CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

P. SESTIUS [2] Vaticanus, consul, cum L. Menenio Lanato, an. Urb. Cond. 219.

P. SULPITIUS [2] Averrio, consul cum P. Sempronio Sopho, an. Urb. Cond. 450.

P. SULPITIUS [3] Galba, consul cum Cn. Fulvio Centumalo, an. Urb. Cond. 543.

P. SULPITIUS [4] Longu,s Tribun. milit. consulari potestate, quo [orig: quô] ann. Roma capta est a Gallis, an. Urb. scilicet Cond. 366.

P. VALERIUS [1] Asiaticus, consul cum L. Cornel. Syllano, an. urb. Cond. 798.

P. VALERIUS [3] Levinus, consul a Pyrrho rege auxilio [orig: auxiliô] elephantorum victus. Plutarch. in Pyrrho.

P. VALERIUS [4] Potitus, Tribun. milit. Consulari potestate, an. Urb. Cond. 373. Iterum biennio [orig: bienniô] post tertium, an. Urb. Cond. 376. Quartum, an. 280. Quintum, an. 388. Sextum, an. 389.

P. VALERIUS [6] Publicola, consul de Sabinis, Veientibus et Etruscis triumphavit, an. Urb. Cond. 279i. Iterum consul cum C. Claudio Sabino a servis concitatis, qui, Herdonio [orig: Herdoniô] duce, Capitolium occupaverant, interfectus est, 25. annis post priorem Consulatum.

PUCHEIM nomen illustris in Germania Familiae, quam derivare volunt ab Alexandro Cumineo, qui, Richardum Angliae Regem in Palaestinam sequutus, hoc [orig: hôc] ab Austriae Duce capto [orig: captô], in Austria sedem fixerit A. C. 1193. nepos Albertus Archidapifer hereditarius Austriae ab Ottocaro constitui meruit, cuius nepos Albertus III. per filios, Pilgramum, Albertum IV. et Albertum V. totidem lineas sevit. Et quidem a Pilgramo descendit linea Comitum, cuius haec series est ab aliquot saeculis: Hartneid Dn. de Pucheim, ex Dorothea Dn. de Wildungsmaur, suscepit Ioannem, maritum Barbarae Streiniae, et ex ea Patrem Michaelis Ludovici: cui Polyxena de Roggendorff genuit Ioannem Christophorum Dn. itidem de Pucheim; quo [orig: quô], et Margareta [orig: Margaretâ], Comite Oetingensi, genitus Ioannes Christophorus Comes de Pucheim, iunxit sibi Susannam de Hofkirchen: e quo matrimonio prodierunt, Ioannes Rudolfus, cui uxor obtigit Maria Elisabetha Trautsona; Otto Fridericus Episcopus Labacensis, Ioannes Christophorus, Polyxenae Comitis Leiningensis maritus; Eva Susanna, uxor Stephani Comitis Palfii; Maria Elisabetha Canonica et Iohanna Constantia, omnes Comites de Pucheim etc. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatr. Nobilit. Part. 2. p. 82. et in Indice, ubi Familiae dispositio exhibetur.

PUCINUM oppid. est Histriae in Mediterraneis, Ptol. l. 3. c. 1. hodie Prosecho, in foro Iulio situm est. Hinc vina a Plinio tantopere laudata. Pucina vocata, quae nunc a Germanis Beinfal appellantur. Plin. l. 14. c. 6. statim ab initio.

PUCLATA seu PUDATA, urbs Macedoniae, Antonin. inter Larissam et Thessalonicam. Forte Pudna aliorum, Aliis videtur Pautalia Ptolemaei.

PUDENS [1] Consul sub Commodo Imperatore, quo et Pollione Magistratum gerentibus, Commodus numeratur inter Caesares est, quarto Iduum Octobrium, quas ipse Herculeas postea nominavit. Ael. Lamprid. in Commodo Antonino, c. 11.

PUDICAE Vestae apud Ovidium, de Ponto, l. 4 Eleg. 13. v. 29. ubi scribit, ad Carum, se aliquid in laudem Caesareae domus Getico [orig: Geticô] sermone meditatum esse, inque eo cecinisse,

Esse pudicarum te Vestae, Livia, matrem,
Ambiguum est, nato [orig: natô] dignior, anne viro [orig: virô]:

Gronovio sunt Virgines Vestales. Etsi enim et matronae, uno [orig: unô] viro [orig: virô] contentae, sint pudicae, tamen interdum pudicitiam dici abstinentiam ab omnibus viris, notum. Hinc Iustinus, l. 10. c. 2. de Aspasia, Solis eam saecerdotio praefecit (Artaxerxes) quo perpeiva illi ab omnibus viris Pudicitia imperabatur. Harum ergo pudicarum seu Virginum Vestae Matrem Liviam vocat, respiciens ad titulum Augustae, MATER VESTALIUM; quem, cum cautus et invidus Tiberius immensos honores in matrem certatim Patrum adulatione effusos recidisset, illi utpote sibi minime periculosum reliquit. Hoc namque aliquanto [orig: aliquantô] minus est. quam MATER PATRIAE. Vide praefatum Gronov. Observat l. 4. c. 15. et de Iulia Severi uxore Vesta mater, Vesta nova, Vesta sancta, et

simpliciter Vesta, appellata [orig: appellatâ], infra in Vesta nova. At Pudice habiti, apud Solin. c. 37. Chalcophthongos resonat, ut pulsata aera: pudice habitis servat vocis charitatem: Tragoedi sunt, quia ad vocem, cuius claritatem maxime affectabant, conservandam, Venere abstinebant. Unde et fibula [orig: fibulâ] hanc in rem usi sunt, de qua supra dictum aliquid. Vide Salmas. ad Solin. p. 764.

PUDICITIA Dea culta est ab antiquis, cuius Romae aedes fuit in foro Boario et haec quidem Patricia vocata: altera fuit Plebeia, cuius aedicula in vico longo, a Virginio posita, Festus. Patriciae aedem, quam Aemilius consecrasse [orig: consecrâsse] dicitur, ad aedem rotundam Herculis positam, non licebat ingredi, nisi iis, quae semel nupsissent. Plebeiae aedem Virginia exstruxit, quae familia [orig: familiâ] Patricia [orig: Patriciâ] orta, post plebeio nupta, a sorore sacris Patriciae Pudicitiae arcebatur: qua de re sic Liv. l. 10. c. 23. Insignem, inquit, supplicationem fecit certamen in sacello Pudicitiae, inter Matronas ortum, et Virginiam, Auli filiam, Patriciam, Plebeio nuptam L. Volumnio Consuli. Hanc enim Matronae, quod e Patribus nupsisset, sacris arcuerant. Brevis altercatio, inde ex iraecundia inuliebri, in contentionem animorum exarsit: cum se Virginia et Patrciam et pudicam in Patriciae Pudicitiae templum ingressam, et uni nuptam ad quem Virgo deducta sit, nec se Viri honoramque eius ac rerum gestarum paenitere, vere gloriaretur facto [orig: factô] deinde egregie [orig: egregiê] magnifica verba adauxit. In vico longo, ubi habitabat, ex parte aedium, quod satis esset loci, modico [orig: modicô] sacello [orig: sacellô] exclusit, aramque ibi posuit, et convocatis plebeiis Matronis, conquesta iniuriam Patriciarum; Hanc ego aram, inquit, Pudicitiae Plebeiae dedico: atque hortor, ut quod certamen virtutis viros in hac civitate tenet, hoc Pudicitiae inter Matronas sit, detisque operam, ut haec ara a sanctioribus et castioribus coli dicatur. Eodem [orig: Eôdem] ferme ritu haec ara, quo [orig: quô] illa antiquior, culta est, ut nulla nisi spectatae pudicitiae matrona, et quae uni viro nupta fuisset, ius sacrificandi haberet. Hinc Valer. max. l. 2. c. 1. ex 3. Quae uno [orig: unô] contentae matrimonio [orig: matrimoniô] erant, ait, corona [orig: coronâ] Pudicitiae honorabantur. Festus auctor est, existimare quosdam, Pudicitiae simulacrum, quod in Foro Boario, Fortunam fuisse. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. l. 2. c. 18. ubi de Diis, propter quae datur ascensus in caelum, tertia [orig: tertiâ] nempe Deorum, ut Cic. vocat. classe. In nummis Liviae, Marciae, Faustinae, caput obductum, cum lemmate PUDICITIA, vidimus supra, voce Femina. Leges vero de eadem infra aliquot habes; voce Scantinia.

PUDNI seu PUDIN oppid. Arabiae felicis Ptol. Nunc Ziden Sansoni, portus et emporium, in ora sinus Arabici, vix 60. mill. pass. a Mecca in Africum.

PUDOR [1] ab antiquis, tamquam numen. colebatur, eiusque ara fuit Athenis, in Acropoli, ut ait Hesych. a Graecis muliebri forma [orig: formâ] est effictus.

nihil aliud est quam rubor, quemille in genis, (ubi eius sedes, Plin. l. 11. c. 37.) efficit. Ut Rosa pudoricolor dicitur, quam mille lecis cum Virginum colore Poetae componunt: Musaeus quidem et Nonnus adeo, ut sub pedibus etiam formosarum rosas inveniant. Et sic Columella. l. 10.

Tum quae pallet humi, quae frondes purpurat auro,
Ponatur viola, et nimium rosa plena pudoris.

Quam proin et vetus Poeta pudoricolorem vocavit. Vide Columellam iterum d. l. et Zenonem Veronensem, Serm. 54. Color autem iste prorsus Virginalis. Euripides Phoenissis, v. 1493.

*ou) prokaluptome/na bostruxw/deos2
*(abra\ parhi/+dos2, ou)d' u(po\ parqeni/as2
*te\n u(po\ blefa/rois2 foi/nik: e)ru/qhma
*prosw/pou, ai)doume/na fe/romai ----

Flagrantes perfusa genas, cui plurimus ignem
Subiecit rubor, et calefacta per ora cucurrit.
Indum sanguineo [orig: sanguineô] veluti violaverit ostro [orig: ostrô]
Si quis ebur, vel mista rubent ubi lilia multa
Alba rosa [orig: rosâ], tales virgo dedit ere colores.

Ubi caute Sanguineum ostrum dixit, purpureum, illud alterum, violaceum ferrugineumque, excludens. Quam in rem vide plurae apud Bathium ad Statium, d. l. nec non. l. 5. v. 296. Pudibundae dies, supra Frons. et infra Verecundia.

PUDUCLARE in Monachorum Regulis, c. 81. Habere debent Fratres in hieme paraturam grossam quottidianam strammeam et tunicam aliam nocturnam, quam post nocturnum puduclent, quia in die diversis occupantur laboribus; Lucae Holstenio in suo Gloss. deponere est. Sed ad deponendam vestem non tantum temporis requiritur, ut a laboribus diurnis propterea Monachi diu vacaturi essent: hoc enim sine mora peragi potest. Adde, quod de hiemalitempore, acdetunica nocturna, quaindutus [orig: quâindutus] Monachus frigoris iniuriae resistere possit, sermaest: Nec verisimile videtur, quod post Nocturnos, cum iterum dormire ac calore se fovere debuissent, nocturnam tunicam deponere iubeantur. Itaque Pediculent legi vult Dominicus Macer, tum ex ignorantia Scriptorum illius saeculi, tum etiam ex documento usus aliquarum Religionum, ubi poslt nocturnos solent Religiosi, in medio alicuius Aulae, accendere pyram hiberno [orig: hibernô] tempore et discingere cingulum, ac pulices, similesque sordidas bestiolas in ignem excutere et postmodum ad iterum dormiendum ire, in Hierolex. Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] puduclare idem

esset, quod Graecis fqeiri/zein, Gallis Esplucher: quorum illud occurrit in Graeca versione Ierem. c. 43. v. 12. *fqeiriei= gh=n *ai)gu/ptou, w(/sper fqeiri/zei poimh\n to\ i(ma/tion au)tou=. Expediculabit terram Aegypti, ut pastor expediculat vestem suam, i. e. ex ea pediculos eximit, ad quem loc. Theodoreius indigitari ait, Nebucadnezarem non perfunctorie in Aegyptum bellum gesturum, sed illam exacte deleturum, ut pastores, cum pediculos suos colligunt. maxime id faciunt accurate, utpote otio [orig: otiô] abundantes. Verum cum a textu Hebraeo prorsus sit alienum, nec Sacro [orig: Sacrô] Scriptore satis dignum, ut vastatorem Aegypti putetur comparasse [orig: comparâsse] pastori fqeiri/zonti to\ i(ma/tion au)tou=: suspicatur Bochartus, Graecos scripsisse, fqerei= gh=n *ai)gu/ptou, w(/sper fqei/rei poimh\n to\ i/ma/tion au)tou=, Aegyptum corrumpet (seu, destruet) ut pastor corrumpit, (seu, deterit) vestem suam, vide eum Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 44. et plura hanc in rem, apud Casaubonum ad Theophrasti Charact. p. 326.

PUELLA cognomen Guilielmi Abbatis Fiscan. pro decore, ut ait Order. Vitalis, l. 11. Alias Puella, quid significet notum, vocis origine ex puera, puerula, sicut ex puer, puerulus, puellus. Qua [orig: Quâ] licet nupta veniat, apud Ovidium, Fastor. l. 2. v. 557. ubi iubet viduas cessare puellas: i. e. a maritorum complexibus abstinere: etiam praegnans, apud eund. Ovid. ibid. v. 451. et Horatium, Carm. l. 3. ode 22. v. 2. laborantes utero [orig: uterô] puellae. Insuper quae peperit: uti de Penelope idem Ovidius alibi: imo bis puerpera, apud A. Gellium, l. 12. c. 1. communiter tamen iuvenculam notat viro intactam. Cuiusmodi Puellae, apud Romanos ingenuae in praetexta, donec nuberent, fuere [orig: fuêre]. Unde Cicero in Verrem, Eripies, inquit, pupillae togam Praetextam; et Propert. l. 4. El. 12. v. 33.

Mox ubi iam facibus cessit Praetexta maritis,
Vinxit et acceptas altera vitta comas.

Festus quoque; Nubentibus, depositis Praetexit, a multitudine puerorum, obscena clamabantur. Vide supra in voce Praetexta. Praeferebantur autem nupturis faces, quia numquam nisi noctu nubebant Puellae, neque in domum mariti deducebantur, quamdiu quidquam diurnae lucis supererat. Val. Max. l. 1. c. 5. ex 4. Tacitus, l. 15. Annal. c. 37. Interdium in viro nubente spectata, quae etiam in femina nox operit. Catullus, Epithalam. 63. v. 1.

Hinc itaque taedas ardentes pueri patrimi et matrimi quinque, gestabant. Vide Dempsterum in Rosinum, l. 5. c. 37. Apud Athenienses, Puellarum causa [orig: causâ] duplex praebebbatur epulum toi=s2 fra/torsi, alterum a Patribus, stata [orig: statâ] die. th=| *kourei/otidi kaloume/nh| h(me/ra|; alterum a Sponsis, nuptiarum sollenni, uti testatur Demosthenes e)n tw=| pro\s2 *eu)bouli/dhn, ubi epulum hoc *gamhli/an vocat, et Hesychius, cum ait: *gamhli/a, fe/rnh, ei)s2 ga/mon paraskeuh\ kai\ dei=pnon o(\ toi=s2 fra/torsi e)poi/ei o( gamw=n. Vide Sam. Petitum Comm. in Legg. Attic. l. 2. tit. 4. De earum opificiis, vide Fr. Rossaeum, Archaeologiae Att. l. 4. c. 13. de arcta custodia, supra in voce Oecuria: de nupturarum ritibus, supra it. in vocibus Nuptiae et Protelea, ac infra in Sponsa. Dico hic [orig: hîc] saltem, puellas secretim a coeteris in arcibus et domibus coluisse, thalami secreta in parte, ut ait Statius, Thebaid. l. 8. v. 607. h. e. parthenone. Sic arcano [orig: arcanô] thalamo [orig: thalamô] egrediuntur filiae Adrasti, apud eundem, l. 1. v. 534. Novis autem nuptis conventuris, novi fiebant thalami, i. e. tori instar conclavium exstructi, seu tentoriorum, uti docet ex Claudiano Nupt. Honorii, Hesychio, Auctore Etymolog. Barthius Animadversion. ad Statium d. l. Vide quoque infra Thalamus. Nec omittendum, apud Romanos nono [orig: nonô], a nativitate, die; apud Ebraeos initio [orig: initiô] mensis, Puellis nomina indita fuisse, ritu apud Graecos variante, cum modo id quinto [orig: quintô], modo decimo [orig: decimô] facere solerent. Sed et de hac re actum supra, in voce Nominatio, et alihi. Etiam ab Aegyptiis circumcidebantur Puellae, unde Nymphas Aegyptias exscindere dicit Galenus in Introduct. Et hodieque hoc in Aegypto servatur, ut clitoridem incidant feminae, teste Alpino [orig: Alpinô]. Contra masculos Iudaei aliaeque gentes circumcidunt; illis honor, his lex: Isti totam amputant pellem et reliquum unguibus abradunt; illi Arabesque incidunt tantum, ut iterum consolidetur, vide Thom. Bartholinum de Puerp. Veter. Apud Graecos, ut et hoc addam, in Gymnastiea quoque arte Puellas exerceri fuisse solitas legimus. Unde Plato, de Legg. l. 7. decernit publicos Magistratus habendos, qui Gymnasticam pueros atque Puellas edoceant, et apud Athenaeum reperimus, Dipnosophist, l. 4. c. 13. nonnullos testamento [orig: testamentô] cavisse, ut pulcherrimae Puellae, Monomachorum instar, decertarent, notat Hier. Mercurialis de Arte Gymn. passim. Propertius, de Spartanis inprimis, id eleganti Carm. tradit, l. 3. eleg. 13. cuius pars, v. 1.

Multa tuae, Sparte, miramur iura Palaestrae,
Sed mage virginei tot bona Gymnasil.
Quod non infames exercet corpore ludos,
Inter luctante; nuda Puella viros etc.

Vide etiam Xenoph. de Reb. Laced. Plut. in Lycurgo, veterem Poetam apud Ciceronem, Tuscul. 2. Claudian. de Consul. Manlii, Alios: ut et infra, voce Puta, it, Virgo. De puellarum vero coronis, itidem infra Pyleo; lusibus, voce Concha: de ministerio apud Romanos, hic passim, ubi de Gaditanis, item in vocibus Ancilla, Ornatrix, Psecas etc. Apuud Capitolin. in Marco, 6. 8. Puellae Novae, Novas puellas Faustinianas instituit, in honorem uxoris mortuae: eodem [orig: eôdem] sensu dicuntur, quo [orig: quô] Pueros et Puellas novorum nominum, Idem supra dixit. Vide superius ubi de Alimentariis Puellis. Sed et Puella, *ko/rh, nomen monetae Atticae, vide supra Diana.