CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PONTICON Poematis de Maritimis rebus, a Iulio Solino compositi, titulus, cuius fragmenta supersunt. C. Barth. Animadversion. ad Stat. l. 5. Sylv. 3. v. 188. Vide de eo Salmas. Prolegom. in Solin.

PONTICULUS structura supra tumulum demortui, in ponticuli speciem. Lex Sal. tit. 57. §. 3. Si quis aristatonem, h. e. staplum super mortuum missum capulaverit, aut mandualem, quod est structura, sive selave, qui est ponticulus, sic ut more antiquorum faciendum fuit etc. apud Car. du Fresne Glossar.

PONTICUM [1] vulgo le Ponthieu, regiuncula Picardiae, aliis Comitatus Pontivensis. Extenditur versus ostia Somonae fluvii, ubi Abbavilla, Pons Remigii, Monstrolium, Rua et Crotoium; Est que inter Quantiam fluvium et Bononiae Comitatum ad Boream. Normanniam ad Meridiem et Ambianensem tractum ad Ortum. Pontus, seu Pontinia quibusdam. Hic tractus Anglici iuris factus est, cum Eduardus primus, Angliae Rex, uxorem duceret Eleonoram, Ferdinandi, Castellae Regis, filiam, ex Ioanna Coniuge, quae filia erat Simonis, Pontium Comitis: Sed postea incolae, instigante Guidone sancti Pauli Comite, praesidiarios quos Rex Eduardus ibi reliquerat, exturbarunt [orig: exturbârunt], Regique Francorum Carolo V. se dediderunt. Nomen habet a Pontium multitudine. Merula, Metel. Baudrand. Hadr. Vales. in Notit. Gall. hunc pagum non a Pontibus, sed Pontiu olim dictum vult, quod Gallicum nomen est, sicut Tellau, et Vitmau. Vide ibi.

PONTICUM [2] Mare vide Euxinum. Hoc ceteris dulcius, et natantia in Propontidem eicit. Macrob. l. 7. Saturn. c. 12.

PONTICUS [2] poeta Roman. Propertio aequalis, qui sic ad eum scribit, eleg. 7. l. 1. v. 1.

Cum tibi Cadeae dicantur, Pontice, Thebae,
Armaque fraternae tristia militiae.

Nec Thebanum bellum modo cecinisse, sed etiam amores, cognoscimus, exl eiusdem eleg. 9. Ovidio etiam coniunctissismus fuit, ut ostendit istoc l. 4. Trist. El. 10. v. 47.

Ponticus heroo, Battus quoque clarus Iambo [orig: Iambô],
Dulcia convictus membra fuere [orig: fuêre] mei.

PONTICUS [3] Stratus seu Pontilis stratus apud Vegetium, tabulatum dicitur, quo [orig: quô] stabuli pavimentum constratum est. Unde Graecia recentior pontilw=sai verbum finxit, pro ponte sternere, vel pontilem stratum facere. Mauricius, pontilw=sai h)/goun katastrw=sai. Eadem ponti/lon vel ponti/lion dixit pontilem stratum, seu pontem. Nam et pontem pro huiusmodi stratu seu tabulato posuere [orig: posuêre]. Glossae, *ponti/lion, pontem. Uti Plin. l. 6. c. 29. ubi de Arabibus Ascitis, Arabes, inquit, Ascitae appellati, quoniam bubulos utres binos sternentes ponte, priaticam exercent sagittis venenatis. Vocans pontem tabulas iunctas et utribus superstratas. Quod cantabulatas crates Solinus appellat, c. 56. Inde postea ponti/la usurparunt [orig: usurpârunt], pro quibuslibet tabulatis, quamvis non ad speciem pontis strata essent, sed suspensa. Leo in Tacticis, h)\ponti/la, h)\toi zu/la krema/mena etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1266. et 1267.

PONTICUS [5] Virunius vel Virumnius, Trevisanus. Composuit, A. C. 1490. epitomen Historiae Anglicae in gratiam familiae Badoeriorum, qui, Venetirtum, Anglicae originis erant. Item Commentarios in Statium, Claudianum, etc. Plura alia quoque prosa [orig: prosâ] versuque scripsit. Trithem. in Cat. Philipp. Bergom. l. 16. Gesner. in Biblioth. Voss. l. 3. c. 8. de Hist. Lat.

PONTIFEX [1] nomen maximi fuit apud Romanos Sacerdotii, cuius potestas amplissima: qua de ultimam Numae institutionum sonare, tradit Dio, l. 2. Dictus non a Ponte faciendo, quemadmodum Varro tradit de L. L inquien: Pontifices ego a Ponte arbitror dictos. Nam ab iis sublicius est factus primum; et saepe restitutus, quum ideo sacra et ula et cis Tiberim non mediocriritu fiant. Nondum enim tum pons fuit ullus, qui refici potuerit, demumque post Numae tempora ab Anco Martio pons primum Tiberi est impositus. Sed forte a vetustissima sacrorum ratione, quae ad pontes fierent: quod tamen eadem [orig: eâdem] ratione refellitur, ut annotavit Sabellicus, l. 3. Enn. 2. Potius autem, a posse et facere, ut Q. Scaevola apud praefatum Varronem contendit, Pontifex enim est, qui potest facere, i. e. sacrificare, l. 4. Horum quatuor primitus a Numa instituti (quorum princeps Martius fuit, Marci filius, Vir Patricius) et e Petriciis electi, numerum ordinemque retinuerunt, usque ad annum Urb. Cond. 454. quo [orig: quô], Q. Appuleio [orig: Appuleiô] Pansa [orig: Pansâ] et M. Valerio [orig: Valeriô] Corvo [orig: Corvô] V. Consulib. Q. et Cn. Ogulnii Tribuni Pleb. legem tulerunt, ut numerus Augurum et Pontificum augeretur, et pars eorum ex plebe esset. Sic octo Pontificum numerus factus est, qui usque ad L. Sullae Felicis Dictaturam mansit. Tumis, inter multa, quae aut abrogavit, aut addidit, Pontificum quoque Augurumque collegium ampliavit, ut essent 15. Pontifices, et totidem Augurus, Florus, Epit. 89. Ex quo Sullae instituto duplex Pontificum ordo factus est: Primi enim octo et duo deinceps, qui in eorum locum cooptati sunt, Pontifices maiores appellati; reliqui vero septem, minores Pontifices dicti sunt,f quorum passim et apud veteres Scriptores et in vetust is Epigrammatib. mantio fit. Universus illorum coetus, Colegium vocatus est, ut ex Cicer. Or. ad Pentif. pro Domo ac de Haruspic. resp. et ex antiquis Inscript. colligere est. A Collegin itaque Pontificum primorum successores cooptari soliti sunt, usque ad ann. Urb. Cond. circiter 450. Non enim Comitiis a Populo creabantur, donec Cn. Domitius Cn. F. Ahenobarbus Tribun. Pl.

Pontificibus offensior, quod alium, quam se, in locum Patris sui cooptassent [orig: cooptâssent], lege lata [orig: latâ], ius Sacerdotum subrogandorum a Collegiis ad Populum transtulit, ut Cicer. in Rullum, et Tranquillus in Nerone, c. 2. tradunt. Quam cum L. Sulla Dictator, plebi parum aequus, ahrogasset [orig: ahrogâsset]: restituit M. Tullio [orig: Tulliô] Cicerone; M. Antonio [orig: Antoniô] Consulib. Tit. Labienus Tribun. Pleb. teste Dione l. 37. Postea tamen, sub Augusto, iterum abrogata [orig: abrogatâ] lege Domitia [orig: Domitiâ], Collegiorum primo, deinde Romanorum Principum arbitrio [orig: arbitriô], Pontifices et reliqui Sacerdotes, cooptari coeperunt. De muneribus ac dignitate vero Pontificum, ita Dionys. l. 2. Pontifices, inquit, de omnibus causis ad sacra pertinentibus iudicant, tam inter Magistratus saerificos, quam inter privatos homines; novasque leges de sacris arbitratu suo [orig: suô] condunt: et Magistratus, penes quos ceremoniae sunt ac sacrificia, Sacerdo esque omnes examinant: Ministros quoque sacrorum in officio continent, ne quid contra sollennes faciant ritus, a profano etiam et imperito vulgo consuluntur de cultu Deorum ac Geniorum, aliisque religionibus, quod si quem animadvertant, praescripta sua contemnere, eum mulctant pro delicti magnitudine. Ipsi nullius potestati sunt obnoxii, nec tenentur ad reddendam rationem vel Senatur vel Populo. Id genus Doctores, sive sacri Doctores, sive sacrarum legum Consulti, sive sacrorum Custodes recte dicendi sunt: ego Hierophantas nostris appellari dixerim. Vide quoque Ciceronem, Orat. pro Dome, ubi interalia, omnis Reip. dignitatem, omnium salutem, vitam, libertatem, aras, focos, Deos, Penates, bona, fortunas, domicilia, eorum sapientiae, fidei potestatique commissa ac credita esse, ait. Et paulo post [orig: pôst] ad Lentulum, unum ex Pontificibus, ad quos Epulones Iovis O. M. si quid est praetermissum, aut commissum, afferunt: quorum de sententia illa eadem renovata, atque instaurata celebrantur, etc. lisdem, sicut Magistratibus quibusdam Patriciis, Consulibus, Praetoribus, Dictatoribus et Interregibus, ius fuisse, Populum ad Curiata Comitia vocandi, ex eo patet, quod Flaminum inaugurandorum causa [orig: causâ] Comitia istiusmodi indici solerent, idque ad Pontificum pertineret officium. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 4. Nec defuere [orig: defuêre] ipsis Lictores, et fasces, Lictoris insignia, qua de re sic Gutherius, l. de vet iure Pontificie: De Lictoribus Seneca Pater, Non sine causa, inquit, Sacerdoti Lictor apparet. His tamen publici solum Sacerdotes utebantur cum Vestalibus, ut Pontifices, Augures, Quindecimviri, Flamines. Namque Liviae, quum Augusti sacerdos Senatus consulto [orig: consultô] constituta est, decretum, *(rabdou/xw| xrh=sqai e)n tai=s2 i(erourgi/ais2, ut Lictore in sacrificio uti posset, nihil ad veterum sacrorum rationem facit, quae, ut coetera, adulatione mutata est ac depravat. Lictor Pontificum in antiquis Inscr. est Apparitor. Fragmentum marmoris in via Appia, Apparitori. Pontificum. Parmulario. Iidem Poncificum Calatores dicti, e)kbibastai\ i(ere/wn, qui et Comitia calabant et a Pontificibus sacra facturis praemittebantur, ut sicubi viderent Artifices adsidentes, opus suum prohiberent, ne Deorum attaminarent ceremonias. Vide Fortunium Licetum de Lucernis, l. 6. c 102. ubi Lucernam Sepulchralem Sacerdotis, lictorem habentis, explicat. Duravit autem Pontificum Collegium, usque ad Theodosii-Senioris tempora, quibus, Religione Christiana [orig: Christianâ] omnia iam obtinente, Imperatoribusque antiquae superstitioni adversantibus; uno [orig: unô] edicto [orig: edictô] Sacerdotum omnium reditufiscof applicati sunt, ut Zosimus docet. Omnium supremus unus erat, qui et Maximus dicebatur, quo de vide hic [orig: hîc] insra, et plura in hanc rem, apud A. Gellium passim, et Ioh. Rosin. l. 3. c. 22. A Pontificibus dicta Pontificum seu Pontificia cena, in Proverb. abiit, de laute supra modum ac magnifica, ut apud Horatium, l. 2. Carm. Od. 14. v. ult aliosque videre est; Angl. a feast for en Abbot: Pro qua Cena adicialis quoque, nonnumquam dicitur. Lipsius tamen Adicialem legi et intelligi eam vult, quam in aditu honoris quivis Magistratus exhibere solebat, de magnit. Rom. l. 4. c. 9. Meminit cenae Pontificiae Metelli Macrob. Saturnal. l. 3. c. 13. ubi, postquam ordine enumerasset [orig: enumerâsset] eos, qui accubuissent, pergit: Coean haec fuit: Ante cenam echinos, ostreas crudas, quantum vellent, peloridas, spondylos, turdum, asparagos: subtus galinam altilem, patinam ostrearum, peloridum, balanos nigros, balanos albos. Iterum spondylos, glycomaridas, urticas, ficedulas, lumbos, capragines, aprugnos, altilia ex farina involuta, murices et parpuras. In Cena suminae, sinciput aprugnum, patinam piscium, patinam suminis, anates, querque dulas elixas, lepores, altilia assa, amylum, panes Picentes. Quod cum iam saeculo 4. Damasus Romae Episcopus imitari inciperet, unde Amm. Marcellin. l. 29. Adepti (nempe Pontificatum) felicissimi sunt, eorumque convivia regales superant mensas; Praetextatus Praef. Urbis, ludens, inquit Hieron. ad Pammachium, dicere solebat ad Damascum, Facite me Romae Urbis Episcopum, et ero protinus Christianus, etc.

PONTIFEX [2] Aquarum memoratur Servio ad Aen. l. 12. Iuturna fons est in Italia saluberrimus ------ Huic per Aquarum Pontificem sacrificari solet. Cui Lutatius primus Templum in Campo Martio fecit. Nam et Iuturnias Ferias celebrant, qui artificium aequae exercent etc. denotatque summum Aquarum Inspectorem. Unde Pontificum nomen longe amplius patuisse, quam vulgo notum sit, et Pontificium, quodlibet officium, quamlibet potestatem, designasse [orig: designâsse], docet Iuretus, Notis ad Symmachum suum. l. 7. Ep. 27. Vide quoque Casp. Barthium, Animadvers. ad Stat. l. 4. Sylv. 5. v. 35. *(uda/twn *)epista/thn huiusmodi Magistratum nominatum fuisse Athenis, dicemus infra, voce Puteus.

PONTIFEX [3] Maximus apud eosdem Romanos, dicebatur unus ille, qui reliquorum supremus erat, a Numa itidem institutus, cui, ut Dionys. l. 2. tradit, maximarum rerum, quae ad sacra et Religionem pertinent, curam iudiciumque commisit, eumque vindicem esse iussit contumaciae privatorum et Magiftratuum. De eius creatione sic Liv. l. 1. c. 20. Minoribus creatis, Numa Pontificem deinde Maximum, Numam Marcium, Marci Filium ex Patribus legit, eique sacra omnia exscripta exsignataque attribuit:

quibus hostiis, quibus diebus, ad quae Templa sacra fierent, atque unde in eos sumptus pecunia erogaretur. Coetera quoque omnia publica privataque sacra Pontificis scitis subiecit, ut esset, quo consultum plebs veniret, ne quid divini iuris, negligendo patrios ritus peregrinosque adsciscendo, turbaretur. Nec caelestes modo ceremionias, sed iusta quoque funebria placandosque Manes, ut idem Pontifex edoceret, quaeque prodigia fulminibus, aliove [orig: aliôve] quo [orig: quô] viso missa susciperentur atque curarentur. Festus eundem ait Iudicem atque arbitrem rerum divinarum humanarumque fuisse. Idem historiae scribendae munus habuit impostitum, uti discimus ex Tacito Fl. Vopisci, c. 1. Quod M. Tullius confirmat de Oratore, l. 2. c. 12. Erat initio histor ianihil aliud, nisi Annalium confectie: cuius rei memoriaequi publicae retinenda causa [orig: causâ], ab initio rerum Romanar, usque ad Mucium Pontificem Max. res omnes singuloram mandabat literis Pontifex Maximus, referabatque in album et proponebat tabulam domi, potesias ut esset Populo cognoscendi: iique etiam nunc Annales maxime nominatur. Vide Casaubon. et Salmas. Notis ad Vopiscum. d. l. etc. Creabatur is ex Collegio Pontificum, non quidem Collegarum cooptatione, ut in coeteris Sacerdotiis mos erat, sed Populi Comitiis Tributis, ut idem Livius docet. Multo [orig: Multô] etiam tempore non nisi ex Patribus creatus est, donec postremo omnibus honoribus Plebi communicatis Pontifex M. quoque ex Plebe primus creatus est. T. Coruncanus. Post quem multi tam Patricii, quam Plebeii, id fastigii adqpti sunt, usque ad Iul. Caesarem. Quo [orig: Quô] mortuo [orig: mortuô], in eius locum, Pontificatum M. per vim invasit Lepidus, post cuius obitum Sacerdotium id suscepit Augustus, quod vivo [orig: vivô] Lepido [orig: Lepidô], licet oblatum sibi constanter reiecerat, teste Suetonio [orig: Suetoniô], c. 11. Decens autem visum fuerat, eum, qui totius Imperii possessionem esset adeptus, ipsam quoque supremam rerum divinarum auctoritatem, quae hoc [orig: hôc] munere continebatur, habere. Quare. Post Augustum, omnes Romani principes seu lmperatores Pontificatum Max. vel susceperunt, vel se Pontifices Magnos appellari, passi sunt: ut Constantinus, Constantius, Valentinianus, Valens et Gratianus: qui Christianae Religioni addicti, quamquam a munere abhorrerent, eius tamen titulum elogiis suis adscriptum non sunt aspernati. Donec, qui ultimo hic [orig: hîc] nominatus est, Gratianus, edicto [orig: edictô] proposito [orig: propositô], Pontificem se Maximum appellari vetuit: quo [orig: quô] facto [orig: factô] ea Sacerdotii dignitas in Imperatoribus est exstincta, Zosim. l. 4. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 22. Sed renuisse quidem stolam Pontificalem, sibi a Pontificibus Erhnicis ex more oblatam, non vero ipsum titulum aut munus Pontificatus Gratianum, ex Zosimo colligas. Imo titulum istum adhuc diu post Gratianum mansisse Imperatorib. Christianis, patet ex Inscr. Iustinopoli Istriae reperta [orig: repertâ], et a Cl. Grutero prolata [orig: prolatâ], p. 164. num. 5. in qua Iustinus Senior, qui imperare coepit A. C. 518. diserte Pontifex Maximus appellatur, literis hisco PONT. MAX. Quare non parum erravit qui in gratiam Episcopi Romani titulum hunc reiecisse Gratianum volunt: utpote sine quo etiam pro Christianae Ecclesiae capite, Christianos Imperatores sese gessisse, clarum est ex Cod. Theodosiano, Iustinianus, Novellis etc. Ant. van Dalen de Oraculis, Dissertatione 1. p. 251. et seqq ubi varia in hanc rem. Sedes Pontificis M. regia, eique Flaminae quoque, et ipse Rex sacrorum subiectus fuit, Idem Rosinus alibi. Transiit postea ab Imperatorib. hic titulus ad cuiuslibet Ecclesiae Episcopos, quos moris fuit vetusti et in multa tempora durantis, appellari vulgo Pontifices summos, Summos Antistites, Summos Sacerdotes, Maximos Pontifices etc. Anacletus, Ep. 2. Unde liquet, quod summi Sacerdotes, i. e. Episcopi, a Deo sunt iudicandi. Paulinus, Ep. ad Romanianum, inter Augustini 36. Tunc vero sibi summus Christi Pontifex Augustinus videbitur. Eucherius ad Saloninum, Cum te illic beatissimi Hilarii, tunc Insulani tyronis, sed iam nunc summi Pontificis doctrina formaret. Neque id ab initio tantum, sed recentiori aevo [orig: aevô]. Sidonius Apollinaris vix unquam aliter: Ep. 11. l. 4. de Marerco et Claudiano fratr.

Idem l. 7. Ep. 5. Bituricas decreto [orig: decretô] civium petitus advenis, causa fuit evocationis titubans Ecclesiae status, quae nuper summo [orig: summô] viduata Pontifice, utriusque professionis or dinibus ambiendi Sacerdotis quoddam classicum cecinit. Et l. 8. Ep. 15. Ananum vocat Maximum consummatissimumque Pontificem. De Hattone Mogontiacae Ecclesiae Antistite, Witikindus, Gestorum Saxonic. l. 1. Summus ait, Pontifex mittitur ad sedandam tam ingentem discordiam. Sic Theganus de Gestis Ludovici Imperator. Iamdudum illa pessima consuetudo erat, ut ex vilissimis servis summi Pontifices fierent. Et quidem id tituli quid significaret. docet Optat. Milevitanus, l. 1. qui, Apices et Principes omnium Episcopos vocat. Ignatius item ad Trallian. cum inquit, *ti/ ga/r e)stin e)pi/skopos2, a)ll' h)\ pa/shs2 a)rxh=s2 kai\ e)cousi/as2 e)pe/keina, pa/ntwn kratw=n, w(s2 oi(=on te a)nqrw/pw| kratei=n, Quid est Episcopus, nisi is qui praetergressus est omne imperium et potestatem, quique omnibus imperat, quantum quidem homo imperare potest. Tandem vero titulum hunc, ut et Papae ac Apostoli, Romae Episcopus soli sibi vindicavit, neque in tota hodie communione Latina alius Pontificis M. titulo [orig: titulô] insignitur, quam qui Romae sedem suam habet Praesul: cuius insigne Cidaris Pontificia est, ut dicitur in praefat. ad opus de attributis Romani Pontif, cui titul. est, Corona aurae supra mitram. Continet illa triplicem coronam, supra simplicem Episcoporum mitram, inventum, ut plerisque visum; bonifacii VIII. Vide Anton. Mazaronium l. de 3. Pontific. coronis, et Carol. Paschal. de Coronis, l. 9. c. 14. ac l. 4. c. 21. infrat Triregnum. Alii tamen a Paulo II. gestamen hoc primum inductum; nonnulli, antiquius quidem, sed ab eo, cum exolevisset, fuisse revocatum, contendunt. Vide Iacobum Cardin. Papiensem. Comm. de rebus Pauli II. l. 2. Sed his missis, integumentum Pontificii capitis quasi usuarium est Camelaucus, quo de vide praeter alios Anselm. Solerium de Pileo, sect. 13. et supra in voce Pileus.

Calcoamenta Pentificum non semper eadem fuere: Primi caligis seu sandaliis Apostolicis leguntur usi: a quorum crassitie ac ruditate, ad linteos udones se transtulerunt, dono [orig: donô], ut quidam volunt, Constantini M. Postremo sandalia purpurea, crucis aureae ornamento [orig: ornamentô] insignita, adhibere coeperunt. Vide Ben. Balduinum de Calceo, c. 27. ubi ideam Sandaliorum Pontificum Silvestri I. Martini I. Honrii I. ex Angele Rocca ultima editio praebet spectandem, ut et infra: de Iure Pontifices Rom. eligendi, diximus alibi. De Pontifice summo Hebraeorum, cuius non nisi umbra ad Romanos quaedam sparsa est, vide infra in voce Pentificalis Dignitas, item Sacerdos summus. Commentaria Iuris Pontificii veterum Romanorum, scripsit Labeo Antistius, quem librum citat Augustin. de Civ. Dei l. 4. et 8. Vide quoque Festum, et Anton. Thynum ICtum, Not. in A. Gellium l. 1. c. 12. Sed nec solis intra Gentiles Romanis sui fuere [orig: fuêre] Pontifices Summi aut Summi Sacerdotes, uti ex Inscript. Imo Tertulliano, inanifeste paret. In Gruteri Thesauro p. 327. Primi Sacerdotis nomine venit in Inscr. L. Aurelius victor Collegii videl. sive corporis Sacerdotum Augustalium. In alia apud eundem Graeca p. praec. Onias quidam vocatur *a*r*x*i*e*r*e*u*s *k*a*i *p*r*o*f*h*t*h*s. Vide quoque p. 313. 10. 448. 1. et 1024. 3. Apud Iac. Sponium, Itinerar, tom. 2. p. 482. Herodes Atticus in simili Inscr. *a*r*x*i*e*r*e*u*s dicitur *t*w*n *s*e*b*a*s*t*w*n, nulla [orig: nullâ] nentione licet facta [orig: factâ] Collegii, Ordinis, urbis aut regionis: sicut et Diocles ille, cuius mentio fit in alia Inscr. tom. 1. p. 416. Contra in fragmento per eundem descripto Eleusine, habemus *a*r*x*i*e*r*e*a *a*x*a*i*w*n, Achaiae Pontificem summum: et in alia, Thyatirae, Marcus Aurel. Diadochus vocitatur *a*r*x*i*e*r*e*u*s *t*h*s *a*s*i*a*s *n*a*w*n *t*w*n *e*n *p*e*r*g *a*m*w *k*a*i *a*r*x*i*e*r*e*u*s *k*a*t*a *t*o*n *a*u*t*o*n *k*a*i*r*o*n *t*h*e *p*a*t*r*i*d*o*s Pontifex Asiae (minoris) Temdplorum, quae sunt Pergami, et Pontifex eodem tempore Patriae suae: additurque, eum Thyatirae et Pergami alios creasse [orig: creâsse] Pontifices, quibus sine dubio alii Civitatum harum Sacerdotes erant. Ut praeteream Pontifices totius Xysti, Archiereas it. Syhodi (Deorum) et Augustorum, quorum mentio apud gruterum item p. 1013. Hoc tamen notandum, hos quidem *a*r*x*i*e*r*e*a*s simpliciter, solum vero Pontificem Max. Romonorum, *a*r*x*i*e*r*e*a *m*e*g*i*s*t*o*n Graecis constanter dici consuevisse. Unde in alia Inscr. quam Sponius exhibet tom. 1. p. 400. quae Latine leguntur, IMP. CAESAR. VESPASIANUS. PONTIFEX. MAX. etc. Graece ibidem sic versa (in eadem columna) sequuntur: *a*u*t*o*k*r*a*t*w*r *o*g*e*s*p*a*s*i*a*n*o*s *s*e*b*a*s*t*o*s *a*r*x*i*e*r*e*u*e *m*e*g*i*s*t*o*s. Iulianus vero, eandem dignitatem innuens, *a*r*x*i*e*r*e*a *m*e*g*a*n se dicit, Ep. 49. ad Arsacium *)arxie+rea/ *galati/as2 etc. Videiterum Auton. van Dalen de Oraculis, Dissertatione 1. p. 170. et seqq.

PONTIFICALES Ceremoniae in inauguratione Pontificis Romani hae sunt: Cum in Synodo Romana sub Stephano. IV. celebrata statutum sit, non posse eligi in Pontificem, qui Presbyter, aut ad minus Diaconus non sit; si occurrerit, Diaconum novum in Papam consecrari (ut aliquando occidit) observari solent ceremoniae sequentes. Nimirum, Papa tunc comparet ad ordinationem, indutus amictu, manipulo [orig: manipulô], cingulo [orig: cingulô], pluviali et mitra [orig: mitrâ] in capite; quae deponitur, quando Episcopus ordinans facit impositionem manus, stans ipse, et Paoa [orig: Paoâ] in throno sedente: qui tamen erigetur, quando ad Episcopo stolam accepturus est. Mitra [orig: Mitrâ] tamen coopertus ac sedens, librum Euangeliorum tangit. Si in Sacerdotem esset consecrandus, vide supra Presbyter: Si in Subdiaconum, vide Subdiaconus. Si in Episcopum; tunc solitae exhortationes atque interrogationes omittuntur, atque consecrans, dum litaniae dicuntur, Papae benedicens, stare debet sine baculo et genuflexi duo Assistentes. Dum ponitur illi super humeros liber, sedet in throno sine mitra Pontifex, ordinans vero satat: quod et in unctione capitis ac manus observatur, nec baculum in manu tenet; sed tantum annulum, quem dum illi Episcopus ponit, osculatur Papae manum. Quo [orig: Quô] imposito [orig: impositô], accedunt Cardinales ad illius pedis, manus et faciei osculum, ac idem facit Episcopus ordinans, a quo, tempore Offertorii, stans Episcopus, recipt faculas, panem et vinum, sine mitra, et manum offerentis Pontificis osculatur, Papa [orig: Papâ] in throno sedente; qui tandem a Cardinal. Diacono accipit pallium, cum consueta verborum formula, etc. Vide Christophorum in Ceremoniali. Sed ante omnia statim ac Pontifex clectus est, in Cathedra collocatur, et ponitur annulus piscatoris in digito, novoque [orig: novôque] niomine sibi assumpto [orig: assumptô], confestim primus Diaconus Cardinalis illum populo divulgat. Electus vero in Pontificem, depositis Cardinalitiis indumentis, induitur veste candida [orig: candidâ] lanea [orig: laneâ] vel serica [orig: sericâ], iuxta temporis exigentiam, ac caligis eiusdem coloris, cum calceamentis rubris, in quibus acupictae sunt aureae cruces. Praecingitur cingulo [orig: cingulô] rubeo [orig: rubeô] aureis floccis, atque bireto [orig: biretô], rocheto [orig: rochetô], amictu, alba [orig: albâ], cingulo [orig: cingulô] ornatur et stola [orig: stolâ] ad collum pendente, si sit Sacerdos, seu ad sinistrum humerum, si sit Diaconus: si autem nullum habeat ordinem, stola non ponitur. Mox in sede positus, a Cardinalibus croceis indutus adoratur, denuo osculando eius pedem, manum et genam; defertur illi interea pluviale, mit reque pretiosa (de quo tegminis genere supra) Sic indutus ad sedendum ponitur Cappellae Altare, ubi iterum, ut supra, post aliam adorationem, Cardinales eum osculantur. Tunc patefactis Conclavis valvis, ubique laetitiae sonitus acclamationum, campanarum, tormentorumque bellicorum auditur. At que sic in sede collocatus, processionaliter, praecedente Vaticanae Basilicae clero [orig: clerô], concomitantibus Cardinalibus indutis rocheto [orig: rochetô] et cappa [orig: cappâ] magna [orig: magnâ], ad eandem Basilicam S. Petri defertur, populoque conclamanti benedicit; tandem super Altare maisus deponitur ibique sacrum Collegium denuo illum publice ordinateque adorat, et singuli ternam adorationem, ut supra, complent. Interim Purpuratorum Decanus genu flexo [orig: flexô] insonat Te Deum, quo [orig: quô] a Musicorum Choro expleto [orig: expletô]

Decanus super Pontificem nonullas preces recitat, post quas Papa sollenniter populo benedicit. In die autem Coronationi destinato, dum Papa ad Vaticanam Basilicam defertur, Ceremoniarum Magister immediate Pontificem antecedens, defert in manibus duas oblongas arundines, in quarum unius vertice stuppa habetur, in alterius culmine parva candela, qua [orig: quâ] stuppam accendens, dicit: Beatissime Pater, sic transit gloria mundi; eamque ceremoni am ter repetit. Ciacconius tamen in Vita Benedict. XII. alias XIII. Antipapae, aliam quandam ceremoniam antiquitus usitatam refert; in coronationis actu Pontifici haec verba dici consuevisse aiens, Pater Sancte, non videbis dies Petri. Sed eam nec in Canonibus, nec in pervetustis Ceremonialibus reperiri, contendunt Macri Fratres. Usus vero spargendi ad Lateranum monetas, in Pontificis inauguratione, antiquus est, ut idem probatum eunt, ex Baronio, ad A. C. 867. num. 143. et 144. Plura hanc in rem facientia, vide apud praefatos Fratres, Dominicum et Carolum macros Hierolex. in voce Papa.

PONTIFICALIA Episcopalia ornamenta, vestimenta. Chronicon Montissereni A. C. 1222. Quod etiam suis viribus maius tentare ausus est, videlicet ut ei Pontificalibus uti Papa permitteret. Nam et Episcopos olim Pontifices, imo Pontifices seu Sacerdotes summos, dici consuevisse, docet et Car. du Fresne ex LL. Wisigothorum, Longobardorum, Capitul. Caroli M. veter. Formulis et Baronio ad A. C. 397. num. 61. In specie sic dicuntur, quibus ipse Pontifex Romanus utitur, de quibus aliquid superius; addemus hic quaedam alia. Indumenta Bonifacii VIII. cunius sepulchrum detectum est A. C. 1605. talia erant; ut inter alia refert Ioh. Mucantius, apud Torrigium p. 373. Vidi, inquit, dictum corpus integrum conservatum in dicta caepsa lignta, in qua fuerat sepultum per 302. annos: facies tantum eius aliquantulum consumpta erat. ita ut nec nares, nec labia, sed tantum mentum appareret et dentes. Habebat in capite mitram albam admodum parvam, et, ut coniecturare potui, et tela bombacina; corpus indutum erat emnibus Pontificalibus indumentis, i. e. caligis, sandaliis ex tela aurea, in summitate acutis, sine cruce, rochetto [orig: rochettô] longe [orig: longê] albo [orig: albô], stola [orig: stolâ], cingulo [orig: cingulô], dalmatica [orig: dalmaticâ] tunicella [orig: tunicellâ], planeta [orig: planetâ] ampla [orig: amplâ] sericea [orig: sericeâ] coloris nigri, phanone et pallio [orig: palliô], quod consumptum erat: sed plumbum apparebat et pendebat fere usque ad pedes, spinulae tres gemmatae, manus eius chirothecis albis acu factis et margaritis ornatae erant et annulum pretiosum digito [orig: digitô] gestabat, atque zaphirum valoris (ut dixerunt aliqui) 30. scuterum etc. Quoad reliqua Papae indumenta, vide hic passim, in vocibus Birrus, Camelaucium, Campagi, Cappa, Cingulum, Crocea, Epignonation, Mandyas, Orale, Pedules etc. et de his omnibus fuse agentes Macros Fratres in Hierolex. Non induitur autem Pontifex sandaliis, subcinctorio [orig: subcinctoriô], chirothecis et fanone, die Veneris sancto [orig: sanctô]. De Pontificali ornatu Sacerdotis Summi Hebraeorum, dicemus infra.

PONTIFICALIS Dignitas in V. Testam. certae familiae fuit adligata. Et quidem primus Hebraeorum Pontifex fuit, ex tribu Levi, frater Mosis: cuius duo filii Eleasar et Ithamar, binas constituerunt familias Sacerdotales, quarum prior tantum Pontificalis fuit. Numer. c. 20. v. 28. Et exuens Moses Aaronem vestibus ipsius, induit eis Eleazarum filium ipsius. Et mortuus est Aaron ibi in vertice montis. Turbata autem postea successio haec videtur, cum Heli Pontifex Ithamarides fuisse credatur. Sed posteri eius Pontificatu rersus exciderunt, Salomonis tempore, per Abiatharem: eoque [orig: eôque] amoto [orig: amotô], ad veram stirpem honor iste postliminio rediit, per Zadocum Eleazaridem, 1. Regum, c. 2. v. 26. Post captivitatem dein Babylonicam, iterum hic [orig: hîc] aliquid turbatum, cum, Ducum exstincto [orig: exstinctô] nomine, qui prius praefuerant, Pontificatus non quidem ad aliam familiam translatus, sed cum Principatu primum, exin cum Regno, praeter divinam institutionem, coniunctus est. Liberato [orig: Liberatô] enim ab Antiochi Tyrannide populo [orig: populô], Alcimoque [orig: Alcimôque] mortuo [orig: mortuô], populus sui iuris factus. Iudae maccabaeo, filio Mathatiae Sacerdotis, e statione seu classe Sacerdotali Ioaribi, 1. Chronic. c. 24. v. 7. et 1. Maccab. c. 2. v. 1. Pontificatum tradidit; quo [orig: quô] cum per quadriennium functus esset, fortiter vendicans iura patria, infelici in praelio cecidit, Pontifex idem et Princeps. Ei successit Ionathas primo, inde Simon, ambo fratres eius: postea Simonis filius Ioh. Hyrcanus, idem simul Pontifex et Ethnarcha; cuius fil. Aristobulus, misso [orig: missô] Principis nomine, Regium usurpavit, Asmonaeorum Principum, qui omnes Principes simul Pontificesque fuere [orig: fuêre] (quod posterius illorum munus legitimum plane fuit, non interrupta [orig: interruptâ] per eos legitima [orig: legitimâ] Pontificum successione) ultimus. Exceperunt itaque Principes Maccabaeos, eiusdem familiae Reges, qui Pontificatum cum Regno retinuerunt, usque ad Hyrcanum Alexandri Iannaei Regis ex Alexandra, filium; cui Pompeius, a fratre Aristobulo pulso, Pontificatum et Ethnarchiam reddidit. Sed paulo post, ab Herode, Asmonaei stirpitus sublati sunt, postquam Pontificatus et Principatus in eorum domo haesisset per 130. circiter annos. Franc. Burmannus, Synops. Theol. Christ. Part. 1. l. 4. c. 38. Coeterum, ut quaedam hic [orig: hîc], de Pontificali apud Hebraeos dignitate ac praerogativa, adspergam, Pontifex Max. eorum extra Synedrium Magnum iudicari non potuit, uti legitur in Misna, tit. Sanhedrin, c, 1. quod ad capitales causas nonnulli restringunt, dictitantes, in pecuniariis cum Triumvirali (seu, ut volunt aliqui, Vigintiuniusvirali) foro, ut privatum quemlibet, sed non sine temperamentis aliquot, subfuisse: Inter quae illud inprimis erat, quod pro lubitu Procuratorem (quem [gap: Hebrew word(s)] Entolor vocabant) ipsi constituere licebat; neque ipse in ius vocatus se sistere cogebatur, ut alia omittam. Interim tanta eius apud omnes fuit sanctitatis opinio, ut ab actionibus quibuscumque in eum instituendis iudiciisque ferendis abstinentiores essent, neque temere is a quoquam in ius raperetur. Hinc nec ad iuramenta forensia aliave praestanda adigebatur, nisi Regi Israelis in ius

vocato testimonium eius prodesse posset: quemadmodum de Flamine apud Romanos Diali idem in usu fuisse, legimusapud Gelium l. 10. c. 15. Neque alii constituebant Pontificem, quam Synedri LXXI. quorum etiam solorum erat controversias, circa Pontificum successionem obortas, decidere. Eundem autem, firite constituendus esset, aiunt debuisse esse praestantiorem cunctis fratribus suis Sacer dotibus in decore, in viribus, in divitits, insapientia et in vultu, Maimonid. Halach. Celi hammikdash, c. 5. §. 1. Et habebat Vicarium Segen vocitatum, sub cuius potestate, quantum ad functiones praestandas,d coeteri omnes Sacerdotes suberant: quippe et ipse habebat binos aut plures Cathicolos, qui vicarii eius erant, sicut is Pontificis. Quos omnes si militer Synedrium M. constituebat; quod etiam simul creabat Amarcalos minimum septem, i. e. Ostiarios atrii Templi, quod nec aperire fas erat, nisi cuncti simul adessent. Sed et his suberant tres minimum rerum sacrarum Quaestores, Hebr. dicti [gap: Hebrew] . Vide Seldenum de Synedriis Veter. Hebr. l. 3. c. 8. Nec omittendus ritus, quo [orig: quô] facra disciplina a Synedrii M. delegatis aliquot Pontifici Max. paulo ante festum Expiationum, mense Tisri, sequiori aevo [orig: aevô], quotannis tradi solebat. Stante nempe Templo [orig: Templô] primo [orig: primô], qui in Pontificatum successere [orig: successêre], Viri erant adeo doctrina [orig: doctrinâ] ac pietate praestantes, ut suum satis, absque Synedrorum ope, plerumque munus praestare edocti essent. Sub Templo autem secundo, cum septiduo [orig: septiduô] ante Festum praefatum, ex more vetustissimo, Pontifex, ut tanto sacrificio in universi Populi expiationem peragendo, quottidiana [orig: quottidianâ] conseutudine, magis idoneus redderetur, se a domo sua et uxore separatus, in Templi Conclave [gap: Hebrew] dictum, receperat (quoniam tum saepe sacrorum imperiti eo dignitatis evehebantur) mos erat, ut Synedri aliquot a Synedrio M. delegati, dierum illorum quolibet [orig: quôlibet] ei praelegerent totum munus eius, in die illo magno expediendum, quemadmodum in Levitico praescriptum est. Etiam imperabant ipsi, ut lectione ipse assuesceret iteraretque, ne quid rituum in sciens forte praetermitteret, rituumque formulas eum docebant: Nam et eo [orig: eô] die omnigena sacrificia ab ipso solo offerenda erant. Mane dein diei Farasceves, constituebant eum in porta Templi Orientali, et transire faciebant coram illo iuvencos, arietes, agnos, ut inde mactandi formularum memoriam firmaret. Eodem [orig: Eôdem] die tradebatur Senioribus aliquot e Sacerdotibus, qui thymiamatis eum edocerent ritum, sed non sine iuramento, de thy miamate in Sancto Sanctorum rite offerendo, ab eo praestito Senioribus, a Synedrio delegatis, etc. Deducebatur autem e domo sua in Templum splendidissima pomaa [orig: pomaâ] annua [orig: annuâ], comitante Synedro [orig: Synedrô] M. simul cum Rege et Sacerdotum choro, et quidemd septem diebus ante edictum Expiationis festum, apparari solebant, in domo illius urbana, sellae Patri Synedrii et Principi et Pentifici Max. et Segeni, et Regi, et praeter has septuaginta argenteae septuaginta Synedris. Et qui natu maior ex sacerdotibus erat, assurgens sermocinabatur ceram eo etc. salubria ei de instante officio monita ingerens, promittente Pontifice, cuncta se praestiturum rite: quo [orig: quô] facto [orig: factô] Rex eum sermone demulcebat mitiore, nec sine magnis promissis, postquam e Templo esset reversus. Proclamabatur dein, Pontifex Max. iam ad Conclave suum in Templo. Tum primo, ibant ante eum ex Regibus Israelis oriundi, quoniaem quisque et Pontifici propior erat, loco [orig: locô] incedebat honoratiore. Et post eos, omnes ex Regibus domus [orig: domûs] Davidicae ------ praecone ex clamente ante eos, Tribuite honorem domui Davidicae. Sequebatur familia Levi, nec sine praeconio parili, et Primores eorum cuncti vestibus induebantur hyacinthinis, ex serico, et Sacerdotes candidis etiam ex serico et post eos Cantores et post eos, instrumenta Musica pulsantes, et pest eos tibicines et post eos Janitores, et post eos suffituum curatores, eôdemque ordine aulaeorum textores, Custodes templi, Quaestores, Bibliothecae Praefecti et post eos omnes Artifices sacri, et post eos Septuaginta Synedri, et post eos centum Sacerdotes, manibus habentes virgas argenteas, ut viam faciliorem redderent. et post eos Pontifex Maximus, et post eum omnes Presbyteri generis Sacerdotalis bini. Ut quidem, apud Seldenum praefatum c. 11. §. 7. tradit Salomon Ben. Wirga, in Sepher Sephat Iehuda fol. 45. 1. et 2. in versione Georgii Gentii p. 282. etc. Plura infra in Sacerdos summus it. voce Sanctuarium.

PONTIFICIUM titulus honorarius, quo Pontifex seu Episcopus compellabatur olim, Avitus Viennensis, Ep. 15. Probatae summaeque pietatis est, ut de causis ad Pontificium vestrum pertinentibus, meum quoque consilium consulendum esse ducatis. Occurrit non semel in Epistolis Nicoli I. Iohannes VIII. et aliorum; item in Actis Synodi Romanae, A. C. 853. etc. Car. du Fresne Clossar. Vide quoque Macros Fratres, Hierolex. et supra in voce Pontifex Aquarum.

PONTIFICIA Ditio seu Status Ecclesiae, Stato della Chiesa Italis, l. Estat d'Eglise Gallis, pars est Italiae, a septentrione in meridiem protensa per 240. milliaria, nempe a castro Francolino in Ferrariensi Ducatu Terracinam usque. Eius autem maior latitudo nempe a Centumcellis Anconam usque est 120. milliarium. Sed multo minor est in aliis locis, praesertim in Romandiola, ubi valde restringitur, inter Hetruriam et mare Adriaticum; subestque dominio Romani Pontificis. Terminatur haec ditio a meridie mari Tyrrheno [orig: Tyrrhenô], ab ortu regno [orig: regnô] Neapolitano [orig: Neapolitanô], ab occasu Hetruria [orig: Hetruriâ] et Ducatu Mutinensi, a septentrione autem mari Adriatico [orig: Adriaticô] et dominio [orig: dominiô] Veneto [orig: Venetô]. Eius partes seu provinciae sunt Campania Romana, la Campagna di Roma, provincia Patrimonii S. Petri. la provincia del Patrimonio di S. Pietro, Sabina, la Sabina, Ager Orvietanus, il territorio d'Orvieto, Ager Perusinus, il territorio di Perugia, Umbria, seu Ducatus Spoletanus, l'Ombria, Marchia Anconitana, la Marca d'Ancona, territorium Civitatis Castelli, il territorio di Citta di Castello, Ducatus Urbinas, il Ducato di Urbi no, Romandiola, la Romagna, Ager Bononiensi, il Bolegnese,

et Ducatus Ferrariensis. il Ducato di Ferrara. Subsunt etiam dominio Romani Pontificis Avenio et Comitatus Vindascinus in Gallia; le Comtat Venaissin, uti Beneventum in regno Neapolitano, cum eius territorio alias peramplo, ut liquet ex diplomate Clementis VI. Pontificis Romani A. C. 1350. sed nunc ab Hispanis valde restringitur. Totius ditionis Pontificiae urbs praecipua est Roma, Roma, quae Italiae caput. Crevit autem Maxime haec ditio liberalitate Francorum Regum Pipini et eius filii Caroli Magni, et donatione Ludovici Pii eius nepotis. Sub Clemente VIII. Pontifice Romano, Ducatus Ferrariensis rediit ad ditionem Pontificiam, uti etiam Ducatus Urbinas sub Urbano VIII. Barberino Pontifice Romano; deficiente mascula [orig: masculâ] prole. PONTIFICIAE DITIONIS URBES PRAECIPUAE. Ancona, Ancona. Ariminum, Rimini. Asculum, Ascoli. Bononia, Bologna. Camerinum, Camerino. Faventia, Faenza. Ferraria, Ferrare. Firmum Fermo. Forum Livii, Forli. Fulginium, Foligno. Imola, Imola Macerata, Macerata. Orvietum Orvieto. Perusia Perugia. Pisaurum, Pesaro. Ravenna, Ravennat. Reate, Rieti. Roma, Roma. Spoletum, Spoieto. tisernum, Citta di Castello. Viterbium, Viterbo. Urbinum, Urbino.

PONTII de Leon illustris Hispaniae Familia, in Baetica provinc. floret. Initio [orig: Initiô] A. C. 1430. Petro Poncio Leonensi, ex Dominis de Marchena, Comitis Metellini seu Medellin titulus datus; dein ille in Civitatem Arcuensem (de Arcos ) translatus est A. C. 1445. Eius filiorum primus Iohannes genuit Rodericum et Emanuelem, qiorum ille Marchio de Cadiz creatus est, dein Dux de Cadiz, tum de Arcos: pater Franciscae, Ludovico Pontie de Leon Dn. de Villagarsia et Marchioni de Zara (filio Petri et Ludovici, Roderico [orig: Rodericô] primo [orig: primô], ut dictum est, Comite nati, nepoti) nuptae. In horum liberis Franciscus posteritatem habuit, in oppido Xerez de la Frontera: sed maior Roidericus Dux de Arcos, Marchio de Zara et Comes de Casares ac reliquorum, in quos illi tituli propagati sunt, fuit sator. Iste (Emanuel, Iohannis alter filius) Comes de Baylen a Rege appellatus est; sed A. C. 1618. ultimus ex eius posteris Petrus Comes Baylen improlis decessit: Unde ob successionem controversiae ortae. Reliquorum series ita habet. Petrus Ponce seu Pontius de Leon, Dominus de Villagarsia, pater fuit ex Leonora (filia Laurentil sua rezii de Figueroa ) Ludovici Ponce de Leon, Marchionis, de Zara: quo [orig: quô] et Francisca [orig: Franciscâ] agnata [orig: agnatâ] genitus Rodericus Pontius de Leon, Dux de Oreos, Mariam sibi iunxit Gironam (Iohanne Tellezio [orig: Telleziô] Girone, Comite Urennae, defuncto [orig: defunctô] A. C. 1528. genitam) atque ex ea suscepit Ludovicum Christophorum Ponce de Leon Ducem de Arcos, maritum Mariae Toletanae (filiae Laurentii Suarezii Figueroa Comitis de Feria ) et ex ea patrem Roderici I. Ponce de Leon Ducis de Arcos; cuius, ex ex Teresia Zuniga, filius Ludovicus Pontius de Leon Marchio de Zara, e coniuge Victoria Toletana Columna (filia Petri de Toledo Osorio Marchionis de Villafranca, Ducis de Fernandina ) suscepit Rodericum II. Pontium de Leon, Ducem de Arcos et Fratres. A. C. 1622. Phil. Iac. Spenerus Theatr. Nobil. Europ. Part. 2. p. 73. et in Ind.

PONTINA melius. Pomptina Volscorum palus iuxta Forum Apii; haud longe a Terracina, distat ab urbe 25. mill. pass. quam Plin. l. 3. c. 5. non longe fuisse, 2 Circeis dicit, quem locum 24. urbium fuisse Mutianus ter Consul prodidit. Lucan. l. 3. v. 85.

Exsiccata est a Corn. Cethego Consule, cui ea provincia obvenerat, agerque ex ea factus, Liv. Epit. l. 46. Insequentibus deinde saeculis, iterum exsiccata a Theodorico Gothorum rege, ut ex eius inscriptione in eo loco cernitur. Latrunculorum autem fuisse sedem Iuvenalis, Sat. 3. v. 305. ostendit:

Interdum et ferro [orig: ferrô] subitus grassator agit rem;
Armato [orig: Armatô] quoties tutae custode tenentur
Et Pontina palus et Gallinaria pinus.

Alii in Latio constituunt, quorum sententia [orig: sententiâ] a Virgilio, l. 7. Aen. v. 801. Satura palus dicitur, ut putatex Hermolao, Erythraeus. Hodie Aufente palude vocari, scribit Leander Albertus. Baudrando au)to/pth| erat paulus Latii, seu Campaniae Romanae, hodie Paludi Pontine, quae non exsiccata est, et vix exsiccari potest, propter amplitudinem eius et plures amnes, in eam influentes. Extenditur enim inter Neptunium, Norbam, Sermonetam, Setiam, Privernam, Terrecinam et oram maris Tyrrheni, et in eam fluunt Astura, Nymphaeus, Ufens, Amasenus, aliique minores. Per hanc tamen Traianus viam saxo [orig: saxô] stravit ingenti sumptu, cuius adhuc reliquiae visuntur. Nic. Lloydius.

PONTINIACUM pagus Galliae cum coenobio, in Dioeces. Antissiodorensi, Item oppid. Britanniae minoris S. leucis in Occasum a Rhedonis, 4. a Iosselino; Pontigny.

PONTINUS [1] vir fortissimus, laborum, periculorum, consiliorum Ciceronis socius, ut ipse testatur de Provinc. Consul. Modo ille meorum laborum, periculorum et consiliorum socius Cn. Pontinus fortissimus ortum repente bellum Allobrogum atque hac [orig: hâc] scelerata [orig: sceleratâ] coniuratione excitatum, praeliis fregit, eosque domuit, qui lacessierunt, at ea [orig: eâ] victoria [orig: victoriâ] contentus, Republica [orig: Republicâ] metu liberata [orig: liberatâ], quievit. Vide Pomptinus.