CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PYTHAULES apud Vopisc. in Carino, c. 19. Exhibuit --- centum salpistas uno [orig: unô] crepitu concinentes et centum camptaulas, choraulas centum, etiam centum Pythaulas, Pantominos etc. a)po\ tw=n *puqi/wn, dictus est, qui Pythia scil. cantabat et pythicas tibias inflabat. Vel potius a)po\ th=s2 *puqou=s2, ab urbe Pytho; quod enim in urbe Apollinis *puqoi= eiusmodi cantus frequens et celebris esset, quo [orig: quô] paeanes in laudem apollinis, ad tibiam cantari solebant: hinc puqau/lhs2 tibicen dictus, qui in urbe Pytho paeanas huiusmodi canebar. Semper autem sine choro puqiko\n istiusmodi au)/lhma consuevit cantari, neque unquam Pythaules ad chroum aut cum choro canebat: unde Pythaulae a choraulis ubique distincit. Pollux, *pro\s2 paia=nas2 de\ oi( *puqikoi/: telei/ous2 de\ au)lou\s2 w)no/mazon: hu)/loun de\ to\ a)/xoron au)/lhma, to\ puqiko\n. Hineque in canticis Comoediarum, quod una ibi tantum persona locum haberet, artifex qui responsabat, Pythaules vocabatur; at, qui Choro canenti concinebat, Choraules. Diomedes, Quando enim chorus canebat, choricis tibiis, i. e. choraulicis artifex continebat, in canticis autem, Pythaules pythicis responsabat. Et quidem prisci temporibus, ut idem Grammaticus observat, Pythaulae in Comoedia canebant, postea, ut quoque Choraulae et pantomimi, seorsim in scena sua res agere coeperunt, et a Comoedia separati, de artificio suo, in ludis Musicis per se contenderunt et de palma in certamen soli descenderunt. Seneca, Ep. 76. Quoties scholam intrant, praeter ipsum theatrum Neapolitanum ------ iranseundum est, Metronactis petentibus domum. Illud quidem fartum est et hoc ingenti studio [orig: studiô], qui sit Pythaules bonus, iudicatur. Habet tibicen quoque Graecus et praeco concursum; at in illo loco, ubi vir bonus discitur, paucissimi sedent. Iidem porro in Comoediis antiquis Latinis, duabus tibiis simul flabant, aut dextra [orig: dextrâ] et sinistra [orig: sinistrâ]; aut duabus dextris aut duabus sinistris: Quum dextram et sinistram inflabant, imparibus tibiis; quum duasdextras, vel duas sinistras, duabus dextris paribus vel duabus sinistris paribus canere dicti etc. A voce autem Pythaules, deductum *phdiau/lion, pro *puqiau/lion aut *puqau/lion. quo [orig: quô] nomine Graeci hodierni tibiam appellant. Vide Salmas. ad Vopis. d. l.

PYTHEAS [2] Geographus Massiliensis, tempore Ptolemaei Philadelphi: Scripsit de ambitu terrae; a Strabone variorum errorum convictus, inprimis quod credidisset, supra Thulen neque mare, neque terram, sed corpus quoddam esse, ex utroque elemento commositum. Strabo, l. 2. 3. 4. 7. Plin. l. 37. c. 2. Voss. de Hist. Graec. l. 1. c. 17. et l. 4. c. 11. de Philol. c. 11. §. 6. de Scient. Mathem. c. 43. §. 1. etc.

PYTHEAS [3] nobilis Toreuta, apud Plinium, l. 33. c. 12. cuius binae unciae viginti venierunt. Uixes et Diomedes erant, in phialae emblemate, Palladium surripientes. Nempe viginti libris vaenierunt binae unicae argenti ab eo caelati, Salmas. ad Solin. p. 1048.

PYTHERMUS [2] Phocensis cum Ionum, Aeolumque legati Spartam appulissent, ex omnibus delegatus, qui postulara proponeret; purpureaque [orig: purpureâque] veste indutus, in Spartiatarum conventum processit, hortatusque est Lacedaemonios multis verbis, ad auxilium Ionibus ferendum, herodot. l. 2.

PYTHES Vir inter Mileos clarissimus, cuius filia Pieria, de qua Polyaen. l. 8. c. 42.

PYTHEUS Vir quidam Xerxis temporibus, omnium suae aetatis ditissimus, qui auro semper in hians, aurifodinas iugiter excrcebat. Is quum aliquando ex peregrinatione domum esset reversus, et cenam parari postulasset [orig: postulâsset], eius uxor auream mensam illi apponi iussit, in qua omnia ex auro fabrefacta obsonia: ac primo quidem aspectu gavisus est Pytheus? quo [orig: quô] tandem satiatus, quum esurire se vociferaretur, neque se aurum id temporis exposcere diceret, inquit uxor, Tu nullius rei praeter hanc unam haben. dae faculiatem praebes. Historiam narrat Plut. Vide infra Pythopolis. Pythicus Plinio est, l. 33. c. 10.

PYTHIA [1] Sacerdos Apollinis, eaque virgo, quae Spiritu Dei adflata, responsa consulentibus dare, credebatur. Oraculum per eam sciscitandi ritum, Alex. ab Alexandro, Genial. dier, l. 6. c. 2. prolixe persequitur, e quibus haec pauca adiciam: In eo id praecipuum fuit, ut qui Oraculum consulit, brevi admodum oratione, quid velit, expenat: utque nullum Latine edatur Oraculum: neque edatur prius, quam ab imo, dum sacrificant, tota victima contremiscat: Nec capitis commotione satis est, sed omnibus illam partibus quati oportet. In quo proditur memoriae, quum infausto [orig: infaustô] die reluctantem Pythiam, et invitam Alexander cogoret; illam vi coactam, quod esset invictus, respondisse etc. Nec omittendi Pythii, Laconum legati, qui ad consulendum Oraculum Delphos mitti consuevere [orig: consuevêre]. Hos in summa post Regem auctoritate fuisse, et cum illis cibum cepisse, memorat Herodotus, l. 6. Vide quoque Licetum de Gemmis.

PYTHIA [2] Bithyniae locus, unde aquae calidae scaturiunt, Nicet. et Procop. l. 5.

PYTHIA [4] ludi Apollinares, in Apollinis honorem instituti, in Pythio Macedoniae loco. ob caedem Pythonis serpentis nocentissimi, aut, ut Strabo, l. 9. scripsit, hominis sceleratissimi, cognomento [orig: cognomentô] Draconis. Ovid. Metam. l. 1. Agon fuit vetustissimus, Olympico Agonidignitate proximus, quamvis Apollinis illud factum fuerit Pelopeio [orig: Pelopeiô] utique antiquius; statim enim a caeso dracone Pythiorum festum coepisse, constat ex eo, quod [orig: quôd] cultus ibi serpens loco [orig: locô] Numinis fuerit, ut recte Pythia etiam funebribus Ludis ascribantur. Celebrata fuisse circa Elaphebolionem mensem, seeundo [orig: seeundô] quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] vertente Olympiadisex Thucydide discimus,

l. 4. ubi ineunte anno [orig: annô] nono [orig: nonô] belli Peloponnesia ei, annuas inducias inter Athenienses et Lacedaemonios pactas esse, refert, quae durarint [orig: durârint] usque ad Pythia. Vide Sam. Petitum, Comm. in LL. Atticas, l. 1. tit. 1. Cum autem complura essent certamina Pythia, clarissima tamen haec in Delphis fuere [orig: fuêre]: quoru m Auctorem quidam serpentem Pythonem, ab Apolline postea occisum; alii Apollinem ipsum fuisse aiunt. Unde Ovid. Metam. l. 1. v. 445.

Neve operis famam posset delere vetustas,
Instituit sacros celebri certamine ludos,
Pythia perdomiti serpentis nomine dictos.

Itaque occiso [orig: occisô] serpente septima [orig: septimâ] statim die ludos peregisse dicitur, muneribus a Nymphis Parnassiis donatus. Illustres autem primo [orig: primô] hoc [orig: hôc] certamine, cui ipse Apollo praefuit, fuisse dicuntur victores, Castor stadii cursu, Pollux pugilatu, Calais dolicho [orig: dolichô], Zetes armis, Peleus disco [orig: discô], Telamon lucta [orig: luctâ], pancratio [orig: pancratiô] Hercules, quos omnes lauru coronaverit Apollo. Mansitque haec sollennitas satis diu, donec Cyrrhaei circa Parnassum depraedarentur, qui munera Oraculo oblatum veniebant: Quos Eurybatus Theassalus cum Amphictyonibus aggressus vicit, Crissaque [orig: Crissâque] urbe eversa [orig: eversâ], et Oraculum in pristinam restituit dignitatem, et ludos instauravit, pecuniarum praemio [orig: praemiô] constituto [orig: constitutô]. Qui in iis vicere [orig: vicêre], Pythionicae dicti. Coeterum, ad Pythica certamina omnes Athletae, praeter Poetas, descendere [orig: descendêre] nudi: primaque corona ex esculo fuisse videtur nonnullis, ex Ovidio, cit. loc. v. 448.

His Iuvenum quicumque manu, pedibusve, rotave [orig: rotâve]
Vicerat, esculeae capiebat frondis honroem.
Nondum laurus erat ------

Postmodum ex lauro; et quidem Tempica, Aelian. Var. Hist. l. 3. c. 1. additis pomis ex Apollinis templo desumptis, Lucian. tandem ex auro, Pindar. Pyhic. Od. 2. Praefectura vero horum ludorum tanti fuit habita, ut de Hippodromo, tamquam rem ingentis praerogativae obtinuisset, adnotatum sit, quod bis iis praesederit. Philostratus in eo. Vide Commentar. in Pindari Pythia, Car. Paschalium, Coronar. l. 6. c. 25. P. Fabrum, in Agonistic. Casp. Barthium, ad Papinium Theb. l. 6. v. 9. Alios: inprimis Ioh. Marshamum Equ. Anglum, Canone Chron. Sec. XVIII. tit. Pythia: nec non infra, voce Python.

PYTHIAS [1] Pythagoraeus, Damonis amicus, qui tamen Plutarcho et Iamblicho *finqi/as2 appellatur. Apud Cicer. quoque, l. 3. de Offic. c. 10. et apud Valer. Max. l. 4. c. 7. ex ext. 1. Phynthian, vel Pynthian in antiquis codicibus scribi Petrus Daniel, et Turnebus, Adversar. l. 20. c. 13. observarunt [orig: observârunt]. Vide Latinum Pacatum, in Panegyrico Theodosii, c. 17. Nic. Lloydius.

PYTHIAS [2] nomen ancillae Octaviae, Claudii filiae, ex qua cum tormentis exsculpere vellet confessionem adulterii herilis cum Eucero Tigellinus, castiora esse muliebria Octaviae respondit, quam os tigellini.

PYTHIAS [3] Aelian. l. 3. c. 1. via erat Machedoniae, a Thessalonica ad Tempe Thessalica deducens.

PYTHICUS fluvius Lydiae, in Sinum Eleatum ad Myrinam urbem Aeolidis fluens. Apud Urbem hodie de nomine Urbis dicitur. Agath.

PYTHION [1] Atheniensis cum aliis ducibus et 420. militibus oppressus, dum Heraclidem, Demetrii praefectum, interimere et Athenis praesidium eicere coniurarunt [orig: coniurârunt], Polyaen. l. 5. c. 17.

PYTHION [2] Ptolem. Pythaeum, oppid. fuit Macedoniae mediterraneae, in finibus Pelasgiotarum, inter Dolicham ad Occasum, et Gonnum ad ortum. Liv. l. 42. c. 53. l. 44. c. 32. 35. Plutarch.

PYTHIS [1] pictor egregius, qui de picturae praestantia certavit cum Timagora Chalcidensi.

PYTHIUM intimus olim locus Gortynae in Creta, Apollini sacer; vel iuxta Astacenum sinum, unde Procula Pythiana, Steph.

PYTHIUS [1] Apollo sic dictus a Pythone serpente, quem sagittis suis adhuc puer interemisse dicitur: aut certe a)po\ tou= punqa/nesqai, h. e. a consulendi usu. Alii tamen sic dictum volunt a)po\ tou= po/qesqai, hoc est, a putrescendo, eo quod sine vi caloris numquam fiat putrefactio.

PYTHO urbs Phocidis. Homer. Il. b. v. 496. quam e)piqetikw=s2 petrh/essan vocat. Unde monendi sumus, errasse [orig: errâsse] Gerbelium, imo Rhodiginum Caelium, l. 16. c. 19. qui epitheton pro nomine proprio urbis accipiunt. Hinc Pythia festa. Apud Menandr. Pythia et Delia eadem tibi, seu haec tihi et Delia, proverb. quo [orig: quô] novissimum opus significamus. Polycrati enim Samiorum Tyranno, quaerenti an ludos constitutos Pythios an Delios appellaret, Oraculum sic respondisse dicitur; quasi diceret, hoc esse postremum ei patrandum, cum mors illi paulo post acciderit. Et quia Pythos saepius cerneretur edito [orig: editô] sita loco [orig: locô], hinc Proverb. Iterum atque iterum via versus Python, in molestos in percunctando, Diogen. Nic. Lloydius.

PYTHOCHARIS Tibicen, luporum impetum vehementi et concitato [orig: concitatô] tibiae sono [orig: sonô] inhibuit, apud Aelian. Histor. Animalium, l. 11.

PYTHOCLES [1] nomen sibi aliquod paravit libris Italicorum, e quibus tertium memorat Plutarchus Par. Min. c. 14. quartum vero adyocat Clemens. l. 1. Strom. ubi Samius appellatur. Ac similiter vocatur Plutarchro in Paral. c. 41. ubi tertius eius liber de R. R. citatur. Sed et idem Clemens in Protrept. tertium eius librum

celebrat peri\ o(monoi/as2, sive de concordia, Voss. l. 3. de Hist. Graec. p. 410.

PYTHOCLES [2] Atheniensis, unus ex amicis Phocionis eius factionis, quae Optimatum causam agebbat et cum Cassandro sentiebat; ideo cicutam bibere a populo coactus est.

PYTHODORIS Polemonis, Regis Ponti, uxor, prudentia [orig: prudentiâ] aliisque virtutibus mire ornata, quae mrotuo [orig: mrotuô] marito [orig: maritô] rebus regni praefuerat.

PYTHODORUS [1] Archon Athenis, Olympiadis centesimae nonae anno [orig: annô] secundo [orig: secundô]. Iterum Olympiadis centesimae undecimae anno [orig: annô] primo [orig: primô]. Forsan is ille est, qui cum Sophocle Lacheti successit in provincia Sicula. Vide Thucyd. l. 3. et 4.

PYTHOM seu PITHOM vox Hebr. [gap: Hebrew] , a Graeco Python leviter deflexa, genus ariolorum notat, qui ex axillis vocem emittebant, vel saltem emittere se somniabant. Talmudici in Sanhedrin, c. 7. fol. 65. Baal Ob idem est, qui Pithom seu qui loquitur ex axillis suis. Et ibi Glossa, Mortuum ex terra educit, quem sub axillis et brachiis fuit constituit ut loquatur. R. Selomo, in Deuteron. c. 18. v. 11. explicans, quid sit [gap: Hebrew word(s)] consulens Ob (seu Pythonem) Haec est, inquit, divinatio, quae vocatur pithom, qua [orig: quâ] loquitur quis ex axillis, mortuum ad axillarum locum evocans. De quo ritu qui plura volet, consulat Maimonidem, in Tract. de Idololatria, statim initio [orig: initiô], 6. laudatum Bocharto, hieroz. parte poster. l. 3. c. 5. p. 383. Vide quoque hic infra.

PYTHON [1] Ephoro apud Strabonem, l. 9. homo fuit atrox, xaleto\s2 a)nh\r, *pu/qwn tou)/noma, e)pi/klhsin de\ *dra/kwn, Python nomine, Draco cognomento [orig: cognomentô], ab Apolline sagittis interemptus, postquam caedibus et latrociniis diu fuisset Parnassus infestus. Unde occasio fabulae, de dracone huius nominis in Parnasso ab Apolline perempto. Idem pro Pythone Delphines nominatur, a Suida in *puqw/, post Apollonium, Argonautic. l. 3. v. 708. Unde Bocharto videtur is fuisse praedo insignis in Phocide, cuius verum nomen erat Delphynes; Python, cognomen inditum a Phoenicibus in vicina tum Baeotia degentibus, ob tumultus concitatos et latrocinia commissa. Nimirum apud Arabes phathana est, concitare tumultus: phithna, seditio, caedes: phatthan, seditionsus, latro, grassator: illis enim Phe est loco [orig: locô] Pe, qua litera [orig: literâ] carent. Sed idem ex grassatore draco factus est, a Fahularum architectis; quia Syris pethen vel pithun, draconem sonat. itaque etiam Python dictus est: unde Pythii ludi et Delphorum urbs Pytho, atque ipse Apollo Python vocatus. Macrob. l. 1. c. 17. Hoc nomen ( *pu/qwn ) ex nece draconis inditum Deo Graeci fabulantur. Hinc Actor. c. 16. v. 16. pneu=ma *pu/qwnos2, Spiritus Pythonis, i. e Apollinis, quo [orig: quô] Daemone mulier illa e)ggastri/muqos2, ventriloqua plena esse credebatur. Unde ipsos ventriloquos *eu)ruxle/as2 pa/lai, nuni\ *pu/qwnas2, olim Eurycles, nunc Pythones appellant, ait Plutarchus de defectu Oracul. Quo [orig: Quô] sensu pro Pythone, Hebraeos [gap: Hebrew word(s)] Pithom scribere diximus supra. Vide Bochartum, d. l. et infra de Ventriloquis.

PYTHON [2] ex Epigonis Alexandri M. Satrapes Mediae, quem cum Antigonus audisset, res novas moliri et defectionem meditari, simulabat se fidem nuntiantibus non habere. Ego vero, inquiens, nequaquam crediderim hoc agere Pythonem, cui ego quinque milia Macedonum armatorum et Thracum, nec non mille praefectura custodes paravi mittendos. His auditis Python credit humanitati et festinat ad accipiendum auxilium. antigonus vero cum in medium Macedonum introductum comprehendi morte puniri iussit. Polyaen. l. 4. c. 6. §. 14.

PYTHON [4] orator Byzantius eloquentissimus apud Philippum Macedoniae regem; cuius meminerunt Aeschines ac Demosthenes, Diodor. l. 16.

PYTHON [5] serpens mirae magnitudinis, ex putredine terrae post diluvium Deucalionis natus. Hic a Iunone Latonae ex Iove gravidae dicitur fuissee immissus, nullamque ei pariendi quietem concessisse, donec illa ad asterium sororem suam pervenisset. non multo ante in insulam commuratam: a qua [orig: quâ] suscepta Dianam et Apollinem peperit: quarum illa vix dum nata, protinus matri obstetricis officium praestitit, fratremque nascentem excepit: qui postea memor iniuriae, qua [orig: quâ] Python matrem suam affecerat, sagittis suis eum confixit. Cuius rei memoria, ne ullo [orig: ullô] temporis lapsu obliteraretur, sacra certamina instituit, quae a nomine serpentis Pythia appellavit. Ovid. Met. l. 1. v. 441.

Hanc Deus arcitenens, et numquam talibus armis
Ante, nisi in damis, capreisque fugacibus usus,
Mille gravem telis exhausta [orig: exhaustâ] pene pharetra [orig: pharetrâ].
perdidit, effuso [orig: effusô] per vulnera nigra veneno [orig: venenô].
Neve operis famam posset delere vetustas,
Instituit sacros celebri certamine ludos
Pythia, perdomiti serpentis nomine dictos.

Proxima vipereo [orig: vipereô] celebravit libera nexu
Phocis, Apollineae bellum puerile pharetrae.

Nomen arcessere videtur, ab Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] Pethen, quae cognationem habet cum verbo [gap: Hebrew word(s)] patha, i. e. persuasit, illexit, decepit. Cum autem Sol radiis suis nubem caliginosam dissipat ac dimovet, Apollo sagittis Pythonem interimere dicitur. Vide Macrob. Saturnal. l. 1. c. 17. Pytho etiam dicitur oraculum Apollinis, vel certe locus, ubi oraculum edebatur. Tibullus, l. 2. Eleg. 3. v. 31.

Ubi per barbaram lampada intelligit a Brenno illatas faces Delphis. Unde illud:

Torrida sacrilegum testantur lumina Brennum,
Dum petit intonsi Pythia regna Dei.

*pneu=ma *pu/qwnos2 appellat Beat. Lucas in Actis, c. 16. v. 16. Plutarchus etiam, l. de defectu oraculorum, significat omnes homines, qui spiritu fatidico [orig: fatidicô] correpti essent, Pythones appellari. De Pythone plura vide apud D. Dickinsonum, Delph. Phoenicissant. c. 1. 7. 8. Nic. Lloydius: adde et supra dicta:

PYTHON [6] vel PYTHONOSCOME locus Asiae, ubi primo [orig: primô] adventus sui tempore conveniunt ciconiae, et eam quae ultinis advenit, laniant universae. Plin. l. 10. c. 23. et Solinus, c. 43.

PYTHONICE meretrix Atheniensis clarissima, ab Harpalo excita, ac dum in vivis fuit, regalibus donis culta; postquam excessit vita [orig: vitâ]; magnifico [orig: magnificô] sepulchro [orig: sepulchrô] in Attica decorata. Vide Diodor. l. 17. f. 620.

PYTHONOS Come in Asia locus est campis patentibus, ubi primo [orig: primô] adventus sui tempore ciconiae advolant, et eam, quae ultima venerit, lancinant. Quomodo apud Gallos Caesar, qui novissimus in consilium venisset, omni cruciatuum genere affectum, in conspectu multitudinis necari solitum, refert, l. 5. Bell. Gall. c. 54. Vide et Python.

PYTHOPOLIS civitas Asiae in Mysia. alia in Caria, Nysa dein dicta. Vide Stephan. Urbs dicta a Pythe seu Pytheo ditissimo illo. De quo et Pythopolide plurima Polyaenus et Plutarchus: nam uxor cum animadverteret, Pythem maritum, neglecta [orig: neglectâ] agricultura [orig: agriculturâ], populum auritodinis attinere, esurienti apposuit aureos pisces, obsonia ceteraque edulia ex auro, hacque prudentia [orig: prudentiâ] pervicit, ut Pythes cives ad agriculturam dimitteret. Vide Polyaen. l. 8. c. 42. f. 618. Vide et Pytheus.

male pitysma nonnullis legitur et a pitu/zein Graeco verbo deducitur; cum pitu/zein Graecum non sit, nec uspiam apud Auctores legatur, sed puti/zein et pu/tisma: atque adeo omnes libri in illo Iuvenalis versu recte pytismate legunt. Vitruvii etiam loco [orig: locô], l. 6. c. 4. qui Iuvenalem unus unice explicat, potismatis habent scripti libri, pro putismatis, h. e puti/smasin. *puti/zein igitur est eiaculari vel eicere, a ptu/w, spuo, ut Etymologicum Magnum habet. Loquitur enim Poeta de Delphica ex Lacedaemonio lapide, in qua prostabant omne genus pocula, ac ubi pitissabant, abacum cum pavimento effusionibus reiectionibusque lubricantes. Hinc oi)=non puti/zein et e)kputi/zein, vinum ore reicere. Alexis,

*to\ tri/ton h( gh= e)pine, ta/d' a)/nqea fulloboleu=nta
*tw)ndro\s2 a)po\ stoma/twn pa/nt' e)ge/nonto xamai/.

Quem morem hodieque observare est, apud eos qui vinum probant, illud enim expressis labris exspuere solent, quod voce puti/zein proprie indigitari, docet Eugraphius, apud salmas. ad Ael. Spartian. in Pescennio Nigro, c. 6.

PYTNA collis montis Idae in Creta, apud Hierapytnam, quae hinc dicta est, Strab. l. 10.

PYXIRATES Euphrates fluv. versus scaturigines suas sic dictus est, Plin. l. 5. c. 24.

PYXIS [2] in instrumento Ornatricum et Cosmetarum, e qua supercilia deprompta habes apud Petronium loco supra cit. voce Ornatrices. Vide quoque infra voce tonsor, ubi de barba Neronis in aurea pyxide condita et Iovi Capitolino consecrata. In Ecclesia Romana, dicitur vas, in quo reponuntur hostiae, ut aiunt, consecratae ad viaticum: *puci/on; Pachymeri l. 7. c. 15. et 28. Meminit eius Leo IV. de Cura Pastorali, Super altare nihil ponatur, nisi capsae cum reliquiis Sanctorum ------ aut pyxis cum corpore Domini, ad Viaticum pro infirmis. quippe suspensa imminebat altari. Gervasius Dorobern. in Descript. Eccl. Cantuar. Suscepit a Monacho quodam pyxidem cum Eucharistia, quae desuper maius Altare pendere solebat, qua de re pluribus agit Car. du Fresne, in Descript. Aedis Sophianae, num 63. Plenius sic describitur, in Paenitentialis MS. Thuanaeo, Omnis presbyter habeat pyxidem, aut vas tanto [orig: tantô] Sacramento [orig: Sacramentô] dignum, ubi Corpus Dominicum diligenter vecondatur ad Viaticum recedentibus a saeculo: quae sacra oblatio intincta debet esse in sanguine Christi, ut veraciter possit Presbyter dicere infirmo, Corpus et sanguis Domini nostri Iesu Christi proficiat tibi ad slautem animae ac corporis. Consecrandum esse vas hoc sacra [orig: sacrâ] unctione, uti Calicem, volunt nonnulli: communior vero sententia est, simplicem sufficere benedictionem; quin imo non necessarium esse, ut deauretur instar Calicis. Habetur interim ex argento, auro, stanno, (quo [orig: quô] casu frustulum telae cum amylo accommodatum, uti fit in corporalibus, imponendum esse, docet Suarezius ) ebore inprimis. Pyxides enim, in quibus S. Eucharistia ad infirmos defertur, eburneae esse iubentur, propter casum: in Statutis Synodal. Odonis Episc. Paris. c. 5. num 5. et c. ult. num. 35. apud praefatum Car. du Fresne in Glossar. Formam pomi plerumque habet, unde puco/mhlon Graecis dicitur, qui alias *)artofo/rion vocant etc. Dominic. Macer in Hierolex. qui aliquando pro incensi navicula vocem usurpari, addit ex Ord. Rom. Vide

et Cl. Suicerum voce *puci/on. Sed et Pyxides reliquiariae occurrunt, apud Leonem Ostiens. l. 3. c. 30.

PYXIS [3] in tesserarum ludo, dicebatur turricula illa, qua [orig: quâ] tesserae in tabulam fundebantur, de qua diximus supra in voce Pyrgus. Scholiastes Iuvenalis, Fritillus pyxis cornea, quae fimo\s2 dicitur Graece. Pyxides enim dicebantur, cuiuscumque materiae essent: Veteribus vero ex buxo fiebat, unde nomen. Ausonius in Professoribu. Epigr. 1. v. 27. de pyrgo,

PYXIS [4] Nautica magnetis virtute ad Polum sese convertens, navigantibus utilissima, Iohannis Goiae Amalphensis inventum est. Unde Anton. Panormitanus,

Idque circa A. C. 1300. Flavium Giram alii, Alexander Sardus l. 2. de rer. Inventor. c. 8. eum Flavium Campanum vocant, sed prius nomen tantae rei inventori communiter tribuitur, Voss. de Scientiis Mathem. c. 4. Nisi dicamus Goiam hunc non tam invenisse, quam in communem usum, verticitatem Magnetis, produxisse. Guiotes enim de Provines, Poeta Gallus, qui vixit ac scripsit circa A. C. 1180. postquam de Polo Arctico locutus esset, Pyxidis iam huius mentionem facit, Marinette eam nautis nomine Gallicano [orig: Gallicanô] vocari innuens: cum ait,

Stella illa se non commovet,
Ars est mentiri nescia,
Virtute talis Marinettae,
Lapidis tetri et nigricantis,
Quo [orig: Quô] ferrum sponte supplicat.

Imo apud Arabes quoque legas, anno 670. Hegirae, nautas Mecha [orig: Mechâ] per mare rubrum in Herdi, ita Indiam vocant, proficiscentes, magnetico [orig: magneticô] quodam [orig: quôdam] instrumento [orig: instrumentô], quod Canopum semper ostendebat, se direxisse: Quis tamen auctor fuerit, aut unde inventionem hauserint, alte siletur. Quid quod [orig: quôd] verba Curtii, l. 4. c. 7. de forma Iovis Hammonis, Umbilico maxime similis est habitus, smaragdo [orig: smaragdô] et gemmis coagmentatus, de pyxide nautica interpretatur Herwart. Nullo [orig: Nullô] negotio [orig: negotiô], aiens, ostendam, oraculum Iovis Ammonis nihil aliud fuisse, quam chartam, quam vocant marinam, pyxidi nauticae seu magneticae rite iunctam. Q. Curtius inquit, Umbilico maxime similis est (ergo chartam marinam et pyxidem anuticam repraesentavit ) habitus smaragdo [orig: smaragdô] et gemmis coagmentatus. Quippe lineae ille, earumque extremitates, circumferentiam circuli contingentes, quae vel cardines quaturo mundi, velreliquos octo thombos principales, vel denique residuos ventos intermedios designabant, aliis gemmis et coloribus, ut fit, fuerant insignitae Hunc, cum responsum petitur, navigio [orig: navigiô] aurato [orig: auratô] gestant Sacerdotes, cum multis argenteis pateris ex utroque navigii latere pendentibus. Cum itaque Iuppiter iste Hammon, ut responsum det, navigio [orig: navigiô] fuerit gestandus, quis iam amplius dubitabit ad rem nauticam pertinere? l. de Magnete. etc. Quadruplicem autem Nauticae Pyxidis compositionem refert Athanasius Kircherus: Pro mari Mediterraneo, ubi multa declinatio: pro mari Balthico: pro Russia et pro Hispania ac Anglia: Petrique Nonii et Medinae compositionem ingentium errorum arguit. Vide eum de Arte Magnet. Auctorem Sinae et Europae, c. 43. ut et in voce Magnes, it. supra ubi de Nautica arte.

PYXODORUS ob marmoris inventum, apud Ephesios in veneratione fuit, Vitruv. l. 10. c. 7. Vide Voss. de Idolol. l. 1. c. 21.

PYXURATES nomen Euphratis, a fontibus suis; qui, ubi Taurum irrumpit, Ommas; tandem, perruptis Tauri montis angustiis, Euphrates dicitur. Vide Salmas. ad Solin. p. 627.

PYXUS untis, urbs Siciliae a Miantho condita. Gentile Pyxuntius, Stephanus.

Q [1] Muta haec consonans, non necessaria est, cum C. eius locum supplere posse videatur: forte ab Hebraeis mutuata; qui Koph suum vocali iungere solent, vocali alia [orig: aliâ] sequente, proin nec absque U. pronuntiari potest. A Latinis saepe mutatur in C. Hinc Sequor, Secutus, etc. Tranfiit ad Latinis a Gallos, italos, Hispanos, Anglos, Germanos, Hungaros et Dalmatas, qui tamen posteriores illa [orig: illâ] rarius, et non nisi in Latinis vocibus, utuntur. Vide Auson de Litter. Menosyllab. Vossium in Aristarcho, l. 1. c. 18. 19. Methodum Latin. etc.

Q [2] I. notis antiqq. Quartus, item Quintus vel Quintius. Q. B. F. quare bonum factum. Q. B. M. V. quae bene mecum vixit. Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C. Quid de ea re fieri placeret, de ea re ita censuerunt; notae, quibus Veteres in Senatusconsultis perscribendis utebantur. Q. E. R E. T. P. I. R. D. T. Q. D. D. D. P. F. Quanti ea res erit, tantae pecuniae iudicium recuperatorium dabo; testibusque duntaxat decem denuntiandi potestatem faciam: formula, ex Praetoris Magistratusve, qui in provinciis iuri dicundo praeerat, edicto; cuius in L. Fannia de Coloniis deduc. in lib. Varronis Auctor. exemplum exstat. Q. F. Quinti filius. Q. L. Quinti libertus. Q. N. A. N. N. quando neque ais neque negas. Q. S. S. S. quae suprascripta sunt. QAM. quemadmodum. QM. quomodo. QU. Quartus. QUAES. Quaestor. QUIR. Quirites etc. denotat.

QA in nummis Constantini Iun. pro AQ. nota Aquileiae est. Car. du Fresne de infer. aevi Numismatibus.

QUACERNI Plin. l. 3. c. 3. Querquerni, Antonin. Querquennae, populi Hispaniae Tarraconens. quorum oppid. Forum quacernorum Ptolem. Aquae Querquennae Antonin. a Bracara 63. mill. pass. Asturicam versus, apud Tydem; hodie non exstat.

QUACKERI in Anglia et Belgio fanaticorum genus, hoc saeculo [orig: saeculô] exortum. Gallis Trembleurs a tremulo corporis inter precandum motu.

QUADI Germaniae populi bellicosissimi. Tacit. in German. c. 42. Iuxta Hermunduros Narisei, ac deinde Marcomanni, et Quadi agunt. Eaque Germaniae velut frons est, quatenus Danubio praetexitur. Ergo Quadi in Danubii ripa [orig: ripâ]: scil. infra Marcomannos. Ptol. *u(po\ to\n e(rku/nion drumo\n *koua/doi, u(f' ou(\s2 ta\ sidurwroxei=a, kai\ h( *lou=na u(/lh, u(f' h(\n me/ga e)/qnos2, oi( *bai=moi, me/xri tou= *danoubi/ou. Baemos vero eosdem esse, quos Marcomannos, maleque heic ultra Boiohaemum, notat clarissimus Cluverius. Id tamen haud falsum, quod sub Hercynia silva, i. e. sub Boiohaemo ponuntur quadi. Ferri autem istae secturae fuerunt in eo montium iugo, quod a Moraviae oppido Ostia, et fluvio Morawa ad Vistulae fontem procurrit. Strabo, l. 7. ex emendatione Cluverii: *)en tau/th| d' e)sti\ kai\ o( *(erko/nios2 drumo\s2, kai\ ta\ tou= *souh/bwn e)/qnh, ta\ me\n oi)kou=nta ento\s2 tou= dru/mou. (en w(=| e)sti\ kai\ to\ *boi/+amon, to\ tou= *marobou/dou basi/leion, ei)so\n\ e(kei=nos2 to/pcn a)/llous2 te metane/sthse plei/ous2, kai\ dh\ tou\s2 o(moeqnei=s2 e(autw=| *markoma/nnous2: e)pe/sth ga/r toi=s2 pra/gmasin ou(=tos2 e)c i)diw/tou, meta\ th\n e)k *(rw/mhs2 e)pa/nodon: ne/os2 ga\r h)=n enqa/de: kai\ eu)ergetei=to u(po\ tou= *sebastou=: e)panelqw\n de\ e)duna/steuse, kai\ katekth/sato, pro\s2 oi(=s2 ei)=pon, *lougi/ous2, to\ me/ga e)/qnos2, kai\ *lemobi/ous2, kai\ *gou/tonas2, kai\ *bourgoundi/wnas2 kai\ *sibinou\s2, kai\ tou= *souh/bwn au)tw=n to\ me/ga e)/qnos2 *se/mnwnas2) plh\n ta/ge tou= *souh/bwn, w(s2 e)/fhn, e)/qnh, ta\ me\n e)/ntos2 ei)kei=, ta\ d' e)kto\s2 tou= diumou=, kaqa/pou ta\| tou= *koua/dwn, o(/mora toi=s2 *ge/tais2. A Dione, l. 17. ubique Quadi Marcomannis, ac Iazygibus coniunguntur. Ac sane societatem ipsis armorum contra Romanos semper fuisse etiam posterioribus saeculis, vel ex uno Marcellino satis patet, l. 17. c. 11. Augusto, inter haec quiescenti, per hiemem apud Sirmium, indicabant nuntii graves et crebri, permixtos Sarmatas et Quados, vicinitate et similitudine morum, armaturaeque concordes, Pannonias, Maesiarumque alteram cuneis incursare dispersis. Vide quae sequuntur. Unde liquebit, Quadorum gentem ad fluv. Granuam usque tunc temporis pertinuisse. Quod etiam attestatur M. Antoninus Imperator sub quo, Danubio [orig: Danubiô] traiecto [orig: traiectô], in Imperium irruperunt, in vita sua, l. 1. his verbis: *ta\ e)n *koua/dois2, pro\s2 tw=| *granou/a. Adversus hos Quados Marcomannis iunctos, non sine prospero successu bella gessisse A. C. 174. Imperatorem praedictum. auctores sunt Dio Cassius, et Iul. Capitolinus. Sed et Lucianus in Pseudomanti, cuius haec sunt verba: *(/ote *qeo\s2 *ma/rkos2 h)/dh toi=s2 *markoma/nois2 kai\ *koua/dois2 suneple/keto. Eam expeditionem celebriorem reddiderunt Christianae legionis Melitinae suppliciis impetrati caelitus imbres, cum exercitus siti fere confectus iam esset. Meminere [orig: Meminêre] Tertullian. ad Scapulam, et in Apolog. c. 5 et ex eodem atque Apollinario Euseb. Hist. Eceles. l. 5. c. 5. et Chron. l. 1. et 2. Nicephorus Callistus, l. 4. c. 12. Zonaras, Annal. Tom. 5. Xiphilinus in Marco. Orosius, histor. l. 7. c. 15. Otho Frisingensis, Chron. l. 3. c. 25. Ioh. Aventinus, Boior. Annal. l. 2. aliique. Quamquam istud Cassius, loc. cit. Arnuphis Aegyptii, vel Iuliani, ut apud Suidam alius nescio quis, Magicis procurationibus, Marci ipsius precibus Capitolinus, moribus pietatique Claudianus, Christiano nomini iniquiores, adscribant, Gatakerus. in M. Antonin. Nic. Lloyd. Fuerunt hi populi Phil. Cluverio, ubi nunc maior pars Moraviae, versus Occasum. Sansoni incoluisse videntur totam Moraviam; erantque inter Lugios, Burios et Teracatrios ad ortum, et Marcomannos ad Occasum, a quibus Hercynia [orig: Hercyniâ] sylva [orig: sylvâ] separabantur. Quadorum terram a Lecho, A. C. 565. occupatam, Silesiam et maiorem Poloniam interpretatur Cromer. l. 1. Hist. Pol. Vide de Marcomannorum et Quadorum in Valeriam (quae hodie Croatia) deque Slesiorum in quados, migratione, B. Rhenannum, l. 1. cum Notis Cl. Ottonis I Cti p. 151. 182. et 209.

QUADRA in veteri Glossario tessera exponitur: ubi tamen male de tesseris frumentariis, a nonnullis accipitur, ut quae longiores, quam lationres erant. *ku/bon itaque denotat, seu tesseram aleatoriam, de qua suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Apud Scriptores Ecclesiae Romanae maxime de quadra panis, apud Monachos, sumitur. Ioann. Laudensis, in Vita peiri Damiani, num. 24. Sola panis qudra cum crudis oleribus cenanti apponitur. Hinc per quadras panes partiri, apud Gregorium M. l. 1. dial. c. 11. Vide quae hanc in rem congessit Haeftenus, Disquisit. Monastic. tract. 3. disquis. 4. et quae dicemus infra. Sed et panes in quadras, quadrae in bucceas secabantur antiquitus, Casaubonus ad August. Suetonii, c. 76. cuiusmodi bucceas dh/gmata Graecis esse dictas, videbimus infra voce Tridacna. Sic quadra placentae occurrit, apud Martialem, l. 3. Epigr. 77.

Namque et placentae apud Romanos in similia frusta secabantur, quorum unumquodque quadra vocabatur; uti etiam videre est ex eiusdem l. 9. Epigr. 92. v. ult. At Quadra vestis, Vide infra Quadrata Vestis; uti de. Quadris in notis seu scutulis vestium, Quadraturae vitreae.

QUADRAGENA apud Vulgatum Interpretem 2. Corinth. c. 11. v. 24. A Iudaeis quinquies quadragenas una minus accepi: poena verberum set, quae tot numero [orig: numerô] infligi lex iussit, Deuteron. c. 25. v. 3. Pro mensura peccati erit et plagarum modus: ita duntaxat, ut quadragenarium numerum non excedant, ne forte laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus. Ne itaque in verberum numero excederetur, unam semper minus infligebant, ut videre est latius infra, ubi de Verberum poena. Idem antiquitus obtinuisse in quibusdam Ecclesiis Christianis, discimus ex Cap. nullus Clericus 11. quaest. 1. Quod si quis Clericus hoc adimplere distulerit, si minor fuerit, uno minus de 40. ictibus accipiat: si vero honoratior, 30. dierum conclusione mulctetur. Vide supra in voce Carena, it. quarentena. Sed et in Hispania, pro qualitate delicti, reos sponte, tricenis, seu pluribus paucioribusque fustium ictibus subicere se consuevisse, legitur in 5. Decretali tit. 39. cap. 36. ubi id Clericis prohibitum, vide Dominic. Macrum in Hierolex.

QUADRAGESIMA Graecis *tessarakosth\, vectigalis species fuit, apud Romanos quod non de rebus venalibus, sed litibus, summisque controversis, pendi solebat, apud Sueton. in Calig. c. 40. Item telonii nomen seu portorii Publicanis pendi soliti, quod cum aliis exactionum gen eribus sustulit Nero, teste Tacito [orig: Tacitô], Annal. l. 13. c. 51. cumque Neronis decretis rescissis, iterum exigi coepisset, rursus abolitum est a Galba, ut ex nummo eius liquet, vide Theodor. Marcilium ad Vespas. Suetonii, c. 1. ubi de Sabino, Vespasiani patre, publicum Quadragesimae in Asia egisse, dicit. In Ecclesia Romana sic appellatur Ieiunium 40. dierum ante Pacha, de quo diximus aliquid, ubi de quadragsimali Ieiunio. Et quidem Quadragesimas tres observabant olim Latini, Maiorem scil. de qua modo: alteram ante Natale Domini, quae communiter vocabatur S. Martini, et initum capiens ab Octavis omnium SS. durabat usque ad Natale; tertiam 40. dierum itidem, ante festum B. Ioannis Baptistae. Sed duae hae posteriores, propter hominum fragilitatem. ad unam sunt redactae: et iterum illae divisae in tres hebdomadas Adventus et res ante Nativitatem S. Ioannis, in quibus ieiunatur et abstinetur a nuptiis, vide Durandum, Rational. l. 1. c. 9. num. 8. et supra, voce Adventus, it. Ieiunium. Omnium vero trium institutum inde profluxisse, Viri docti existimant, quod eae paenitentibus olim uno [orig: unô] anno [orig: annô] iviunandae indici solerent, ex Burchardo, l. 19. c. 5. ubi, varios dandae paenitentibus satisfactionis modos enumerans, Per singulos, inquit, annos quaturo, qui remanent (ex septenni paenitentia) tres quadragesimas per legitimas ferias debes ieiunare, primam ante Pascha cum coeteris Christianis: alteram ante Nativitatem S. Ioannis Baptistae, et si quid remanet post adimpleas; tertiam ante Nativitatem Domini, a vino, a medone, mellita cervisia, a carne, sagimine et a caseo et a pinguibus piscibus. Unde Quadragesimarum paenitentia, in Concilio Triburiens. A. C. 895. can. 58. Vide supra Careno, it. Paenitentiales Psalmi et Paenitentiarius. In Ecclesia Graeca quadragesimae quaturo observatae sunt, prima Maior, ante pascha: secunda Apostolorum: tertia Assumptionis Deiparae: quarta nativitatis Domini. Quarum primam a feria 2. Sexagesimae incipiunt: secundam a 1. die post Dominicam Pentecostes; tertiam a Kal. Aug. ultimam a quadragesimo ante Nativitatem die: in quibus quadragesimis Ieiunia ab iis exiguntur hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]. In Maiori Quadragesima, a feria 2. Sexagesimae, usque ad Dominicam Quinquagesimae, a carnibus abstinent: ovis tamen et lacticiniis vescuntur, vinumque bibunt. A secunda feria quinquagesimae usque ad Pascha, abstinent non solum a carnibus et lacticiniis, sed etiam a piscibus, quod sanguinem et carnem habeant; ovis tamen piscium, squillis, limacibus, cancris, vescuntur, vinumque bibunt, unica [orig: unicâ] in die refectione contenti. In ieiunio Assumptionis, bis quidem in die comedunt, non tamen pisces, praeterquam in festo Transfigurationis. Ieiunium Nativitatis, eo [orig: eô] modo [orig: modô] quo [orig: quô] Apostolorum, obeunt sed in vigilia nativitatis, ut in Maiore quadragesima, ieiunant. Vide Scaligerum, de Emendat. Temp. l. 7. Christoph. Angelum, de Hodierno statu Graecorum, c. 4. 5. 6. et 7. Ioann. Bapt. Cotelerium, Not. ad l. 5. Constitut. Apostol. aliosque Auctores laudatos Car. du fresne in Glossario, ut et Sponium Itinerar. Graeciae, ubi admodum exacte ieiunare Graecos inter alia observat. His vero quatuor Graecorum Quadragesimis quintam addiderunt Iacobitae, sive Suriani, Quadragesimam videl. Nineves, vel Ionae, quae trium dierum est et ab illis celebratur in hebdomada ante Septuagesirnam, feria [orig: feriâ] 2. 3. et quarta [orig: quartâ], in memoriam paenitentiae Ninevitarum. Totidem Quadragesimas Chaldaei seu Nestoriani observant: Maronitae sex olim obiere [orig: obiêre]: Armeni 8. ieiunia celebrant, quae omnia vocant Quadragesimas, quod in ipsis quadragesimalibus vescatur cibis. De Quadragesimis Moscorum, Ruthenorum, Aethiopum, agit Filesacus de Quadragesima, c. 10. et 10. laudatus Carolo du Fresne loc. cit. ubi etiam meminit hic Auctor Quadragesimae Ascensionis seu *)anaba/sews2, ex Liberator Diacono, c. 10. et Quadragesimae S. Theodori, ex Humberto Silvae candidae contra Nicetam Pectoratum, Vide quoque Macros Fratres in vocibus, Ieiunium et Quadragesima, ubi de Latinorum ritibus paulo fusius: inprimis Cl. Suicerum voce *nhstei/a. Addit de Normannis Italicis du Fresne, per Quadragesimales illos dies a pugna seu praeliis abstinere consuevisse, ex Gregorio VII. l. 9. Epist. 4. Sed et Quadragesimae nomine, in eadem Ecclesia Romana venti Dominica prima quadragesimalis, quod ab illa die usque ad Feriam quintam in Cena Domini numerentur 40. dies, Macri

ubi supra. In Foris Bigorrensibus art. 6. apud eundem car. du Fresne, spatium sic quoque appellatur 40. dierum, intra quod vassallus, qui contra dominum deliquerat, damnum resarcire tenebatur, quo [orig: quô] elapso [orig: elapsô], si non satisfecisset, poterat Dominus feudum ipsius sibi asserere, vide eum etiam, Not. ad Alexiadem Annaeam, p. 398. et 399. nec non infra Tessaracoste. De Quadragesima vero Redituum Ecclesiasticorum indicta, in Terrae Sanctae subsidium, ab Innocentio III. exstat epistola, hanc in rem conscripta, in kGestis eius. Sed et in Ecclesia Orientali olim. solebant quadragesime [orig: quadragesimê] a partu die infantes suos in Templum deferre, initium illorum in Ecclesias introducendorum sic facientes, quod e)kklhopa/zein Graecis dictum, uti videre est in Glossario Meursii etc. De quo more sic Euchologium, *th=| de\ m/ h(me/ra| pa/lin prosa/getai tw=| naw=| (to\ paidi/on' e)pi\ tw=| e)kklhsiasqh=nai, ei)/toun a)rxh\n labei=n tou= ei)sa/gesqai ei)s2 th\n e)kklhsi/an: prosa/getai para\ th=s2 mhtro\s2, kai\ tou= me/llontos2 a)nade/xesqai tou=to kata\ to\ ba/ptisma. Die vero quadragesimo [orig: quadragesimô] (infans) rursus defertur in Templum, ut initium fiat eius in Ecclesiam introducendi. Defertur autem a matre, et ab eo, qui eum ex Baptismo suscepturus est. Additur ibidem, postmodum tum pro matre, tum pro infante preces recitari, ac Sacerdotem, accepto [orig: acceptô] puerulo [orig: puerulô], crucem cum eo, prae foribus Templi, formare consuevisse, hac [orig: hâc] verborum formula [orig: formulâ] usum, *)ekklhsia/zetai o( dou=los2 tou= *qeou= o( dei=na, ei)s2 to\ o)/noma tou= *patro\s2, kai\ tou= *(uiou=, kai\ tou= a(gi/ou *pneu/matos2, nu=n kai\ a)e/s2. In Templum introducitur servus hic Dei, in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, nunc et semper: apud Cl. Suicerum d. l. voce *)ekklhsia/zw. Simile quid de Atheniensibus habes supra. voce Lustratie, it. Puerpera.

QUADRAGESIMALIS ieiunii institutio Telesphoro tribuitur A. C. 140. verum Irenaeus, apud Euseb. l. 5. c. 23. dicit, fuisse consuetudinem ab hominibus simplicibus privata [orig: privatâ] consuetudine introductam, ac addit: Ad unitatem verae fidei, non opus esse similitudine rituum in ieiuniis. Unde et varie illud observabatur, nec consistebat in abstinentia a carne, ut ex Ignatio ad Heronem Episcopum Antiochenum, constat. Mart. Chemnitius in Exam. Concil. Tridentin. de Ieiunio.

QUADRAGINTARIAE nomen feminarum quarundam religosarum, in Charta Philippi I. Regis Francorum apud Carol. du Fresne in Glossario. Beneficium, quod Oblationes tenebant, quas Quadragintarias vecabant, quta non satis convenienter vivebant etc.

QUADRANS [1] quod assem quadraret, i. e. in quadrum vel quatuor partes redigeret, sic dictus, minima area pecunia Romanis fuit. Unde Plut in Cicerone, to\ lepto/taton xalkou= nomi/smatos2 kouadra/nthn, dixisse Romanos scribit: quod cum Savotus neget. scriptulumque et sextulam, et quascumque partes aeris facit Volusius Maecianus, formas fuisse signatae pecuniae existimet, refellitur solide, a Frid. Gronovio, de Pecunia vet. l. 4. c. 12. Certe pro nummis minimis quadrantes ponit Phaedrus, l. 4. fab. 20. v. 8.

Qui dum quadrantes aggeras patrimonio,
Caelum fatigas sordido [orig: sordidô] periurio [orig: periuriô].

Ubi sensus est, talem vel oboli nummique minimi gratia [orig: gratiâ] periurium committere: quae nota est ex characteribus Avari. Sic Herat. Serm. l. 2. Sat. 3. v. 93.

Nam, si pieria [orig: pieriâ] quadrans tibi nullus in umbra [orig: umbrâ]
Ostendatur etc.

Nota eius, ut et trientis, rates erant: quemadmodum nota reliquae pecuniae areae ex altera parte erat Ianus geminus, ex altera rostrum navis, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. c. 20. Hinc Lucilius quadrantes ratiros, i. e. ratis figura [orig: figurâ] notatos et signatos vocat, uti adnotat Hadr. Turnebus, Adversar. l. 20. c. 30. Vide quoque Dalechampium, Not. ad Plin. l. 33. c. 3. Solvebant autem Romae Quadrantem, qui in thermis et balneis publicis lavabantur: unde rem quadrantariam balneum Seneca appellat, Ep. 86. quod tamen de viris solum intelligendum. Iuvenal. Sat. 6. v. 446.

Pueri enim, qui balneas ingrediebantur publicas, ante decimum quartum annum, gratis lavabant: ut idem testatur, Sat. 2. v. 152.

Feminae item, ut idem, Sat. 6. cit. docet, ubi inter ea, quae virorum tantum essent, lavariquadrante ponit. Et Gloss. veteres. Quadrante virorum pretium: feminae vero gratis. Nec obstat locus Cicer. pro Caelio, ubi Clodiam is quadrantariam vocat: Noa enim, quod balneatori mercedem solvisset, sed quod ex amateribus eius perfacetus quidam quadrantes argenteorum loco [orig: locô] in loculos miserat, sic appellatam fuisse, ex Plutarcho constat. Tandem vero Antoninus Pius sine mercede etiam Viris balneuna constituit, ut difcimus ex Iul. Capitolino, c. 7. et Athenaeo, Dipnosoph. l. 3. Centum quadrantes, i. e. 25. asses, sportula erat, quam tenuiores a suis Patronis avaris accipiebant: hanc aridam sportulam, vocat Martialis, l. 10. Epigr. 75. v. 11. Idem. l. 3. Epigr. 7. v. 1. dicens,

divitum notat smikrologi/an et avaram ambitionem, qui levicula [orig: leviculâ] pecunia [orig: pecuniâ] miserorum clientulorum atque anteambulonum officia bene munerari existim abant. Et quidem, Nero cenam rectam, Clientibus exhibitam a potentioribus, redegerat ad

Sportulam, quae calathus fuit, quo primum obsonia dabantur: postea nentum Quadrantes: donec Domitianus, antiquato [orig: antiquatô] illo [orig: illô] Neronis edicto [orig: edictô] revocavit cenas, Suetonius in eo, c. 7. etc. Vide Ferrarium de Re Vesliar. et Mercurialem de Arte Gymn. illum, l. 3. c. 6. hunc, l. 1. c. 10. nec non infra Recta cena. aliter vox Quadrans sumitur, in lege Voconia, quam Q Voconius Saxa Tribun. Pleb. his verbis tulit: Nequi census esset, virginem neve mulierem supra Quadrantem suroum bonorum heredem intitueret, plusque cuiquam legaret, quam ad heredem heredesve perveniret: cuius meminit cicer. Verr. 3. Ibi enim Quadrans tres uncias rotius Assis, i. e. tertiam totius hereditatis partem, denotat, Thom. gowyn. Anthol. Rom. l. 3. sect. 4. c. 15. de Testamentis. Sed et Quadrans, nomen monetae apud Anglos minutioris, de qua Matthaeus Westmon. A. C. 1279. Quia denarius findi in duas paries pro obolis, et in quatisor partes pro quadrantibus, consuevit: ordinatum fuit, ad tollendam occasionem defalcationis monetae, quod rotundi essent denarii, oboli et quadrantes, apud Car. du Fresne Glossar. quem vide etiam Dissertat. de Numism. inferioris aevi, num. 93. ubi de lepto. quadrante et nummo. Porro, Quadrans, to\ tou/tarton, in anno Aegyptiaco. Vide supra. Tandem et mensurae liquidorum species fuit. Martialis, l. 9. Epigr. 95. v. 1.

Addere quid cessas, puer, immortale Falernum?
Quadrantem duplica de seniore cado.

Ubi quadrans tres cyathos continens mensura est: uti docet Vir eruditus ad l. 1. Epigr. 28. Uti enim assem in 12. uncias, sic in totidem cyathos sextarium divisere [orig: divisêre] Romani etc.

QUADRANS [2] Catoptricus instrumentum est, quo [orig: quô], ope aliorum speculorum planorum, quae in modum libri ad invicem commissa sunt et circa communem verticalem axem mobilia, inter duas planas et Horizonti parallelas tabulas et secundum quadrantis lineas concentrata, atque graduata sunt, mir exhihentur. Hoc, quo [orig: quô] magis acuitur angulus, tanto [orig: tantô] pluries obiecta multiplicat; videsque, dum partes ad angulum acutiorem promoves, obiecta et multiplicari et velocissimo [orig: velocissimô] motu mox ad obiectum accedere, mox recedere, usque ad angulum rectum, latera reducendo, donec paulatim eorum species penitus evanescant: unde et obiectiva species in eo varias vultuum transmutationes, membrorumque mutilationes, modo in tholo pendulas, modo in aere volitantes, exhibet: in Musaeo Kircheriano Romae. Vide Georg. de Sepibus in Descript. eius p. 36.

QUADRANTAL amphora dicta est apud Romanos, quae 80. pendebat aquae libras et duodequinquaginta sextarios tenebat. Africanus, w(/ste to\n a)mfore/a ei)=nai cestw=n mh. Rationem nominis Festus exponit, in voce Quadrantal: Sic vocabant Antiqui amphoram, quod vas pedis quadrati octo et quadraginta capiat sextarios. Duas autem urnas continebat amphora; quarum una [orig: unâ] opus fuisse ad implenda bina cornua unius capitis uri, quibus Barbari Septentrionales potare solebant, refert Plin. l. 11. c. 37. ad quem locum vide Salmas. ad Solin. p. 231. Octava pars Quadrantalis erat congius. Idem, p. 592. Cuiusmodi Quadrantalis antiqui, in cubum adaptati, mensuram referunt sex lapideae tabulae e schisto lapide concinnatae, in Musaeo Kircheriano; in quibus mensurarum ac ponderum proportionem priscis usitatam Auctor exhibet. Cum Inscr. hac in una facie,

Quadrantal pondo LXXX.
Fannio.
Seu puros pendas latices, seu dona
Lyaei.

Rhemnius Fannius.
Palaemon.
Pes longo spatio latoque notetur in anglo,
Angulus ut par sit, quem claudit linea triplex,
Quatuor ex quadris medium cingatur inane,
Amphora sit Cubus, quam ne violare liceret,
Sacravere [orig: Sacravêre] Iovi Tarpeio in monte Quirites.

QUADRAPOLAE Vestes seu Quadrapola absolute, apud Anastafium Bibliothecar. in Vitis Pontif. passim, Bulengero sic appellantur, quarum quaturo angeli auro [orig: aurô] texti sunt aut serico [orig: sericô] vel tabulis auro [orig: aurô] clavatis: ut Octapulae, octo angulis aut serico intextae. Vide in hac voce.

QUADRATA [1] Legio dicta est Romanis, cum 4000. militum constaret. Vide supra Legio.

QUADRATA [2] Romae locus in Palatio, ante templum Apollinis dicitur, ubi reposita sunt, quae solent adhiberi boni ominis gratia [orig: gratiâ], quia saxo [orig: saxô] munitus est initio [orig: initiô] in speciem quadratam. Eius loci Ennius meminit, cum ait:

Ita auctor noster. At vero Ennius non Romae locum aliquem peculiarem Quadratam vocat, sed totam Romam sic olim vocatam perhibet. Solin. c. 1. Dictaque est Roma primum quadrata: dein Ennit versum producit. Plutarch. in Romulo: *(rwmu/los2 me\n ou)=n th\n kaloume/nhn *)rw/mhn *kouadra/thn, o(/per e)sti\ tetra/gwnon, e)/ktise.

QUADRATA [3] German. oppid. Anton. Cluverio locus Pannoniae, nunc vicus wiselburg ad Danub. inter Flexum et Arrabonem, in Hungaria. Item Italiae mediterraneae urbs, Lib. Notit. Nunc pagus agri Astensis, Quarta, 4. mill. pass. ab Asta urbe Casale versus 14. a Taurinis 22. In quodam Itiner, antiq. Quadrata plural. est.

QUADRATAE, SIVE QUADRANGULARES URBES; ALIIS VEL OBLONGIS, VEL AD ROTUNDITATEM MAGNA EX PARTE ACCEDENTIBUS: Aquisgranum, Aix la Chapelle, Iuliacensis Ducatus. Ardra, Ardres, in Picardia. Aria, Aire, in Artesia. Arlhemum, Haerlem, in Batavis. Babylon, Bagdet, in Assyria. Bapalma, Bapaume, in Artesia. Bastonia, Bastogne, in Lucemburgensi Ducatu. Batavia, Batavia, in Iava insula Indiae. Bommelia, Bommel, in Hollandia. Breda, Breda, in Brabantia. Burdigala, Bourdeaux, Aquitaniae. Calatia, Gaiazzo, in Campania. Caletum, sive Icius portus, Calais, Galliae Belgicae. Casalensis urbs, Casal, in Liguria. Cestria, Chester, in Anglia. Cidonia, la Canee, in Creta insula. Constantia, Constance, in Suevia. Cuscum, Cusco, in Peruvia. Damascus, Damasco, in Coelesyria. Delphi, Delft, in Hollandia. Doncheriacum, Donchery, in Campania. Dordracum, Dort, in Hollandia. Ecbatana, Tavirs, in Media. Famagusta, olim Hamcostos, in Cypro. Fessa, olim Volubilis, Fez, in Mauritania. Franicheria, Franeker, Frisiae. Gallovidia, Gallovvay, in Hibernia. Hailbruna, Hailbrun, in Suevia. Heida, Heyden, Dithmarsiae in Cimbria. Hierosolyma, Hierusalem, in Palaestina. Iadera, Zara, in Dalmatia. Iaurinum, olim Arabo, Giavarin, Pannoniae. Iena, Iena, in Thuringia. Iulia Caesarea, Aliger, in Mauritania. Krempa, Krempen, in Holsatia. Leovardia, Levvarden, in Frisia. Lucerna, Lucerne, in Helvetiis. Luneburgum, Lunenburg, Saxoniae. Mariaeburgum, Marienbourg, in Hannonia. Melita vetus, la Citta vecchia di Malta. Messana, Messine, in Sicilia. Mozambicum, Mozambique, in Africa. Moscha, Moskovv, in Sarmatia, regia Moschorum. Novaria, Novara, in Insubria. Ovaria, Owar, in Hungaria. Panormus, Palermo, Siciliae. Rensburgum, Rensbourg, in Holsatia. Ripa. Ripen, in Iutia. Rotomagus, Roven, in Normannia. Rupella, olim Santonum portus, la Rochelle, in Aquitania. Salodurum, Soluturn, in Helvetia. Sedunum, Sien, et Sitten, in Valesia. Senogallia, Senigaglia, in Ducatu Urbinate. Stada, seu Statio, Staden, in Ducatu Bremensi. Stetinum, quas Sidenum, Stetin, Pomeraniae. Tabernae, Saverne, in Alsatia. Tuarinum, Turino, Galliae Subalpinae. Ticinum, Pavie, in Insubria. Tigurum, Zurich, in Helvetiis. Traiectum inferius, Utrecht, in Batavis. Tridentum, Trente, in Tirolio. Tripolis, Tripoli, in Barbaria. Venloa, Venlo, in Gueldria superiori. Vinaria, seu Wimaria, Weimar, Thuringiae. Vintonia, Vinchester, in Anglia. Visbuia, Visbuy, in Gothlandia insula. Vitteberga, Wittemberg, in Saxonia inferiori.

QUADRATA [4] Moneta una est ex 4. speciebus monetae, mimutioris ac praemii vilioris, quae recensentur inter alia in Nov. Iustiniani, qua [orig: quâ], ne Consules in Processibus publicis aureos nummos aut argenteos in populum deinceps spargat, vetatur: ita tamen, ut *(upa/tia seu missilia sua tacere iis liceat, e)n meliarhsi/ois2 te kai\ mh/lois2 kai\ kauki/ois2 kai\ tetragwni/ois2 summe/trois2, kai\ toi=s2 toiou/ tois2; ubi meliarh/sioi, miliarenses, fuere [orig: fuêre] nummi argentei seu minutiores; mh=la Cuiacio fuere [orig: fuêre] nummi aerei pomi rotunditate, sic dicti, respectu alterius, quam tetra/gwnon seu quadratam vocat imperator, cuiusmodi, inquit Scaliger, nummulos Turcicos videre est, quos Aspros appellarunt [orig: appellârunt], aut Tartarones, quos quadratos fuisse, scribit Ordericus Vitalis De Cauciis, supra vidimus. Vide Car. du Fresne Dissertat. de inferioris Aevi numismatibus, num. 98. uti de quadratis Gromaticorum arcis supra; tessiris, infra.

QUADRATA [5] Pelta Thracica Suidae a)spi/dion tetra/gwnon, vide supra Pelta.

QUADRATA [6] Roma nomen loci in Palatino colle, a Romulo aedificati in quadratam speciem, munitique priusquam urbi condendae duceret sulcum, quem Victor in X. regione urbis, h. e. in Palatio collocat. Vide Salmas. ad Solin. c. 1. ubi hunc Auctorem Romam a Romulo conditam quadratamque dictam, quod ad aequilibrium foret posita, scribentem refellit, similem locum, in Aventino, a Remo Romuli fratre, Remuriae nomine,

munitum; et post haec demum, avium auspicio [orig: auspiciô], Romam ab utroque conditam, addens.

QUADRATA [7] Saxa apud Vitruivum, l. 1. c. 5. Sed ubi sunt saxa quadrata, sive silex, sive caementum: aut coctus lapis, sive crudus, his erit utendum, Et l. 2. c. 7. Sequitur ordo de lapiticidinis explicare, de quibus et quadrata saxa et camentorum ad aedificia eximuntur copiae et comparantur: a caementis distinguunter, quod caementum lapis quidem sit non rudis, ut vulgo sibi persuadent, sed caesus et politus ad usum aedium non tamen quadrtus. Graeci sunomon li/qon vocant, quod quadratum saxum Latini, lapidem de talia vulgo G alli appellant; cum caementum minutus sit lapis caesus et aequatus ad structuram aedium. Neutro [orig: Neutrô] horum Graecos usos esse, in aedium structuris, idem docet Vitruvius, l. cit. c. 8. Non est contemnenda Graecorum structura: non enim utuntur e molli caemento posita, sed quum discesserunt a quadrato, ponunt de silice seu de lapide duro ordinartam et ita, uti latericia struentes, alligant eorum alternis coriis coagmenta. Nempe non utebantur e quadrato saxo structura [orig: structurâ], nec e caemento molli posita, sed e silice, vel e duro lapide ordinaria [orig: ordinariâ]; i. e. ordine structa [orig: structâ], e duro lapide aequato. Salmas. ad Solin. p. 378. Hinc Quadratatii, de quibus infra.

QUADRATA [9] QUADRA et QUADRANGULA Vestissaepius in Veter. scriptis occurrunt, ut apud Graecos tetra/gwna i(ma/tia; quae a rotundis diversa fuisse certum est. Rotundum enim est, quod angulos non habet; quadratum vero sine angulis esse non potest: hinc vestes, quae angulos non haberent, eae rotundae fuere [orig: fuêre] atque ita dictae sunt. Vocabant autem angulum in veste, partem extremam eius, ubi aperta est, quae in acumen desinit, tam in ima vestimenti ora, quam in summa. Vestes igitur, quae circa imas oras apertae non erant, sed undique conclusae et commissae, huiusmodi angulos nullos habebant et rotundae propterea vocitatae sunt, Graecis kukloterei=s2. Cuiu smdi erant olim mulierum Cyclades, quas nunc Zupas vocant. Sunt enim plene planeque rotundae et nullum habent angulum, quia undiquaque clausae sunt per extremum ambitum. His vero contrariae Quadratae, a summo quippe ad imum apertae, unde 4. angulos habuisse necessum est; duos in ima ora, duos in summa, ide quadrangulae appellatae, Tale Pallium Graecorum fuit, et pallia fere omnia mulebria. Festus, Ricinium, pallium muliebre quadratum. Pallam quoque quadrum pallium interpretantur Grammatici. Saga item militaria et saga Gallica et Paludamenta Imperator. At Toga Romanorum rotunda erat, unde Pallium teres eam vocat Tertullian. de Pallio. Haec namque nul. lum angulum in imo habebat, sed cohibili circumcirca remeans ambitu et clausa undique, omnia corporis contegebat. Quam quadratarum et rotundarum vestium differentiam confirmat egregie Ammonius, verbis quae Latine sic habent: Chlamys et chlaena differunt, uti pluribus demonstravit Didymus Comment. 2. Iliados. Chlaena enim Heroicum gestamen, chlamys vero Macedonicum, sexcentis demum annis memorata Sappho illa enim de Chlamyde loquitur. Sed et forma [orig: formâ] differunt. Chlaena enim inquit quadrangulum vestimentum, Chlamys vero, circa extimam oram undique eircumclusae est. Vide Salmas. Not. ad Tertulliaenum de Pallio c. 1. ubi haec verba explicat, Pallium extrinsecus habitus et ipse quadrangulus, ab utroque laterum regestus etc. ut et spra ubi de vestium Alis, et infra, ubi de Quadrato Pileo: de quadrangulis vero equorum stragulis, ubi de Sella Equ. Sed et tetragono [orig: tetragonô] lapide Arabes Petraeos olim Deum suum Martem significasse, idque nulla [orig: nullâ] figura [orig: figurâ] incisa [orig: incisâ], legas apud Suidam in *qeo\s2 *)/arpi, unde informem lapidem vocat Minutius Felix. Vide quoque spra, ubi de Veter. Hermis, alibique.

QUADRATARII Graecis *liqoqh=ktai, ut est in leg. 1. Cod. de excus. Artific. Lapicidae sunt, qui istiusmodi saxa caedunt, ut pares evadant anguli, licet non paria sint latera, ait Philander. Praesertim vero sic dicti videntur, qui lapillis quadratis et variae commissurae pavimenta sternunt; a Musivariis distincti, qui parietes hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] exornabant, Sic enim musaeum et quadratarium opus distinguit Leo Ostiensis, l. 3. c. 27. Legatos praeterea Constantinopolim ad conducendos Muaei et Quadrat arii operis peritos artisices mittit: ut alii absidam et arcum atque vestibulum maioris Ecclesiae Musivo [orig: Musivô] componerent, alii Ecclesiaetotius pavimentum lapideum pulchra [orig: pulchrâ] varietate consternerent. Quam vero periti ipsi artifices fuerint, ex opere ipsorum facile eonici potest: cum et in musivo animatas fere effigies et virentia quaeque te putes aspicere et in marmoribus omnigeni coler is ftores pulchra [orig: pulchrâ] varietate vernare videantur etc. Vide quoque Paulum Silentiarium, in Descr. S. Sophiae, part. 2. v. 230. et seqq. et supra passim, inprimis ubi de Lithostroto, Musivo Tessellato opere et Pavimentis.

QUADRATUM Lib. Not. Radtmansdor, teste Lazio [orig: Laziô]; oppid. Pannoniae superioris, in Carniola, ad Saum fluvium, inter Vacorium ad occasum, et Labacum ad ortum 6. leucis. Sed hoc est in Norico; non in Pannonia. Aliis videtur esse Gurckfeldt in Croatia, a Labaco 10. in ortum, a Celaia 4. in Euronotum. Quadrata Antonino, de qua supra. Haec oppida sic dicta putantur ob quadratam formam, qualia sunt supra memorata.

QUADRATURAE Vitreae occurruntapud Vopiscum in Firmo, c. 3. De huius diviti is multa dicuntur. Nam et vitre is quadraturis bitumine aliisque medicamentis insertis domum instruxisse perhibetur. Inter alia enim parietum ornamenta, de quibus retro diximus, solebant Veteres et abacorum formis speculorumque orbibus ex vitro aut alio pellucido lapide parietes distinguere, sed et vitreis quadraiuris in sertis inducere. Et quidem de speculis, quae in parietes ad ornamentum inserebantur, vide Plin. l. 36. c. 26. et Vitruvium, l. 7. c. 3. Seneca orbes vocat, Epist. 87. Eorum enim formae rotundae; ut et abacorum, eorum certe, qui

ministerium sustinebant, vide supra in voce Delphica, item Orbis. At parietum abaci quadrati fuere [orig: fuêre], uti et Logistici et columnarum abaci: Sicque alternatim distinguebantur parietes abacorum speculorum que divisionibus, h. e. figuris quadratis et orbiculatis prominentibus. Unde Specula et Abaci iunctim positi, apud Vitruvium, parietibus decorandis d. l. ut et apud Plinium, l. 35. c. 1. Non placent iam abaci nec specula in cubiculo nitentia. Immittebantur autem et in serebantur in parietes, tum specula, tum quadraturae huiusmodi vitreae, ut emblemata in pocula: unde dicit Vopiscus, Insertas bitumine aliisque medicamentis fuisse, i. e. immissas in parietem et illigatas; sic ut in pariete bituminis aliorumque medicamentorum ope fixae colligataeque tenerentur etc. Vide Salmas. ad d. l. Sed et quadraturae seu quadratae notae in Veter. vestibus; Virgata enim proprie scutulataque Gallorum sagula pluribus virgis, h. e. viis transversim decussatimque ductis erant distincta, unde multae in medio quadratae notae relin quebantur, quales in retibus aut reticulatis operibus apparent. Certe maculas retium r(abdoeides2 sxh=ma efficere tradit Pollux, si extendatur rete. Et Dionys. Halicarn. l. 2. r)abdoeidh= qureo\n vocat scutum quadrangulum et oblongum, quales erant peltae Thraciae, th=| d' eu)wnu/mw| kate/xei pe/lthn qraki/an, h(/d' e)sti\ r(abdoeidei= qurew=| stenwte/rous2 e)/xonti tou\s2 lago/nas2 e)mferh/s2. Porro quadras istiusmodi et r)abdoeidei=s2 figuras in vestibus Gallorum, Diodorus Sic. plinqi/a vocavit, ut animadversum Scaligero ad Varronem. Scribit enim Gallos gestare, sa/gous2 r)abdwtou\s2, plinqi/ois2 poluanqe/si kai\ puknoi=s2 dieilhmme/nous2. Quales erant r(o/mboi, quos vestibus suis intextos gerebant Ephesii, de quorum luxu ita scribit Democritus Ephesius, apud Athenaeum, l. 12. ta\ de\ twn *)iw/nwn i)obofh= kai\ porfura= kai\ kro/kina r(o/mboi u(fanta\, h. e. rhombis et figuris r(omboeide/si dictincta, instar sagorum Gallicorum. De eodem genere videntur fuisse vestes lacuatae, apud Isidorum, quae lacus quadratos quosdam cum pictura habebant intextos aut additos acu. Idem namque lacus in veste, quod plwqi/on. Quibus adde scutulatas, quae et eaedem, cum virgatis etc. Vide eundem Salmas. ad Vopisc. in Carino, et cit. loc. infra quoque in Stauracinus.

QUADRATI Lapides quibus insistebant pedes lupi vel rusi. avulsi a tibiis, pro terminis olim, apud Latinum Togatum Gromaticum, Terminus sive petra naturalis, si brancam lupi habuerit factam, arborem peregrinam significat, si brancam ursi habuerit, luvum. Ubi brancam esse partem extremam sive crurum, sive brachiorum in feris et avibus rapacibus, ait Oct. Ferrarius. apud Car. du Fresne in voce Branca. Vide quoque infra Terminus. Sed et Quadratus lapis, pro Numine olim Arabibus. Maximus Tyrius: *li/qon tetra/gwnon *)ara/bioi se/bousi me\n, o(/ntina de\, ou)k o)=ida: to\ de\ a)/galma, o(/ ei)=don, li/qos2 h)=n tetra/gwnos2. Arnobius vero informem vocat, adv. Gentes l. 6. li/qon, lapidem, simpliciter Clemens Alexander. de quo vide aliquid in fra, voce Saraceni.

QUADRATUS [1] Consul cum Candido iterum munere functus est eo [orig: eô] anno [orig: annô] quo [orig: quô] Hadrianus Imperator Tribunus plebis est factus, apud Ael. Spartian. in Hadriano, c. 3. De utroque vetus Inscr. T. IULIO. CANDIDO II. A. IULIO QUADRATOII. COSS. qui annus erat Imperii Traiani octavus, aetatis Hadriani vigesimus nonus. Casaubon. ad Spartian. loc. cit.

QUADRATUS [2] Apostolorum discipnlus. Praesul Atheniensis, post Publium. Adriano. Christianos persequenti, apologiam obtulit, addiditque orationem tam insignem, ut Imperatoris animum ad mitiora in flecteret. Hieron. de Scripterib. Baron. A. C. 125. Euseb. Hist. Eccl. l. 3. c. 37. Vide etiam Numidius.

QUADRATUS [3] Romanus Historicus, cognomento [orig: cognomentô] Asinius, Ionica [orig: Ionicâ] dialecto [orig: dialectô] Romanam historiam libris 15. condidit. Opus autem suum xeliethri/da in scripsit, quia complecteretur annos mille, teste Suida [orig: Suidâ]. Nempe historia erat ab Urbe Cond. usque ad annum Urbis millesimum, quo [orig: quô] millenarius Agon a Philippis Imperatorib. maximo [orig: maximô] fuit apparatu celebratus. Quod minus perspexit Suidas, qui perduxisse historiam ait, usque ad Alexandrum Mammcae filum. Puto idem opus signari, quando Stephan. ex Asinio hoc Quadrato, vel secundum *(rwmai+kh=s2 xilia/dos2 citat in *)/anqian, vel de cimumquartum *(rwmai+kh=s2 xiliarxi/as2 in *)ocu/bios2, vel decimumquintum *(rwmai+kw=n in *qalyi/polis2. Etiam Parthyenica, sive Parthorum origines ac bella, in literas retulit, teste Capitolino [orig: Capitolinô] in Vero, c. 8. Quodquidem et iam Quadratus, belli Parthici scriptor, incusatis Seleucenis. purgat. Primum *parquhnikw=n librum Steph. advocat in *ghlu\s2, tertium in *germani/keia et *tarso/s2, octavum in *ga/zaka, nonum in *so/luma. Idem a(plw=s2 laudat *)asi/nion *koua/draton in *messh/nh. Porro *parqenika\ hic liber vocabatur in codicib. vulgatis; unde Xylander fecit *parqika\; sed scripserat Steph. *parquhnika\. nam *parquh/nh potissima est regio Parthiae, unde synecdo chice *pa/rqoi pro *parquhnoi/. Vide Voss. de Hict. Gr. l. 2. c. 16. Nic. Lloydius.

QUADRATUS [4] P. Victori vicus Romae regione 14. Cuius sit mentio in veteri inscriptione sub Traiano Imperatore.

QUADRATUS [6] Mummius memorator Iui. Cpaitolino in Marco Antonio, c. 7. Antoninus --- Bonorum matetnorum partem Mummio Quadrato sororis filio (quia illa iam mortua erat) tradidit.

QUADRATUS [8] Pileus Doctorum plerisque insigne est. Non enim Italis modo ea figura iam olim probata est, teste Pancirollo [orig: Pancirollô] Var. Lect. Iur. l. 1. c. 23. quam tamen suo [orig: suô] tempore in desuetudinem abiisse ait: sed etiam Sinae, ut scribit Nicol. Trigaultius, Expedit. Sinicae c. 8. eam formam in Pileis Literatorum amplexi sunt. coeteris non nisi rotundorum Pileorum usu concesso [orig: concessô]. Vide Kircherum, China [orig: Chinâ] Illustr. ubi vestitum P. Riccii describens, ait habitum hunc omnibus eruditis, omnibusque magni Occidentis Doctoribus proprium fuisse et peculiarem, ante Tartarorum irruptionem. Iconem Pilei Solerius exhibet de Pil.

sect. 10. Ratio ritus [orig: ritûs], quia forma quadrata immobilitatis ac stabilitatis sybolum est, Gregor. Hom. 21 in Ezech. At doctoris, qui vere id nomen impleat, doctrina facile mobilis non est; tum omni doctrina venito [orig: venitô] circumferri, in vitio ponat Apostolus, Ephes. c. 4. v. 14. Idque forte expressum voluit, qui Mercurium, disciplinarum caelestium, iuxta Manilium, Astronom. l. 1. ac etiam Eloquentiae et Veritatis Praesidem, cubicum et quadratum effinxit, ut ex Leonide refertur, l. 1. Anthol. Epigramm. ad Deos agrestes, Solerius loco [orig: locô] cit. Etiam Pileus Clericalis passim quadrata [orig: quadratâ] forma [orig: formâ] visitur, quam ad Christianos derivatam esse, a Regibus Persarum, Armeniorum et Medorum, affirmat Pancirollus Var. lect. Iuris l. 1. c. 2. Persas quoque et Lydos Dynastas plieo [orig: plieô] quadrato [orig: quadratô] usos, ait Caracciolus ad reg. theatin. part. 2. c. 2. §. Pileus, adducto [orig: adductô] Dionys. Halicarnasseo [orig: Halicarnasseô], l. 3. ubi tamen hic de veste quadrata, non in specie de capitis tegmine, loquitur. Interim formam quadratam, in pileo Clericali perantiquam esse, ex effigie Tertulliani, pictura [orig: picturâ] antiqua [orig: antiquâ] Romae et auctoritate Pierii, l. 40. c. de Pileo, probare conatur aliquoties laudatus Solerius, sect. 14. Vide quoque infra Tinca. it. Zygaena. Quod vero modo de vestibus quadratis ex Dionysio dictum, paulo accuratius excutiendum. Sunt qui omne Pallium, imo vestimenta omnia aperta, quadrata sive quadrangula fuisse contendant; eo quod Athenaeus tradat, Romanos in Asia; ut Mithridatis effugerent iram, depositis Togis, quadrata vestimenta sumpsisse: quod idem de Antonio Appian. Civil. l. 5. refert. Sed si omnia vestimenta aperta quadrata fuere [orig: fuêre], cur quaedam peculiariter a Scriptoribus, quod hac [orig: hâc] forma [orig: formâ] essent, notantur? Vetulaapud Petronium quadrato [orig: quadratô] pallio [orig: palliô] incincta legitur: Festu ricam quadratum Pallium femineum fuisse scribit: Isidorus Sagum Gallicum quadratum vocat: Tertullianus, vetus Carthaginensium pallium, quod ipsius aetate tantum ab Aesculapii Sacerdotibus gestabatur, fuisse quadrangulum refert. Non ergo omne Sagum, omne Pallium tale. Itaque in re hac admodum difficili, conicit Ferrarius, Pallium quadratum non fuisse Graecorum, sed Asiaticorum et reliquarum gentium ad Orientem colentium, ideoque Romanos, qui in Asia negotiabantur, ut saevitiam effugerent Mithridatis, positis Togis, quadrata vestimenta gentis illius propria sumpsisse: Antonium quoque, ut Cleopatrae gratisicaretur, stolam in Aegypto quadrangulam induisse; Id autem Pallium tantum posteriorem corporispartem operuisse, vereque suisse quadrangulum, cuius anguli superiores fibula [orig: fibulâ] cervicibus adstringerentur, duo ad latera, et intra caderent. Obstat tamen, quod Appianus Pallium illud seu stolam Antonii tetra/gwnon Graecanicam vocat, eodemque [orig: eôdemque] habitu Atheins versatum cum Octavia, quem Alexandriae cum Cleopatra habuerat, scribit. Vide Octav. Ferrarium, de Re Vestiaria, Parte 2. l. 4. c. 4.

Nec tamen interea cessat balista, vel arcus,
Quadrellos haec multiplicat, pluit ille sagittas.

tela balistarum sunt brevia, spissa et forma quadrata [orig: quadratâ], unde nomen Gallis Quarreaux, Car. du Fresne in Glossar.

QUADRIBURGIUM Ammian. Quaetraedt, teste Ortelio [orig: Orteliô], pagus Germaniae inferioris, inter Coloniam Agrippinam et Iuliacum. Aliis est Woeringen, oppid. seu pagus eiusdem Germaniae, ad Rhenum, inter Coloniam praedictam et Novesium in medio. Est et Quadriburgium in libro Notitae oppid. geminum: unum in Norico Ripensi, alterum in Valeria Ripensi.

QUADRIFILUM Gemmarum tetra/linon, in Glossis, est quod ex quaternis margaritarum filis constabat. Nam et filum et linum dicedant Latini, quo [orig: quô] intricabantur margaritae, ut videre est supra in voce Filum, item Linea.

QUADRIFLUIS disparata arbor Plinio, l. 16. c. 39. ubi de abiete, Theophrasto tetra/zoos2 dicitur, nisi potius tetra/roos2 legas, quae quadrisidos habet venarum cursus, qui in arboribus fluvii dicuntur Latinis, unde fluviari arborem iidem dixere [orig: dixêre], quae venis distingueretur. Hincidem deabiete, Adfabrorum intestina opera medulla pectilis optima quadripartitis materiis et mollior quam coeterae. Abies enim ea [orig: eâ] parte, qua [orig: quâ] terrae proxima est, quadruplici venarum cursu fluviatur; atque haec pars dicta est sappinea, a similitudine Sappineae materiei; cum superior fusterna vocetur, quod nondosa sit, ut fustes esse solent et baculi crebris nodis ut plurimum asperi etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1033.

QUADRIFORIS Ianua apud Vitruvium, l. 4. c. 6. de Foribus, Sin autem valvataeerunt, altitudines ita manebunt; in latititudinem adiieiatur amplius foris latitudo: si quadriforis futura est; altitudo adiciatus: Est to\ diquron, ianua duplex, cuius singulae tabulae duplicantur: sicut valvata, quae et biforis dici potest, dicta est, quae semel tantum plicatur. Idem ibid. p. 927.

QUADRIFRONS dicuts est Ianus geminus, quem sic finxit appellavitque Antiquitas, quod universa climata Maiestate sua [orig: suâ] complecteretur, Bassus apud Macrob. l. 1. c. 9.Templum hic habuit Romae amplissimum quatuor portarum, in Foro, ab Augusto dedicatum: translatusque in Urbem legitur, Faliscis Thusciae civitate captis, apud servium: Simulacrum eius in nummo veteri, et templi nomen in veteri lapide, exhibet Iohann. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 3.

QUADRIGA Minervae quartae, quae Iove nata et Coriphe, Oceani secundum Ciceronem, inventum, non quod quatuor rotis primitus constaret, sed quod quaternis equis traheretur, dicta est: ut ex Lucretio contendit Licetus de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 22. Hyginus vero in Poet. Astronom. ad pedum deformitatem velandam primum Quadrigam invenisse Erichthonium, quartum Atheniensium Regem tradit. Cui assentiens Virg. l. 3. Georg. v. 113.

Quod tamen ad Graecos solum Freculphus, Chronic. tom. 1. l. 2. c. 9. Aeschylus id laudis Prometheo adscribit, Tertullian. de Spectac. c. 9. Trochilum apud Argivos, in honorem Iunonis, Romulum in honorem Martis sive Quirini, Quadrigam excogitasse [orig: excogitâsse], scribit. Ado Viennensis, de Procido, sub initium Regni Atheniensis, Chron. aet. 3. Fr. Laziardus, Histor. Univ. Epit. c. 24. de Triptolemo. eadem habent. Herodotus in Melpom. c. 189. a. Libybus quadriiugos equos iungere Graecos didicisse narrat, ut alios omitam, Earum usus in Ludis Olympicis Graecorum et quidem praecipuus. Post 48. enim Olympiadem aliis ludis additum fuisse equorum cursum, et de Quadrigis vicetorem renuntiatum fuisse Clisthenem, Sicyoniorum Tyrannum, memorat Pausan. in Phocascis cui contradicens Cael. Rhodig. Antiqq. Lect. l. 13. c. 17. In Olympicis, inquit, certammibus principem omnium legimus vicisse stadium Licymnii filium Oeneum, i. e. *oi)wno\n: palestram Echemum Tegeatem; at caesto primas tulisse Dorycium: Quadrigis Samum Matineum, cuius in Theseide meminit Diphilus, Vide supra Currus Olympici. Idem in Circensibus Romae factitatum, quia, ut Lunae biga, ita Soli Quadriga dedicata erat: Soli autem Circus sacer fuit. Qua de re sic Isidor. Origin l. 18. c. 33. Quadrigae, et Bigae, et Trigae et Seiugae ad equorum numero et iugo dictae. Ex quibus Quadrigas Sols, bigas Lunae, Trigas Inferis, Seiuges Iovi, Desultores Lucifero et Hespero consecraverunt. Quadrigas ideo Soli iungunt, quia per quatuor tempora anni vertitur: Bigas Lunae, quoniam gemino cum Sole contendit etc. Et paulo post, Ideo autem rotis Quadrigas currere dicunt, sive quae mundus iste circuli celeritate transcurrit: sive propter Solem, quia volubili ambitu rotatur. Septem autem spatia Quadrigae currunt, referentes hoc ad cursum 7. stellarum. quibus mundum regi dicunt: sive ad cursum septem dierum potentium, quibus peractis vitae terminus consummatur, quorum finis est meta, id est, iudicium, et quae seqq. Hinc, ut notatur Pierio, Hieroglyph. l. 4. sin. Rhodii quotannis Quadrigas Soli consecratas in mare iaciebant, quod vulgatum est eum tali circumvehi Mundum. Certantes autem Quadrigis Aurigas, quatuor factionibus colore distictos fuisse, Prasino [orig: Prasinô], Veneto [orig: Venetô], Roseo [orig: Roseô], et Albo [orig: Albô], diximus supra passim. Victori Quadrigarum Romae, coronae loco [orig: locô] praemiique solitum fuisse propinari absinthii poculum, sanitatis ergo, observavit laudatus Valerianus, ex Plinio, l. 27. c. 7. ubi sic: His enim feriis (Latinis intelligit) qui Quadrigas vicerat, absinthium in Capitlie bibebat: idque Maiores nostri sanitatem interpretabantur, quod magni satis praemii loco [orig: locô] se prosirebantur dare. Transiit dein mosadreliqua sacra, studiumque id ita apud Romanos excultum atque auctum est, ut pauca vel nulla fere publica spectacula ederentur, quin curruum certaminibus honorifica proposita spectarentur praemia, Hier. Mercurialis de Arte Gymn. l. 3. c. 10. Non affensum tamen impetrat, qui ludum Equestrem, cui Troia nomen, quique describitur Aen. l. 5. v. 545. et seqq. cum Quadrigarum ludo eundempsacit, Vir eruditus, Namque bigarum Quadrigarumque ludus Romae multo post Ascanium Troici ludi ininventorem, haberi coepit: illosqueaperte a se invicem distinguit in Caesare c. 39. cum ait: Quadrigas bigasque et equos desultorios agitaverunt nobilissimi Iuvenes. Troiam lusit turma duplex maiorum minorumque puerorum. Porro Quadrigis, quas albi vehebant equi, Triumphatores Romam ingrediebantur, teste Servio [orig: Serviô]. ad. Aen. l. 4. v. 543. Qui autem triumphat, albis equis utitur quatuor: quod obtinuit, quamdiu stetit Resp. at libertate erepta [orig: ereptâ] mutati mores, et pro equis leones iuncti, vi docet Plin. l. 8. c. 16. elephantos iunxere [orig: iunxêre], Pompeius, Caius Caesar, Claudius, Domitius, Gordianus, Alexan. Severus, alii; equas hermaphroditas Nero: tigrides Heliogabalus: imo Regesquatuor captivos Sesostris. Vide Thom. Dempster. Paralipon. in Rosinum, l. 5. c. 5. Fortun. Licetum de Gemmis annular. schem. 41. c. 130. et Mercurialem de Arte Gymn. l. 3. c. 10. Falcatarum Quadrigarum meminit etiam Rhodig. l. 21. c. 31. Falcatas, inquiens, in bello Quadrigasesse unicum nonnullarum gentium auxilium, multiplex prodit histeria, et Qu. Curtius non praetermisit: quem illas prolixe describentem vide l. 4. c. 9. cui adde Xenophontem Cyri Paed. l. 6. ubi Cyro inventionem earum attribuit. Sed earum iam mentionem in sacris Literis Iudicum ingerit, c. 1. 19. et. c. 4. v. 7. Vide quoque Diod. Sic. l. 15. c. 18. Vegetium, l. 3. c. 24. Appianum de bell. Syr. et Mithridat. Brissonium, l. 3. p. 304. et seqq. etc. ut et infra in voce Vectatio. Apud Romanos argenteae pecuniae nota quoque fuere [orig: fuêre] Bigae atque Quadrigae, unde bigati quadrigatique Denarii; quemadmodum notam aeri fuisse, ex altera parte, Ianum geminum, ex altera rostrum navis: in triente vero et quadrante, rates, supra vidimus in voce Quadrans. Vide quoque Rosin. Antiqq. l. 8. c. 20. ubi de re Nummaria: et hic infra. Sed et Quadriga, in annulo Plinii Sec. Ep. 16. l. 10. Signata est annulo [orig: annulô], cuius est a)postfra/gisma Quadriga. Cuius sigilli varias rationes erudite reddit Fortunius Licetus de Gemmis Annular. Plura vero hanc in rem, inprimis de Quadrigarum certamine, in Olympicis Circensibusque, ubi plerumque equi et equae, nonnumquam etiam muli mulaeque, adhibit, videapud Car. Paschalium, Coronar. l. 6. c. 15. ut et hic [orig: hîc] pasliin. Addam pauca quaedam. Quomodo in Quadriga equi iun gerentur antiquitus, dictum retro, ubi de Veter. more equos ad Currum iungendi. Nempe cum primitus quatuor equi sic iungerentur, ut duplici temone equis interiecto [orig: interiectô] per petuum iugum omnibus coniceretur, sicque nullus iugalis, omnes funales essent: Primus Clisthenes, ratione hac [orig: hâc] im mutata [orig: mutatâ], uno [orig: unô] temone currum fecit ac medios tantum duos iunxit, eisque ad latera singulos adiunxit ex utraque parte loro [orig: lorô] vinctos, hinc seirafo/rous2, seu seirai/ous2, item parao/rous2, et parasei/rous2 Graecis vocatos; quemadmodum tou= zugi/wn i. e. iugalium, alter o( me/sos2 deceo\s2, medius dexter, alter o( me/sos2 a)ristero\s2, midius sinister, ab eo

tempore dici coepit, Ex his autem quatuor equis cum funalis sinister praecipuus esset, ute quo potissimum victoria penderet, hinc factum, ut non raro apud Auctores unius tantum equi mentio fiat, eoque [orig: eôque] nomine tota Quadriga intelligatur, sicut retro vidimus non uno [orig: unô] loco [orig: locô], vide ubi de equis, Bubalo, Panchate, Pompeiano, aliis, inprimis vero voce Funalis. Quadrigarum porro emissio in Cireo Olympiaco sic habuit. Cum duplex carcerum ordo fuerit, unus ad sinistram primae metae, alter ad dextram: in medio utriusque partis locus erat eius, qui machinationem movebat, qua [orig: quâ] non tamen simul ac semel omnia ostia aperiebantur, Altare videl. circa mediam Circi proram, Ianuae Consulum in Circo Romano respondens, Quandoquidem enim omnes eurrus stare aequo [orig: aequô] limine debebant ad dextram partem illius Arae vel primarum metarum, ut recto [orig: rectô] cursu ad ultimam metam circumflectendam contenderent: Si omnia ostia sinistri ac dextri lateris vel ordinis aperta simul fuissent, evenisset ut ex dextri lateris carceribus exeuntes, longo [orig: longô] spatio [orig: spatiô] praeverterent eos, qui emissi essent sinistrae partis carceribus. Nam laevorum ostiorum quadrigae e suis primum locis exire, deinde ad ea loca venire debebant, ubi carceres erant: inde enim cursus incipiebat, qui utique longus erat circuitus. Sic nec ex aequo certamen his et illis fuisset, quum dextrilateris quadrigaemulto ante exilissent. Ut itaque aequalitati aequitatique certaminis consuleretur: mota [orig: motâ] machinatione, quae in medio consistebat, aperiendis repagulis, dextri lateris sive ordinis ostia primo aperiebantur, Quadrigae inde emissae stabant ad cum locum, ubi carceres sortiti suerant currus ordinis secundi ac dexteri: qui ne ulterius progrederentur, fune omnibus ostiis praetento [orig: praetentô] cavebatur. Ubi primi ac sinistri ordinis quadrigae ad cum locum constiterant, tum secundi ordinis ost ia pandebantur, ac sic aequatis frontibus tam primi ac sinistri, quam dextri ac secundi ordinis currus, in spatia sese addebant, uti Pausan. l. 5. pluribus docet. Atque ad hanc formam aedificatisunt carceres in Circo Romano et plures etiam tum certasse [orig: certâsse] videntur, cum aedificari coeptisunt. Eadem enim omnia Romae fuissent observanda, duodecim quadrigis certantibus, quae in Olympiaco Circo circa quadrigarum missionem observabantur. Postquam vero quatuor tantum committi coeperunt, nihil opus fuit duplici vice apertionem ostiorum fieri. quemadmodum Olympiae fiebat: ex parte quippe dextera omnes poterant emitti, aequo [orig: aequô] limite et aequata [orig: aequatâ] fronte, cum ibi sex ostia eodem [orig: eôdem] ordine directa essent. Igitur Olympiae emittendi currus et equi eiusmodi linea praetenta [orig: praetentâ] sive funiculo [orig: funiculô], uti vidimus supra in Alba Linea, cohibebantur; ne ante signum datum exirent, utque in aequo limite continerentur omnes, eaque linea pro repagulis vel foribus carceris fuit: At in Circo Romano Equi cum Quadrigis intra carceres continebantur, repagulis vel cancellatis foribus oppositis coerciti, priusquam signum daretur emittendi; signo [orig: signô] vero misso [orig: missô], uno [orig: unô] eo [orig: eô] demque tempore laxatis repagulis, e carceribus effusi. sese proripiebant prosiliebantque. Porro ostia quadrigis sorte dividebantur; quorum primum dicebatur, quod erat primis metis proximum et prima [orig: primâ] sorte dabatur: sicut secunda secundum dabat, et sic deinceps. Et quidem e primo exilientibus brevissimum iter ad metas, ideoque prior eius potiorque conditio: unde primo [orig: primô] missus sortis acolci beneficio [orig: beneficiô] coeteroa antevertebat et occupare dicebatur. Sed is plerumque non perferebat felicitatem suam usque ad ultimas metas et extremum curriculum, succedente eius loco metamque septmam cireumire anticipante non raro illo [orig: illô], qui secundo [orig: secundô] ostio [orig: ostiô] exibat, uti supra diximus in voce Occupare. Plura hanc in rem vide hic [orig: hîc] passim, ut et apud Salmas. ad Solin. p. 897. et seqq. ubi totam Circensium rationem erudite explicat. Delrium item Not. ad Hippolutum Senecae, 1075. ubi non bigas solum trigasque, quod Philostratus scribit. in imagine Amphiarai, sed et Quadrigas, Heroum aevo asserit, ex Poeta, qui vidi Hectorem curru quadriiugo [orig: quadriiugô] raptarier. Hactenus Quadriga pro curru, quem quatuor equitrahebant, Sed et Quadrigam Firmicus dixit, pro quaternis equis sine curru, quos Desultor transiliebat: Aut qui saltu quadrigas transeat, apud eundem Salmas. Not. ad Vopisc. in Carino, c. 19. Vide supra in voce Desultor. Apud Capitolin. autem in Gordiano, c. 27. His in Senatu lectis, quadrigae elephantorum Gordiano decretae sunt, utpote qui Persas vicisset, ut triumpho Persico triumpharet. Misitheo autem quadriga sex equorum: et triumphalis currus et titulus huiusmodi etc. pro seiuge curru improprie usurpatur. Idem ad h. l. Nec omittendum, inter don a Diis oblata, Quadrigas, non raro apud Romanos fuisse. Unde apud Livium, Quadrigas aureas in Capitolio ab Aedilibus curulibus l. 29. c. 38. et Quadrigas inauratas in eodem positas, de mulcta damnatorum, l. 35. c. 41. legimus. Imo et inter ea. quibus Viri bene meriti honorabantur. Arnob. adv. Gentes, l. 1. Quadrigis et statuis muner amini. Statuis scil. Curulibus quae magnis solum heroibus ac bellica [orig: bellicâ] laude florentibus cum primitus excitarentur, postmodum et aliis quoque inertibus, et plane a)salpi/gtois2, obtigere [orig: obtigêre], ut Causidicis.

Aemilio dabitur, quantum petet, et melius nos
Egimus, Huius enim stat Currus aeneus; alti
Quadriiuges in vestibuli: atque ipse feroci
Bellatore sedens curvatum habtile minatur
Eminus, et statua meditatur praelia lusca.

Vide Desid. Heraldum Animadversionib. ad Arnob. d. l. etc. De Quadrigarum eburnearum apud Romanos lusu, vide supra aliquid voce Mandra: uti de Quadriga cum agitatore, ex marmore muscae alis cooperta supr, Marmor.

Q. Cl. QUADRIGARIUS vetus historicus Romanus, Sisennae ac Valerio Antiati aequalis. Vide Voss. de Histor. Lat. l. 1. c. 10. et in voce Claudius.