CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PROPOETIDES filiae Amathuntiae, aspernatae Venerem triviis vulgavere [orig: vulgavêre] corpora, ob eiusdem Deae iram: quia vero ad pudorem induruerant, novissime in lapidem transfiguratae sunt, ut inquit Lactantius, l. 1. Ovid. Met. l. 10. v. 238.

Sunt tamen obscoenae Venerem Propoetides ausae
Esse negare Deam: pro qua [orig: quâ] sua numinis ira [orig: irâ]
Corpora cum forma [orig: formâ] primae vulgasse [orig: vulgâsse] feruntur.
Utque pudor cessit, Sanguisque induvit oris,
In rigidum parvo silicem discrimine versae

PROPOLAE Circumforanci apud Lamprid. in commodo, c. 2. Imitatus etiam propolas circumforaneo; quos curules sibi compardvit: tenues sunt quidam non magnarum mercium negotiatores, quas ipsi secum circumferunt et fora diversa sequuntur. tenuis lucri captandi gratia [orig: gratiâ]. Sic Propolam sicuum venditorem vocat Lucilius, l. 5.

Sicut cum primus ficos Propola recentes
Protulit et pretio ingenti dat primitus paucos etc.

Nampe monstrum hoc Imperatoris diversis temporibus diversa studia amplexus est; et modo Propolas ac mercatores illos circumforaneos seu periodeuta\s2, modo curulium negotiatores equorum, imitatus. Apud Graecos vero a quibus tamen vocem Latini mutuo sumpserunt, propw/lhs2, seu propra/twr is appellabatur, qui venditori emptorem concilibat; Latine Interpres; qui eo [orig: eô] nomine ab utropque interpretium accipiedbat. Vide Salmas. ad Lamprid et Solin. ut et supra Propala.

PROPONTIS [1] provinc. Praetoria, Augusti temporibus, sicut Bithynia et Ponticae pars, ab Asiae speciali appellatione separata: ut cuius pars citerioris seu proprie dictae Asiae terminus fuit, ab Occidente. Vide cundem ad Solin. p. 802. et 809. et hich [orig: hîch] infra.

PROPONTIS [2] uno [orig: unô] nomine dicitur totum illud mare, quod ab Hellesponti angustiis, ad Thracium usque Bosporum, protenditur. Suidas, *proponti\s2, h( pro\ tou= po/ntou qa/lassa e)n tw=| *buzanti/w| e)piekeome/nh. Dionys.

---- *(/oqen steno\s2 e)/rxetai au)lw=n
*suro/menos2 *bore/hnde *propo/ntidos2 e)/ndoqi pa/shs2.

---- Pontumque sonantem
Elicit angusto [orig: angustô] violentius ore Propontis.

Frigida tam multos placuit tihbi Cyzicus annos
Tulle, propontiaca [orig: propontiacâ] qua fluit Isthmos aqua [orig: aquâ].

Nic. Lloydius. Baudrando Propontis vulgo Mar di Marmora, mare est inter Europam et Asiam, seu inter Asiam minorem et Thraciam; ad 140. mill. pass. ab Ortu in Occidentem extensum, ad 60. a Septentrione in Meridiem. Eius partes sunt Sinus Astacenus, le Golfe de comidie et sinus Cius le Golfe de Polmeur: Illudque circumstant Constantinopolis, Chalcedon. Nicomedia, cius, Perinthus, Cyzicus, lampsacus, Prusa, Selimbria et Rhedestus. Undique terris cingitur, instar lacus, praeterquam ad Borcam, ubi exit in Pontum Euxinum, per Bosphorum Thracium, utiad Meridiem per Hellespontum, in mare Aegaeum.

PROPOSIS Thracia memoratur Polluci, l. 6. c. 3. bibacissimi enim natura [orig: naturâ] Thraces, uti discimus ex Atenaeo, l. 10. et vaegrandibus haustibus assueti. Callimachus.

*kai\ ga\r o( *qrhiki/hn me\n a)pe/stuge xando\n a)/mustin
*oi)nopotei=n, o)li/gw| d' h(/deto kussibi/w|.

Certe quomodo convivari et compotate soliti, memorat, expertus ipse, Xenophon Anabas. l. 7. repetente indidem eodem [orig: eôdem] Dipnosophista [orig: Dipnosophistâ], l. 4. Qui illud tamen non adnotavit, statim, ubi gratum hospitem indepti fuerint, cornu illo sitato [orig: sitatô] vinipleno [orig: viniplenô], adventum eius excepisse ke/rata oi)/nou prou)/pinon, inquit Xenophon, etc. Vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Stat. Theb. l. 2. v. 85. et supra, voce Philothesia, it Poculum. Alias verbum propi/nein, unde pro/posis2, de cibo etiam usurpatum. Iul. Capitolin. in M. Antonino, c. 15. venenatam partem fratri edendam propinat. Hinc Martialis, l. 5. Epigr. 80. v. 1. s.

Si tristi domicoenio laboras,
Turani: potes esurire mecum.
Non deerunt tibi, si soles propi/nein,
Viles Cappadocae gravesque porri etc.

I. e. apponentur tibi in libationem, promulsidem, antecoenium, gustationem seu gustum: propi/nein enim hic proegustare ante cenam est. Nisi malis Bisciolae assentiri, qui de cibis Poetam agere, desiderium bibendi excitantibus, sentit, Not. ad l.

PROPRAEFECTO dictus est apud Romanos cui Praefectus Urbi seu Praefectus Praetorio, in speciali negotio, vices suas mandavit: Proproefectis vero agere dicebantur, qui ordine codicillorum vicariam potestatem exercebant. Vide Henr. Vales. ad Ammian. l. 4. adde Gruterum, Inscr. 370.

PROPRAETOR non uno [orig: unô] modo [orig: modô] dictus reperitur: Primum enim Proetores provinciales, qui imperio [orig: imperiô] prorogato [orig: prorogatô] in provinciis ultra legitimum mansere [orig: mansêre] tempus, appellati sunt Proproetores: Dein illi, qui ex privatis ad bellum gerendum, non autem ad gubernandam provinciam, missi sunt; ut C. Octavius. Et hi proprie Magistratus non fuere [orig: fuêre]. Tertio sic appellati sunt, qui Praetura in Urbe gesta [orig: gestâ], sub finem anni, in provincias profecti eis praefuerunt; qui ordinarii Magistratus provinciales fuere [orig: fuêre], eodem [orig: côdem] imperio [orig: imperiô] ac

potestate, quo [orig: quô] Proconsules, nisi quod sex tantum lictoribus, totidemque fascibus ac securibus usi fuerunt et provincias minores obtinuerunt. Proin quae supra de Proconsulibus dicta, ad eosdem quoque referenda sunt. Tandem Propraetores etiam dicti sunt ii, quos C. Octavius Augustus et post eum reliqui Imperatores in eas provincias, quas sibi reservabant, mittere consuevere [orig: consuevêre]: qui maiorem, quam Proconsules, qui provinciis populi praeerant, habebant potestatem. De his Dio, l. 53. Qui neque Consulares neque Praetorii erant, ipse (Augustus) delegit ac Legatos suos et Propraetores nominavit. Nam cum haec omnia diu admodum in priori Reip. forma floruissent, Praetores inquam et Consules: Praetoris nomine, ut bellis maxime ab antiquis temportbus conveniente, a se delectos insignivit, Propraetores eos nuncupans. Consulum appellatione reliquos, ut paci propinquiore, affecit, Proconsules dicens. Haec nomina in Italia Caesar reservavit: qui extra Italiam imperarent, quasi eorum locum tenentes, Praefectos appellavit. A se porro designatis, praeter nomen Propraetorum, hoc etiamtribuit, utplusquam annum essent cum Imperio, quatenus videl. ipse statuisset, ut militarem habitum gestarent gladiumque et ius capite plectendi milites haberent. Et paulo post, Propraetores addit, cum urbanis legionibus una plaribus instructis, Praefectis, in provincias a Caesare missos, additosque eis Curatores, qui publicos reditus colligerent et certas facerent impensas: Quin etiam constitutum, ne quem delectum militum agerent, ne pecuniam, praeter eam, quae constituta erat, exigerent, Imperatoris iniussu: cui Successor missus esset, hinc statim abiret, ac intra tertium mensem Romam reverteretur, etc. Vide Ioh. Rosin. Antiquit. Rom. l. 7. c. 43. etc. Istiusmodi Propraetorihus, sicut et Proconsulibus, suos fuisse Legatos olim, quos ipsimet elegerant: suos Quaestores provinciales, a Populo electos, suos Tribunos Militum, Centuriones, Praefectos, Decuriones etc. annotavit Sigonius, de Iure provinc. l. 2. c. 2. et 3. Iidem tamen Quaestore in munere exstincto [orig: exstinctô], Proquaestorem sibi ipsi sumendi ius habebant. A Propraetoribus, Imperatorum tempore, provinciae hae Praetoriae appellatae sunt, sicut Consulares, provinciae Populi. Camer. pro L. Elacco, apud Godwynum, Anthologiae Rom. l. 3. sect. 2. c. 22. etc.

PROPRIETARII Monachi apud Scriptores Ecclesiae Romanae dicuntur, qui proprium seu proprietates, ut loquitur Ekkehardus Iun. de Casibus S. Galli, c. 11. vel peculia possident. In quos Excommunicatio semel in anno proferri consuevit, uti patet ex Honorio III. l. 4. Ep. 536. Hinc sepultura [orig: sepulturâ] prohibitos, si qui in morte Proprietarii inventi, refert Vetus Statutum Monasticum, in Additam. ad Matth. Paris. p. 115. Quam in rem vide complura, apud Car. du Fresne in Glossar. Sed et Proprietas, in eadem Ecclesia officium proprium alicuius Sancti. Id.

PROPRIETAS vocabulum a Iurisconsultis effictum, ad distinguenda dominia; significat plerumque merum et directum dominium, non usufructuarium: ut alias vocis huius apud eosdem significationes omittam. Apud Historicos veteres et candidioris simplicitatis homines verba sunt Henr. Spelmanni, proprietates fuere [orig: fuêre] praedia omnia, quae quis proprio [orig: propriô] iure possidebat, hereditario scil. et non conductitio, vel ex elocato: quod Angli vocant taken to fearm. Certum autem est, distinxisse eos praedia omnia in Propria et Fiscalina: priora illius arbitrio obnoxia, inconsulto [orig: inconsultô] domino [orig: dominô] ad heredes transibant: posteriora in arbitrio dominorum erant, et cum vita accipientis finiebantur, Glossar. Archaeol.

PROPRII Dii alias Nostri, qui nobis solis faventes propitiique sunt sicut Communes Dii, qui utrisque partibus. Virg. l. 2. Aen. v. 396.

Hinc Diis suis aliquid facere dicebatur ille, qui faventibus et propitiis Diis faciebat. Ovidius in Ep. Medeae, v. 84.

PROPUGNATOR epitheton apud Romanos Iovis, cuiusaedes in Palatio fuit, memorata in in veter. Inscr. P. Marcius. Verus. Imp. Commodo. VI. et. Petronio. Septimiano. Cos. A. N. P. R. C. DCCCC. XLI. K. Dec. in Palatio. in aede. Iovis. Propugnato ris. in. locum. P. Veri. L. Atilius. Cornelianus. cooptatus: apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 5. ubi de Iove.

PROPYLAEA Graece propu/laia seu pulew\n, vestibula erant, seu ingressus templi adeo que post Pronaum, in Aedibus sacris Gentilium, et post Narthecem, in Christianorum. In Graecorum enim Aedibus sacris haec erant, Pronaus, primum pro/domos2, deinde *propu/laia, sequebatur ipsa Aedis cella, o( shko\s2 etc. *pulw=nastbasilikou\s2 iidem vocabant, Latini Regias. Vide Salmas. ad Solin. p. 1216. et 1218. et infra voce Vestibulum. Ornabantur illa exquisitissimis Artificum optimorum operibus. Sic in Propylaeo Atheniensium, ex marmore Charites. Socratis opus, memorantur Plinio, l. 36. c. 5. et ibidem in Minervae delubri Propylaeo, pinxit Protogenes nobilem Paralum et Hemionida, cum parvularum navium parergis, apud eund. l. 35. c. 10. Nec fastigiis eorum suum defuisse cultum, dicemus infra, voce Vultur.

PROQUAESTOR appellatus Romanis est is, qui mortuo [orig: mortuô] in munere Quaestore a Praeside provinciae ipso lectus, illud obiit: Item, qui Quaestore ante adventum Successoris decedente, provinciae ipsius interea praefectus fuit. Et hi provinciam suam, non a Senatu, aut Populo, uti Quaestores: verum ab ipso Propraetore vel Proconsule, acceperunt, adeo que inferiori fuerunt gradu. Sed et praesentibus nonnumquam Quaestoribus, tamen etiam Proquaestores fuisse legimus, sed raro. Vide Io. Rosin. Antiqq. Rom. l. 7. c. 45. et infra in voce Quaestor.

PRORA extremitas est partis anterioris navigii: in qua inter proemboli/da et e)/mbolon statuebatur Parasemon, protome videl.

alicuius animalis, a qua tota navis nomen accipiebat. Est autem to\ e)/mbolon rostrum navis, super quod pars eminens in prora proemboli\s2, poll. Sicut contra Tutela navigii, in puppi erat. Sed et nomen navis in prora inscriptum erat; quod etiam in iis navibus observatum, quae parasemon haberent, idque in summitate stoli e)n tw=| a)krostoli/w|, ubi ligni tabula videtur fuisse affixa, quae ptuxi\s2 vocabatur, item o)fqalmo\s2, quod in fronte navis esset et in prora, sicut oculus in facie: Nam prw=ra, to\ pro/swpon vel ab oculi forma. Apollonii Scholiastes, *sto/los2 de\ le/getai/ ti e)ce/con a) po\ th=s2 ptu/xhs2 a)/xri th=s2 prw/ras2 cu/lon, ptu/xh de\ le/getai o(/pou to\ th=s2 new\s2 e)pigra/fetai o)/noma. Vide supra passim, inprimis voce Acrostolium. Inde vox ad Olympiacum Circum translata, in quo cum duplex fuerit carcerum ordo, unus ad sinistram primae metae, alter ad dextram; in medio utriusque partis locus erat, qui machinationem movebat, qua [orig: quâ] omnia ostia aperiebantur; Altare dictus, circa mediam proram Circi: prorae quippe habuit figuram h( a)/fesis2, quae utrumque ostiorum ordinem discriminabat. Qui bwmo\s2 vel quae prora media, Ianuae Consulum vel ostio, quod ad medium Circi spatium patebat Romae, respondit. Vide Salmas. ad Solin. p. 572. et 902.

PROROGATOR qui alias Dispensator, Graece *oi)kono/mos2, Actor secundarum in familia: ut tradit vetus Interpres ad Persium Satyr. 2. Fuit autem assis libralis et dipondius, quod hodie in usu remansit; et solebat pensari potius, quam numerari, unde et Dispensatores dicti Prerogatores. Sic Ecclesiae Prorogator, et Dispensator verbi divini ac caelestis doctrinae Prorogator et civibus indigentibus, quod fuit proprium, liberaliter prorogare, passim reperiuntur, apud Chrysostomum, Serm. 23. 26. 121. etc. Similiter Arcarios Prorogatores tritici memorat Cassiodorus, l. 10. c. 28. De Dispensatore Cicer. in Hortens. Quid tu inquam soles, cum rationem ab Dispensatore accipis, si aera singula probasti [orig: probâsti], summam quae ex his confecta sit, non probare: Quae sane ratio imaniter plerumque exacta est. Iuvenal. Sat. 6. v. 483.

Ubi antiquus Grammaticus diurnum interpretatur ratiocinium. Nec alio forsan respexit Christus, Matthaeic. 18. v. 34. parabola [orig: parabolâ] usus servi, quem Herus tradidit tortoribus, quousque redderet universum debitum. Dispensator autem sive Prorogator conservis to\ sitome/trion seu th\n trofh\n praestare consueverat, Demensum nimirum. Iuven. Sat. 14. v. 126. ubi de avaro Patrefamilias, qui munus obibat Prorogatoris.

Servorum ventres modio [orig: modiô] castigat iniquo [orig: iniquô],
Ipse quoque esuriens. ------ ------

Notat sordidos, qui in illud incumbebant, ut de menstruo etiam Demenso lucrarentur aliquid semper Conradendo. Et hic erat menstruus Canon, quatuor vel quinque tritici modiorum in fingulos, sicuti diurnus fuit, nonnullis libra farris. Horatio, l. 1. Sat. 5. v. 68.

Alii tamen servis ad rationem demensi cibarios panes quottidie, vel bilibres vel etiam trilibres, assignant: moti auctoritate Cael. Aurelian. l. 3. Acut. 2. Catonis, tit. 15. etc. Demensum enim variasse [orig: variâsse] certum est, et modo quatuor, modo quatuor et semis, modo quinque modiorum fuisse, prout ferebant et annonae ratio et et dominorum qua splendor, qua sordes. A quo ministerio et aliud nomen Dispensator invenit, a Frumento dictus. Item Ministrator a frumento et Actor a frumento, in Inscript. antiqq. nisi velimus, Ministratori et Actori quandoque obtigisse, ut et hoc [orig: hôc] munere fungerentur. Illud utique minime controversum, diaria servis fuisse exhibita. Vide Horat. l. 1. Ep. 14. Martialem, l. 11. Epigr. 109. v. 3. Senecam, Ep. 80. Claudian. de bello Gildonico, etc. Codicem vero, in quem haec Prorogationes referebantur Diurnum Chrysologus vocat, Sermon. 14. quae diurna adservasse [orig: adservâsse], videntur, qui dicti sunt ab Ephemeride, in Marmore vet. et quidem Isidor. Origin. l. 2. c. ult. quod Latini Diurnum, Graecos Ephemerida dicere, affirmat, etc. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, ut et infra in voce Tesserarius, qui affine Prorogatoris ministerio munus obiit.

PRORRHESIS Graece pro/r)r(hsis2, h. e. denuntiatio, ritus in sacris Graecorum, quem Lucianus in Pseudomante, ubi sacrorum ceremonias Alexandri cuiusdam impostoris recenset, tribus ex ordine diebus peractas, describit hisce: *kai\ me\n e)n prw/th| pro/r)r(hsis2 h)=n w(/sper *)aqh/nhsi toiau/th: *ei)/ tis2 *)/aqeos2, ei)/ tis2 *xristiano\s2, h)\ *)e pikou/reios2, h(/kei kata/skopos2 tou= *)orgi/wn, feuge/tw, oi( de\ pisteu/ontes2 tw=| *qew=|, telei/sqwsan tu/xh th=| a)gaqh=|. ei)/t' eu)qu\s2 e)n a)rxh=| e)ce/lasis2 e)gi/gneto. *kai\ me\n h(gei/qw le/gwn, e)/cw *xristiano\s2, to\ de\ plh=qos2 a(/pan e)pefqe/ggeto e( e)/cw *)epikou/reios2, Ac primo [orig: primô] die Atheniensium ritu denuntiatio fiebat huiusmodi: si quis impius, aut Christianus, aut Epicureus, mysteriorum explorator accessit, discedat. Coeterum qui Deo credunt et parent, sacris feliciter initientur. Sub haec protinus exigebantur, illo [orig: illô] praeeunte dicenteque. Foras pellantur Christiani. Tum multitudo acclamabat universa: Foras pellantur Epicurei etc. Nempe th\n pro/r)r(hsin sequebatur e)ce/lasis2, qua [orig: quâ] expellebantur, si qui aderant profani: ac proclamabatur, laoi=s2 a)/fesis2. Dein, qui praeparati erant mikroi=s2 musthri/ois2 et sollennibus purgationibus, ad makra\ musth/ria, admittebantur. Quos ritus imitati et Christiani olim. Sozom. Histor. Eccl. l. 6. c. 25. *)epei\ tou= lo/gou a)rxo/menos2 *)epifa/nios2------tou\s2 a)muh/tous2 kai\ bibh/lous2 e)cie/nai qu/raze e)ke/leuen. Quae pro/r)r(hsis2 erat, qua [orig: quâ] Gonebantur nondum initiati abscedere e Sacrario, cum Sacramenta aperirentur. Sequebatur hanc itidem e)ce/lasis2, et, ut in mentilium sacris proclamabatur laoi=s2 a)/fesis2, sic in Christianorum suna/cei, Ite, missa est: quibus verbis Catechumeni, Possessi et Paenitentes dimittebantur, ut observat Bellarminus, laudatus Des. Heraldo Animadversionib. ad Arnobii adv. Gentes l. 2. haecce: Ut ad illud quod dabitur, possint esse paratae. Aliam longe pro/r)r(hsin per Calumniam Christianis impingit Celsus apud Origenem, l. 3.

ubi in Conventibus eorum proclamari solitum ait, *mhdei\s2 prosi/tw pepaideume/nos2: mhdei\s2 sofo\s2: mhdei\s2 fro/nimos2-----a)ll' ei)/ tis2 a)maqh\s2, ei)/ tis2 a)no/htos2, ei)/ tis2 th/pios2, qar)r(w=n i(kei/tw, Nemo accedat eruditus, nemo saptens, nemo prudens --- Sed si quis rudis, si quis demens, fidenter adveniat. Quod inde ortum, quia Christiani non solum docebant, aditum ad Regnum caelorum patere omnibus, etiam humilibus, servis, idiotis, rusticis, iisque, quos stultos existimat mundus: Sed et literas, quae ad forensia ac politica officia cum laude obeunda necessariae essent, atque adeo omnem aliam eruditionis partem, quae pietati minus litaret, negligebant: unde identidem a Gentium Sapientibus, rudes, idotae, agrestes etc. audiebant. Vide supra voce Agrestes et infra ubi de Sellulariis opificibus. Vide quoque infra, ubi de veterum Sacris.

PRORSA Dea quae rectis partubus praesidebat, dicta est: prorsum enim pro recto veteres. Salmas. ad Solin. p. 31. 391. et 677. ubi de Prorsis limitibus seu Decumanis. Vide quoque in voce Prosa.

PROSA [1] Dea, cui ara deprecandi gratia [orig: gratiâ] periculi ab aegro partu constituta est. Gellius, l. 1. c. 16. Huic altera adversaria erat Postversa nominata, a perverso partu. Alii legunt Prorsa; sed eodem res redit; Namque et prorsus dicitur et prosus: Ennius,

Et in antiquissimis eius MSS. Codd. Susum pro sursum quoque habetur: Denique apud Festum est, prorsi limites, pro directis ad Orientem. In Glossis etiam tunica prorsa, cui opponitur inversa, Prorsus itaque vel prosus est rectus, unde Prosa Dea, quae recto sive naturali partui praesidet; huiusmodi scilicet partui, quando infans primum capite in lucem editur. Iac. Oiselius Notis in Gell. Eandem alii Porrimam, alii Antevortam vocant: Habuit aram statutam Romae, ut et, quae ei opposita praeposteris partubus praeerat, Postverta. thom. Bartholin. de Puerperio Veter. Vide quoque supra in voce Postversa.

PROSA [2] in veterib. Glossis, pexa tunica, peco\n i(ma/tion, id est, recta, ut prosa oratio, h( eu)qei=a, opponitur versae vel versificatae, quemadmodum prosa tunica inversae. Hodie quoque in pannis dicimus rectam partem et versam: Veteres prorsum, prorecto, ut prorsi limites et prorsum ire; inde prosa, de oratione ac de veste. Qua [orig: Quâ] parte autem prosa tunica est, eadem [orig: eâdem] et pexa, politis nempe flocis. Vide Salmas. ad Solin. p. 391. et de Prosae orationis origine, supra ubi de Oratione Soluta. Ecclesiae Romanae libri Rituales Ecclesiastici Prosam vocant eam orationem, quae in Missa canitur, ante Euangelium in maioribus Festis, quam alias Sequentiam vocant. udalricus in Consuetud. Cluniac. l. 1. c. 11. Prosa, quod alii sequentiam vocant, non cantatur, nisi in quinque Festis Principalibus. Dicitur autem Prosa, quia in ea metricae Regulae non observantur. Sequentia vero, quia sequitur post Graduale. Cuiusmodi orationum Auctorem Notkerum S. Galli Abbatem facit Durandus, l. 4. c. 22. qui ibidem Nicolaum Papam in Ecclesia eas cani iussisse, addit. Ecclesia tamen Romana his sequentiis in Missa utitur: Lauda Sion Salvatorem, quam Thomas Aquinas composuit; Veni S. Spiritus, quam Rupertus Galliae Rex secundum Durandum, vel secundum alios Herm. Contractus; Victimae Paschali laude, cuius Auctor ignoratur; Dies irae, dies illa, quam Gregorius M. an D. Bernhardus, an Card. Ursinus, an Hambertus Dominicanorum General. composuit, etc. Vide Dominic. Macrum in Hierolex. Hinc Prosarius, liber prosas continens, apud Car. du Fresne.

PROSACTIUM fluv. ex Idaeis montibus profluens, et inter Hellespontum et Euxinum in mare se effundens. Arrian. l. 1.

PROSCENIUM locus erat ante Scenam porrectus, in quo Pulpitum, agentium loquentiumque sedes, altius Proscenio [orig: Prosceniô] et Orchestra [orig: Orchestrâ], uti Scena [orig: Scenâ] depressius. Ibi gesticulatione, cantu et saltatione, Artifices, personis in Scena abditis, populum detinebant. Io. rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 4. Thom. Godwin. Proscenium locum fuisse ait, ubi Actores sese praeparantes inde in Pulpitum Scenamque prodibant: aliquando tamen pro ipso Pulpito sumi, addens, Anthol. Rom. l. 1. sect. 1. c. 19.

PROSCHOLUS apud Augustin. de Verbis Apostol. Serm. 19. c. 7. Tam pauper, ut Proscholos esset Grammatici apud Mediolanum, Ausonio Epigr. 22. v. 17. in Profess. Subdoctor; item tenuis Grammaticus,

Fulberto, Ep. 80. Adiutor Scholarum etc. dicebatur in Schola, is, qui non tam docendis pueris, quam eorum moribus praefectus erat; ut scil. concinne ad Magistrum accederent, omnique gestu, incessu, vestitu, essent compositi. Ante Scholae auditorium enim locus erat Proscholii nomine, ab auditorio ipso velo [orig: velô], tamquam alio [orig: aliô] intergerino [orig: intergerinô] pariete, disseptus: Ibi pueri conveniebant eius loci Praefectum, quem Proscolum inde vocabant, ut admonerentur officii sui, antequam ad Magistrum reducto [orig: reductô] velo [orig: velô] accederent; vide Colloquia Puerorum vett. Glossis praefixa, Notas Tyronis p. 163. Car. du Fresne in Glossar. et supra in voce Archischolaris.

PROSCINDI dicebatur Romanis terra, quae primo arabatur; quae prima aratio, vere fieri solita, neato\s2 Graecis, vervactum Latinis, quia vere actum. Unde Flamen Cerealis, sacrum Cereri ac Telluri facturus, Divos Agricolas hoc [orig: hôc] ordine ciebat, Vervactor, Redarator etc. Quae vero secundo, offringi; quae tertio, lirari. Graeci xi/zein quoque dicunt de prima aratione. In Epigramm. Graeco.

PROSCRIBERE verbum sollenne de edictis magistratuum loco [orig: locô] publico [orig: publicô] positis, apud Cicer ad Attic. Suetonium, Iulio [orig: Iuliô] c. 49. Alios. Item de titulis rerum venalium, qui claris literis, ut de plano legi possent, scribebantur. Hinc de iis, quorum nomina publice ad confiscationem proponebantur, Proscriptio, quae duplex fuit, bonorum et hominum. Si enim is, unde petebatur, latitaret, ita ut nullam secum agendi potestatem faceret, cum de domo extrahi non posset, actor (creditor) Praetoris auxilium implorabat atque reum (debitorem) evocari edicto [orig: edictô] iubebat. Edictum vero ad ipsius latitantis aedes ponebatur, cum sollenni vicinorum testatione: Qui evocationi si non pareret, neque defenderetur, Praetor secundam decernes evocationem, in bona Petitorem mittebat, et nisi evocatione tertia [orig: tertiâ], ad sui defensionem, venisset, altero [orig: alterô] decreto [orig: decretô] bona eius possidere, proscribi ac distrahi iubebat. Non tamen statim venditio fiebat, sed postquam bona per 30. dies possessa essent, tum veor iterum, qui se creditores dicebant, si plures essent, Praetorem adibant, petebantque, ut sibi liceret unum ex corpore suo constituere, qui debitoris bona auctioni subiceret. Is constitutus dicebatur Magister, et post id temporis Proscriptio fiebat, in celeberrimis totius Urbis locis. ita: ille debitor noster, in eiusmodi causa est, ut bona eius divendi debeant; nos Creditores patrimonium eius distrahimus: quicumque emere voles adesto. Inde post aliquot dies, tertium iam Praetorem adibant, postulantes, ut sibi liceret legem bonorum venditorum facere, atque inde ita proscribebant. Haec quicumque emeris, Creditoribus in dimidiam partem eorum, quae ipsis debentur, respondere debet; sic ut, cui aurei centum debentur, accipiat quadraginta. Et certo [orig: certô] tempore elapso [orig: elapsô] Emptori patrimonium addicebatur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 9. c. 12. Alia erat Proscriptio, cuius mentio in Lege Cornelia, ut Proscriptorum agri publici essent, apud Cicer, in Rullum. Ibi enim de Proscriptione hominum sermo, non solum ea, quae media capitis Diminutio alias exilio multavit, sine libertatis iactura, verum de calamitosissima illa, cuius, Urbe per suos milites occupata [orig: occupatâ], Sulla inventor, praemium percussoribus Proscriptorum, duo talenta constituit, latentiumque indicibus, et poenam eandem abditos celantibus interminabatur. De qua sic Florus, l. 3. c. 21. Proposita est ingens illa tabula; et ex ipso Equestris ordinis flore ac Senatu, duo milia electi, qui mori iuberentur, novi generis edictum. Appianus, Civ. l. 1. quadraginta Senateres, et millesexcentos Equites habet. Val. Max. l. 9. c. 2. ex 1. Quatuor milia, ait, et septingentos dirae Proscriptionis, iugulatos, in tabulas, publicas retulit. Velleius, l. 2. c. 28. §. 3. Primus ille et utinam ultimus exemplum Proscriptionis invenit, etc. Sequuta Proscriptio Triumviralis, instauratumque Sullani exempli malum est, nihilque tam indignum illo [orig: illô] tempere fuit quam, quod aut Caesar aliquem proscribere coactus est, aut ab ille Cicero proscriptus, abscissaque scelere Antonii vox publica est, Velleius iterum. l. 2. c. 66. etc. Utraque a proscribendo nomen invenit, quoniam eorum nomina in publico scribebantur. F. Matur. in Philipp. Orat 5. in tabula, ut ex Velleio visum, quae columnae solebat adfigi: Unde Graeci non tantum progra/fein, sed etiam sthliteu/ein id vocarunt [orig: vocârunt], quod non nomina solum, sed et crimina proscriptorum publice in ferali tabula seu columna scriberentur, Suid. in voce sth/lh. Apud Graecos vetus admodum is mos, ut hostes ac sontes proscriberent, interfectoribus eorum magna [orig: magnâ] mercede per praeconem promissa [orig: promissâ]; ut testantur, Ulpianus Demosth. Orat. peri\ parapresbei/as2, Harpocration, Polyaenus, Strateg. l. 4. et 5. Interpres Historiae Apollonii Tyrii, Appuleius, Metam. l. 6. etc. quam Proscriptionem e)pikh/rucin vocabant. Sic Xerxem qui vel vivum vel mortuum Athenas adduxisset, centum talenta polliciti sunt Athenienses: in Apollonii caput totidem promissa. in Agathoclis, immensa munera, de quibus Auctores praefati. Etiam columnae quandoque pretium adscriptum, ut docet Suidas, de Diagora Melio. Vide Ioh. Meursium Comm. in Lycophronis Alexandram, versum hunc.

PROSCYRIA *prosku/ria, Graecis dicuntur Psalmi XV. quos alias a)das2 tou= a)nabaqmw=n, Latini Psalmos Graduum, seu Graduales, appellant; quorum primus CXX. ultimus CXXXIV. Nomen a primo, cuius initium, *pro\s2 *ku/rion, e)n tw=| qli/besqai/ me e)/kraca, Ad Dominum, cum tribularer, clamavi. Canuntur in principio Officii Praesanctificatorum, aliisque statis temporibus, ut videre est apud Cl. Suicerum in ea voce.

vox sacrificantium. Vetus Comm. Cum exta inspiciebantur, in minutas partes secabantur, ut fibrae possent inspectari. Quae ergo iam inspecta erant et secta, prosecta dicebantur, ex quibus iam constabat, quod quaerebatur. Haec ponebantur sub nudo aethere, quem Iovem perhibent Poetae. Ovid. Fastor. l. 6. v. 163.

Unde dederat prosecta, inquit Statius. Vide hanc in rem Hadr. Turnebum, l. 15. c. 7. Barn. Brissonium, de Formulis, l. 1. Hug. Grotium ad Martianum Capellam, Io. Gebhardum, Curar. Iuvenil. l. 3. c. 7. ut et infra in voce Prosiciae.

PROSECUTIO apud Lutatium ad Statium passim, adeo que aevo cadenti, Theodosiano [orig: Theodosianô] et vicinis, orationem notat seu orationis deductionem, ut infinitis locis in Collatione Carthaginiensi et paris census Patribus. Vide Iulianum Marcellum Memorialem in breviculo Collat. praedictae, ubi tota actio in prosecutiones et interlocutiones distinguitur. Servant hodeque vocem Hispani, retinentiores coeteris nationibus Latinismi; ut videre est in

Leandro Boscani, hendecasyllabis sine syllabarum dimensione, sine pedum obsequio, absque etiam rhythmis, eloquentissime tamen, etiam Poetice scripto. C. Barthius, ad Stat. Theb. l. 2. v. 427. At Prosecutores Auri, de quibus est titulus, in eod. Theodos. l. 12. tit. 8. dicti sunt, qui aurum sacris Largitionibus inferendum de provinciis prosequebantur vel deferebant. Hinc Prosecutoria, praeceptio Comitis sacrarum Lagitionum, qua [orig: quâ] istiusmodi homines iubebantur aurum in Largitiones sacras inferre, d. l. 1. Vide ad eam, Iacobum Gothofredum. De Prosecutoribus Armorum, vulgo Poursuivans d'Armes, ita Nic. Uptonus de Militari Offic. l. 1. c. 11. Post praedictos equitantes, alti nuntii habentur, qui Prosecutores appellantur, qui ex praedictis equitantibus post exercitium triennale in arte equitandi ad negotia creantur, certa [orig: certâ] sollennitate adhibita [orig: adhibitâ]. Creari autem debent Prosecutores, non in minori Fesso, quam in die Dominica, hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]. Aliquis Heraldus armorum tunica [orig: tunicâ] Dominici sui indutus, praefatum creandum in manu sinistra ducens, et unum sciphum aqua [orig: aquâ] et vino [orig: vinô] plenum, in manu dextra tenens; accedere debet ad praesentiam Domini vel Magistri ipsius creandi, a quo in praesentia multorum testium ------ petere debet, quo [orig: quô] nomine vult, ut Prosecutor suis nuncupetur. Quo [orig: Quô] nomine a dicto Domino vel Magistro dato, dictus Heraldus vocabit suum creandum illo [orig: illô] nomine, proiciens partem ipsius aquae super caput creandi. Tum accipit et tunicam Domini ---- et ponit super caput creandi ex transverso ---- Sequitur iam iuramentum ---- Heraldo [orig: Heraldô] sic dicente, Tu eris fidelis Domino sive magistro tuo, qui te nominavit, in perpetuum, quacumque [orig: quâcumque] fruaris dignitate. Item Domino Regi et cuicumque Nobili, licet hosti; item negotia quorumcumque Nobilium, licet hostium, fideliter exsequeris, et cum inter hostes interrogatus fueris, tantum ad interrogata fideliter respondebis, nihil non eis intimans etc. Et est sciendum, quod tales nuntii Prosecutores possunt esse Milites et Militaribus gaudere insigniis, ut deauratis uti, veluet, et aliis pannis aureis indui; non tamen, sicut Nobiles. Et tales vocantur Milites linguares, quia eorum praecipuus honor est in custodia linguae, apud Carol. du Fresne in Glossar. Ibidem arma trium horum Officiariorum, Cursorum, Equitantium (Gall. Chevaucheurs ) et Prosecutorum, his versibus indigitantur,

Cinctorio [orig: Cinctoriô] scutum dicas deferre Pedinum:
Sic Equitis dignum fert scapula dextera signum.
Sed humero [orig: humerô] laevo [orig: laevô] detulit Prosecutor ab aevo:
At Haraldorum stat pectore fons titulorum.

PROSELENE Phrygiae minoris urbs Ptol. S. Anania Moletio, in ora, inter Adramyttium ad Boream, et Pitamen ad Meridiem.

PROSELYTI dicti olim sunt, qui ex Gentilibus conversi ad Ecclesiam Iudaicam sese conferebant, veltotam Paedagogiam Mosaicam amplectebantur, vel in aliquibus solum ei se subiciebant. Unde Proselytus godwyno duplex fuit, [gap: Hebrew word(s)] Gerberith, i. e. Proselytus foederis, Rabbinis [gap: Hebrew word(s)] Gertsedek, seu Proselytus iustitiae, dictus, qui se Legi totum submittebat, Circumcisione admissa [orig: admissâ]: et [gap: Hebrew word(s)] Ger sahagner, i. e. Proselytus Portae, cuius aliqua mentio Deuter. c. 14. v. 21. et in praec. 4. Qui neque se circum cidebat, neque Mosaicis legibus ritibusque se subiciens, observabat solum praecepta illa, quae Noachi septem praecepta Hebraei vocant, de quibus vide Schindlerum Pentagl. p. 1530. et supra Noachica praecepta. Talem Naamanem Syrum, Eunuchum Reginae Candaces, Cornelium Centurionem, illosque, qui dicuntur a)/ndres2 eu)labei=s2, Actor. c. 2. v. 5. fuisse, notant Eruditi. Tolerabantur hi inter Iudaeos et proin Toschabim, id est, Incolae, fuere [orig: fuêre] appellati. Ritus initiandi Proselytum foederis, pro sexus et temporis diversitate, fuere [orig: fuêre] varii: in mare requirebantur, Circucisio, Purgatio per aquam et Sanguis oblationis; offerebatur autem communiter par columbarum, vel turturum: In Foemella, duo solum posteriora. Hodie, cum abolitum est sacrificium et munus, Daniel c. 9. v. ult. duo priora in Maribus sufficere dicunt Iudaei, in foemella, purgationem per aquam. Imo hac [orig: hâc] sola [orig: solâ], absque Circumcisione, Davidis iam tempore, multa Proselytorum milia initiata fuisse, contendit Moses Aegyptius in Assure biah, Perek 13. fol. 137. Vide Serarium trihaeres. l. 2. c. 2. Unde videmus, certum Baptismi genus inter Iudaeos obtinuisse, diu ante quam Sacramentum is fieret, auctore CHRISTO, imo velut in praeludium huius istiusmodi immersiones fuisse iam tum adhibitas. Quae causa, quod Iohanni non tam de Baptismo, utpote re iam antea solita, quam de auctoritate, qua [orig: quâ] instructus baptizaret, quaestionem movisse Iudaeos legimus, Iohann. c. 1. v. 25. Quamvis autem benevolos admodum se Proselytis exhiberent Iudaei, nihilominus non solum in Synedrium eos numquam receperunt, sed et in communi conversatione, non facile se eis crediderunt, ut ex Proverb. illorum patet, Vel ad decimam usque generationem a Proselytis cave. Vide Thom. Godwyn. de ritibus Hebr. l. 1. c. 3. Latins autem fuisse Proselytorum ius antiquis temporibus, patet ex Philone, qui l. de Monarch. Mosen scribit admisisse ad Remp. suam, pa/ntas2 tou\s2 o(moiotro/pous2, i. e. omnes eos, qui moribus iisdem atque institutis vellent vivere: sive ab origine prima nati essent Iudaei, sive non. Interim et posterioribus saeculis, potuisse eum, qui Fuerit Ger. i. e. Proselytus, sed matre Iudaea [orig: Iudaeâ] natus, adoptari in numerum Senatorum, ait Moses Aegyptius l. ult. Iad, c. 2. Ab hoc hominum genere vocarunt [orig: vocârunt] Rabbini Regnum Herodiadarum [gap: Hebrew] , i. e. Regnum Proselytorum: Herodem enim ex Idumaeis in Iudaeos transcriptum esse, docet fuse Casaubon. contra Baron. Exercit. 1. num. 5. ubi varia de Proselytis. Plura hanc in rem vide apud Seldenum, de Successionibus ad LL. Hebr. c. 26. et

et de Iure N. ac Gent.iuxta LL. Hebr. passim: nec non supra, ubi de Baptismo Iudaeorum, item voce Lotio, ac ubi de Occupatione simplici.

PROSERPINA Iovis et Cereris filia, quae cum in campis Ennaeis flores legeret, a Plutone rapta est. Ovid. Met. l. 5. v. 391.

------ Quo [orig: Quô] dum Proserpina luco [orig: lucô]
Ludit, et aut violas, aut candida lilia carpit;
Pene simul visa est, dilectaque reptaque Diti.

Orpheus tamen, in Argonauticis, videtur significasse [orig: significâsse] Proserpinam non in specu, sed super mare latam fuisse, cum ita scribat.

*(/ws2 pote *fersefo/nhn te/ren' a)/nqea xersi\ dre/pousan
*)eca/pafon suno/maimoi a)n' eu)ru/ te kai\ me/ga a)/lsos2,
*au)ta\r e)/peiq' w(/s2 min *plou=tos2 kuano/trixas2 ai)/sh|
*zeuca/menos2, kou/rhn e)pebh/sato dai/monos2 ai)/sh|,
*(/arpacas2 d' e)/feren dia\ ku/matos2 a)truge/toio.

Scriptum reliquit Sophoclis Enarrator, Proserpinam raptam fuisse a Plutone, cum Narcissum colligeret, his verbis; o(/ti pri\n h)\ to\n *plou/twna au)th\n a(rpa/sai, tou/tw| e)te/rpeto, sulle/gousan ou)=n fasin au)th\n to\n na/rkisson a(rpasqh=nai. Hanc cum Ceres diu frustra toto [orig: totô] terrarum orbe investigasset, tandem a Cyane Nympha [orig: Nymphâ] rem omnem edocta, petiit a Iove, ut communem filiam ab inferis sibi reducere liceret: quod ea [orig: eâ] duntaxat lege impetravit, si nihil illa cibi apud inferos gustasset [orig: gustâsset]. Quare cum Ascalaphi iudicio [orig: iudiciô] palam factum esset, aliquot mali Punici grana illam gustasse [orig: gustâsse], omnis reditus [orig: reditûs] spes illi fuit interclusa. Quod aegre ferens Proserpina, Ascalaphum commutavit in bubonem noctis avem, rerumque tristium semper nuntium. Postea tamen Ceres a Iove dicitur impetrasse [orig: impetrâsse], ut Proserpinae senis quotannis mensibus secum apud superos, et totidem apud inferos cum marito esse liceret. Obtinuit deinde Proserpina, propter multas matris lacrimas et lamentationes, ut eiulatus, et capillorum lacerationes, et plagae, quae in funere familiarium et carissimorum sierent, in eius honorem ederentur, tamquam quaedam sacrificia. Euripides in Oreste,

*kai\ tu/pon te krato\s2 o(\ e)/lax' a( kata\ xqono\s2
*nerte/rwn *perse/fassa kalli/pais2 qea/.

Quae cum mortuorum esset regina, dicti sunt omnes ab Horatio, in primo Carminum, Od. 28. v. 19. a Proserpina [orig: Proserpinâ] excipi, in his.

Mista senum ac iuvenum densantur funera, nullum
Saeva caput Proserpina fugit.

In fabulis quoque narratur cuiusque capitis crines abscindere Proserpinam, ut orco damnetur. Virg. Aen. l. 4. v. 698.

Nondum illi flavum Proserpina vertice crinem
Abstulerat, Stygioque caput damnaverat Orco.

Ubi loquitur ex poinione veterum, qui existimabant, eos qui morti essent proximi, a Proserpina primum tonderi, et his quasi primitiis Orco initiari, neque aliter posse obire diem suum. Inde apud Euripidem, aut Charon, aut Mors inducitur Alcestidis comam secans, his versibus,

*h' d' ou)=n gunh\ ka/teisin ei)s2 *(/adou do/mous2,
*stei/xw d' e)p' au)th\n, w(s2 kata/rcwmai ci/fei
*(iero\s2 ga\r ou(=tos2 tw=n kata\ xqono\s2 qew=n,
*(/otou to/d' e)/gxos2 krato\s2 a(gni/sei tri/xa.

Quae verba explicans Scholiastes ait: *(\ws2 e)/qous2 o)/ntos2 to\n qa/naton tou= me/llontos2 a)poqnh/skein th\n ko/mhn te/mnein. Statius item, l. 2. Sylv. 1. v. 147. de Glaucia [orig: Glauciâ] moriente sic canit:

Non omnes fallis. Scit te Proserpina canum:
Personam capiti detrahet illa tuo.

---- Ipse atri velleris agnam
Aeneas, matri Eumenidum, magnaeque sorori
Ense ferit, sterilemque tibi Proserpina vaccam.

Scribit hoc Arnob. l. 7. Prudentius contra Symmach. l. 1. post mentionem Proserpinae. v. 359.

In sacris mortuorum id usitatum est, teste Homero [orig: Homerô], Od. 11. v. 530. apud quem Ulysses, post mentionem neku/wn, subdit, stei=ran bou=n, bovem steilem. Silius autem Italicus, l. 13. v. 429. rem exprimit castitatis nomine, quod alii sterilitatis:

Ordine mactari pecudes iubet, acer operte
Ante omnes taurus regi, tum proxima Divae
Caeditur Aetnaeae casta [orig: castâ] cervice iuvenca.

Mythologiam eius pete ex Natali Comite, l. 3. c. 16. et Alex. Rossaeo, in mystag. Poet. Adde his Augustin. de Civ. Dei, l. 7. c. 28. Euseb. l. 3. de Praep. Euang. etc. Nomen Proserpinae quod attinet, videtur vox esse origine Latina, non Graeca, ut censet Cicero, a serpendo nimirum dicta. Serpuntenim perterram et ex terra, i. e. Cerere nascuntur fruges, quibus ea significatur. Quia vero eaedem latent ad tempus, donec exiliant Solis calore elicitae, atque in auras eductae, fingitur haec Dea rapta ab inferorum, divitiarumque Deo Plutone. Inde Phurnutus explicaus muqologi/an. *(arpa/sai d', inquit, o( *(/adhs2 th\n qugate/ra th=s2 *dh/mhtros2 e)muqeu/qh, dia\ to\n gino/menon e)pi\ xro/non tina\ tou= sperma/twn kata\ gh=s2 a)fanismo/n. Quinimo Terram ipsam quoque dictam Proserpinam, quod ex ea proserpant fruges, notat B. Augustin. ex Varrone. Graece *persefo/nh dicitur, quasi fe/rousa to\ a)/fenos2, divitias serens, quthore Hesychio [orig: Hesychiô]. Atqui vox ista, secundum Etymologici Trilinguis auctorem, Hebraeam habet originem; nempe a [gap: Hebrew word(s)] Peri, fructus, et [gap: Hebrew word(s)] Saphun, tectus, opertus vel [gap: Hebrew word(s)] Tsephun,

absconditus. Haec a Plutone (quo [orig: quô] nomine vis et natura terrae intelligitur, a verbo [gap: Hebrew word(s)] Palat, h. e. eripuit, unde Raptor dictus poetis) rapta ad inferos dicitur, ut supra vidimus. Quae omnia mendaces Graecos, Idololatriae fascino [orig: fascinô] dementatos, suis mythologris vulgo illusisse, sibique ipsis horrendum in modum imposuisse demonstrant. Vide Ceres. Sed et Fabulae historia, ut alias, ita et hic [orig: hîc], subest. Proserpina enim, quam Pluto rapuit, filia erat Heroinae, quae populum Atticum sationem frumenti docuit, ac ab Eusebio ad Iosuae tempora refertur. Sed vel duos Graeciae Plutones statuere est necesse, inquit Vossius; geminum item raptum Proserpinae (et solent Poetae historias temporum diversorum in unum commiscere) vel statuendum, Aidoneum illum una [orig: unâ] solum aetate vixisse, ante bellum Troianum. Fuit enim Aidoneus Molossorum Rex ac Thesea tenuit captivum, usque dum hercules eum liberavit: quod refert Plut. in Theseo. Atque hanc sententiam posuit praefatus Eusebius in Can. Chron. quod ostendunt haec eius verba, ut Hieronymus quidem transtulit, ad num. 620. Fabula Proserpinae, quam rapuit Aidoneus, i. e. Orcus, Rex Molosserum: cuius canis ingentis magnitudinis, Cerberus nomine, Piritheum devoravit, qui ad raptum eius cum Theseo venerat. Quem et ipsum, iam in mortis periculo constitutum, adveniens hercules liberavit, et ob id, quasi ab Inferis, receptus scribitur. Scribit Philochorus in Atthidis, l. 2. Similiter Cyrillus pene initio, l. 1. contra Iulian. Desertorem, Centesimo [orig: Centesimô], inquit, et nonagesimo [orig: nonagesimô] quinto [orig: quintô] anno [orig: annô], post Mosen, ferunt fuisse Proserpinam virginem raptam ab Aedoneo, i. e. Orco, Rege Melossorum. quomodo Physice significet simpliciter Terram frugiferam; ac frequentius vel semen. vel terram interiorem: quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] item, quatenus Caeleste Numen habita fuit, Lunam denotaverit, sed Inferis lucentem, vide apud Gerh. Ioh. Voss. de Idolol. l. 2. c. 60. Item, l. eod. c. 28. Plura de Proserpina eiusque raptu, apud Thom. Dempst. in Paralipom. ad Ioh. Rosini Antiqq. l. 2. c. 11. Addam saltem, Proserpinae raptum, in annulo neronis, memorari Suetonio, c. 46. Sporus annulum muneri obtaulit: cuius gemmae sculptura erat Proserpinae raptus. Integras enim historias ac fabulas annulis nonnumquam insculpi consuevisse, diximus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Eundem pictum Nicomacho, quae tabula in Capitolio, in Minervae delubro, supra aediculam Iuventutis, asservabatur, Plinii aevo [orig: aevô], l. 35. c. 10. Sed et inter pulcherrima Praxitelis ex aere opera, eidem adnotatur, l. 34. c. 8 etc. De corona eius Cererisque aliquid diximus supra, voce narcissus.

a. *xeirogoni/a, apud Hesych. quasi nove dixeris, Manugenuam: forte inde, quod Proserpina sive Diana seu Iuno, sit partus Praeses; ac obstetrix, quae Afranio adsestrix, adsideat genibus parturientis, manusiis ad movens, quibus parata sit fetum ex cipere, Voss. de Idolol. l. 2. c. 28. b. Cora, Graece *ko/rh, non per antiphrasin, quia nupta Plutoni: Sed quia Cereris filia. *ko/rh etiam quga/thr, Schol. Theocriti, Idyll. 15. g. Ennaea, quia ad Ennam Siciliae Urbem rapta, Lact. Firmianus Divin. Institut. l. 2. c. 4. An Aetnaea, ab Aetna monte, sub quo, ut est apud Val. Flaccum, Statium, Auson. d. Furva Dea, Horatio, l. 2. Od. 13. v. 21. ubi Acro, Furva, inquit, mystico [orig: mysticô] nomine dicitur Proserpina. I. e. nigra: Terra enim infera, seu interior, seminis receptrix, hoc [orig: hôc] colore est. Hinc, quia infera loca lumine destituuntur, eo furvae Diis inferis mactabantur hostiae, Voss. Idolol. l. cit. c. 60. 1. Libera, dicitur apud Octavium Minutii Felicis, quemadmodum Bacchus Latinis Liber. Hinc et Liv. l. 3. Familia, inquit, ad aedem Cereris, Liberi, Liberaeque venum iret. Tacitus quoque Annal. l. 2. c. 49. Libero, Liberaeque et Cereri, iuxta Circum Max. Nempe Luna, inquit Voss. quum Inferos illuminat, Libera est, ut Sol, quando inferis lucet, Liber. z. *melitw/dhs2, Mellea, Theocrito vocitatur, Idyll. 15. Quia Animae demortuorum veteribus Apes dictae; Imo et hinc Cereris Sacerdotes, velut inferae Deae Antistites, Apes dixere [orig: dixêre], et filiam eius Proserpinam Melleam, Lunam vero, generationis Praesidem Apem, Porphyr. l. de Nymph. antro Quo [orig: Quô] sensu Scholiastes Theocriti, Apes vocari amicas Proserpinae ac Cereris, refert. h Persephone, Graece *persefo/nh, per metathesin, ut Tullii est opinio de Nat. Deor. l. 2. Proserpina, potius quam a proserpendo, ut vult Varro de L.L.l. 4. Dicta autem *persefo/nh, dia\ to\ pa/nta pe/rqein tw=| fo/nw|, quia omnia vastet caede. An a)po\ tou= fe/rein to\n fo/non; Etymol. q. *fere/fatta, unde sacrum apud Cyzicenos ferefa/ttia, dequibus Plut. in Lucullo et Appianus in bellis Mithrid. c. Phloea, Graece *floia\, Laconibus appellata est, teste Hesychio [orig: Hesychiô]. Nempe ut Latinis Bacchus Liber, Proserpina Libera, sic Graecis ille floio\s2 (unde Plut. Nonnulli sacrificant Libere Phloeo ) illa floia/. E quo nomine Terram Proserpina indigitari iterum patet. x. Polyboea, Graece *polu/boia, a bo/w seu bo/skw, i. e. psco. Terra enim polubo/teira, item pambw=tis2, etc.

PROSEUCHA a Graeco, proseuxh\, i. e. precatio, Metonymice locum precationis seu Oratorium Iudaeorum saepissime signiscat: qualia loca an a Synagogis Scholisque Iudaeorum fuerint diversa, in quaestione est. Beza Notis in Actor. c. 16. v. 13. eadem cum Synagogis: Philo Iudaeus de vita Mos. cum Scholis, facit. Vide quoque Epiphanium tom. 2. l. 3. c. 80. Erant autem quaedam earum extra civitates, qualis iila Philippis, in qua Apostolus Paulus, kaqi/sas2 e)la/lei tai=s2 sunelqou/sais2 gunaici\, Considens alloquebatur mulieres, quae convenerant, loc. cit. qui tamen situs contionantem potius, quam precantem, exhibet Paulum. Interim precabantur olim stando, ingeniculando et sedendo. Abrahamus stabat coram Domino, Genes. c. 18. v. 22. ut et Publicanus, Lucae c. 18. v. 13. Unde et Proverb. Sine stationibus non consisteret mundus, apud Rabbi Iuda, inl. Musar. Vide Drusium praet. Matth. c. 6. v. 5. Stephanus posuit genua Actor. c. 7. v. 60

David sedebat coram Domino, 2. Sam. c. 7. v. 18. etc. Et quidem, Maimonides ex iure suis avito, aliique Magistrorum tradunt, ubicumque fuerit Israelitarum numerus denarius, eos oportere Proseucham sibi qualem cumque ad orandum aedificare, quae nuncupatur [gap: Hebrew word(s)] Domus Synagogae. Etiam in urbe qualibet, quoties sui essent iuris, invitos, reliquorum iussu, cogendos esse ad aedificandam sibi Synagogam et librum Legis, Prophetarum ac Hagiographorum comparandum etc. Dein subdit Proseuchas, ac Synagogas ita ubique exstrui debere, ut respiciant plagam illam, in quam precari mos est Urbis illius. Nempe orantis facies omnibus ex locis dirigenda erat versus plagam, in qua Templum situm erat, vide infra ubi de Respectu Templi Ad harum porro ostia, sicut ad Templi portas, mendicorum turba confluere solebat, a populo elcemosynam rogatura; unde factum, ut vox pro Nosocomio, vel potius Ptochotrophio, nonnumquam fuerit usurpata. Iuvenalis, Sat. 3. v. 296.

Nec omittendum, cum de loco precationis hic [orig: hîc] sermo, Talmudistas, populi negligentiam in precando obiurgantes, triplex Amen apud illos in usu esse, dicere consuevisse, quorum laudabile nullum. Primum vocarunt [gap: Hebrew word(s)] Jethoma, i. e. pupillum, cum absque zoelo ac animi fervore: alterum [gap: Hebrew word(s)] Cetupha, i. e. surreptitium, cum praecipitanter, prece nondum finita [orig: finitâ]: tertium [gap: Hebrew word(s)] Ketugna, i. e. sectile, cum per oscitantiam, quasi in duas partes, sectum esset, pronuntietur, vide Caninium de Locis N. Test. c. 5. p. 38. Thom. item Godwyn. de Ritibus Hebr. l. 1. c. 3.

PROSICIAE vel PRAESICIAE dictae sunt partes extorum, quae prosecari et Diis porrici consuevere [orig: consuevêre]. Festus, Prosicium, quod praesecatum porricitur. Arnob. l. 7. Quod si omnes bas partes, quas Praesicias dicitis, accipere Dri ament, quid intercedit, quid prohibet, ut non semel haec omnia totis cum animantibus inferatis etc. Glossae quma/twn a)parxa\s2 interpretantur et a)xroqi/nia Nempe aut totae et solidae hostiae Diis concremabantur, aut partes extorum desectae. Hoc ex magorum instituto, qui, Numen immolatae hostiae anima [orig: animâ] contentum esse credentes, aut nihil omnino prosecabant, aut minutum quid, tou= e)pi/plou ti mikro\n, inquit, Strabo, l. 15. partem exiguam omenti, quae in igne consumenda prosicia fuit. Catullus hinc de disciplina Magorum, Epigr. 91. v. ult.

Gnatus ut accepto [orig: acceptô] veneretur carmine Divos,
Omentum in flamma pingue liquefaciens.

Alias extorum partes, apexabones, hircias, silicernia, longavos etc. enumerat Arnobius ubi supra: quae omnes similiter prosiciae vel praesiciae vocabantur. Moris origo ad Prometheum refertur. quo [orig: quô] partem hostiae in ignem conicere soliti sunt partem ad suum victum abuti, quum antea tota hostiarum et illibata viscera igne consumerentur. Partem igitur extorum prosicatam arae superimponebant et Diis adolebant, parte vescebantur, qui sacrificio intererant. Et exta quidem prius mandebant quam reliquam carnem. Unde illud de Pinariis, qui in sacrificio Herculis, extis iam adesis, ad coeteram venerunt dapem: quapropter institutum, ut in posterum quoque, extorum communione rohibiti, ad reliquam solum admitterentur viscerationem. Quae vero sic prosecta Diis porriciebantur, reddi dicebantur: unde de iisdem Pinariis, quod Dionysius vocat e)splagxneume/nwn h)/dh tw=n i(erw=n, Liviusque, l. 1. c. 7. vertit, extis iam adesis; exponit Servius, extis iam redditis. Vide quoque eum Aen. l. 6. ad illud, Et solida imponunt taurorum viscera etc. *splagxneu/sasqai, Graecis uno [orig: unô] verboritus [orig: verbôritus] omnis continetur, quo [orig: quô] exta inspiciebantur, probabantur, arae imponebantur, et, quae edulio erant, comedebantur. Quibus peractis tus et vinum in aram libabant, quod e)pi\ toi=s2 spla/gxnois2 spe/ndein dicebant. *spla/gxnwn vero *)apa/rcasqai dicebatur, quum extorum prosicias in aram in ferebant: haec enim spla/gxnwn a)parxai\ proprie appellabantur. Inter exta autem primum locum obtinebat iecur, quod postquam rite exploratum probatumque esset, in ara ponebatur: simul vero ex immolata hostia desectum quid; quasi auctarii vice, imponebatur, quod augmentum appellabant; caro videl. strebula, et ruma et cauda, et plasea et irae et omentum, ut ex Arnobio, d. l. discimus, quae omnia in causam augmentorum altaribus superimponebantur, cum iecore hostiae immolatae, et prosiciae vel praesiciae dicebantur, quod essent frusta seu partes ex hostia praesecatae. Si quid plus adiceretur, id magmentum appellabant; quasi maius augmentum: unde cana magmentaria, quibus illa imponebantur, ut in aram inferrentur etc. Vide quae de phrasi, Prosicias inferre, crudite congessit Salmas. ad Solin. p. 127. et seqq. quaeque de Prosiciis stipula [orig: stipulâ] frumenti innexis, atque per virgines Delum missitatis, ab Hyperboreis, diximus supra voce Praemetium. At vero, leno Plautinus in Poenulo, Actu 2. sc. 1. v. 14. quum selitare non posse videret, exta prosicari vetat, quippe Deae, quam exorare non poterat, iratus:

Nam ego hodie infelix Dis meis iratissimis,
Sex immolavi agnos, ncc potui tamen
Propitiam Venerem facere, uti esset mihi,
Quoniam litare nequeo; abii illine ilico
Iratus; vetui exta prosicarier.
Neque ea aspicere volui: quoniam illa non bona
Aruspex dixit, Deam esse indignam credidi.

PROSODIA Graece *prosw/|dia, carminis sacri genus, quod cum tibia ad aras Athenienses olim canere solebant: sicut hymnos cum cithara, I. C. Scalige, Poetices l. 3. c. 112. qui item prosw|dikou\s2 et a)postolikous2 modos saltandi Laconum memorat, l. 1. c. 18.