CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

SCOPIA [1] pluralis numeri urbs Dardanorum in Mysiae superioris et Macedoniae confinio Scupa dicitur Ptolemaec.

SCOPIA [2] Extrema Doridis promont. Ptolem. quod Straboni Termerium dicitur, teste Villanovano [orig: Villanovanô].

SCOPIUS mons Macedoniae, Plin. l. 4. c. 10. Item Thraciae mons et Bithyniae fluv.

SCOPULI qui inter Sidonem et Sareptam sunt in tribu Aser, Tyrius l. 7. bll. sacri c. 13.

SCORALIA vulgo SCORAILLE, alias ESCOURAILLE, vetus Galliae castrum summo in monte positum, in Arvernia superiore non longe a Mauriaco, ex pugnatum a Pipino, A. C. 767. Hoc postea Guido de Scoralia et Radulfus frarer eius, circa A. C. 1100. maiori Ecclesiae Arvernorum civitatis dederunt. Item castrum in confinio pagi Arverni et Burbonensis, ad Andelotum amniculum, qui in Elaverde fluit, non procul ab Aqua Sparsa, et a Monte Pancerio: vulgo Escuroles. Hadr. Vales. Notit. Gall.

SCORBUTUS morbi notum genus, Septentrionalis primum Balthici maris oras qui accolunt, illiusque loca vicina paludosa, infestavit: qui proin eum, ut morbum e)pixw/rion et endh/mion, primi sentiebant, eo [orig: eô] prorsus more, quo [orig: quô] Aegyptii elephantiasin, Alpini bronchocelem, Americani siphylidem. Angli phthisin, Iudaei leptam, Hispani strumam etc. Is vero tandem neglecta [orig: neglectâ] sede avita [orig: avitâ], longe lateque virulentiam suam diffundens, Daniam occupavit, Holsatiam, Prussiam, Silesiam, Bohemiamque pervagatus, quin et navigia insedit et aeratis inhaerens triremibus, una cum vectoribus deterrima merx in Angliam, Belgium, Lusitaniam, Americamque delata est. Denique et Galliae ac Italiae maritima loca infestans, nec mediterraneis pepercit etc. Vide eo Medicorum filios.

SCORDISCA medio [orig: mediô] aevo [orig: aevô] pelles dictae sunt seu dorsualia, quibus equorum terga insternebantur. Uti enim equum suum Volucrem sagis fuco [orig: fucô] tinctis cooperuit Verus, apud Capirolin. c. 6. sic Commodus pelle inaurata equum Pertinacem intexit, apud Lamprid. Cuiusmodi pelles scordisca appellatae sunt, a scorto. Vegetius de re Veterin. l. 2. c. 60. Quod si dorsum scdentis iniuria [orig: iniuriâ] tumere iam coeperit --- scordiscum superimpones. Hinc Scordiscarii D. Hieronymo, qui scordisca conficiunt. Vide Salmas. Not. ad Capitolinum in Vero, loc. cit. et infra Sella Equestris, it. supra Dorsale.

SCORDISCI et SCORDISCAE Straboni, Scordissi Trogo, Posidonio, et S. Rufo, populi Pannoniae inferioris finitimi ad Austrum quorum urbs Sirmium, teste Niceta [orig: Nicetâ]. Rasciam eis attribuit hodie Castaldus. Ipse se vocant nunc Bosnachi, teste Nigro [orig: Nigrô]. Cordistae sunt apud Athen. l. 9. qui Galatas ex iis facit, qui cum Brenno Delphicum templum spolia verunt. De his Amm. Marcellin. l. 27. Scordisci, inquit, longe nunc ab iisdem provinciis disparati, saevi quondam et truces, ut Antiquitas docet, hostis captivorum Belionae litantes et Marti, humanumque sanguinem in ossibus capitum humanorum bibentes avidius.

SCORDISCUS Cappadociae mons. Ptol. quem Armonium vocat Amm. Marcellin. Scydissem Strabo.

SCORPIACUM libri titulus a Tertulliano contra Gnosticos compositi, qui potionem adversus scorpios indigitat. Ita enim haereticos olim appellatos legimus passim. Vide Bochart. Hieroz. Parte poster. l. 4. c. 29.

SCORPIANI Non desunt, qui Scorpianos populos dici coniectant, apud Stephanum: Sed cum Herodot. nec in l. 7. quem is citat, nec usquam alibi Scorpianorum meminerit, videtur *skorpiano\s2 deflexum ex *parikano/s2. Paricani, vel Paricanii Asiae populi sunt, tam ex Herodoto l. 3. et 7. quam ex Mela l. 1. c. 11. et Plinio l. 6. c. 16. noti. Quorum Paricane metropolis, apud eundem Steph. ex Hecataeo. Bochart. de Anim. Bibl. part. 2. l. 4. c. 29. Nic. Lloydius.

SCORPIO [1] a)po\ tou= skorpi/zei to\n i)o\n, a veneno [orig: venenô], quod diffundit, an potius ab Hebr. akrab, cum prosthesi tou= st i. e. megalo/kentron, animal, magno aculeo? Certe *monon tw=n ento/mwn tou=to makro/kentro/n e)sti Hoc insectorum solum magnum habet aculeum, Aristot. Histor. l. 4. c. 7. veterib. Latinis Nepa, quod Afrorum esse vocabulum, scribit Festus; quorum lingua [orig: linguâ] sic dici potuit, a caudae intemodiis, inquit Bochart. Alius marinus est, qui cum terrestri nihil habet commune, praeter venenatos aculeos, non tamen in cauda, sed in capite et toto corpore sparsos, alius terrestris, hicque iterum alius pthno\s2, alatus; alius a)/pteros2, sine alis. Corpus huic ovi sigura [orig: sigurâ], in quo caput ita conditum est, ut vix emineat: et xhlai\, seu can cri brachia, quibus amplectitur, quidquid obvium est, ut sit firmior et pungat fortius: et octo pedes, a quibus dicitur o)ktw/pous2 in Proverb. sed cauda [orig: caudâ] inprimis est terribilis, in qua venenum et aculeus. Itaque passim a Poetis; non aliter, quam a cauda, describitur. Est autem illa polusfo/ndulos2, habetque sex aut septem vertebras, seu intemodia: in extremitate vero eius aculeus est, quem quandoque geminum habet, cuiusmodi scorpiones dike/ntrous2 vocat Aelian. Histor. l. 6. c. 20. Porro aculeum illum tenui fistula [orig: fistulâ] perforatum esse, qua [orig: quâ] venenum infundat, tradit Plinius l. 11. c. 37. aliique, inter quos kolpw/dh diplo/hn sinuosam duplicitatem, eam vocat Aelian. l. 9. c. 4. Galenus vero negat in scorpionis aculeo ullum esse foramen, quo [orig: quô] venenum deiciat, et proin animalculi huius vim noxiam referre mavult ad substantiam spiritualem, quae, ut mole minima, ita facultate maxima sit, ut quae, praeter hominem, leonem, elephantem, camelum quoque punctione pusilla [orig: pusillâ] exanimat. Sed in scorpione id gravissimum, quod auctore Plinio [orig: Pliniô],

semper cauda in ictu est, i. e. semper erecta et intensa, ut ad ictura sit paratior. Ovid. Fastor. l. 4. v. 163.

Excepto [orig: Exceptô] eo [orig: eô] scorpionum genere, quod caudam humi iacentem trahit, hincque Arabibus gerrara dicitur: veneno [orig: venenô] praesentissimo [orig: praesentissimô] nocens. Cuiusmodi scorpiones qui venentur, mittere triduo ante Persarum Regem, illac (statio secunda est in itinere a Persicis Susis in Mediam) iter facturum, refert Aelian. l. 15. c. 26. Dolor ex punctione, prout diversa scorpionis species, diversus est: sed in plerisque cum acuum punctura sentitur dolor igneus. Hercules Oetaeus apud Senecam Act. 4. v. 1218.

Eheu quis intus soorpius, quis fervida
Plaga revulsus cancer infixu; meas
Urit medullas?

Verum familiare periculi tempus, aestus, Tertull. byeme torpescunt, Macrob. Saturnal. l. 1. c. 21. unde in Apocalypsi c. 9. v. 3. 4. 5. mysticis locustis scorpionum caudas habentibus, non datur potestas nocendi, nisi per menses quinque: et in Afticae urbe Pescara, cives fere omnes metu scorpionum, aestatis tempore, relicta [orig: relictâ] urbe, rus commigrare, nec nisi Novembri mense redire, testis est Leo Africanus Sed et contritus et impositus scorpius proprii vulnetis remedio est, Dioscorid. l. 2. Quod enim in Aegypti urbe Copto, in Fano Isidis, magni scorpiones, mulieres, quae apud Deam lugebant et humi cubabant et pedibus nudae incedebant, et eos scorpiones solum non calcabant, non laederent, uti refert Aelian. Histor. l. 10. c. 23. Diaboli cacozelia fuit, Dei miracula, qui in animalium veneno reprimendo virtutem suam saepius exseruit, simiae instar imitantis. Nomen ab iis monti Iudaeae non procul ab Asphaltite lacu, qui a scorpionum copia Hebraice ascensus acrabbim dictus est. Numer. c. 34. v. 4. Unde Arabatene regio Idumaeae vicina, 1. Maccab. c. 5. v. 3. Forte et Acrabatas, Aethiopiae lacus, indidem appellatus est. Graeci quoque Asiae partem eandem ob causam *skorpiofo/ron xw/ran nominavere [orig: nominavêre], ut ex Ptolemaeo constat etc. Quam in rem vide plura apud Voss. de Idolol. l. 4. c. 96. et Bochart. Hieroz. Parte poster. l. 4. c. 29. ubi et de tralatitiis vocis significaribus varia: uti de rostris seu acculeis caleorum, Scorpii caudam referentibus supra aliquid voce Pigaciae; nec non hic [orig: hîc] infra. Addam saltem, inde et scorpiten gemmam et skorpi/on, aconiti genus, a scorpii similitudine, dictum esse, vide Salmas. ad Solin. p. 712. et 882.

SCORPIO [2] Graecis, skorpi/os2 et skorpi/dion, machina bellica est, qua [orig: quâ] sagittae mittuntur, 1. Maccab. c. 6. v. 51. ubi de Rege Eupatore Hierosolymam obsidente, et apud Polybium l. 8. c. 60. ubi de Archimede Romanos Syracusis arcente, scorpionibus intra moenia constitutis. Sic apud Plut. in Marcello, cum ab eo clam positi fuissent oi( skorpi/oi braxu/tonoi, parvi scorpii, quique hostium oculos fallebant, cum se latere putantes, au)=qis2 a)/n be/lesi polloi=s2 en)e/tuxon, rursus in multas sagittas inciderunt sicque retrocedere coacti sunt. Appellatam autem ita hanc machinam, quoniam aculeum habeat desuper erectum, dicit Amm. Marcellin. qui eam multis describit l. 23. c. 4. Et Terrullianus Scorpiaco, Bellicam machicam retracta tela vegetantem de scorpio nominant. Et Vegetius, l. 4. c. 22. Scorplones dicebant, quas nunc manu-balistas: ideo sic vacati, quod parvis subtilibusque spiculis, mortem inferant. Nota spiculis, i. e. be/lei, quae et ipsa scorpiones dicta, ut in Hittito bel. African. c. 31. Sic Vitruvius catapultis et scorpionibus sagittas, balistis lapides, mitti ait. l. 10. c. 15. et 16. Cui tamen diar)r(h/dhn oppositus Ammianus scorpione lapides et balista [orig: balistâ] sagittas evibrari docet: Forte eiusdem machinae diverso [orig: diversô] usu; cum et nos arcubalistis modo sagittas modo plumbeas glandes, eiaculemur etc. Sed et vivos scorpiones in hydriis Zythi impositos per machinas bellicas in Nisibin proiecisse Regem quendam, ait Geographus Nubiensis Climatis IV. Part. 6. laudatus Bocharto ubi supra. Vide quoque in voce Onager.

SCORPIO [3] 1. Regum c. 12. v. 11. in his Roboami verbis, Pater meus castigavit vos scuticis, et ego vos castigabo scorpionibus, flagri genus est scutica [orig: scuticâ] gravius. Hebraei virgan spineam, aut flageilum spinis aculcatum intelligunt, vide supra in vode Marrugina. Certe aevo [orig: aevô] deteriore etiam Latini Scriptores pro flagello aculeato vocem accepere [orig: accepêre], Isidor. Originum l. 5. c. 25. Honorius Serm. de S. Laurentio, Alii qui Martyrum supllicia exposuere [orig: exposuêre]. In Lectionali tamen scorpiones a flagellis distinguuntur: Scorpronibus, dehinc festibus aggressus, exinde flagellis caeditur. Vide eundem Bochart. d. l. Baronium ad 12. Iun. in Martyrol. et Gallonium de Cruciatibus Martyrum edit. Paris p. 88. nec non supra, voce Flagra.

SCORPIO [4] apud Auctores de agris limit. acervus lapidum, pro termino erectus, gru/mos2 in Gloss. grumus Sosipatro, o( tw=n o(/rwn li/qos2, quia in metam ac conum desinebat. Quidquid enim in tutulum et fastigium elatum est, Graecis skorpi/os2. Fiebant hi acervi lapidum, Graecis iisdem *(ermai=oi lo/foi, in biviis, triviis, quadriviis, in honorem Mercurii, ad Hermulas, i. e. statuas Mercurii quadratas, itineri demonstrando: quos colere et inungere olim praetereuntes solitos, discas ex Theophrasto peri\ deisidai/mon. crebro item iactu lapidum augere ex Corn. Severo in Aetna,

Ut scil. longe eminetent. Unde et in cacumine collium Mercurios, h. e. lapidum huiusmodi congeries, Isidorus positos ait, in Gloss. Quem morem etiam obtinuisse apud Indos et Atabas, hodieque apud Muhammedanos viegere, docet Vinc. Bellovacensis Speculo Histor. l. 4. et Bernh. Breidenbachius, ex Petro Alfonso, apud Iac. Ouzelium Animadversion. ad Minucium Fel. Octavio p. 13. et seqq. cui adde I. Bourdelotum ad Petronii iliud; Grumorum eninentium fragmenta, et quae hic [orig: hîc] dicta passim inprimis ubi de Acervandi

lapides more, voce Acervus, it Terminus. Uti vero acervi hi viales terminalesque quod in metam desinebant ac ad modum caudae scorpii fastigiati erant, skorpi/oi sunt appellati, sic et tutulus crinium in puero itidem skorpi/os2 dictus est. Voss. qui et de Scorpio pisce agit, de Orig. et progr. Idolol. l. 4. c. 2. et 25.

SCORPIUS seu SCORPIO unum ex XII. Zodiaci signis, quod a Sole subitur pridie Idus Octobris. Oritur autem eodem [orig: eôdem] tempore, quo [orig: quô] Orion occidit. Qui Astronomicum poeticum conscripserunt, hunc eum volunt fuisse Scorpium, qui Orionem interemit, cum ille iuvenili robore ferox, nullam esse feram iactasset [orig: iactâsset], quam ipse conficere non posset. Quam hominis iactantiam aegerrime ferens Tellus, in perniciem eius Scorpium protulit, qui infixo [orig: infixô] aculeo [orig: aculeô] eum interemit. Hunc autem Scorpium a Iove ideo inter astra relatum volunt, uti mortalibus documento esset, ne suis plus aequo viribus fiderent. Hyginus l. 2. de Sign. cael. Ampelius tamen scribit, quod Diana Scorpium, eius iussu, in monte insulae Chius [orig: Chiûs] Pelennaeo ad Orionis perniciem natum, illi Deam inter venandum stuprare conanti ipsa supposuerit, quo vita [orig: vitâ] privaretur. Quod etiam ostendit Nicander in Theriaceis:

*to\n de\ xalazh/enta ko/rh *tithni\s2 a)nh=ke
*skorpi/on e)k ke/ntroio teqhgme/non, h)=mos2 e(pe/xra
*boiwtw=| teu/xoua kako\n mo/ron *)wari/wni,
*a=xra/ntwn o(\te xersi\ qeh=s2 e)dra/zato pe/plwn.
*au) ta\r o(/ge stibaroi=o kata\ sfuro\n h)/lasen i)/xneus2
*sko/rpos2 a)proi/+dhs2, o)li/gw| u(po\ la=i+ loxh/as2.
*tou=de te/ras2 peri/shmon e)n a)strain a)plane\s2 au)/tws2.
*oi(=a kunhlate/ontos2 a)ei/delon e)sth/riktai.

--- --- Ipse tibi iam brachia contrahit ardens.
Scorpius, et caeli iusta [orig: iustâ] plus parte relinquit.

Saevaque circuitu curvantem brachia longo
Scorpion, atque aliter curvantem brachia Cancrum.

SCORPUS agitator nobilis, qui saepe in Ludis Cirensibus, aurigandi dexteritate, palmam reportavit, tempore Domitiani Aug. Eius menminit Martialis l. 4. Epigr. 67. et l. 10. Epigr. 50. 53. ac 74. Vide quoque Lipsium l. 1. Epistol. quaest. 5. Epist. 44.

SCORTEA Latinis vocata est, quae Graecis oulo/menoi suntre/fesqai kai\ sunagela/zesqai met' a)llh/lwn eu)qu\s2 e)c arxh=s2 tou\s2 pai=, sagum videl. ex pellibus caprarum, Pastorum et Agricolarum proprium, quod quia exomidi iniciebatur, inde *difqe/ra quoque dictum est. Aristoph. Nub. Ubi grandior eris capellas agio e Phelleo, ut et Pater tuus ( peribo/laion ) i. e. Scorteam vestem indutus: et Varro de Re R. l. 2. c. ult. Neque non quaedam nationes harum (caprarum) pellibus sunt vestitae, ut in Getulia et in Sardinia. Cuius usum apud antiquos quoque Graecos fuisse, apparet, quod in Tragoediis senes ab hac pelle vocantur *difqe/ran enhmme/nos2, et in Comoediis ii qui rustieo [orig: rustieô] opere morantur. Aliquem vero earum quoque ingenuis usum fuisse, praesertim tempore pluviae, Laertius docet, ubi Anaxagoram profectum in Olympiam sudo ac sereno caelo, sedisse *difqeri/ai, quasi brevi eruptura [orig: erupturâ] pluvia [orig: pluviâ], quod et factum, refert; quod idem narrans Philostratus l. 1. c. 2. vestem dermati/nw| vocat. Quemadmodum et Romanis Paenulas, non tantum laneas et gausapinas, sed et scorteas fuisse, legimus. Seneca Quaest. natur. l. 4. c. 6. Hi cum signum dedissent, adesse iam grandinem, quid exspectas? ut homines ad panulas discurrerent aut scorteas? Et Martial. l. 14. Epigr. 130.

Ingrediare [orig: Ingrediâre] viam, caelo [orig: caelô] licet usque sereno [orig: serenô];
Ad subitas numquam Scortea desit aquas.

I. e. Paenula ex pelle facta. Nam scorta pelles, Fest. Vide proin supra Pellis. Unde Varro de L. L. l. 6. Pellem non solum antiqui dicebant scortum sed etiam nunc dicimus Scortea ea, quae ex corio et pellibus sunt facta. ideo in aliquot sacris aut sacellis scriptum habemus. Ne quid scorteum adhibeatur, ideo ne morticinum quid adsit. Imo et apud Tertullian. de Pallio c. 4. Scortum pro pelle leonina. Qualis ille Hercules in serico Omphales fuerit: iam Omphale in Herculis scorto designata descripsit. Supra enim ad eandem vocem alluserat: Tantum Lydiae clanculariae licuit, ut Hercules in Ophale, et Omphale in Herculi prostituetur: nempe in Scorto sive pelle Leonina. Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiar. part. 2. l. 4. c. 21. Hinc tralatitie Scortum, pro meretrice; cuiusmodi feminarum probra post epulas olim, imo et iisdem durantibus, in Theatris item, et post Spectacula, introdoci solita, discimus ex Lipsio Elect. l. 1. c. 11. Cerda exinde Adversar. c. 131. §. 20. Bulengero de Theatro l. 1. c. 42. Doctis ad Tertull. Paschalio Coronar. l. 2. c. 6. Barthio ad Stat. l. 1. Sylv. 6. v. 67. Aliis; quibus adde de hodiernis Persiae, Indorumque Regibus P. de Valle et Io. Bapt. Taverniet Itiner. plura in voce Meretrices, item Prostibulum, ac Ribaldi uti de more Veterum in talorum lusu illa invocandi, ubi de Talis. At de scorteis paenulis praefatis consule porto Salmas. Not. ad Spartion. in Hadrino, c. 3. Lamprid. in Diadumeno c. 2. et Alex. Serero, c. 27. de Scorteis vero, nummis, vide supra ubi de Monetae usu.

SCOTALLA in STATUTIS Concilii Lambethensis A. C. 1206. c. 2. communes potationes. quas Scotallas, mutato [orig: mutatô] nomine, Caritati, appellant detestantes etc. aliis item Conciliis Anglicanis et Statutis Episcophalibus, compotatio est. Alias Scotallum et Scotale, quod Watsio tabellam cerevisiariam, improbante id Spelmanno [orig: Spelmannô]: saltem cerevisiam, quam quidam fructuarii communibus expensis comparant, dominum suum vel eius vicarium excepturi, peculiariter notat.

Qua de voce vide pluribus agentem Car. du Fresne Glossar. Macros Fratres in Herolex. Spelmannum, Alios.

SCOTATIO apud Danos olim, tactus baculi dicebatur, vel pulvetis aut partis terrae venditae in sinum excussio aut immissio quae in emptionibus venditionibus symbola traditionis, erant, Loccenius Antiqq. Suecit. l. 2. c. 16. Vide quoque Cuiacium Observ. l. 1. c. 18. Invoc. Cironum Observat. l. 1. c. 9. Andr. Svenonis Archiepiscop. Lundensem LL. Scanlae l. 4. c. 13. Pontanum rerum Danic. l. 7. et praefatos Glossarii ac Hierolexici Auctores. A voce Saxon. scot (unde Gall. escot ) quae inter alia symbolum notat etc.

SCOTI Britanniae populi Seprentrionales, post Pictos, antiquissimi, quondam Anthropophagi, teste B. Hieronymo [orig: Hieronymô] l. 2. contra Iovinianum. Quid (inquit) loquitur de ceteris nationibus, cum ipse adolescentulus in Gallia viderim Scotos, gentem Britannicam, humanis vesci carnthus, et cum per silvas porcorum greges, et armentorum, pecudumque reperiant, pastorum nates, et feminarum papillas solere abscindere, et has solas ciborum delicias arbitrari? Amm. Marcellin. l. 16. c. 4. l. 27. c. 8. primus inter scriptores Latinos eorum meminit, quos ex Hispaniae Cantabria oriundos, atque inde in Hiberniam migrantes, tandem in Scotia sedem fixisse dicit. Buchananns illos quidem ex Hispania quoque arcessit, sed a Celtis, Pyrenaeos transgressis, illos oriundos asserit. Matth. Westmonasteriensis, ex Pictorum cum Hibernicis feminis connubio natos, sisque ex diversitate hac nationum, nomen haesisse vult: Scot enim illud dicitur, quod ex diversis rebus in unum acervum congregatur: de qua voce vide Henr. Spelmannum Glossar. Archaeol. Sed refellit sententiam ipse Beda, qui Pictos a Scotis Hiberniae uxores periisse refert, vide infra. Guydhyl Britannis, teste Lhuydo [orig: Lhuydô], a pictura quasi Picti appellati, teste Isidoro [orig: Isidorô], vel ab obscuritate ac tenebris, quae u(pokw/dion dicuntur. An vero Scoti prius Hiberniam occuparint [orig: occupârint], diiudicent alii ex historiis. Illud certum (inquit Ferrarius ) nomen Scotiae utrique regioni fuisse commune; ac Scotos, eiectis Pictis, regione potitos, illi nomen indidisse. Scotos etiam (quos alii, inter quos Camdenus, a Scythis voce depravata [orig: depravatâ] dictos putant) olim in Hibernia [orig: Hiberniâ] consedisse, nomenque Scotiae ipsi Hiberniae indidisse, et illam etiam Scotiam per aliquot saecula appellatam fuisse, invenitur apud Orosium, D. Prosperum, Isidorum, Bedam, Bernardum, etc. Regnum horum antiquissimum, trecentis ante Christum natum annis, et amplius, primordia sua duxisse sunt qui dicant, quod eversum a Maximo Tyranno, instauraverit Fergusius, circa A. c. 422. E cuius posteris mortuo [orig: mortuô] sine prole Alexandro [orig: Alexandrô] III. A. C. 1286. vel 1290. inter Robertum Brussium et Iohannem Balliolum, matribus Scotiae regum familiae natis, diuturna de regno contentio fuit: donec ab utrisque arbiter electus Eduardus III. Angliae Rex Balliolum aemuloi praetulit. Eipostea Robertus I. successit, cuius filio [orig: filiô] Davide mortuo [orig: mortuô] sine liberis, A. C. 1371. regnum pervenit ad Robertum II. ex familia Stuardorum, in qua etiamnum floret. Fidem Christianam hauserunt hi populi, sub Donaldo Rege cui summissi a Victore Episcopo Romano Enangelii praecones sunt. Primus post haec illis Episcopus a Caelestino Palladius obtigit, A. C. 440. ubi et Pattitus tum floruit, Hiberniae Apostolus, Servatius item, qui non solum in Scotia, sed et Orcadibus insulis Christum praedicavit. Germanus dein Antissiodorensis et Lupus Trecensis pelegianis Scoris haereseos suae venenum propinantibus acriter restiterunt. Sequentibus temporibus saeculi torrente abrepti, sub Iacobo V. caliginem errorum denuo exire coeperunt, iactis Reformationis fundamentis, a Patritio Hameltono martyre, et Ioh. Cuoxo: frustra Cardinali Santandreano [orig: Santandreanô] obnitente. Postmodum plenius Euangelii lux affulsit, sub Iacobo VI. qui Elisabethae Anglicae haeres, Scotiam Angliae iunxit, pater Caroli I. avus Caroli II. hodie M. Britanniae feliciter imperantis. Horum regio Scotia dicitur, portuosa admodum pascuis magis, piscibusque, quam frumento [orig: frumentô] abundans, metallorum quoque ferax. Est et aliqua equis eius gloria: Luporum inprimis ibi ingens numerus: olim Caledonia, de qua Tacitus in Agricolae vita, c. 10. 11. Vulgo Albania olim Matth. Westmonasteriensi, hodieque Albayn, teste Lhuydo [orig: Lhuydô], nunc Scotland, ab Anglia monte Cheviota [orig: Cheviotâ] discreta, in plures regiones divisa: in qua Alata Castra, sive Edinburgum, urbs regia, Andreapolis, et Glasquum metropoles. Grampio [orig: Grampiô] monte aspero [orig: asperô] et informi (cuius Tacit. ibid. c. 29. meminit) bifariam dividitur. Is enim a Germanici maris litore, ad ostia Deae fluminis, latera Aberdoniae abluentis, per mediam Scotiam, in Hibernicum mare tendens ad lacum Lomundum sistitur. Incolae qui cis Grampium montem Meridionalem partem habitant, Anglico [orig: Anglicô] loquuntur idiomate, suntque bene morati, et humaniores, nisi quod ad vindictam plus aequo [orig: aequô] propendere dicuntur: Nec abs re de his Ioh. Barclaius, in Icone animorum: Musae numquam delicatius agunt, quam ubi in Scotos inciderunt. Primiproin scholas Anglis, Hibernis, Belgis et Norvegis aperuisse, ac ini Europa Academias fundasse [orig: fundâsse] leguntur, Ferrar. Inter eos maximus natu filiorum patri succedit, reliquis portione certa [orig: certâ] legibus definita [orig: definitâ] acquiscere iussis. Qui alteram partem Septentrionem versus accolunt, genus hominum asperum ac longe durissimum est: Hi lingua [orig: linguâ], vulgo Gachtlet dicta [orig: dictâ], quae Hibernis quoque familiaris, uti solent, in victu vestimque antiqui moris tenacissimi: prompti arcu et sagittis, montana incolunt, ad seditiones proni: horum maiores humana [orig: humanâ] carne vesci solitos referunt scriptores, feminasque viris bellando permixtas: In genere eadem Scotis cum Anglis ad bellum propensio est, laboris apprime patientes, peditatu inprimis valens. Plurima habet regio haec miranda, ut colligitur apud Hectorem Boetium, quem vide. In Gallovidia lacus est, Myrtotum dictus, cuius una pars, aliarum aquarum more, gela hieme concrescit, altera nullis frigoribus congelari potest. Sunt in Carictae regione ingentis magnitudinis boves, quorum caro tenera suavisque usui est: ceterum pingue numquam concrescit, sed olei lienidi instat semper fluit. In Coyl provincia haud plus decem milibus passuum ab Aer oppido, saxum est 12. vix pedes altum

extensumque 33. cubitorum spissitudine, haud immerito ab incolis Surdum appellatum: nam quantumvis ingentem strepitum sonitumque vel etiam bombarda [orig: bombardâ] edas, ab uno latere, ex adverso haud exaudiri queat, nisi quam remotissime absis, tum enim sonus facile percipitur. In Lemos, quae Ptolemaeo Lelgovia dicitur, lacus est longe maximus, Loumund vernacule dictus, qui supra 24. milliar. in longitudine extensus, 8. in latitudine, 30. insulas complectitur, quarum pleraeque vicis frequentibus habitatae, templa sacellaque divis dicara habent. Tria in hoc memoratu digna reperiuntur, nam pisces illic esui humano suaves pinnis carent: lacus interdum, nullo [orig: nullô] flante vento [orig: ventô] ita impense concitatur, ut vel audacissimos nautas, quominus solvant, deterreat, unde, vento [orig: ventô] cessante, naves medio [orig: mediô] cursu correptae cum maximo discrimine iactantur, et nisi portus quispiam forte propinquus adsit, plerumque evertuntur: Deinde est Insula quaedam gregibus armentisque pascendis uber, sed quae natans fluctuansque quo venti impellant huc illuc feratur. Constans fama est, lapidem in Arcadia nasci, qui si paulo diutius stramentis stuppisve supponatur, incendium faciat. Ad Slavis, castellum in Buthguhania, antrum est admirandae naturae, aqua enim in id instillans, tractu temporis in candidissimum convertitur lapidem, qui nisi certo [orig: certô] annorum curriculo [orig: curriculô] eximerentur, olim iam iam plenum illis fuisset. Nullus in hac regione mus maior conspicitur, nec, si importetur, vitam ducere potest. Ad ostium Fortheae fluminis in medio mari altissimus scopulus est, ex cuius summitate fons aquae largissime admitando naturae miraculo [orig: miraculô] scaturit: ab Edimbuago plus minus duobus passuum milibus, fons, cui olei guttae innatant, scaturit ea [orig: eâ] vi, ut si nihil inde collegeris, nihilo plus confluat, quantumvis autem abstuleris, nihilominus remaneat: valetque hoc oleum contra varias cutis scabrities. Vide praeter retro laudatum boetium, Ioh. le Maire, seu maiorem, Georgium Buchananum et Iohan. Lesaeum de rebus Scoticis: Venerabilis Beda, Gildas Sapiens, Godofredus Monumetensis, Guil. Malmesburiensis, Rogerius Hovedenus Henr. Huntingdoniensis, Ethelverdus Ingulphus, Ioh. Asserus, Guil. Neubrissensis, Matth. Parisiensis Thomas Walsinghamus, Matth. Westmonasteriensis, Ranulphus Cestriensis, Thomas Morus, Ioh. Fraissardus, Polydorus Virgilius, Georgius Lilus, Nicolaus Trivetus, Richardus Graftonus, alii, Britonum et Anglorum gesta describentes, Scotiae quoque meminerunt. Andreas Duchesnius, Gallica [orig: Gallicâ] Lingua [orig: Linguâ] edidit Historiam Angliae, et Scotiae et Hiberniae: David prro Chambraeus, Paulus Ioutus, Camdenus, Pelleforestus, Florimundus Raimundus, Sanderus, Gasula, Daviti, Baronius, Spondanus, Cluverius, Sanson, Du Val, Brietius etc. in scriptis suis eius subinde mentionem iniciunt. Hinc Scoticus Claudian. de laud. Stilic. l. 2. v. 254.

Unde Scoticae leges, quae variae. Ut omittam, quas, ante susceptum Christi characterem, habuerunt, de quibus vide Hieronym. in Ep. ad Oceanum, et Scriptores Scoticos in Eduino III. exstant candidae aliae Kennethi Regis, qui Pictorum cum regno populum delevit, sub A. C. 839. et Macbethi, qui ferro [orig: ferrô] sustulit Duncanum Regem circa A. C. 1046. earum capitula Hectore exhibente Baethio [orig: Baethiô]. Reliquas concinnavit Shenaeus. Vide Henr. Spelmannum Glossar. Archaeol et infra in Scotia: adde de Scotorum, Pictorum et Actacottorum in Britanniam expeditione, B. Rhenanum Rer. German. l. 1. cum Notis Cl. Ortonis ICti p. 225.

SCOTIA varie apud maiores, verba sunt Henr. Spelmanni, sumitur: Alias pro ea Insulae parte, quae Romanis Britannia minor et secunda dicta fuit, et pro regno hodierno; Alias vero pro eiusdem parte, quae a mari Scotiaei, The water of Foth or Fryth, in Boream extenditur, Australi interea Ledoneio dicta [orig: dictâ]. Quam distributionem agnovit Rex ipse David I. A mediorum saeculorum scriptoribus etiam de Hibernia dicitur; unde Scotos Hibernos multa in Gallis exstruxisse monasteria dicit Hadr. Vales. Notit. Gall. Hibernis Allabani; Anglis et incolis Scotland, Gallis l'Escosse. Baudr ando, alterum magnae Britanniae regnum, ab ortu Germanico Oceano [orig: Oceanô], a Septentrione Orcadibus et Deucaledonio [orig: Deucaledoniô] mari praecingitur: ab Occasu Hiberniae obiacet, ad austrum Tueda fluv. et Cheviotae montibus cum adiacente tractu ad Solway aestuarium pertinentibus ab Anglia dirimitur; et a 70. annis circiter in unum regnum coaluit cum Anglia. Eius longitudo, seclusis insulis, ducitur ex promontorio Bucquan ness. in ora Oceani Germanici, ad Ardna Murchen point, in ora Occidentali; estque circiter 165 mill. pass. seu 110. milliar. Scoricorum. Latitudo autem desumiter ab urbe Leucopibia, Withern, ad promontor. Orcadum Dungesby head, ac proinde excurrit ad 230. mill. pass. seu 157. milliar. Scotica. Scotia antiquitus quoque dicta fuit albion septentrionalis seu ulterior, et in duos populos divisa fuit, nempe in Verturiones, in quorum regione fuere [orig: fuêre] postea Picti, et in Caledonios, quorum regionem invaserunt postea Scoti. Vetturionum partes erant Horestae, Selgovae, Novantae, Damnii, et Ladeni. Caledoniorum autem partes fuere [orig: fuêre] Caledonii proprie dicti, Epidii, Creones, Cerones, Carnovacae, Cornabii, Carini, Mertae, Cantae, Lugi seu Logi, Vacomagi, Taxali, et Vernicones populi. Scotia antea per plurima saecula propriis paruit Regibus; sed ex quo obiit Elizabetha Angliae Regina A. C. 1603. ei successit Iacobus VI. Scotiae Rex, qui duo regna Angliae et Scotiae coniunxit, et in Angliam uti maius regnum transmigravit. Nunc in duas praecipue partes, Tavo fluvio intermeante, dividitur: Scotia Australis, quae et Cis-Taana, l'Escossa decz le Tay, frequentius habitatur, et moribus, divitiis, ac humanitate excultior est. Scotia Borealis sive Trans Taana, l'Escosse dela le Tay, agrestior et rudior, mores etiam silvestris Hibetur genuini et prisci Scoti recipit retinet. Utriusque autem regionis sequentes Comitatus singillatim prae oculis habes infra. Secundum Auctorem Anonymum Hist. Orb. Terrar.

regnum hoc ab Anglia dividit fluv. Tweda, Mons Cheviota, et aestuarium Solvaeum. Eiusdem divisio seu Tao [orig: Taô] fluvio [orig: fluviô] seu monte Grampio [orig: Grampiô] (qui vulgo Gransebain dicitur) facta, aliam partem eius Meridionalem, aliam Borealem, efficit. Celebre est ingenti piscium copia [orig: copiâ] maxime harengarum, quorum tantum non nativa sedes in Scoticis est littoribus. Salmonum captura opulentam reddit Aberdonam, quae sola eorum 1300 cados circiter, in solam Galliam, quotannis emittit, numero [orig: numerô] minimum 60000. quorum aliqui et 40. aequant libras. Nec avium silvestrium et aquatilium minor ibi vis, celebraturque cumprimis aestuarium Boderiae anserum marinorum abundantia [orig: abundantiâ]. Ibidem singulare Anatum seu Anserum genus est, Bernacles incolis, Belgis Rolgansen dictum, quod ex conchis, arboribus et similibus nasci communiter perhibetur, qua de re supra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Auctorem praefatum Parte 1. c. 5. §. 5. in Hist. Ins. Familiae regnatricis in Scotia historia compendio [orig: compendiô] haec est. Regno per plura saecula praefuit postentas Achaii, qui Caroli M. amicus et confoederatus perhibetur. Ab eius nepore Kenneto per filios Constantinum et Ethum duae Regiae lineae ortae sunt, donec Constantinus huius abnepos, ab aemulo Malcolmo, illius abnepote, praelio [orig: praeliô] caederetur, A. c. 996. A Malcolmo iterum multi prosati, donec ultimus ex illius mascula progenie Alexander III. exstingueretur A. C. 1286. et ita Regnum ad familias Ballioliam ac Brussiam, per feminas priorem Domum Regiam contingentes, deferretur. Post Davidem II. ex Brussiis, exstinctum A. C. 1370. Regnum delatum est ad Robertum Stuarrum, Maria [orig: Mariâ] Davidis sorore natum. Verum nec hic alienus ab Achaii sanguine, in qua familia hodieque haeret t infra vieebimus, ubi de voce Stuartus. De Scotorum vero Hospitalibus in Gallia, et Monasteriis in Germania exstructis (mirum enim, olim inprimis, Scotorum Britonumque peregrinandi desiderium) vide Gretzerum Observ. ad Vitam S. Willibaldi l. 1. c. 19. Rhenanum Rerum Germanic. l. 2. Innoc. Cironum Observation. Iuris Canon. l. 1. c. 13. Alios.

Vallis ad Tivium fluvium, seu Teviotia, Tivedale. Merchia, Merche. Lodoneium et Lothiana, Lothiane. Vallis ad Tuvedam fluvium, seu Tuvedalia et Pebliana. Tuwedale. Vallis ad Lidam fluvium, seu Lidesdalia, Lidisdale. Vallis ad Escam fluvium, seu eskia, Eskdale. Vallis ad Annam fluvium, seu Annandia, Annandale. Vallis ad Niddam fluvium, seu Nithia, Nidesdale. Gallovidia, Galloway. Carricta, Carrick. Kyla seu Covalia, Kyle. Cuninghamia, Cuningham. Glotta insula sive Arania, Arren. Vallis ad Cluidam fluvium, seu Cluidesdalia et Glotiana, Cluydesdale. Levinia sive Lennoxia, Lennox. Stirlina sive Sterlinga, Sterling. Fifa, Fife. Strathernia, Strathern. Menteithia, Meinteith. Argathelia, Argile. Caput Terrae sive Cantira, Cautir. Lorna, Lorne.

Loquabria, Lochquabyr. Albania, Broad Albain. Perthia, Perth. Atholia, Athole. Angusia, Angus. mernisia, Mernis. Marria, Marr. Buquania, Buquan. Moravia, Murray. Rossia, Ross. Sutherlandia, Southerland. Cathanesia, Caithness. Strathnaverna, Strathnavern.

SCOTINA locus in Lacedaemone plenus quercubus. Verum inde nomen non habet, sed a Iove scotino illic honorato. Stephan. ex Pausania. Locus quem respexit in Laconicis reperitur, qui est liber 3. Itaque scribendum sko/tos2 apud eum pro tri/tw|. Insuper pro deka/tw|, et *skotina\, scribe *skotina=s2, et *skotita\s2. Loci eiusdem meminit Polybius extremo l. 10.

SCOTTOBRIGANTES pecti apud Senecam, de quibus vide Salmas. ad Solin. p. 189. aliquid etiam supra voce Picti.

SCOTUS [1] Apostolorum aevo, Eremita fuit in Occidente si, ferrario fides.

SCOTUSSA urbs mediteranea Thessaliae Larissae finitima Fuit et Scotussa, oppid. Macedoniae ad Nestum amnem. Hinc Scotussaei populi apud Plin. l. 4. c. 10.

SCRACHICOUVIA oppidul. Poloniae inferioris aliis Sczachschow: in Palatinatu Ravensi, ad amnem Bsuram, 10. leuc. a Varsavia in Occident, totidem lanciniam versus.

SCRAMA in L. Wisigoth. l. 9. tit. 2. §. 9. spathae latioris species qua [orig: quâ] caesim infligebatur vulnus, quod schramme hodieque

dicitur Germanis. Unde, qui hac [orig: hâc] ratione vulnera infligunt, escrimer Gallis dicuntur. Vide infra Serimia.

SCREONA in L. Salica tit. 14. §. 1. Si tres homines ingenuam puellam de casa aut de screona rapuerint; seu Screo, L. Frisonum, Qui screonem effregerit, Sicamae in L. Frisionum scrinium est. At Pithoeus ad L. Salicam, hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] legit Screunia, aitque Escrenes etiamnum rusticis Campanis dici cameras illas demersas in humum multoque [orig: multôque] insuper simo [orig: simô] oneratas, in quibus hieme puellae convenientes ad mediam noctem pervigilant. Id quod iam olim Germanis fuisse in usu, colligit ex Tacito de Germ. moribus Hier. bignonius, vide Car. du Fresne in Glossar. et Macros Fratres in Hierolex.

SCRIBA [1] uti Festus docet, nomen erat apud Romanos Librarii, qui rationes publicas scribebat in tabulis. Apparuerunt autem singulis Magistratibus, eo [orig: eô] nomine, ut pulicas rationes in tabulas referrent et leges actaque omnia perscriberent. Unde Cicer. Verr. 3. c. 79. Scribarum ait ordinem honestum esse, quod eorum hominum fidei tabulae publicae, periculaque Magistratuum committantur. Leges quodammodo in manibus Scribas habuisse, et Magistratibus ius suggessisse, ostendit idem de LL. l. 3. Quo [orig: Quô] factum, ut eorum arrogantiam M. Cato minor coercere necesse habuerit, uti discimus ex Plutarcho. Accepisse a Quaestoribus apparitionis mercedem, ex fragmento veteris huius tabulae intelligitur: Q. Urb. quei. aerarium. provinciam. obtinent. eam. mercedem. deferto. Quaestorque. quei. aerarium. provinciam. obtinent. eam. pecuniam. ei. Scribae. Scribeisque. heredive. eius. solvito. idque. et. sine. sraude. sua. facere. liceto. quod. sine. malo. peculatu. fiat. olleisque. hominiibus. eam pccuniam. capere. liceto. Habuisse tabulas semper in promptu, colligit Batthius, ex A. Gellio l. 6. c. 9. ubi Cn. Flavius Annii filius dicitur tabulas posuisse, scriptu (i. e. Scribatus [orig: Scribatûs] munere) sese abdicasse [orig: abdicâsse], et Aedilis Curulis factus esse. Interim vile fuisse munus, ex variis probatur. Namque mercenarii erant, et vel servi, vel liberti. Unde de praefato Cn. Flavio, ita Plin. l. 33. c. 1. Hic namque publicatis diebus fastis, quos Populus a pauycis principum quottidie petebat, tantam gratiam plebis adeptus est, alioquin Libertino [orig: Libertinô] patre genitus, et ipse Appii Caeci Scriba, cuius hortatu exceperat eos dies consultando assidue sagaci ingenio [orig: ingeniô], promulgaveratque, ut Aedilis Curulis crearetur cum Q. Anicio Praenestino, qui paucis ante annes hostis fuisset et praeteritis C. Petilio [orig: Petiliô] et Domitio [orig: Domitiô], quorum patres Consules fuerant. Additum Flavio, ut simul Tribunus Pl. esset. Quo [orig: Quô] facto [orig: factô], tanta [orig: tantâ] Senatus indignatione exarsit, ut annulos ab eo abiectos fuisse, in antiquissimis reperiatur Annalibus. Quam historiam quoque narrans Gellius loc. cit. cum Aedilis, qui Comitia habebat, negaret accipere, neque sibi placere, qui scriptum faceret eum Aedilem fieri: Cn. Flavium tabulas posuisse scriptuque sese abdicasse [orig: abdicâsse], refert. Addit Liv. sub. fin. l. 9. et iurasse, se scriptum non facturum. Non tamen aditum omnem Scribis ad maiores honores fuisse Romae interclusum Cicereii, qui Scipionis Africani maioris Scriba fuerat, exemplum ostendit, qui auctore Valerio [orig: Valeriô], l. 4. c. 9. ex. 3. cum in campum Africani filium Candidatum Praetoriis Comitiis deduxisset, seque omnibus Centuriis Scipioni anteferri vidisset, e Templo descendit. Quin et Cicero quendam memorat, qui, cum in Sullae Dictatura Scriba fuisset, postea Caesaris Praetor Urbavus fuerit. Adde quod Alexandrum, Persei Macedon. Regis a Romanis devicti filium tertium, Romae Scribatus munus obiille, Plut. tradit in Paulo Aemilio. Omnium vero minimae dignitatis fuit Scriba navalis, ut ex Festo docemur, quod periculis quoque eius ministerium subiectum esset. Cum autem multi essent in Civitare Scribae, factum est, ut in varias transferrentur Decurias, Quaestoriorum, Aedilitiorum, Praetoriorum, prour a Quaestoribus, Aedilibus, Praetoribus lecti essent: quod ius eorum Magistratuum fuisse, non obscure innuit Cicero pro Cluentio, et Livius l. 40. Aliquot tamen etiam decurias fuisse pretio [orig: pretiô] emptas, apparet ex Verrina 5. Tulisse sufltragium in quatuor urbanis Tribubus, quae Rusticis ignobiliores erant, habet Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 20. qui idem l. 7. c. 48. Scribas Pontificum ingenuos, libertinis nempe natos, fuisse annotavit. meminit eorum Iul. Capitolin. in Opilio Mocrino, c. 7. Eundem (Mactinum) quum Scriba Pontificum esset (quos hodie Pontifices minores vocat) Pontificem max. appellavit, et vetus Inscr. LIVIUS. THEONA. AB. EPISTULIS. GRAECIS. SCRIBA. A. LIBRIS. PONTIFICALIBUS, apud Salmas. ad Capitol. loc. cit. etc. Et hi quidem publici fuere [orig: fuêre], privati Scribae adhuc minoris notae erant, vide Barthium Advers. l. 50. c. 1. et supra ini voce Notarii. Postquam vero Resp. in Principatum versa est, iam maior dignitas Scribis accrevit, illique ad Principum secreta admissi sunt, unde Notarii Principis memorati Cassiodoro, qui iidem cum Macedonum Scribis, de quibus infra quaedam dicentur. Nec omittendum, aliam quoque vocis apud Romanos notionem fuisse et Scribam Sidonio Apollinari l. 5. Ep. 15. et 17. vocari, qui alias Bibliopola, vel Librarius seu Antiquarius dictus est, cuius aliquod munus indicat nobis Cicer. ad Attic. l. 12. Ep. 6. Et erit gratius, si non modo libris tuis, sed etiam in aliorum, per Librarios tuos Aristophanem reposueris pro Eupoli. Sic Eusebius scribit Eccl. Hist. l. 6. c. 7. Origeni ad manum fuisse Librarios, una cum puellis, quae scite et concinne scriberent. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, Tit. Popmam de Operis serv. Resin. locis. cit. etc. Apud Athenienses, similiter Scribatus munus vile fuisse, indicat Ulpian. ad Leplineam, ubi *grammate/a kai\ *(uphre/thn dicit esse nomina par' *)aqhnai/ois2 parer)r(imme/na: et Libanius in argum. Or. Demost. peri/ parapresb. ubi inquit, grammateu\s2 th=s2 po/lews2, h(/ tis2 h)=n eu) eu)telh\s2 u(phresi/a, Scriba civitatis, quod erat vile ministerium. Ad id proin munus praecipue adsumebantur Servi publici seu *dhmo/sioi, qui Vulgares Iureconsultis dicuntur, et Calones, in Glossis: Erantque illorum tres, sorte creari soliti: Suid. et Harpocvat. quorum unus servabat tabulas et decreta: alter Leges, de quo lysias Orat. contra Nicom. ubi docet, munus illius fuisse, tum Leges describere, cum praelegere atque referre ini contionibus et iudiciis: tertius Populo ac

Senatui praelegebat, Iul. Pollux l. 8. c. 9. E quibus, duo priores a Senatu legebantur, unde th=s2 boulh=s2 dicuntur Demostheni: tertius a populo, th=s2 po/lews2 proin nuncupatus, ut est apud Thucyd. l. 7. Legebantur vero singulis Prytaniis, singulisque etiam administrati muneris rationem referebant, ita ut legitim um Ministerii tempus diebus 30. verteret, reliqui 5. dies Prytaneiae, reddendis rationibus impenderentur, vide Lysiam Orat. cit. Neque vero licebat amplius, quam semel tantum, sub eodem magistratu, hoc [orig: hôc] munere fungi, ex Lege *(upogrammateu=sai ouk e)/cesti dis2 to\n au)ton th=| arxh=| th=| au)th=|. Peculiare quid erat, quod Nicomachus Scriba Leges Solonis intra menses quatuor scribere iussus est, quod is non 4. mensibus, sed totidem annis praestitit, et quidem immutavit abrogavitque; quas describendas acceperat Leges, neque rariones retulit, de quo Lysias Orat. cit. cum tamen Scribam 30. solum dies munere hoc [orig: hôc] fungi ius esset, ut dictum. Vide Petitum Comm. in LL. Att. l. 3. tit. 2. ut et supra aliquid, voce Paredii. Apud Syracusios maior Scribatui dignitas fuit, uti patet ex Ulpiano in Leptin. *ei)=ta e)ca/ras2 th\n tw=n *surakousiwn i)xun, to\n kekrathko/ta li/an h)la/ttwse, *grammate/a kai\ u(phre/thn proseipw\n. Et paulo post, *ei)/rhtai dh\ u(po/ tinos, w(s2 oi( para\ *surakousi/ois2 *grammatei=s2 semnoi/ te ei)si\ kai\ e)/ndocoi kai\ ou)x w)s2 oi( par) *a)qhnai/ois2. Similiter apud Macedones, Scriba idem, qui posteriori aevo [orig: aevô] apud Principes Rom. Notarius Principis. Ita enim de Eumene Corn. Nepos. c. 1. Fulgebat iam in Adolescentulo indoles virtutis. Itaque (Philippus Amyntae fil.) eum habuit ad manum Scribae loco [orig: locô]: quod multo apud Graios honorrficentius est, quam apud Romanos. Nam apud illos ad id officium nem admittitur, nisi honesto [orig: honestô] et fide et industria [orig: industriâ] cognita [orig: cognitâ], quod necesse est, omnium consiliorum eum esse participem. Cancellarium exponit Longolius ad l. et cum quo Rex omnia etiam gravissima negotia communica verit. Qualis Mullinus Alexandri, apud Currium, l. 8. c. 11. et Amenides Darii, apud eundem l. 7. c. 3. erantque ex amicis Regis, teste Arriano [orig: Arrianô]: de quibus disertim Barn. Brissonius l. 1. et Casp. Barthius Advers. l. 1. c. 1. Boeclerus Secretarium interpretatur ad eund. quos ipsos omnium consiliorum participes solere esse notum. Hinc ad id officii requirit Nepos, 1. Familiae honestatem. 2. Spectatam industriam, i. e. e)pidecio/thta e)n tai=s2 tw=n pra/cewn e)pixeire/sei, promptitudinem exercitatam, qualis in rerum actu dextre tractando laudatur. 3. Fidem. Dignitatem officii ostendit, 1. honorificentiae titulo [orig: titulô] 2. gradu amicitiae Regiae, quae maiorum rerum ministris scil. tribuitur. 3. intimae familiaritatis cum Rege consuetudine. Addit enim Hunc locum tenuit amicitiae a pud Philippum etc. De Hebraeorum Scribis infra.

SCRIBA [2] Regis apud Ingulphum Sax. Hist. Croyl. 858. l. 5. videtur Saxonibus Anglis idem fuisse, qui hodie Cancellarius: alias Scribo. Sic Gregorius M. Regist. l. 8. ep. 60. Azimacro Scriboni inscribit, ubi dignitatem eius non vulgarem tum fuisse indicat. Adde Epist. seq. Munus ut Graecis innotuit, ab iis assumpta etiam vox est *skri/bwn et *skri/bas2, quae Meursius confundit, et Scribam patiter exponit. Sed triplex, inquit, est huius vocis significatio: Aut enim Scribam denotat, aut Praefectum Satellitum Imperatoris, aut Medicum castrensem, qui exercitum sequebatur, militesque in acie vulneratos curabat, atque olim *dipo/tatos2 etiam dicebatur. Vide Henr. Spelmann. Glossar. Archaeol.

SCRIBA [3] Sacrorum Graece *(ierogrammateu\s2, in Processione Aegyptiorum Sacra, tertius incedebat, pennam habens in capite et in manibus librum ac regulam, in qua erat et Atramentum ad scribendum et iuncus, quo [orig: quô] scribebant. Ad illum pertinebant decem libri: oportebat enim illum scire, Hieroglyphica, et cosmographiam et Geographiam, et Ordinem Solis ac Lunae, et Quinque Planetarum, et Chorographiam Aegypti et Descriptionem Nili, et Descriptionem apparatus Sacrorum, locorumque eis consecratorum, et Mensuras et quaecumque in Sacris sunt necessaria, Clemens Alex. Strom. l. 6. ubi de Mercurii II. libris XLII. Vide et Horoscopus, it. Stolistes, quorum is *(ierogrammate/a praecedebat; hic sequebatur.

SCRIBAE apud hebraeos dicti sunt duplicis generis homrnes; quorum illi Saeculare, isti Ecclesiasticum obiere [orig: obiêre] munus. Prioris generis erant, quibus iuventutem in primis Grammaticae elementis, recta [orig: rectâ] inprimis scribendi ratione, instruere incumbebat: quos Grammatistas dixerit, et e tribu Simeonis desumptos fuisse legas, occasione loci Genes. c. 49. v. 7. Dispertio eos (Nempe Simeonem et Levi) per Iahakobi et dispergo eos per Israelis, subintellige posteros: quod vaticinium sic implerum volunt Hebraeorum Magistri, ut Levitas dicant et Simeonitas, per Tribus Hebraeorum dispersos, illos quidem Alteri serviendo, hos vero pueros ini primis Grammaticae rudimentis instituendo, vitam sustentasse [orig: sustentâsse], Solom. Iarchi in loc. cit. Vide quoque Ambrosium tom. 4. c. 3. et Targum Hierosolym. Sed hanc [orig: hânc] sententiam aegre conciliavetis cum Iosuae c. 19. v. 1. ubi de sorte Simeonitarum agitur. Adde; quod nominie Scribarum in SS. veniant, Notarii publici cuiuscumque Tribus, qui in Sponsalibus aliisque contractibus consignandis adhibebantur; quo allusum videtur Psalmo 45. v. 2. Lingua mea et stylus, et Scriba promptus: Et ex his videntur lecti Scribae Regis, Graece *grammatei=s2 tou= basile/ws2, quorum mentio 2. Reg. c. 22. v. 3. ut et 2. Sam. c. 20. v. l25. et Scribae Populi, Graece *grammatei=s2 tou= laou=, de quibus vide Matt. c. 2. v. 4. et 1. Maccab. c. 5. v. 42. quorum illi in Aula, hi in Curia, honoratum, obiere [orig: obiêre] Ministerium. Posterioris generis Scribas quod attinet, erant illi Expositores Legis *grammatei=s2 tou= no/mou, *nomikoi\ et *nomodida/skaloi, vocati, vide Esrae c. 7. v. 6. Lucae c. 5. v. 17. et c. 7. v. 30. Officium eorum erat, describere, praelegere et exponere Populo Legem, erantque ex quacumque Tribu: Esra quidem ex Tribu Levi, Esrae c. 7. v. 6. Alii ex Tribu Iuda, alii ex aliis, Drusius de tribus Sectis l. 2. c. 12. ex Chald. Paraph. eodemque [orig: eôdemque] in sua gente loco [orig: locô] erant, quo [orig: quô] inter Chaldaeos. Magi, inter Romanos

Quindecimviri, inter Pontificios Canonistae: Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Sopherim vocabantur, i. e. Numeratores vel Calculatores; quae vox dein Masorethis, quorum industria [orig: industriâ] non libri solum Veteris Canonis, sed et literae quaecumque numeratae sunt, est attributa. Ut autem Sapientes, i. e. Pharisaei, Traditiones; Ita hi Sopherim seu Scribae, Verbum Dei scriptum, urgebant, Textuales hinc dicti; Drusius l. 2. c. l13. quod ex dispurationibus cum Christo manifestum est, Matth. c. 9. in quibus Christum Scribae blasphemiae seu violatae Legis, v. 3. Pharisaei, commercii cum Publicanis ac peccatoribus, i. e. violatae Traditionis, v. 11. accusasse [orig: accusâsse] leguntur. Vide Thom. Godwynum de Ritibus Hebr. l. 1. c. 7. Horum Scribarum Legalium (quos Baronius membrum Sectae Phatisaeorum fuisse hallucinatur) ordo fuit apud Iudaeos ex antiquissimo instituto, cuius Auctor ipse Moses quibusdam creditur; aliis David Regius Propheta, ex 1. Paralipom. capp. 23. et 26. In ipsa Captivitate durasse [orig: durâsse], argumento [orig: argumentô] est magnus ille Scriba Esdra, qui Legem restituit, a Collegis adiutus, ut praeclare disputat Abrah. Zacuthus in Iuchasin p. 55. Unde manifesta in Epiphanio, Scribas eodem [orig: eôdem] tempore coepisse cum Sadducaeis, statuente a)nistorhi/a, nisi de genere quodam Scribarum peculiari placeat intelligi. Coeterum e corpore eorum fuisse, qui sequerentur Pharisaeos, qui Sadducaeos, nec non qui Essenos, non inficiamur: de quorum pallio te/ssara pteru/gia habente, vide Salmas. ad Tertull. de Pallio c. ult. et Vorstium Philol. sacr. c. 5. ut et Casaubon. Exerc. 1. num. 9. p. 52. col. 2.

SCRIBENDI ratio tenuibus initiis orta, sensim ad id perfectionis, quod nunc habet, assurrexit, maguo [orig: maguô] mortalium bono. Neque enim satis causae habuit aut Socrates, qui literas ingenii pestem pronuntiavit, quod his notis confisi homines memoriam minus exercerent: aut Thamus, Aegyptiorum Rex qui eas improbavit, quod memoriae potius obfuturae et homines ad eam excolendam inertes redditurae viderentur: aut apud Gallos Druides, quos Caesar Gall. bell. l. 6. c. 14. disciplinas scripto [orig: scriptô] non consignasse [orig: consignâsse], refert, tum ne in vulgus illae efferrentur, tum ne praesidio [orig: praesidiô] literarum freti diligentiam in perdiscendo remitterent, cum ex sententia Senecae Ep. 88. certior sit memoria, quae nullum extra se subsidium habei. vide infra Traditio. Sit satis in praesens, quod Verbum suum DEUS ipse scripsit, Exod. c. 32. v. 16. et a Mose scribi voluit, c. seq. v. 27. repetiitque Iohanni Euangelistae et Apostolo duodecies mandatum illud, *gra/yon, i. e. Scribe, ut videre est in Apocalysi passim. Quis scribendi artificium primus docuerit mortales, inter Eruditos controvertitur: Plinius enim l. 7. c. 56. et Diodor. Sic. l. 6. c. 15. eam gloriam Cadmo tribuunt: Servius in Aen. l. 2. Palamedi. Alex. ab Alexandro Genial. dier. l. 1. c. 30. Rhadamanthum ini Assyriam; Memnonem in Aegyptum, Herculem in Phrygiam, Carmentam in Latium literas attulisse refert: et notum de Phoenicibus illud Lucani, l. 3. v. 220.

Phoenices primi, Famae si credimus, ausi
Mansuram rudibus vocem signare figuris, etc.

Vide de Aethiopibus Diodorum l. 4. de Assyriis Plin. l. 7. c. 56. Quos omnes intra recentius aevum se continere, certum est. Altius ascendit Eusebius Praep. Euangel. l. 18. ubi Mosen literarum usum primum docuisse Israelitas, a quibus ad Phoenices, inde ad Graecos aliasque Gentes pervenerit, tradit: sed ut ille in sua genra id praestierit, primus scribendi Magister Oecumenicus nondum patet. Serhum potius dicenus, vel ipsum mitabilem hauc Artem invenisse, vel a Patre inventam iam et constitutam, accepisse et ulterius edecumasse [orig: edecumâsse]. Quorum prius confirmatur ex Suida, ubi ait, qeo\n to\n *sh\q oi( to/te a)/nqrwpoi proshgo/reuon, dia\ to\ e)ceurhke/nai ta/ te *(ebrai+ka\ gra/mmata, ta/s2 te tou= a)ste/rwn o)nomasi/as2: et duabus illis colummis, de quibus Iosephus Ant. Iud. l. 1. c. 3. Posterius suggerit Augustinus, cum ait quaest. 69. Exod. Nonnullis videtur a primis hominibus literas coepisse et perductas esse ad nae, et inde ad Populum Israel. Imo similiter Suidas, qui, cum alibi Abrahamum, item Sethum, literarum dicat Auctorem, idem tamen in *)ada\m, inquit, tou/tou te/xnai kai\ gra/mmata, Huius sunt Artes et literae. Vide Geth. Ioh. Voss. de Arte Gramm. l. 1. c. 9. et supra, in voce Literae. Et quidem primo incidendo [orig: incidendô], deini pingendo, scripsere [orig: scripsêre] mortales: Incidebant prius manu, exin stylo [orig: stylô]. namque et manum ipsam styli vicem praestitisse, docet mirabilis Scriptura, quae epulante Belshazele, sive, ut Graeci vocant, Belthasare, ultimo [orig: ultimô] Babyloniorum Rege derepente in pariete apparuit, a digitis manus humanae egressis, exarata, Daniel. c. 5. v. 5. Vide quoque Ioh. c. 8. v. 6. Etiam de captivo narrant, eum, cum penna et atramentum negarentur, unguibus ad ferinum modum succrescentibus, pro penna; carbone autem saliva [orig: salivâ] vel urina [orig: urinâ] temperato [orig: temperatô] epistolam ad amicos perscripsisse. Stylus, antiquitus ferreus fuit, Graece glufi/on, Latine Caelum vel Caeltes, quo [orig: quô] in saxis, lateribus, ceris scripserunt. Successit postea, quum sidhroforei=n non liceret, et graphiis, ad vulnerandos alios, homines abuterentur, osseus: donec in usum ferreus reditet. Uti autem graphio [orig: graphiô] seu stylo [orig: stylô] scribebant, ita in charta deletitia (qualis palimpsestus Catulli Epigr. 22. v. 5. et Ausonii, in praefat. Centonis, Libri liturarii ) scripta, spongia [orig: spongiâ] delebant, Varro Modio. Literas vero incidebant in saxis, lateribus, plumbo, aere, cui ultimo Acta inprimis publica, Legesque incisas fuisse, patet ex Dionysio Antiqq. Rom. l. 10. Suetonio in Iulio, c. 28. et Maccab. l. 1. c. 8. v. 22. Unde Ovid. Met. l. 1. v. 91.

Galli autem et argentea habuere [orig: habuêre] monumenta publica, teste Tritthemio [orig: Tritthemiô] Breviarii Annal. Franc. l. 1. Praeterea et tabulis ceratis literae incidebantur; unde, post interdictum ferrei styli usum, Lex, Ceram ferro ne caedito, apud Isidorum. Cum pingere incipiebant, utebantur primo arundineis calamis, postea vero avium pennis; habebanturque calamorum optimi, qui crescerent iuxta Memphim,

Nilum vel Gnidum, Plin. l. 16. c. 36. Martial. l. 14. Epigr. 38. Appuleius Metam. l. 1. etc. Sinenses penicillo [orig: penicillô], e pilis leporinis confecto [orig: confectô], scribere, auctor est Nic. Trigaultius Expedit. Sin. l. 1. c. 14. Materia, in qua pingebantur literae, intio [orig: intiô] arbores, hinc quadrupedia, postea et lintea praebuere [orig: praebuêre]. Ex arboribus folia primum assumpta, postea libri, sive interior corticis tunica, postremo et tabulae dolatae fuereque [orig: fuêreque] arbores istae inprimis tilia, seu philyra et papyrus seu biblus, e qua charta fiebat. Ex animantibus, pelles in hunc usum translatae, unde Pergamenae: et intestina. Vide Isidorum de omentis Elephantorum, Zonaram Annal. 3. de intestino Draconis etc. donec linteis libris conceptus signari coeperunt, Plin. l. 13. c. 11. vel serico [orig: sericô], ut de Persis habet Symmachus l. 4. Ep. 34. sindoneque, ut de Indis, Philostr. in Apollonio. Hodie, qua [orig: quâ] utimur charta, ex linteis contusis et concerptis est, more iam aliquot saeculis inveterato [orig: inveteratô]. Scribebant autem in libris seu chartis, membranis et linteis, communiter atramento [orig: atramentô], quod Vitruvius l. 7. c. 10. librarium, Corn. Celsus l. 6. c. 4. scriptorium, e fuligine formacium ac balinearum fieri solitum: Horatius nigrae sucum loliginis, vocat. l. 1. Sat. 4. v. 100. Nempe haec in metu dese effundit nigrum sucum, qui pro atramento est, quemadmodum et sepia apud Plin. l. 9. c. 29. cuius succo [orig: succô] afros scribere consuevisse, auctor est vetus Scholiastes Persii ad Sat. 3. v. 12.

Sed atramento [orig: atramentô] quidem libri scribebantur, tituli vero et capita librorum rubri erant coloris, quam ad rem minii usus teste ovidio [orig: ovidiô], Tristium initio [orig: initiô]. Idem in Legum titulis factum fuisse, ex Persio discimus Sat. 5. Encausto [orig: Encaustô], quod ex muricis seu conchylii cruore erat, literis suis subscripsisse Imperatores Graecos, docet Const. Monasses Annal. et Brissonius l. de verborum signif. Ut de occultis scribendi modis, ubi alia materia [orig: materiâ] opus, nihil addam, de quibus vide Voss. loc. cit. c. 40. Antiquissima porro scribendi ratio fuit, a dextra sinistrorsum, qualis Hebraeorum, Chaldaeorum, Syrorum, Arabum, multatumque aliarum Orientis gentium; etiam Aegyptiorum; hodieque Indorum, exceptis Malabatis et Siamensibus: ubi tamen observandum, Hebraeos ipsos, etsi literas componentes procedant sinistrorsum, in singulis tamen literis efformandis prius effingere sinisteriorem, hinc dexteriorem partem. Huic modo alter successit: Nam morem quidem veterem hactenus retinebant, quod primo a dextra sinistrorsum irent; sed ubi ad sinistram paginae partem deventum, inde, quia is se locus primo offerret, dextrorsum in scribendo recurrebant; quod antiquis Graecis placuit dictumque est boustrofhdo\n gra/fein, quia literas ducerent, uti boves in arando ducunt sulcos. Hoc [orig: Hôc] modo exaratas fuisse Solonis leges, auctor est Didymus. Recentiores Graeci, ut et Latini, Germani, Illyres, hodieque in Africa Aethiopes, a sinistra dextrorsum scribere amavere [orig: amavêre], nec sine causa: Nam motus naturalis manus nostrae extrorsum est, sicque pugna cietur, et cetera opera exstento [orig: exstentô] potius, quam retracto [orig: retractô] brachio [orig: brachiô], peraguntur; Praeterea, nobis relinquitur sub oculis contemplandum, quid quantumque descriptum sit, quod ipsis calamo [orig: calamô] ac manu regitus. Quartus accessit modus, ut a summo in imum devenitetur, quomodo olim scripsere [orig: scripsêre] incolae Taprobanae, Diodor. Sic. l. 2. hodieque Sinenses, Coreani, Iapanenses, atque ex Indis aliqui. Nec Graecos id scribendi genus, Taepocon illis dictum, plane latuisse, Acrostichides eorum docent. Sed neque hic [orig: hîc] varietas illa substitit: Tangutani namque, populi ad Septentrionem a Sinensibus siti, a dextra ad sinistram tendunt, sed lineis ab inferiori parte superiorem versus multiplicatis. De priscis Gothis, testatur Olaus M. l. 1. c. 29. Scripturas eorum a dextro latere in pede saxorum inchoatas usque ad verticem et tandem reflectendo in sinistro pede finitas; vel iterum eodem [orig: eôdem] ordine inferius elevatas, depressasque terminari. Mexicani tandem in formam circuli scribere solere, lectione a centro ad circum ferentiam superius instituenda, dicuntur. Vide plura de his, ut et Steganographia, Tachygraphia, scribendi compendiis variis, literarum Characteribus apud Europaeos inprimis usitatis, aliisque huc pertinentibus, apud Voss. de Arte Gramm. l. 1. c. 4. et seqq. Herm. Hugonem de Orig. scribendi, Vinc. Contarenum Comm. de universa scribendi ratione, Auctorem Anonymum Histor. Orbis Terrar. c. 9. Sect. 3. ubi de Linguis, §. 13. 14. etc. supra item, in vocibus Femur, Lecticula, Liber, Literae, Notae, Orthographia, Polygraphia etc. Coeterum verbum scribo, a Graeco gra/fw, addito [orig: additô] s. originem habet, cuius etiam notiones omnes subiit. Pro sculpere enim, quae prima eius significatio fuit, occurrit apud Claudian. in Ruffin. l. 2. v. 342. de moneta,

Et Isidorum Origin. l. 16. c. 17. Saturnus signari nummos et scribi constituit. Pro pingere, quae notio prioti successit, apud statium Equo Max. l. 1. Sylv. 1. v. 100.

Vide Francisci Iunii Commentar. de Pictura l. 1. c. 4. Tandem pro literis mandare, ut notum. Aliam hinc notionem vide supra voce Rescripti.

SCRIBO apud Anastasium Biblioth. in Vigilio. Quo [orig: Quô] audito [orig: auditô] Augusta misit Arthemium Scribonem; Satellitum praefectus est Macro: Certe tw=n swmatofula/kwn tou= *basile/ws2 u(perfero/menoi, dicuntur passimk apud Theophyl. Simocattam et in Glossis Basilic. Quos mitti solitos ab Imperaroribus in provincias, ad mandata perferenda et exsequenda, docet Gregorius M. a quo Viri Magnifici vocantur, l. 8. Ep. 57. etc. Vide de illis Car. du Fresne Glossar. Dominic. Macrum in Hierolexico, ut et supra voce Scriba.

SCRIBONIA fil. Scribonii, et soror alterius, qui Pompeiu socer fuit, Imperatoris Augusti uxor, postquam ille dimisisset Claudiam, quae illi in matrimonium pacta fuerat: Porro Scribonia

haec nupserat ante duobus Consularibus, et ex altero quoque mater fuerat: cum hac etiam divortium fecit Augustus, pertaesus morum eius diversitatem et ex ea filiam Iuliam suscepit. Vide C. Sueton. c. 62. in vita Octavit Augusti, Romanorum imperatoris secundi. Dion. hist. Rom. l. 48. Levinum Hulsium, de uxor. XII. prim. Caesarum. Item; alia, quae nupsit Sexto Pompeio, Filio Magni, per bellum Siculum, de cuius Patre Caesar l. 1. Bell. Civil. c. 26.

SCRIBONIANI Fratres quodammodo aequales, nihil alter ab altero facientes, sed ut genere vitae, ita et electione vitae et facultatibus coniuncti: a Pactio Africano Neroni ad exitium monstrati. Vide. Tacit. Hist. l. 4. c. 41.

SCRIBONIANUS Crassus M. Crassi Frugi Consulis, anno [orig: annô] Urbis DCCCXVI. sub Nerone, fil. Pilonis Liciniani a Galba [orig: Galbâ] adoptari frater; quem Antonius Primus ferebatur, egregiis maioribus et fraterna [orig: fraternâ] imagine fulgentem ad capessendam Remp. contra Vespasianum esse hortatus. Tacit. Hist. l. 4. c. 39.

SCRIBONIUS [1] Aphrodiseus Orbilii servus atque discipulus, mox a Scribonia [orig: Scriboniâ] Libonis filia [orig: filiâ], quae prius Augusti uxor fuerat, redemptus et manumissus. Sueron. de Clar. Grammat. c. 19.

SCRIBONIUS [3] Largus claruit una cum Cassio; (cuius supersunt de Animalibus problemata medica ) Eius exstat liber de medic amentorum compositione. Aetatem utriusque ostendit, quod Scribonius codicis meminn, quem ab Atimeto, Cassii servo, ac Caesaris Tiberii legato acceperit. Scribonii etiam mentionem facit Galenus in libris kata\ to/pous2, et alibi. Scripta eius hoc [orig: hôc] saeculo [orig: saeculô] prodierunt. Vide Castellan. de ill. Med. p. 119.

SCRIBONIUS [5] Libo, Annalium conditor. Vide Cicer. in Bruto. l. 2. de Orat. l. 12. ad Attic. ep. 5. et l. 13. ep. 30. et 31. Val. Max. l. 8. c. 1. ex. 2.

SCRIBONIUS [6] Libo, praenomine Caius, Liburnicae et Achaicae classi praefectus, a partibus Pompeii: Ad hunc fortasse pertinent argentei denarii cum inscriptione: C. Scribonius Libo, in quibus Libonis puteal expressum.

SCRIBONIUS [7] Libo Drusus, Praetor a Firmio Cato Senatore intimae admissionis amico, apud Tiberium, res novas moliri delatus, eoque [orig: eôque] nomine mori adactus. Tacit. Ann. l. 2. c. 27. Vide et Lucius.

SCRIMGERUS Henricus Scotus, familia [orig: familiâ] nobili, Franc. Duareni in Iure auditor, Patavii Francisci Spirae historiam scripsit, qui tum temporis obiit. Genevae Ius primus docuit, impensis Ulrici Fuggeri insignem Bibliothecam collegit. Henr. Stephani opera [orig: operâ] varia, inprimis Novellas Iustiniani, edidit, non sine Cuiacii elogio. Athenaeum etiam Notis illustravit, adhuc a)nekdo/tois2. Obiit A. C. 1571. aetat. 65. Casaubonus Ep. 106. in Append. Ant. Teissier in Elogis part. 2.

SCRIMIA vulgo dicitur Italis Gallisque umbratilis pugna, ut placet Budaeo Commentar. ad Pandectas, Guil. Choulo, Aliis: Mercurialis vero voce ea [orig: eâ], indigitari mavult militatem monomachiam, rudibus armis factam, quam hermippus Mantinaeos invenisse, et Cyrenaeos aemulatos esse scribit, apud Athenaeum l. 4. c. 13. In hac certatores haudquaquam gladiatorum instar se usque ad necem feriebant, sed rudibus telis quasi sese invicem petere simulantes, quandoque etiam revera ferientes, et plagarum inflictiones et aversiones ediscebant. Vide Hieron. Mercurialem de Arte Gymm. l. 3. c. 4. et supra in vocibus Monomachia et Scrama.

SCRINIARIUS in Ep. Sergii IV. Scriptum per manus Benedicti Notarii Regionarii et Scriniarii S. R. E. Notarius, Scriba est; cuiusmodi Scriniarii in Ecclesia Romana duodecim erant, et primo quidem ad colligenda Martyrum acta instituti, postmodum Scrinia publica scripturarum curare, epistolas a Cancellario et Proroscriniario dictatas scribere, instrumentaque, donationes ac reliqua huiusmodi conficere coeperunt. Vide Isidor. l. 20. c. 9. Ioh. Sarisberiensem Ep. III. Anastasium in Stephano IV. ubi Scriniarius Ecclesiae Ravennatis occurrit, Alios. transiit vox ex Aula in Ecclesiam. In Domo enim Augusta Scriniarii dicebantur, qui in Scriniis eius operam locabant, et Scriptorum vices agebant, de quibus passim Cuiacius Gotofredus, Alii. Vide quoque hic [orig: hîc] infra.

SCRINIUM ex Graeco sgrw/nion, quod factum ex grw/nion, praeposito s. quid vulgo significet, notum. Plin. l. 13. c. 1. Primum quod equidem inveniam, castris Darii Regis expugnatis, in reliquo eius apparatu, Alexander cepit scrinium unguentorum, de quo vide Salmas. ad Solin. p. 947. et 948. Idem Scriniis fagum aptissimam, notat l. 16. c. 43. Eadem (fagus) sectilibus laminis, intenuia flexilis capsisque ac scriniis sola utilis etc. Hinc in Notit. utriusque Imperii, Codd. Theodos. et Iustin. aliisque eius aevi Scriptoribus, Scrinia dicuntur capsae et loculi, in quibus Principis acta, quae ad ius pertinent asservabantur; qua de causa in l. omnium 19. C. de testam totum ius in scriniis Principis constitutum dicitur. Duorum ea generum facit Budaeus, stataria quaedam, alia viatoria. E quibus stataria erant in Regia vel alibi condita, in quibus monumenta antiqua ad Imperium Regnumque pertinentia asservabantur, Graece xartofula/kion, Latinis recentioribus Archivunt. Viatoria vero, in comitatu Principis circum ferebantur, in quibus libelli supplices Principibus postulantibus potrecti condebantur, quoad Principi vacaret libellis et postulantibus operam dare libellisque responsitare. De quibus posterioribus loquitur Lamprid. in Alexandro, c. 31. Post meridianas horas subscriptioni et lectioni epistolarum semper operam dedit, ita ut ab Epistolis, et libellis et a memoria semper assisterent, relegentibus cuncta Librariis, et iis, qui scrinium gerebant, ita ut Alexander sua [orig: suâ] manu adderet, si quid esset addendum, sed ex eius sententia, qui disertior habebatur. Cum autem complura essent Scrinia huiusmodi, ut infra paucis videbimus, quatuor eorum genera haec inprimis nemorantur in l. fin. C. de decur. et l. 1. C. de prox. sacr. scrin. Nempe

Scrinium memoriae, in quo annotationes Principis asservabantur; Scrinium Epistolarum, in quo civitatum postulata et legationes; Scrinium Libellorum, qui supplices Principi oblati erant, et Scrinium dispositionum, in quo cognitiones et decreta Principis custodiebantur. Unde totidem Antigraphei, apud Anonymum Scholiastem in Iustin. Nov. qui etiam, priores scrinii, Cod. Theod. de prox. Com. disp. Item in capite scrinii constitutii. 11. eod. tit. et Obsecundatores scrinorum dicebantur l. 3. d. t. Eorum ingenio [orig: ingeniô] formabantur, Principis sanctiones, epistolae, responsa et rescripta, habebantque sub se librarios, exceptores et eos qui scrinium gerebant, i. e. Scriniarios, qui manu tantum, non mente, ut illi, in scriniis militabant. Iidem in tribus prioribus scriniis etiam Proximi vocati, Comitum titulo [orig: titulô] insuper ac nomine ornabantur, et Magistri dicebantur: in scrinio vero dispositionum, non dicebantur Proximi, sed Comites tantum, atque iidem quoque Magistri dispositionum audiebant. Praeter hos autem singulorum scriniorum Magistros, fuit qui appellaretur et esset Magister omnium Scriniorum, seu simpliciter Magister scriniorum, et scrinia curare diceretur: qualem fuisse legimus Ulpianum sub Alexandro Severo et Papinianum, sub Bassiano. Et quidem Magistri hi scriniorum praeferuntur Vicarianae potestati tit. 11. C. Theod. Proximi vero scriniorum cod. tit. de Prox. copulantur ordini Vicariorum. Ipsis vero Magistris scriniorum, ut et reliquorum officiorum Magistris, praeerat Magister officiorum, seu Magister per excellentiam dictus, de quo vide supra. Nec omittendum, licet in singulis officiis Palatinis primum locum obtinentes, Principes et Magistri illius officii, in quo eminebant, dicti fuerint: peculiariter tamen in officio Praefecturae Praetorii, qui primus erat et princeps illius officii, Primiscrinium; in officio sacrarum Largitionum et privatatum, nec non aliis plerisque Primicerium, in Scriniis epistolarum, libellorum et memoriae, Proximos; in scrinio dispositionum, Comitem dispositionum appellari consuevisse. Quam in rem vide plura apud Salmas. ad Lamurid. in Alexandro Sev. loc. cit. Treb. Pollionem in Gallienis, c. 17. et Flav. Vopisc. in Carin. c. 16. Praeter praefata autem Scrinia Palatina, quae Augusta vocat Symmachus l. 4. Ep. 53. et Sacra Sidonius carm. 5. erant quoque Scrinia Magistratuum, de quibus in utroque itidem Codice, tit. de Numer ariis, ubi multa Cuiacius et Gotofredus praefati commentantur. Vide quoque hic [orig: hîc] infra.

a. Annulatense. b. ab Argentariis. g. ab Argento. d. Asianum. e. Aureae massae. z. Auri ad responsum, quod militaribus usibus inserviit. h. Barbaricariorum. q. Beneficiorum. i. Canonum. k. Daciae. l. Exceptorum. m. Fabricarum. n. Largitionum privatarum. c. ad Limitem. o. Macedoniae. p. a Miliarensibus. r. Mittendariorum. s. Numerariorum seu Numerorum. t. Orientale. u. Operum. f. a Pecuniis. x. Rationum. y. Securitatum. w. Tabulariorum. aa. Vestiarii Sacri. E quibus complura, Sacrarum Largitionum scrinia sunt; quatuor vero ista, Benficiorum, Rationum, Securitatum, et Largitionum privatarum, Rerum privatarum. De quibus omnibus vide Auctores supra laudatos: adde Brissonium de Signif. verb. l. 17.

SCRIPTA duodecim tabulae lusoriae in monumento antiquo singulis lineolis et quidem rectis, explicantur: quem ludum Veter. praeclare illustravit Claud. Salmas. in Vopisc. Proculum, c. 13. Intelligendus de illo Petronius Arbiter, quum ait: Sequebatur puer cum tabula terebinthina et crystallinis tesseris: notavique rem omnium delicatissumam. Pro calculis enim albis aut nigris, aureos argenteosque habebat denarios. Interim dum ille omnium testorum iter lusu consumit, gustantibus nobis etc. Ubi cum Gonsalius ludum hunc cum ludo latrunculorum commiscet, refellitur a Gronovio, ostendente, in Ludo illo Scriptorum XII. et tesseris et calculis fuisse pugnatum, quod de ludo Latrunculorum dici non potest, in quo nihil Fortunae committitur. Iudicat itaque hic, ludum illum admodum similem fuisse illis, qui hodie Trictrac aut Verkeeren aut Lurtschen, aut simplicis genus aus und ein, Gallis Germanisque utrisque appellantur. Tesserae mittebantur vel iactabantur per pyrgum seu fritillum, ut hodieque inter diffidentes collusores; calculi dabantur et movebantur in eadem tabula vel alveo lusorio, notato duodecim lineis, per quas collocabantur et procedebant calculi, prout illos fortuna iactus et ars iactum disponentis iuvisset. Hinc Antigonus Pyrrhum, teste Plutarcho [orig: Plutarchô], comparavit lusori bene iacienti, sed male danti. Series Scriptorum dicebatur Iter, uti visum, quia calculi per scripta commeabant, et iter habebant. Tramitem dicit vetus Epigr.

Discolor ancipiti sub iactu calculus adstat.
Decertantque simul candidus atque rubens.
Et quamvis parili Scriptorum tramite currant,
Is capiet palmam etc.

Vias ordinales, appellat Isidor. in voce Calculi. Hoc itaque iter qui occupasset [orig: occupâsset], victor erat; vincebantur vero, qui cum calculis in sua parte frequentibus, minimum uno [orig: unô], relinquebatur, ut hodieque in plerisque generis eiusdem fit. Vide praeter Salmas. ad Histor. August. loc. cit. Ioh. Frid. Gronovium de Pecun. vet. l. 3. c. 15. et infra in voce Tabula.

SCRIPTO adeundi Principem quamquam praesentem, mos vetus , vide supra Literae.

SCRIPTOR vide supra in voce Notarius: servus nempe erat literatus, apud Romanos Domini dictata excipiens vel aliud quiddam scribens, idem cum Amanuensi et qui a Manu dictus est Sueton. August. c. 67. Thallo a manu, quod pro Epistola prodita denarios quingentos accepisset, crura effregit. Hi fuerunt pretiosi et excepti, etiam quando servorum numerus dominis indicebatur. Scriptores appellavit Cicero de Orat. l. 1. et in Bruto, Plinius Notarios, l. 9. Ep. 36. quam vis alias aliud quid haec vox sonaret. Omnium vero horum,

in velocitate excipiendi, fuit commendatio. Manilius in Astronom. l. 4. v. 197. et seqq.

Hic et erit Scriptor velox, cui litera verbum est,
Quique notis linguam superet versumque loquentis
Excipiens, longas nova per compendia voces.

Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis. Apud medii aevi Auctores, dicuntur Scriptores in Monasteriis, qui in Scriptorio, cella [orig: cellâ] ita nuncupata [orig: nuncupatâ], librorum scriptioni operam dabant. nempe cum Monachorum nemo esset, qui non re aliqua [orig: aliquâ] occuparetur, nonnulli ceerto [orig: ceertô] numero [orig: numerô] ad id ab Abbate deligebantur, qui tum libros Ecclesiasticos, quo horum semper copia esset, tum alios, ad literarum humaniorum et Ecclesiasticarum studia spectantes, describerent, de quibus vide Ekkehardum Iun. de Casibus. S. Galli c. 11. Haeftenum Disquisition. Monasticar. l. 9. tract. 2. disq. 4. Alios. Et quidem ad poteriorem officii partem, adhibitos potissimum pueros et novitios Monachos; ad priorem vero, non nisi perfectae aetatis homines, docet Car. du Fresne, ex Sulpitio Severo in Vita S. Martini c. 7. et Capitulari Aquisgran. A. C. 789. c. 70. Idem scriptionem peculiare fuisse Cartusiensium inclusorum institutum, refert ex Guigone Priore Cartus. de Quadripartito exercitio cellae c. 36. Nec omittendum, cum magnorum Virorum imagines per genera distinctas haberent veteres Romani, Scriptorum imagines ac statuas separatas quoque ab aliorum simulacris; ipsosque generatim etiam distinctos, fuisse, ut ex Tacito Annalium l. 2. Sidonio Apollinari Ep. l. 9. Suetonio inprimis in Tiberio c. 70. docet Casaubon. ad h. l. Locus Bibliotheca fuit, ut vidimus etc.

SCRIPTULUM seu SCRIPULUM Graece quoque gra/mma, vox in ponderibus Latinis usurpata, tertiam drachmae partem constituebat, h. e. duos obolos. Et quidem decem scriptulorum pondere, h. e. semuncia [orig: semunciâ] scriptulo, maximas margaritas cognitas esse Veteribus, Plin. tradit, quae proin ducentis et quadraginta granis expendebantur: cum plerumque coeterae semunciam pensitarent. Qua de re vide Salmas. ad Solin. p. 1171. Nomen ei, quod duabus lineis scriberetur, notareturque ad hunc modum, Aliter vox sumitur in illo Ovidiano, l. 3. Artis amand. v. 363.

Est etiam genus in totidem ratione redactum
Scriptula, quot menses annuus orbis habet.

De lineis videl. vel punctis duodecim tabulae tesserariae, in quibus, prout tesserae cecidissent, calculi varie disponebantur; quae etiam Scripta, unde Scriptorum duodecim lusus, de quo supra.

SCRIPTURA Sacra est verbum Dei, a Scriptoribus qeopneu/stois2, literis divino [orig: divinô] iussu exaratum, ad Ecclesiae institutionem. Horum primus et quasi coeterorum Exarchus post Deum, qui ipse, propriis digitis Legem duabus tabulis exarando, initum scribendi fecit, Moses fuit, vide Iustinum Martyr. Paraen. ad Graec. Tertullian. in Apolog. c. 19. Euseb. Praep. Euang. i. 10. c. 23. Chrysost. Homil. 1. in Matth. Theophylactum etc. Ultimus Iohannes Euangelista, cui, in Apocalypsi, duodecies mandatum scribendi caelitus repetitum est. Distinguitur in libros Vet. et N. Test. 2. Corinth. c, 3. v. 14. qui proin *)endia/qhkoi Testamentarii sive Foederales appellantur, Origeni apud Eusebium l. 6. c. 19. et Eusebio ipsi l. 3. c. 3. Vetus iterum in Mosen et Prophetas, Matth. c. 7. v. 12. etc. Item in Mosen, Prophetas et Psalmos, Luc. c. 24. v. 44. secundum Iudaeos in Thorah, Nebiim, et Cetubim: utriusque Testamenti libri vulgo in Historicos, Dogmaticos et Propheticos dispescuntur. Quod distributionem S. Scripturae in capita, et capitum in versus attinet; eius, quae nunc in usu est, auctorem ferunt Monachum quendam Ordinis Praedicatorum, nomine Hugonem de S. Caro, natione Burgundum, post Cardinalem: qui cum circa A. C. 1240. vel 1250. Concordantias Bibliorum contexeret, Utriusque Testamenti libros Vulgatae editionis capitibus, et haec rursum versibus distinxit. Quod postea non Christiani solum in Graecis Exemplaribus, sed et in textu Hebraeo ipsi Iudaei imitati sunt: hodieque eadem distributio, licet minus nonnumquam commoda, constanter observatur. In Veteri quidem, praeter Paraschoth, Sectiones libris Mosis sive Legi peculiares, quibus respondent Particulae ex Prophetis excerptae, quas Haphtaroth dicunt: a Masorethis per omnes libros constituti sunt Sedarim, Ordines, pro rerum diversitate textum dispescentes: quales Genesis 42. Exodus 29. habet; Versiculi item Pesukim dicti et accentu Soph-Pasuck terminati: quorum numerus in fine singulorum adscribi solet, In Novo Test. autem Patres, imprimis Graeci, ti/tlous2 Titulos sive Pericopas appellarunt [orig: appellârunt] eiusdem argumenti materias inter se connexas: kefa/laia vero sive Capitula (quae etiam sti/xoi ) partes minores ipsorum Titulorum, quibus in sententias et versus dividebantur. Sic Tituli Matthaeo dati sunt 68. Marco 48. Capitula vero illi 355. huic 230. a [orig: â] Suida tributi leguntur. Dicitur alias Canon, continetque in V.T. Pentateuchum, Iosuam, Iudices cum Ruth, libros Samuelis, Regum, Chronicorum, Esdram, Nehemiam, Estheram, Hiobum, Psalmos, Proverbia, Ecclesiasten et Canticum Salomonis, cum 4. maioribus, et 12. minoribus Prophetis; In N. T. quatuor Euangelistas, Acta, Epistolas Paulinas 14. duas Petri, unam Iacobi, tres Iohannis, Iudae unam, cum Apocalypsi. Item Biblia, vide ibi, ut et in voce Testamentum.

Christiadum hae sunt delitiae, summique Parentis
Iussa, ad sidereum ducere certa Polum.

SCRIPTURARII seu TEXTUALES, nomen Sectae, inter Iudaeos, Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Karain, vide supra in voce Karattae, item Sadducaei.