December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

image: s0236b

SCRITOFINNI populus insulae Scandinaviae vicinus. Nomen illis contigit a Schreiten, quod est passum facere. Ortelius vel Scrictofinnos vel Scritifinnos appellat, Perpetuis rigent nivibus, carnibus ferarum crudis vescuntur, illarumque pellibus se tegunt. Scriphinii, Scrifinii et Scricfinii etiam.

SCRIVERIUS Petrus, Harlemensis Poeta et Philologus magni nomninis, Ius docuit Lugduni Batav. A. C. 1593. ob senium tandem visu orbatus decessit, A. C 1653. aetat. 73. Scripsit Antiqq. Batavicarum Tabularium, Bataviam illustratam, Bataviae Comitumque omnium Historiam, Miscellanea Philologica, Carmina Latina et Belgica, Populare Hollandiae Chronicon, Collectanea veter. Tragicorum; Idem Fl. Vegetium emendavit, Iul. Hyginum primus edidit, Frontinum cum exemplaribus scriptis contulit, ad Henr. Aquilii Chronicon Geldricum Additamenta et Observationes adiecit, Hollandicarum rerum Scriptores veteres, e MSS. publici iuris fecit, additis Notis; deque variis Scriptoribus veterib. aliis, edendo, emendando, illustrando, optime meritus est. Franc. Sweertius Athenis Belgicis, et P. Freherus Theatro Vir. Cl.

SCROBICULUS nomen loci, in quo Romani Inferis Diis sacrificare solebant. Tria enim apud illos distmcta fuere [orig: fuêre] locorum, seu in Templis, seu in Lucis, in quibus sacra obtulere [orig: obtulêre], nomina; Scrobiculus, Ara et Altare, in quorum illo Diis Infernalibus, isto Diis terrestribus, et hocce, Diis caelestibus fecere [orig: fecêre]. Et quidem Altare locus erat altior Ara [orig: Arâ], quam quidam vel humo aequalem vel parum eminentem faciunt: Scrobiculus vero fovea erat, Aram intra se continens, in quam victimarum cruor, cum melle, lacte et vino infundi solebat, Alex. ab Alex. Genial. dier. l. 5. c. 16. Diminutiv. a Scrobs, in cuiusmodi locis sedere olim solitos, qui se interimebant, aut carnificis manu puniebantur, forte ut casus a)xh/mwn, post vulnus acceptum, evitaretur, discimus ex Nerone Suetonii c. 49. Scrobem coram. fieri imper avit, dimensus ad corporis sui modulum etc. Vide quoque Appianum Bell. Civ. l. 4. ubi de Labeone, Tacitum Annal. l. 15. c. 67. ubi de Flavio Veiano, Alios. Certe et Athenis, locum supplicii o)/rugma, fassam, dictum esse, docet ex Harpocratione Casaubon. ad loc. Suetonii cit.

SCROBILUS promontor. Africae ad Sinum Arabic. Pompon.

SCROBULI aurium foramina, per quae Barbari traiciebant gemmas et annulos, ita enim legit Rhenanus apud Tertullian. l. de veland. Virg. Scrobuli Barbarorum: Arabum nempe vel Afrorum, qui, pertundere aures soliti, Romae inter servitia erant et Barbari appellabantur. Idem tamen in altera editione reposuit Scrobulos, quod Graecis pineam nucem significat, gestamen ex auro Barbarorum: maluitque apud eundem Tertullan. l. de Femin. cult. pro, Scrupulosa Deus auribus vulnera intulit, legere Scrobulosa. Sed Scrobulos illos a Rhenano Barbaris assignatos, non nisi commentitio vocat, adeo que eam emendationem deridet Hadr. Iunius Animadv. l. 2. c. 1. et antiquam lectionem defendit, Crobylos Barbarorum, quia auctoribus plurimis crobylus, crinium est plexus in acutum desinens, de quo Thucyd. l. 1. et Lucianus in Navigio. Vide Casp. Bartholin. de Inauribus Veter.

SCROFA in Glossis MSS gro/mfaina, porca est plus simplici vice feta, de qua vide hic in vocibus Porca, Suminata et Sus. Item machina ad suffodiendos urbium obsessarum muros, apud Guil. Tyrium l. 3. c. 5. l. 17. c. 24. l. 18. c. 19. Fulcherium Carnot. l. 1. c. 18. Matth. Paris. A. C. 1226. Alios: de qua vide Car. du Fresne ad Alexiadem p. 391. Sed et Graeci skro/fas2 seu srou/fas2 vocant, quos alias i)ou/lous2 et katoikidi/ous2 o)/nous2, Latini multipedas dicunt, qui tacti in orbem pilulae vel piso similimum sese convolvunt. Clausiportas vulgo G alli appellant, pro clausiporcis, porcae enim clusiles sunt et porceliones vocantur Caelio Aureliano de Tardis Passionibus l. 1. c. 4. Vide Salmas. ad Solin. p. 1302. et hic [orig: hîc] infra.

SCROPHA Tremellius, Varroni de R. R. l. 2. c. 4, primum appellatus est Scropha, quod Quaestor cum esset, Licinio Nervae Praetoris in Macedonia [orig: Macedoniâ] provincia [orig: provinciâ] relictus, qui praeesset exercitui, dum praetor rediret, hostes arbitrati occasionem se habere victoriae, impressionem facere coeperunt in castra, Tremellius vero cum hortaretur milites, ut caperent arma, ac exirent contra: dixit celeriter, se illos, ut Scropha porcos, deiecturum: idque fecit. Nam eo [orig: ] praelio [orig: praeliô] hostes ita fudit, fugavitque ut eo [orig: ] Nerva praetor Imperator sit appellatus, et ipse cognomen invenerit, ut diceretur Scropha. Verum Macrob. Sat. l. 1. c. 6. cognominis huius rationem aliam affert: Tremellius Sropha, inquit, cum familia atque liberis in villa erat. Servieius, quum de vicino Scropha erraret, surreptam conficiunt. Vicinus advocatis custodibus, omnia circumvenit, ne qua haec offerri possit; isque ad Dominum appellat restitui sibi pecudem. Tremellius, qui ex villico rem comperisset, Scrophae cadaver sub centonibus collocat, super quos uxor cubabat. Quaestionem vicino permittit, quum ventum est ad cuhiculum, verba iurationis concipit, mnullam esse in villa sua scropham, nisilistam, inquit, quae in Centonibus iacet, lectulum ostendens. Ea facetissima iuratio Tremellio Scrophae cognomentum dedit.

SCRUTA Vasa sunt vilia, quae et frivola, unde Plauti Comoediae Frivolariae nomen. Sic futilia vasa, plena rimarum, Terentius in Eun. Actu 1. sc. 2. v. 25. usurpat, quae Graeci gru/thn sive gruta/ria appellant. Similiter res viles et antiquitate deteriores factae, ut vestes detritae, calceamenta marcida et id genus quisquiliae: quae omnia annulis quoque olim clausa, supra vidimus. sub lectis etiam quandoque condita. Haec qui vendebat, Scrutarius dicitur Lucilio apud Gellium l. 3. c. 14.

Quid ni? et Scruta quidem ut vendat, Scrutarius landat
Praefractam strigilem, soleam improbus dinidiatam.

Eundem intelligit Horat. ubi de Vulteio Maena praecone, l. 1. Ep. 7. v. 64.



image: s0237a

--- --- --- --- Vulteium mane Philippus
Vilia vendentem tunicato scruta popello
Occupat.

Vide Pignorium de Servis, et hic [orig: hîc] ubi de Mictiri merce et Phopolis.

SCRUTATOR apud Iustin. l. 38. c. 1. Cum ferrum occultatum inter fascias gereret (Mithridates) Scrutatori, ab Arierathe regio more misso, curiosius imum ventrem pertractanti etc. ministerii nomen, cuius etiam Plut. meminit Timoleonte c. 21. et Dione c. 23. Quam regiam salutantes scrutandi consuetudinem Romae postea primus usurpavit Augustus, Senatum legens, apud Suetonium c. 35. eum Claudius secutus est, apud eund. c. 35. sed omisit Vespassanus, ibid. c. 12. Post repetivere [orig: repetivêre] alii, ut Severus apud Spartianum c. 6. Vide quoque supra ubi de Excutiendi more. Apud Monasticae Rei Scriptores, idem, qui alias Circator, est, de quo munere vide supra in voce Circa. Sed et Capucini sic vocant, qui in electionibus aliisque huius generis negotiis colligunt suffragia eligentium scripto [orig: scriptô] exarata, eaque digerunt ordine ac numerant. Cuiusmodi Scrutatores in Capitulis Generalibus quaterni, in Provincialibus bini, esse solent, Augustiniani quoque sic appellant eos ex Ordine suo, qui ad examinanda suffragia, in Capitulo Provinciali lata, eligi consuevere [orig: consuevêre]. Unde Scrutinium apud illos, ut et Moniales Hospitalarias, istiusmodi electionis forma appellatur, qua [orig: quâ] vel ad officium aliquis, vel aliqua ad Novitiatum vocatur, suffragiis scripto [orig: scriptô] exaratis et modo [orig: modô] praedicto [orig: praedictô] examinatis, Richeliet. Alias Scrutmium, forma exacta fuit apud Romanos furti perquirendi per lancem et licium, ut videre est apud Appuleium l. 1. postmodum vero laxius extensa vox, uti etiam ex sequentibus videre est.

SCRUTINII Dies in Ordine Romano: Scrutinii diem --- quo [orig: quô] electi nostri divinitus instruuntur, imminere cognoscitis etc. quarta dicitur feria maioris hebdomadae, quia illa [orig: illâ] Catechumeni olim instruebantur, et fiebat scrutinium, utrum firma [orig: firmâ] mente tenerent, quae a Magistris didicerant, uti habet Papias. Nempe tempore Quadragesimali examen Catechumenorum de rebus Fidei instituebatur, ut exploratum fieret, an ad recipiendum proximo [orig: proximô] Sabbato [orig: Sabbatô] Sancto [orig: Sanctô] Baptismum idonei sint. Fiebat id autem per 7. vices, ut habet Alcuinus de div. Offic. c. 19. Et primum quidem ac secundum scrutinium celebrabatur Feria [orig: Feriâ] 4. et Sabbato [orig: Sabbatô] tertiae quadragesimalis hebdomadae. Tertium quartumque in iisdem diebus quartae hebdomadae sequentis, quod maxime sollenne erat, et per antonomasiam Feria Scrutinii dici consuevit. Quintum et sextum, quintae hebdomadis eiusdem diebus instituebatur. Ultimum tandem erat Feria [orig: Feriâ] 4. sextae hebdomadis. Ad quorum unumqucdque Dominica [orig: Dominicâ] qualibet [orig: quâlibet] praecedente universum Fidelium coetum, his verbis, Scrutinii diem, dilectissimi Fratres, quo [orig: quô] electi nostri divinitus instruantur, imminere cognoscite, adeo que sollicita [orig: sollicitâ] devotione sequenti quarta [orig: quartâ] feria [orig: feriâ] circa horam nonam convenire dignemint, ut caeleste mysterium, quo [orig: quô] Diabolus cum sua pompa destruetur et ianua caelestis Regni aperietur, inculpabili ministerio [orig: ministeriô] peragere valeamus; invitari solitum esse, ait Durandus l. 6. c. 56. apud Dominic. Macrum in Hierolexico. Alias vocis Scrutinii notiones vide supra. Sed et de electione Pontificum eam usurpari, addit Richelietus Diction.

SCUBULI in veter. Inscr. Troiae superstite, in honorem C. Ant. Rufi, Sacerdotis Iulii et Augusti, facta [orig: factâ], ubi is inter alia Praefectus Equitum Ale I. Scubulorum appellatur, quinam? Vide Cl. Sponium Itiner. Graeciae Part. 3. p. 90.

SCULA mons et silva in Suecia, Angermaniam in duas partes dividit. Mons altissimus et praeruptus, quamquam ruinam minitaus, aspectu horribilis, versus oram littoralem Sinus Botnici extensus.

SCULDAIS seu SCULDAHIS SCULDASIUS seu SCULTETUS vox Germanica vetus, in Longobardorum legibus frequens. Originem ducit a Germanico Schuld, i. e. debitum, et iubendo heyssen: quod [orig: quôd] scilicet Sculdahis, debitoribus imperet, ut creditoribus suis satisfaciant. Alii interpretantur Poenarum exactorem, namque et reatum, atque delictum vox Schuld Germanis notat. Priore sensu sumitur in Longob. legibus tit. C. de pignorationibus et debitis: Si homo liber, qui debitor est, alias res non habuerit, nisi caballos domitos, aut boves iunctorios seu vaccas, tunc ille, qui debitum requirit, vadat ad Sculdahis, et intimet causam suam etc. Item tit. 20. legum Luithprandi Regis: Si quis causam habuerit, et Sculdahis iustitiam intra quatuer dies, facere neglexerit etc. Ita ergo Sculdahis veteribus erat iudex, qui de debitis pronuntiabat, pignora capiebat et satis fieri creditori cogebat: non tamen plenam habebat iurisdictionem, sed Comitum potestati erat obnoxius, hodieque Germanis in usu: sed nec in Tuscia, Aemilia, Austria, Neustria, Francia etc. incognitus. In Helvetia vero longe honoratior hic titulus est, apud quos, in Urbibus, tribus non habentibus, quales sunt Berna et Lucerna, vox Sculdahis, vulgo Schuldtheyss, summam auctoritatem et potentiam indigitat. Vide Henr. Spelmannum Gloss. Arch. et Ioh. Simlerum de Rep. Helv.

SCULPTURA ars est repraesentandi res, seu faciendi imagines in ligno prominentes; Quemadmodum Statuaria idem praestat in lapide et metallo: Plastice, in argilla, et gypso. Cum contra Caelatura in ligno, lapide metallove, imagines faciat cavas, ut in annulis signatoriis etc. Qua de re sic Cardan. l. 17. de Subtil. Cum videantur tria repraesentandi genera; primum quidem in superficiebus, vocaturque Pictura: alterum in corporibus iam factis, caelando sculpendoque: tertium quod corpora ipsa efficit, vocaturque Plastice: manifestum est, Picturam omnium horum esse difficilimam, atque ideo nobilissimam. Unde patet, memoratas modo Artes cum Pictura seu Graphice multum adfinitatis habere; imo et sibi invicem arcte cognatas esse. Quo [orig: Quô] factum, ut Vulgatus Interpres 1. Regum c. 6. v. 32. dicat, Sculpsit in eis picturam Cherubim. Ubi Hebraea


page 111, image: s0237b

sonant, Caelavit in eis caelaturas Cherubim: vel potius, Exsculpsit sculpturis Cherubim. Sive, ut Franc. Iunius, Incidit caesuras Cherubinorum. Quod vero Cardanus Picturam Sculptura difficiliorem facit, non impetrat assensum, a Mich. Angelo Bonarota, qui hancce illa [orig: illâ] magis operosam iudicans, ideo plura pinxit, quam sculpsit: Nempe, inquit Voss. quia in statua sint diversi magis aspectus pleni anaglyphi. Quam sententiam quoque probat Caesar Bullengerus de Pictura et Statuaria l. 2. c. 7. iudicium suum suspendente Ludov. Demontiosio [orig: Demontiosiô] Comm. de Sculpt. et Pictura antiquorum. Idem Cardanus Caelaturam Sculptura difficiliorem, utraque [orig: utrâque] autem operosiorem esse Plasticen, contendit l. cit. Difficitius non paulo est caelare, quam sculpere. Qui enim sculpunt quod vident, agunt: qui caelant, aliud vident, aliud agunt; et dum vident, non agunt, dum agunt, non vident. Similiter neque mente concipere possunt, quid sacturi sint, dum caelant, ut qui scalpunt: ignota enim est tum natura, tum usu, cavitas illa. Et si, dum auges in cera, quod prominere debet, paulutum aberaveris, in gemma cavitate aucta [orig: auctâ] errorem efficies, qui non nisi toto [orig: totô] suhverso [orig: suhversô] opere poterit emendari. At in Sculptura opereque toreumatico, primum facilius est non nimis adimere, sed relinquere; quam caelando non implere. Deinde si etiam nimio plus adimas, facilius in opere extuberante, quam cavo totum opus instaurare; atque commodius caelando quoque dextra sinistris, sinistra dextris referuntur: quod difficilimum est in hoc opere, dum totam effigiem c elare volumus: cum in sculptura dextra remaneant dextra, ut sinistra, sinistra. etc. Vide Voss. de 4. Artibus Popular. c. 5. §. 22. et de Philosophia c. 16. §. 33. ubi addit §. praec. Caelaturae esse exsculpta, Graece a)na/glufa, ut est apud Eucherium l. 3. Reg. c. 17. Sic vetus Gloss. Anaglypha, vasa superius sculptd, ut emineant. Anaglypharius, Sculptor, qui eminentias illas et umbones efficit. In Sculptoribus sunt lapicidae qui ab excavando posterioribus etiam Cavitarii dicebantur voce exinde a Graecis etiam recentioribus recepta. In quibus vocem Sculptoris videtur paulo laxius sumere: Quemadmodum et plastikh=s2 voce utitur Philostratus praefat. Iconum; ubi etiam ad eam revocat Sculpturam in aere, lugdi/nh| sive alabastro, Pario lapide, vel ebore. Antiquam vero admodum artem, Sculpturam esse, ex eo patet, quod Deus Beseleelem et Ooliabum Tabernaculi Architectos designasse [orig: designâsse] legitur Exod. c. 31. v. 2. in quo Sculptura et Caelatura opus erat: velut in Cherubinis effigurandis, atque aliis. Imo Praec. 2. Decalogi prohibita iam Sculptilia. Quid quod ipse Tara, Abrahae Patri parens, dicitur fuisse *)agalmatopoio\s2; quodque ipse Seruchus, fil. Ragau sive Rehu, Abrahami proavus, primus iconibus fortes viros expreississe putatur. Vide Voss. praefatum de Orig. et progr. Idolol. l. 3. c. 45. Inter prisci aevi Sculptores, magna fuit Pyrgotelis fama, a quo solo sculpi: quemadmodum a solo Apelle pingi, a solo Lysippo ex aere duci, voluit Alexander M. teste Plinio [orig: Pliniô] l. 7. c. 37. Plura suppeditabit Pompon. Gauricus de Sculptura ac Lud. Demontiosius libris 2. de Veter. Sculptura, Caelatura, Gemmarum Scalptura et Pictura. Addam saltem, Salmasio, improbata [orig: improbatâ] Cardani sententia [orig: sententiâ], Sculpturam aeque ac Caelaturam, figuras exstantes facere, soloque materiae nomine ab ea distingui: utpote cum Caelatura sit auri, argenti, et aeris, Sculptura vero in ligno, marmore, ebore et gemma, operetur, ex Quintil. l. 3. c. 21. Eidem Ars illa, quae deprimit figuras et cavando opus suum peragit, Scalptura proprie appellatur. Hinc Sculptores, *glufei=s2, eidem dicuntur, qui ex marmore signa et statuas faciebant. Instrumentum eorum glu/fanon, quod improprie tornum exponit summus Poeta. Tornatores enim exsculpunt quidem et insculpunt ligna. sed strias solum et sulcos faciendo, non vero figuras et signa exprimendo etc. Vide eum Excrcit., Plin. ad Solin. p. 1045. 1046. et 1100. ut et supra in voce Scalpere.

SCULTENNA fluv. Flaminiae. Liv. l. 41. c. 12. Plin. l. 3. c. 16. Panaro Leandro. Apud Strab. antiquum vocabulum corruptum legitur *skouta/na pro *skoulta/na: locus est l. 5. Lanam mollem et omnium longe pulcherrimam oi( peri\ *mouti/nhn to/poi kai\ to\n *skoulta/nan potamo\n fe/roui.

SCULTETUS [1] Abrahamus, ob aureum eloquentiae flumen Chrysostomi nomen meritus, natione Silesius, patria [orig: patriâ] Grunbergensis, Dan. Tossani et Franc. Iunii Heidelbergae auditor, A. C. 1590. ibi Dialecticam, Oratoriam, Morum et Siderum doctrinam privatim docuit primum, postea Paraei in Facultate Theologica in Acad. Heidelbergensi collega, Friderici Elect Palatini Bohemiae Regis disertissimus Contionator Aulicus Electoralis, ac Scholarum Ecclesiarumque inspector constitutus, fum Friderico V. Electore in Angliam profectus est A. C. 1612. ubi Praesulum illius Regni, ac ipsius Iacobi M. Britanniae Regis gratiam meruit. Synodo Dordracenae interfuit A. C. 1619. Praeter Theologicam scientiam, Antiquitatis et Historiae Eccles. peritissimus. Scripsit plurima: Inter quae eminent Ideae Contionum in Psalmos, Observationes Gram. Histor. Logic. Theol. in historiam Iesu Christi, Exercitationes in Euangel. loca difficiliora, Ideae Contionum ad in Hebraeos, Medulla Patrum, Annales Ecclesiae Reform. etc. Obiit Emdae, ubi exilii sedem fixerat, A. C. 1625. aetat. 59. Vide Regenvolscium System. Historico-Chronol. Eccl. Sclavonicarum, Helvicum Chronol. Crowaeum Elencho Scriptorum in S. Scripturam, Ian. Boissardus Vitar. Part. 2.

SCULTETUS [2] Bartholomaeus, vide ibi.

SCULTETUS [3] Iohannes Ulmens. Practicus insignis, scripsit Armamentarium Chirurgicum, P. Freherus Theatro Viror. erud. claror. Obiit A C. 1645. aetat. 51.

SCUNNUS castrum Calabriae ulterioris vix 3. milliar. ab ora maris Tyrrheni in Ortum, 7. a Mileto in Austrum Seminaryam versus 13. circiter; Rosarno.

SCUPI Mysiae superioris seu Dardaniae urbs primaria Ptol. Scopia Sophiano. Nunc Serviae caput, in confinio Macedoniae, perampla et probe culta, sub Turcis, quibus Uschub dicitur. 80. mill. pass. a Sophia in Occidentem, 160. a Philippopoli, Scodram versus paulo plus. Eam alluit Axias fluv. Hic [orig: Hîc] Regillianus praeclare rem gessit,


page 112, image: s0238a

und apud Pollionem in eo, c. 10. Claudius inter alia haec de illo praedicat: Pertulerunt ad me Bonitus et Celsus --- qualis apud Scupos in pugnando fueris, quot uno [orig: unô] die praelia et qua [orig: quâ] celeritate confeceris. Dignus eras triumpho [orig: triumphô], si antiqua tempora extarent etc.

SCURGUM Germaniae urbs Ptolom. Schmeben Villanovano, in Pomerania.

SCURRAE duplicis olim generis: Urbani, qui in Scenas adhibebantur, et Domestici, qui mensas obsidebant; ob verborum lasciviam gestuumque turpitudinem Populo carissimi. Praeter enim Moriones, Nanos et Nanas, Scurrae quoque mensis adstabant, convivas dicteriis ad hilaritatem provocaturi. Unde Plinius Iun. l. 9. Ep. 17. obiurgans taedium amici, qui in propudiosum convivium impegerat, retuleratque domum pro apophoretis nauseam et stomachum. Vis tu, inquit, aliquid remittere ex nugis? Equidem nihil tale habeo, habentes tamen fero. Cur ergo non habes`quia nequaquam me ut inexpectatum festivumque delectat, si quid molle a Cinaedo, petulans a Scurra, stultum a Morione profertur. Idem in Panegyr. c. 49. Neque enim aut peregrinae superstitionis mysteria, aut obscena petulantia mensis Principis oberrat, sed benigna invitatio, et liberales ioci et studiorum honor. Suetonio Copreae dicuntur in Tiberio c. 61. ubi a quodam Nano, stante inter Copreas, convivantem Tiberium, cur Paconius Maiestatis reus tam diu viveret? interrogatum fuisse, refert. Idem Claudium Imperatorem quoties post cibum obdormisceret, olearum ac palmularum ossibus incessitum, interdum ferula [orig: ferulâ] flagrove [orig: flagrôve], velut per ludum, a Copreis fuisse excitatum, ait, in Claudio c. 8. ubi tamen alii legunt Tropeos, quod Scurrae isti, postquam Claudium percusserant, statim ne deprehenderentur, se verterent ioculari motu; trope/w enim verto denotat. Copreas vero, vocem Graeci usus ostendit Dio Cocceianus l. 50. et l. 73. non multum ab initio: quam Stercorarios vertit Hadr. Turnebus. Parasitos eosdem dictos esse, vetus Scholiastes Iuvenalis ad v. 4. Sat. 5. docet. Inter hos nobilis fuit Sarmentus ille, cuius velitariones cum Cicerro commemorat. Horatius l. 1. Sat. 5. de quo et Iuvenalis praefato [orig: praefatô] loco [orig: locô],

Si potes illa pati, quae nec Sarmentus iniquas
Caesaris ad mensas, nec vilis Gabba tulisset.

Ubi Glossator antiquus notat, Sarmentum forma [orig: formâ] et urbanitate demeruisse sibi plurimos; aditque Gabbam sub Tiberio Scusrram nobilem fuisse. Pentalabi Scurrae, meminit Horatius l. 1. Sat. 8. Augusto sane Sarmentum olim placuisse lepore [orig: lepôre] et festivitate, notat Plut. M. Antonio, ubi etiam tradit, huiusmodi pueris Romanos Deliciorum nomen imposuisse; quam vis appellatione hac Veter. et turpius abusos fuisse, ostendit Prudentius l. 1. advers. Symm. v. 271.

Quid loquar Antinoum caelesti in sede locatum,
Illum delicias nunc divi Principis etc.

Alexandria [orig: Alexandriâ] Aegypti pueros illos urbanos et procaces peti consuevisse, diximus alibi, ex Statio Silvar. l. 5. et aliunde. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis et Thom. Dempster. in Rosin. l. 5. c. 6. nec non Ioh. Scaligerum ad Festum, in voce Scurra. et Claud. Salmas. ad Tertullian. de Pallio c. 4. uti de iis, medio aevo, simillimis Ministellis, supra. Alia vocis significatio apud Historiae Aug. Scriptores, Lamprid. in Helilogabalo, c. 33. Occisus est per scurras; et in Alexandro Sev.. c. 61. Unus ex Germanis, qui scurrarum officium sustinebat. Hienim Scurras appellant, qui alio [orig: aliô] nomine Domestici dicebantur, scil. corpore custodes ac protectores Principis, posteriori aevo [orig: aevô] buccellarii vocati. Nomen illis inde, quod non magis ab latere dominorum suorum discederent, quam parasiti illi veri et adseculae, ab eorum, quorum mensas sectabantur etc. Ad quam proin differentiam notandam, iidem Scriptores, eos denotaturi, qui in scena agerent, Mimicos scurras appellant, in Maximinis, c. 9. et Vopisc. in Aureliano, c. 42. quos Urbicos et Urbicarios et Exodiarios et Atellanos, Latini dixere [orig: dixêre]. Vide Salmas. ad loca cit.

SCUTALE sinus fundae Latinis, quod scuti formam haberet. Latior enim erat in medio funda, qua [orig: quâ] parte lapis sedebat; oblonga autem scuta fuisse, notum, non rotunda. Et quidem nonnullae earum simplex, aliae triplex scutale habuerunt: Liv. l. 38. c. 29. Et est non simplicis habenae, ut Balearica, aliarumque gentium funda: sed triplex scutale crebris suturis duratum, ne fluxa habena volutetur in iactu glans, sed librata cum sederit, velut misso [orig: missô] nervo [orig: nervô], excutiatur. Ad similitudinem eius militaris zona, in medio receptaculum habebat, quo [orig: quô] nummi continebantur, ut sinum funda, quo [orig: quô] lapides conlocabantur, unde et fundae nomen accepit. Vide infra in voce Ventralis, et plura hanc in rem, apud Spartian. in Pescennio Nigro. c. 10.

SCUTARIUS Iul. Firmico l. 4. c. 14. armiger: in Glossis Graeco-Latin. *)aspidopoio\s2, i. e. scutorum artifex: in aliis: a)ci/wma stratiwtiko\n est, fe/ron (subintellige qureo\n ) Certe inter Palatinas Scholas mentio est non semel apud Scriptores, Scutariorum gentilium, clibanariorum, sagittariorum etc. de quibus vide Henr. Vales ad Ammian. l. 14. p. 33. In Aula Constantinopolitana *skoute/rios2, quod idem cum Scutario, dictus est, qui tenebat scutum et labarum Imperatoris, apud Codinum de Offic. c. 2. num. 42. Anonymus a Goaro editus,

*(/ora kai\ *skouta/rion e)k th=s2 a)spi/dos2
*th=s2 basilikh=s2, lako/nta th\n a)ci/an.

Qua [orig: Quâ] dignitate Xyleas quidam functus legitur, apud Acropolitam num. 66. 70. etc. Iidem et Scutiferi, Gall. Escuyers, unde Scutiferia, vulgo [orig: vulgô] Escurie, officium in Aula Regia, complectens quodcumque pertinet ad Scutiferos, eorum famulos, stabula, equorum ferraturas etc. apud Car. du Fresne Glossar.

SCUTATUS vide supra Coronatus.