CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

RUNAE teste Olao [orig: Olaô] Wormio [orig: Wormiô], in Monumentis Danicis, p. 514. et 523. in Literatura Runica, c. 3. et in Fastis Danicis, l. 1. c. 1. et l. 3. c. 3. literae Danis dictae sunt, figurarum ductibus a coeteris discrepantes; quarum quibusdam ad res gestas consignandas et ad scribendum: aliis Magi in incantationibus ac praestigiis suis, olim usi fuere [orig: fuêre]. Unde Alrunae, Magae vocatae; quas corrupte alii Alirumnas et Aliorumas dixere [orig: dixêre]. Sed et omnibus Danorum literis id nomen tributum; quas quidem in oblongioribus baculis eos scribere consuevisse, testatur, praeter Fortunatum, Saxo Gramm. l. 4. ut et varia ligna inscripta, ab eodem Wormio allata, Fastorum Danic. l. 2. Hinc Brynolphus in Notis in Saxonem MSS. Antiqui autem suas Runas ------ tabellis ligneis, quas Spioldkefle nominarunt [orig: nominârunt], commiserunt, non atramento [orig: atramentô], pigmento [orig: pigmentô] aut colore illitas, verum cultellis incisas etc. Quam porro vocabuli vim inprimis Fortunatus firmat, l. 7. Poem. 18.

Barbara fraxineis pingatur Runa tabellis,
Quodque papyrus agit, virgula plana valet.

Istiusmodi characterum tabellam exaravit idem Wormius, in Literatura Runica, p. 60. censetque, literas aut characteres, quos Chilpericum Francorum Regem Francicis addendos statuisse, narrant Gregor. Turonens. l. 5. c. 45. et Aimoinus Historiae Franc. l. 3. c. 41. non Graecos sed Runicos, i. e. Gothicos fuisse; quem si placet vide, et praeter eum Loccenium, Antiqq. Suecicarum l. 2. c. 14. Auctor literarum harum, secundum quosdam Ulphila fuit, Gothorum Episcopus; sed idem Wormius, non illum eas invenisse, verum saltem ad exteros protulisse, pluribus docet d. l. Hinc Runen, insusurrare, quod Magi Sagaeque solent, unde susurrus Magicus, de quo Car. du Fresne Notis ad Cinnamum. Vide quoque eum in voce Alyrumna, ut et Auctorem Anonymum Historiae Orbis Terr. Geogr. et Civ. in c. de Linguis, nec non in voce Runicae literae.

RUNCALIAE locus campestris ad Padum haud procul a Placentia. Hodie Romandiola. Vide et Roncalia.

RUNCARII inter alia, quoque dicti sunt, ii, qui Valdensium Patarinorumque doctrinae adhaerebant: an a Roncalia, de qua supra, quod ibi primum visi; an a Runcaria, villa [orig: villâ] sic dicta [orig: dictâ]; an quod in runcariis, h. e. locis incultis et senticosis, ut plurimum degerent? Car. du Fresne in Glossar. Est autem Runcaria vox medii aevi, a verbo runcare, quod Latinis est malas et noxias herbas exstirpare; sicut rustare, rubos et sentes, h. e. rusia evellere. Salmas. ad Tertullian. de Pallio, c. 2.

RUNCINA Dea, quae frumento runcando, i. e. a terra auferendo, praeesse ab antiquis credita est. Lil. Gyrald. Synt. 2. Hist. Deorum.

RUNCINUS apud Bernhardum in Vita S. Malachiae, Hoc solum dolore se inquiens, quod esset runcinus dure portans; Gallis Roncin, Italis Ronzino, equus minor, gregarius, non delicate ac molliter sessorem ferens: quibusdam sic dictus est a Germanico Ros, vel ruynen, castrare, quod runcini fuerint equi castati. Erat autem proprie Roncinus scutiferorum, ut palafridus Militum, sicut observat Car. du Fresne ex Stabilimentis Ludovici IX. l. 1. c. 54. Occurrit vox etiam apud Guilielmum Brittonem, Philippides l. 12. p. 242.

Ill praeda placet dextrarius Ardinis, illi
Runcinus caput ignoto dat fune ligandum.

RUNCONIA pagus agri Engolismensis, ab Engolisma 3. leuc. apud oppid. Rupem Focariam. Roncoigne.

RUNICAE dictae sunt priscae Danorum et Gothorum literae, quod essent mysticae et occultae, Sacerdotalium illa tum Aegyptiacarum instar, quas in simulacro Canopi, Antverpiam aliquando allato, Goropius exhibet, Hieroglyph. l. 7. p. 109. Nec vulgatum olim nomen, Runica: Hinc Isidorus Chron. Goth. sub Aera 45. dicit, Galifilam eorum Episcopum, Gothicas literas (non Runicas ) invenisse: sed dum idem subiungit, ipsum etiam Scripturas sacras in eandem linguam convertisse: ansam videatur praebuisse, cur dicerentur Runicae, scil. quod rebus sacris, msticis et occultis conservandis essent iam adhibitae. Praeterea Runicae nuncupentur, sive mysticae et occultae, tum quod ab aliarum gentium literis mira [orig: mirâ] discrepant insolentia [orig: insolentiâ], tum quod in occultis suis scientiis, puta [orig: putâ] magicis et praestigiatoriis, quibus Borealis ista mundi pars prae ceteris pollet, huiusmodi literae et characteres maxime claruere [orig: claruêre]. Dicantur et perinde harum literarum et scientiarum professores Runici, quasi Mystagogi: habeanturque iidem apud Danos et Gothos, qui Britannis ac Gallis Druides: Magi apud Persas: Gymnosophistae apud Indos, et in quavis pene gente similes. Origo vocis est a Saxonico ryne, quod mysterium et rem occultam denotat, Henr. Spelmann. in Glossar. Archaeol.

RUPEFULCAUDUM oppid. provinc. Inculismensis, cum titulo Ducatus, 4. leuc. ab Inculisma in Ortum, ad Tardueram amnem. La Rochefoucaut.

RUPELLA a rupe cui insidet, dicta, portus Santonum. Ptolem. urbs Galliae Aquitanicae maritima; contra Normannorum incursiones condita. Eus nemo ante Ann. 600. meminit. Wilhelmus Britto, l. 9. Philippidos:

Cum ratibus vino [orig: vinô] plenis, Vasconia quale,
Vel Rupella parit. ------ ------

Primo proprios habuit dominos, dein sub Anglis fuit, quorum Rex Iohannes huc appulit, A. C. 1205. et A. C. 1213. cum magno exercitu, postea sub Galliae Regis potestatem rediit Asylum Reformatorum, saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô]. Obsessa A. C. 1572. a Carolo IX. sed miraculose detensa est. Vide Thuan. Hist. Vulgo la Rochella. Clara suis malis, Alnetensis tractus, seu, ut Valesius vult, Avedonacensis, caput. In ora Oceani Aquitanici Baudrand. in Pictonibus habet Rigordus, forte quia Dioeceseos quidem erat Santonicae, sed Pictavensis Comitatus. Ampla, cum portu et emporio celeberrimo, in regione perseraci, alias permunita et saepe frustra tentata: A. C. tandem 1628. a Ludovico XIII. post longam obsidionem muris nudata est. Eius Portus, Villae, Praepositurae, vel Praeturae, Maioris et Iuratorum, Monetae quoque mentio fit in priscis tabulis, ubi nomine Iuratorum vel Consilii communis Scabini Paresque designantur. Hodieque enim Rupellae 24. Scabini et 76. Pares sunt, qui Centumviri vetus Collegium et corpus Urbis componunt, ac quotannis unum e suis Maiorem deligunt. Impetrarunt [orig: Impetrârunt] autem privilegia iuraque haec ab Henrico II. Angliae Rege et Comite Andegavorum, quae Richardus et Iohannes filii eius confirmarunt [orig: confirmârunt]. Olim hic [orig: hîc] Ecclesia S. Mariae usque ad A. C. 1145. postea S. Bartholomaei primaria fuit. Nunc Episcopatus Malliaco [orig: Malliacô] Pictonum Rupellam, quae prius Santonica Dioecesi attribuebatur, iussu Ludovici XIV. translatus, et urbs haec cum 70. paroeciis ac inprimis insul. Radi Santonibus adempra est, 7. leuc. a Broagio in Boream, 2. a Rea Insula in Ortum, 4. ab Uliaro Insula, 3. a confinio Pictaviae in Meridiem, a Mediolano Santonum in Circium. De hac Urbe Nicolaus de Braia, in gestis Ludovici VIII. sic canit:

------ ------ Declivi litore ponti
Nobilis et fama [orig: famâ] toto [orig: totô] celeberrima mundo [orig: mundô],
Divitiisque potens priscis et gente superba
Est Rupella. ------ ------

RUPELMUNDA vulgo RUPELMONDE, oppid. Belgii cum castro antiquo sed firmo, in Flandria, ad Scaldim fluvium, ubi recipit Rupelam e regione Brabantiae, 2. leuc. supra Antverpiam.

RUPERA Script. Belg. Rupel, fluvius Belgii parvus, in Brabantia, in Scaldem ad Rupelmundam oppidum influens, inter Machliniam et Antverpiam. Dicitur etiam Rupela.

RUPERTIVILLA vulgo RAPPERSWILL, oppid. Helvetiae; inter utrumque lacum superiorem et inferiorem Tigurinum, in prominente cornu, ad instar peninsulae conditum, loco [orig: locô] amoeno [orig: amoenô], formaque [orig: formâque] eleganti, 20. fere mill. pass. supra Tigurum. Dictum est a quodam Ruperto, militiae sub Ludovico Rege duce, qui, amoenitate loci captus, arcem ibi condidit, teste Guillimanno [orig: Guillimannô]. Fuit olim Comitum cognominum sedes, quorum successores Habspurgii deinde ibi praetuerunt. In Helvetiorum potestatem pervenit A. C. 1456. ab Uriis, Suitiis, Underwaldiis et Glaronensibus, bello [orig: bellô] cum Constantiensibus finito [orig: finitô] occupatum, quibus etiamnum subest, servata [orig: servatâ] tamen civibus, quam sub Austriis habebant, libertate. Loci antiquitatem arguere videtur tum eius opportunitas, tum lapis in arae speciem formatus, qui nunc Ionae in proximo vico ostenditur, pone templi ostium, cum paucis his literis. C. OCT. PROVIN. S. L. D. D. D. Vide Simler. de Rep. Helv. Io. Bapt. Plantin. Helv. Not. antiq. etc. VIRI PRINCIPES, EX FAMILIA PALATINA.

RUPERTUS [1] I. cognomine Senior et postea Praesenior, filius tertiogenitus Rudolphi I. Electoris Palatini, Rudolphinae lineae conditoris, fratre Rudolpho [orig: Rudolphô] II. Electore defuncto [orig: defunctô] Electoratum gessit, quo [orig: quô] vivo [orig: vivô] etiam curis admotus fuerat: Quam dignitatem cum Stephanus Bavariae Dux sibi vindicaret, Electoralis Collegii et Caroli IX. Imperatoris auctoritate reiectus est. Academiam Heidelbergensem fundavit filiaeque nomine nuncupavit, exstinctus A. C. 1390. Successit ei nepos ex Adolpho cognomine Simplice Electoris fratre,

RUPERTUS [2] II. cognomine Praeiunior, vel Clemens dictus, qui Bopardiae, ab Electoribus, cum Wenceslao Imperium abrogassent [orig: abrogâssent], A. C. 1400. die 21. Aug. electus Imperator, ac Coloniae coronatus; cum ab Aquisgranensibus non admitteretur, proscriptione illos punivit. Coegit insuper Wenceslaum Ordines iuramento [orig: iuramentô] solvere, nec tamen Regnum a Bohemis oblatum accepit: Cum dein adversus Galeacium Ducem Mediolanensem, turbas moventem, profectus esset, desertus a Pontifice et Florentinis, Moguntino [orig: Moguntinô] etiam ei adversante, rem minus e sententia gessit. Obiit A. C. 1410. communis linearum Palatinarum universarum, quae postea prosatae, Parens. Epitaphium eius Heidelbergae in templo Spiritus S. sic habet: Robertus Bavariae Dux, Comes Palatinus Rheni, Romanorum Rex iustus, pacis et Religionis amator, dignus Deo visus, qui pro iustitia pateretur, huius sacrae aedis et Collegii institutor, hic [orig: hîc] cum castissima coniuge Norici montis Burggravia quiescit, vita [orig: vitâ] functus A. C. 1410. Kal. Iun. 15. Inter filios eius 4. Ludovicus Electoratum, Iohannes Neoburgum, Sultzbacum et alia tenuit, Stephanus Simmerensem et Bipontinum tractum sortitus; demum Otto, Mosbacum inhabitavit. Vide quoque in voce Robertus.