CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

L. POMPONIUS Bononiensis, Atellanarum scriptor, quem Solinus c. 4. ait, quod mirum, numquam ructasse [orig: ructâsse]. Olymp. 173. Vide et Lucius.

Cn. POMPONIUS orator, patronus acer, acerbusque dicendo, et lateribus pugnans. Cicer. in Oratore. Iulius item Pomponius secundus, tempore Quinctiliani, l. 10. c. 1. inter Tragicos longe princeps. Plin. l. 14. c. 4. eum cenam C. Principi Germanici filio dedisse aits in qua vinum 160. annorum fuit.

POMPONIUS [4] Atticus, nobilis eques Roman. ex cellenti ingenio [orig: ingeniô], amicus Ciceroni imprimisfuit. Qui postquam vidit Cinnaetumultu Remp. esse turbatam, secessit Athenas, ubilongo [orig: ubilongô] tempore moratus, et civitatem, et omnium gratiam moribus elegantissimis promeruit, linguamque ita probe didicit, ut Attici nomen adsequeretur. Rebus Romae pacatis, redux, a patruo Q. Caecilio haeres scriptus est. Ciceroni familiaris, data [orig: datâ] ei sorore amicitiam strinxit arctius, Hortensio [orig: Hortensiô] simul comprehenso [orig: comprehensô]. Bello Civili, inter Caesarem et Pompeium, Antonium item et Brutum ita se gessit, ut utrinque probaretur: et affinitatem eius Agrippa quaereret. Honores oblatos constanter renuit, sludiis intentus: non aliis servis, nisi qui anagnostae quoque essent, usus. Condidit Annales, Elogia virorum M. versus aliaque tum Graeece tum Latine. Humanitate, divitiisque praeditus fuit, quibus amicos libenter im pertiebat. Nam et Ciceronem ab urbe pulsumm opibus iuvit, et Brutum ab urbe fugientem minis 100. prosecutus est. Eratalioqui gravissimus, ut quae religiose polliceretur, praestare niteretur, Mendacium, nec ipse dicebat, nec pati poterat. Cicer. in Bruto, et Epist. Plin. l. 35. c. 2. etc. Plut. et Cornelius Nepos in eius vita. Seneca, ep. 21. Nomen Attici perire Ciceronis epistolae non sinent. Nihil illi profuisset gener Agrippa, et Tiberius progener, et Drusus Caesar pronepos: inter tam magna nomina taceretur, ni Ciceroillum aperuisset. Nic. Lloydius.

POMPONIUS [6] Bellieuraeus, Cancellarius Galliae: fil. Claudii, primarii Praesidis Curiae summae Gratianopol. ex Ludovica Faya, Lugdunensi. Postquam Tolosae et Patavii literis vacasset [orig: vacâsset], Senator Curiae Camberiacensis, urbe tum a Gallis capta [orig: captâ], constitutus; mox negotiis in Gallia, Germania, Anglia, Polonia, Italia maximis, imprimis Verbinii, ubi pax tum fervebat, adhibuitus; eques dein ab Henrico M. creatus est, A. C. 1599. Literatus, et Literatorum fautor: Interfuit collationi Petronianae, A. C. 1600. Obiit A. C. 1607. aetat. 78. A Thuano, Pap. Massonio, Scaevola Sammartano pro funere laudatus. Ex Maria Pruneria, pater Nicolai, primarii Praesidis Parlamenti Parisiensis, avus Pomponii similiter Praesidis, Alberti et Claudii, Archiepiscoporum Lugdunensium.

POMPONIUS [7] Flaccus, A. 772. Moesiam provinciam administravit; postea Syriaea Tiberio sub initio principatus [orig: principatûs] praepositus, quod noctem continuumque biduum epulando potandoque secum consumpsisset. Sueton. in Tiber. c. 42. Vide et Lucius.

POMPONIUS [8] Gauricus Neapolitanus, Astrologi Paulo III. carissimi, Lucae, frater. Poeta, plurima scripsit poemata. Item de Architectura, et Physiognomia, libros edidit, ut et vitas Poetarum Graecorum: Alchimiae quoque, nec sine successu, vacasse [orig: vacâsse] dicitur. Disparuit tandem, an occisus a nobilis cuiusdam feminae, quam ille deperibat, cognatis? Paul. Iov. in elog. doct. c. 75.

POMPONIUS [10] Labeo, Moesiae praefuerat; dein male administratae provinciae atque aliorum criminum postulatus, prohibitus est Caesaris domo [orig: domô]: Ille per abruptas venas sanguinem effudit; aemulataque est coniux Paxaea. Paullo [orig: Paullô] Fabio [orig: Fabiô], L. Vitellio [orig: Vitelliô] Consulib. Tacit. l. 6. Annal. c. 29.

POMPONIUS [11] Laetus Iulius Neapolitanus; fil. nothus Principis Salernitani. Floruit cum Platina et Callimacho, sub Pio II. non aeque sub Paulo II. aestimatus: contra quem coniurationis initae particeps, Venetias profugit. Reversus postea Romam, ut Philosophus vixit, nulla [orig: nullâ] Religionis cura [orig: curâ] habita [orig: habitâ]. Edidit epitomen vitae Caesarum, a morte Gordiani, usque ad Iustinum III. scripsit de Mahomete quoque, de Magistratibus Roman. Obiit An. aetat. 70. sub Alexandro VI. in extrema inopia. Sabellicus, qui discipulus eius fuerat, in vita illius. Paul. iov. in elog. doct. c. 40. Erasm. in Cicer. Angelus Polit. in Miscell. c. 73. Lilius Giraldus, in Hist. Poet [orig: Poët]. dial. 4. Pierius Valerian. l. 2. de infel. liter. Voss. de Hist. Lat. l. 3. c. 8.

POMPONIUS [13] Mela Hispanus, Mellaria [orig: Mellariâ] oriundus, ubi nunc Beiar de Melena, in regno Granatensi, saeculo [orig: saeculô] 1. insigni opere de situ orbis clarissimus, Alphonsus Garcia motamorus, de doctis Hisp. viris.

POMPONIUS [15] Rufus Historicus. Val. M. l. 4. c. 4. Item Consul cum Cn. Pompeio Liciniano. Iul. Pomponius Sabinus, Interpres Virgilii. An idem cum Pomponio Laeto? Voss. de Hist. Lat. l. 3. p. 717.

POMPONIUS [16] Secundus praenomine Publius, Consul An. 782. Urb. Cond. iterum sub Caio A. C. 794. Scriptor Tragoediarum, cuius vita a Plinio descripta, l. 14. c. 4. Quintil. l. 8. c. 3. l. 10. c. 1. Ter. Maurus, in Contin. Voss. de Poet. Latin. c. 3.

POMPONIUS [17] Sextus, Iurisconsultus, ex Pandectarum libris notissimus, cum Ulpiano, et Paulo, discipulus Papiani, Alexandro Severo a consiliis, multum sub imperio eius valuit. Scripsit complura, in Codice et Pandectis saepe laudata. Vide Forster. Hist. Iuris Civ. l. 2. c. 79. Nic. Henelium, de veterib. Iurisc. Gesner. in Biblioth. Lamprid. in Alexandro Severo, c. 68.

accusatus, sed absolutus, senectutem orbem ac pecuniosam ultra eorum vitam produxit, qui ipsi periculum facesserent. Tacit. l. 13. Annal. c. 52.

POMPTINA Tribus cum Ponillia, in quas tum ii cives, qui agrum Pomptinum sortiti erant, tum alii novi cives, qui indies civitate Romana [orig: Romanâ] donabantur, coniecti sunt, reliquis Tribubus addita est A. C. 315. vigesimo [orig: vigesimô] sexto [orig: sextô] loco [orig: locô] inter illas recensita. Dicta est ab agro praefato, de quo multa Livius, l. 6. c. 5. 6. Sext. Pomp. Festus Pontinam eam appellat, et ab urbe Pontia sic dictam scribit, quae in Volscis prope Terracinas fuit: Carolus tamen Sigonius apud Festum legit, Pomptinam Tribum, appellatam esse a Pometia Urbe. Meminit eius praeter Festum et Livium, Cicero l. 4. Ep. 15. ad Attic. Tribus habet Pomptinam, Velinam et Maeciam: et Caelius ad Ciceronem, l. 8. Ep. ad Fam. L. F. Pomp. Annalis ubi per Pomp tribum Pomptinam vult intelligi Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 15.

POMPTINUS praenomine Caius, Alloboroges, post Catilinae coniurationem rebellantes, domuit, A. C. 694. vique ad A. C. 699. triumphum tamen non egit.

POMPUS Arcadum Rex, successit Simo, Sybota [orig: Sybotâ] apud Messenios regnante. Eum excepit Aegineta. Pausan. Acard.

POMUM Aureum inter ministeria et ornamenta sacra. Hariulfus, l. 2. c. 10. Lampades argenteae sex poma aurea 30. calices aurei cum pateris 2. etc. Et l. 3. c. 3. Cruces maiores 5. et minores 8. poma altarium 21. e quibus tria sunt aurea, reliqua argentea. Item poma guntfanonum 7. ex argento auroque parata. Apud Bernardum Monach. occurrit pomum cerae quod per totam noctem ardeat, in Consuetud. Cluniac. MSS. c. 10. etc. apud Car. du Fresne Glossar. De Pomo, quod imperatores et Reges gestant, vide quoque supra, in voce Palla. Addam hoc unum, quod Pomum hoc Imperiale globusque aureus, Caroli V. Caesaris dono [orig: donô], insignibus Palatinis, illatus est A. C. 1544. cum Fridericus III. Ludovico fratri in Electorali munere successisset, uti refert PhilIac. Spenerus, Sylloge Geneal Histor. in Fam. Palatino-Bavarica.

PONDERANDI ritus olim in usu, in aegrtudine liberorum, indigitatur in Vita Erminoldi Abbatis, l. 2. num. 3. Dommus sancto suo quasi privilegium speciale concessit, quod pueri aegrot antes, ad eius, ut fieri solet, ponderati sepulchrum, continuo eius meritis convalescunt. Nempe id moris fuit, in Communione Rom. qui etiam hodieque in Belgio obtinet, ut aegros pueros ad Sanctorum feretra vel sepulchra appenderent et pondus tritico [orig: triticô], panibus, aliave [orig: aliâve] re, quam offerre Deo aut Sanctis volebant, exaequarent, addita [orig: additâ] summa [orig: summâ] auri argentive. Ibidem occurrit pluries et in Miraculis S. Ludgeri Episcopi Mimigard. num. 41. Vide quoque Wolphgangum Presbyterum de Mirac. S. Walpurgis n. 4. ubi librare pro ponderare usurpat. Henric. Rebdorffensem A. C. 1361. et qui, de obligationibus cerae ad corporis pondus agit non semel Anonymus de Mirac. S. Thomae Cantuar. editus a Stapletono, c. 23. 63. 73. Sic recitat Metellus in Quirinal. miraculum de quodam, qui panibus et caseolis ibi se pensans, hos postea distribuebat egenis. Sed de miraculis, fides sit penes auctores, nobis su fficit ritum indicasse [orig: indicâsse]. Idem Metellus ibid.

Iura tamen tenet haec specialia,
Quod puerilia corpora morbida,
Si fuerint ibi cum prece sedula
Pensa solo. sequitur reparatio.

Apud Car. du Fresne Glossar. Deritu pondus suum quotannis, publico [orig: publicô] festo [orig: festô], exigendi Magni Indiae Monarchae, Magni vulgo Mogolis, memoratu digna sunt, quae habet Ioh. Bapt. Tavernier, Itiner. Ind. De Turca captivo, sextuplum corporis sui pondus bis in auro, ter in argento, semel in margaritis, pro liberttate, nenequiquam offerente, Vide Thuanum Histor. Sed et in conviviis Veter. appositos pisces et volucres, et glires ponderari consuevisse, hacque [orig: hâcque] frui trutinas convivantibus praesto [orig: praestô] fuisse, dicemus infra [orig: infrâ], voce Trutina. Vide quoque mox dicenda in Pondus.

PONDO accessio vel vocis Libra, partiumque assis, notans ponderales intelligi: vel numeri, omissa [orig: omissâ] mentione Librae, non corpora numerata, sed pondera et quidem Librarum, denotari indicans. Semper autem singulare est, semper casus ablativi: Ut enim omnia mono/pttwta prius integra fuerunt, ita videntur antiqui dixisse Pondus, pondi, pondo, licet neutro [orig: neutrô] genere, ut Vulgus, Rudus; et Ponder, sive masculino [orig: masculinô], ut Later, sive neutro [orig: neutrô] genere; ut Iuger: quas duas terminationes et inclinationes ita miscuit fastidium posteriorum, ut prioris Genitivum et Dativum abolerent, alterius Nominativum et Accusativum, facerentque Pondus, ponderis etc. sed duplici Ablativo [orig: Ablativô], Pondo et Pondere, quae duo etiam usu distinxere [orig: distinxêre]. Modo autem adicitur vox Pondo Librae et partibus assis, ubi quoniam adhibentur eaedem ad metiendum et partiendum, (sic iugerum agri et loco: sic pes, sic hereditas, sic nummi, sic usurae, sic tempora dividebantur) ad tollendam ambiguitatam, indicat eas Libras, selibras, uncias etc. intelligi, quibus pondera examinantur: modo sine mentione, ut dictum, partium assis seu Librae, cum solo numero, vox invenitur, ostendens posito [orig: positô] numero [orig: numerô] designari pondera, quae singula sunt librarum. Plautus Pseudolo, Actu. 3. sc. 2. v. 27. Eolaserpetii Libram pondo diluunt: ubi Libra pondo nihil aliud est, quam libra pendendo vel ad pendendum. Idem Rudente, Actu. 4. sc. 2. v. 8. 9. ---- Neque piscium ullam unciam hodie Pondo accepi. Item Menaechmis, Actu. 3. sc. 3. v. 3.

Macrob. Saturnal. l. 3. c. 16. Plinius Secundus temporibus suis negat facile mullam repertum, qui duas Pondo libras excederet etc. A pendo: vide Ioh. Frid. Gronov. de Pecunia vet. l. 1. 6. et alibi passim; nec non supra voce Pecunia. In recentioris aevi Tabulis Pondo fere semper argenti libram dici; uti Libram, de libra aurea, observat Car. du Fresne ex Chartis Dagoberti Regis et Ludovici I. Imperatoris apud Doubletum p. 661. et 736.

PONDUS quod grave est, ita dictum, quia in statera libratum pendet; hinc et pensum. magni in omnibus rebus momenti est. Unde in Pondere, numero ac mensura Deum omnia fecisse, Sapiens ait: c. 11. v. 21. et Statice, Graece *statikh\, quae alias *)isor)r(opikh\ seu *kentrobarikh\ Latine Ponderum Doctrina, vel Aequiponderantium, vel de Ponderis centro, tanto apud Eruditos in pretio est. Vide Archimedis libros *)isor(r)opikw=n, et Simonem Stevinum libris 6. de Statice seu Isorrpice, ut et infra suo [orig: suô] loco [orig: locô]: adde in Mechanice iam dicta. Et quidem Pondera publica, in Capitolio, apud Romanos, asservari consueverunt, ut et mensurae publicae: sicut testatur antiquae mensurae inscriptio a doctis publicata in haec verba, IMP. CAESARE. VESPAS VI. COS. T. CAES. AUG. F. III. I. MENSURAE. EXACTAE. IN CAPITOLIO. Ad quas mensuras ponderaque, tamquam ad Lydium lapidem, exigebantur privatorum pondera et mensurae: quod cum difficile esset, multique ex libidine pondera et mensuras sibi componerent, instituit Valentinianus per regiones Urbis universas pondera, ut l. 27. scribit Ammianus. Postea moris fuit, ut acceptas ab Imperatore mensuras ponderaque servarent vel Papa vel Senatus. Exstat hinc Iustiniani pragmatica sanctio, cuius cap. 18. iubentur dari vel suscipi species vel pecunia, in illis mensuris, inquit, vel ponderibus, quae beatissimo Papae vel amplissimo Senatui nostra pietas in praesenti contradidit. Atque hae mensurae Capitolinae dicebantur vel urbanae mensurae aut Italicae etiam: aliis maiores, quarum vulgo usus saltem in certis rebus etiam Romae, nedum in provinciis, etc. Hinc deamphora Capitolina Fannius in Carm. de ponder. et mensuris.

Amphora fit Cubus: quam ne violare liceret,
Sacravere [orig: Sacravêre] Iov: Tarpeio in monte Quirites.

Casaubon. ad Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 4. Ponderum vero nomina a Siculis accepisse Romanos, docet Salmas. ad Solin. p. 650. Vide infra. In nummis antiquitus solum attendi pondus solitum, diximus supra, ubi de Nummo et Pecunia. Necomittendum, quod Deos suos et Heroas ad pondus non raro laudant Poerae, uti pluribus docet Casp. Barthius ad Claudian. item ad Stat. Thebaid. l. 4. v. 796. alibique passim. Atque hinc est, quod pondus Olympi vocat Principem Romanum, olim consecrandum, Calpurnius, Ecloga [orig: Eclogâ]. 4.

Ab Iove principium, si quis canat aethera, sumat,
Si quis Atlantiaci miratur pondus Olympi.

Sed hac de re iam supra aliquid voce Numen: Vide quoque Interpendium. Addemus variarum gentium pondera, ex Georg. Agricola de Ponderibus. PONDERA ROMANA. a. Libra, continet uncias 12. dicitur etiam As seu Assis, et Pondo: Hinc Bilibris, Trilibris etc Item Assipondium, Dupondius etc. Eius nota l'vulgo lib. Dupondii l'. l' b. Uncia, Librae seu Assis parsduodecima, Varroni ab uno, notatur sic ---- nostris Medicis sic, z. Inde ortum Sescuncia, ex sesqui et uncia. Antiquis e. apud Scribonium Largum sic oo, et eius semissis sic 5. Unciae partes hae, Semuncia, i. e. Unciae dimidium, cuius signum e. Duella et binae sextulae, Uncia pars tertia, quae notatur hoc [orig: hôc] signo [orig: signô] v. et G. Sicilicus et Sicilicum, Unciae pars quarta: notari solita sic [gap: Hebrew word(s)] Sextula, pars Unciae sexta, cuius signum I. Scriptulum seu Scrupulum, Unciae pars 24. Antiquis e vulgo sic notata e Simplium, Scriptuli dimidium. Praeterea dividitur Uncia, in Denarios septem. Vide hic [orig: hîc] infra. g. Denarius, septima Unciae pars, mediocris fuit: Antiquus gravior, drachmam Atticam et dimidiam pendens; Fuit etiam levior post Claudium percussus, Atticae drachmae par. Sed mediocri Auctores maxime utuntur. Eius dimidium Quinarius, seu Victoriatus. Quadrans et Sextans apud Celsum reperiuntur- d. Sextans, sexta pars Assis, unciae 2. Eius nota === et Celso Z. e. Quadrans, unciae tres. Eius nota X. z. Triens, unciae quatuor: notatur ==== ==== h Quincunx, unciae quinque, not. ====-==== q Semis et Semissis, dimidium Assis, seu unciae seu, eius signum est S. etiam apud Graecos. In libra quoque, dicitur Selibra. i. Septunx, signum habet V. k. Bes vel Bessis, bis triens, unciae octo, signatur ita, ---- S ---- l. Dodraus, quasi dempto [orig: demptô] quadrante. unciae 9. denotatur hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] S ==== ---- m. Dextans, unciae 10. cuius nota S ==== ==== n. Decunx X. et. Fannio Decuncis X. quod desit uncia, unciae undecim, hanc notam habet S. ====--====. PONDERA GRAECORUM, QUIBUS ILLA PRIMUS PYTHAGORAS INTULIT: ET QUIDEM I ATTICORUM. a. *to\ *ta/lanton, Talentum, duplex fuit: Maius, 80. minarum, et Minus 60. Eo [orig: Eô] Latini tantum utuntur, cum de rebus Graecis scribunt aut Graeca transferunt. b. h( *mna=, Mina, maior. fuit 100. drachmarum; minor 75. quae plane abolita est. Qui Latina de Graecis vertunt, pro Mina substituunt Libram, quamvis drachmis quatuor Libra levior sit. c. h( *draxmh\, Drachma habet obolos 6. Alexarchus apud Athenaeum vocat a)rguri/da, erat tamen aurea quoque, d. o( *)obolo\s2, obolus, habet chalcos sex, unde to\ h( miwbo/lion, diwbo/lion, etc. q. o( *xalkou=s2, Aereolum et Aereolus,

finis. Sic ergo cuml prius vix sufficerent itineri 2000. stadioquibusdam habet minuta 7. f. to\ *lepto\n, Mmutum, Senecae Minutia. Pondus est minimum et indivisum. Cleopatra porro secavit drachmam in gra/mmata seu scrupula 3. Obolum ini sesquilupinum, et in siliquas tres: Attici tamen gra/mmatos2 voce aut numquam aut raro utuntur pro pondere. Nummus certe non fuit, quamvis nullum ferme genus Ponderis Graecis Latinisque, quo [orig: quô] non aut numisina aut summa quaedam rei pecuniariae significetur. II. MEDICORUM. a. *mna= i)atrikh\, Mina Medica, unciarum est 16. Alexandrina 20. Nota eius mn. b. h( *li/tra, Libra, nomen et Pondus a Romanis acceptum, habet uncias 12. drachmas 96. Notatur hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] sic *li. l. c. h( *ou)ggi/a, Uncia, pondus et vox Roman. drachmas habet 8. Eius signum est, *gox. d. h( *draxmh\ kai\ h( *(Olkh), Drachma, scrupulorum est 312. Eius notae sunt *d. et lo pro *(Olkh\. Alexandrina gravior fuit, ita ut 5. earum octo Atticas vel Medicas drachmas efficerent. Interpretes Graeci et Latini, Drachmam pro Denario, et vicissim substituunt. e. to\ *gra/mma, Scrupulum, est duorum obolorum, Iunioribus in usu. Eius enim loco Veteres habuere [orig: habuêre] diw/bolon: Signum est *grx vel grx. f. o( *)obolo\s2, Obolus, habet siliquas 3. g. go\ *kera/tion, Siliqua, quatuor sita/ria habet. Signatur sic ke h. *xalkou=s2, notam habet, ka i. to\ *)assa/peon cum Pondus est, duas continet drachmas: *tetrassa/rion *)italiko\n, Uncia est. *stath\r, idem quod *)assa/rion ponderat: *dupo/ntion vero Semuncia, par Assi lege Papyriana [orig: Papyrianâ] percusso, qui Varroni Assarius. k. to\ *(eza/gion, Sextula est Romana: pro quo *sta/gion habet Nicandri Interpres, ex st. nota [orig: notâ] numeri senarii et a(/gion coalitum. Nota x. l. Suntapud Medicos praeterea qe/rmos2, lupinus: *)orobo\s2, ervi granum: fakh\, lens: *sita/rtion, frumenti granum quibus non tam pondera, quam moles, designant. *desmi/dion et desmi/dion xeiro/labes2, Fasciculus Largo, Manipulus Celso, quantum manus complexu sumitur, in Medicorum quoque Libris frequens est. III. HIPPIATRORUM SEU VETERINARIORUM. a. *mna=, Mina, unciae 15. b. h( *li/tra, Libra, est drachmarum 90. c. h( *ou)ggi/a. Uncia, habet drachmas seprem et dimidiam. d. h( *dra/xmh, Drachma, simpulorum est 3. e. *dhna/rion, continet scrupula 4. f. to\ *gra/mma, Scriptulum est Scrupulum habet 2. Obolos. PONDERA EXTERNA. a. Talenta varia sunt, quae cum revera sint pondera, non numismata, ponentur hic non incommode. Itaque Talentum Aeginaeum, Atticas drachmas 10000. continet, Aeginaearum vero 6000. Aegyptium, pendit libras 80. Babylonium, fuit 7000. drachmarum Atticarum. Byzantinum, apud Vitruv. l. 10. librarum 120. Corinthium Aeginaeo par, A. Gell. l. 1. c. 8. Euboicum, fuit 4000. drachmarum Atticar. Siculum Talentem duplex fuit: Vetus, 24. minarum; Novum, minarum 12. Syrium, mille quingentarum drachmarum Atticarum fuit, Thracium, idem cum Byzantino, Hesychius quoque Talenta habet varia, unum librarum 100. Aliud 125. Tertium 165. Quartum, quadringentarum. Quintum: Mille centum quinquaginta. Sed cuius ista Rei publicae fuerint, ex eo non liquet. Vide quoque infra suo [orig: suô] loco [orig: locô], in voce Talentum. Mina Ptolemaica, continuit uncias octodecim g. Drachma Aegyptia, pependit Obolum. X stath(r *ai)gu/ptios2 est apud Scriptores Hippiatricos. HEERAEORUM PONDERA. a. Ciccar Sanctuarii, seu maius Talentum, continuit minas Hebraeas 100. Romanas libras 250. b. Ciccar Congregationis, dimidium Sancti suit. g. Maneh, Mina, pendebat Siclos 60. Romanas libras duas et semislem. d. Shekel, Siclus Sanctuarii, Gerah 20. pendit, unciae Romanae semissem. LXX. vertunt 2. drachmas. e. Gerah, Obolus, obolum faciebat Atticum, et eius partem quintam. PONDERA ARABUM. Apud Arabes Pondera partim Romanis, partim vero Graecis respondent: Quorum appellationes Agricola ex eorum Interpretibus collegit sequentes a. Manes, i. e. Mina, duplex fuit: Una, quae Alialica, Alanthalica, Aegyptia et Basaria dicta est, Medicorum Graecor. 16. unciarum. Alia, quam Romanam appellant, est, revera Alexandrina, 20. unciarum b. Rotulus, Libra Romana, quam in 12. uncias dividunt. g. Sacros Uncia, sextarius semuncia. d. Aureus, est Romanus denarius, quem etiam vocant Annius et Andanakus: ac aliquando ponunt pro Drachma. e. Drachmi, Alki et Obliginat, unciae pars octava. z. Garma et Kermet, Scrupulum est. Onolfoat et Onolum, Obolus: Danic et Danich. Lupinus grana 8. Kirat, Siliqua, dimidium Lupini. Kestuff, Aereolum, continet grana 2. Recentioris aevi Pondera vide apud Car. du Fresne Glossar.

Qualia per Rhodopen rapido convivia coetu
Bistones, aut mediae ponunt convallibus Ossae:

Hae enim ablatiles erant Veteribus, nec ponebantur, nisi tempore convivii parati, uti supra diximus, in voce Mensa. Alias,

Ponere, pro dicere vel scribere, sicut Graecum diaxwri/zein, suo [orig: suô] quoque [orig: quôque] loco [orig: locô] rem ponere ac digerere, unde Digesta. Hinc ponere lucrum, apud Persium, Sat. 1. v. 70. est lucrum describere vel descriptionem lucri facere:

Etiam Pictores Fictoresque ponere dicebantur imagines ac slatuas, quas pingebant fingebantque. Horat. l. 4. Carm. Od. 8. v. 7.

Hic aere, ac liquidis ille coloribus.
Sollers nunc hominem ponere, nunc Deum.

Si Venerem Cous numquam posuisset Apelles,
Nunc etiam aequoreis tlla lateret aquis.

uti scriptum in optimis membranis, reperit Salmas. cum vulgo legatur, pinxisset. gra/fein nempe tam de Pictoribus, quam de Scriptoribus, dicitur, et gra/mma non solum, quidquid scriptum, sed etiam quidquid pictum est. Hicn et ponere de ut risque. Sed et ponere, pro induere nonnumquam sumitur, unde ponere vestem. Graecorum more, i. e. qe/sqai kai\ ba/llein, induere. Sic apud Thucydidem, qe/ntes2 ta\ o(\pla, Ponentes arma, i. e. o(plizo\menoi, cum armarentur. Cui contrarium est exponere vestem pro deponere ac exuere. Graeci recentiores ba/llein e)sqh=ta, vestem induere dicunt; ba/llein podo/rtia, ba/llein i(ma/tion, passim apud Achmeten in Onirocrit. et alios: quam Galli hodieque locutionem retinent, nam mittere vestem eodem [orig: eôdem] significatu ponunt. Hinc itaque apud Tertullian. de Pallio, c. 5. in verbis illis, quod (Pallium) Cratetis more nusquam vestiendo componitur; cum vetus editio habeat: quod Cratetis moram nusquam vestiendo componitur: pro componitur legi iubens Salmasius, cum ponitur, totum hunc locum ita edendum curavit: At enim pallio nihil expeditius, etsi duplex, quod Cratetis, mora nusquam vestiendo, cum ponitur: quippe tota molitio eius etc. Quasi diceret, moram nullam ini pallio vestiendo intervenire, cum induitur: nulla [orig: nullâ] enim opus arte aut artifice ad rugas reformandas, si quae destructae sint, ut in toga. Adeo que cum ponitur exponit cum induitur. Vide omnino Notas eius ad l. c.

PONEROPOLIS urbs Thraciae sub Rhodope monte sita, deinde Philippopolis, ab instauratore, et prostremo Trimontium a situ dicta. Plin. l. 4. c. 11. Latine Improborum urbs, dicta inde, quod Philippus 2000 hominum, qui ob improbitatem male audiebant, calumniatores, falsos testes, et causidicos ibi collocaverit, ut docet Theopompus, Philippic. Rer. l. 13. Sic *dou/lwn po/lis2, Servorum urbs, apud Sosicratem, Rerum Critic. l. 1. etc. Thom. Dempster. ad Rosin. l. 1. c. 2.

PONS an ex pendeo, quod velut in aere pendeat; an ex pontus, an ex pono, quia ad transeundum ponitur? proprie et communiter flumina iungit; atque e ligno, lapide, navibus, cadaveribus quoque nonnumquam, factus legitur. Eum sternendi facilis olim apud Romanos ratio fuit, ut in quo milites non secus atque alia in re bellica subinde exercebantur, cum in Istro et Rheno, tum in Euphrate; qua de re sic Suidas in voce *zeu=gma: Lataenaves sunt, quibus iungitur fluvius. Recedunt autem sursum nonnihil supra eum locum, quem iuncturi sunt datoque [orig: datôque] signo [orig: signô] unam primo navem demittunt, quae secundo [orig: secundô] flumine iuxta suam ripam feratur. Quae ubi ad locum Ponte iungendum pervenerit stoream sax is plenam, in flumen coniciunt, funi allig atam instar ancorae: quo [orig: quô] devincta navis in ripa consistit, tabulis et iuncturis, quarum rerum copiam vehit subito usque ad excensum constrata. Deinde aliam paulatim ab ea demittunt et mox aliam donec in adversam rtpam perduxerint iuncturam. Navis vero ea, quae ad hostes accedit, etiam turres habet, et portam. et Sagittarios et catapultam fert. Sinenses, quorum industriae vix quidquam reliquus Orbis simile habet, non flumina solum, sed et montes Pontibus iungunt, sicque totum Regnum commode pervium faciunt. Ad urbem Hanchung in primis, opus ist iusmodi stupendum visitur: Inter quam et Metropolim Imperii cum iter esset devium admodum et flexuosum, ob montium altitudinem asperitatemque, et vallium profundas voragines; sub exitum Cinae familiae, a Changleango Lieupangi Imperatoris fidelissimo ac prudentissimo Duce montium hae asperitates, ac praecipitia omnia aequata sunt, ut hostes fugientes anteverteret. Incredibili itaque celeritate ingentique opere omnes hi montes in plana deducti, qua in re multa centena hominum milia, totumque excercitum suum desudare iussit, singulis turmis certa [orig: certâ] operis parte assignata [orig: assignatâ], quam perficerent viamque planam redderent, exurgentibus utrinque quasi ad perpendiculum parietibus e monte factis, adeo que altis, ut in caelum attolli viderentur vixque via ipsa lumen ab alto allapsum admitteret. Alicubi dein ligneis trabibus, asscribusque stratis, de monte ad montem Pontes struxit, intra ipsas montium rupiumque commissuras exterebratis exsculptisque foraminibus, quibus trabes impositae sustentarentur. Praecipue ubi torrentes ex montibus delapsi quasi viam sternebant, quorum semitam saepe sequutus est. Alibi, ubi valles latiores, columnae adhibitae: Atque huiuscemodi Pontibus tertia fere viae pars constat tanta [orig: tantâ] subinde per intervalla altitudine, ut fundum voraginis absque horrore vix ausis inspicere. Viae latitudo 4. Equites capit, et subinde resicitur pro iter facientium commodo: qua [orig: quâ] de causa certis intervallis vici tabernaeque dispositae sunt. Ne vero viatoribus per praecipitia forte ex Pontibus dilabendi aliquod immineat periculum, addita sunt utrinque podia, fulcraque lignea aut ferrea. Longitudo Pontis est ab urbe praefata, usque ad Metropolitanae eam partem, quae spectat ad Occasum, ubi 30. circiter stadiis ab Urbe distat eius

rum, iam octingen ta solum superanda. Vocant autem Pontem eum Sinenses Cientao, i. e. fulerorum viam. Sic ad Urbem Changte, pons est ex monte ad montem a Natura ipsa protensus. In provinc. Suchuen, Chingtae metropolis regio partim plana, partim montibus extuberans, per tridui iter supra centum lapideis pontibus structis, tota ex facili permeatur, etc. Sed nec hunc Pontium usum Romanis fuisse ignotum, docent Pontes milliarti, seu tabellarit, de quibus sic vetus Inscr. Viam. Fecei. ab Regio. ad Capuam. et in. ea. via. pontes omnes. meiliarios. tabellariosque posei vei. Ubi Gualterus Pontes Milliarios interpretatur columellas, numero [orig: numerô] milliarium insignitas: tabellarios, lapides, minori, quam milliaria, intervallo [orig: intervallô] distantes, positosque ut illis adiuti viatores commodius equos insilirent; Gronov. vero, qui miratur merito Pontes esse columnas, et tabellas lapides, intelligit e tabulis seu asscribus Pontes mille pedum longitudine, quibus opuserat propter vias voraginibus torrentibusque interruptas, de Pecun. vet. l. 1. c. 3. Apud Hebraeos quoque vias, praesertim ad Civitates Refugii ducentes, ut magis permeabiles essent, Pontibus subinde iunctas fuisse, notavimus supra, ubi de Asylis. Ut alios Pontium usus, ut in quibus Principes quandoque ad colloquia convenisse: Romanos in Comitiis suffragia tulisse, unde Proverb. de Ponte deicere, ortum etc. legimus, in praesens tacitus praeteream. Vide Auctorem Sinae et Eur. (qui Adamus fuit Preyelius) c. 26. cui titul. Pontes, ut et infra. Inde Ponticulus, Ponticus stratus, Pontonarta, Pontones de quorum unoquoque suo [orig: suô] loco [orig: locô].

a. Alcantara, et Segovia, nobilissimis in Hispania, ubi 700. Pontes numerantur, superbiunt. b. Anienem fluv. quatuor iungunt Pontes: 1. Manolus vulgo dictus, primum ab Antonino Pio factus; dein a Mammea Alexandri matre restitutus ac marmore sumptuose est exornatus. 2. Paulo inferius viam Nomentanam iungit. 3. Succedit infra, in via Salaria, 3. ab Urbe milliar. a Narsete, victis Gothis, constructus. 4. Tiburi, quam Romae, propinquior: ubi moles rotunda, et praeclarum in marmore Pontis T. Plautii Silvani elogium. g. Aureliae in Gallia, Ligeris Ponte status est lapideo [orig: lapideô], per mediam Insulam, in quo Iohannae Darciae virginis monumentum. d. Baiarum medium intervallum et Puteolanas moles 3600. fere passuum, Ponte coniun xit Caligula, contractis undique onerariis navibus et ordine duplici ad anchoras collocatis, periectoque [orig: periectôque] aggere terreno [orig: terrenô], ac directo [orig: directô] in Appiae viae formam. Hinc in nummo huius Imperatoris aereo, C. Caesar. Aug. Germ. P. M. T. P. in una parte: in altera, Terra [orig: Terrâ] marique victor, ob molem hanc factam, legitur. e. Caesar Rhenum ponte iunxit diebus 10. z. Caligula, vide hic [orig: hîc] paulo supra. h. et q. Constantinus M. auno [orig: aunô] Imperii sui 10. circa Coloniam Agrippinam, Rheno Pontem imposuit, non tam, ut Francos coerceret, quam ut gloriam Imperio ac reverentiam limiti conciliaret. In cuius medio praecelsa turris, et transmittebat subsidiarios in Duitium. Operis ac molis immanitate stupendum vocat Broelmannus. Fuit autem ex lapide. i. Dresdae, Pons insignis Albim Saxoniae iungit, par Londinensi. k. Hispania, 150. fluvios, et in iis 700. Pontes, in quibus nobilissimi Segoviae et Alcantarae, habere fertur. l. Isara, in finibus Allobrogum, Ponte uno [orig: unô] die facto [orig: factô], a Planco Imperatore stratus est. m. Istrum, Ponte lqpideo [orig: lqpideô] vinxit Traianus Imperator, cuius pilae 20. e lapide secto et quadrato, altitudine 150. pedum, latitudine 60. inter se 170. pedes distabant fornicibus devinctae. Sabellico crassities in singulis pilis erat 60. pedum: Ipse Pons stadia habuit 7. pedes 230. Eius postea superiora Adrianus dirui iussit, an aemulatione in optimum Principem, an Barbarorum metu? vide Dionem. v. Ligeris, Aureliae Ponte lapideo [orig: lapideô] iunctus est, in quo Puellae Aurelianensis, quae Galliam sub Carolo VI. ab Anglis tantum non oppressam dicitur liberasse [orig: liberâsse], statua cernitur. z. Londini, in Anglia supra Tamesim Pons est adeo latus, ut hinc inde exaedificatis domibus habitetur. Numerantur in eo 20. concamerationes ac pilae. o. Muldava. fluv. Bohemiae, apud Pragam, Pontem habet longum cubitos 872. latum ad excipiendos quatuor currus simul procedentes, totus e quadrato saxo; quo [orig: quô] vix alius in Europa celebrior. Habet sedecim fornices amplissimos. p. supra Narem, praetergressis Narniam, apparent a dextris admirandi Pontis fornices, qui duos praecelsos et abruptos montes, subter labente flumine coniungere solebat. Factum ab Augusto Procopius memorat: supersuntque etiamnum ex lapide quadrato praegrandi reliquiae. r. Praga, vide hic [orig: hîc] supra, ubi de Istro. s. Rhenus, a Iul. Caesare Ponte 10. dierum spatio [orig: spatiô] iunctus est, quem ipse prolixe describit, l. 4. Bell. Gall. c. 7. l. 6. c. 9. Iterum a Constantino M. Vide supra. t. Segovia, unum ex pulcherrimis Hispaniae Pontibus habet, ut et Alcantara. v. Severinum oppid. est in Valachiae et Transylvaniae confinio, prope quod magnificas Pontis a Traiano exstructi reliquias et iamnum conspici Paulus Iovius tradit. f. Tiberinus Pons haud procul Ocriculo [orig: Ocriculô] conspicuus fuit, ubi hodieque praegrandes quaedam pilae supersunt, quibus is sustinebatur. Fuit unus quaternorum e numero, quos Octavianus Augustus Via [orig: Viâ] Flaminia [orig: Flaminiâ] perinsignes et magnificos aedificavit. x. Traianus apud Dionem, lapid eum super Istrum Pontem fecisse legitur, qui cum pulcherrima alia Principis eius exstent opera, ipse tamen reliqua omnia facile superavit. Auxit operis difficultatem flumen magnum ac vorticosum, fundusque ipse infidus ac limosus: cum nec avertere eius cursum ullo [orig: ullô] medio [orig: mediô] licuerit. Pilas habuit e lapide secto ac quadrato 20. ipse a citeriore ripa ad ulteriorem stadiorum 7. Vide quae supra hic [orig: hîc] dicta: ubi de Moldava et Severino.

a. Chanceu Urbs, pontem longissimum navibus 130. in cumbentem habet: quarum una sic comparata est, ut facile aperia. tur claudaturque pro navium transitu, ubi portorium solverint. b. Changcheu Urbs, Pontem habet, totum ex secto lapide ad 36. altissimos et maximos porrectum arcus tantae latit udinis, ut utrinque aediculas cum Institorum tabernis sustineat. g. Changte urbs, cavernam ingentem prope habet, ante quam pons est ex monte ad montem ab ipsa Natura protensus. d. Prope Chegan, ad ripam, Fi pons est, de monte si militer ad montem, unico [orig: unicô] exstruci us arcu, Pons volans incolis dictus, cuius longitudo 40. est Sinensium perticarum, h. e. 400. cubitorum, altitudo 50. e. Sub Chingcheu, ad Queitung, est magnificus lapideus Pons, in multos divisus arcus, et ad 100. perticas extensus, totus ex secto lapide. z. Chingta, vide supra h. Cinan, metropolis Xantungiae, Pontes lapideos numerat non paucos, in quibus Pehoa pluribus est fornicibus arcuatus, qui Insulam cognominem in lacu Taming iungit. q. Focheum, Metropolis Fokienae, Pontem habet superbissimum, supra maris sinum, cuius longitudo 150. perticarum, latitudo sesequiperticae: totus ex albo constans lapide, supra 100. altissimis arcubus insignis est, hinc in de cancellis ac podiis, debitis intervallis, supra lapideas bases, ex lapide eleganti opere caelatis leonibus, ornatus. i. Gangni, civitas Kiangsiae, Ponte, qui obsequii et oboedientiae dicitur, superba est. Constat ex lapide, multis arcubus fornicibusque distinctus, e quo ditissimorum Parentum filia vidua, quae illum exstruxit, cum absolutum vidisset, se in aquas praecipitem dedit. k. Hanchung Urbs, stupendi operis habet pontem, de quo supra. l. Sub Ianpinga urbe, in Xa pons est tecto [orig: tectô] coopertus, plane magnificus, in quo multae tabernae. m. Kienninga Urbs similiter supra Min fluv. velocissimum Pontem habet tecto [orig: tectô] coopertum et Instirorum tabernis refertum: Cuius pilae omnes ex secto lapide altissimae, reliqua ex ligno. v. ad Lipingam, in Queichea provinc. pons est Tiensem, quasi e caelo factus, qui ex uno constans lapide, torrentem Tanki iungit: latus 2. perticas, longus 20. z. Loyang, pons est in urbe Crvencheu, cui nullus par, nullus secundus in orbe, qua patet universus. Longitud. 360. perticarum, Latitud. sesquiperticae est; exstruxit Urbis Praefectus Gaiiang, super fluv. vehementissimum ac altissimum Loyang. Totus ex eodem secto nigricanteque est lapide, nullum habens arcum seu fornicem, sed pilas supra 300. quarum omnes maximi navigii habentes figuram, utrinque in angulum desinunt acutum, ut minus adsilientis aquae vim sentiant. In suprema lapidum coagmentatione a pila ad pilam 5. iique aequales lapides spatium, quod in latum est, occupant: quorum quivis ad 18. longus est passus communes, et 2. omnino latus ac totidem altus; ficque similes omnino et aequalesibi ingentes illae lapideae, ut sic dicam, trabes, sunt 1400. Ne vero transeuntes e Ponte labantur, podia ex eodem lapide utrinque cum leonibus, qui basibus insistunt suis, adstructa sunt similiaque plura ornamenta addita. o. Ad Picie Occidental. partem supra profundissimam vallem, crassissimis ferreis catenis annulos aliquot ita hamis uncisque ex utraque parte montium firmarunt [orig: firmârunt], ut superimpositis asscribus Pontem iniecerint Sinenses, qui, cum plures simul transeunt, titubat, non absque transeuntium, ob subiecta praecipitia, horrore. p. Sigan, Metropolis Xensiae Pontes habet 3. supra Guei fluvium, omnes pluribus iisque altissimis arcubus constantes cum podiis, ferreis trabibus, leonum statuis similibusque ornamentis, ad soliditatem simul operis et splendorem. r. Sincheu civitas Nankingae, Pontem habet, aquis innatantem, ex 35. magnis constantem navibus, quas ingentes e ferro catenae vinctas tenent, etc.

PONS ad Icaunam vulgo Pont sur Ronne, oppid. Galliae, in Vastiniensi tractu, ad Icaunam, et limite Campaniae, 3. leucis infra Senones in Boream Lutetiam versus.

PONS ad Sequanam Pont sur Seyne, oppid. est Galliae, in Campania provincia, ad Sequanam flumen, decem leucis a Trecis distans in Circium Lutetiam versus.

PONS Aelii oppid. Angliae in Northumbria, inter Novum castrum, et Morpetum. Ponteland, teste Camdeno [orig: Camdenô].

PONS Aelius Ponte di S. Angelo, unus ex pontibus Romae apud molem Hadriani, quo ex urbe in Vaticanum transitur.

PONS Aemilius qui primum sublicius, postea lapideus, Marmorato nunc. Iuvenal. Sat. 6. v. 32.

PONS Altus locus Becco Monasterio, in Nortmannia proximus. Vulgo accolis Pont Autou.

PONS Archiepiscopi Puente del Arcobispo, oppid. Hispaniae, in Castella nova, cum ponte ad Tagum fluvium, 15. leuc. Hispanicis infra Toletum in occasum Talaveram versus.

PONS Arcuensis seu Pons Arcus, i. e. fornicis, le Pont de l'Arche, urbs Galliae, in Normannia provincia, ad Sequanam fluvium, cum arce munita, tribus leucis supra Rothomagum in Austrum, Ebroicum versus. Non procul a Sequanae, et hinc Auturae, inde Indellae Confluentibus. Apud Valesingbamium Pont de la Arche Cueroise nominatur, i. e. Pons arcus currentis, ibi enim Sequana parvam Insulam facit, et arcus ab uno ponte per Insulam decurrunt ac tendunt ad alterum. Nisi si mavis Pontem Arcus Quadrati interpretari, i. e. arcuum quadratorum: quippe pons ille non rectus, sed curvus et ohliquus est: qualem Fregellae in Campania felice habent, ab eo Pons curvus dictae. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.