December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

page 197, image: s0323b

SINZENDORF nomen Familiae illustris, ex Austria, cuius Auctor Conradus a Sinzendorf floruit A. C. 1270. posteri nunc dignitatem S. R. Imperii Thesaurariorum et in Sueviae Comitum scamnolocum impetrarunt [orig: impetrârunt]. Rami familiae cum plures essent, inprimis a Leonhardi filiis Laurentio et Reinperto, quorum uterque fatis concessit A. C. 1521. duae lineae ortae sunt: ab hoc Fridaviensis, ab illo altera, quae Feureck, Aichleiten et Goggitsch obtinuit, in qua nunc inprimis eminent duo fratres Ioachimus et Rudolphus. Quorum ille, fil. Augusti Dn. de Sinzendorf, ex Elisabetha Trautmansdorffia, primus Comitis et Thesaurarti titulum nactus, iunxit sibi Mariam Salomen Polhemiam, et ex ea, praeter filias, Augustum suscepit (natum A. C. 1644.) Iste Comes quoque de Sinzendors, ex agnata Eva Susanna, Theodorum genuit (natum A. C. 1657.) Vide Phil. Iac. Spenerum Theatro Nobilit. Europ. Part. 1. p. 24. 135. et in Indice.

SINZITA urbs Armeniae minoris. Ptolem.

SIODA Albaniae oppid. Idem.

SION [1] arx Bohemiae, cuius dominus Ioh. Rahaczius Baro, ob religionem, cum 60. comitibus, et Euangelii praecone, strangulatus est, A. C. 1436. Camerat. Hist. Fratr. Bohem.

SION [2] i. e. acervus, tumulus, vel specula, mons Ierusalem, qui alias mons Domini, item et mons sanctus dicitur, in cuius vertice erat arx constructa, quae a Davide civitas Davidis vocabatur, 2. Sam. c. 5. v. 7.

SION [3] mons Amorrhaeorum, qui et Hermon, Deuter. c. 4. v. 48.

SIONIA urbs Pontica, Steph.

SIOR civitas in tribu Iudae, Ios. c. 15. v. 54. Item, in tribu Aser. Sihor etiam, Hieronym. in Loc. Hebr.

SIORIUM urbs Asiae, Sengadae provinc. caput, Coreae regni primar. ubi Rex Coreae, sub clientela Regis Sinarum commoratur; 60. leuc. ab ora Australi Regni, iuxta fluv. Magnum. Henr. Hamelius Gorcomensis au)to/pths2.

SIPARIUM ex separium, Graece to\ h/mifa/rion, quasi h(/misu i(mati/ou, dimidium vestimenti, dictum est. *fa=ros2 enim Graeci dixere [orig: dixęre] omne vestimentum, quod inicitur, circumicitur atque etiam insternitur: quomodo pallium apud Latinos sumebatur. *a\ *fa=ros2 autem Latinum antiquum parus, unde subparus aut supparus, tunica vel subucula, quae sub paro accipiebatur; et separium, atque inde siparum, ut diximus. Vide Salm as. ad Tertullian. de Pallio c. 3. de Sipariorum autem in Veter. Comoediis usu, alibi.

SIPARUNTUM Ptolem. oppid. Dalmatiae mediterraneum in Mysiae superioris confinio Selatina Moletio.

SIPH eremus in Palaestina, 1. Sam. c. 9. v. 5.

SIPHAE vel SIPHE oppid. Boeotiae ad sinum Crissaeum, Rosa Sophiano. Navale Thespiacae, Stephan.

SIPHARA Ariae urbs, Ptolem.

SIPHAX vulgo YPHAX [perhaps: SYPHAX], oppid. Hispaniae Baeticae apud Calpen, eversum a Siphace Rege conditore.

SIPHEA vide SYPHEUM.

SIPHNOS quae et Merope, teste Stephan. seu Meropia et Acis, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 4. c. 14. Sifano Sophiano, insula maris Aegaei, una Cycladum, inter Melon ad Austrum, et Dolon ad Arctos. Siphnum (inquit vir magnus Phoen. col. l. 1. c. 14.) cetera miseram auri et argentifodinae in immensum locupletarunt [orig: locupletârunt]. Eustathus: *le/gontai de\ pote a)kma/zein toi=s2 pra/tmasin oi( *si/fnioi, kai\ ploutei=n ma/lista, dia\ to\ xrusa= kai\ a)rgura= e)n th=| nh/sw| ei)=nai me/talla. Ita etiam Herodotus Musa [orig: Musâ] 3. *nhsiwte/wn ma/lista e)plou/teon, a(/te e)o/ntwn au)toi=si e)n th=| nh/sw| xruse/wn kai\ a)rgurei/wn meta/llwn ou(/tw, w(/ste a)po\ th=s2 deka/ths2 tou= ginome/nwn au)to/qen xrhmatwn qhsauro\s2 e)n *delfoi=si a)nake/etai o(/moios2 toi=si plousiwta/toisi. Et vetus auctor apud Suidam in *si/fnioi *ou(=toi plousiw/tatoi e)gen/onto, ou) mo/non tou= nhsiwtw=n, a)lla\ kai\ tw=n h)peirwtw=n eu)= ma/la suxnw=n, e(/ws2 me\n ou)=n th\n deka/thn ei)s2 *delfou\s2 a)pestellon eu)ta/ktws2, kai\ e)pei/qonto tw=| xrhsmw=| tw=| tou=to prosta/canti, ta\ tou= plou/tou au)toi=s2 e)pi/dosin ei)=xe, fane/ntwn a)rgurei/wn meta/llwn. Idem Suidas et Phavorinus: *)isouyei=s2 oi)ki/ai, kai\ para/llhloi tw=| tei/xei, e)n *siflw=| (lege *si/fnw| ) ou)=sai katalu/mata toi=s2 e)rgazome/nois2 ta\ xru/seia me/talla. Ab hac opulentia Siphnus Phoenicie dicta est [gap: Hebrew word(s)] Siphna ; quia [gap: Hebrew word(s)] saphan, est recondere. Graeci reddunt qhsauri/zein, Proverb. c. 1. v. 18. Et [gap: Hebrew word(s)] sephunim sunt thesauri reconditi, Symmacho a)po/qeta, Psal. 17. v. 15. Quomodo Siphnii ex his opibus in summam inopiam inciderint, discere est ex Herodoto et Suida. Nic. Lloydius. Nunc Sifane dicitur, estque probe culta, cum urbe satis ampla in colle, 8. mill. ass. a Seripho in Meridiem Baudr.

SIPHOAS Rex in Aegypto Thebanorum XXXV. qui et Mercurius dictus est, fil. Vulcani, Eratostheni apud Syncellum, Moeridi successit; artes, quas primus Mercurius Thoth dictus, proximis post diluvium anns, invenerat, iam tandem adornavit atque emendatiores reddidit, Manetho apud Syncellum eund. libris ea de re scriptis et in adytis templorum repositis, Clemens l. 6. Strom. ubi XLII numero [orig: numerô] fuisse, atque ex his triginta sex omnem Aegyptiorum Philosophiam continuisse, reliquos sex ad Medicinam pertinuisse, docet. Atque ex his Mercurii (Trismegisti) libris Sanchuniathonem Berythium th\n *kosmogoni/an suam instautasse [orig: instautâsse], Eusebius ait Praepar. l. 1. c. 9. Iamdudum vero periisse, aliosque in illorum locum supposititios irrepsisse, ex Galeno discimus. De Simpl. Medic. facult. l. 6. Idem Rex annum reformavit, quod perperam sexto Pastorum Regi adscribit Georg. Syncellus, ut qui homines to\ ge/nos2 a)/smoi ignobiles fuere [orig: fuęre], eed [orig: eęd]. teste, regnavit ann. 5. obiitque successore Phrurone sive Nilo [orig: Nilô]. Vide Ioh. Marshamum Can. Chronico Sec. X. ubi de Libris eius et Anni Aegyptiaci emendatione, multa erudite congessit.

SIPHON seu SIPO apud Plin. Ep. 42. l. 10. ubi de Nicomediae incendio ad Traianum, Nullus unquam in publico sipo, nulla hama, nullum denique instrumentum, ad incendia compescenda: si/fwn est, tubus scil. subterraneus, ex quo emittitur aqua in incendiis. Ita Hesych. *si/fwn, o(/rgano/n ti ei)s2 pro/esin u(da/twn e)n toi)/s2 e(mprhsmoi=s2.


page 198, image: s0324a

Cuiusmodi instrumentorum rationem ac fabricam, quae adversus incendia aquam in ipsa quoque aedium fastigia eiaculabantur, docet Hero Mechanicus l. peri\ *pneumatikw=n. Vide Hadr. Turnebum Adversarior l. 19. c. 23. et Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 50. Apud Ecclesiasticae rei Scriptores, vox occurrit, pro calamo seu fistula, qua [orig: quâ] saeculis post Christum natum aliquot in S. Eucharistia vinum e calice exsorberi coepit. Anastasius, Obtulit calicem maiorem sundatum cum siphone pensante libras 30. Cuiusmodi tubulo [orig: tubulô] aureo [orig: aureô], in consecrationibus sollemnibus, Pontificem Romanum uti, nec non Diaconum et Subdiaconum, docet Dominic. Macer in Hierolex. ubi in Casinensi Monasterio fistulam talem antiquam, qua [orig: quâ] abbates usi, asservari, aliaque hanc in rem, addit. Vide quoque supra Fistula, it. Pugillares, et Simpulum infra Sumptorium.

SIPHRA vide supra Sifra.

SIPHRIS Procop. Sufrea Marcell. oppid. fuit Melopotamiae, Amidae urbi proximum, inde 150. stad.

SIPHURIS Memphitarum Rex VII. post Achidem, praefuit ann. 30. Eum excepit Cerpheres, quem vide.

SIPLUSIANUM it PLUSIANUM, et PRUSIANUM, praedium Galliae Narbonens. circa Nemausum. Sidon. Vinetus.

SIPONTUM seu SYPUS et SEPIUS Straboni, SEPUS Ptolemaeo aliisque, Sipus Stephano, Sipuntum Melae, l. 2. c. 4. Srponto adhuc dicta, colonia est et urbs Apuliae Dauniae in ora litorea ad Gargani montis radices, a Diomede condita, Archiepiscopalis olim, apud Manfredoniam, quae illi successit, a Saracenis, saeculo [orig: saeculô] 8. terraemotu et civium discordiis eversa. Hinc Sinus Sipontinus, pars maris Adriatici, versus oram littoream regni Neapolitani inter oram Apuliae, et montem Garganum, versus Siponti rudera et Manfredoniam; alias Hyrias seu Urias dictus. Leand. Alberti descript. Ital. De origine nominis ita refert Strabo l. 6. *)wnoma/zeto de\ *shpiou=ntos2 *(ellhnikw=s2 a)po\ tou= enkumatizome/nwn shpi/wn. Livius l. 8. et 35. Silius l. 8. v. 633.

Quaesivit Calaber, subducta [orig: subductâ] luce repente
Immensis tenebris, et terram et litora Sipus.

Lucan. l. 5. v. 377.

Quas recipit Salapina palus, et subdita Sipus
Montibus. -------- ------

Nic. Lloydius.

SIPPARA Indiae intra Gangem urbs, Ptol.

SIPPAS Dux Macedoniae sive praetor, ab Antipatro ad bellum Lamiacum exituro constitutus, Didor, l. 18. Margo tamen lectionem paulum discriepantem habet Sispas.

SIPPHARA Mesopotamiae urbs, Ptol. Vissaopatan Castald.

SIPTE Thraciae urbs, Pausan. in Eliacis.

SIPYLUM et SIPYLUS SIPYLOS Stephano, oppidum Lydiae in Magnesia, absorptum, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 2. 6. 91. et l. 5. c. 29. Item Sipylus, mons ad Maeandrum fluvium prius Ceraunius, dictus, teste Plutarch. l. de Fluminibus et Montibus. Ovid. Met. l. 6. v. 149.

Tunc cum Maeoniam virgo, Sipylumque colebat.

Propert. l. 2. El. 20. v. 7.

Nec tantum Niobe bis sex ad busta superba,
Sollicito lacrimans defluit a Sipylo.

Papinius Theb. l. 6. v. 125.

------ Geminis Niobe consumpta pharetris,
Squalida bissenas Sipylon deduxerat urnas.

Permiscet autem fabulam Propertius loco [orig: locô] adducto [orig: adductô]. Nam in Sipylo Niobe cum fler, longe abest a liberorum bustis, quae ad Thebas. Apollodorus l. 3. *au)th\ de\ *nio/bh *qh/bas2 a)polipou=ta, pro\s2 to\n pate/ra *ta/ntalon h(=ken ei)s2 *si/pulon, kakei= *dii\+ eu)came/nh th\n morfh\n ei)s2 li/qon mete/balen, kai\ xei=tai da/krua nu/ktwr, kai\ meq' h(me/ran tou= li/qou. Homer. Il. ult. v. 614.

*nun= de/ pou e)n pe/trhsin, e)n ou)/resin oi)opo/loisin,
*)en *sipu/lw|, o(/qi fati qea/wn e)/mmenai eu)na\s2
*numfa/wn, ai(/t' a)mf' *)axelwi/+on e)r)r(w/santo,
*)/enqali/qos2 ter e)ou=sa qew=n e)n kh/|dea pe/ssei.

Nic. Lloydius.

SIR in nummis Constantini M. et Licinii, Sirmii nota, Car. du Fresne de Inscr. aevi Numismat.

SIRA i. e. olla, lebes, spinae, aut rebellio, nomen loci, in tribu Iuda, 2. Sam. c. 3. v. 26. Besira Iosepho, puteus Palaestinae, 20. stad. ab. Hebron.

SIRACES a Semiramide deficientes populos, habet Polyaen. l. 8. c. 26. Achardaeum fluvium accolunt teste Strabone, a quo Siraci vocantur, et eorum regio Siracena supara Caucasos montes in Asia. Seraceni sunt per H. Ptolemaeo. Siroen vocat Marius Niger. A quibusdam codicibus vocantur Sirani.

SIRADIA urbs Poloniae inferioris, Palatinatus cognominis caput, ad Vuartum fluvium 6. leucis Polon. a Cla visia in Eurum, 10. a Lancicia in Africum.

SIRAMNAE Indiae intra Gangem populi Ptolem.

SIRANGAE Lybiae interioris gens, Idem.

SIRASTRA nunc SURATA. Vide ibi.

SIRBI populi Sarmatiae Asianae, Ptolem. Baudrando Sirbi seu Serbi, populi fuere [orig: fuęre] Albaniae, inter Hyrcanum mare ad Ortum, et Caspium montem ac confinium Iberiae ad Occasum.