 3. Amor. El. 2. v. 63.

Si pendent tibi crura, potes si forte iuvabit,
Cancellis primos inseruisse pedes,

Spectabat nempe illa in subselliis podio proximis, et poterat crura pendula sustinere, immissis in cancellos podii pedibus. Neque vero solum ad Podium spectatores erant, sed per totum porticus spatium, quae in circuitu Circi fuit aedificata: Tres namque porticus tristegae Circum cingebant, in speciem amphitheatri, solumque latus, ubi carceres erant, absque aedificiis et porticu fuit, sub divo expositum etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 917. et 918. In Theatris Podium, inter pulpitum et proscenium, hoc depressius, illo [orig: illô] (quod pedes quinquealtum erat) altius fuit: post Caesaris dictaturam, Imperatoris proprius locus, sicut Consulibus proscenia et pulpitum Oratoribus provinciarum ac Legatis serviebat. Quibus tamen in locis Principes interdum cum illis, quam e Podio, spectare maluerunt. I. C. Scaliger Poetic. l. 1. c. 21. plura vero hanc in rem vide apud Vitruvii Interpretes, ac Bern. Baldum inprimis. I. Lipsium de Amphitheatro et Hier. Mercurialem de Arte Gymnast. l. 3. c. 4. ubi Podium cum columellis, et in medio suggestum Imperatoris, inter alias Amphitheatri Titiani partes, aeri incisum habet: adde Casaubon, ad Aug. Suetonii, c. 43. et seqq. ubi honestissimum spectandi locum in Theatro ad podium, in Circo ad Euripum, fuisse, inter alia docet. Apud recentioris hinc aevi Scriptores vox in genere significat quam vis rem, cui innitimur, unde appodiare Ugutioni, quod Galli dicunt s'appuyer etiamnum. In Usibus antiqq. Ordinis Cisterc. apud Car. du Fresne, in specie, pars formae est monachicae, cui Monachi, quum procumbunt, inniti solent. Gallis Scriptoribus frequenter collem montemque notat, vulgo Puy, Occitanis et Arvernis Poy, peu, vel puech. Theodulfus Aurelian. Paraen. ad Iudices.

Hinc Magalena habuit laevam, Sextancio dextram,
Hic scabris podiis eingitur, illa mari etc.

Atque hinc Ubi Aniciensi, in Arvernis, nomen, quod supra podium exstructa, aliisque nonnullis, de quibus en ista, ex Hadr. Valesio Notit. Galliae: VARIA IN GALLIA LOCA, PODII NOMINE INSIGNITA. Alvari Podium, vel potius Podium Alvari, Pech Alvari: cum enim Galli Narbonenses ac Aquitani Podii nomine saepe montem designarent, vocem hanc nunc puis, nunc pech, et lepuech, nunc et pic, ut hodieque Bigerrones, nuncupare consueverunt. Podium Caesaris, Pui de Serre. Podium Caninum, Puy Chenin. Podium Celsum, Peckcelsis, castrum in Dioecesi Albiensi: Podium Celsis et Podium Celiqvenum, corrupte apud Catellum dictum. Podium Guilelmi, Puy Guillaume, castrum ad flumen Elaver. Podium Laurentii, Puy Laurent, castrum nobile memoratum Petro Monacho de bello Albig. c. 62. Unde nobili Familiae nomen. Podium Magenfridi vel Manfredi, Puy Manfroy.

Podium Nauterium, Pi Nautier, prope Carcassonem, Guilielmo de Podio Laurentii non indictum. Podium Nortmanni, Puy Norman. Podium Siccum, Puy sec. Podium, Soricarium, Puy Salguier incolis, castrum, in territorio Biterrensi, Petr. Albigensis, c. 27.

Podium in Vellavis, seu simpliciter Podium, caput gentis et Episcopi sedes, vulgo Puy en Velais; in altissimo enim monte Urbs haec posita est. Podium Witaldi, Puy Viaut etc. quae omnia oppida ac castra in Gallia Narbonensi et in Aquitania, fuere [orig: fuêre]. Vide quoque Podium et Podiolenum.

PODIEBRADIA arx Bohemiae, a Podiebradio Rege nomen sortita, ubi plurimi Taboritarum, in gratiam Rokyzanae, cuius consiliis Rex auscultabat, captivi detenti, A. C. 1468. Camerar. in Hist. Fr. Bohem. etc.

PODIEBRADIUS Georgius Bohemiae, post Ladislaum, Rex. Natus A. C. 1420. specimen futurae virtutis edidit in praelio apud Thaboritas. A. C. 1438. Gubernator Bohemiae electus, astu occupavit Pragam, A. C. 1441. Parasito interroganti, cur Hussitis potius adhaereret, quam receptos ritus sequeretur, prudenter respondit: Mihi persuasa est mea religio, si tuam sequar, homines forte fallam, animae meae contrarius. Deum qui corda inspicit, nequeo fallere, etc. Rex declaratus, A. C. 1458. Papam, et huius instinctu, Matthiam Corvinum Hungariae Regem, quem ad id fastigii promoverat, infestos sensit. In Rokyzanae, Fatribus succensentis, gratiam, his durum se praehuit: donec Matthias Dolanscius decennali carcere constanter tolerato [orig: toleratô], per quietem vidit, occidere Lunam, deinde Solem: Postridie enim Rokyzanae morte audita [orig: auditâ], de Regis quoque morte coniecit, quae contigit A. C. 1471. Filii eius Principes Monsterbergenses facti sunt, ipsi autem Vladislaus, Casimiri Poloniae Regis filius, successit. Buchole. Ind. Chron. Laetus, etc. Ex eius progenitoribus Gerhardus Comes de Nidda et Berneck, Bosconis fil. Cunstadium in Bohemia condidit, a quo posteri titulum acceperunt. Huius pronepos Bosco dein Podiebradii sibi sumpist nomen ac iterum pronepotem habuit Georgium Regem, ex Victorino de Cunstad et Podiebrad, Comite de Berneck Nidda et Glaz, ac Anna de Wartenberg, genitum. Cuius filii, Victorinus et Hinco, Munsterbergenses, Oelsnenses, et Volavienses Ducescreati sunt: e quibus Principatibus. postquam Munsterbergensis alienatus fuisset, cum huius titulo Oelsnensis et Bernstadius ad posteros transiere [orig: transiêre]: quorum ultimi e masculis Henricus Wenceslaus. A. C. 1639. et Carolus Fridericus A. C. 1647. obiere [orig: obiêre], hereditate ad Sylvium Ducem Wirtemburgicum Elisabethae Mariae, Carolo [orig: Carolô] Friderico [orig: Fridericô] genitae, maritum translata, vide supra in Munsterberga.

PODIOLENUM in Arausionensi Dioecesi, ab urbe Arausione non multum abest, a Caderossa minus, Prioratum habet St. Iohannis Baptistae titulo [orig: titulô] illustrem, ac Cluniaco subiectum. Dictum a situ, quod in podio seu monte Rhodano imminente positumsit. Ita enim olim montem Galli dixere [orig: dixêre], unde tot locis Podii nomen, quae in celsis montibus posita. Ex Podio dein Podiolum et hinc Podiolenum. Hadr. Vales. Notit. Gall.

PODISMARE Agrum apud Iun. Nipsum, Omnem trigonum una [orig: unâ] ratione podismare, Orthogonium ut puta, Oxygonium et amblygonium, est podismum ac mensuram arcae vel embadi colligere. Podismus nempe idem quod pedatura, est Graece podismo\s2. Licet enim hodie funibus et catenis, quas Perticas vocant, res mensoria peragatur; Veteres etiam funiculos, ta\ xoini/a ad eum usum nominent, ut et perticas ac decempedas: Antiquissimi tamen, qui de limitibus scripserunt, pedum tantum meminere [orig: meminêre]. Unde, tot pedes iugerum habere, tot pedum esse centuriam, tot pedibus inter se distare terminos, hinque agri pedaturam passim to\n podismo\n dixere [orig: dixêre]. Atque hinc podismatus ager, in Laterculo veteri. Iidem itinerum mensuram per passus collegere [orig: collegêre]; unde milia passuum, quae et milliaria unica [orig: unicâ] voce et milliarii lapides, qui ponebantur in singula milia; ut lapides centuriales defigi solebant distantes a se ped. IICCCC. qui centuriae podismus est. Uti proin podi/zein, erat mensuram per pedes colligere, sic bhmati/zein, perpassus metiri etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 686. et 688. et supra voce Pedatura. Sed podismo\s2 saltationis species est, apud Scaligerum, l. 1. Poetic. c. 18.

PODIUM Andegavense oppidum Galliae, le Puy en Aniou, sic dictum ad differentiam alterius in Velaunis. Est in limite provinc. Pictaviensis; Aliter le Puy Nostre Dame; prope amnem le Thove, 3. leuc. a Salmurio, in Meridiem 8. ab Andegavo in Eurum. De plurimis aliis in Gallia Podiis, vide Hadr. Vales. Notit. Gall. et supra. Podia Circi.

PODOCE Indiae intra Gangem urbs et emporium, Ptelem. Pedephetan vocat Niger.

PODOCTYPI Graece *podoktu/poi, qui et *podoyo/foi, vide supra Pedicularii seu Pedarii.

PODOLIA Poloniae regio ampla, ad Orientem et Meridiem, Lithuaniae, et Russiae contermina. Agro [orig: Agrô] tam fertilis est, ut eius gramen perticam 3. diebus supercrescendo contegat. et ararrum in locis graminosis derclictum paulo pluribus sepiat et cooperiat. Mellis quoque ibi maxima copia. Podolicam et Russicam nobilitatem, cum Polonica omni iure exaequavit Vladislaus Rex, A. C. 1434. sed Podolica a Tartaris fere caesa est, una cum Michaele Buciacio, Palatino Provinciae, Russiae columine. A. C. 1438. cum antea hic patriam a Suitrigellone strenue vindicasset [orig: vindicâsset], confirmatus cereo [orig: cereô] nomine regis sibi transmisso [orig: transmissô], ex quo iussus erat lumen quaerere, si errare nollet. Vide Cromer. Hist. Polon. l. 16. 18. 19. 21. etc. Baudrando pars est Lithuaniae late sumptae, Habet a Septentrione Volhiniam, a Meridie Moldaviam, ab Occidente Russiam Nigram. Duplex est, Superior, quae ad Occidentem ubi Caminiecum et Barium;

Inferiorque, ad Ortum, ubi Braclavia urbs. Ibi arces plurimae et oppida notae minoris. Sed pessime a Tartaris Cosacisque est haud pridem habita.

POEANTHE insula parva Ponti Euxini iuxta Phasidis ostium, ut eam describit Orpheus. Hanc Sigismundus Herbersteinius Satabella vocat, in suis commentariis Moscoviticis.

POECILE porticus clara Athenis, quam Polygnotus Thasius gratuito pinxit, cum partemeius Mycon mercede pingeret, in qua Stoici philosophabantur, Plin. l. 35. c. 9. Latine varia, sive variegata. In hac autem porticu Zeno discipulos docebat, unde Stoica secta nomen accepit, et philosophi Stoici nuncupati, qui antea Zenonii ab ipso doctore appellabantur, stoa\ enim Graece porticus dicitur. Fuit et in Elide porticus Poecile, quae a Plinio Heptaphenos appellatur, quoniam septies eadem vox in ea [orig: eâ] reddebatur. Nic. Lloyd.

POEDICULI Italiae populi Strabo, ubi Iapygia: *tine\s2 de\ ah)tw=n *poi/dikloi le/gontai, ma/lista oi( *peuke/tcoi. Apud Appian. *podi/klous2 pro *poidi/klous2, Val. Max. l. 7. Ex Apulia quoque et Fidiculis. Ubi Paediculis legendum, docet Cluverius. Idem Lloyd.

POEDICUM Ptolem. Lazio Peckfelde, oppid. Carinthiae, 3. leuc. a Villaco in Eurum.

POEMANIUM urbs sive castellum. Est etiam parva regio Cyzici. Steph. Alii Poemoenion habent.

POEMEN mons Ponticae regionis, a quo Parthenius profluit per mediam Amastrim. Incolae Poemenii. Est etiam mons Macedoniae Poemenium, cuius incolae similiter Poemenii, Steph.

POEMENIS canis femina, ex eorum canum numero, qui Actaeonem lacerarunt [orig: lacerârunt]: ita dicta, quod in servandis gregibus pastoris quodammodo officio fungeretur, Ovid. Met. l. 3. v. 215.

POENA [1] et Beneficium, pro Diis habitos apud quosdam Aethiopiae populos legimus: Sunt qui non ab Aethioplbus, sed ab Assyriis et Persis hos cultos fuisse asserunt; illam quod malorum, hunc quod bonorum largitorem esse opinantur, Alex. ab Alex. l. 18. c. 11. Stat. Theb. l. 8. v. 25. de aula Plutonis.

Ubi Scholiastes Dea, inquit, punitionum, cruciatuum; Furiarum parens Val. Flacco statuitur, uti ostendit Barthius, Adversar. l. 21. c. 21. Certe a Furiis distinguit Lucianus Necyom. Arrianus, Dissertat. l. 2. c. 20. Tragici saepe et Statius idem, Theb. l. 12. quippe ampliore harum munere etc. Fuit autem Poena tres ob causas, secundum veteres Philosophos, infligi reis solita: nempe vel castigandi atque emendandi gratia [orig: gratiâ], ut is, qui fortuito deliquit, attentior fiat correctiorque, quam *nouqesi/an, vel *ko/lasin, vel *parai/nesen dixere [orig: dixêre]: Vel animadvertendi gratia, quum dignitas auctoritasque eius, in quem peccatum est, tuenda est, ne praetermissa animadversio contemptum eius pariat et honorem levet, quae *timwri/a est appellata: vel vindicandi gratia [orig: gratiâ], quae *para/deigma Graecis nuncupata est; quum poenitio propter exemplum est necessaria, ut coeteri similibus a peccatis, quae prohiberi publicitus interest, metu cognitae poenae deterreantur. Plato tamen in Georgia, medium Poena genus omittens, Convenit, inquit, omnem, quipunitur, ab eo qui recte punit, aut meliorem fieri, atque utilitatem percipere: aut exemplum omnibus aliis esse, ut alii, videntes alium pati, metuemes meliores exsistant. Similis locus est apud eundem, in Protagora: Cuius sententia quomodo cum priori concilietur, vide A. Gellium, l. 6. c. 14. cui adde, si placet, Senec. de Ira l. 1. c. 15. de Clem. l. 1. c. 22. de Lactantium de Ira Dei, c. 18. Apud Romanos, anteaes aut argentum signatum, obdelicta, poena gravissima erat duarum ovium et triginta boum, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. c. 28. Ad hos dein a Graecis plurima suppliciorum genera transiere [orig: transiêre], quippe quos non Equulei solum, ut in Tuscul. Quaest. Cicero habet, sed machinarum paene omnium, ad homines torquendos, excogitatarum fuisse Auctores, discimus ex Vitruvio, Oribasio, Herone, Pappo, Bitone et Athenaeo: quarum nonnulla genera infra ex Petito Comm. in Ll. Atticas, l. 4. tit. 9. Interim ne duplex reis irrogaretur Poena, hac [orig: hâc] Lege, cuius in Leptinea meminit Demosthenes constitutum est: *mhde\n ti/mhma u(pa/rxein e)pi\ kri/sei ple/on h)\ e(/n, o(po/teron a)/n to\ *dikasth/rion timh/sh|, paqei=n h)\ a)poti/sai, a)mfo/tera de\ mh\ e)ce/stw. Idem lege alia [orig: aliâ], de qua Plato Apolog. veniam dabant iis, qui inviti aut per ignorantiam minima admiserant, neque illos in ius vocabant, sed officii admonebant. In Consultorem vero ac Reum idem statuebant: *to\n bouleu/santa e)n tw=| au)tw=| ene/xesqai kai\ to\n th=| xeiri\ e)rgasa/menon. Nam, ut est in vet. Mimo,

Draco vero omnia crimina morte multavit, sed mitigavit rigorem Solon, et pro delictorum ratione, Foenam applicuit. Apud Hebraeos, quae genera fuerint Poenarum, praecipue capitalium, vide quoque hic [orig: hîc] infra: adde quae dicta retro, verbo [orig: verbô] Condemnare, quaeque infra dicemus ubi de Sella Equul.

POENARUM VARIA APUD ROMANOS GENERA. a. In Antliam damnatio, servile Poenae genus fuit, cum e profundo puteo aquam haurire cogebantur. b. ad Bestias, cum reis, qui inde Bestiarii dicti, in feris certandum erat. Alexand. ab Alex. l. 3. c. 5. A. Gell. l. 5. c. 14. Horum ducentos ab uno Leone stratos, Cicero refert pro Sestio. Ad Christianos crebro supplicium translatum, vidimus supra. g. Censio hastaria, militaris poena fuit, vide supra in voce Miles. d. Carcer, duas habebat partes, Robur et Tullianum, in quorum illo praecipitabantur, in hoc strangulabantur malefici. e. Codex, ligneus stipes, quem alligati servi, quideliquerant, trahebant, cuique insidebant vincti Hadrian. Turnebus Advers. l. 23. c. 21. z. Crux, servile supplicium, vide supra. h. Culeus, Parricidii poena, vide Modestum Digest. l. 48. ad l. Pomp. de Parricid. q. Decimatio, Legionum poena, i. Defossio, Vestalium erat. k Deiectio e rupe Tarpeia, per Carnificem facta, praegressa [orig: praegressâ] verberatione, liberis hominibus, proditionis perduellionisque reis irrogabatur, Appianus Bellor. Civil. l. 3. Eandem tamen in servis furti manifesti convictis, iussu Xvirorum obtinuisse, monet A. Gellius, l. 11. c. 18. l. Deportatio, seu Lata fuga, erat capitis diminutio maxima, cum quis perpetuo [orig: perpetuô] multabatur exilio [orig: exiliô]: Ei opponebatur Relegatio, quae temporarium solum exilium indixit. m. Diminutio capitis, triplex erat, Minima, cum ex superiore ac nobiliore Tribu, in interiorem et obscuriorem, detrudebantur, vel in Aerarios referebantur, qui omnia alia iura civium Romanor. praeter quam tributi, et aeris conterendi, amiserunt. Sigonius, de Iure Rom. l. 1. c. 17. Vide quoque A. Gellium, l. 4. c. 12. Media, exilium, sed sine libertatis iactura, infligebat; his verbis sollennibus: Tibi aqua et igni interdico. Quam cum Proscriptione hominum eandem facit Cael. Rhodig. l. 15. c. 17. Maxima erat Deportatio, n. Dimissio ignominosa, poena militaris. z. Eculeus, vide supra. o. Ergastulum, servilis poena erat, qua [orig: quâ] etiam fine auctoritate publica ab offenso domino servus poterat affici. p. Fidiculae, vide supra. r. Fraudatio stipendii, poena militaris. s. Furca, supplicium servile, vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. t. Fustis, ingerebatur militibus et custodibus negligentibus. u. ad Gladium damnari dicebatur, qui Gladiatoriam cogebatur exercere. Ad gladii ludum deputationem, vocat Capitolin. Vide Lipsium, Saturnal. l. 2. c. 3. f. sub Iugum mittebantur hostes devicti. x. Lamina, vide supra. y. de Lapide empti, dicebantur ii qui cum de rupe vel saxo Tarpeio deiciendi erant, gratiam impetrarunt [orig: impetrârunt], sed non sine peretuae ignominiae nota. w. Lignum, vide Nervus. aa. ad Ludum damnabantur, qui in arena cogebatur decertare: poterantque evadere et rude, cum contra ad Gladium damnati certissimae destinati essent neci. bb. Mala mansio, quibusdam idem cum Puteo, aliis cum Arca: nonnullis cum Nervo. Sed ad eam reus, ut de eo quaestio haberetur, extensum fuisse, docet Ulpianus, l. 30. ad Edictum, Si hominem etc. gg. ad Metalla damnabantur servi, et sub Gentilibus Imperatorib. non raro Christiani. dd. Missio Sanguinis, poena militaris. ee. Nervus, vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. zz. Nex, cuius genera: Percussio securi facta, Strangulatio, Culeus etc. hh. Numella, vinculum fuit, quo [orig: quô] constrictinuere capiteque demisso [orig: demissô] esse cogebantur. Turnebus loc. cit. qq. Patibulum, minor poena quam crux suspensos illico [orig: illicô] exanimabat. ii. Percussio, securi facta, adhibebatur verberatione, quae virgis fiebat, praemissa [orig: praemissâ]. Liv. l. 2. et 26. kk. Pistrinum, vide supra. ll. Praecipitatio, fiebat in ea parte Carceris, quae robur dicebatur. mm. Proscriptio, erat vel bonorum, cum quis solvendo non erat: vel hominum, eadem cum Diminutione capitis media. Vide infra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. nn. Puteus, apud Plautum Aulul. Act. 2. sc. 5. v. 20. coquorum furacitatem coercuit. zz. Relegatio, exilium erat temporarium: Ei Deportatio opposita fuit. oo. Scalae Gemoniae, e quibus rei in Tiberim dabantur in praeceps. Cael. tamen Rhodig. l. 10. c. 5. hic [orig: hîc] comburi reos solitos fuisse, docet, adeo que cum Tunica idem Poenae genus facit pp *skoinismo\s2, forte idem cum Fidiculis. rr. Servitus. ss2. Stigmatici, Inscriptique, servi erant fugitivi. Iidem Literati nuncupati sunt. tt. Strangulatio, laqueo [orig: laqueô] fiebat, in Tertulliano: Vide Cicer. in Vatinium. uu. Supplicium more Maiorum, idem cum Furca. ff. Talio, vide A. Gellium, l. 16. c. 10. xx. Taxillata flagra, seu Scorpiones. Vide supra. yy. in Tiberim deiectio: e scalis Gemoniis fiebat. ww. Translatione et quasi transplantatione, puniebantur bello [orig: bellô] superatae gentes. aaa. Tunica, acerbum supplicii genus, cum illa [orig: illâ] ignita induti comburebantur viur. Unde Seneca, Cogita illam tunicam alimentis igneam et illitam et intextam, Ep. 14. bbb. Verberatio, partim virgis, partim fustibus infligebatur. Vide infra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. ggg. Virgae, Ungulae, vide infra. Sed omnibus enumerandis quis par sit: Liceat adhuc nominasse [orig: nominâsse] Amputationem manuum, aliorumque membrorum; Collumbar, a collo, quod ei innectebatur, dictum; Crurifragium, Excaecationem, Talifragium; Theatralem poenam, de qua mox: et ex Militaribus, de quibus aliquid supra, Cespitis vel Decempedae gestationem, Sessiones, Stationesque ignominiosas, de quibus Casaubon. ad Sueton. Aug. c. 24. etc. POENARUM GENERA APUD ATHENIENSES USITATA. a. Aerarii fiebant, qui solvendo non erant. His, nisi debitum expunxissent suum, non licebat politeu/esqai. i. e. Rem publicam gerere. Neque enim in contione suffragium ferebant, aut in Iudices legebantur, neque quidquam pro contione dicebant. Quod si insuper haberent, rapiebantur ad Undecimviros capitales. Propterea ignominiosi erant, quae poena ad heredes quoque transiit. At, multa [orig: multâ] soluta [orig: solutâ], eorum nomina expuncta sunt ex tabella, a Magistratu Quaestoribus tradita [orig: traditâ], et ab his in Acropoli asservata [orig: asservatâ]. b. carcer perpetuus, inter Poenas fuit, teste Platone in Apolog.

detinebanturque in eo rei vinculis constricti, ut de eodem Socrate Plato in Phaedone refert. Etiam in carcere erant, si multa esset irrogata, quousque eam numerassent [orig: numerâssent], Idem in Apolog. g. Exilium decennale, potentiorum fuit poena. Vide hic [orig: hîc] paulo infra Ostracismus d. Infamia irrogabatur Aerariis, eorumque heredibus, donec satisfecissent etc. Fuerunt autem Infames seu a)/timoi trium generum, *(oi me\n to\ tri/ton me/ros2 tou= sw/matos2 h)timou=nto, nimirum illi, qui sua bona possidebant, nec tamen in quibusdam capitibus idem cum coeteris civibus ius habebant. Et haec erat Capitis diminutio minima, vide Ulpianum in Mid. *(oi di/ ta\ du/o, qui, cum in Aerarios essent relati, omnibus exciderunt civitatis iuribus, sacris pariter et profanis, bonaque eorum publicabantur, quousque tandem nomina sua ex punxissent. Haec media fuit Diminutio capitis. *oi)de\, o(lo/klhron, qui, quamvis in bonis suis essent, omnibus tamen civitatis iuribus una cum liberis posterisque suis exciderunt. Ex haec erat Capitis diminutio maxima. Inscriptio, vide supra. 2. Nervus seu lignum, quo [orig: quô] pedes vinciebantur. Graece *podoka/kkh, quasi *podokatoxh\ z.. Ostracismus, decennale fuit exilium, potentioribus iniungi solitum, non Athenis tantum, sed etiam in subditis civitatibus, Aristot. Polit. l. 3. c. 13. Intra dies itaque decem ab urbe excedere et annos totidem abesse cogebantur ii, quos sex milibus suffragium ferentibus, aut maiore numero [orig: numerô], a pluribus damnari contigisset. Percipiebant nihilominus toto [orig: totô] hoc [orig: hôc] tempore bonorum suorum fructus, interim exulem recipere nemini licebat. Auctorem huius Poenae sunt, qui Theseum faciant, eundemque primum ea [orig: eâ] affectum. Alii circa tempora demum Pisistrati inventum, et Hipparchum eius cognatum eam primum omnium subiisse, volunt. Quidam Hippiam: nonnulli Lysonis filium Achillem Ostracismi auctorem laudant. Ultimus illorum pertulit Hyperbolus, Plut. in Aristide. h. *pausika/ph, machina fuit, quae inserebatur collo; ne manus ori admoveri possent. Pollux, l. 7. c. 4. q. *pentesu/riggon zu/lon, non collo solum inserebatur, sed etiam pedes manusque impediebat. i. *podoka/kkh seu Nervus pedes tantum arctabat. Hesych. Harpocratio etc. k. *podostra/bh, vinculum seu quaestionis genus erat, quo [orig: quô] pedes luxabantur. Grammatici. Adde et manus, ut ex Ulpiano discimus ad Timocrateam. l. ad Remum quoque rei nonnumquam damnabantur. Et hi a)/timoi infames erant, ac capite minuti; cum reliqui remiges, qui ad remum mercede conducebantur, qh=tes2 quidem, seu Proletarii, non tamen infames, essent. Hoc [orig: Hôc] Poenae genere etiam hostes bello [orig: bellô] captos, ab Atheniensibus, solitos fuisse affici, auctore Philocle, narrat Plut. in Lysandro. Hunc enim suasisse refert, ut captis hostibus dexter abscinderetur pollex, quo hastam quidem ferre non possent, at remum agitare valerent. m.. Supplicium capitale, ex lege Draconis sanguine scripta, omnibus criminibus adhibebatur, rigorem minuente Solone. Solebat autem illud de damnatis non sumi, ante supremam diei tempestatem, i. e. Solem occasum: ut colligitur ex verbis Stobaei, Serm. *i. *kai\ triw=n h)merw=n au)tw=| doqeisw=n, th=| trw/th| e)/pien kai\ ou) prose/meine th=s2 tri/ths2 h(me/ras2 th\n e)xa/thn w(/ran parathrei=n, h(/ e)stin h(/lios2 e)pi\ tw=n o)rw=n: Contrarium plane apud Hebraeos obtinente, etc. GENERA POENARUM APUD HEBRAEOS USITATA, EX THOM. GODWYNO. a. ad Bestias damnare, a Romanis didicerunt. Quod poenae genus irrogatum legitur Paulo Apost. 1. Corinth. c. 15. v. 32. b. Carcer, poenae genus erat non capitalis, comprehendens sub se Nervum, Arcam, Malam mansionem etc. E quo si reus evasisset, custodem idem supplicium, quod is subiturus erat, manebat, 1. Reg. c. 20. v. 39. g. Combustio, Lapidatione mitior, sed Decollatione ac Suffocatione atrocior habita, duplex erat; Combustio corporis, quae fiebat ligno [orig: lignô]; et Combustio animae, quae liquefacti plumbi in os infusione peragi solita, priori erat frequentior. d. Crux, a Romanis mutuata, vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. e Custodia libera, cum rei interdiu, levioribus onerati vinculis, ad opus emittebantur, sub noctem, in carcerem redituri. Horum unusquisque militem habebat custodem, qui eadem [orig: eâdem] catena [orig: catenâ] cum reo vinctus erat, sinistra [orig: sinistrâ] eius huius dextrae alligata [orig: alligatâ]. Quem admodum de Paulo legimus Actorum c. ult. v. 16. Sed an id inter Hebraeos quoque usu furit, ut Drusius contendit in 2. Tim. 1. 18, dubitat Godwynus. z. Decollatio, combustione levior, sed Strangulatione gravior, irrogabatur homicidis, et Idololatris. h n. Excisio, vide infra, Poena Excisionis. q. Flagellatio, fiebat vel Virgis vel Flagellis, quarum haec gravior. Caedebantur autem rei quadragenis plagis, in Iudicis conspectu, Deuteron. c. 25. v. 2. Vide quae de Paulo ac Sila referuntur, Actor. c. 16. v. 22. quaeque diximus supra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Nonnunquum, cum sceleris ratio id requirebat, *)astragalwtai\ ma/stiges2, i. e. Flagra taxillata, in sacris Scorpiones dicta, adhibebantur. i. *katapontismo\s2, seu Deiectio in mare, peregrinum Poenae genus fuit: hoc tamen peculiare Hebraeis, quod ei, cui hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] pereundum erat, mola asinaria de colle suspendebatur, ut sic demergeretur. Vide Hieronym. in Matth. c. 18. u. 6. k. Lapidatio gravissimum Poenae genus iudicatum, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] fuerit peracta, et quibus irrogata, vide supra. l. Libera Custodia. Vide hic [orig: hîc] paulo supra, in voce Custodia. m. Restitutio, obtinebat in iis, qui aliena bona iniuste ad se traxissent, vide Exodi, c. 22. v. 1. s. Restituebatur autem ablatum, vel secundum idem, vel secundum aequale, vel secundum possibile, n. Serra [orig: Serrâ] dissectio, apud Romanos ac Hebraeos usitata, Esaiae Prophetae a Manasse Regeirrogata creditur. Vide Hebraeor. c. 11. v. 37. z. Suffocatio, inter 4. poenarum capitalium genti peculiarum genera, mitissima, sic fiebat. Immergebatur reus fimo cruribus tenus, et fune cervici iniecto [orig: iniectô], utrinque stantes lictores illum contorquebant, donec spiritus intercluderetur. Irrogabatur plagiariis, Pseudoprophetis, Adulteris, iis qui Parentes percussissent, vel Sacerdotis filiam polluissent:

Senioribus item, qui Synedrio contradixissent, o. Talio erat vel identitatis seu Pythagorica, vel similitudinis seu analogica: Illa [orig: Illâ] oculus pro oculo; ha [orig: hâ] pretium oculi, rependebatur. Targum Ionath. Deut. c. 19. v. 21. Vide Rabbi Solomonem ibid. p. Tympanismus, a Graecis mutuatus, memoratur Hebr. c. 11. v. 35. Vide quoque 2. Maccab. c. 6. v. 19. Iunius in Ieremiae c. 29. v. 26. etiam meminit alius [orig: alîus] Poenae generis, Hebraeis [gap: Hebrew word(s)] Tsinok dicti, quod quidam cum Navicula sugentis, Plut. in Artax. iden faciunt; aliis nil nisi funes, quibus reorum manus colligatae, ea [orig: eâ] voce indigitari contendentibus.

POENA [2] Excisionis divinitus sceleratorum quibusdam exspectanda Hebr. [gap: Hebrew] (Exstinctionem dixisset Citero ) appellatur, Hellenistis e)zolo/qreuton, i. e. perditio, triplexque statuitur, Magistris, qui e sacro sermone triginta sex enumerant criminaquorum scienter et ultro commissorum nullum esse, quod non excisione, nisi remissum fuerit, seorsim et per se sit puniendum, asserunt. R. Bechai in Biur. bathorah, fol. 149. col. 1. Excisiones, quae in Lege occurrunt, tripartito distribuuntur. Est genus excisionis qua [orig: quâ] exscinditur corpus: est itidem Excisionis genus, qua [orig: quâ] sola Anima exciditur. (Et in Platonica Philosophia, memorantur yuxai\ kaqairou/menai; Animae sublatae seu exstinctae. Proclus in Theolog. Platonic. l. 6. c. 10.) et genus Excisionis, qua [orig: quâ] tam anima, quam corpus, exciditur. Quemadmodum in valentinianorum dogmatibus, apud Epiphanium, Haer. 31 dicitur, to\ tw=n a)nqrw/pwn ta/gma u(liko\n a)po/llusqai a(/ma su\n yuxh= kai\ sw/mati. Ordinem hominum materialem simul cum anima et corpore perire. Et quidem primi generis poenam aiunt esse praematuram mortem, seu quae [gap: Hebrew word(s)] antequam dies seu tempus vitae alias exspectandum absolvatur, accidit: quam volunt designati in sacris literis, ubi dicitur, excidetur homo ille e medio populi sui, aut phrasis de Excisione similis usurpatur, qualis sexies in Lege occurrit. Nam tot iis scelera enumerantur, quibus signatius huiusmodi poena praescribitur. Videlicet I. Qui consuluerit Ob et Iideoni, Levit. c. 20. v. 6. II. Qui mactaverit extra, Levit. c. 17. v. 4. III. Qui obtulerit extra, v. 9. IV. Qui oleum confecerit contra Legem, Exod. c. 30. v. 33. V. Qui confecerit suffimentum, contra Legem, v. 38. VI. Qui oleum unctionis effuderit, contra Legem, Ibid. v. 33. Generis secundi excisionem vigesiessepties (ad scelerum, quibus diserte praescribitur, numerum) denuntiari, in Lege, observant. Quindecies, ubi concubitus incesti prohibentur, adiecto [orig: adiectô], et excidentur animae sic facientes e populi sui medio, Levic, c. 29. ubi populum suum, pro coeteris, quae futuro [orig: futurô] non excisae gaudent saeculo [orig: saeculô], animabus sumunt. XV. autem in eis Cerithoth seve xcisiones ponunt, non XXVI. iuxta concubituum ibi designatorum numerum, quia undecim in ipsa enumeratione veluti plane redundant. Nam quindecim, id est, priores septem et decimus sextus cum seqq. (demptis decimo [orig: decimô] octavo [orig: octavô], 25. et 26.) omnes reliquos continent, ut Seldenus docet de Iure N. et G. l. 5. c. 1. et 10. Qui restant duodecim huic poenae, ex disertis Legis verbis, obnoxii, eis sunt: I. Qui profonat Sabbathum, exodi, c. 31. v. 14. II. Immundus qui comederit Santum, Levit. c. 7. v. 20. III. Qui in templum ingreditur immundus, Numer. c. 19. v. 13. IV. Qui comedit adipem, Levit. c. 7. v. 25. V. Qui comederit sanguinem, Ibid. v. 21. et c. 17. v. 10. et 14. Ul. Quicomederit sacrificii residuum die tertio [orig: tertiô], Ibid. c. 19. v. 8. VII. Qui comederit residuum sacrificii extra locum suum, Ibid. v. 7. VIII. Qui comederit fermentum in Paschate. IX. Qui comederit quid in die expiationum, Levit c. 23. v. 29. X. Qui opus aliquod fecerit die expiationum, Ibid. c. 23. v. 30. XI. Qui Pascha non observarit [orig: observârit], Numer. c. 19. v. 13. XII. Masculus, qui non circumcisus, Genes. c. 17. v. 14. Tres coeteri, quibus triginta sex conficiuntur et ad genus attinent, sunt: I. Blasphemus, Numer. c. 15. v. 30. et 31. II. Cultus extranei reus seu Idololatra, Ibid. III. Qui ex semine suo dederit Molocho. Levit. c. 18. v. 21. et c. 20. 5. Altero [orig: Alterô] enim loco [orig: locô] Anima, altero [orig: alterô] ipse, qui Molocho semen dederit, excidendus. Id autem, quod habetur Numer. cit. c. v. 31. Excidendo excidetur anima illa, iniquitas eius super eam, nun cupant Hebraeorum Doctores [gap: Hebrew word(s)] Excisionem graviorem, quae tum animae, tum corporis sit, itidem [gap: Hebrew word(s)] Excisionem duplicem . Adeo, ut ex secundo excisionis gencre, ipsam plane velint esse desinere animam, corpore ante tempus suum moriendi alias naturale minime sublato [orig: sublatô]; ex genere vero tertio, tam vitam ante tempus alias naturalem caelitus praeripi, quam Animam amplius non omnino esse: atque inde pro iustitiae seu iniquitatis modo sive immortalem sive mortalem animam nimam pronuntient. Sed poenas etiam qualescumque, cum immortalitate leviores, quam animae excisionem decernunt: sic ut interea etiam ipsas animas interdum mortales esse existiment et perire. Et diserte Magistris celeberrimis aliis Excisio animae generatim dicitur, poena, qua [orig: quâ] impius excidit ob impietatem suam et destruitur, veluti brutum, etc. Quae Tacito olim videtur suboluisse, cum ille de Hebraeis, Histor. l. 5. c. 5. Augendae, inquit, multitudini consulitur. Nam et necare quemquam ex agnatis (Lipsius legit gnatis et de liberis neci non exponendis intelligit) nefas; Animasque aut praelio [orig: praeliô] aut suppliciis peremptorum aeternas putant. Hinc generandi amor et moriendi contemptus. Edidicerat namque is forsan eos existimasse [orig: existimâsse] (nonnullos saltem eorum nec obscuri nomnis) animas alias aeternas, alias non item. At saniores inter illos utrorumque resurrectionem iustorum in iniquorum credidisse, patet ex Actorum Apostol. c. 24. v. 15. ubi Paulus de Pharisaeorum aliorumque sui temporis Hebraeorum sensentia, Confiteor, ait ------ spem habens in Deum, quam et ipsi hi exspectant, resurrectionem futuram iustorum et iniquorum. Nec sane ita rarum est omnium, sive iustorum, sive iniustorum, resurrectionem et iudicium apud Magistros supponi, iuxta illud R. Eliezeris Kapernaitae, Pirke Ahoth, c. 4. Qui nati sunt, morientur, qui mortui sunt, reviviscent; qui reviviscent, iudicabuntur,

etc. Vide Ioh. Seldenum, de Iur. Nat. et Gent. iuxta Discipl. Hebr. l. 7. c. 9.

POENA [4] Theatralis seu potius Poena Legis Theatralis, indigitatur apud Ael. Spartian. in Hadriano, c. 18. ubi ait: Decoctores bonorum suorum, si suae auctoritatis (seu sui iuris) essent, catamidiari in amphitheatro et dimitti iussit. Nempe iam olim Lege fuerat cautum, neliceret decoctoribus sedere in spectaculis inter sui ordinis homines, uti discimus ex Suetonii Augusto, c 40. Hadrianus, insuper catamidiari in amphitheatro voluit, i. e. derideri et per ludibrium traduci; qui mos Veterum sontes et poenis addictos, ad exemplum traduci per amphitheatrum, notus. Salmas. vero catomidiari mavult legere, i. e. catomis caedi, a katwma/dia voce Graeca quae kat' w)/man significat. *to\ ka/twmon autem vel ta)/ ka/twmk, pars est sub collo inter scapulas, quod Latini interscapulum vel interscaplium et conscaplium appellant, h. e. sunwmi/an: Sicque aliquis catomo aut catomis caedi dicebatur, cui catomum aut catoma caedebantur, quemadmodum capite caedi, illi dicitur, cui caput caeditur. Catomidiari itaque, non simpliciter est verberari, sed capulis verberari, adeo que decoctores bonorum suorum Hadrianus in Amphitheatro, hoc [orig: hôc] poenae genere affici et dimitti, iussit: Fustibus aut virgis castigatos possumus, imo debemus, intelligere, nisi malimus plumbatis, quarum ictibus cervices et terga contundi moris fuit, sed posteriorum tantum Imperatorum aevo [orig: aevô]. Sic, l. 40. Cod de Decurion. principales vel decuriones pecuniae publicae decoctores, plumbatarum ictibus subici iubentur. Vide Salmas. ad Spart. l. c. et hic [orig: hîc] passim, verbo [orig: verbô] Catomidiari, ubi de Plumbi verberibus, et voce Traduciani.

POENAE Canonicae vide voce Indulgentia; item hic [orig: hîc] passim, inprimis paulo post, ubi de Paenitentibus.

POENI h. e. Carthaginenses, quasi Phoeni dicti, qui a Phoenicibus orti fuere [orig: fuêre], ut ait Servius in illud Virgilii, Aen. l. 1. v. 306.

Hinc malum Punicum; unde Cratetis dictum, apud Laert. Sicut omnibus malis Punicis inest aliquod granum putre: sic nemo est, qui omni prorsus vitio [orig: vitiô] careat. ET Punica fides pro fallaci, ab eius gentis peculiari perfidia in proverbium abiit. Hinc Puniceus aliud adiectivum, Ovid. in Ibin, de M. Regulo, v. 281.

Vel quae qui redimi Romanos turpe putavit,
A duce Puniceo pertulit, ipse feras.

Puniceum etiam et Punicum dicitur, quod colorem rubentem habet. Ipse enim color ille Punicus, sive Puniceus appellatur, qui Graecis *fooni/keos2 est. Virg. Aen. l. 12. v. 76.

------ Cum primum orastina caelo [orig: caelô]
Puniceis invecta rotis Aurora rubebit.

Hinc Punicare verbum, pro Puniceum colorem trahere, seu habere, apud Apul. princ. l. 3. Met. Commodum Punicantibus phaleris Aurora roseum quatiens lacertum caelum inequitabat. Item Punicanus adiectivum aliud apud Cicer. legitur in orat. pro Muirena, c. 36. Punicani lectuli, quibus Carthaginenses uti solebant. Nic. Lloyd.

POENICUM seu POENICIUM; apud Varronem l. 1. RR. 6. 52. de quo supra, in voce Plostellum, idem quod Punicum est. Sic in veter. Inscr. BELLO POENICIO, i. e. punico [orig: punicô]. Poeni nempe, e Phoenicia oriundi, unde Sarra [orig: Sarrâ], h. e. Tyro [orig: Tyrô] eos arcessit Ennius; Phoenices autem non foi/nikes2 modo, sed et foinoi\, a Graecis dicti sunt; Unde Poeni. Servius, in l. 1. Aen. kat' a)nti/stoixon fonioi\: imo plane foinoi\, ut foini\kion, poeniceum. Glossae, Poeni, *)/afroi, foi/nikes2: Inde foi=niz dia/lektos2, lingua pnica, apud Apsyrtum. Unde autem Phoenices appellationem traxerint, supra dicitur: a colore videl. tincturae, quae ibi primum reperta. Obici tamen potest, quod purpureum a puniceo, distet; purpureo [orig: purpureô] autem Tyros et Phoenice laudata. Tibullus, l. 2. El. 3. v. 62.

Ubi Africae, in qua Poeni, proprium facit puniceum, et Tyri, quam Phoenices incolebant, purpureum: Quorum illud, coccinum est ex cocco Africae. Plinius de cocco, l. 16. c. 8. Gignitur et in galatia, Africa, Pisidia. Sed puniceum in purpura cernitur, praecipue Tyria [orig: Tyriâ] ac rubente. Plinius, Tyrio laus summa in colore saenguinis concreti; qui sanguinis color foi=niz vel foi/nios2 proprie. Apud Poetam vellera Tyrios incocta rubores, leguntur, et Homero purpureus sanguis dicitur, idemque terra rubet sanguine,

Hesychius quoque foinikou=n interpretatur ai(mata/des2, sanguineum, et Pollux de Tyria purpura foini/ssesqai dicit et foi/nissan bafh\n vocat: Idem de excellenti purpurae colore, quae radiis Solis percussa splendorem nitoremque cocci acquirit, *kai\ h( a)kti\s2 au)th\n a)napurseu/ei kai\ plei/w poiei= kai\ faidrote/ran th\n au)th\n e)kfoinissome/nhn e)k tou= a)/nw puro/s2 etc. E quibus patet, nomen inde Omnino invenisse *foi/nikas2, qui antiquitus foinoi\ etiam, atque Poenos a Phoenicibus neutiquam fuisse diversos. Vide Salmas. ad Solin. p. 1331. Ipse Solinus idem confirmat, c. 27. ubi de Carthagine, Elissa mulier exstruxit domo Phoenix et Carthadam dixit, quod Phoenicum ore exprimit civitatem novam. Mox sermone verso [orig: versô] in verbum Punicum (id est, iam depravatum Phoenicibus aliquantum temporis in Africa commorantibus) et haec Elissa et illae Carthago dicta est.