CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PROMONTORIUM trium Cuspidum Cobo de tres Puntas, est in Africa et in ora Guineae regionis, versus arcem S. Georgii de Mina, atque inter promontoria Palmarum, et Lupi Gundisalvi.

PROMONTORIUM Vaccarum Cabo das Vaccas, est in Africa et in parte australi Caferiae regionis, versus ortum promontorii bonae spei. Vide et infra Promontorium.

PROMOTI in Notit. Imper. Equitum Promotorium Iuniorum sub dispositione Magistri militum Proesentalis; dicuntur, qui inter vexillationes merebant: quorum etiam meminit Amm. Marcellin. l. 15. et ult. Sed et sic potissimum appellati occurrunt, Offi ciales Iudicum ad altiorum aliquem gradum promoti. Vetus Inscr. Promotus ex Beneficiario Proefect. Item. Promotus successione in Legionem, 572. 5. 391. 4. Coeterum de Promovendis ad Remp. ist statuit Alexander Severus, uti Lamprid. habet, c. 45. Assessoribus salari instituit: quamvissoepe dixerit, eos esse promovendos, quiper se Rem publisam gerere possent, non per Assessores (h.e. Consiliarios) addens, militares habere suas admmistrationes, habere literatos: et ideo unumquemque hoc agere debere, quod posser etc. In Ecclesia Romana Promotor, nomen officii est Ecclesiastici, cui incumbit inquirere in Cleri naevos et Ecclesiae iura ac privilegia farta tecta conservare: quemadmodum in civilibus idem facit Procurator Regius, in Galliae Regno, Richeliet.

PROMOTOR Fiscalis in Communione Romana Officialis est Inquisitionis, qui offico [orig: officô] accusatoris funtigur. Eius est dicta testium exquirer, reosque ad Inquistitionem deterre, sive denuntiare illos Iudicibus, ac petere ut comprehendantur et in carerem coniciantur: quo [orig: quô] lacto [orig: lactô], reisque admonitis, illos accusare tenetur. Et quidem libellus accusationis a Promotore Iudicibus edendus est, addito [orig: additô] iuramento [orig: iuramentô], nihil, a se malitiose proferri. Olim fisci quoque causas defendebat. Vide plura apud Iac. Simancam de Catholicis Institut. tit. 53. et Phil. a Limborch, Histor. Inquis. l. 4. c. 17. nec non supra voce Fiscalis.

PROMONTORIUM [3] vide supra, Cella, et Cellarium, item Penu; de Veterum vero more Prompturaria, cellas et armaria, claudendi, imo iam claustris serisque occlusa, ulterilus obsignandi, hic [orig: hîc] passim, inprimis ubi de Clavibus et Obsignartoribus.

PROMULSI item Remulsi Gapilli, apud Appuleium, sunt Graecis tri/xes2 kateyhmie/nai, crines pexi ac divisi; oppositi peplegme/nais2 kai\ ou)lwqei/sais2, tortis et calamistratis. Mulieres enim, quae capillum a fronte dividebant, vel praeter hunc simplicem ornatum, calamistris eum intorquebant. aut in cumulum nodabant, aut spiris convolvebant, aut structuris aedificabant: vel, capillos in duas partesper medium caput taenia [orig: taeniâ] dividere contentae, alium praeterea non admittebant ornatum; quod capitis discrimina puri Ovidius dixit, l. 3. Art. Am. v. 137. At que hic ornatus, qui fimiplicissimus erat, dia/krisis2 kateyhme/nwn trixw=n Polluci appellatur, in discribendo habitu Comicarum, h( de\ ko/rh dia/krisin e)/xei pareyhme/nwn tou= trixw=n, Puella autem discrimen habet puricaptiis et promulsorum crinium. Et alibi de Virgine, quae in Tragoedia propter ludum tonsa, est, *(h de\ kou/rimos2 parqe/nos2 a)nti\ o)/gkou e)/xei trikw=n kateyhme/nwn dia/krisin etc. Non necesario autem promulsi crines divisi erant, namque et de capillos solum pexo ac dentibus pectinis discriminato possunt accipi. Non uno [orig: unô] enim genere fiebat capilli dia/krisis2, sed partim vitta [orig: vittâ], partim acu, partim solo [orig: solô] pectine. Hinc et diseriminare capillum, pro pectere, occurrit etc. Vide Salmas. ad Solm. p. 751.

PROMULSIS apud Tertullian. de Pallio, c. 5. Vereor sane, ne parva sit ista trutina, cum Drusillanus, et quidem servus Clausdii, quingenariam promulsidem oedificat supra scriptis fortasse mensis necessariam: lax est (quingentarum librarum argenti) Errant eniam, qui promulsidem volunt esse antecoenam aut gustationem; quod vel hinc patet, quia si Promulsis ita sumeretur apud Latinos, Promulsidarium utque vas esset, recipiendae gustationi aptum et gustatoriis continendis. At Promulsdidarium, non huic usui paratum apud Veteres erat, ne aliquid esculenti aut poculenti contineret, sed ut alia vasa ac lances sustineret, nempe promulsides. Sic Promulsides, vasa erant quibus sustinendis promulsidaruium dicatum dictumque. D de auro arg. leg. sed si cui vasa sint legata, non solum ea continentur, quae aliquid in se recipiant edendi bibendique causa [orig: causâ] paratum, sed et quae aliquid sustineant: et ideo scutellas vel promulsidaris contineri: repositoria quoque continebantur. Petron. Coeterum in Promulsidari asellus erat Corinthius cum bisaccio qui habebat olivas in altera parte albas, in altera nigras, tegebant asellum duae lances, in quarum marginibus nomen Trimalcionis inscriptum erat et argenti pondus. Ubi promussidare dixit, quod alias Promussidarium, sustinebat autem illus asellum Corinthium cum bisaccio olivarum, et lancesduas: quae sellum tegebant; quaeque utique prom ulsides dicidebuere [orig: dicidebuêre]. Nam in asello mussum repondebatur, quod in antecoena et gustatione sumebant. Idem Petronius, Hoc [orig: Hôc] inquit bello [orig: bellô]: cras in promulside libidinis nostrae militiabit: hodie enim post asellum diaria non sume. Ubi asellus et promulsis pro eodem; erat enim asellus genus vasis vinarii, recipiendo mulso parati: lances quoque, quae vas illud tegebant, promulsides dictae, non obscura [orig: obscurâ] etymi ratione. Nam Promulsis, proprie mulsi bel vasis mulsarii operculum, non vas ipsum mulsarium. Inde Promulsidarium, quod vas mulsi cum suis promulsidibus sustinebat etc. nterim quamvis proprie sit id quod diximus, abusive tamen pro quavis lance vocem hanc usurpavere [orig: usurpavêre] Veteres, ut apud Tertullia, d. l. Promulsis est lanx. Salmas.

PROMONTORIUM [4] Latinis dicitur, quidquid prominet in aequor; hinc prominens quoque. et prominentia, quae voces frequenter occurrunt apud Solinum: pro recessis et prominentia, dia\ ko/lpwn te kai\ a)krwthri/wn. *)akrwth/rion autem Graecis promontorium est. Idem et ke/ras2 iis, h. e. cornu, aliquando. Ubi linguailla, in qua

situm est Byzantium, Promontor. aureicornu, a)kth\n vel a)/kran tou= xrusou= *keratos2, appellat Plin. l. 4. c. 11. Vide quoque Ammian. l. 22. nisi malis sinum intelligi, qui Byzantina moenia alluit. Revera enim littus illud potius, quam promontorium, quod multis ramulis scissum intercurrentis maris sinum efficit cornu cervino similem. unde nomen. Illa autem Promuntoria demum sinus, (a suis promontoria plerumque dictos) faciunt ac discernunt quae linguis terrarum in mare exeuntibus supposita. mari et ipsai incumbunt; ut contra Sinus sunt laciniae maris in terras exeuntis et promuntoria hinc inde ambientis. De cuismodi promuntoriis Graeci dicumt a)/kran ka/mttein, quia circumeunda sunt; ut mertae in Circo: Peninsulas es Marcianus vocat In Periplis: *tw=n de\ ko/lpwn kai\ tou= a)krwthri/wn h)/toi xer(r(onh/swn to\n peri/ploun ou) dunato\n a)kribh= parasth=sai. In recto vero littore nulla sunt a)krwth/ria, nulli sinus, cuiusmodi maris tractus ai)gialou\s2 Graeci vocant. Unde apud eundem saepe legere est, a)krwth/ria e)pi/shma, ko/lpous2 e)pish/mous2, ai)gialou\s2 e)pish/mous2, in circumvectionibus magnorum sinuum designandis notari. Porro sinus e)coxa\s2 faciunt, Promuntaori koile/thtas2, quae in mare penetrant proiectis linguis: quod probe notandumne sinuum e)coxa\s2, pro Promunteriis accipiamus. Quam in rem vide Salmas. ad Solin. p. 782. et reliqua huc facientia, supra in voce Caput, Item in Promontorium.

Tria sunt illa celeberrima, Capo Guardafuy, ad ingressum maris Rubri; Capo de Bvena Esperanza, extrema pars Africas, inter Oceanum Aethiopicum et Indicum; et Capo Verde, Promontor, Viride, e regione Insularum ab eo cognominatarum, quaque litus Africanum ab Occid. in Orientem flectitur. Praeter quae minora sunt. Caput Viride, Capo de Canti, Capode Guer, Promontor. Atlantis seu Capo de Non, quod olim crederetur superari non posse adeo que pro termino navigationis haberetur, dictum; Capo Baiadov, Capo de Olaredo, et Capo Blaco: trans Caput Viride, Capo de S. Anna, Capo de las Palmas, Capo de tres Puntas, Capo de Lopo Gonzalves nec non Cap. Negro.

Duo notissima sunt Promontoria, coridanum seu Capo Ras Algate, ad ingressum sinus Persici, et Cao Comeri, in concursu litorum Malabarici et Coromandelici

Capo de la Vittoria, ad egressum Freti Magellanici in Mare Pacificum; Capo S. Augustini ad Mare del Nort, Cape de Passano et Capo de S. Francisco ad Mare Pacificum.

Eius maximam longitudinem designat Auctor Anonymus Orb. Terr. Georg. ex Promonter, Rutubas seu Nortcaep; et Promontor. Peloponnesi Taenaro, seu Capo Metapan. Coetera singularum regionum ista sunt. a. Hispaniae, in Oceano Altantico [orig: Altanticô] Capo de las Pennas de Guzan, seu Promontor Scythicum, Capod'Oriegal, Capo de Finis Terroe, olim Artabrum, Celticum, Nerium. In Mari Mediterraneo Capo de Gadet, in Regno Granatae, olim Promontor, Charidemum, Capo de Palas, olim Scombraria; in Regno Murciae, Ferraria seu Capo Martinapo, in Regno Valentiae, Capo de Palafugel, in Catalaunia, olim Promontor. Lunarium, Capo de Creuz seu Aprodisium ad Mare Gallicum. ss. Portugalliae Capo de Cascais, olim Promontor. Magnum, ad dextram Tagi fluvii Capo de Spichel, olim Promontor. Barbarum, ad eius sinistram; Capo de Vincenta seu Promontor. Sacrum, in Regno Algarbiae. Reliqua alibi recensuimus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Auctorem praefatum Orbis Terr. Geograph. et civ. Part. l. c. 7.

Cum labor extuderit fastidia: siccus, inanis,
Sperne cibum vilem: nisi Hymettia mella Falerno
Ne Biberis diluta. Foris est Promus: et artum
Defendens pisceis hiemat mare. ----

Adservabant autem Cellarii rem cibariam quae in penu fuit. Plautus, Captiv. actu 4. sc. 2. v. 115.

Iidem curabant aliquando, ut essent salvae rationes, inquit Ulpianus, l. 1. §. 5. ff. Nautoe, Caup. Stabul. Coeterum praebebant familiae potionem et cibum, instruxeruntque diligentiam eorum M. Ambivius, Maenas Licinius et C. Matius, l. 12. de insiurum. vel instr. leg. Vide quoque Varromen. de R. R. l. 1. c. 16. et columellam, l. 12. c. 3. Antiqu um marmor Poenuiartum, Plautus, Pseud. Actu 2. sc. 2. v. 14. Condum Promum Procuratorem peni vocat. Meminit Cellae promoe, Tertullian. de Resur. Carn. Hinc Cellae penuariae Sueton. Aug. c. 6. Ulpian us, Turonensis, alii. verum inter Penu et Cellarium hoc intererat, quod Cellarium paucorum dierum, Penu esset temporis longi, notante Servio, ad Aen. l. 1. v. 708.

PROMYLAEA Graece *promulai/a molarum Dea, apud Pollucem, vide supra Moloe.

PRONAPIDES Homeri praeceptri eu)fuh\s2 melopoio\s2, nibilis Poeta Lyricus, inter eos, qui literis sunt usi Pelasgicis, recensetur. Diodoro Sic. l. 3. Vide Ioh. Marshamum, Canone Chron. Sec. XV. ubi de Hesiodo Poeta agens, Poetarum Graecorum Homero [orig: Homerô] antiquiorum meminit.