December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 840, image: s0840a

PONTINUS [2] Aquila cum esset Tribunus plebis, triumphanti Caesari, praetervectoque unus e collegis non assurrexit. Unde Caesar indignatus: Repete ergo, inquit, a me Aquila Rem publicam tribunus. Et per aliquot dies nihil cuiquam pollicitus est, nisi sub exceptione: Si tamen per Pontium Aquilam licuerit. Coniuravit cum Bruto et Cassio in Caesaris necem, fuitque unus ex percussorum numero. Periit in conflictu Mutinensi, Bruti Legatus. Sueton. in Caesare. c. 78. Cicer. ep. fam. l. 10. Dio, l. 46.

PONTINUS [3] mons Argiae, cum fluv. cognom. in Erasinum labente, Pausan. l. 2.

PONTIOPOLIS vide Fanum s. Pontii Tomeriarum.

PONTISARA seu Pons ad Oesiam, Pontoise, urbs insulae Franciae, in Vexino Francico in clivo, ad Oesiam fluv. 6. leucis a Lutetia, in Circium, Rothomagum versus.

PONTIUS [1] vide Claudius.

PONTIUS [2] D. Cypriani Diaconus, et comes indivivus, usque ad ultimum supplicii diem, exilium cum ipso sustinuit, egregio [orig: egregiô] de ipsius vita [orig: vitâ] et exitu volumine relicto [orig: relictô]. Hieron. de Script. Eccles. Honor. Augustod. delum. Eccl. Item Martyr, in Gallia. Idem.

PONTIUS [3] Aufidianus Romanus civis, qui ubi rescivit filiam suam a Fannio Saturnino paedagogo corruptam, utrumque morte punivit, Val. Max. l. 6. c. 1. ex. 3.

PONTIUS [4] Fregellanus stuprorum Albucillae minister, decreto [orig: decretô] Senatus [orig: Senatûs] amisit ordinem Gn. Acerronio [orig: Acerroniô], C. Pontio [orig: Pontiô] Consulib. Tacit. Annal. l. 6. c. 48.

PONTIUS [5] Nicolaus Vide Nicolaus.

PONTIUS [6] Nigrinus vide Caius.

PONTIUS [7] Telesinus praenomine Lucius. Philosophus atque insignis vir, collega in consulatu C. Suetonii: ob artes egregias exulavit sub Nerone.

PONTIVUS Pagus le Pontieu, memoratus in append. Chronici Fredegarii, quum Ebroinum dicit, persequentem Theodoricum Francorum Regem vel ptius Leudesium, Maiorem Domus eius, Criscecum villam in Pontio, venisse: Pontiva provinc. Alcuino de vita Rithasii: magna pars est veterum Ambianorum, inter Suminam et Alteiam amnes iacens, Comitatusque [orig: Comitatûsque] appellatione veteri nobilis. Unde recte et Ludovicus et Carolus Franc. Reges in Capitulis suis pagum hunc cum Ambianensi coniungunt. Minus recte suspicatur Cluverius, a Pontibus in Aethici Itiner. memoratis et ostio Ateiae proximis, nomen ei datum; quum nomen Pontivi pagi vel Pontiu Gallicum sit, uti Tellau et Vitmau, atque a Pontibus, Pontinus, vel Pontanus potius, quam Pontivus fieret. In eo Haimonem Ducem, sedem habuisse, discimus ex lib. de Vita S. Iodoci et B. Fursei, unde colligere est, idem huic pago, quod Campaniae Gallicae contigisse, ut de Ducatu postea Comitatus fieret. Hodie corrupte Ponticum dicitur, quod vide, et plura de eo, apud Hadr. Vales. Notrit Gall. in voce Pontivus pagus.

PONTONARIA in Monasteriis, praepositura seud officium fuit, cui pontaticorum seu pontagiorum (uti recentior aetas vectigalia in pontiam transitu exigi solita appellavit) recipiendo. rem cura incumbebat. Eius meminit Innocentius III. l. 13. Ep. 55. apud C. de Fresne in Glossar. et Macros in Hierolex.

PONTONES [1] locus Galliae. a pontonibus nomen habens. proximus aquis Tarbellicis, ad fluv. Aturrum, vulgo [orig: vulgô] Ponton. Hadr. Vales. Notit. Gall.

PONTONES [2] apud Caesarem, l. 3. Bell. Civ. v. 29. genus Gallicarum navium, quae cum onerariis eaedem, vide Goveanum, Var. Lection. c. 36. Meminit earum Isidorus quoque, l. 19. c. 1. cui Pontonia dicuntur, navigia fluminalia tarda ac gravia, quae non nisi remigio [orig: remigiô] progredi possint, etc. Praesertim autem earum usus fuit, in traiciendis fluminibus. Paulus in l. 38. ff. de servit. rust. praed. Diversum, si pontonibus traiciatur; Et infra. Quia via consummari solet, vel usque ad civitatem, velusque ad viam publicam, vel usque ad flumen, in quo pontonibus traiciatur, Spiegelius apud Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. Cuiusmodi navigia hodie Bacs Gallis appellantur, quae pontis vicem praebent, etc. Sed aliud vox sonat apud Baudovin. in Vita S Radegundis, c. 10. ubi de miraculoso vini angmento sic dicitur: Ubi vinum novum advenit, quod cellarium implevit, se tonella satisfecisse credidit; ante pontones et tonnae defecerunt, quam haec,d quae beatae in omnibus fecit voluntatem. Hic [orig: Hîc] enim Ponto dolii species est, forte ex Gall. Boncon. Car du Fresne Glossar. et macri Fratres Hierolex.

PONTREMULUM pernobile ac opulentum oppid. Thusciae, in radicibus Apennini.

PONTUS [1] regio Asiae minoris a Ponto Rege sic dicta, ab Occidente Haly fluvio [orig: fluviô], ab Oriente Colchide clausa: a Meridie minori Armenia [orig: Armeniâ], a Septentrione mari Euxino [orig: Euxinô] terminata, Strabe. Ptolemaeus vero, l. 5. paulo aliter; Pontus, inquit, ab occasu ere Ponti, et Thracio [orig: Thraciô] et Bosporo [orig: Bosporô], a Meridie regione, quae proprie Asia dicitur: a Septentrione parte maris Euxini terminatur. Est autem haec regio in qua floruit Gamba Episcopus A. C. 175. et Ecclesia insigniter, sub Diocletiano, cum aliis, pressa fuit, venenorum in primis ferax, unde et fabula de Medeae veneficiis locum videtur arripuisse. Virgil. Ecl. 8. v. 95.

Has herbas, atque haec Ponte mihi lecta venena,
ipse dedit Moeris; nascuntur plurima Ponto.

Veneni quoque Pontici, et herbarum Ovidius quoque meminit. Seneca in Herc. Oet. Actu 2. v. 465.

Quas Pontus herbas generat aut quas Thessala.
Sub rupe Pindus? ---- ------

Virg. Georg. l. 1. v. 58.

---- Virosaque Pontus
Castorea. -- --

Hinc Ponticus. Ovid. de Nuce, v. 165.

Sic, ubi detracta est a [orig: â] te tibi causa pericli,


image: s0840b

Quod superest, tutum, Pontice Castor, habes.

PONTUS [2] vide Ponticum. Item pagus Geldriae, Pont, apud Geldriam urbem. Item, fluv. Macedoniae, Sintiam urbem alluens, haud longe ab Heraclea urbe, quae Sintica dicitur, Steph. Item, regio Europae, pars Mysiae inferior. itidem ad mare Euxinum. Ovid. l. de Ponto.

PONTUS [3] totum illud mare quod a palude Moeotide usque in Tenedum protenditur: Sed ubi primum se arctat, a Tenedo incipiens, a casu Helles vocatur Hellespontus; ubi se expandit, Propontis, ubi iterum arctatur Thracius Bosporus, ubi autem late diffunditur Pontus Euxinus; qui curvatus in figuram Scythici arcus [orig: arcûs] committitur ostio Maeotidis paludis, idque ostium Cimmerius bosporus vocatur. Figurateautem pro quovis mari ponitur.

PONTUS [4] item mare multiplex Ptolem. Galaticus qui Paphlagoniam alluit; Polemoniacus, qui qui partem Cappadociae, post Themiscyram, in qua Polemonium urbs. Cappadocius, qui reliquam Cappadociae oram, in qua Cerasus et Trapezus, quae regiones Iustiniano Hellenopontus. Vel tres sunt Cappadociae partes.

PONTUS [5] Cappadocius Ptolemaeo est pars Cappadociae versus Colchidem. Arrianus in Periplo maris Euxini, vocat eam Thiannicam, cum scribit Ophim fluvium Thiannicam regionem a Colchide dividere. Olim sub Regibus, quarum primus Mithridates I. fuit, quem vide Nicol. Lloyd.

PONTUS [6] Euxinus vide Axenus. Mare Cimmerium vocat Orosius, Caucaseum Apollonius, l. 4. Mare Ponticum nominant Horat. l. 3. Carm Od. 24. v. 4. et Plut. in Pompeio et Eumenide; Ptol, mare Boreale, et l. 4. a)cioqe/aton, i. e. maxime spectatu dignum vocat. Pontum hunc veteres arcui Scythico compararunt [orig: comparârunt]. Manilius, l. 4.

Euxinus Scythicos Pontus sinuatus in arcus.

Dionysius.

*)ek tou= d' a)/n kai\ *po/nton i)/dois2 diqa/lasson e)o/nta,
*to/rnw| e)eido/menon perihge/os2 a(/mmati to/cou.

Strabo: *ei)ka/zousi de' tines2 to\ xh=ma th=s2 perime/trou tau/ths2 entetame/nw| *skuqikw=| to/zw|. Plin. l. 4. c. 12. Retro curvatus magno [orig: magnô] litorum flexu in cornua utrinque porrigitur, ac si plane arcus Scythici forma. Val. Flacc. l. 4. v. 727.

Atque hac [orig: hâc] Europam curvis anfractibus angit,
Hac [orig: Hâc] Asiam, Scythicum specie sinuatus in arcum.

Lucanus. l. 8. v. 178.

Bosporon, et Scythiae curvantem litora Pontum.
Spectamus. ---- ----

color illius albus est, unde Theocr. in Dioscuris.

*)argw\ kai\ nifo/entos2 a)tarthro\n sto/ma *po/ntou.

Quaerit Aristoteles in Problem. Cur mare Ponticum candidius sit, quam mare Aegaeum? Respondit, hoc ideo accidere, quod lacus omnes mari sint canditiores; iam vero Pontus, teste Nasone, l. 4. Ep. 10. ex Ponto, v. 61.

------ Stagno similis, pigraeque paludi est.

Quod itaque ab Appiano, et hodie a nautis mare Nigrum dicitur, non ad illius colorem, vel profunditatem, sed caeli conditionem referendum est: unde Pomp. Pontum hunc ait esse nebulosum, cui astipulatur Val. Flacc. l. 4. v. 729.

Illic umbrosae semper stant aequore nubes.

Et Apollonius, *)h ero/en sto/ma *po/ntou. Huius aquam dulcem esse innuit Strabo, l. 1. *dio\ kai\ glukuta/thn ei)=ai th\n *pontikh/n. Eius dulcedinis rationem assignant, cum eodem Strabone, scriptores omnes, concursum scilicet plurimorum in Pontum ingredientium fluminum. Nec tamen existimandum o(/lon di' o(/lon, ut ita loquar, mare hoc dulce esse, sed partem tantum eius supernam, infernam autem saisam. Ovid. l. 4. Ep. 10. ex Pont. v. 59.

Copia tot laticum, quas auget, adulterat undas,
Nec patitur vires aequor habere suas.

v. 63.

Innaeat unda freto dulcis, leviorque marina eft;
Quae proprium mixto de sale pontus habet.

Baudrando Pontus Euxinus, vulgo mer Noire, seu mer Maieur Gallis, Maere Maggiore Italis, Germanis Schvvartz zee, Graecis Mauro Thalassa, Turcis Caradenisi, et Russis Zorne More, est inter Moesiam inferiorem et Thraciam ad occasum, Asiam minorem ad meridiem, Colchidem ad ortum, et Sarmatiam Europaeam, et Sarmatiam Asiaticam ad Boream. Ei iungitur palus Maeotis per Bosphorum Cimmerium ad Boream, uti et Propontis per Bosphorum thracium ad austrum. Eius autem parces sunt mare Caucaseum versus Sarmatiam, et mare Phasianum versus Colchidem, uti etiam Carcinites sinus: Et eius maior longitudo ab ortu in occasum est 900. mill. pass. latitudo autem a septentrione in meridiem est 300. mill. pass. circiter; vixque 400. mill. pass. distat ab ora proximiori maris Caspii in occasum, teste Guil. Sansone.

PONTUS [7] Polemoiniacus accessit Imperio Romano sub Nerone, unde huic pomoerio addendi ius quaesitum. Flav. Vopisc. in Aureliano, c., 21. Pomoerio autem nemini Principum licet addere, nisi ei qui agri Barbarici aliqua [orig: aliquâ] parte Romanam Rem publicam locupletaverit. Addidit autem Auguslus, addidit Traianus, addidit Nero, sub quo Pontus Polemoniacus et Alpes Cottiae Romano nomini tributae. Est autem pomoerium, locus intra agrum effatum per totius Urbis circuitum, pone muros regionibus certis determinatus, qui finem faciebat Romani auspicii, apud Gellium, l. 13. c. 14. Hoc, inquit Vopiscus, nemini mutare aut ampliare licuit, nisi parte aliqua [orig: aliquâ] Barbarici agri Imperio adiecta [orig: adiectâ]. Unde in praecedentibus, Aurelianum quidem, muros urbis Romae dilatasse [orig: dilatâsse], nec tamen pomoerio addidisse, ait, utpote qui nihil ex solo Barbarico Reip. adquisivit: Nempe pomoerii terminos non nisi Augurum consilio [orig: consiliô] (quorum erat effari determinareque fines, intra quos in Urbe auguria captarentur atque agerentur) moveri fas erat, idque ab illis solum, ut dictum, qui Imperium


image: s0841a

auxissent. ita ergo Aurelianus muros urbis dilatavit ut ambitus ille, quo [orig: quô] urbem ampliavit, minime intra pomoerii antiqui fines in agendo urbano augurio observaretur. Quemadmodum mons Aventinus, quae pars urbis nec longinqua nec infrequens erat, diu extra pomoerium fuit, quod in eo monte cum auspicasset [orig: auspicâsset] Remus, irritas aves habuerit, donec a Claudio receptus tandem et intra pomerii fines observari coeptus. Similiter Antoninum Caracallam, sub quo urbem ampliatam esse accessione viae Novae scribit Victor, pomoerium novis regionibus terminasse [orig: terminâsse] atque ampliasse [orig: ampliâsse], non dicunt Auctores. Ponto [orig: Pontô] ergo Polemoniaco [orig: Polemoniacô] Rom. Imperio addito [orig: additô], pomoerio addidit Nero, cuius moris etiam Tacitus meminit l. 12. Annal. c. 23. Pomerium auxit Caesar more prisco [orig: priscô]: quo [orig: quô] iis, qui protulere [orig: protulêre] Imperium, etiam terminos Urbis propagare datur. Vide Salmas. ad Vopisc. l. c.

POP in notis Antiquis Populus

POPAE Ministri sacrorum apud Romanos, qui hostias victimasque ligabant, ac cultrum, aquam molamque parabant, et reliqua sacris necessaria laureatique et succincti, atque ad ilia usque nudi eas ante aras deductas feriebant. Unde Sueton. Calig. c. 32. (vide supra Livius ) Admota [orig: Admotâ] altaribus victima [orig: victimâ] succinctus Poparum habitu cultrarium mactavit. Et Spartian. Geta [orig: Getâ], c. 3. Percussit bostiam Popa. Non enim victimam iugulabat ipse Sacerdos, sed Popa, seu Victimarius, qui victimae adstans, subinde dicebat, Agon'? id est, Agone? Seneca, Controv. 11. l. 2. Filius cervicem porrigat, carnifex manum tollat, deinde respiciat ad patrem, et dicat, Agon', quod fieri solet victimis. Unde Agonali Festo nomen, uti quidem videtur, Ovidio, Fastor. l. 1. Sic et apud Israelitas Levitae Paschales agnos iugulabant, sanguinem vero spargebant Sacerdotes, 2. Paralipom. c. 30 v. 17. et c. 35. v. 10. 11. Popa [orig: Popâ] vero victimam iugulante, alius vase sanguinem excipiebat, quod Atticis sfa/gion dictum, Homero, Od. g. v. 444. a)/mnion, Latinis patera etc. Quia autem Popae hostiarum visceribus probe se curabant, hinc gulosi habiti, et Popae venter Persio, Sat. 6. v. 74. dictus est popino seu helluo. Eorundem fraudes, quibus non raro factum, ut victimis mactatis modo cor, modo caput extorum, aut nescio quid aliud deesset, ad Athen. observavit Casaubon, pluribus; Vide quoque Cicer. de Divin l. 2. et Hadr. Turneb. Adversar. l. 18. c. 5. et l. 30. c. 7. nec non infra, voce Victimarii. Vocis originem quidam ex popina per syncopen; alii ex Papa; nonnulli ex voce Graeca po/poi, quae Dryopum lingua [orig: linguâ] Daemones Deosque notat; quidam ex pe/ptw, i. e. coquo; vel po/panon, i. e. placenta, quae cum bove immolabatur, arcessunt, ut praeter Auctores laudatos, videre est apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 31. etc. Graece *qu/ths2, quo [orig: quô] nomine Iulianum Imperatorem velut saecricolam, per contemptum, notatum esse ab Antiochenis, docet Amm. Marcellin. l. 22. idem sui quoque tribuit Pierius. Vide et infra Sus alba.

POPAAJANA vulgo le Pepayan, regio ampla Americae meridionalis, in Terra firma, versus montes. Dicitur ab Hispanis Governacion de Popayan; estque inter mare Austrinum ad occasum, Peruviam ad austrum, regnum novum Granatae ad ortum, et Gubernium Carthagenae novae ad Boream; estque a septentrione in meridiem extensa. Eius caput est Popaianum, Popaian. Aliae urbes sunt Fanum sanctae Fidei de Antiquaria, Santa Fe d'Antequera, Caramanta, Caramanta, Arma, Arma, Fanum sanctae Annae de Anzerma, Santa Anna de Anzerma, Cartago, Cartagena, Calium, Cali, Amaguera, Amaguer, Timana, Timana, Pastum, Pasto, et Agreda, Agreda, sub Hispanis.

POPAJANUM vulgo Popayan, urbs Americae meridionalis, provinciae cognominis caput, et Epiicopalis sub Archiepiscopo sanctae Fidei, iuxta fluvium sanctae Marthae et versus eius fontes in mediterraneis, 140. mill. pass. ab ora maris Austrini in ortum.

POPANIUM urbs Tyrrhenorum. Aristot. in Mirabilibus.

POPELLUS Tunicatus apud Horatium, l. 1. Ep. 7. ad Maesenatem, v. 65.

Vilia vendentem tunicato scruta popello:

est quae tunicata plebs, Auctori de Causis corr. eloq. c. 7. alibi pullata turba; quod, qui de infima plebe erant, tunicas sine togis, et quidem pulli coloris, gestarent. Quemadmodum tunicatam Carthaginensium iuventutem Ennius dixit. Varroni laudatus, apud Nonium, quod nec Poeni pallium supra tunicam haberent amictui. Ita enim in Plauti Paenulo, Actu. 5. sc. 2. v. 16. servus, advenientem Hannonem tunicatum conspicatus,

Sed quaenam illaec, ait, avis est, quae huc cum tunicis advenit?
Numnam ita balneis circumductus pallio?
Facies quidem aedepol Punica est.

Assimilans eum homini, qui pallium in balneis amiserit, et cum sola tunica domum se recipiat etc. Sed et in municipiis vulgo tunicati Romani, qua de re nos suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Salmas. Not. ad Tertulliam. de Pallie.

POPERINGA urbecula Flandriae, inter Hypras ad Ortum et Cassetum ad Occasum, 2. leuc. ad amnem cognominem sub Hispanis.

POPFINGA vel Bopfinga, urbecula Imperialis, in ea parte Sueviae, quae Riess dicitur, ad fluv. Eger.

POPIELUS Poponiae Rex, post patrem, Lescum IV. A. C. 816. Obiit quinquennio [orig: quinquenniô] post, relicto [orig: relictô] Filio [orig: Filiô] cognomine, qui a muribus cum tota familia, ob saevitiam, devoratus legitur. Ei a Polonis Piastus surrogatus est, A. C. 842. Cromer. Hist. Polon.

POPILII a Pompiliis diversi leguntur; quorum princeps M. Popilius: qui cum Consul esset, eodemque [orig: eôdemque] tempore sacrificium publicum cum laena [orig: laenâ] faceret, quod erat Flamen Carmentalis, plebis contra patres concitatione nuntiata [orig: nuntiatâ], ut erat laena [orig: laenâ] amictus, ita venit in contionem, seditionemque cum auctoritate, tum oratione sedavit, Cicer. in Bruto, c. 14. Hic etiam 2. Consul cum M. Fabio Ambusto factus, Tiburtes bello [orig: bellô] vicit, agris


page 841, image: s0841b

eorum vastatis. Duabus quoque aliis vicibus Consul fuit; saepiusque circa An. 404. Urb. Cond. Gallos tudit, absente per morbum Corn. Scipione Collega [orig: Collegâ]. Livius, l. 9. c. 21. l. 7. c. 12. 16. 17. 23. Val. Max. l. 7. c. 8. ex 9. Vellei. Paterculus, l. 1. c. 10. etc.

POPILIUS legatus ad Antiochum, qui Ptolemaeum Regem amicum populo Romano obsederat, missus nuntiatum ut a sociis populi Romani abstineret, cunctantem vero responsumque differentem virga [orig: virgâ] circumscripsit, ne ultra spatium illud differendo exiret: ex quo territus Antiochus bellum omisit. Liv. l. 45. c. 12. et Val. Max. l. 6. c. 4. ex. 3.

M. POPILIUS a Numantinis, cum quibus pacem factam irritam censuerat, cum exercitu fusus, fugatusque est, Liv. Epit. l. 55. Hic deinde, ob rem sua [orig: suâ] culpa [orig: culpâ] male gestam, in exilium est actus. Vide et Marcus.

C. POPILIUS Laenas Ciceronem occidit, patronum suum in causa capitis, Val. Max. l. 5. c. 3. ex 4. Vide Caius It. Publius.

POPILLIA aliter POPLILIA, POBLILIA, PUBLILIA, una ex tribubus veteris Romae, unde nomen acceperit, non adeo liquet. Apud Festum quidem, ubide ea loquitur, sic legendum censet Ios. Scaliger, Popillia una triginta quinque Tribuum, tot enim fuerunt, dicta a Popillia felici nomine. A quo et Tribus Pinariae, a sororis eius nomine. In quae verba Scaliger, Non dubium est, inquit, Festum ita scripsisse. Namquid manifestius, quam a Popillia femina dictam esse tribum; cuius nomen auspicatissimum habebatur ac bonae scaevae, ut tunc loquebantur. De eodem P. Diaconus, Popillia, ait, Tribus a progenitrice traxit nomen. Carolus vero Sigonius. an a loco, an a viro dicta fuerit, dubitat. Onuphrius a loco, qui forte in Volscis prope Pontinam fuerit, nomen accepisse, contendit. Undecumque autem appellata sit, Tribus cerate fuit, cuius praeter Livium, l. 7. c. 16. et Festum, meminit Val. Max. l. 9. c. 10. ex 1. his verbis: Quam ob causam Popillia Tribus, in qua plurimum postea in civitatem recepti potuerunt, neminem unquam Candidatum Polliae Tribus Magistratum fecit. Vido Rosin. Antiqq. l. 6. c. 15.

POPINA an ex POPA; an ex POPANUM, quod ibi popana venum exponantur aut recondantur; an ex coquina; an potius a pi/nw, i. e. bibo? in aedibus Principis fuit, uti legimus apud Iul. Capitolin. in Vero, c. 4. Siquidem tantae luxuriae fuisse dicitur, ut etiam, posteaquam de Syria rediit, popinam domi institueret, ad quam post convivium Marci divertebat, ministrantibus sibi omni genere turpium personarum. Alias in viis, e quibus dapes prope crudas nonnumquam im moderatae ingluviei helluones rapuisse, docet Sueton. apud quem, c. 13. Vitellius, homo non profundae modo, sed intempestivae quoque ac sordidae gulae, ne in sacrificio quidem unquam, aut itinere ullo, temper avit, quin inter altaria ibidem statim viscus et farra pene rapta e foco mandere, circaque viarum popinas fumantia obsonia. Cuiusmodi ventres ferit illud Simonidis, quod tandem in proverbium cessit,

*)/aquta d' i(era\ polla\ katesqiei,
Nondum immolata sacra saepe devoraet.

Proinde in Hesiodo, inter alia praecepta, quae ad mores pertinent, hoc quoque habetur in Oper. v. 746.

*mhd' a)po\ xutropo/dwn a)nepit(r(e/ktwn a)nelo/nta
*)/esqein.
Neque ab ollis nondum sacrificatis (cibum) rapiens
Comedito, etc.

Bochartus, Hieroz. Part. I. l. 2. c. 50. Vide quoque infra Semicoctai Erant autem Popinae, ut et fornices, sub Aedilium cura, et propterea loca Aedilem metuentia dicuntur Senecae, de Vita Beat. c. 7. Vide Lipsium, ad Tacit Annal. l. 2. Excurs. ult. Hinc Popinarius, qualem se inter alia pinxisse Heliogabalum, refert in eius Vita, c. 30. Ael. Lamprid. Pinxit se ut Cupediarium, ut Seplasiarium, ut Popinarium, ut Tabernarium, ut Lenonem idque totum domi semper exercuit, i. e. omnia, seu omnes illas artes, Casaubonus ad l. Contra Popinarios vero sententiam dixit Alexander Sever. Imperator apud Eund. c. 49. Quum enim Christiani quendam locum, qui publicus fuerat, occupassent [orig: occupâssent], contra Popinarii dicerent, sibi euni deberi, rescripsit, melius esse ut quomodocumque illic Deus colatur, quam Popinariis dedatur, etc.

POPLES quod post plicetur, seu curvetur, Graece kamph\, it. i)gnu/on, et i)gnu/h, posterior genu pars, cum genu non raro conrunditur, quod proin supra vide. Adde hic [orig: hîc] saltem; poplite nudo [orig: nudô] cruribusque ac suris incedere, in gentilitio more Gothos olim habuisse, ut supra innuimus voce Pero. Quod Arnobius in Romanis velut luxus indicium, carpit, adv. Gentes l. 2. cutem carporis levigare, incedere poplitibus nudis, omnique alio [orig: aliô] cultu vigorem virilitatis et exponere et in habitum feminarum delitiasque mollivi. Ad quem loc. Heraldus Varronis in Meleagris ista laudat, Non modo suris apertis, sed pene natibus apertis, ambulans.

POPLICANI seu POPULICANI item, POBLICANI ac PUBLICANI Haeretici, e Manichaeorum secta orti, qui Graecis *paulikianoi\, Latinis Scriptoribus Pauliciani: sic appellati a Paulo Samosateno, haereseos auctore; sivea Paulo et Iohanne, ut observavit Car. du Fresne ad Alexiad. p. 421. Poplicani, Histor. Vezeliac. l. 4. p. 644. qui Pauliani, apud Liberatum Diac. c. 2. et eundem Auctorem Praedestinati. Ita porro Franci Manichaeos appellarunt [orig: appellârunt], qui Franciae Regnum aliquandiu, maxime in Aurelianenis provincia, sub Roberto Rege erroribus suis coinquinarunt [orig: coinquinârunt], de quibus Gesta Synodi Aurelianensis. A. C. 1017. edita Tom. II. Spicilegit Acheriani et Excerpta ex Tabulario S. Petri Carnot. edita a Labeo, Tom. II. Miscellan. p. 562. Eadem postea appellatio Valdensibus aspersa, quod quaedam e Manichaeorum doctrina, quaedam ex Origenis erroribus, plurima etiam de suo confinxisse dicerentur, ut legimus. in Magno chron. Belgico, A. C. 1208. Certe duo illos principia agnovisse scribit Ermengardus contra Valdenses, c. 2. a quo tamen crimine eos fuisse immunes, alii tradiderunt. Crebra autem


page 842, image: s0842a

Populicanorum mentio est, apud Albericum in Chron. MS A. C. 1148. in Chron. Vezeliacensi apud Labetum, Bibl. tom. I. A. C. 1167. 1181. et 1198. in Chron. S. Mariani Antissiondor. A. C. 1181. et 1198. in M. Chron. Belgico A. C. 1147. et 1197. ex eodem Alberico, ut et apud alios Scriptores, quos laudat Car. du Fresne Not. ad Villhard. p. 342. ubi etiam de Publicanis, quorum iidem Scriptores meminere [orig: meminêre]. Radulfus Coggeshalensis in Chron. MS. Temporibus Ludovici Regis Francor. qui genuit Philippum, cum error quorundam haereticorum, qui vulgo appellantur Publicani, per plures provincias Galliae disserperet etc. Sed et eorundem crebra est mentio, apud Scriptores expeditionum Hierosolymitanar. a quibus inter gentes, quae Saracenis ac Persis erant conterminae, recensentur, qua [orig: quâ] voce sine dubio Manichaei ibi locorum habitantes veniunt intelligendi, de quibus Cedrenus p. 541. 542. 546. 665. Vide Tudebodum, Robertum Monachum, Baldricum Dolensem, Henr. Huntindon. etc. passim, quospraedictus Auctor citat Gloss. qui addit, Hugonem Plagonem vernaculum W. Tyrii Interpretem, vocem haeretici, l. 2. c. 13. vertere Popelican. De Populicanis Galliae vide quoque Concil. Lateranense III. A. C. 1197. can. 27. ut et infra Populicani.

POPPAEA [1] Sabina Poppaei Sabini filia, cunctas aetatis suae feminas pulchritudine supergressa, gloriam reliquit filiae, quae scortum Neronis. Hane genuit ex priore Marito Tito Ollio. Post nupta Scipioni et a Messallina subversa. Tacit. l. 11. Annal. initio.

POPPAEA [2] Sabina Tito [orig: Titô] Ollio [orig: Olliô] Quaestorio [orig: Quaestoriô] patre nata, sumpto [orig: sumptô] nomine ab avo Poppaeo Sabino Consule et Triumphatore, nupsit Rufo Crispivo, equiti Romano ex illo filii mater; dein corrupta ab Ottone, qui postmodum Imperator evasit, huius uxor aliquandiu fuit: donec, Ottone coram Nerone illam saepius mirum in modum laudante, illius hic cupidine inflammatus est: quod videns adultera, effecit apud Neronem, ut Otto, sub specie Praefecturae Lusitanicae, removeretur, quo facto [orig: factô], Neronis uxor fuit, quam duodecimo [orig: duodecimô] die, post divortium Octaviae, in matrimonium accepit. hanc dilexit unice filia [orig: filiâ] ex illa suscepta [orig: susceptâ], Memmio [orig: Memmiô] Regulo [orig: Regulô] et Vergilio [orig: Vergiliô] Rufo [orig: Rufô] Consulib. et tamen ipsam quoque ictu calcis occidit, quod se ex aurigatione sero reversum gravida et aegra convitiis incesserat. Huic Poppaeae omnia alia fuere [orig: fuêre], praeter honestum animum: sermo comis, nec absurdum ingenium, modestiam praeferebat, et lascivia [orig: lasciviâ] tamen utebatur: famae numquam pepercit, maritos et adulteros non distinguens. Delicata, magnifica, et elegantiae usque adeo studiosa, ut quottidie asinino [orig: asininô] lacte suae formae mederetur. Vide Sueton- in Nerone et Ottone. Luxu supra modum diffluebat auctore Plin. l. 28. c. 12. et l. 33. c. 11. in haec verba, Nostra [orig: Nostrâ] aet ate Poppaea coniux Neronis principis delicatioribus iumentis suis soleas ex auro quoque induere solebat. Adde Tacit. l. 13. 14. 15. 16. Annal. Dion. et Xiphilin. in Nerone. Eius uterum Senatum Romanum commendasse [orig: commendâsse] Diis, refert Tacit. Annal. l. 15. c. 23. qui mos in hodiernis Aulis etiamnum viget. namque Gentiles quoque non pro se modo, sed et pro aliis, Deos adire soliti: inprimis vero Reip. Principique propitios faventesque Deos precibus suis efficere conabantur, uti pluribus videre est apud Tob. Pfannerum System. Theol. Gentil. purior. c. 16. §. 19. et hic [orig: hîc] passim.

POPPAEUS [1] Sabinus modicus originis principum amicitia [orig: amicitiâ] Consulatum ac triumphale decus adeptus; maximisque provinciis per 24. annos impositus, nullam ob eximiam artem, sed quod par negotiis, neque supra erat. C. Cestio [orig: Cestiô] et M. Servilio [orig: Serviliô] Consulib. sine anni sua [orig: suâ] sponte non fato [orig: fatô] concessit vita [orig: vitâ], Tacit. l. 6. Annal. c. 39. Vide et Caius.

POPPAEUS [2] Silvanus Consularis, sex millium Dalmatarum recentem delectum, Vespasiani partibus adduxit. Tacit. Hist. l. 3. c. 50. dein pecuniis a privatis accipiendis praepositus. Ibid. l. 4. c. 47.

POPPAEUS [3] Vopiscus ab Ochone Collega Verginio in consulatu destinatus, praetextu veteris amicitiae, plerique Viennensium honori datum inter pretabantur. Tacit. Hist. l. 1. c. 77. rhenan. Pompeius legit putatque nomen scriptoris, inepte. Cum Poppaus iste Vopiscus, cognomine Silvanus T. Virginio forte Ruffo fuerit Collega. auctore Frontino [orig: Frontinô] de Aquaeductibus.

POPPEA Gall. POUPEE, pupa, pupaeicon. lambertus Ardensis, p. 167. Inter puellas puerilibus locis et choreis et his similibus ludis et poppeis, saepius iuvenilem applicabat animum. Veteres Glossae, puppae, pla/ggones2, ai( tw=n paidi/wn nu/mfai. Ioh. de Ianua, Pupae dicuntur quaedam statunculae, quas virgines solent facere in modum filiarum, et vestibus obvolvere; quas, postquam ad annos nubiles veniebant, et pubilibus abrenuntiabant, quasi subpotestate Veneris porro futurae, Veneri sacrificabant. Unde Persius, Sat. 2. v. 69.

Dicite Pontifices, in sacro quid facit aurum,
Nempe hoc quod Veneri donantur a Virgine pupae.

Vide de pupis vel puppis, Desider. Heraldum, Adversar. l. 1. c. 8.

POPPYSMA vide infra ubi de Popysmis fulgetras adorandi more.

POPULARES urbana multitudo, populus seu plebs, quibus oppon untur militares, inl. 1. D. de Offic. Praef. Urb. in l. 7. Cod. Theodos. de Annonis civ. etc. Hinc Iul. Capitolin. in marco Antonino, c. 17. Et eo [orig: ] quidem tempore, quo [orig: quô] pestilentia gravis multa milia et popularium et militum interemerat. Sicque saepe apud optimos Latinae linguae Scriptores. Ulpianus de officio Praefecti Urbi: Debet etiam dispositos milites stationarios habere, ad tuendum popularium quietem. Non enim Popularia ibi debent intelligi, ut doctissimi viri exposuerunt: sed populares, ut apud Capitolin. pro tur ba populi. Ael. quoque Spartian. in Pescennio, c. 3. Nec sibi neque Pescennio longum Imperium deberi, sed Severo, qui magis esset odio habendus a Senatoribus, militibus, provincialibus, popularibus. Ubi Senatores, milites, provinciales, populares, totum Imperium Roman. comprehendunt. Senatores et Populares, h. e. Senatus et Populus Romaeduntaxat, unde et Senatores Urbis dicebantur, et Populares, apud istos Auctores, populum Romanum, h. e. urbis Romae


image: s0842b

moenibus inclusum, debes intelligere; provinciales, omnes extra Romam populos. Sic igitur Imperium Romanum dividere liceat, in Senatores, Populares, Militares et Provinciales; per Senatores autem Proceres et Nobilitatem intelligebant: per Populares vero, infimam et minutam plebem, Salmasius, adloc. quam lepto\n dh=mon, in Gloss. Graeco-Latin. minutum populum, in Fragm. Petronii: populum simpliciter, apud Ael. Spartian. dici videmus. Ita enim hic. in Didio Iuliano, c. 4. Multa enim, quae Commodus statuerat, Pertinax tulerat, ad conciliandum favorem populi, restituit. Ad quae verba Casaubon. Cave, inquit, accipere vocem populi, in propria notione, h. e. pro universo populo Romano: plebem enim hic et e populo vilissimum quemque ac per ditissimum significat, etc. Unde Popularitas, virtus Principum, qua [orig: quâ] populum sibi benevolum faventemque reddunt, in Pompeio M. olim inprimis celebrara, apud Plut. Lucanum, Ciceronem. Unde Statius, l. 2. Sylv. 7. v. 69.

Et gratum Popularitate Magnum.

Vide de hac voce Thom. Dempster. Antiquit. Collectan. l. 1. c. 16. et supra Communes ut et infra sensus communis, it. videre. Item spectaculorum editio, in l. 2. Cod. Theod. de Offic. Rect. prov. quae populi favor et applausus, dicitur, in l. 1. et 3. eod. Cod. de Spectac. apud Car. du Fresne Glossar. Quo spectat, quod de Marco Antonino habet Iul. Capitolin. in Vita eius, c. 2. Absens populi Romani voluptates curari vehementer praecepit per ditissimes editores. Fuit enim populo hic sermo, quum sustulisset ad bellum gladiatores, quod populum sublatis voluptatibus vellet cogere ad Philosophiam; ubi Populi voluptates spectacula communiter dici consuevisse, notat idem Casaub. Sed et Popularis, in Republ. Romana factionis nomen Optimatibus oppositae, dicebaturque is, qui civibus seditiosis ac res novas molientibus adhaeret Rei publicaeque esset incommodus. Quae duo factionum genera etsi semper in Rep. essent, tamen maxime post Appii Caeci Censuram, exarsisse videntur, teste Livio [orig: Liviô], l. 9. Dec. 1. sub sin. Hic enim cum scripsisset de Appio Censore, quomodo is primus Senatum Libertinorum filiis inquinasset [orig: inquinâsset], et quomodo Nobiles id aegre tulissent, haec verba subiungit: Ex eo tempore in duas partes discessit civitas: aliud integer Populus, fautor et cultor bonorum, aliud forensis factio tenebat; donec et. Fabius Censor, simul concordiae causa [orig: causâ], simul, ne humilimorum in manu Comitia essent, omnem Forensem turbam excretam in quatuor Tribus coniecit, urbanasque eas appellavit. Quibus ex verbis, aliquo [orig: aliquô] modo, quinam Optimates, quique Populares dicti fuerint, in telligi potest: Sed longe clarius, ex Cicer. Orat. pro Sextio, c. 45. Duo genera in hac civitate semper fuerunt eorum, qui versari in Rep. atque in ea sese excellentius gerere studuerunt, quibus ex generibus alteri se Populares, alteri Optimates et haberi et esse voluerunt. Qui ea, quae faciebant, quaeque dicebant, multitudini iucunda esse volebant, Populares: qui autem ita se gerebant, ut sua consilia optimo cuique probarentur, Optimates habebantur. Et paulo post, Omnes Optimates sunt, qui neque nocentes sunt, nec natura [orig: naturâ] improbi, nec furiosi, nec malis domesticis impediti etc. ex quocumque demum civium ordino essent: Populares ergo, qui propter metum, delictorum suorum conscii, novos motus conversionesque Reip. quaerunt, et propter insitum quendam animi furorem, discordiis civium ac seditione pascuntur, aut qui propter implicationem rei familiaris, communi incendio [orig: incendiô], quam suo [orig: suô] deflagrare malunt, sive illi Patricii, sive Plebeii, sive Senatores, sive Equites, sive de Populo sint. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 18. cum Paralipom. Thomae Dempsteri, Georg. merulam, in Orat. pro Ligario etc. Aliam notionem vocis supra, Iuvenes: uti de versibus popularibus supra, Politici versus.

POPULARIA sacra erant, quae ab omnibus civibus fiebant, nec erant privatarum familiarum, sed omnium communia, ut a Diis impetrarentur quae spectabant ad communem populi salutem.

POPULETUM [1] Cataloniae monasterium, ubi sepulchra Regum Aragoniae. Vix 1. leuc. a monte Albo, 6. a Tarracone in Boream. Ilerdam versus. Poblet.

POPULETUM [2] nomen libri, cuius meminit Blondellus, Prolegom. ad Pseudo Isidorum vapul. c. 18. p. 99. in fin. Gregorius Presbyter similem Collectionem (iuris Canon. qualem nimirum Deusdedit et Ivo) publicavit, quam Polycarpum nominavit; ut et Bernardus Papiensis, et Auctor libri Populeti: Sed haec ad manus non suos, nec quo [orig: quô] tempore vixere [orig: vixêre] Auctores, nobis compertum est: apud Gerh. von Mastricht, Hist. Iuris Eccl. num. 275.

POPULI [1] plurimi a nobis descripti sunt in quibus aliquot ita ab aliorum consuetudine recedunt, ut non inter homines, sed inter feras censen di videantur. In iis non nullos uti prodigiosos hic subicere libuit. POPULI PRODIGIOSI MONSTRUOSIVE, EX PLINIO, l. 6. Et 7. ET ALIIS SCRIPTORIBUS. Abarimi, (Abarimon nomen est regionis montis Imai) populi Scythiae, qui plantas adversas habentes cursu velocissimi sunt, Plinio [orig: Pliniô], l. 7. c. 2. auctore. Androgyni, populi Africae, utroque [orig: utrôque] sexu praediti, dextra [orig: dextrâ] parte viriles, laeva feminei. Anthropophagi, populi humana [orig: humanâ] carne vescentes, non solum in Asia et Africa multis in locis reperiuntur, sed, quod mirum est, etiam in Italia fuere [orig: fuêre]; veluti Laestrygones apud Formias, et Cyclopes apud Aetnam montem Siciliae. Arimaspi, populi Scythiae uno [orig: unô] oculo [orig: oculô] constantes in medio frontis: de quibus plura apud Herodot. trans mare Hyrcanum inter Massagetas et Sacas incolentes, teste Strabone. Arimphaei, populi Scythiae sive Sarmatiae Asianae, in montibus Riphaeis, calvi et simas nares habentes.


image: s0843a

Artabatitae, populi Scythiae vagi veluti quadrupedes: de quibus Plin. l. 6, c. 30. Astomi, populi Indiae apud Gangis fluvii ortum montes incolentes, qui ore carentes, ut nomine ipso [orig: ipsô] declaratur, foramen habent exiguum, per quod respirant et cibum levissimum capiant, potius florum odore vitam degentes. Plin. l. 7. c. 2. et Strab. l. 15. Bilhiae, Populi Scythiae, quorum feminae duas habent in oculo puppillas; de quibus Aelian. in sua historia. Blenae, Claudiano, Bleptae Melae, l. 1. c. 4. et 8. Blemmyes Strab. et Plin. l. 5. c. 8. populi Aethiopiae apud Nilum, qui oculos in pectore habuisse feruntur. Budini, sunt populi Sarmatiae oculis caesiis, pediculos edentes. Cabri, sunt populi Germaniae quos Tacitus corpore durissimo [orig: durissimô] fuisse et strictis artubus scribit, l. de morib. German. c. 30. Candei, sunt populi Troglodyticae, qui Ophiophagi dicuntur, quod solum serpentibus vescantur, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 6. c. 29. Centauri, sunt populi Thessaliae ab omnibus scriptoribus, praesertim Poetis, memorati; quorum pars superior hominem, inferior equum referebat. Choromandae, sunt populi Indiae, quos Plin. l. 7. c. 2. sine voce stridentes esse, corpore hirtos, oculos glaucos habere dentesque caninos scribit. Cimmerii, sunt populi Sarmatiae, quos in perpetua caligine versari ferunt. Horum meminit Ovid. l. 11. Met. v. 592. Cyclopes, sunt populi Siciliae in monte Aetna, Vulcani ministri, quos uno [orig: unô] oculo [orig: oculô] tantum praeditos, anthropophagos suisse ferunt. Cynamolgi Plinio, et Cynocephali, sunt populi Aethiopiae capita habentes canina. Vide Plin. l. 6. c. 30. Dardani sunt populi Mysiae, quorum feminae in viros mutatae leguntur, auctore Saxone Grammatico [orig: Grammaticô]. Enotocoeti, sunt populi Africae, quibus aures ad pedes usque demittuntur; de quibus Strabo, l. 17. Fanesii, sunt populi Oceani Septentrionalis, in insula Basiliae, qui aures tam patentes habent, ut totaiis corpora contegant. Plin. l. 4. c. 13. Gigantes, multis in locis reperti, ab omnibus scriptoribus memorantur, immoderatae seu monstruosae magnitudinis, uti apud Plin. l. 7. c. 16. sed et nostra [orig: nostrâ] tempestate in novo orbe inventi sunt in ea regione, quae in austrum vergit. Hos in Thessalia ab Hercule exstinctos refert Strabo. l. 7. Gymnites, sunt populi Aethiopiae, Troglodytis finitimi, in quavis corporis parte nudi vagantes, sic a nuditate dicti, De quibus Plinius. l. 6. c. 30. Hellusii, sunt populi Germaniae Septentrionales quos Tacit. in German. c. 46. solo [orig: solô] vultu homines, reliqua [orig: reliquâ] parte corporis feris similes esse refert. Himantopodes, Indiae populi, quos serpendo [orig: serpendô] incedere Plin. loc. sit. scribit. Hippocentauri, sunt populi Thessaliae, quorum meminit Plinius cum aliis. Vide Centauri. Hippopodes, sunt populi Basiliae insulae Septentrionalis, sic dicti quod pedes equinos habeant; Plin. l. 4. c. 13. Monoculi, populi, qui uno [orig: unô] oculo [orig: oculô] praediti sunt, memorantur, sed ubi gentium sint, haud docent. Monomeri, sunt populi Septentrionales, qui uno [orig: unô] crure velociter incedunt, ab Aulo Gellio referuntur, l. 9. c. 4. Monosceli, vero populi Aethiopiae, Troglodytis finitimi, qui uno [orig: unô] crure saltuatim pernicissime moventur, plantam patentem habentes; unde et Sciopodes dicuntur, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 7. c. 2. Nigrae, sunt populi Aethiopiae, Regem monoculum habere dicuntur ex Plinio, loc. cit. Nisicastes, et Nisitae, sunt populi Aethiopiae apud oram maris, ternis aut quaternis oculis praediti, memorantur a Plinio, l. 6. c. 30. Ocypodes, sunt populi Africae adeo veloces, ut cursu equos superent, teste Strabone, l. 15. Olabi, et Syrbothae, sunt populi Libyae, quos Plin. loc. cit. octonum [orig: octonûm] cubitorum altiudine constarescribit. Orientis populos intimos, alios sine ore, alios sine naribus, soramen unum, quo [orig: quô] respirent, potum calamis, et grana avenae in cibum trahant, habentes, alios sine labris, alios sine lingua, et prosermone nutibus utentes, Plin. loco [orig: locô] eodem [orig: eôdem] memorat. Oxiones, sunt populi Germaniae, quos Tacit. German. c. 46. facie tantum hominibus, ceterum feris similes esse refert. Pandorae, sunt populi Indiae, quibus Plinius in iuventute canescere, in senecta vero nigrescere capillos, l. 7. c. 2. testatur. Paramedesiae, sunt populi Asiae, Bactrianis proximi, prorsus agrestes, ab eodem memorantur. Pharnaces, sive Pharmaces, sunt populi Aethiopiae quorum viri tabem sudore adferunt, feminae vel ipso [orig: ipsô] visu nocent, ut Plin. l. 7. c. 2. scribit. Ptoembari, populi sunt Africae, qui canem pro Rege habent, ut idem Plin. l. 6. c. 30. tradit. Pygmaei, sunt populi Indiae, orientalis cubitales, cum gruibus bellum gerentes, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 7. c. 2. cum Strabone, Mela, l. 3. c. 8. et aliis: qui et alibi reperiri feruntur. Satyri, multis in locis, sed praecipue in montibus Indiae qui non alio [orig: aliô] quam forma [orig: formâ] hominem referant, corpore toto [orig: totô] hirti ac villosi, pernicissimi in Cartadulorum regione, Plinio, eodem [orig: eôdem] loco [orig: locô]. Sciopodes, sunt populi Aethiopiae, Troglodytis finitimi, qui tam latas plantas habent, ut illarum umbra [orig: umbrâ] se ab aestu et solis ardore tueantur; unde nomen assecuti sunt. Plin. l. 7. c. 2. Struthopodes, sunt populi Indiae, quorum viri cubitales, feminae plantas habent minimas, quasi struthionum.


page 843, image: s0843b

Syrbothae, sunt populi Aethiopiae, octonum cubitorum magnitudi. ne constantes, ut Plin. l. 6. c. 30. refert. Tentyritae, populi Aegypti, qui solo [orig: solô] olfactu et abspectu crocodilos fugare feruntur. Troglodytae, populi Aethiopiae, qui in speluncis degunt, ab omni hominum commercio abhorrentes, ut Pin. loc. cit. refert, cursu velocissimi.

POPULI [2] Magister vide supra Magister.

POPULICANI Latinis Scriptoribus, qui Graece *paulikianoi/, a Paulo Samosateno manichaeorum haereseos instauratore, Callinices filio, dicti, manichaei appellantur Cedreno Epit Hystor. minime confundendi cum Paulianistis, a Paulo Samosateno Antiochiae episcopo id nomen nactis. uti docet Cl. Suicerus thes. Eccl. voce *paulianistai/. Vide supra Poplicani.

POPULIFUGIA festa erant, quae Romae mense Iunio [orig: Iuniô] celebrabantur, uti docent Varro, l. 5. de LL. et Macrob. l. 3. c. 3. Sunt autem ideo dicta, quod eo [orig: ] die repentino [orig: repentinô] tumultu fugeret popul. Roman. in bello Gallorum cum Romanis. Ovid. Fast. l. 2. v. 491.

Est locus, antiqui Capreae dixere [orig: dixêre] paludem:
Forte tuis illic, Romule, iura dabas.
Sol fugit; et removent subeuntia nubila caelum:
Et gravis effusis decidit imber aquis.
Hinc tonat, hinc missis abrumpitur ignibus ather,
Fit fuga, etc.

POPULONIA [1] Iuno dicta est, quod ex maris et feminae coniunctione, cui praeesse credebatur, novi subinde populi creentur

POPULONIA [2] et Fulgora, nomina Dearum apud Senecam, in l. de Superstitione, quae adhibebantur, ne populationes et fulgura fierent.

POPULONIA [3] seu Populenium Plin. l. 3. c. 5. et Straboni, Populonium Ptolemaeo, et Stephano, urbs Hetruriae in ora maris Tyrrheni, contra Isvam insul. 10. mill. pass. distantem. Excisa a Niceta, Duce Imperatoris Constantinop. Bernardo, Caroli M nepote, Italiae dominante. Hic [orig: Hîc] et Gensericus Wandalorum Rex a Basilio, Leonis Imperator. Duce, superatus est. Ferrar. Direpta quoque est a Solimanno. A. C. 1552. Meminit Populoniae Virg. Aen. l. 10. v. 172.

Sexcentos illi dederat Populonia mater.

Baudrando Populonium promontor. nunc Capo Campana, prope Populonii rudera, in ora maris Tyrrheni contra Ilvam insulam, a qua 12. mill. pass. in Boream abest, uti 5. a Plumbino in Occasum.

POPULUM oppid. Aprutii, ubi ligneo [orig: ligneô] ponte transitur Aternus fluv.

POPULUS [1] aliquando a Plebe distinguitur, et tum universos cives significatu suo [orig: suô] comprehendit, connumeratis etiam Patriciis et Senatoribus. Hinc a Capitone Plebiscitum definitur, Lex, quam Plebs, non Populus, accipit. Aliquando designat certum aliquem civium Romanor. ordinem, eorum videl, qui sive Senatorio [orig: Senatoriô], sive Equestri, sive Plebeio [orig: Plebeiô] loco [orig: locô] nati essent, a Censoribus tamen neque in Equestrem Senatorium, neque in Ordinem fuere [orig: fuêre] relati. Et hic Popularis, de Populo, item de Plebe Ordo; quoque vocabatur, pertinebantque ad eum Patricii, qui nec in Senatum lecti essent, nec Equestrem censum haberent; tum Equites, qui Patrimonium consumpsissent, vel quibus, propter flagitia, equi publici et annuli aurei adempti essent; tum Plebeii. i. e. inferioris fortunae hominibus nati, qui Patriciis opponebantur. Hi enim, si minus haberent CD de Populo erant: Sin CD haberent, equumque publicum obtinuissent annuloque [orig: annulôque] uterentur, inter Equites; et si in Senatum lecti, inter Senatores locum, non minus ac Patricii, habere poterant. Interim quemadmodum ex Populari ordine, in Equestrem Senatorumque pro census ratione, assurgere poterant; ita et, si propter flagitia aliqua a Censoribus notarentur, etiam de suo ordine deturbari et in Aerarios ac Caeritum tabulas referri poterant, ut dictum supra, in voce Plebeii, et apud Ioh. Rosin. Ântiqq. Rom. l. 1. c. 17. Iuvenalis, nomine Orchestrae ac Populi, discrimen horum ordinum indigitare videtur, Sat. 3. v. 177.

Aequales habitus illic, similemque videbis
Orchestram et Populum. ------

Ubi respicit diversa Theatri loca, in quo Senatores Orchestram, (Equites gradus 14.) Cuneum Populus, unde et Popularia, implebat: Hineque inter Cuneos recidere Proverbio [orig: Proverbiô] dicimus, de homine plebeio ac infimi ordinis. Cael. Rhodig. l. 8. c. 8. Quoties autem universus Populus, suffragiorum ferendorum gratia [orig: gratiâ], conveniebat, Comitia dicebantur, quae triplicia fuisse, Curiata, Centuriata et Tributa, notum est. In eius voluntate con cilianda, quantum operae Petitores seu Candidati posuerint, hinc patet, quod Petitor quemque civium nomine suo [orig: suô] appellare, imo Patris, Fratris vel Patroni nomine honorare; prensare ac rogare, congiaria item illi dare, prandia praebere, gladiatores exhibere, loca parare, pecunias dividere etc. necesse habuerit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. l. 7. c. 8. Ipsos quandoque Principes, quos in Theatrum aut Circum venientes Populus laeto [orig: laetô] clamore excipiebat, Populum vicissim non salutasse [orig: salutâsse] modo, sed et foedissimo [orig: foedissimô] adulationis generese ei submisisse, legimus: quod tamen ante neronem nullus factitavit. Is certe, ut notatum Tacito, Annal. l. 16. c. 4. flexus genu coetum illum manu veneratus, Iudicum sententias operiebatur ficto [orig: fictô] pavore. Quod enim Suetonio de Claudio c. 12. proditum est, Spectacula edentes, voce ac manu veneratus est, ad magistratus, qui Ludorum commissionibus praeerant, spectat. Claudian. de 6. Honorii Coonsul. v. 611. venerationem hanc Populo exhibitam ab Imperatore eleganter exposuit

O quantum Populo secreti Numinis addit.
Imperii praesens species! quantamque rependit.
Maiestas alterna vicem, cum regia Circi
Connexum gradibus veneratur purpura vulgus.

Vide Thom. Dempster. in Rosin. l. 5. 6. 5. Curiam et Populum


page 844, image: s0844a

purgari olim consuevisse, cum excerptum ex bovis utero vitulum comburerent, et ex illius cinere, addito [orig: additô] equi sanguine et fabarum stipulis, suffimen facerent, tradit Alex. ab Alexandro, Genial. dier. l. 5. c. 16. Vide quoque supra voce Palilia. Nec omittendum, accusatos apud Senatum reossedere sub Patrono: sed instituta [orig: institutâ] ad Populum provocatione, supra eundem collocari consuevisse, ut Declamator ille apud Senecam docet, l. 3. Controv. 17. de Popilio Lenate Ciceronis interfectore, Impius es, ingratus es, audeo dicere parricida, respice Forum; hic [orig: hîc] sub Cioerone sedisti, respice Rostra. hic [orig: hîc] supra Ciceronem sedisti. De div isione Populi Rom. in Patricios et Plebeios: Item in Senatores, Equites et Populum seu Plebem: In Centurias porro, Curias et Tribus; ut et de distributione Populi Atheniensis, primo in Eupatridas, Geomoros, et Demiurgos: dein in Pentacosiomedimnos, Equites, Zeugitas et Thetas vel Proletarios, diximus passim suis locis. De iuribus Populi in utraque hac Republ. vide iterum supra in voce Plebeii. Addam aliquid de Populi coronatione. Non enim singuli tantum victoriae et fortitudinis praemia coronas nacti sunt, verum etiam interdum tota cohors, Populus, publici Ordines, universi, totae urbes. Liv. l. 21. Rhodiorum populus corona [orig: coronâ] virtutis ergo donatus est. Sic populus Romanus, si eius auspiciis bellum gestum, patratumque fuerat, coronam victricem capite gestasse [orig: gestâsse] legitur apud Liv. l. 10. Unde Gellius, Verba, inquit, l. 7. c. 4. haec sunt Catonis, ut populus sua [orig: suâ] opera [orig: operâ] potius ob urem bene gestam coronatus supplicatum eat, quam re male gesta [orig: gestâ] coronatus veneat. Ut de variis Festis nihil addam, in quibus idem factitatum. Vide hanc in rem plura, apud Car. Paschal. coronar. l. 7. c. 6. et l. 8. c. 4. nec non supra voce Multitndo uti de disorimine vocum Populus et Gens, supra in hac voce.

POPULUS [2] Alba Herculi olim sacra, quod is eam, in Thesprotide ad amnem Acherontem primum inventam, secum in Graeciam detulisset, Pausan. l. 5: Idem ex ea coronam sibi fecit, ut testatur Olympionicus, l. de Plantis, mansitque postea consuetudo, ut in sacris Sacerdotes iisdem sertis coronarentur. Sed et ut Theocriti Enarrator scribit, Victoribus praemia in publicis agonibus ex populeis parari ramis consuevere [orig: consuevêre]. Ex alba porro populo duntaxat, neque ex ulla alia arbore, ad usum sacrorum Olympii Iovis, ligna caedi patrium fuisse Eleis ritum, idem pausanias praefatus loc. cit. tradit, quem honorem arbori Herculis causa [orig: causâ] habitum verisimile est. Eadem Stagiris in Musaeo renascens, Imperii revirescentis fuit omen: Quem admodum Nuceriae ulmus in luco Iunonis, amputato [orig: amputatô] cacumine, quoniam in aram ipsam procumbebat, restituta sponte, ita ut protinus floreret, Maiestatem populi Romani, Cimbricis cladibus vestatam, feliciter resurrecturam, portendit: quod et in Philippis factum salice procidua [orig: prociduâ], et procumbente, Plin. l. 16. c. 32. Nec omittendum, Populi, myrti et aloes foliis stipatos, Pythagoraeos humi mandatos olim fuisse, quomodo et M. Catonem voluisse humari, docet Alexand. ab Alex. l. 3. c. 2. apud Novum Murum (qui locus inter Smyrnam et Cumas Aeolicas medius est) ad Herodoti usqe tempora, annis sexcentis triginta, et amplius, locum fuisse ostensum, in quo Homerus sedens carmina sua legenda exhibuerit, et magna habitus fuerit in veneratione: memoratumque, Populum arborem ab eius adventu in eodem loco enatam, ipse scribit herodotus in Vita Homeri. Sucum arboris in electrum indurescere, contendit Thom. Dempster. in Rofin. Paralipom. l. 5. c. 30. qua de re vide supra. Funeris, Temporis, Candoris ac Religionis hieroglyphicum, arborem facit Pierius. Ad eius in coronis usum ut redeam, exemplo [orig: exemplô] Herculis etiam coeteri Heroes illa [orig: illâ] fronde redimiti gestierunt [orig: gestiêrunt], uti de Teucro docet Horat. Carm. l. 2. Od. 3. Athletae item, teste Artemidoro [orig: Artemidorô], l. 2. c. 25. Amantes porro, apud Lucian. de Imag. fortasse dia\ to\ eu)/mhke/s2 te kai\ o)/rqion, propter longitudinem et rectitudinem. Convivae tandem inipublica laetitia: uti de Euandri convivis cum Cacus ab Hercule exstinctus esset, legimus, apud Virg. Aen. l. 8. v. 276.

Dixerat, Herculea [orig: Herculeâ] bicolor cum populus umbra
Velavitque comas, foliisque innexa pependit.

Quem quoque Saliorum habitum fuisse, ibidem legas. Sed et per istiusmodi coronam iuravit Hercules, apud Val. Flaccum, Argonautic. l. 6. etc. Vide Car. Paschal. coronar. l. 2. c. 11. et l. 4. c. 2. uti de Populea Virga, in puerperiis olim depacta [orig: depactâ], infra ubi de Virgis Natalitiis.

POPULUS [3] Commodianus idem cum Populo Romano, sic enim eum vocari iussit Commodus Imperator apud Ael. Lamprid. c. 15. Commodianum etiam Populumromanum dixit, quo [orig: quô] saepissime praesente gladiator pugnavit ------ Urbem incendi iusserat, utpote coloniam suam. Ita namque dici Romam voluit, iussitque, Dio. Hinc Populus suus, in praecedente c. 12. Tertio meditans de profectione, a Senatu et Populo suo retentus est. Atque ita loquebantur, qui Acta tum conficiebant, Casaubonus ad l. Similiter Commodianum annum, Commodum mensem, Commodium diem etc. apud eundem habes.

POPYSMIS fulgetras adorandi mos, memoratur Plinio, l. 28. c. 2. Fulgetras popysmis adorare, consensus gentium est. Incendia inter epulas nominata, aquis sub mensis profusis abominamur. Ubi popysmis exponit Dalechampius, tenuibus sibilis ore emisis, ex Alexandro Neapol. l. 5. c. 13. vel, leviter complosis manibus cavis, velut ad deliniendum Iovem iratum, ex Turnebo, Adversar. l. 4. c. 15. manus certe eavae complosae popysmum efficiunt, quae vox ad soni huius expressionem fictitia est. Meminit moris Aristophanes quoque in Vespis, ka)\n a)stra/yw, poppu/zousi, etc. Pinxit poppyzonta equum retinentem Nealces ut infra videbimus voce Spuma.

PORATA vulgo Prut Peucero, fluv. Sarmatiae Europaeae per Moldaviam in Istrum influens, qui Poritus a Ptolemaeo videtur appellari, nec situs repugnat, Ferrarius. Etiam Sorata Baudrando,


image: s0844b

Graecis Pyrethos, Romanis Hierassus, fluv. Daciae. Ortus in russia Nigra, per Moldaviam, auctus aliquot fluviis et rigatis Iassio [orig: Iassiô] aliisque urbibus, inibi in Istrum se exonerat. Vide Hierassus.

PORCA [1] prima Cereri mactata legitur, apud Ovid. Met. l. 15. v. 111. et seqq.

Longius inde nefas abiit, et prima putatur
Hostia sus meruisse mori: quia semina pando
Eruerit rostro [orig: rostrô], spemque interceperit anni.

Quem admodum similem ob causam caper Baccho immolari consuevit. Eidem Cereri Porca mactabatur, abeo, quimortuo iusta non fecisset, i. e. glebam non ob iecisset, quod mos erat eis facere prius, quam novas fruges gustarent, teste Cicer. de Legg. l. 2. ubi Dempsterus rescribi vult, i. e. glebam in os iecisset: Non enim gleba haec terrae cadaveri solum abiecto imponi, sed et ipsi ori, solebat, ut Horatius quoque confirmare videtur, l. 1. Od. 28. v. 23.

At tu nauta vagae ne parce malignus arenae,
Ossibus et capiti inhumato
Particulam dare. ------

Vide quoque infra Praecidanea porca. Eadem [orig: Eâdem] caesa [orig: caesâ] foedera Romanos percussisse, notum ex Livio, l. 1. c. 24. aliisque. Idem in nuptiis factitatum fuisse, docet Varro, de Re Rust. l. 2. c. 4. Nuptiarum initio [orig: initiô] antiqui Reges ac sublimes viri in Hetruria, in coniunctione nuptiali, nova nupta et novus maritus, primum Porcam immolant. Prisci quoque Latini et etiam Graeci in Italia, idem fecisse videntur. Nam et nostrae mulieres, maxime Nutrices, naturam, qua feminae sunt, in Virginibus appellant porcam, et Graece xoi=ron, significantes dignum esse insigni nuptiarum. Vide quae hanc in rem habet Voss. de Or. et progr. Idolol. l. 4. c. 36. Sed et, quia in salute familiarum salus consistit publica, eo quotannis 4. Non. Februar. in compitis, (unde Compitalibus nomen) Laribus publicum fuisse factum sacrum Porca [orig: Porcâ], velut hostia [orig: hostiâ] lustrali, Propertius in digitat, l. 4. Eleg. 1. v. 23.

Parva saginati lustrabant compita porci;

quem larium cultum una cum domestico in foco, iunxit M. Cato de Re R. c. 5. apud praefatum Vossium, de Idolol. l. 1. c. 11. sub fin. Sed et caedere Silvano Porcum, Iuvenalis dixit, Sat. 6. v. 447. Ut alia omittam. Ad communem usum transeo: Ut sapidiores haberentur, castrabantur Porci. ac nomen tum mutabant. Ut enim prius Verres, ita postea dictisunt Maiales, a Dea Maia, cui sacrificari solebant. Fuit autem Maia eadem, quae Ops sive Tellus, magna omnium Mater. Nec vero Porci solum sed et Porcae castrabantur: a quo more sive Gyges Lydorum Rex ut Hesychius Illustris; ac Suidas tradunt; sive Andramytes, Croesi frater, ut Athenaeus prodidit, exemplum petiit feminas castrandi; quo florenti semper aetate iis uteretur. neque suilla tanto in pretio solum erat, quia saporis esset delicati: sed et quia, si ista varie condiatur, varios habeat sapores. Qua de re Plin. l. 8. c. 51. Neque alio ex animali numerosior materia ganeae; quinquaginta prope sapores, cum coeteris singuli. Quod non ignoravit hospes Chalcidensis, qui T. Quinctio Flaminio variam stupente venationem, respondit, Condimentis varietatem illam et speciem ferinae carnis, ex mansueto seu factam; apud Livium, l. 35. c. 49. quod idem legas apud Plut. in Flaminio et Apophthem. Nullum vero maius gulae argumentum Porco [orig: Porcô] Troiano [orig: Troianô]; quem ita, Macrobio [orig: Macrobiô], Saturn. l. 2. c. 9. teste, dixerunt, quia sic foret aliis animalibus gravidus; ut ille equus Troianus armatis fuit: quamquam non solum animalibus, sed etiam aliis cupediis, farciretur. Ut ille, de quo Athen. l. 9. in quo turdi, et aliae aviculae, item vulvae concisae, ovorum vitelli et isicia: qui cum exenteratus et varie adeo repletus foret; non tamen apparebat corpore eius ullum signum iugulationis vel apertionis. Praeterea, cum integer apponeretur, dimidia [orig: dimidiâ] tamen fui parte erat elixus, altera autem assatus. At a suilla Iudaei, ut et a leporina, quae utraque tantopere Romanis in delitiis, abstinere div initus iussi sunt; Cuius rei triplex ratio fuit. Una est, quod animal hoc nec humanis abstineat carnibus, qua de causa et Aegyptios ab ea Aelian. abstinuisse iudicat, de Animal. l. 10. c. 16. Altera, quod coeno [orig: coenô] se volutare gaudeat: quae duae causae mores respiciunt. Tertia ad naturam pertinet, quia in Iudaea, ut et in aliis quibusdam Orientis terris, item Aegypto, esus suillae con ciliaret lepram, ac vitiligines, ut est apud Plut. in Symposiac. l. 4. quaest. 5. atque idem forte Aegyptios, ut ab ea sibi temperarent, movit. Sed et hi cultus ergo eam adversabantur: nempe quia sus roftro [orig: roftrô] humum fodiendo semina terrae commissa adoperit, ne ab avibus devorentur. Sane et Cretensibus, sus culta. Athen. l. 9. i(ero/n e)sti zw=on para\ *krhsi/n. sacrum est hoc animal Cretensibus. Et paulo post, dio\ pa/ntes2 to\ zw=on tou=to peri/septon h(gou=ntai, addit que Cretenses proin porcina [orig: porcinâ] abstinere. Praeter utramque autem modo memoratam gentem, GalloGraecos quoque Pessinunta incolentes, suillam aversatos fuisse, docet pausan. in Atticis: Arabes Scenitas, Solinus, c. 46. hodiernosque Muham medanos constat ex Azoara 33. et 34. in quo tamen a Tur cis abeunt persae. Sed neque Sinenies ea [orig: ] vesci ex Pereira discimus et aliis, qui res Sinicas signarunt [orig: signârunt]. Denique et de Tartaris idem proditur, vide Voss. iterum, ubi supra, l. 3. c. 66. ut et infra, voce Sus. it. Porc. Inter signa militaria Porci quoque apud Romanos effigies fuit. Festus, l. 12. Porci effigies, inter militaria signa quintum locum obtinebat, quia confecto [orig: confectô] bello [orig: bellô], inter quos pax fieret, caesa [orig: caesâ] porca [orig: porcâ] foedus firmari solebat. nampe de privatarum Legionum signis intelligendum. Omnes enim sub sola aquila educebantur. Vide Lipsium, Mil. Rom. hadr. Iunium, Adversar. l. 3. c. 2. et Dempster. Paralipom, in Rosinum. l. 10. Etiam Porcinum caput a militibus dici consuevit, qui Cuneus aliter dicebatur, multitudo nempe peditum, quae iuncta cum acie primum angussior, deinde latior processit et adversariorum ordines rupit, cum a pluribus n unum locum tela mitterentur. Typum eius habet Aelian. l. de instruendis aciebus etc. Vide Rosin l. 10. c. 14. ut et infra.