December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

page 212, image: s0338a

SOHAR filius Simeon, Gen. c. 46. v. 10.

SOHEMUS vide SOAEMUS.

SOHORIA filius Ieroham, 1. Paral. c. 8. v. 26.

SOINES locus Aegypti, apud Athanasium tom. 2. ad vitam solitariam agentes epistola; ubi Hieracem et Dioscorum exules in lapidicinas missos ait.

SOIPHIS Memphitarum Rex IV. post Mesochrim, praefuit ann. 16. Spanio [orig: Spaniô] in inferiori Aegypto regnante: circa tempora Phalegi. Illum excepit Tosertasis. Vide Ioh. Marshamum Canone Chron. ex Manethone.

SOITA Armeniae, maioris oppid. Ptolem.

SOL Phoenicibus olim *)=hl, El, teste Servio [orig: Serviô], In l. 1. Aen. v. 646. qui de Belo Phoenice, unde creta Dido, loquens, Omnes, inquit, in illis, partibus Solem colunt, qui ipsorum lingua [orig: linguâ] Hel dicitur; unde et *(/hlios: h in w discedente, et spiritu, in sibilum converso [orig: conversô], hinc dictus: una cum Luna, genitus est Theia [orig: Theiâ] sive Matre magna [orig: magnâ] et Hyperione, si Diodoro credimus Antiqq. l. 4. c. 5. Homerus Euryphaessam, eius matrem facit, in Hymn. Ita autem de illo Diodor. Sic. Solem adhuc puerum in flumen Eridanum proiectum, cum fratres Hyperionis suffocassent, Luna praeter modum fratrem diligens, ex tecto se praecipitavit. Matri quaerenti iuxta flumen corpus, cum in somnum incidisset, visum per somnium est a Sole rogari, ne lugeret natorum mortem. Nam homicidas meritum esse supplicium passuros, se vero ac sororem quadam [orig: quâdam] Dei providentia [orig: providentiâ] futuros immortales. Nam ignem caeli sacrum antea vocatum, Solem ab hominibus appellandum fore: quae vero Mena prius dicebatur, Lunam. A somno itaque experecta cum omnibus tum somnium, tum infortunium suum, narrasset [orig: narrâsset], filios ut Deas coluit innupta vivens. Postmodum in insaniam versa cymbale tympanaque quatiens, edito [orig: editô] sonitu, sparsis crinibus per patriam errabat, etc. Sed, fabula [orig: fabulâ] missa [orig: missâ], certum est non tantum apud plurimas Gentes pro Numine Solem cultum, sed et eius nomine omnes Deos mares; quemadmodum omnes Deas ad Lunam referunt non sine ratione Mythologi. Vide georg. Hornium Histor. Philos. l. 1. c. 6. Macrob. Saturnal. l. 1. c. 17. etc. Quae vero gentes, ut neglecto [orig: neglectô] Deo [orig: Deô], propria [orig: propriâ] quadam [orig: quâdam] mentis inductione; uno in Sole, veri Numinis non tam effigie, quam umbra untaxat, omnia religionis suae studia figerent, impulerint, fuere [orig: fuêre] varia. Ex quibus est, quod in sublimi, ipsisque caelis spectaretur. Vide Aristotelem de Caelo l. 1. c. 3. Hinc apud Hesiodum in *)/ergois2, v. 8.

--- --- --- *(\os2 u(pe/rtata dw/mata nai/ei,
Qui supremas inhabitat domos.

Dein, quod in lucidis illis corporibus Aether nihil Sole haberet excellentius utpote quem quatuor illa, Regio Vati memorata, et ex eo Gregorio Naz. adducta Orat. 20. ka/llos, kai\ me/gqos2 kai\ dro/mou ta/xos2 kai\ du/namis2, Pulchritudo, et magnitudo et cursus celeritas et vis ac facultas, commendant. E quibus postrema cum multiplex sit, indeque utilitates innumerae in terras ac praecipue genus humanum redundent, quas calore luceque sua [orig: suâ] efficit, propterea, ut ex Aristotele Clemens Alexandiinus in Protreptico tradit, Apollinem dixere [orig: dixêre] filium Vulcani et Minervae; ut alia omittam. Cum inaque haec rapere omnes deberent, in admirationem et laudem Opificis, longe aliter in maxima Mundi parte evenit. Nam cum horum quaedam etiam vulgares animae viderent; coetera paulatim Gentilium Sapientiores perspicerent: pariter pene omnes in eum delapsi sunt errorem, ut vel Solem crederent mou=non ou)ranou= *qeo\n, unicum Caeli Numen, quomodo eum appellat Theologia: vel saltem praecipuum Solem Numen putarent, Sideribus aliis, ob minorem utilitatem, inferiori honore cultis. Vide Thom. Aquinatem de Symbolo Ap. Idque iam antiquissimis temporibus: ut non ex Homero vel Hesiodo solum, quorum prior non multo ante vixit, quam Salmanassar 10. Tribus in assyriam abduxit captivas: sed ex divino iam Mose constat, cuius aevo [orig: aevô] hunc cultum obtinuisse, colligitur ex Deuteron. c. 4. v. 19. Ne forte eleves oculos tuos in Caelos, et videas Solem et Lunam, atque stellas, cum universo exercitu caelorum et impulsus adores atque colas ca. Vide quoque Hiobum c. 31. v. 26. 27. ubi non tantum vetustatem huius Idololatriae ostendit, sed etiam ritus mentionem facit, quo [orig: quô] Solem adorabant, manum osculantes: Si osculatus sum manum meam ore meo [orig: meô]. an vero paris vetustatis fuerit ritus ille, quo [orig: quô] Solem vel Deorum alium adorabant, erectum ori pollicem admoventes, ut Appuleius habec Metam. l. 4. item quo [orig: quô] se circumagebant, ac Romani quidem extrorsum, Plaut. Curcul. Actu. 1. Sc. 1. Galli autem sinistrorsum, Plin. l. 28. c. 2. non adeo liquidum est. Interea cum simplicissimum quodque antiquissimum sit, verisimilius est, primitus h(liola/tras2 contentos fuisse dextram ori admovere, sine ista vel corporis conversione, vel sessione primoris digiti in pollice. Sed et hoc vero valde simile est, perantiquum etiam esse; et fortasse a primis Solaris cultus temporibus morem eum provenisse, ut praecipue colerent Solem orientem, ac quocumque [orig: quôcumque] etiam tempore, ad orientem conversi, precarentur Deum Gentiles: cum contra Israelitae contra Occidentem versi, ubi Sanctuarium erat, preces funderent, atque ita se ostenderent, precantes adorare non Solem orientem, sed Solis Dominum, ut ait Anastasius Nicaenus, quaest. 18. in Script. Inter quos tamen idololatriae huic nonnullos addictos fuisse, qui, foedissimo [orig: foedissimô] more isto [orig: istô] a gentibus, Syriae vicinis, accepto [orig: acceptô], sacie Orienti obversa [orig: obversâ] Solem adorarent, legimus apud Ezechielem c. 8. v. 16. Quam late autem hic cultus patuerit, ex inductione gentium facile ostendi posset, quas tamen omnes referre longae fuerit operae. Nam orbe propemodum universo [orig: universô], et quidem ab antiquissimis temporibus ea consuetudo viguit; unde est, quod Gentes etiam illae, quibus commerciorum minus cum aliis fuit, eoque veteris erant erroris retinentiores, vel solum colerent Solem. Ut Massagerae; sive illi in Margiana, ubi eos collocat Ptolemaeus; sive ultra Araxem, quo [orig: quô] loco [orig: locô] eos ponit Herodot. l. 1. ubi sic de iis scribit: *qew=n mo/non m(/lion se/bontai, Ex Diis unum Solem venerantur: atque


image: s0338b

addit deinde, equum ei sacrificasse [orig: sacrificâsse], quia Deo celerrimo celerrima victima conveniret. Ab Indis etiam Solem, sed una cum Luna, cultum fuisse, prodidit Ctesias in Indicorum opere, apud Phocium cod. 72. Idem statuendum de incolis Haaulam, quae nunc Zeilam, Ptolemaeo Taprobana, nisi ea Sumatra potius. Vide Benia. Tudelensem Itinerar. Etiam Germanicas Sarmaticasque genutes, So lem maxime veneratas, donec Christo nomen darent, satis cognoscere est ex Annalibus: Imo extremae quoque Septentrionis nationes, admodum tenui etiamnum Christi notitia [orig: notitiâ] imbutae, simul ac aestivo [orig: aestivô] tempore Astrum hoc conspici coepit, adorantes eum gratias agunt, quod pro semestris spatii et tenebris et frigore, lucem caloremque apporter, ut Olaus M. refert Gothic. rer. l. 3. c. 2. Apud Tartaros eundem cultum vigere varii testantur. Atque idem dixere [orig: dixêre] de gentibus Americanis; uti Insul. Canibalicis, Cerabarois populis prope Hiebram et Beraguam, Peruanis, qui in Metropoli Cusco infantes etiam ei mactabant, et mense Decembri, quem Rayme vocant atque anni initium habent, festum diem celebrabant, quo [orig: quô] sacra fecere [orig: fecêre] tribus Solis statuis, quas vocavere [orig: vocavêre] Solem Patrem, Solem filium et Solem fratrem etc. De quibus vide christoph. Columbi Navigat. c. 88. et 92. Petrum Martyrem Mediol. Oceaneae Decadis 3. l. 4. Acostam Indicorum l. 5. c. 4. Ioh. Lerium Navigat. in Brasiliam c. 16. alios. Ipsismet elephantis religionem siderum, ac Solis Lunaeque venerationem, inesse tradidit Plin. l. 8. c. 1. scribitque Aelianus Hist. l. 7. c. 44. Solem exorientem illos venerari, promuscidem, tamquam manum, versus Solis radios tendentes. Et addit, ut Ptolemaeus Philopator Deo Soli, cuius beneficio [orig: beneficiô] se credebat adversus Antiochum victoriam adeptum, 4. ingentes sacrificarit [orig: sacrificârit] elephantos. Verum ut Elephanti Solis exorientis intuitu gestiant prae gaudio, eone pro Numine illum habere credendum? Quis veri Numinis gnarus sibi persuaserit, hunc animum a natura inditum esse Elephantis, ut pro Creatore colant creaturam? Ut de Romanis aliquid addam, ab Aureliano Imperatore Solem cultum, et magnificentissimo [orig: magnificentissimô] Templo [orig: Templô] honoratum fuisse, docet Vopiscus in eo c. 39. Templum Solis fundavit et Pontifices roboravit, ad quem locum vide Salmasii Notas. Non una [orig: unâ] autem figura [orig: figurâ] apud varias illas gentes coli Sol consuevit: Emisseni sub ingentis saxi effigie eum ve nerati, qui inde Elagabalus, h. e. Deus mons, vel Deus montis vocatus est: Quae Numinis forma Aureliano quoque placuit, quum sibi eam in praeliis faventem vidisset. Persae eius simulacrum facie leonina [orig: leoninâ] effingebant, cum tiara, uti pluribus diximus supra in voce Mithra. Peruani tribus illum statuis efformabant, ut modo vidimus, Alii aliter. Apud celebriores olim Gentes vero, quibus nominibus Sol cultus sit, vide hic [orig: hîc] infra: ex Vossio de Idolol. l. 2. c. 2. et seqq. et Thom. Dempstero in Rosin. 1. 2. c. 8. Neque vero Sol rantum divinis honoribus affectus, sed et, ut Deo, varia animalia, equi inprimis apud Persas, et scarabaei apud Aegyptios, accipitres illi sacri fuere [orig: fuêre], de quibus supra vide. Eidem somnia inprimis narrata de quo ritu vide infra ubi de Somniis. Coeterium in libris Graecorum Astronomicis, Solis figura in conum abit. Quam notam, ad eius nomen significandum non solum Astronomi usurpant, sed etiam coeteri auctores et inprimis Chymici, qui aurum eo [orig: ] insigni semper denotant, utpote Solis metallum: qua de re vide Salmas. ad Solin. p. 1237. De Scutis cum Sole, vulgo Escus au Soleil, moneta [orig: monetâ] aurea [orig: aureâ] Francica, in qua effictus Sol octo radiorum, supra coronam flosculis adornatam; item, in qua Rex coronatus etc. cusa [orig: cusâ] sub Ludovico XI. Henrico II. et Carolo IX. Vide Carol. du Fresne in voce Moneta etc. uti de Sole culcato, supra voce Collocare: et de mirabili Solis statua apud Alexandrinos olim voce Serates.

Nomina, quibus Sol olim cultus, apud varias Gentes.

a. Abellio, Pamphyliis, Cretensibusque dictus est; et fortasse Apollo, e Cretico *)abe/lios2. Inscr. vetus in Convenis Novempopuloniae: Deo Abellioni. Minicia. Iusta. v. 5. l. m. apud Gruterum p. 37. Item, Abellioni. Deo. taurinus. bone. coni. seusim, apdu eund. b. Adad, apud Assyrios audiit, Macrob. Saturnal. l. 1. c. 23. unde *)ada/dou o)fqalmo\s2, *)ada/dou da/ktulos2, nomina gemmarum. g. Adon, sive Adonis sive Adoneus, Phoenicibus in culcu divino appellitatus est; ut et Arabibus. Plautus quoque vocabulo [orig: vocabulô] hoc [orig: hôc] utitur Menaechmis Actu 1. Sc. 2. v. 35. ac fortasse Catullus Epigramm. Quis hoc potest videre? Est autem [gap: Hebrew word(s)] Adon, idem quod Dominus. d. Adramelechus et Anamelechus, cui Sepharvaitae, Assyriorum coloni, infantes mactarunt [orig: mactârunt]: ad Molochum non difficulter reducas. Molochi autem nomine Sol cultus est. e. Amanus et Anadratus, inter Persicos Deos, recensetur Straboni l. 11. quorum is idem cum Omano, ut est in MSStis: Sol doctissimis Viris videtur, sed Vossius Omanum proprie non signare Solem, sed symbolum duntaxat eius, Ignem perennem, in quo Sol colebatur, contendit. z. Ammon, ab Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Chama, apud Cyrenaicos, in ea parte, quae Marmarica vel Mareotis Libya vocatur, cultus est. Unde et Hama, veterum Saxonum Numen, de quo Fabricius in Saxon. ipse quoque Sol fuisse videtur. Quemadmodum inde Chamanim et Amanus sive Omanus, de quo supra [orig: suprâ], orti. h. Apollo, Solem apud Graecos Romanosque notavit. Hinc et Datis Persa, cum rot delubra Graecorum combureret, parci tamen iis voluit in Delo, ubi Apollo ac Diana inprimis colerentur; ne illata Apollini Delio iniuria, in Persici Mithrae contumeliam redundaret. e. Assabini nomine, apud Aethiopes, venerationem invenit, quem, quia summus illis foret Deus, Iovem Aethiopicum dixere [orig: dixêre] Romani et Graeci. Ei cinnamomum sive cinnamum sacrum, vide Theophrastum Hist. plantar. l. 9. c. 5. 1. Baal, i. e. Dominus, generali nomine vocatus est, apud Phoenices et Syros. Nec obstat, quod Bal et Bel Saturnus sit: Saturnum enim Solem esse, vel Servius nos docuerit in Aeneid. l. 1. k. Baal-Petor, Moabitis ac Midianitis in cultu fuit; qui LXX. Senioribus *beelfegwr dicitur. Pereum vero Solem intelligi, facile patet ex eo, quod Apollinaris


image: s0339a

hoc [orig: hôc] nomine Saturnum, Hietonymus Priapum, alii iovem seu Uranum ranum fuisse cultum statuant, quae omnia Solis fuere [orig: fuêre] nomina, l. Baal samen seu Beel semen Phoenicibus quoque dictus est, quod ku/rion ou)ranou=, Dominum caeli notat, teste Philone: qui addit, eundem apud Graecos Iovem nominatum fuisse. Fuerit ergo idem, quod *zeu\s2 *)olu/mpios. m. Baal Zebub; id est, Dominus muscae, apud Accaronitas, est nominatus. Vide 2. Regum c. 1. v. 2. n. Bacchi nomine cultus est, a Graecis Romanisque: Bacchum enom et Apollinem et Solem vocant, Ulpianus Rhetor ad Demosth. Midianam. c Baisampsa, i. e. Solis domus, Arabitae urbs: ibidem Solem fuisse cultum, testatur Stephanus de Urb. o. Beelphegor, vide hic [orig: hîc] supra, Paal-Peor. p. Belatucadrus, dictus est in veter. lapide Wardaliae in Cumbris, Deo. Sancto. Belatucadro. Aurelius. Diatova. aram. ex. voto. posuit. l. l. m. m. et duabus aliis Inscr. apud Gruterum p. 87. num. 1. r. Belenus, apud Aquilegienses, aliosque extra Italiam, Gallos videl. Armoricanos inprimis, in veneratione fuit. Vide Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 22. Ausonium in Profess. Burdigal. carm. 10. Tertulliam. in Apolog. c. 24. s. Belus, Assyriis ac Chaldaeis, sive Babyloniis, etiam Solem denotavit: Atque hinc gemma Solem referens, Beli oculus, dicta est, Plin. l. 37. c. 10. significat autem Bel, idem quod Baal, Bal, Beel, i. e. Dominus. t. Chamos seu Chemos, Moabitarum Numen, Ierem. c. 48. v. 7. idem fuit cum Baalphegor, de quo antea diximus. Deus, *qeo\s2 Graecis, sine ulla adiectione, non raro. Item *qeo\s2 a)rxo/menos2 kai\ du/omenos2, Sol oriens et occidens. Themistius Euphrades Orat. 1. *(oi sfo/dra e)piqumou=ntes2 toi=s2 o)/mmasin a)teni/sai ei)s2 to\n qeo\n, prw=ton me\n e)n toi=s2 u(/dasi meletw=siktl. apud Desis. Heraldum Animadversion. ad Arnoblium l. 1. u. Dionysii nomine, apud Indos, Bacchus, et hinc Sol, cultus est. Divinus, in veter. Inscr.

CAIUS. IUNIUS. ANICETUS. ARAM. SACRATAM. SOLI. DIVINO. VOTO. SUSCEPTO. ANIMO. LIBENS. DD.

f. Dysares, vel Dusares, ab Arabibus cultus, nihil aliud, quam *dio/nusos2 fuit seu Sol, Tertullian. l. cit. c. 24. x. Elagabalus seu Alagabalus, Emissenis dictus est, ubi duos habuit pare/drous2, *mo/nimon et *)/azizon, i. e. Mercurium et Martem. Graeci et Romani maluerunt dicere, Heliogabalus: cuius Sacerdos cum aliquando fuisset Antoninus, postea Imperator factus, Romae etiam, templo [orig: templô] Solis Heliogabali, in monte Palatino, ubi prius fuerat aedes Orci, exstructo [orig: exstructô], eius cultum instituit, arque omnia omnium reliquorum Deorum mysteria, et sacra ad hunc unum voluit transferri, Lamprid. in Heliogabalo c. 1. Etat autem hoc templum in regione Urbis 10. y. Frugifer, dictus est apud Persas. Arnobius, Inter deos videmus leonis torvissimam faciem mero oblitam nimio, et nomine Frugiferi nuncupari. Graece karpofo/ros, karpoge/neqlos2, item in Epigramm. de Attine qermerw/tera pa/nta fu/wn. Vide Salmas. ad Vopisc. in Aurel. loc. cit. ubi Mithrae figuram explicat. w Gingras, apud Phoenices idem, qui Adonis, cui quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] apud Biblios sacra fieri solita sint, vide apud Lucian. de Dea Syria. aa. Hecatombaeus, apud Graecos. bb. Hercules, idem cum Marte ac Sole, Macrob. l. 1. c. 12. Unde in Aegyptiorum Hieroglyphicis Hercules triplex effingebatur, leonis capite in medio, a dextera, capite canis blandientis; a laeva, rapacis lupi, quod de Solis, temporis dimensore, idem interptretatur, l. eod. c. 20. Graecis Hercules, quasi h(/ras2 kle/os2, gloria ac decus Iunonis, id est, aeris, quis alius quam Sol? Nec alius forte Hercules Romanus fuit, quam Recaranum Aur. victor, Garanum vel Caranum, Verr. Flaccus apud Servium, vocat, Est autem Caranus, ex koi/ranos2, idem cum Assyriorum Belo, quae ambae voces Dominum notant. gg. Iacchus, in sacris Graecorum dictus est. dd. Ianum, Solem fuisse creditum, ostendit Arnob. l. 3. Apollinem fuisse, docet Nigidius Figulus, apud Macrob. Saturnal. l. 1. c. 9. Hinc Luna Iana, vide quoque elegantissimos Septimii versiculos, apud Terentianum Maurum. ee Ignis, apud Persas, Solis symbolum. Invictus in veter. Inscr.

DEO. SOLI. INVICTO. ARAM. Item, IULIUS. CAESAR. DEO. SOLI. INVICTO. ALTARE.

apud G. Elmenhorstium Observat. ad Arnob. adv. Gentes l. 1. Vide etiam paulo infra, Mithras. zz. Liber, idem cum Sole, apud Diodor. Sic. Bibliothe. l. 1. cui proin ne/bris2 i. e. hinnula pellis, quae varia, attributa, ob insignem Astrorum varietatem. Sic Phoebum pro Libero dixit Virg. l. 10. Aen. v. 537. hh. Malachbelus. qq. Mars, gentium Theologis Sol dictus est, ab Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Marats, i. e. pollere, seu validum esse: vel a [gap: Hebrew word(s)] Mechares, i. e. perdens, destruens: hincque bello praefectus. Itaque et bellicosae nationes Arctoae, cum Martem pro summo Numine colerent, eique asinum macterent; uti Cares canem, non alium videntur venerati, quam Solem. ii. Mercurii quoque nomine idem cultus est, pro cuius namque dimenso, alius alio [orig: aliô] sagaciori est ingenio [orig: ingeniô] magisque ad studia et doctrinas idoneo [orig: idoneô], vide Ammian. l. 16. Hinc Mercurius dux viarum creditus, quas Sol de die monstrat, etc. kk. Mithras, Solis nomen apud Persas, summi apud illos Numinis loco [orig: locô] culti. Vet. Inscr. Deo. Soli. invicto. Mithrae. Item, Omnipotenti Deo Mithrae. Cuius vocis origo ab [gap: Hebrew word(s)] Mether seu [gap: Hebrew word(s)] Mither, i. e. magnus, unde comparativus [gap: Hebrew word(s)] Mithra, i. e. [gap: Hebrew word(s)] major, seu duna/sths2, dominus. ll. Molochi Numen, Ammonitis Coelesyriae genti praecipuum, idem cum Sole fuit; sive is ex [gap: Hebrew word(s)] malac i. e. nuntius dictus sit, et pro Mercurio dicatur cultus, sive portius ex [gap: Hebrew word(s)] melech, i. e. Rex, et per eum Saturnus intelligatur. Adde quod Molech seu Melech idem significet cum Baale sive Belo. Vide supra suo [orig: suô] loco [orig: locô]. mm. Nebo seu Nabo, Moabiticum fuisse Numen, idem ac Chamos seu Baal-Phegor, Eruditi contendunt; his vero nominibus Solem fuisse indigitatum diximus. nn. Oculus in Sceptro, Solis apud Aegyptios symbolum. cc. Orus, Aegyptiis idem cum Apoline ac Sole, Diodor. Sic. l. 1. et Macrob. Saturn. l. 1. c. 21. ab Hebr. [gap: Hebrew] , i. e. Sol. oo. Et Osiridis nomine, non Nilus solum, sed et Sol, iis cultus est. Unde Veter. Osirin interpretantur Titana seu Phoebum vel Solem, Statius Theb. l. 1. pp. Pantheam dixere [orig: dixêre] Lucanici, Auson. rr. Phanaces, Mysis appellatus legitur. ss2. Phoebus, Graecis Latinisque dictus est. tt. Priapi nomine Sol quoque


page 213, image: s0339b

cultus est, ob vim suam generatricem: cui omnia haec inferiora ortum debent. uu. Sabazius iupiter, idem cum Libero: et hinc cum Sole. ff. Sol, Romanis cultus est Templis et Ludis, Primus ei, ut et Lunae, in urbe aedem consecravit T. tatius Sabinorum Rex, quibus postea aliae quoque additae sunt. In descriptione XIV. Regionum urbis tria commemorantur Solis templa. De templo Solis Heliogabali iam diximus supra. xx. Silvani, seu Martis Silvani, nomine Romanos rusticos Solem signasse [orig: signâsse], discimus ex Catone de R. R. c. 83. ubi, Marti, inquit, Silvano in silva interdius in capita singula boum votum facito. Dixere [orig: Dixêre] autem Silvanum, non quasi solis praeesset silvis; sed, quia vim suam exerceret, in universam elementorum u(/lhn, vide Servium ad Aen. l. 8. illud, Silvarum pecorisque Deo. Idem de Pane, cum is sit Silvanus, dicendum. yy. Teutates, vide infra in hac voce. ww. Thyraeus, itidem. aaa. Urotalt, ab Arabibus antiquioribus cultus, idem cum Dionysio fuit, quem cum Uranioa sola illos veneratos esse, testis est Herodot. in Thalia. Ita proin illi Liberum in Sole, et Solem in Libero venerati sunt. Videtur autem *ou)rota/lt notare beneficium luminum. Sic Iesaiae c. 26. v. 20. habemus tal oroth, h. e. ros lucis, seu ros luminum: Ros vero metaphorice sumitur pro quolibet beneficio divino caelitus nos quasi irrorante. Ex orot igitut et tal, adiecto t. fit Orotalt, vel Ourotalt, i. e. Deus vel dator lucis; quod Soli apprime convenit etc. De quibus omnibus vide plura suis locis.

SOL Indicus cui olim aras inscripsit Alexander M. memoratur Philosotrato l. 2. c. 15.

SOL Novus festum in Ecclesia Roman. de quo vide supra, Nativitas Domini.

SOLANA Serica urbs, Ptol.

SOLANE fluviolus Aquitaniae primae, in provinc. Lemovicensi qui in Curretiam amnem le exonerat, ad moenia civitatis Tutelensis.

SOLANIDAE insulae Arabiae Felicis ad Ortum. Plin. l. 6. c. 28.

SOLANUM planta est, quam Graeci strychnon vocant, cui vis reprimendi, refrigerandique, ut ait Plin. l. 27. c. 13. Imo [orig: Imô] et maioris baccae devoratae, ut et ipsa radix, straugulandi facultatem habent. Unde, ioci causa [orig: causâ], radix haec parasitis in Aula datur; qui ad lautas mensas etiam invitis dominis accedere solent. Quae res oblectamenti non parum convivantibus praebet. Siquidem li cultello [orig: cultellô] derasa scrupuli (semidrachmae) pondere in vini sem unica maceretur, horis ad summum duabus, aliis septem; et deinde percolato [orig: percolatô] diluto [orig: dilutô] ac digitis presso [orig: pressô], id vini recentis addatur, quod poculum repleat, totumque potandum propinetur, fit paulo post, ut, qui biberint, nihil prorsus edere possint, magno [orig: magnô] spectantium oblectamento [orig: oblectamentô]. Quod plantae secretum primus aperuit Franciscus Calceolarius Veronensis. Verum qui hoc fuco [orig: fucô] utuntur, priusquam mensae assideant, parasitos ad ientaculum invitant, ut fra dulentum id vinum propinent. Discutitur fucus a risu, aceto [orig: acetô] potui dato [orig: datô], quod praesens remedium est, somnus quoque superveniens sanat. Quod si porro drachmae pondere propines, tum ioculari insaniae genere laborabunt, qui id sumpserint, et hactenus tantum, ut formosi sibi videantur: Si modum duplices; insaniam maiorem feceris et imagines illis conspicuae obversabuntur. Sed ne quid nimis, ne copiosius sumptum enecet. Ad seria vero etiam Solanum adhibitum, docet historia Duncani Scotorum Regis qui in oppid. Bortha obsessus a Svenone, Norvegiorum Rege, vino [orig: vinô] et cerevisia solano [orig: solanô] maniaco [orig: maniacô] infectis, et in castra hostium sum missis, eos in soporem dedit, magnaque inter eos strage edita [orig: editâ] disiecit, decem solum militibus, qui, quod hostium dona suspecta habuissent, a potu abstinuerant, cum Rege suo elapsis, uti ex Buchanani Histor. Scotic. refert Auctor Sinae et Eur. c. 31. Vide quoque Salmas. ad Solin. p. 1086.

SOLANUS unus ex amicis Ovidii, ad quem scribit l. 2. Pont.

SOLARIUM [1] in Sole umbra [orig: umbrâ] horas distinguens; quodnam Romae antiquissimum fuerit, inquit Censorinus c. 23. inventu difficile est. Alii enim apud aedem Quirini primum statutum dicunt nimirum a L. Papyrio Cursore, Plin. l. 7. c. 60. alii in Capitolio, nonnulli ad aedem Dianae in Aventino. Illud satis constat, nullum in foro prius fuisse, quam id, quod M. Valerius Messalla, Catana [orig: Catanâ] capta [orig: captâ], ex Sicilia advectum, ad Rostra, in columna posuit. Quod cum ad clima Siciliae descriptum ad horas Romae non conveniret, L. Philippus Censor iuxta constituita [orig: constituitâ]. Et de hocce Solario Siculo loquitur in Boeotia Plauti, ex Antiphane translata, Parasitus, apud A. Gellium l. 3. c. 3.

Ut illum Di [orig: ] perdant, primus qui horas repperit,
Quique adeo primus hic [orig: hîc] statuit Solarium.
Qui mihi comminuit misero articulatim diem.
Nam me puero [orig: puerô] uterus erat Solarium
Multo omnium istorum optumum et verissimum,
Ubi ubi iste monebat esse, nisi quum nihil erat.
Nunc etiam quod est, non est, nisi Soli lubet.
Itaque adeo iam oppletum est oppidum Solariis.
Maior pars populi aridi reptant fame.

Antiquitus enim Horarum nomen non minus annos 300. Romae ignoratum est; Unde XII. Tabb. Ortus tantum et Occasus nominantur, post aliquot annos adiectus et Meridies, accenso Coss. id pronuntiante, Plin. loc. cit. Quod Varro confirmat de L. L. l. 5. Hoc idem Cosconius in Actionibus scribit, Praetorem accensum solitum tum esse iubere, ubi ei videbatur esse horam tertiam (i. e. tempus illud, quod postmodum hora tertia metiebatur) inclamare, horam esse tertiam, item Meridiem et horam nonam. Post reperta dein Solaria, in horas 12. divisus dies, noxque in totidem, quod factum videtur circa annum Urb. Cond. 477. quo [orig: quô] a M. Valerio horologium in Foto Fuisse positum, Plinius commemorat. Quod vero [orig: verô] Parasitus oppletum esse oppidum Solariis se puero [orig: puerô] addit, de Roma dici neduit, cum unicum tum Siculum ibi adhuc esset; floruit enim Plautus initio [orig: initiô] secundi belli Punici, circa An. Urb. Cond. 530. Nec ex Antiphane id Poeta transtulit, qui vixit Olymp. 98. qua [orig: quâ] neque horae adhuc reperrae, neque Horologiorum usus; qui non multo antecessit


page 214, image: s0340a

Alexandri M. aetatem: nisi Horoscopia, quae Anaximander invenit, sine horarum usu, intellexerit Comicus, vide Salmas. ad Solin. p. 650. Aliquanto dein tempore post Clepsydrae excogitatae sunt, de quibus ita Censorinus de die Nat. c. 23. P. Corn. Nasica Censor ex aqua fecit horarium, quod et ipsum ex consuetudine noscendi, ex Sole horas Solarium coeptum vocari. Vide quoque Plin. loc. cit. Victorium l. 21. c. 13. Cael. Rhodig. l. 18. c. 39. Alios. tandem sonora Horologia facta sunt, teste Luciano, qui inter alia horas per aquam et sonitum sua [orig: suâ] aetate demonstratas esse, tradit: cuiusmodi Horologium clepsydra [orig: clepsydrâ] et tintinnabulo [orig: tintinnabulô] constans, exhibet Hieron. Magius de Tintinnabulis c. 6. Vide quoque supra, in vocibus Hora et Horologium: de Solario vero Achazi Iudaeorum Regis itidem supra.

SOLARIUM [2] Expositionis in Collectan. Anastasii Biblioth. Post paululum ergo iusserunt inserri eum in Solarium expositionis, ut esset ibi, quatenus prospiceret Imperator per cancellos triclinii sui ea, quae futura et aut fieri: locus erat eminens Constantinopoli, in quo deinquentes, ut ab Imperatore viderentur, exponi solebant. Solarium enim hic [orig: hîc] tectum est planum, Graecis h(liasth/rion, h(liastiko\n et h(lioka/minos2, item e)cwstas2 dictum. Duplicis namque generis apud Veter. tecta erant, plana, aut inclinata, ad stillicidia deducenda: quorum haec fastigia ac culmina, illa moeniana et solaria dixere [orig: dixêre], item deambulatoria, quod in iis deambularent. Unde illud Augusti, Quod? ego ut me populus dicat bene cultum, in Solario adbulaturus sum. Ne vero facilis in praeceps lapsus esset (quod Elpenori apud Homerum in Circes aedibus contigit) peri/bolos2 vel podium, in Solariorum circuitu poni solebat, id quod proprie moenianum vocabatur. Vide Hieronym. Ep. ad Suniam et Fretellam, et plura hanc in rem, apud Salmas. ad Spartian. in Pescennio Nigro, c. 12. nec non hic [orig: hîc] passim, in vocibus Itera, Prophorum, Provolans, inprimis ubi de Menianis.

SOLARIUS Pons in Sabinorum finibus. P. Diacon. Vide Salarius. SOLATIA apud Spartian. In Hadriano, c. 9. Nonnullos Equites Romanos -- visitavit, solatiis refovit, consiliis sublevavit: solatia sunt seu alimenta; quo [orig: quô] sensu non sequior solum et posterior aetas, sed etiam illa, quae optimae et antiquae propior, vocem sumpsit, ut iam pridem ab eruditis Viris observatum, in Cod. Theodos. solatiis pro mercedula praestitis. Similis vox refrigerium, apud Tertullian. et *anayuxh\, in Novellis Iustiniani, eiusdem notionis. Vide Salmas. ad Spartianum d. l. et infra verbo Solidare. Alias Solatium, mortuorum vel absentium amicorum memoriam, in imaginibus vel statuis renovatam, plerumque veter. Auctores appellavere [orig: appellavêre]. De mortuis Isidorus l. 8. c. 11. Fuerunt -- viri fortes, aut urbium conditores, quibus mortuis homines -- simulacra finxerunt, ut haberent aliquod ex imaginum contemplatione sola tium. Vide quoque Servium ad Georgic. l. 1. de Silvano, Tacitum Annal. l. 12. de Agrippina, post Claudium sublatum. Fulgentium de Syrophane Aegyptio, Alios. Atque haec idololatriae origo, notata Auctori libri Sapientiae c. 14. v. 15. et Minutio Fel. Octavio: Auctore primo [orig: primô] Serucho [orig: Seruchô], uti docet Suidas in *serou\x, Damalcen. de Haer. p. 574. aliique innumeri a G. Elmenhorst. citati ad h. l. De absentibus Seneca Ep. 40. Desiderium absentis (imaginum) solatio [orig: solatiô] levant. Et lactant. l. 2. c. 2. Si qui imaginem homunis peregre constituti contempletur saepius, ut ex ea solatium capitat.

Ac solatia vana subministrat
Vultus, qui simili notatus auro [orig: aurô]
Stratis praenitet incubatque somno,

Statius Sylv. 7. 1. 2. v. 128. Vide Iac. Ouzelium ad Minuc. Apud Monasticae Rei Scriptores, sic vocatur qui vel quae Monachis aut Monialibus officium et munus aliquod peragentibus, in adiumentum datur, uti docet Car. du Fresne ex Grodegango Episc. Metensi in Reg. Canonic. c. 9.

SOLBISIA vulgo [orig: vulgô] SOUBISE, locus Galliae, ad Carantonum fluv. iamiam Oceano accessurum. Hadr. Valel. Notit. Gall.

SOLCI Sardiniae urbs, Stephan. Vide Sulchi.

SOLDA Gall. SOULDE, quasi Solida, a solidando, non lapis est, ut quibusdam creditum, sed herbae vitrariae cineres in massam lapideam indurati, quibus ad crystallina conficienda uti consuevere [orig: consuevêre]. Halimum eam herbam Veteres dixere [orig: dixêre], cuius folium pingue, spissum ac leve, oblongumque: recentiores Chali, e qua sal ille, quem vocant salem Chali, item alumen Catinae, quod idem est cum Solda Narbonensium. Cuiusmodi salem hodieque mangni faciunt Chymistae et frequenter eo [orig: ] utuntur. Graecis quoque *xhmei/as2 artificibus plurimum commendatur et miris laudibus effertur, ad eos eftectus praecipue, in quibus h( ph=cis2 requiritur. Unde *)ermou= ba/sin prophetae vocarunt [orig: vocârunt], quod eo [orig: ] fixum suum Mercurium redderent. Lisdem Sol aurum est; unde Halimum h(li/ou ste/fanos2, quod eo [orig: ] etiam uterentur ad argentum commutandum in aurum. Et Pythagorae i(eros2 kla/dos2, sacer ramus, quod scil. ad Sacram artem conduceret. Adeo autem cineres huius fruticis indurescunt, ut lapidem ipsum duritia [orig: duritiâ] vincant, unde et circumforanei Vitriarii lapidis genus esse sunt persuasi. Vide hanc in rem complura, apud Salmas. ad Solin. p. 1906. et seqq. ut se infra in verbo Solidare, ac voce trago, item supra vice Ampullacia.

SOLDANUS vide infra Sultanus.

SOLDICUS vide infra Syndicus.

SOLDURII sunt apud Aquitanos 600. devoti; quorum haec est conditio, ut omnibus in vita commodis una cum his fruantur, quorum se amicitiae dedicerint: si quid iis per vim accidat, aut eundem casum una ferant, aut sibi mortem consciscant, neque adhuc hominum memoria [orig: memoriâ] repertus est quisquam, qui eo [orig: ] interfecto [orig: interfectô], cuius se amicitiae devovisset, mori recusaret, Caesar Comm. l. 3. c. 22. Nicol. Damascenus apud Athen. l. 6. vocat *silodou/nous2 et interpretatur eu)xwlimai/ous2, Colerus legendum censet Soluduni. Celtae


image: s0340b

appellabant Solduner, quasi stipendiarios: unde et hodie Soldner: Vide Henr. Spelmann. Glossar. Archaeol. A German. Sold, et Sould, quod Stipendium significat, et a voce Solt, pro Sale deducitur, quod fidem comesto [orig: comestô] sale firmabant. Unde et Latin. Salarium a Sale. Vide Gorop. Hermath. p. 191. Kilianum in voce Sould, Pithaeum, etc.

SOLEA [1] a Graeco u)li/as2, quod pellem significat, id calceamenti genus Festo dicitur, quod pedis solo subicitur: Gellio l. 13. c. 21. quod plantarum calces tamum infime tegit: coeteris prope nudis et teretibus habenis iunctum est. Unde, quemadmodum Latinis a solo, i. e. planta, ita Graecis u(po/dhma vocatur, a verbo u(podew, subligo, quod in ea prae cipuum. Et sane magis in Soleis, quam in calceis, vinculorum usus est: quo [orig: quô] factum, u apud Poetas saepe vincula pro soleis usurpentur. Ovid. Met. l. 3. fab. 2. v. 168.

Vincla duae pedibus demunt --- -

Tibullus Eleg. 5. l. 1. v. 66.

Vinclaque de niveo detrahit ipse pede, etc.

Quamquam interdum, etiam pro quovis alio calceamenti genere, vincula ab iisdem usurpari soleant. Nonnumquam Soleas Graeci krhpi=das2 appellant; unde Latinis Crepidae et Crepidulae, quas cum Soleis easdem fuisse Euruditi docent: nisi quod Soleae simpliciores essent, crepidae vero crassiores; in quibus nimir. duae saltem simplices soleae essent compactae. Unde Crepidas stridere magis erat necesse, arguta constitit in solea, Catull. Epigr. 69. v. 72. ubi Solea, pro Crepida. Erat autem Solearum usus, pro civili more, Mulieribus potissimum familiaris: Proin de statua Corneliae Matris Gracchorum Plin. l. 34. c. 6. Sedens, inquit, haec posita fuit, soleisque sine amento insignis, in Metelli publica porticu. Quod idem de statua Iunonis legas, apud Prudentium in Apotheosi. Hinc Ciceroni muliebres soleae dicuntur, ubi P. Clodium perstringit, de Harusp. resp. Maniliusque, femineum habitum describens, mexas sine tegmine plantas, commemorat: Solearum enim proprium fuit, nullum habere regmen, et pedibus habenarum corrigiarumve beneficio [orig: beneficiô] apte adstringi: unde et Obstrigillorum nomen iis tributum. Isidor. Origin. l. 19. c. 34. Et ita quidem feminatum proprius Solearum fuit usus, ut, si quando Virum aliquem contingeret in publico Soleis uti, probro id ei verteretur. Unde nota Ciceronis increpatio in Verrem act. 4. Asinii in Balbum apud eundem l. 10. Ep. 32. Castricii in Senatores quosdam Romanos, apud A. gellium l. 13. c. 21. Sic et Scipionem inde notatum refert Livius l. 29. c. 19. quod cum pallio crepidis que inambularet in Gymnasio: quem imitatus Germanicus, pedibus intectis et pari cum Graecis amictu incedere consuevisse, legimus apud Tacitum Annal. l. 2. c. 59. ut de Caligula nihil dicum, cuius effeminatum calceatum carpit Sueton. c. 52. Domi tamen Soleis Romani utebantur, sicut foras prodituri calceos sumebant. Interim in omni quoque animorum remissione, utpote per convivia publicaque Spectacula, pro more fuisse Soleatos, certum. De conviviis discimus ex Martiali l. 12. Epigr. 89. ubi in Cottam sic ludit:

Bis Cotta soleas per didisse se questus,
Dum neglingentum ducit ad pedes vernam,
Qui solus inopi praestat et facit turbam
Excogitavit homo lagax, et astutus,
Ne facere posset tale saepius damnum,
Excalceatus ire copeit ad cenam.

Unde patet, cum Soleis ad convivia itum esse, quas Cotta, ne earum saepius, per servi negligentiam, iacturam faceret, domi reliquit, nudisque penitus pedibus (hoc enim hic [orig: hîc] vox Excalceatus denotat) convivatum se contulit. Quod sic tamen intelligendum, ut in ipso convivii actu nullus earum usus esset: cenaturi enim priusquam accumberent, in Triclinio Soleas deponebant, ne lectorum mensas ambientium stragula pulvere aut luto [orig: lutô] conspurcarent. Unde Martial. ubi de cena loquitur, l. 3. Epigr. 50 v. 3. Deposui soleas, inquit: et figura ex lapide, in viridario Cardinal. Montalti, ad montem Exquilinum, Silenum refert dicubiturum, cui adstant Fauni nudi duo, alter ut accubituro soleas detrahat, alter ut reclinantem interea senem sustineat, apud Balduinum de Calceo c. 11. Cenatorias dein sumebant, Soleis interea servorum custodiae traditis, vide Martialem loc. cit. et l. 8. Epigr. 59. v. ult. a quo muncre Servi Sandaligeri et Sandaligeruli dicti sunt. Peracto [orig: Peractô] convivio [orig: conviviô], cum e triclinio discedendum erat, Soleae resumptae: Cedo soleas mihi, properate, auferte mensam, Plaut. Trucul. Actu. 2. sc. 4. v. 12. 13. Sic Nasidienus apud Horatium l. 2. Sat. 8. v. 77. Soleas poscit: et Martial. non aliter intelligendus l. 14. Epigr. 65.

Defuerit si sorte puer, soleasque libebit
Sumere, pro puero proderis ipse tibi.

E quibus et hoc discimus, quod servorum fuerit dominis cenaturis Soleas demere, easdemque illis e Triclinio discessuris rursum inducere: Unde clarius intelligimus verba illa, quibus Iohannes Baptista Matthaei c. 3. v. 11. Marc. c. 1. v. 7. et Iohannis c. 1. v. 27. usus est, cum se dixit indignum, qui vel portaret calceamenta Christi, vel eorundem corrigiam solveret. Vide quoque supra, in voce Pedes. De Solearum porro calceatu Viris usurpato, per Ludos et Spectacula, quae publice in Amphitheatris vel Circis edebantur, Dio locuples testis est, l. 57. apud quem, de Caligulae ludis sic Interpres: Licebat iis, qui vellent, discalceatis spectare, qui mos iam rat olim in usu, et Iudicia exercere per aestatem: quod ab Augusto in celebritalibus aestivis servatum erat, sed a Tiberio lane omissum. Uoi a)nupodh/tois2 est, more Graeco [orig: Graecô] soleatis aut crepidatis. Haec in Urbe, extra eam vero, ruri et iter facientibus, calceis depositis, soleis uti etiam viris moris fuit, Anton. Thysius IC. Notis in


image: s0341a

Gellium loc. cit. Dixi, more Graeco [orig: Graecô]: uti enim calcei togae, sic soleae et crepidae pallii propriae fuere [orig: fuêre]; quemadmodum u(podh/mata quoque et sandalia Graeci distinquunt. Hinc baxeas Philosophis Appuleius, blauti/a Cynico assignat Leonidas in verter. Epigr. quod utrumque sandalii genus. Antiqui quoque Christiani, qui Philosophorum eu)te/leian in habitu et calceatu imitabantur, blau/tas2 aut phaecasia pedibus inducebant. Erant nempe haec calceamenta omnia humili solo, neque ad ea suenda et concinnanda forma [orig: formâ] lignea [orig: ligneâ] opus erat, quam Graeci kalopo/dion vocavere [orig: vocavêre], ut in calceis: sed solum pe/lma sive ka/ttuma habebant, quod ad pedem habenis quibusdam, ut dictum, circa primores pedes religabatur, hinc monope/lmata appellata etc. Sequentibus saeculis ad religiosos transiit id calceamenti genus, tamquam simplicissimum et ab omni luxu mollitieque quam maxime remotum: cuiusmodi Solearum exempla varia, Fullensium, Capucinorum, aliorumque; et una Dircis simul ac Apollinis Pythii, quae ob habenarum elegantiam pulcherrima, exhibentur apud Balduinum loc. cit. Nec omittendum, inter Parricidarum apud Romanos poenas Soleas ligneas fuisse. Ita enim apud Herennium l. 1. legimus, ex vet. Legum Roman. praescripto institutum esse, ut soleae ligneae pedibus inductae essent, et is in carcerem duceretur: cuius rei rationem tradit Hadr. Turnebus Adversar. l. 13. c. 13. Ne terram communem omnium parentem attactu impio [orig: impiô] contaminaren. In eo tandem Veterum calceos a caligis, Gallicis, Soleis crepidisque diversos fuisse, quod calcei totum podem et dimidium crus, sive mediam tibiarum partem circumcirca velarent; caligae vero, Gallicae Soleaeque aliae, pedis plantam tantum tegerent, ex Auctoribus notum est: Quae proin calceamentorum genera, generali Solearum notione nonnumquam venire, annotavit Ioh. Rosin. Qntiqq. Rom. l. 5. c. 36. Vide plura hanc in rem, apud Salmas. ad Tertullian. de Pallio, passim, et de Soleis lanatis mox.

SOLEA [2] Graece *swle/as2, apud Codinum de Officiis c. 17. At Partriarcha, apud Soleam Stans, recitat orationem, pars Aedis sacrae est, Bemati et Amboni proxima, qualis vero, non adeo liquet. Meursio fuit thronus seu solium, e quo fidelibus olim S. Eucharistia fuerit administrata. Aliis fuit gradus ante portam, quae ad Sanctuatium ducebat: Subdiaconos enim et Diaconos sedere oportere, extra Bema, circa Soleam, ait Simon Thessalonic. l. de Sacram. Carolo Macro videtur fuisse pavimentum proxime ante Sanctuarium, quod ex onychite lapide constitisse, Cedrenus refert. Festus certe, Solea, inquit, non solum ea est, quae solo pedis subicitur, sed etiam materia robusta, super quam paries craticius exstruitur. Per hunc autem Soleae locum transibat Imperator, quoties ad Patrarcham accederet, quem Prothesin omnino fuisse, concludit idem Macer, in Hierolexico. Cl. tamen Suicerus Meursio accedit Thes. Eccl. Vide quoque infra, Solium: uti de Solea pisce; Voss. de Idolol. l. 4. c. 26.

SOLEAE Lanatae titul. Epigr. 65. l. 14. Martialis, quod sic sonat,

Defuerit si forte puer, soleasque libebit
Sumere, pro puero pes erit ipse sibi.

Non multum dissimiles erant pi/lois2, i. e. udonibus, pedum cucullis quoque et cucullopedonibus dictis, qui, proprie lanei calcei ex lana coacta facti, intra calceum quidem habebantur, verum plerumque et ipsi vicem calceamenti praestabant, praecipue domi et intra cubiculum. Itaque Poeta dicit, si forte [orig: fortê] puer defuerit et soleas tibi libeat sumere, cum soleis lanatis poteris ipse e cubiculo exire soleasque petere: quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] vicem pueri pes in solea lanata supplebit. *sanda/lia leuka\ dia\ o)dwni/wn istiusmodi soleas appellat vulgaris donatio Constantini, ubi vetus Interpres odones reddidit: quam vocem vide, plura vero hanc in rem, apud Salmas. ad Lamprid. in Alexandro c. 40.

SOLEN Graece swlh\n, a figura canalis seu tubi, alias o)/nuc, unguis quod testa eius unguem referat humanum, xhra=n gunaikw=n li/xneuma, viduarum cupediae Sophrom Comico, pauperioribus in delitiis fuit. Sed feminae dulciores: omnes vero edebantur elixi ac frixi, verum meliores in prunis tosti, usque dum hient, Athen. l. 3. Hinc *swlhnisth\s2 Philoxenus Tyrannus dictus, quod primitus vitam solenum captura [orig: capturâ] sustentasset [orig: sustentâsset], ac inde grandes sibi opes parasset [orig: parâsset] etc. Vide Voss. de Idolol. l. 4. c. 36.

SOLENANDER Reinerius vide Reinerius.

SOLENIA insul. inter Dalmatiam et Istriam. Aliter etiam Sollemna.

SOLENNIS Doctor vide Henricus.

SOLENNUS Orphitus Consul, A. C. 111.

SOLENSIS Tractus regiuncula Aquitaniae, inter Beneharniam ad Ortum et Navarram inferiorem ad Occidentem. Ibi Mauleo oppid. praecipuum le pais de Soule, Gall.

SOLENUS Indiae intra Gangem fluv. Ptolem.

SOLETUM Calabriae urbs, Plin. l. 3. c. 11. Soleto Leandro. Baudrando Solito, oppid. alias Salentinorum, hodie castrum terrae Hydruntinae. Intra Apenninum, 8. milliar. ab Aletio in Meridiem, Uxentum versus 15. etiam Salantum, et Salantia dictum.

SOLI [1] Straboni Solus, nunc Solea, urbs olim, nunc pagus Cypri, in ora Septentrionali inter Arsinoen ad Occasum et Crommyon promontor. ad Ortum, metalli ferax.

SOLI [2] vide Soloe [orig: Soloë].

SOLI [3] gladium ostendendi ritus apud Athenienses olim, memoratur veteri Scholiasti, apud Euripidem, ubi de Oreste, *ei)w/qasin oi( a)nelo/ntes2 tina\ dikai/ws2, w(s2 oi)/ontai, tw=| h(li/w| to\ ci/fos2 deiknu/nai, su/mbolon tou= dikai/ws2 pefoneuke/nai, Solebant ii, qui aliquem iuste interfecisse sibi videbantur, Soli gladium ostendere, ut iure se occidisse significarent. Iusta autem habebatur caedes, si quis alium iniuste vim inferentem incontinenti necasset [orig: necâsset], ex lege Demostheni Orat. contra Aristocr. citata [orig: citatâ], de qua vide Sam. Petitum Commentar. in LL. Atticas l. 7. tit. 1.

SOLIACUS Henricus vide Henricus.