CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

SCUTUM [1] Graece qureo\s2, Romanae armaturae genus, cuius latitudo curvae superficiei pedum duorum semis, longitudo pedum quatuor; maiori additi amplius quatuor digiti, duplici tabulato, glutino taurino, linteolo infuso compactum; exterior superficies vituli corio integebatur, hinnulive aut alius eiusmodi animalis. Circumferentia habebat ferreum munimen a summis imisque partibus, quo ensium ictus vehementiores tuto exciperet, terraeque adnitendo non corroderetur. Impactus erat Scuto ferreus umbo, qui ingentes sustineret ictus ac lapidum impetum sarissarumve quantumlibet violentum. Una cum eo ensis pendebat H ispaniensis ad dextrum femur etc. Ita Polybius l. 6. ubi Velitibus parmam, Hastatis, Principibus ac Triariis Scutum attribuit. Clypeum a Scuto distinguit Aldus Manutius, Ianumque Lascarim qureo\n Latine Clypeum reddentem carpit. quod Scutum quadratum esset, Clypeus rotundus, ex aere, minor Scuto, vide eum de Quaesitis per Epist. l. 2. Ep. 6. Dempsterus tamen in Rosin. l. 10. Antiq. Rom. c. 10. clypeos, cum umbonibus, parmis et Scutis rem eandem facit, quamquam et materia [orig: materiâ] et forma [orig: formâ] diflerre dicat. Idem omnium Graecorum scutarotunda, cum umbonibus fuisse, in itsque praemia sua milites gestasse, annotat ex Servio l. 1. et 3. Aeneid. Blancardus ad Curtium, l. 3. c. 2. num. 5. verba levibusque scutis cetrae maxime speciem reddentibus, ait: Scutum para\ to\ sku/tos2 i. e. a corio, e quo factum recte contra Varronem et Isidorum defendit Lipsius; differt a Clypeis, quia hi eu)/kukloi, ac Scuta longa, ut idem ex Marcellino ahisque probat. Cetras r(omboeidei=s2 putant optimi Scriptores, quae levia dicuntur Scuta, quia gestari solita e loro de collo pendula, contra ictus aut tela incidentia, ac ut ad motus concussusque milites essent promptiores: pro quo Scutorum genere, Peltam variis in locis Livius habet. Vide Lipsium Analectis ad Milit. Rom. l. 3. Dial. 1. Quod vero in scutis praemia sua milites gestasse ait Servius, explicat idem ad Aen. l. 7. v. 796, Ubi, fortium virorum scuta, picta: inertium et tironum pura esse consuevisse, tradit. Hinc Virgilius, ignavi cuiusdam parmam albam, loco cit. Statius contra viri fortis Capanei nigrum umbonem, Theb. l. 10. memorat. Utque gloriosum, multis vulneribus scutum habuisse perfossum, sic illud abiecisse in pugna, summum habebatur dedecus, M. Anton. Muretus Var. Lect. l. 9. c. 2. Porro, in clypeo vel Scuto suo efferri, unicus Ducum in acie vulneratorum vel occisorum honor fuit. Virg. Aen. l. 10. v. 506.

--- --At socii multo [orig: multô] gemitu, lacrimisque
Impositum scuto referunt Pallanta frequentes.

Etiam inaugurandos Imperatores Scutc vel Clypeo insidere, lapsa [orig: lapsâ] Rep. moris esse coepit, ut diximus supra, in voce Clypeus. Germanorum Gallorumque Scuta ingentia, longosque et graves olim gladios fuisse, notat A. Thysius ICtus ad A. Gellium l. 9. c. 13. Qualia Albesia, apud Festum l. 1. quibus Albenses utebantur, quaeque eliam decumana dicta, quod essent amplissima, uti decumani fluctus. Vide Auctores retro laudatos, ut et supra, voce Pavisarii, ubi Scutis grandioribus, quae pabe/tzia Scriptoribus Byzantinis, tectos milites hostes impugnasse [orig: impugnâsse], eorumque seriem in navigiorum marginibus quoque exponi consuevisse, vidimus: nec non voce Targa. Apud eosdem Germanos, Scutum reliquisse praecipuum flagitium fuit, teste Tacito [orig: Tacitô] in German. c. 6. quod et de Romanis legimus, apud Plautum in Trinummo, Actu 4. sc. 3. et Graecis, apud quos proin *(riya/spides2 infames habiti. Scuta porro genibus illidebant vel hastis feriebant olim milites, horrendo utrumque fragore, quorum illud prosperitatis, hoc irae ac doloris indicium erat, Amm. Marcellin. l. 15. Cum scuto et fuste contendebant Campiones, uti dictum in hac voce: vide quoque supra, ubi de Scuti iactatione; uti de quinque Scutis, in Portugalliae Regum insignibus, supra; et plura hanc in rem apud Car. du fresne Not. ad Alexiadem, ubi veterum Gallorum Francorumque scuta trigona fuisse, inter alia, ostendit. Hinc Scutagium, apud medii aevi Scriptores, militaris servitii species, qua [orig: quâ] tenebatur quisque dominum suum in bellum contra Scotos propriis impensis, 40. dies sequi, vide Covvellum, Rastallum, Littletonem, alios Britannicos Scriptores, nec non praefatum Auctorem in Glossario.

SCUTUM [2] moneta Regum Francorum, sic appellata, quod in ea descripta essent Franciae in scuto insignia. Haec ex auro primum fuere [orig: fuêre], et quidem sub Philippo VI. primum cusi sunt Denarii auri puri cum scuto, Gall. Demers d'or fin a P Escu, vulgo Scuta prima, Gall. Escus premiers, dicta, in quibus Rex in Cathedra sedens, sinistra scutum liliatum, ensem dextra [orig: dextrâ] tenet, pretii 20. fol. Turon. A. C. 1337. Sub eodem dein prodierunt Denarii auri cum Scuto itidem, pretii 15. sol. Paris. vulgo Secunda Scuta, Gall. Escus deuxiemes, dicta, A. C. 1347. Sub Carolo VI. cusi sunt Denarii auri puri, dicti Escus la Couronne, vulgo Vetera Scuta, in quibus effictum Scutum coronatum, tria lilia comprehendens, cum cruce admodum variegata, pretii 22. sol. 6. den. Turon. A. C. 1384. Item Scuta cum corona. Gail. Escus a la Couronne petits, cum iisdem figuris, pretii 15. sol. Turon. A. C. 1417. Porro Scuta Galeata, Gall. Escus Heaumez a 3. fleurs de lys, simplicia et duplicia, in quibus efficta galea coronata, cui imminet maius lilium, apicis vice, A. C. 1619. etc. Sub Ludovico XII. prodierunt Scuta cum Histrice, Gall Escus au Pore espic, in quibus binae histrices scuti latera ambiunt, in aversa parte crux visitur, in muris Pontici vellus desinens, inter binas hiserices, et bina L. pretii 36. sol. 3. d. Turon. A. C. 1507. Sub Francisco I Scuta sim lia; item Scuta cum parva cruce, Gall. Escus a la petite Croix, pretii 45. solid. turon. A. C. 1540. Sub Henrico II. Scuta cum Sole, Gall. Escus an Soleil, in quibus loco [orig: locô] crucis Rex expressus est, pretii 46. sol. Turon. Sub Carolo IX. itidem, sed absque ulla effigie, pretii 65. sol. A. C. 1577. Et quidem hoc [orig: hôc] anno [orig: annô], abolitis rationibus seu numerationibus ad Libram, introductae primum sunt ad Scuta, quorum pretium fuit 66. sol. Turon. usque ad ultimum Decembris, et deinceps 60. solid. Ex

argento vero, primus Albos Denarios cum Scuto, Gall. Blans Deniers a l'Escu, cudit Carolus VI. cum cruce scil. maiore pedata inter binas coronas et bina lilia, cum Inscr. SIT NOMEN etc. et in postica, cum scuto liliato, et Inscr. KAROLUS. FRANCORUM. REX. A. C. 1384. Cum binis dein Scutis Franciae et Angliae prodierunt, sub Henrico VI. Rege Angliae et Galliae Blans Demers a 2. Escus de France et d'Angleterre. Sicut Quadrantes Cutorum, Gall. Quarts a'Escu, et Octava pars Scuti, sub Henrico III. etc. de quibus omnibus vide Car. du Fresne in voce Moneta.

SCUTUM [3] idem cum clypeo, in quo pictae olim imagines pectore tenus, quas Thoracidas vocavit Walafr. Strabo de Rebus Eccl. c. 8. Cuiusmodi scuta describit Paulus Silentiarius in e)kfra/sei ac dis Sophianae Part. 2. v. 198.

--- - --- *)/ison ge me\n o)mfaloe/ssh=|
*)aspi/di messati/oii tu/pon koilh/|nato xw/rous2
*stauro\n a)pagge/lloua etc.

Vide Salmas. ad Tertullian. de Pallio, Histor. Aug. passim et Nic. Alemannum de Lateranensibus Parietinis: nec non supra in voce Clupeus seu Clypeus, et infra Surravia. Plura vero de aliis vocis huius, inprimis apud Feudistas, significatibus, apud Car. du Fresne in Glossario.

SCUTUM Puniceum ad malum suspensum, pacis signum olim apud Danos, de quo vide Saxonem Gramm. Histor. Dan. l. 3. p. 37.

SCYDISSA mons asperimus, et Moschicis montibus coniurictus, qui supra Colchidem sunt, cuius extrema ab Heptacometis obtinentur. Strabo l. 12.

SCYDRA urbs Macedoniae in Emathia [orig: Emathiâ] regione Stephan. Siderocapsa Bellonio.

SCYLACE quod SCYLACEUM Val. Flacco, l. 3. v. 36. oppid. Mysiae Asiaticae, inter Cyticum, et montis Olympi radices. Steph.

SCYLAX [1] Caryanda [orig: Caryandâ] Cariae oppido [orig: oppidô] oriundus, Mathematicus et Musicus, missus a Xerxe Persarum Rege in Indiam, ut Indi fluminis caput vestigaret: Illud iter triginta mensibus, peragrata [orig: peragratâ] tota [orig: totâ] India [orig: Indiâ], dexterrime confecit, inque illa peregrinatione sua [orig: suâ] animadvertit in mores et instituta Indorum, ediditque Itinerarium, quod *peri/odon th/s2 *ivdikh=s2 inscripsit. Strabo, Herod. Melpomene. Aristot. l. 7. Polit. c. 14. Vide infra.

SCYLAX [2] tres fuere Scylaces Caryandenses. Antiquissimus est, qui sub Dario Hystaspis filio floruit, alter Darii Nothi; tertius vero aetate Polybii. Vide Is. Voss. ad Scylacis Caryandei Periplum. Quamquam certissimis argumentis evinci potest, Periplum istum, qui Scylacis Caryandensis nomen prae se fert, quemque adolescens admodum recudendum curavit vir doctissimus praedictus, cuiusvis potius esse quam Scylacis, ut in secundis curis se clarius docturum promittit, Observ. ad Melam, p. 83. Nic. Lloydius.

SCYLLA [1] filia Nisi Regis Megarensium, qui Minois paterni hostis amore capta, ut illum benefic o [orig: ô] aliquo [orig: aliquô] demereretur, patrem purpureo [orig: purpureô] capillo [orig: capillô], in quo situm erat regni totius fatum, spoliavit, eumque hosti obtulit, tamquam futurae coniugis dotem. Verum cum se ab illo sperni videret, doloris impatientia [orig: impatientiâ] in Cirim avem commutata est. Vide Fabulam apud Ovid. Met. l. 8. Propert. l. 3. El. 18. v. 21.

Tuque o [orig: ô] Minoa [orig: Minoâ] venundata Scylla figura [orig: figurâ],
Tondens purpurea [orig: purpureâ] regna paterna coma [orig: comâ].

Idem l. 4. El. 4. v. 39. permiscens duas fabulas Scyllae Nisi, et Scyllae Phorci:

Quid mirum in patrios Scyllam saevisse capillos?
Candidaque in saevos inguina versa canes?

Quid loquar aut Scyllam Nisi, quam fama secuta est
Candida succinctam latr antibus inguina monstris.

Impia nec Tragicos tetigisset Scylla cothurnos,
Nipatrium crimen dissecuisset amor.

Per nos Scylla patri canos furata capillos,
Pube premit rabidos inguinibusque canes.

Nic. Lloydius. Vide Nisus. Addo saltem, quod in hac fabula cernitur vestigium aliquod capilli fatalis, quo [orig: quô] Simsonem fuisse divinitus ornatum, in Sacris legimus. Vide supra, in voce Sampson.

SCYLLA [2] Phorci filia, quae cum mutuo [orig: mutuô] Glauci amore teneretur, indignata Circe, quae Glaucum misere deperibat, Scyllam sibi ab illo praeferri, fontem, in quo illa lavari solebat, noxiis herbis veneficiisque infecit. Cuius rei illa ignara, cum lavandi gratia [orig: gratiâ] fontem ingressa esset, videns inferiorem corporis partem in caninos rictus esse commutatam, deformitatem tantopere exhorruit, ut se statim in vicinum praecipitaverit fretum, ubi et in sacum mutata

fingitur, Charybdi ex adverso obiectum, praeternavigantibus vehementer periculosum. Ovid. Met. l. 4. et 14. Porro Siculum fretum, quia scopulosum et angustum est, tanto [orig: tantô] fervet aestu, ut fluctus inter se concurrentes, scopulisque illisi quendam quasi latratum referant. Hinc fingitur Scylla a pube canibus et lupis succincta, quam in freto scopulum esse constat. Gramatici a sku/llw deducunt; unde Virg. Ecl. 6. v. 76. ait Scyllam, Dulichias vexasse [orig: vexâsse] rates. Scylla autem Punice [gap: Hebrew word(s)] scol, est exitium, et letale infortunium; quo [orig: quô] sensu Graecum [gap: Hebrew] usurpatur ab Hellenistis. Scylla vero cur inde appelletur, nemini non est obvium. Bochart. l. 1. Chanaan, c. 28. Lucret. l. 5. v. 891.

Quid? cum Siculi virgo Pelori
Rabidos utero succincta canes
Omnes pariter solvit hiatus.

Aut nos Scylla rapax canibus misisset edendos!
Debuit ingratis Scylla nocere viris.

Non, quae virgineo portenta sub inguine latrant,
Nec timeam vestros, curva Malea, sinus.

Nec Scyllae saevo conterruit impetus ore,
Cum canibus rapidas inter freta serperet undas.
Nec violenta suo consumpsit more Charybdis.

At Scyllam caecis cohibet spelunca latebris,
Ora exsertantem, et naves in saxa trahentem.

Crede mihi nobis mitescet Scylla, nec unquam
Alternante vorans vasta Charybdis aqua [orig: aquâ].

SCYLLA [3] saxum in freto Mamertino inter Siciliam et Italiam, periculosum nautis mare faciens, hodie Scyllo, teste Fazello [orig: Fazellô]. Brutiorum item oppid. apud Melam, l. 2. c. 4. Siglio Leandro. Sciglio Baudr. oppid. Calabriae citerioris cum Principatus titulo in ora maris Tyrrheni prope Scyllaeum promontor. et fretum Siculum, 15. milliar. a Messana in Caeciam, paulo minus a Rhegio in Boream. Et insul. deserta circa Thraciae Chersonesum. Plin. l. 4. c. 12. De ea sic Auctor Historiae Orbis Terr. c. 3. de Hydrogr. num. 8. §. 2. Scylla, inquit, promontor. Italiae, quod olim Cenys dicebatur, modo Scyllaeum, Ital. Sciglio, oppositum promontorio Peloro. Eius natura est, ut ingenti ultro citroque commeantium aquarum perturbatione agitetur. Quando afflaxu agitatur, tanta est eius violentia, ut navis eo delapsa, omm evadendi spe sublata [orig: sublatâ], montium parietibus illidatur, cum inevitabilis naufragii periculo; e quo licet subinde nonnulli emergant, cavendum tamen, ut seduli rerum suarum satagant, ac tantos fluctus tempestive observent, nisi e Scyllae Syrtibus in Charybdis aestuaria devolvi velint. Inprimis autem flantibus Ortivis et Occiduis ventis, magna eius vis est: ex Athanas. Kircherio Mund. Subterr. l. 2. c. 16. Hinc fabulae de Scylla occasio.

Dicitur etiam Scylletium, vulgo Squilacci. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 4. c. 15.

SCYLLAEUM promontor. [correction of the transcriber; in the print promuntor.] Peloponnesi, in ora [orig: orâ] Argiae regionis in agro Hermionico 177. mill. pass. ab Isthmo in Ortum. 40. a Sunio promontor. in Meridiem, Scyllium Ptolemaeo, Capo Scigli Sophiano, sinum Argolicum a Saronico dividens. *sku/llaion a)/kra Stephano dicitur. Baudr ando promontor. Calabriae ultimum 26. mill. pass. a Nicotera, in Meridiem Rhegium versus 14. et 6. a Cenide in Boream 3. a. Peloro, promontor. Siciliae in Ortum, vulgo Capo di Volpe. Est et oppid. Brutiorum in Italia. Mela l. 2. c. 3. Vide Scylla oppid.

SCYLLETIUM Urbs alias Brutiorum, nunc Calabriae ulterioris in ora maris Ionii et Sinus Scyllacii ab ea dicti. Cum titulo Principatus, fere 4. milliar. ab ora maris Ionii, 15. a mari Tyrrheno in Ortum 75. a Rhegio in Boream uti 45. a Locris. Consentiam versus 36. circiter, iuxta amnem Favelone. Vulgo Squillaci. Colonia Atheniensium, Aeneam conditorem iactat, Cassiod. Melius Menestheum. Ita enim Strabo l. 6. Scyllatium, colonia Atheniensium, qui Menestheum sequebantur. Vide Ioh. Marshamum Canone Chron. Sec. XVII. ubi de Magna Graecia. In nummis legitur *s*k*u*l*l*a*t*i*w*n.