CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

SIGNA et Statuae, similitudines sunt e solida materia, auro, argento, aere, marmore et ebore: Interim trifariam differunt. Nam Signum latius patet, quia vel Dei est vel hominis vel brutorum: Statua autem vel Huminis est, vel hominis. Praeterea Statuam dixere [orig: dixêre] Romani, quam in Foro conspicerent: Signa vero vel in aedibus privatis, vel in Templis. Ad haec, Signa quandoque eidem inhaerent materiae, e qua sunt educta: ut quando rana, aut locusta exprimitur in spiris columnae, vel cum in gemmis aliquid insculptum: Statuae vero numquam in cavo latent, sed ab ea materia, unde eductae, sunt disiunctae, ac separatae, Voss. de Philosophia c. 16. §. 31. Vide quoque Aldum Manutium Nepotem de Quaesitis per Epist. Cice- 10 Signa et Sigilla vocat caelaturas, quae pateris et patellis, aliisque vasis includebantur et incrustabantur, Graecis zw/dia quorum alia e)/ktupa sive perifanh=, quae tota extarent, alia prostupa, sic ut velut adfixa unum tamum latus ostenderent, fingebantur. Verr. 6. Patella grandis cum sigillis et simulacris Deorum etc. Et quidem signa ac sigilla exstantia, emblemata idem vocat, poterantque de poculis ac vasis revelli et aliis rursus illigari; sicut crustae, quibus prostypa operiebantur, etiam exemptiles erant: qua de re iam diximus supra, ubi de Caelatura alibique passim. Aegyptiorum Signa hieroglyphica, sive, ut vox haec sonat, Sacrae sculpturae, animalium erant mutarumque rerum figurae, quas Sacerdotes in sacris adhibebant, ne a vulgo intelligerentur. Claudian. l. 1. in Ruffinum, v. 149.

Haec ante papyri usum, saxis insculpebant, uti Lucan. docet l. 3. scripsitque hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] Horapollo Niliacus, circa tempora Theodosii Imperatoris cui adde tabulam antiquam aeneam hieroglyphicis literis caelatam et erudite explanatam, a Laur. Pignorio. Vide Voss. de Arte Gramm. l. 1. c. 41. Georg Hornium Histor. Philos. l. 7. c. 6. ubi veter, morem Philosophiae rerumque divinarum arcana per signa istiusmodi obscura ac aenigmaticae tradendi, multis persequitur, et in voce Hieroglyphica. Sed et Sigilla ac signa de Vestibus dicta sunt, uti vidimus supra. Porro Signa, pro vexillis, occurrunt apud Lamprid. in Alexandro Sev. c. 33. Milites, quos ostensionales vocant; non pretiosis --- vestibus ornabat: nec multum in Signa, aut ad apparatum regium, auri sericique deputabat. Haec maximi ponderis fuisse, docet Casaubon. ad Aug. Suetonii c. 10. *su/mbolabasilika\ appellat Herodianus. Eorum enim non in bello solum, sed et festis diebus, in pompis ac sollennibus processibus, Imperatoribus praeferebantur, multo [orig: multô] auro [orig: aurô] argentoque [orig: argentôque] alias radiantia. Solebant autem erecta praeferri laetis rebus, unde Pertinacem, antequam de Imperio certus esset, non passum esse ignem sibi anteferri, nec vexilla Imperialia tolli, legimus apud Herodianum l. 2. c. 3. At in luctu, supina praeferebantur. Spartian. in Severo c. 7. Inde in Palatium -- perrexit, praelatis signis, quae Praetorianis ademerat, supinis (seu versis) non erectis. Neque vero signa solum vexillaque, sed et praelationem ignis, reliquumque regium apparatum, modo su/mbola basilika, modo su/mbola basilei/as2 vocat Herodian. qua de re vide Salmas. ad Lamprid. d. l. uti de phrasi, Signa convertere, item convellere, ac submittere, Gronov. ad Liv. l. 3. c. 54. Aliud est Signum Reip. apud Sueton. Aug. c. 94. dkmosi/a scil. sfragi\s2, qua Diplomata aliaque signari solita Reip nomine, ut videre est apud Casaubon. ad loc. ubi et de more Principum annulos signatorios in morte dandi iis, quibus plurimum vellent, quaedam. Ut aliquid addam, de Signi notione generali; Reverentiae ac honoris Signa, pro Gentium ingenio, variant. Apud Romanso olim, viso [orig: visô] potentissimi nominis viro [orig: virô], via [orig: viâ] decedebant, assurgebant, capita revelabant, vehiculoque [orig: vehiculôque] desiliebant, tum deinde salutabant acclines, ut loquitur Arnob. adv. Gentes l. 7. Sic Seneca Ep. 64. Si Consulem videro aut Praetorem, omnia, quibus honor haberi solet, faciam, equo [orig: equô] desiliam, caput adaperiam, semita [orig: semitâ] cedam. Et quidem equo [orig: equô] desiliendi ritus sic habuit: Equo [orig: Equô] vecti, si alicuius auctoritatis aut nominis obviam fieret, non modo [orig: modô] equum sustinebant, cursumque cohibebant, verum etiam in pedes desiliebant, et quam equo verberando virgam gestabant, eam in manum transferebant laevam, ita porro [orig: porrô] expedita [orig: expeditâ] dextra [orig: dextrâ] adibant, atque osculabantur mutuo [orig: mutuô], uti ex Appuleii Floridis l. 4. docet God. Stewech. Quaestionib. ad eum. Apud alios olim hodieque alia. Alicubi enim ad testandam venerationem, caput contectum inclinant; aliis, aperto [orig: apertô] capite, totum incurvantibus corpus. Alii osculum manui imprimunt, de quo usu vide Pithoeum Adversar. l. 1. c. 7. Sinenses, fronte humum feriunt, caput autem aperire nefas habent; nec nisi iis, qui ad supplicium rapiuntur, id retegunt. Unde, qui ex eis fidem Christianam suscepere [orig: suscepêre], tum tantum caput aperiunt, cum Sacramenti participes fieri cupiunt, ut hoc [orig: hôc] ritu peccatores se fateantur. Iaponenses pedem calceo [orig: calceô] exuunt. At, Romani quoque iam olim, ut vidimus cum tecti occurrerent viro honorato, capita aperiebant: Namque Sullam erga Pompeium id solum servasse [orig: servâsse], Sallustius in Fragm. et Plut. in Causis docent. Quem ritum, utpote venerationi testandae aptissimum, hodieque Europaei servant. Vide Lipsium Electis l. 1. c. 23. Solerium de Pileo sect. 3. ut et hic [orig: hîc] infra.

SIGNANDI ritus apud Veteres varius fuit. Cera [orig: Cerâ] in obsignandis literis ac testamentis utebantur, nenipe tabellas chartasque lino [orig: linô] obligantes, postea annulo [orig: annulô] xarakth=ra imprimebant cerae. Unde Chrysalus apud Plautum Bacchidibus Actu 4. Sc. 4. v. 64. ad literas scribendas signandasque afferri iubet,

Quod si proin Advarsarium literis convincere vellent, signum inspiciendum dabant, prius quam linum inciderant atque ita aperirent, ut liquet ex Curculione Actu 3. Scen. Beatus, Bacchid. Act. 4. Sc. 6. et Pseudolo Act. 4. Sc. 2. Unde Cicero in Catil. Ostendi tabulas, inquit, Lentulo et quaesivi, cognosceret signum. Pro cera autem

Asiatici adhibebant cretam, quam propterea Herodotus in Euterpe vocat ghn= shmantri/da; meminitque consuetudinis eius Cicero pro Val. Flacco. Interim mos ille annulo [orig: annulô], inc reta cerave, signum imprimendi, tarde obtinuit apud plerasque Orientis ipsius gentes. Nam Plinii est l. 33. c. 1. Non signat Oriens aut Aegyptus, etiam nunc literis contenta solis. Hebraeis tamen mos iste pervetus, ut arguit annulus Thamari a Iuda datus pignori, quem admodum est Gen. c. 38. v. 18. et seqq. Nam signatorium fuisse, communis opinio est. Et quidquid de Aegypto fuit, ex quo Ptolemaeorum passa est imeprium, tamen iam temporibus Patriarcharum, si non vulgus, saltem Reges annulis usos esse signatoriis, arguit Gen. c. 41. v. 42. ubi Pharao Iosepho annulum suum dedisse, legitur: Eo [orig: Eô] enim auctoritatem illi tribuit, regias obsignandi literas: tamquam Regni Cancellario. Quod vero ad Graecos veter. Lacones inprimis; hi quidem in cera signavere [orig: signavêre], sed non annulo [orig: annulô]; utpote sculpendi caelandique arte adhuc ignota [orig: ignotâ]: verum sqriphde/stw| sive sqripobrw/tw|, h. e. cu/lw| u(po\ sqripw=s2 bebrwme/nw|, ligno [orig: lignô] a vermibus corroso [orig: corrosô], ubi sine dubio punctorum numerus, magnitudo et situs pro signo erant. Vocat istiusmodi signaculum sqripo/brwton sfragi/da Lycophron, meminitque eius Hesych. ut et Etymologici Auctor ac Eustathius Odyss. a Vide quoque Suidam et Aristophanem qesmoforiazou/sais2. Porro, in censendis etiam scriptis solebant olim Critici ceris annotare Signa quaedam iudicit sui, de quibus supra. Admiscebant vero cerae mi/lton seu rubricam aut minium; quo [orig: quô] et alias ob ornatum usi. Cicer. l. 16. ad Attic. Ep 11. Nostrum opus tibi approbari laetor, ex quo a)/nqh (flores) ipsa posuisti? quae mihi florentiora sunt visa tuo [orig: tuô] iudicio [orig: iudiciô]: cerulas enim tuas miniatulas extimescebam. Sic Democritus etiam in opere suo, quod xeiro/kmhta inscripsit, istis quae para/doca viderentur, verissima tamen esse experientia [orig: experientiâ] didicisset, notam e cera annulo [orig: annulô] suo [orig: suô] signatam adfixisse legitur: quas ceras illitas propterea vocatas esse parapla/smata, auctor est Hesychius. Vide Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progr. Idolol. l. 4. c. 91. Praeterea, aedes, scrinia, et quaecumque claudebantur, obsignari moris fuisse, innuit Lycophron Cassandra [orig: Cassandrâ].

*ta\ d' a)/lla sqripo/brwtos2 a)/yaustos2 do/mwn
*sfragi\s2 dokeu\sei.
Intacta vermiculata claxendix domos
Servabit alias.

Unde Aristoteles peri\ sqaum, a)kousm. *kai\ tou= oi)/kou katasfragi/zesqai ta\s2 squ/ras2 kai\ e)peidan me/llwsin a)noi/gein, e)pidei/cantes2, toi=s2 poli/tais2 kai\ toi=s2 cei/ois2 ta\s2 sfragi/das2 ou(/tws2 a)noi/gousin. Plautus in Casina, Actu 2. sc. 1. v. 1.

Theodoretus de Provid. Dei Orat 5. *kai\ tou= me/litos2 eniei=sai ta\ na/mata w(/spe/r t/ini sqhsaurw=| sh/mantra kai\ sfragi/das2 e)piba/llousi. Appuleius Apolog. Quamquam ipse aperiret pene quottidie et clauderei: saepe nobiscum, multo saepius solus intraret, linteum in mensa positum cerneret, sine alio sigillo, sine vinculo. Et paulo post, Quod conditum cumque quod obsignatum, quod inclusum domi adservatur, id omne argumento Magicum dicetur. Corn. Tacit. Annal. lib. 2. c. 2. Irridebantur et Graeci comites, et cuncta utensilium annulo clausa. Quod factum inprimis esse, ante repertum clavium usum suggerit Eustath. Od. q. v. 447. ad verba,

annotans, antiquissimum morem fuisse, desmoi=s2 katasfali/zesqai: Nodumque Ulyssis propterea proverbialiter usurpari posse e)pi tou= sfragizome/nwn a)sfalw=s2. In Sacris, legimus foveam Leonum, in quam innocens coniectus erat Daniel Propheta, allato [orig: allatô] lapide ac imposito [orig: impositô] super os foveae, annulo [orig: annulô] Regis et annulo [orig: annulô] Procerum eius, obsignatum fuisse, Danielis c. 6. v. 18. Similiter, CHRISTI sepulchrum, obsignato [orig: obsignatô] lapide, munitum fuisse, docet Matthaeus c. 27. v. ult etc. Quam in rem pluscula praediximus, ubi de Annulis, item in voce Obsignatores. De ritu victimas signandi, vide itidem supra Integer bos, Oryx, Ovium notae. Apud Papinium Statium l. 4. Sylv. 8. v. 40.

est eum Musis addicere, ut sollennis esset anniversario cantu, eximere ollum communibus festis, albo [orig: albô] eum calculo [orig: calculô] notare: Vide Barthium ad l. Signare vero absolute positum, apud Ecclesiae Romanae Scriptores, est signum crucis (quod signaculum quoque simpliciter, item signum Christi, vocant effingere, districtis duobus digitis, et pollice intus recluso [orig: reclusô], uti habet Leo IV. de Cura Pastor. quo [orig: quô] SS. Trinitatem innui dicunt. Item signum crucis, ad peregrinationes vel expeditiones Hierosolymitanas, vestibus assuere. Unde Signati, in Capitulari 3. A. C. 803. c. 24. Capit. Append. 2. §. 15. De signatis, qui mentiendo vadunt: Carolo du Fresne sunt ii, qui Cathechumeni per signum crucis, quo [orig: quô] in frontibus signabantur, facti, a consilio Christianae religionis amplectendae, recedebant atque ad vomitum revertebantur etc. Et Crucesignati, de quibus suo [orig: suô] loco [orig: locô].

SIGNATORES vocati sunt apud Romanos, qui, veluti testes, pacta dotalia signare solebant. Dote enim dicta [orig: dictâ], signabantur pacta dotalia, M. Fab. Quintilian. l. 5. c. 11. Nihil obstat, quo minus iustum matrimonium sit mende coeuntium, etiamsi tabulae signatae non fuerim. Unde Iuvenalis Sat. 2. v. 118.

Quod antequam fieret, die pactis scribendis dicta [orig: dictâ], uterque Sponsus. et Sponsa, Auspices consulebat, qui nocte praecedente, et sub Auroram, auguriis dabant operam. Vetus Inscr: Cos. Aug. Pub. Claudio. Quaes. Aer. Antoninam. Voluniam. Virginem. volent. Auspic. a parentibus. suis. coemit. et. IIII. fac. in. domum. dux. Tacit. Annal. l. 11. Inter auspices nubentium dos consignabatur. Proin et Iuvenal. Auspicum simul ac Signatorum meminit, Satyr. 10 v. 336.

Vide Thom. Godwyn. Anthol. Rom. l. 2. Sect. 2. c. 20. et Dempster. in Rosin. l. 5. c. 37. Graece *shma/ntores2, item *sfragistai\ dicti sunt. Vide quoque supra Obsignatores, ut et Salmas. de modo Usurar c. 11. et Carol. du Fresne in voce Signum: e q vo hoc unum addo, Veteres in obsignandis Testamentis prius subscripsisse, antequam ea clauso [orig: clausô] hno [orig: hnô] circumducto [orig: circumductô] obsignarent; recentiores vero signasse [orig: signâsse], antequam subscriberent: sed et nonnumquam solam subscriptionem apponi, ac vice signi notam, quam hodie Parafum Galli vo cent, manu propria describi consuevisse etc.

SIGNATUS Manu apud Gregorium M. in Ep. l. 2. ep. 61 In qua lege subiectum est, ut nulli, qui manu signatus est, converti liceat: miles est Imperialis Dominico Macro, qui huiusmodi milites stigmate in manu signari solitos, ait, hucque trahit illud Pauli Galat. c. 6. 17. Ego enim stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. Ad quae verba Anselmus, Stigmata, inquit, vocabantur, signa quaedam, quae in manibus fiebant militum, per quae recognoscebantur esse de militia Romani Imperatoris. adeo que his verbis vult protestatum, se Iesu servum ac militem. Sed et Fabricenses, i. e. arma bellica fabricantes, Custodes item aquarum, signa olim in manibus tulisse, liquet ex Gregorio M. lib. 5. tit. 11. c. 12. in sext. Ex stigmate namque consueto Fabricensibus imprimi, latitans Fabricensis agnoscitur. Et Custodes aquarum (quos Hydrophylacas nominant) quibus [orig: queis] infigi solent annotatione signati. Vide utrumque Macrum in Hierolexico. In Sacris quoque signandi in manu carissimorum nomina ritus, alicubi memoratur, ut alibi dicemus, vide quoque supra aliquid voce Notaculum.

SIGNIA Latii oppid. in cuius agro vinum nascebatur mire austerum, ideoque ventris profluvio sedando utile. Martial. l. 13. Epigr. 116.

*si/gnina Stephano, sive potuis *signi/a. *signai/a Dionysio, vel potius *si/gneia. *si/gnion Plutarcho dicitur in Sylla [orig: Syllâ]. Nic Lloyd. Baudrand. vulgo Segni, urbs alias Volscorum nunc Campaniae Romanae in ditione Pontific. Episcopalis cum titulo Ducatus. Ibi organa inventa fuere [orig: fuêre] ad modulationes, quibus utitur Romani Ecclesia, auctore Petrarcha [orig: Petrarchâ]. 30. millar. a Romana in Ortum, 9. e Praeneste in Meridiem. In summo iugo Lepini montis, L. Holstenius. Patria VItaliani Pontificis colonia a Tarquinio Superbo deducta. Ferrar. Item mons Asiae in Phrygia magna apud Apameam urb. ad illius radices sitam, Marsya [orig: Marsyâ] circumfluente.

SIGNIFER [1] a signo, i. e. vexillo ferendo, apud mediae aetatis Scriptores, saepe occurrit. Et quidem Regum Principumque Signiferi Senescalli erat, uti diximus supra in hac voce. Ecclesiarum vero, cum in propriis earum bellis, tum in Regalibus expeditionibus, Advocati earum. Uti de Advocato Turnacensis Ecclesiae testatur distichon, allatum, Buzelino Gallo-Flandr. l. 3. c. 9.

Signifer Ecclesiae vexilli munere grato,
Et Castellanus feudum capit a [orig: â] Cathedrato.

De Hasbaniae Advocatis, Leodicensis Ecclesiae Signiferis, Io Hocsemius in Arnulfo a Marka c. 17. de Comit. Vilcassini, Advocato et Signifero Monasterii S. Dionysii, Surgerius de Administrat. sua c. 4. de Guilielmo Vicecom. Mastiliensi, Monasterii S. Victoris in Provincia Advocato itidem ac Signifero, Guesnaius in Annalibus Massil. A. C: 855. de aliis alii, apud Car. du Fresne, in voce Advocati Ecclesiarum et Dissertat. ad Ioinvillam. Vide quoque hic [orig: hîc] passim, inprimis in voce Auriflamma, Bandum, Bannerettus etc.

SIGNIFICARE apud Arnobium adv. Gentes l. 5. ubi de Iove, Elsi quando per fulgura significavero aliquid imminere: proprie huic rei, ut Graecis shmai/nein. Hinc to e)n tou= kerautou= shmaino/menon, apud Zosimum l. 2. et Significationes dioshmei/ai apud Arnobium in seqq. Vide Heraldum ad Arnobii locum. Sed et Significare, Graece e)pishmai/nesqai dicuntur sidera, dum oriuntur et occidunt. Plin. l. 18. c. 31. princip. Sequitur ex divisione temporum Autumnus, a Fidiculae occasu ad Aequinoctium, ac deinde Vergiliarum occasum, initiumque hiemis. In his intervallis significant pridie idus Augusti Atticae equus exoriens, vesperi Aegypto et Caesari delphinus occidens. Inprimis quae ortus suos vel occasus aliqua [orig: aliquâ] significatione tempestatis testantur, ut de Arcturo Columella, l. 11. c. 2. Arcturus oritur, significat (seu, signum dat) tempestatem. De Virgiliis Aratus, ubi illas signum dare ait instantis sementis etc. Metaphora [orig: Metaphorâ] ducta [orig: ductâ] a quadrigis vel equis Olympicis, qui signo [orig: signô] dato [orig: datô] ad cursum emittebantur, uti supra diximus, in voce Mapparius. Vide Salmas. ad Solin. p. 734. nec non hic [orig: hîc] ubi de Satione.

SIGNINUM [2] Opus quid sit, indicat Plin. l. 35. c. 12. extr. Quid non excogitavit ars? fractis etiam testis utendo sic, ut firmius durent tusis calce addita [orig: additâ], quae vocant Signina. Ubi Dalechampius legit, fractis etiam testis et tussi, addita [orig: additâ] calce utitur, ut firmius durent. Clarius exponit Vitruvius l. 8. c. ult. ubi ea sic fieri tradit: Primum arenam purissimam, asperrimamque parari, cementum de silice frangi, calcem quoque quam vehementissime mortario misceri, ita ut quinque partes harenae ad duas calcis respondeant, mortarioque cementum addi. Cuiusmodi opere, quae ex contignatione factae erant camerae, induci olim solebant. Idem l. 5. c. 10. Concamerationes vero, si ex structura factae fuerint, erunt utiliores: sin autem contignationes fuerint, signinum opus subiictatur. Et statim inferior autem pars, qua [orig: quâ] ad pavimentum spectat, primum testa [orig: testâ] cum calce trullissetur, deinde opere albario [orig: albariô] sive tectorio [orig: tectoriô] poliatur. Ubi testa tu sa cum calce signinum opus est. Postea musivo [orig: musivô] etiam ornari coepere [orig: coepêre], quum

antea utroque [orig: utrôque] pavimenta fieri solerent, Plin. ubi supra [orig: suprâ] Porro encausto [orig: encaustô], i. e. certis coloratis et igne resolutis pingere Signinum opus excogitavit Agrippa, Plin. l. 36 c. 25., Sic itaque Camerae primum signino [orig: signinô] opere inducebantur, deinde aut tectorio [orig: tectoriô] poliebantur, aut musivo [orig: musivô] ornabantur, aut vitro [orig: vitrô] decorabantur, aut enc austo [orig: austô] pingebantur, aut etiam deaurabantur, ut videre est apud Salmas. ad Solin. p. 1213. et seqq. Hinc Signinam fabricam memorat Baethius in Topic. Cicer. Et signinum alveum aquaeductus, Cassiodorus Var. Ep. l. 5. Et signinum rivum, Ulpianus l. 1. §. ult. ff de rivis, ubi lapideum interpretatur, potius caementitium aut testaceum Io. Calvin. Lex. Iur. Nominis origo, an a Signia, Latii oppido? de quo vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]: uti de sententia Scaligeri, ex signino cocto murrhino Vetter. facta asserentis supra aliquid in Murrhina.

SIGNUM [1] primum rerum quarumlibet elementum. Horat. l. 2. Serm. Sat. 4. v. 7. Ponere signa novis praeceptis. Alibi,

Vide Caspar. Batthium Animadversion. ad Stat. l. 5. Sylv. 5. v. 18. Alias vocis plurimae notiones, quarum aliquas vidimus ex parte. Apud Iul. Capitolin. in Gordianis, c. 4. Iam illud satis constat, quod filium Gordianum nomine Antonim signo [orig: signô] illustravit, quum, apud praefectum aerarii more Romano [orig: Romanô] professus filium, publicis actis eius nomen insereret: cognomen vox denotat, ut et apud Lamprid. in Commodo, c. 11. Pro Decembri Amazonium, ex signo ipsius, adulatores vocabant. Vopiscum in Aureliano c. 6. Huic signum exercitus apposuerat, Manus ad ferrum: solebant enim milites per lasciviam istiusmodi cognomenta suis Ducibus imponere etc. Unde significare, pro cognominare, apud eundem Capitolin. de Gordiano Iun. c. 17. Antoninum filium ipse significari voluit in Senatu, i. e. filium suum cognominari voluit Antoninum Vide Salmas. ad loc. Apud Monachos, Signum dicebatur forma quaedam, manu aut digitis res quaslibet, et quae haberent in mente vel petere deberent, designandi. Cum enim Monachis rarissime loqui liceret, in Aede sacra, dormitorio, refectorio, coquina aliisque Claustri officinis; imo nec unam antiphonam aut responsorium, vel simile quid, absque libro nominare, instruebantur novitii, si qua [orig: quâ] re opus haberent, id signis innuere, et manu loquaci, ut ait Petronius. Cuiusmodi signorum species varias, pluribus tradit Udalricus Consuetudinum Cluniac. l. 2. c. 4. quae tamen potissimum ad victum solum indicandum pertinebant: longe plures describuntur in libro Ordinis S. Victoris Paris. MS. quas, integro [orig: integrô] eius c. 25. in Glossarium suum translato [orig: translatô], exhibet Car. du Fresne; e quo pauca haec, Pro signo vini, digitum inflecte, ita labiis adiunge. Pro signo aquae, omnes digitos coniunge, et per obliquum move. Pro signo phialae vitreae, praemisso [orig: praemissô] signo [orig: signô] ciphi, adde ut duos digitos circa oculos ponas etc. Unde insignare, verbum medii aevi, de quo supra. Vide de eiusmodi digitorum signis apud Veteres usitatis Hug. a Porta Furtivis literarum notis l. 1. c. 11. Cael. Rhodig. l. 23. c. 11. Frid. Morellum ad Nicolaum Artabasdam. Fridericum II. Imperat. de Ven. l. 2. c. 42. et apud Monachos inprimis Haeftenum Disquisition. Monastic. l. 6. tract. 3. disquisit. 11. nec non quaedam supra, ubi de Digitis. Porro veter. Graecis, cum, horarum adhuc usu ignorto [orig: ignortô], umbram pedibus metirentur, partes diei *shmei=a Signa, dicebantur, sicque nominabantur, e(ca/pous2 skia, e(pta/pous2 etc. uti dicemus infra voce Umbra. De Signo Militari, i. e. Tessera; de Signo itidem Militari, i. e. Vexillo; nec non clamore militari, cui idem nomen, inclamari solito ab eo, qui Signum in acle praeferebat, vide hic [orig: hîc] passim, ut et eundem Glossarii auctorem, in voce hac et Dissertat. 11. ad Ioinvillam: uti de Signis Pugnae apud Varias gentes, Lipsium de Milit. Roman. l. 4. c. 12. Signum Mortis apud Aethiopas olim in usu, occurrit l. 3. Diodori Siculi ubi, ad eos, qui tristi sententia ad mortem damnati erant, shmei=on qana/tou, seu su/sshmon, certum consuevisse prius mitti, antequam neci traderentur, docet: *)/eqos2 d' au)toi=s2 e)sti mhde/na tou= u(potetagme/nwn qana/tw| periba/llein mhd' a)nkatadikasqei\s2 e)pi\ qana\tw| ti\s2 fanh= timwri/as2 a)/cios a)lla\ pe/mpein tw=n u(phretw=n tina shmei=on e)/xonta qana)tou pro\s2 to\n paranenomhko/ta. ou(=tos d' i)dw\n to su/sshmon kai\ paraxoh=ma ei)s2 thn\ i)di/an o)iki/an a)pelqw\n, e(auto\s2 e)n tou= zhn meqi/sthsi. Simile quid apud Scotos obtinuisse vidimus supra, ubi de Capite taurino. Unicum hoc adicio, de 12. gemmis, quae cum moscho poni solent, in marsupio serico, e cingulo rubro, quo [orig: quô] novus Pontifex praecingitur, dependente, illas signa quoque seu sigilla vulgo appellari, quod symbolum sint XII. Apostolorum; uti refert Dominic. Macer, ubi de Sede Stercoraria: qui et Signum dici unum ex tribus Pontificis sigillis docet, uti vidimus supra ubi de Annulo Piscatorio.

SIGNUM [2] in re Agrimensoria, a meta diversum. Hyginus, Conspiciamus signum, quod est inter B. et A prolato [orig: prolatô] exiguum per rigores ferramento [orig: ferramentô], normaliter paucas dictabimus metas. Frontinus in Fragmentis, Dictabimus metas non minus tres etc. Duo namque signa sunt conspectus, unum a quo rigor (quomodo vocant, quidquid inter duo signa rectum perspicitur) conspiciendus, incipit; alterum, in quo desinit: Signum autem vel capiebatur longinquo conspectui oblatum, vel arbor, vel saxum, vel aliquid tale eminens; vel manu ponebatur. Hero, to\ lambano/menon shmei=on, Hyginus, prehensis in longinquo conspectu signis. Frontinus, Cuiuscumque loci mensura agenda suerit, cum circuire ante omnia oportet, et ad omnes angulos signa ponere etc. Unde signi positi saepe apud Auctores mentio: Mensores Galli hodie Ialons vocant. At metae in uno rigore plures si forte dictabantur, rigor ipse dictari dicebatur: cumque per illas lineam extendi debere, dicat Hyginus, per quam agrum cultellabant, spissiores poni vel dictari convenit. Cum signis tamen, quae ponebantur, eadem fuisse videntur. Hero enim in Geodaesia, ex quatuor rebus, quae spectandae sunt, primo [orig: primô] loco [orig: locô] ta\ kli/mata ponit, deinde ton skopelon, ei)s2 o(\n to\ lambano/menon shmei=on. Ubi skopelos2 est meta, scopulus vide. in metae acumen subrectus etc. Quam in rem vide plura apud Salmas. ad Solin. p. 681.